f 0.95, 1.90, 3.00, 3.50, 4.50,5.50.
HERMAN NYPELS,
HELDER.
Ingezonden mededeellQU.
zeer mooie keuze,
zien het niet op de agenda vernield was, niet
eens behandeld had kunnen worden. Het
zal echter in de eerstvolgende izitting dei
commissie, die 10 dezer gehouden wordt, op
nieuw worden ingediend en dan regelmatig
behandeld worden.
Verkiezing nietig verklaard.
De Parijsche „conseil de préfecture", ge
roepen zich uit te spreken over het verzoek
tot nietigverklaring van de verkiezing der
zich in bevangens" bevindende commu
nisten Marty en Eadinot, tot lid van deD
Gemeenterad-u, heelc -uezs verkiezingen
formeel en voor de wet nietig verklaard.
Ce hlkzlekte te Parite
Te Parijs en omgeving heerscht de hik-
ziekte op het oogenbLk weer epidemisch.
Honderden personen melden zich dagelijks
aan om nfsd.sohe hJp. Zij, die meer dan
twaelf maal per minuut h.kken, worden ter
verpleging opgenomen; de overigen worden
naar hu.s gezonden.
Deze ziekte openbaarde zich voor het eerst
in Oostenrijk ln 1919. In Juni 1920 kwam zij
te Berlijn voor; daarna in Parijs, waar ze
inu weer is teruggekeerd.
DUITSCHLAND.
De rijksdag komt volgende week bijeen.
De rijkskanselier zal vertrouwelijke
mededeelngen doen.
Berlijn, 5 MeL De rijkskanselier heeft
goedgevonden, dat de rijksdag nog gedu
rende de conferentie van Genua zal bijeen
komen. Het seniorenconvent zal waarschijn
lijk besluiten» den rijksdag in de eerste
helft van de volgende week bijeen te roepen
Er zhllen dan echter slechts neutrale voor
stellen worden behandeld. Intusschen heb
ben toch de partijen den wensch te kennen
gegeven, over den stand van de belangrijk
ste bultenlandsohe quaestles en over de
meeningen van de rljksregeering te werdon
ingelicht. Om aan dezen wensch gevolg ie
geven is de rijkskanselier voornemens, ln
het begin van de volgende week voor eenlge
dagen naar Berlijn te komen, waar dan tb"
oommissie voor bultenlandsohe aangelegen
heden bijeen zal komen en de rijkskanse
lier in een vertrouwelijke zitting zal spreken
Nieuwe elschen.
Duitschlands economische toestand, aldus
een radiocrram uit Berlijn, wordt opnieuw
ernstig bedreigd door de elschen der En
tente tot het leveren van 1.900.000 ton kolen
per maand. Duitsche verzoeken om vermin
dering werden van de hand gewezen, de oo-
kes-levering werd zelfs tot 600.000 ton per
maand verhoogd. De Duitsche gasfabrieken
en spoorwegen hebben nog sleonts voor en
kele dagen voorraad.
Uit het bezette gebied.
Naar de draadlooze dienst te Berlijn meldt,
nemen de versterkingen, die Frankrijk en
België den laatsten tijd naar het bezette ge
bied zenden, steeds dreigender vorm aan.
Zaterdag zijn vier extra-treinen met Bel-
Ïlsohe troepen naar 't Rijnland vertrokken,
laandag zouden nog vier volgen.
Zondag is een deel van de vierde Fran-
Bche oavalerle-divisie te Koblentz aangeko
men, om er de Amerikaansche troepen te
vervangen.
Uit het bezette gebied.
De -bezette Taunus-gemeenten hebben op
dracht gekregen toebereidselen te treffen
voor de inkwartiering van nieuwe Fransche
troepen.
De Duitsche o-pentoare meening ziet hierin
een nieuwe opimarsch-bedreiging.
Hoe de keizer op 0 Nov. verlaten werd.
In verschillende Duitsche bladen komen
fragmenten voor uit het boek van den ex-
kroonpr'ns, dat de volgende week verschijnt.
De ..Vorwfirts", die de beschikking heeft
gekregen over het hof.'stuk. waarin het
tragisohe verloop van den negenden Nov.
