Goedkoop leizoo
por boot.
T.O. P.
Zondags naar Alkmaar (Schoorl, Bergen).
In de KEIZERSTRAAT
Hl Eigenarenl
hanielisatiejalmstraat
ONTHULLING MARINE-MONUMENT.
Advertentlën,
t
Stads-Evangelisatie.
Pastor SCHURMANN,
Als men met twee kinderen per spoor
naar Amsterdam gaat, dan kost dat:
2e klasse f 23.70, per boot Ie kaj. J 8.40.
jj j] 15.90, „2e,, 6.00.
morgen dansen van 7 tot 9 uur.
Stoomvaart
verbinding
BELANGRIJKE BEZUINIGING
ATTRACTIE. i I.M- R. DI1KSH00RN,
J. A. DE DOES,
Assurantiekantoor R. DIJKSHOORN,
Amerikaansche
Legergoederen.
DRUKWERK
C.DEBOER JR.
alida dirks
j. c. VAN QAALEN,
Alkmaar-
Nieuwediep-
Londen.-
Reizen per boot geeft dus een
Retour Ie kaj. f1,25, 2e kajuit fO.85.
Kinderen half tarief. Vertrek Zondagmorgen 8 uur.
Eigen Stoomboot-Ondern. „ESONA".
Gedurende de komende dagen zal namens het
voorloopig comité, dat zich hier ter plaatse ge
vormd heeft, bij de ingezetenen giften verzameld
worden voor een fonds, waaruit ONDER MEER de
nagelaten weduwen van JAN en EVERT GERSSEN
zullen worden geholpen.
Voor dit sociale werk vraagt het den steun en
de offervaardigheid van allen.
het voorloopig comité. H.H. HUISBIgcnarcn.
Bond van Minder Marine-Personeel. h.ül""
VERHUISD:
WAAGSTRAAT 2.
TIVOLI-BIOSCOOP.
Zangvereeniging „KUNST AAN HET VOLK",
van 8 tot 10 uur.
UITVOERING CANTATE.
HET COMITÉ.
DANIËL GROOT,
VAN ALLERLEI AARD
1 yv
„Wat meent ge dsawneê?" vraagt een jon*
(Wondt vervolgd).
Don l»ilon Juli ontving
Ik het treurig horleht uit
Ned.-Ooit-IndlMiu, n» eon
kort, dooh »roftrt«U|k UJd«,
li overleden m«n ttinlggo-
liefde Verloofde,
8IEM0N VONK,
ln leven marin. Ie kl. K. M.,
in den ouder dom v an '2 3 j a ar
Dat hij ruste in vrede, is
de wensch van zijn diep
bedroefde Verloofde:
en Familie.
Helder, 2
De leerlingen der 11e en 12e
klasse, School 7a, betuigen hier
bij hun hartelljken dank aan ge
leider» sters) voor de goede zor-
gen tijden» het aohoolrelsje.
De Heer en Mevrouw
P. i. I. HUIJIR—VMLOOP,
tullen gaarne Zondig 21 jU||, vin
2,30 u. tot 4.30 u. ontvangen.
Bloamitriat 38, Tuindorp.
ZONDAG, v.m. 10 uur:
van Gasselte.
Eenige en algemeene plaat
selijke kennisgeving.
Heden overleed tot onze
diepe smar* onze lieve Man,
Vader, Behuwd- en Groot-
rader, de heer
JACÖB HARJER,
in den ouderdom van 58
jaar.
Uit aller naam,
B. HARJER JBZN.
Helder, 22 Juli 1922.
Verzoeke beleefd van
rouwbeklag verschoond te
te blijven.
Heden overleed in het
Ut. Jans Gasthuis te Hoorn,
na voorzien te zijn van de
H. H. Sacramenten der ster
venden, in den ouderdom
van 88 jaar, onze lieve Moe
der, Behuwdmoeder, Groot-
en Overgrootmoeder,
MARIA JOHANNA WINTER,
Wednwe van
Jacobus Moorman.
22 Juli 1922.
's-Hertogenbosch,
S. J. MOORMAN.
Helder,
R. Th. LUYCKX,
Kinderen en klein
kinderen.