1918 wor.'t behandeld, drukt de passage af,
waarin de schrijver van zijn eigen pogen
tot Ingrijpen melding maakt.
„Het voorstel van graaf v. Schulentwrg
en mij oen ons te belasten met het neerslaan
van de revolutionnaire elementen in het va
derland en ons aanbod allereerst in Keulen
de orde t9 herstellen, wees de keizer af.
Over de 'bespreking in den morgen van
9 No7. schrijft de kroonprins:
„De generaal-veldmaarschalk Hindenburg
had als eerste spreker al dadelijk een paar
woorden gesproken, waaruit viel af te lei
den. dat hij alles wilde opgeven. Daarop
volgde een woordenwisseling tussohen ge
neraal Gröner en graaf v. Schuleniburg over
de vraag of men met de troepen tegen het
vaderland wilde en kon oprukken, waarna
de schrijver der „Herinnerungen" het vol
gende vaststelt:
„Na een herhaald verzet van graaf v. Schu-
lenburg besloot de generaal-veldmaarschalk
zijn stilzwijgen te verbreken. Met volkomen
instemming met den geest van militaire
trouw, die het denkbeeld van v. Schulenburg
bezielde- kwam hij echter oractisch tot de
opvatting van Gröner. n.1. dat mnd v»a
door het groot» hoofdkwartier uit het vader-
'tnd en hot leger ontvangen Inlichtingen, de
revolutie nl«t meer bedwongen kon worden.
Toen het 'bericht uit Berlijn,, dat Max v.
9#4«n het onmiddellijke aftreden van den
keizer verlangde, w«d ontvangen, hoorde
ie kelper de*> fnededeellng swifewd «n fri
tienen ernst aan, Na de Iftftto» Twirtffi TU
V, Hintze, knikte hij kortaf, sooht toen spet
de oogen den Wik van den ffene?«al=veid'
maarschalk, maar vond niet», «til, diep ge.
mholrt, Nvnder oen uitweg te zien, stond de
groot» oud» min daar «n hield het noodllot
van zijn Koning «n Heer, wlen hij zoolang
trouw en dapper gediend had, niet langer
tegen.
Alleen stond de keizer. Niemand- van al
die mannen van het groote hoofdkwartier
trad hem terzijde."
Als Pruisisch officier gehoorzaamd."
In het boek van den ex-kroonprins wordt
ook de Marneslag behandeld en wordt uit
eengezet. dat het Duitsche leger aan de
Marne niet verslagen is, maar dat de slag
verloren is door onbekwaamheid van de
leiding. In dit verband wijst de schrijver er
op, dat generaal v. Moltke volgens eigen
meening niet was opgewassen tegen de taak
van opperbevelhebber, zooals hij uitdrukke
lijk in 1916 aan den keizer heeft verklaard-,
;oen deze hem op aandrang van zijn Raads
leden het hooge ambt opdroeg.
De keizer echter bleef aan zijn wensen
•asth ouden. Met het gevolg, dat generaal
v. Moltke als Pruisisch officier gehoorzaam-
ie. En als een zieke man ten oorlog ging.
Zijn noodlot, zegt de kroonprins, zijn nood
lot en het onze is geweest, dat hem een taak
was opgedragen, waartegen hij niet was op
gewassen, en dat hij haar ln een verkeerd
begrepen plichtsgevoel tegen zijn wil en in
het 'besef van zijn onbekwaamheid toch heeft
aanvaard.
De „Franikf. Z." constateert, dat matuur-
lijk v. Moltke zulk een taak niet had mogen
aanvaarden, als hij zich er niet bekwaam toe
voelde. Maar men weet nu eenmaal, dat
oersonem, die in den geest van de Pruisische
gehoorzaamheid, zijn opgevoed, niet vermo
gen te weerstaan, als men een beroep doet
c*p hun officierseer. Zoo is het ook gegaan
met v. Bethmann Hollweg, die voor de af
kondiging van den duikbootoorlog, zijn ont
slag wilde nemen, maar gebleven is, toen
men hem op zijn officierseer wees:
Moltke heeft als .Pruisisch officier ge
hoorzaamd" maar dat de keizer gehoor
zaamheid heeft verlangd in dit geval, is de
euveldaad, zegt de „Frankf. Z." Z-ooiets kwam
alleen nog in Rusland voor. Ben tsaar be
noemde eens een generaal tot minister van
oorlog. En toen de man voor hem op de
knieën viel en smeekte: „Vadertje, doe het
niet, ik kan het niet!" toen zeide Vadertje:
.Wanneer ik u een ambt geef, dan bent u
er ook ibekwaam toe."