De plechtige uitvaart zal
plaats hebben Dinsdag a.s.
9 uur v.m. in de parochie
kerk van de H.H. Petrus
en Paulus te Eelder, waarna
ter aardebestelling op da be
graafplaats te Huisduinen.
DANKBETUIGING.
Voer de vele blijken van be
langstelling bij het ter-aarde-
bestellen van mijn dierbaren
Echtgenoot, betuig ik aan allen
mijn hartelljken dank, inzonder
heid aan de Heeren Dragers.
Weduwe GERS8EN.
Helder, 22 Juli 1922.
Jan in 't Veldstraat 114.
ZONDAGAVOND 8 uur:
w van Berlin.
Onderwerp:
Wat Is het beste geloof?"
Gebouw MIDDENSTRAAT 117.
(Pirionin-Tirlif 20 virlugd).
Zakenman vraagt Vbor uit
breiding van zijn zaak flOOO
ter leen, tegin nader overeen
te komen voorwanrden
Brieven onder Nr, 622. Bureau
van dit blad.
VERLOREN i ien Minohetkneop,
model: Revolver"igedaohtenli).
Tegen belooning terug te be
zorgen: Gravenstraat 88.
Gevraagd een nette Jongen,
bij: S. C. G. DE MAN, Barbier,
Koningstraat 39.
BI] ongunstig weer
Belanghebbenden worden uit-
genoodigd tot bijwoning eener
VERGADERING op Woensdag
26 Juli a.s., des namiddags
half 3, ten Stadhuize te Alkmaar,
ter nadere bespreking van ieders
bijzondere belangen en wenschen.
DE DIRECTEUR VAN
HET MARKTWEZEN
TE ALKMAAR.
(Dagelijksche dienst op Alkmaar, Zaanstreek en Amsterdam.)
Gevraagd
een flinke JONGEN.
Adres: A. J DE VRIES.
Spoorstraat 102.
Jonggehuwden bieden zich
aan als: Conciërge, Filiaal
houder of Iets dergelijks.
V. g g. v. Borg aanwezig.
Brieven onder Nr. 623, aan
j het Bureau van dit blad;
Aangeboden net en degelijk
KOSTHUIS met bewassching en
heelhouding van Ondergoed, voor
net persoon.
AdresBureau van dit blad.
Te huur gevraagd een ongem.
KAMER met KEUKEN of een klein
KAMERTJE.
Brieven onder Nr. 620, Bureau
van dit blad.
--IJB*
TE KOOP
Het mooie Hule met ruim ultzleht
aan den Brakkeveldweg Nr. 7.
Leeg te aanvaarden.
Een mooi, nlouw Hula aan de
Verlengde Laan. Direct te aan
vaarden.
Het "mooie Huls ln de Tromp
straat Nr. 22. Leeg te aan
vaarden.
Het flinke Hoerenhuis in de Sta
tionsstraat Nr. 9, voor slechts
f 6000.—.
Twee Winkelhuizen. Leeg-te aan
vaarden.
„Verder heb ik nog vele Huizen
op goeden stand en geschikt
voor GELDBELEGGING.
Alle inlichtingen worden gaarne
verstrekt door den Makelaar
en Taxateur:
P. PUINBROEK,
Keizerstraat 39.
Te koop een net BURGER-
WOONHUISJE met TUIN.
Spoedig leeg. te aanvaarden.
Adres: Gravenstraat 11.
TE KOOPi
Het mooie, thase leegstaande
HUIS HERTZOQSTRAAT 13.
BELD voor HYPOTHEEK be-
•ehlkbaar.
Verder nog enkele WOON*
en WINKELHUIZEN ln de 8ra>
ven*, Wllhelmlna* en Spoorstraat.
Inlichtingen worden veretrekt
door den Makelaar:
R. DIJKSHOORN,
BREEWATERSTRAAT 67.
daar koopt men heden weer prima
vette poonen, pietermannen, gerookte
scharren en fijne nieuwe haring.
Verder maakt ondergeteekende het
geachte publiek bekend, dat zijn
winkel des Zondags niet meer ge
opend zal worden.
Beleefd aanbevelend,
Jb. ZWAGERMAN.
Te huur gevraagd een HEE
RENHUIS op lsteu stand.
Brieven met uitvoerige inlich
tingen onder Nr. 619, Bureau
van dit blad.
tegen billijk tarief, door den
Breewaterstraat 67.
Te koop LEERBOEKEN 1ste en
2de klas Handels-Dagschool, met
ATLAS. Beekman en Schuiling
Zoo goed als nieuw.
Te bevragenKanaalweg 173.
Te koop gevraagd een net
BURGERWOONHUIS,omtrek
Parallelweg of Sluisdijkstraat.
Aanbieding na 6 uur.
Adres: D. THüMASSE,
Parallelweg 3.
Te koop RADIUM-RIJWIEL
(spotprijs).
Adres: Kanaalweg 34.
Mr. Timmerman,
van Piet Helnstraat 21 naar
WOENSDAGAVOND j.l. is
door een bezoeker een nog al
groot bedrag aan geld ver
loren. Dit is door het personeel
gevonden. Het geld ligt ter
beschikking.
DE DIRECTIE
Prettig TEHUIS aangeboden bjj
een Weduwe met Dochtertje
voor een jonge Dame van buiten,
die de Vakschool bezoekt, PIANO
aan huis.
Brieven onder Nr. 621, Bureau
van dit blad.
van de
Dames- en Heeren Leden van Toonkunst, Helders Mannen-
koor en de beide Kerkkoren, benevens Zangeressen en Zangers,
die lust gevoelen bij de uitvoering van den „Welkomstgroet" en
de „Cantate" med te zingen, worden beleefd ter repetitie uitge-
noodigd, welke onder leiding van den Heer A. J. LEEWENS zal
wordan gehouden
voor de Dames op MAANDAG 24 JUU A.S., ten 8
uur, in het gebouw van den R.-K. Vslksbond, Molengracht,
sn voor de Heeren op DONDERDAG 27 JULI A.S.,
ten 8.30 uur, op ,de bovenzaal van het Alg. Militair Tehuis,
Spoorstraat.
N.B. Leden van Zangvereenigingen, niet in de gelegenheid
zijnde onder hun eigen directeur te oefenen, worden mede
verzocht ter repetitie te komen.
Gemeubileerde Zit- en slaap
kamer te huur.
AdresHoofdgracht 75.
Te Huur een Zit-S aapka-
mertje, liefst Marinemau,
Adres: Bureau >an dit blad.
Te huur gevraagd door een
Leeraar met klein gezin (1 kind)
een WONING. Huurprijs f 500.
Brieven franco onder Nr. 614,
Bureau van dit blad.
Te koop
een PROMENADEWAGEN.
AdresAnemonenstraat 22.
Te koop gevraagd 1 KINDER-
LEDIKANTJE, 1 KINDERSTOEL, 1 GAS
LAMP en 1 partij ZANGKOOITJES.
Brieven onder Nr 615, aan
bet Bureau van dit blad.
Grammophoom en Platen.
Wederom ontvangen de nieuwste
nummers, alsmsdi pracht-salon-
kasten In alle prijzen.
Züidstraat 43. - Langestraat 56.
Laat de huurpenningen van Uwe
huizen enz. incasseeren (in-
cassoloon 2° 0) door het
BREEWATERSTRAAT 67.
Te koop een Meisjeerijwiel
en Slacbtkonijnen.
Adres: Sluisdijkitraat 139.
Te koop 2 Heeren-RIjwielen,
prima in orde Spotprijs.
Adres: Jan in't Veltstraat 87.
Te koop
een best HEERENRIJWIEL.
Adres: Basstraat 14
Te koop een Engelsch HEEREN-
en DAMESRIJWItL. Zeer billijk.
Adres: Middenstraat 81.
Te koop aangeboden een prima
DAMES- en MEISJESRIJWIEL, voor
uiterst lagen prijs, met garantie.
Adres: Jan in't Veltstraat 75.
Te koop
een WANDELWAGENTJE.
AdresZuidstraat 3U.
Te koop 10 KIPPEN met
HAAN en KLOEK metIO KUI
KENS. Adres: Smidstraat 30.