Duitschland's noodlot was tenslotte r.iet
Moltke, maar een stelsel en de zelfgenoeg
zaamheid van den Duitschen Tsaar.
ENGELAND.
Geruchten over Lloyd George's aftreden.
Volgens den Londenschen correspondent
van het Parijsche Journal, zou Lloyd George
aandenken om af te treden. Hij zou een
aanbod van 80.000 hebben aangenomen, van
een uitgever die zijn gedenkschriften zou
uitgeven onder den titel Tragische Uren.
Nieuwe Engelsche oorlogsschepen.
Londen, 8 Mei. Engeland heeft volgens
Ie overeenkomst van Washington het recht,
nog twee kapitale schepen op stapel te zet
ten. Het nieuiwe type zal verschillen van de
kolossen, die verleden jiaar besteld, maar
later weer afbesteld zijn. Het worden linie
schepen van slechts ongeveer 85.000 ton. De
kasten ervan' zullen 6 millioen nabij komen.
De plannen tot toepassing der draadlooze
telefonie.
Zooals -reeds gemeld is, heeft Kellaway,
de minister van posterij-en, in' het Lagerhuis
medegedeeld, dat er een beperkt aantal sta
tions voor draadlooze telefonie-op-verren-
afstand in acht districten van het land zal
worden ingericht. De heer Marooni heeft
hieromtrent een medewerker van de „Even-
ing Standard" nadere inlichtingen verstrekt.
Hij verklaarde dat aoht of tien stations vol
doende zullen zijn om mee te beginnen; hij
achtte het van groot -belang dat Engeland
op door de Ver. Staten opgedane ondervin
ding zijn berekeningen kan baseeren. Wed
verwacht hij dat de voordeelen van het nieu
we systeem spoediger in de groote steden
Jan In de dorpen zullen worden erkend,
doch hij wanhoopt niet aan het verstand
Ier plattelandsbevolking. Alle toestellen
:ttn reeds gereed, en over drie weken zal de
dienst een aanvang kunnen nemen.
Godfrey Isaaos, een van de directeuren
Ier Marconl Gompany, zeide dat de gewone
toestellen ongeveer zes 'pd. st. zullen kosten
en een draagwijdte van 26 tot 80 mijlen zul
len hebben. Zij zullen worden verkocht en
niet verhuurd. Er zijn evenwel ook toestel
len met een draagwijdte van 50 en van 100
mijl. Zij zijn allen van een zeer- eenvoudig
maaksel, gemakkelijk verplaatsbaar, en zij
kunnen in den trein of in een auto worden
meegenomen. Er zijn geen piasten" voor
noodig, slechts eenige (meters ijizerdraad!
De Marooni -Gompany zal beginnen met
eenige ooncerten voor zijn „abonné's" te
geven. Verder zullen politiek nieuws en
weerberichten worden verstrekt. Doch koer
sen en marktprijzen zullen vooreerst niet
worden geleverd, daar de werkuren vooi
het personeel, gelijk deze door den direc
teur-generaal der posterijen en telegrafie
zijn voorgeschreven, van vijf uur 'smid-,
dags tot elf ,uur 's avonds buiten de uren'
van het zakenleven vallen. Voorts zullen
politieke redevoeringen worden overge
bracht, zoodat verkieaingsredevoeringen,
groote politieke verklaringen, enz. op verren
afstand direct kunnen worden gevolgd. Bij
het opsporen van misdadigers kan het sig
nalement onmiddellijk worden verspreid.
IERLAND.
Naar uit Londen wordt gemeld, hebben
de beide partijen der Iersohe troepen beslo
ten den wapenstilstand voor onbepaalden
tjjd te verlengen en de gevangen genomen
soldaten, die niet worden beschuldigd van
burgerlijke delicten, in vrijheid te stellen.
Voorts kwam men overeeni nadere maatre
gelen te treffen, die tot een. verzoening zou
den kunnen leiden.
Londen, 8 Mei- Gewapende en vermond»
V0ET8PCCIAU8T van Dr. W. 8CHOLL'»
Kliniek voor VootlIJdor» to tondon,
houdt «Ittlne WOENSDAG en DONDERDAG10-11 MEI,
van lO-li on «-• uur,
In hot Sohoonmogailjn dor Firma
A. PELSER, 18-17 Kalsaritraat,
HELDER.
GRATIS CONSULT VOOR ALLE VO ETG E B R IK E N.
ur,
een drlepersoons-do Lavuand 6 met "«"i.T
motor. Te Caloutta stapt hij over (SP,K-
F»vrey-xcevllegtniIg met Wn Sotor v£ SS
P.K. J'aanme» vliegt hü over CL?0
Bangkok, Mama en Hongkong naar
4e Ateoëien, AiwRn «n Vancouver Te
eouver «topt bij wee*- ln een Heiland a
en vliegt <1an over B-inntpag, Chica™
New=York naar YowtolwÏÏBJ Te St. JohJS
gaat bij weer over ln «en Falrey^v-
met twee motoren van l\R, n*n
hij over Groenland, lJeJand «n <1» FarJjL
naar Schotland en naar Ixvnden terug ui!
rekent drie maanden voor uit- en thu «rel».
lieden hebben den manager van de Munster
and Leinster-bank te Barisokane, in het
graafschap Tipperary, gedwongen, de brand
kast voor hen te openen. Zij ontvreemden
2000 p.sL
In het kolengebied in de buurt van Dun-
gannon werden vanochtend in de vroegte
drie huizen van unionisten aangevallen. De
aangevallenen beantwoordden het vuur en
er ontstond een hevig gevecht, waarbij een
van de verdedigers werd neergeschoten.
HONGARIJE.
Te Boedapest is een conflict gerezen tus-
schen het daar werkende Amerikaansche
Roode Kruis en Karei Wolf, den leider der
anti-semieten in den gemeenteraad, dat
waarschijnlijk politieke gevolgen zal hebben,
Het Amerikaansche Roode Kruis, dat in den
loop der laatste drie jaren drie tmilliard kro
nen uit Amerika onder de armen verdeelde,
en welks leider, kapitein Pedlow, een groote
populariteit -geniet, is in den persoon van
den laatste aangevallen door Wolf in een
proclamatie, waarin hij zegt, „dat Hongarije
geen vreemde aalmoezen behoeft, die een of
andere kleine kapitein ons in' den vorm van
oude sokken of dassen biedt; men moet ons
liever onze oude grenzen teruggeven". Het
Amerikaansche Roode Kruis -beschouwt zich
als vertegenwoordiger van Amerika; zijn
president is die der Vereenigde Staten.
Aan hem is thans de beslissing op welke
wijze het Amerikaansche gezantschap ge
noegdoening zal- trachten te verkrijgen voor
de aangedane beleediging.
POLEN.
In Warschau zijn aangekomen de Japan-
sche kapiteins Moeda Menoru en Jonai
Mitsu Masa. De heer Jonai is als afgevaar
digde van den Japansclien Marinestaf in
Warschau gekomen om de Poolsehe marine
te bestudeeren en om relaties aan te knoopen
tusschen Polen en Japan.
RUSLAND.
Het Fransche weekblad 1'Opinion bevat
een bericht getiteld: „Un beau mariage", dat
als volgt luidt:
„Een mooi huwelijk is te verwachten, dat
van Tobiach Sobelson, bijgenaamd Kar! Ra-
dek, met mejuffrouw Rathenau, zuster van
den minister van buitenlandsche zaken van
Duitschland.
In bet Nowoje Wreimja van 23 April is te
lezen:
Het aanstaand huwelijk van den heer K.