Te koop een weinig ge
bruikt Heerenrijwiel, wegens
plaatsgebrek.
AdresStakman Bossestraat 6
Prima nieuwe Onderbroeken, ijzer-
sterk en gegarandeerd in de
wasch, f 1.85. Amerikaansche
Borstrokken, medium wol, f3,50.
Nieuwe Pyama's, katoen flanel,
Jas en Broek, f3.50. Lichtgrijs
linnen Werkpakken, ijzer sterk,
f3.—. Blauwe Werkpakken f4.—.
Nieuwe Motorpakken f 27 50.
Zwarte Gummi-Jassen, gegaran
deerd waterdicht, f 16 Gummi-
Jasscn f 10.75. Motorkappen f4.—.
Beenkappen, zonder naad, f 4.50.
Rubber Zeiltjes f 2.25. Rubber Cape
f 1 20, ook geschikt om zeiltjes
van temaken. Nieuw Rubber Doek,
113 cM. breed, f125 per Meter.
Nog eenige paren Heeren
schoenen, maat4<41, f6.p.paar
Kinderschoentjes f 2.50 per paar.
Damesschoenen f 2 50, f 3 f4
en f6 per paar.
Rubber Lieslaarzen f 11
Knielaarzen
f 8
Muiltjes, nieuw met rubber zool,
50 cent per paar.
Kampeerdekens f 2 50
Komt, ziet en overtuigt U in
den Winkel van Nieuws en 2de-
Handsgoedtiren van
KONINGDWARSSTRAAT 8,
a/d. kant v/d. School m d Bijbel.
WORDT GAARNE GELEVERD DOOR
UIT DE OUDE DOOS.
Huisduinen in vervaL
Bij den tocht naar HiudBdnikien, dien we
thans ondernemen, 'behoeven wij onze ver
beelding te baat te nemen.
Wij hebben niu isledhts te zien, te hooren en
f bet bestaande op ite merken, want we schrij-
I ven 1874.
l Langs een straatweg begeven we ons naar
Th plaats, waarvan) we, met dit hoofdstuk de
beschrijving «uilen eindigen. Die straatweg
loopt echter niet geheel tot Huisduinen. Op
de (plaats waar we weleer den (molen zagen,
vervolgen wij onzen Weg lange een smal voet-
Kd van klliikers. De molen Is er niet oneer,
j ie eenige jaren geleden afgebroken en
naar elders overgebrudhlt. De eigenaar kon
er geone «uken meer maken.
liet weeshuis, dat wr te HeilJlg-arden von
den, Ie verdwenen. In 1818 Is hei door de ba-
tegcrattrs van den1 Heldor verbrand*.
TlUenhof ls van bestemming veranderd.
'Van ipmlIkainüswoning ls het gedegradeerd
t<>' koffiehuis, 't ls ook van naam verwisseld.
Het heet thans ',4e Tuintjes". Wandelaars
naai 't strand kleien de Tuintjes, sterk ln
verval, tot pleisterplaats. Enkele famlldën uit
tie gemeente, later ln don omtrek ontstaan,
(gaan er soms een zomerdag doorbrengen. De
tuin hoetnog hout genoog oen er op een son-
nlgen dag een schaduwrijk plaatsje te vin
dien. In den zomer van 1878 ls er ook een
aoort van bad-inrlchting geopend.
Het kerkhof, algemeene begraafplaats, met
afzonderlijke ruimte voor de Israëlieten
"«ar nevens, ls thans ln beteren staat dan
weleer.
N'let ver van „de Tuintjes" zien we eenige
nieuwe gebouwen, met een langen schoor
steen en machineriën. Is 't een fabriek,? Wel
neen, het zijn de gebouwen der waterleiding,
waaruit'men het kostbaar duinwater tot op
meer dan een uur afstand .brenlgt, ten gerieve
vaS Bezetenen en zeevarenden.
Wjj mogen ons echter hier niet langer op-
houden, want het doel van ónzen tocht is
Huisduinen. Bovendien zal er later wel ge
legenheid zijn om over de waterleiding een
oord te spreken. Spoeden wij ons dus voor
waarts.
Haar komen wjj ln het dorp aan.