Radek, die kort geleden echtscheiding ver
kregen heeft, wekt veel opzien in de politie
ke kringen. Radek treedt in he«t huwelijk met
de zuster van Rathenau. minister van buiten
landsche zaken van Duitschland. Zij bezit een
onmetelijk fortuin. Radek is van plan na het
huwelijk een reds om de wereld te gaan ma
ken en in de eerste plaats Amerika te be
zoeken".
WH laten het gansche bericht voor verant
woordelijkheid van de Opiuion.
Typhus en cholera.
Uit Moskou wordt gemeld dat de cholera
in Rusland- zich steeds meer uitbreidt en het
geheele Oosten, Zuid-Oosten, Zuiden en Z-.
Westen, o.a. ook Moskou en Kazan bedreigt.
Typhus en pokken woeden eveneens in de
ze gebieden. Alle manlijke doktoren worden
ma de universiteit te hebben doorloopen, ge
mobiliseerd en bij het roode leger ingelijfd
voor een verplichte dienst van 2 jaar.
Hulp voor Rusland.
De in Moskou aangekomen vertegenwoor
digers van de Amerikaansche vereenlging
„Vrienden van Sowjet-tKusland" hebben
verklaard, dat de vereenlging niet alleen er
naar streeft, hulp te verleenen aan de hon
gerlijdenden, maar ook medewerking bij het
economische herstel van Rusland beoogt.
De vereenlging heeft ln korten tijd- voor 11/«
millioen gouden roebel aan levensmiddelen
en voor een gelijk bedrag aan Meeding en
voorwerpen van da-gelljksch gebruik bijeen
gebracht. In de naaste toekomst zullen ln
Rusland .tractors voor den landbouw, auto
mobielen en ellectroteohnisohe benoodigd-
heden worden Ingevoerd. De vereenlging
voert voorts een krachtigen 'veldtooht tegen
onware berichten in de Amerikaansohe pers
over Rusland.
De hongersnood.
Volgens berichten van het Russische Cen
traal Comité voor hulp aan de hongerlijden
den zijn in het gouvernement Samara in het
tijdvak van 1 Mei 1921 tot 1 April 1922 ten
gevolge van den honger aigemeene ver
zwakking en de epidemieën 110.400 kinde
ren var, 1 tot 12 jaar gestorven, waarvan
26.030 alleen in het district Boezoeloek. In
het gouvernement Saratof zijn in hetzelfde
tijdperk 82.670 kinderen gestorven-, in het
gouvernement Astrakan 15.085 kin-deren, in
het gouvernement Tsarytsin 22.917 kinde
ren, terwijl nog 9020 kinder n gestorven
zijn bij de evacuatie uit de hongergebieden
«aar beter gesitueerde streken.
Invoerrechten.
Volgens een bericht uit Moskou is de Ra-
denregeering voornemens om de invoer
rechten op waren, afkomstig uit landen, die
geen verdrag met Rusland -hebben besloten
met 100 te verhoogen.
CHINA.
De overwinning van Woe-pei-Foe.
Indien de 'berichten uit Peking omtrent de
nederlaag, door Woe-pei-Foe toegebracht
aan Tsjang-tso-Iln zich (bevestigen, is dit
een gebeurtenis van meer dan enkel Cht-
neesch binnenflandsch belang. Immers:
Tsjang-tso-lin was den laatsten tijd de man,
die van Mqekden uit- de centrale regeering
te Peking 'beheerschte en die door zijn
grooben roem als militair genie te Peking
een prestige genoot, dat hem wellicht niet
ten volle toekwam: want zonder groote ga
ven werkt imen zich niet op van klein-bende-
hoofd tot almachtig militair-gouverneur van
een zoo uitgestrekt en rijk gebied als de drie
Mantsjoersche provincies.
Thans schijnt de klap, door Woe-pei-Foe
aan de troepen van Tsjang toegediend, aan
eerstgenoemde de macht over Peking te ver
zekeren, althans voorloopig. En dit nu be-
teekent ook op internationaal politiek gebied
zeer veel. Want de overheerschende invloed
van Tsjang te Peking verzekerde, dat daar
de Japansohe inzichten en belangen, werden
gediend: Tsjang-tso-lin was n.1. aan de Ja-
pansche zaak verknocht. Het heet zelfs, dat
zijn troepen van de Japanners in Sjantoeng
faciliteiten, hebben genoten oan een deel van
de strijdmacht met de tot voor enkele dagen
nog onder Japanschen invloed- staande
spoorwegen van Sjantoeng, door dat deel
van China naar het gevechtsterrein te trans-
portee-ren.
Woe-pei-Foe, wiens ster weer zeer in glans
Is toegenomen, staat voor de nationaal-Chi-
neesche idee; en als zoodanig is hij tegen
eiken te vèr-gaanden Japanschen invloed in
China. Met den Japanschen druk op de cen
trale regeering te Peking, heeft het, naar het
schijnt, thans uit. Welke de positie wordt
van Soen-jat-Sen,, die het hoofd is van de
Zuid-Chineesche Republikeinen, zal nog
moeten, 'blijken. Het heette, dat hij met
Tsjang samenging tegen Woe; wellicht zal
dr. Soen, nu het 'getij verloopt, ook de ba
kens verzetten. Zoo niet, dan gaat de bur
geroorlog, die in het wezen van de zaak voor
een groot deel berust op de oude tegenstel
ling tusschen Noord en Zuid, rustig voort.
Een groot gevaar bedreigt echter de stad"
Peking, dat thans èen overwinnend leger
voor zijn poorten heeft staan, hetgeen voor
een groote en rijke staden dat is Peking
altijd een .pijnlijke en angstige positie is.
Hoopvol en- verheugend is daarentegen,
dat het Woe's doel schijnt te. zijln: China een
in werkelijkheid nationaal parlement te
schenken. Men zal hem wel spoedig aan den
arbeid zien.
Peking, 7 Mei. De president heeft beslui
ten uitgevaardigd, waarbij Liang-sji-ji, de
eerste minister, en de ministers van ver
keerswezen en financiën ontslag krijgen, en
hun vervolging gelast, op grond van aan
stichting der vijandelijkheden. Woe-pei-foe
heeft ook het ontslag van Tsjang-tso-lin ge-
eisoht als gouverneur-generaal van Mant-
sjoerijë, mitsgaders een betaling door Tsjang
van 20 miljoen dollars als schadeloosstelling
voor de troepen uit Tsqili en van 8 miljoen
dollars voor de burgerij, die schade van de
vijandelijkheden heeft geleden.
Dat kan, als deze zich verzet, een verplaat
sing van den strijd naar Mantsjoerijë betee-
kenen, waar Tsjang vermoedelijk nog tot
krachtigen weerstand in staat ia.
Tien'tsin, 8 Mei. Woe-pei-Foe is hier
gisterochtend aangekomen met 2000 man
troepen. Benden, die behoord hadden tot het
leger van Tsjangfsolin, zwerven op het plat
teland rond. Sommige dier 'benden plunde
ren de dorpen.
Woe-pei-Foe's troepen zetten de vervol
ging voort, en nemen nog vluchtelingen ge
vangen,.
Te Tsjoenliatsjeng is nog ferm gevochten;
het resultaat was, dat een brigade van
Tsjangtsolin's troepen werd gevangen ge
nomen.
VEREENIGDE STATEN.
Een R. B. D. telegram uit Kirvin (Texas)
meldt, dat een menigte van 600 personen op
tMjn brandstapel drie negers heeft verbrand,
die een blank jong meisje, een wees, zouden
hebben aangerand en vermoord toen zH uit
school naar huis reed. Het lijk van het kind
vertoonde 28 met messen toegebrachte won
den aan het hoofd, den nek en de borst. Het
lynchen aldus het telegram geschiedde
op ordelijke wijze, ofschoon haar verluidt de
negers werden verminkt vóór zij werden
verbrand. Een hunner ging zingende den
dood in.
De negers waren arbeiders op de hotetedo
van den grootvader van het meisje.
PANAMA.
Uit Panama wordt gemeld, dat de Brltsche
ontdekkingsreizigers MLchell Hodgee eu
majoor Fitz William teruggekeerd zijn van
een reis naar San Bias en de Chucunague-
rlvier. Zij zijn de eerste blanken, die er in
geslaagd zijn in dit deel van het oerwoud
der landengte van Panama door te dringen.