Hamel 1 ls dat Huisduinen? Waar is dat
hnike dOnp uit de vorige eeuw gebleven? 19
t opnieuw door den vloed verzwolgen? Neen,
ta het geval niet. Andere omstandigheden
J^bben het verval bewerkt. Wij zullen ze na-
doch eerst even den blik gewend naar
1 treurige overblijfsel van de welvaart, die
len Wer ontwaarden, 't Zijn bouwval-
ecWn wat vroeger stevige en
Wen: w°nlngen waren. Een aantal gebou-
vertn 101001 afgebroken. Het geheele dorp
venvM'Dt huwelijks een vijftigtal oude en
aiet «rD6 Zeliite het raadhuis bestaat
?in(l™eer'Onder dfe gebouwen te Huisduinen
er een paar. die het kenmerk der
85i dragen. Het is de kerk die in
Jo bonu"' ^1 is gsworden, omdat de oude
eec dierif 8 ww' b®1*1011 2?®*
CB®t meer lm aoobt gehouden worden.
Het orgel, door Dieuwertje Pieterz aan dit
gebouw geschonken, is er niet meer. Het is
in 1799, bij de landing der Engelschen, even
als het kerkgebouw der Jansenisten, ver
woest. Het andere nieuwe gebouw is de
school met onderw ijzers woningln 1868 ge
bouwd, op de plaats waar weleer het raadhuis
stond, dus niet ver van de .plek, waar we in
de vorige eeuw de school vonden.
Behalve deze nieuwe stichtingen zijn er
maar enkele hulzen, die een eenlgwdns dra
gelijk aanzien hebben, zooals de woning van
den predikant, van den opzichter van het
kustlicht en eenige anderen.
Laat ons nagaan welke de oorzaken zijn
van het verval dezer plaats, irulan een eeuw
geleden zoo bloeiend en welvarend. De wal-
Usehvangst, ln dlon tijd zoo uitgebreid, en
dlo do bronnen van bestaan aldaar zoo mllde-
lijk deden vloeien, geraakte langzamerhand
ln verval en ging voor Huisduinen geheel te
niet. De kapiteins of commandeurs verloren
daardoor hun bestaan, vorunmdou of ver
plaatsten zloh naar elders.
De Helder, waarvan <le eerrte huiven ln het
jaar 1&4H) gebouwd zijn, wa* ondanks vele
tegenspoeden, waarover later bU de beschrij
ving, ln welvaart toegenomen. Werd de Hel
der vroeger als een aanhangsel van Huis
duinen aangemerkt, bij het verval van het
laatste dorp kreeg liet eerste de overhand.
In t begin dezer eeuw werd de Helder tot
zetel van het Bestuur verheven, nadat Huls-
duinen in 1805 wegens de veranderingen In
het Bestuur des lande, onder de Fransche
overheersching, de uitoefening van zijn
eigen recht verloren had. Al de ziaken, daarop
betrekking hebbende, zoomede het schavot,
zijn toen van daar naar .Alkmaar overge
bracht. Aangezien de 'Helder door de veran
derde 'omstandighedm van de zeevaart voor
bedrijf en nering veel beter gelegen lag dan
Huisduinen, verhuisden vele inwoners van
daar inaar den Helder. Bovendien had de oor
log in het laatst der .18e eeuw gevoerd, de
ip&ts veel nadeel toegebracht. Ziedaar zoo
vele oorzakenvoor het verval \an Huisdui
nen Reeds in 1829 meende de regeering, dat-
het beter ware de plaats geheel te doen ver
vallen. De toenmalige Gouverneur van Noord-
Holland, de beer Tets van Goudrto begaf
zich daarom in persoon met den heer J. in
't Velt, burgemeester van den Helder, naar
Huisduinen, om aan de ingezetenen
stellen zich metterwoon in of ibij den Heider
te vestigen. Men verlangde er geen gevolg
aan te ce ven, zoodat' Huisduinen bleef be-
Xn „1S een treurig gedenfcteeken van de
wisselvalligheid deT fortuin. Zelifls sedert <1 ion
tiid is het verval nog steeds toegenomen. Het
der deze bouwvallen werd door de noodzake-
liikheid ceboden. Kerkelijk behoort het Bui-
S1KSras. aan «sduinen gren
zende. tot deze gemeente. Men
l>edehuis niet doenvervaUen, t
hil voortduring ibehoefte bleea be6taan aan
ondenvfis voor de Huisduiner jeugd, waar-
■voor het bestaande schoolgebouw totaal on
thikt was geoordeeld d
Nu wjj de voornaamste ooraken va- oen
teruggang van Hulsduinen hebben vermeld,
zullen wjj uit het gesprek der op 't duin zit
tende of liggende sloeperlieden trachten .te
vernemen, welke oorzaken, althans naar hum
ne meening, later hebben me6gewerkt om dit
gehucht nog meer en meer te verarmen.