Zij hebben een groote oollectie bijeen
gebracht van Indiaansche afgodsbeelden
primitieve wapens enz., veel gelijkend op'
die der oude Egyptenaren.
KORTE BERICHTEN.
De koning en de koningin van Engeland
zqn Maandagmorgen naar België vertrok
ken.
Uit Kiskenaes in Zuid-Varanger (Noor
wegen) wordt gemeld, dat aldaar een groote
brand heeft gewoed. Twee hotels en twee
winkelhuizen; brandden af. 6 personen kwa
men in de vlammen om. De schade wordt
op 600.000 kronen'gesohat.
LUCHTVAART.
Ten Zuiden van Washington fijn twee wa
tervliegtuigen met elkaar in botsing geko
men en in zee gestort. Het ongeluk heeft
verscheidene mcnschen het leven gekost.
Volgens een Fransch draadloos bericht is
Laviguerie, de chef van het Fransche vlieg-
eskader in Marokko, bij een vlucht doodge
vallen.
De vliegtocht om de wereld.
Majoor Blake denikt 24 Mei op zjjn vlieg
tocht om de wereld te vertrekken. Dat is od
den .Rijksdag" (Britiah Empire Day). Zijn
reis is verdeeld in vier stadiën en "op elk
daarvan zal htt een ander vliegtuig gribrui-
'ken. an Londen naar Calcutta gebruikt hij
EEN KWART-EEUW POLITIEK,
In Amsterdam hadden een kwart
geleden alleen de liberalen iets in <fe
te brokkelen. Voor de Kamer was de
stad een district, dat negen leden atJ*'
digde. In die lilberale partij die Ln de
ste plaats anti-olericaal was -en haar beWl
standpunt in den schoolstrijd innam,
de kiesvereen-iging „Burgerplicht"
groot-machtige. Die door Burgerplicht
steund werd,, kon bijna zeggen: lik ben
en had hij de liberale .partij unaniem ach.
ter zich, dan was er geen vuiltje meer aan
de lucht, was er niet meer over te redenee-
ren. Naast Burgerplicht waren er nog tivefl
liberale kiesvereenigingen. De belangijfe^
en invloedrijkste er van was zeker wel de
kiesvereeniging „De Grondwet", het clubje
van de zuiverste conservatief liberalen. \yej
mag men spreken, van een clubje, want ifc
herinner mij nog dat in een verslag van
vergadering, die in Eenegezindheid wenj
gehouden, medegedeeld werd dat de pen
incluis juist twaalf personen aanwezig wa
nen. En dan was het nog al een "vergadering
waarop candidaten gesteld werden.
Toch ging van het clubje kracht uit. Ik
herinner imij b.v. hoe het almachtige .Bur
gerplicht" een der krani-gste politieke en
diplomatieke figuren, die ooit aan Neder
lands firmament geschitterd hebben-, den
aristocraart Mr. W. H. de Beaufort bij een
Kamerverkiezing wenschte uit te sluiten,
wjjl hij een zeker punt van het programma
niet wenschte te onderschrijven. Burger
plicht maakte een lijstje op waarop prijk
ten de vooruitstrevende Mr. A. Kerdijk, de
stichter van de Rijkspostspaarbank. Mr.
Tak van Poortvliet, B. H. Heldt, de werk
man Meubelmaker, die ik reeds in mijn eer
ste artikel noemde, Gdeichman de president
van de Nederlandsche Bank, de oud Kamer»
president, de impulsieve, overtuigde
reactionair Rutgers van Rooseniburg, (die
eens de uitdrukking .^stemvee" gebriukte)
en voor de plaats, die eigenlijk voor de
Beaufort was -bestemd, (die vooruitstreven
de rechtibankgriffier Mr. J. D. Yoegens.
Behalve ten opzichte van deze laatete can-
didatuur was het lijstje van de grondwet het
zelfde. En nu bleek de groote invloed van
deze zoo weinig leden tellenden kieever-
eieniging, een invloed ontegenzeggelijk
voortspruitend uit de overeenstemming tus
schen haar ideën, en die van de meerder
heid van het kiezerscorps.
Terwijl geen enkele partij, met welke can
didaten dan ook, in de verste in aanroert
king kwam, werden de acht eerstgenoem
de candidaten bij eerste stemming gekozen,
terwijl 't voor de negende plaats tot een her
stemming kwam, tusschen de Beaufort en
den zoowel door Burgerplicht" als de Libe
rale kiesvereeniging „AmsteTe Burgerf*
gestelden heer Veegens.
-De aristocraat trad ten Slotte als over
winnaar uit het strijdperk. Ook -Mr. van
Leeuwen is indertijd ais zuiver grondwet-
candidaat in den Raad; gebracht. Hoe hj|
weldra wethouder van financiën en Burge
meester van Amsterdam werd volgens
unaniem oordeel de kranigs te Burgecaee»-
ter die de Hoofdstad in een halve eeuw en
misschien langer gehad heeft) ligt natuur
lijk nog versch in het geheugen.
De kiesvereeniging „Aanstel'» Buigtrtf"
behoorde tot den iinker vleugel. Jlpierw
mensohen, maar toch heeleotaaJ Jet rood.
hoog roee. Op Godsdienstig gebied uiterst
moderne richting Hugeulmltz ln fe "Vrijo
Gemeente. Vooral hev o rider
ment was hierin utoik vertetfer ooidigi-
Een eigen candidaat heeft deer v-reenwóf
nooit, ln welk be«tuu2*Uoixtf-m ian ookltt
nen brengen.
Oe gebeurtenis, die van den grootatflO in
vloed was in ons politieke leven, wa» wkw
wel de scheuring in .Burgerplicht "ont
staan na een rumoerige vergadering ln
„suisse' waarna door Tmfb, Oe metsen <is
Hugo Muller, Bakker en anderen de
radicale kle»vereenlging Amsterdam *enl
opgericht.
Daar wa» T een en ander aan voorat fe*
gaan. In de Hoofdstad was een nlW**
gesteastroomlng ontstaan, die der duuiwB
tle, der burgerlijke democratie.
De burgerlijke democratie die tloh voortl
ook ln kunstuitingen toonde werd gobor#fl
ln een bepaald stadsdeel, de buurt die OJt
nog bij overlevering als Y Y kent en M
toen nog begrensd werd door de Oelnt itj
baan. CVant daar achter was het „boereoM
Meuwer-Amatel). In die buurt, eenmaal W
Amsterdamsche Montmartre g«*i,ut-ro
woonden de artisten, de sohrijvers, de ftu*
denten, de enithousiaat met nk't*®
denkbeelden, beeielde onderwijzers en..-
winkeliers en andere neringdoenden. B®81
woonden natuurlijk ook mannen en vro®?
wen met minder goede reputatie, -maar daflf"
over zullen we om .politiek" te Wijven 111
dit verband maar zwijgen. De Y-Ycrs
ren niiritmer, dat dient te hunner eer gezegd-
doode elementen. Zij leefden mede met d«
zaken van algemeen belang en de toesta*
den, aooals er noch voor noch na dien tfl
meegeleefd is Op de gemeubileerde kaïnei*
maar vooral in de bierkneipen.laten
maar ronduit zeggen kroegen, 6 cents caif
werd aan politiek gedaan en.... politia®!
invloed uitgeoefend.
Men sta mij toe, dat ik even de oprichti®
<ler kiesvereeniging „Amsterdam" laat P';'
ten om een kijkje te geven ln het pollti<*
i -Vache gebied, dat eerst na de saimenfltj
ling -van de radicale party kon manifeste8"
ren.
De eerste radicaal, die Indertijd in Anjj
sterdam (en heel Nederland) werd gekot.
(voor den Raad en onder welke omstaiwH
heden vertel ik u later) was de heer 1
Gerritsen, intertijd ingenieur te AmersfoJH
de echtgenoot van de nu nog zoo h«'k*r y
mevrouw Dr. Aletta Jaobs. Zonder
was hij er niet gekomen, heel de buurt
voor hem gewerkt, gespeecht, 's nachts j^i
plakt, stembiljetten bezorgd enz. En
zonder w»s daarbij on den voorgrond M
d«n oer bierhuishouder uit de Frans
Drie negers gelyncht.