Een bajaard man voert bijna steeds het
woord: „lik zou er nog veel van kunnen ver
telden, hoe wij Hiulsdiuiners ln het begin dezer
eeuw beter dan thans ons brood vonden.
Van streng toezicht door strandvonders
had men toen geen overlast, er viel van tijd
tot tijd nog eens wat te Jutten", ja menig
inwoner van ons dorp had soms een gelukje,
dat voor ons nu niet meer is weggelegd. Sloe-
perman voer toen nog met een groenlandsohe
sloep. Die er geen 'bezat of geene plaats op
een sloep krijgen kon, moest aan den-wal blij
ven en kon ons bedrijf niet uitoefenen. Sedert
de Huisduinen» de nieuwigheid van do Hel-
derecheni hebben nagevolgd, om met eene vlet
ln zee te gaan, sedert wij onise deugdelijke
groonlendsolie sloepen hebben laten verval
len, door Jte te verwisselen met vletten, be
staat de Huisduiner sloeAierunan niet meer;
wij izUm vüettei'lul geworden en kraaien en
meeuwen van Heldor en Nleuwedlep pikken
voor ons de ibeste brokken wog. t Loopt de
spuigaten uit, dat zeg Ho Mot eigene oogtin
heb ik gezien, hoe vier jonge kerels, Jongens
mag ik wel «eggen, van 't Nleuwediep, onzen
Huisduiner», waarachtig bevaren kerels, een
l»est schip voor den neus wegkaapten. Zoo
iets zou imüj en mijns gelijken in vroegeren
tijd nooit gebeurd zijn. Het Ibedrijf van sloe
perman was toen uitsluitend ons recht Dat
recht is thans te niet gegaan, evenals het
oude Huisduiner elgien recht."
.Daarover behoeven wij geen spijt te heb
ben," onderbreekt een jong man, „want ik
heb wel eens hooren spreken, dat het er in
dien tijd hier schuin toeging, dat er gewurgd,
gehangen en igageeseld werd of het zoo niets
was en dat het met de rechtvaardigheid dik
wijls lang niet pliuis was."
.Dat komt hier op 't oogenblik niet te pas,"
herneemt de oude, „ik sprak oniaar bij wjjze
van vergelijiklng, doch ik houd staande, dat
het igeacnte korps sloetperlui niet meer be
staat. Ieder is thans sloepenman. Hemel wat
„Int haaien om kreng" als er maar één zeil op
onze kust aanstuurt. Het spreekt vanzelf, dat
het sloepemmansloon ook minder wordt, waar
er zoo veel azen op hetgeen ons Huisduiners
eigenlijk toekomt."
,4a," zegt een ander, „en hoe is 't thans
met de visscherij. Is er haring, wij Huisdui
ners visschen dikwijls achter 1 net, want
overal vindt men thans haring-trekkers. Is er
geep, en is die prijzig, men vangt ons een
vlieg af door op de beste plaatsen aan ons
strand het geepnet uit te werpen er met den
besten buit heen te gaan. Hebben wij het ver
leden jaar nog niet moeten aanzien, dat de
kraaien ons een school harders voor den
neus wegkaapten, waardoor tusschen ons en
hen een kloppartij ontstond."
„Nog is ons een kies getrokken." zegt de
oude man weder, „door het wegnemen van de
Btrafdivlsie van hier."
Wel omtrent de jaren 1830 tot 184(1 ..althans
in de dagen dat ik den mannelijk en leeftijd
bereikt had, lag, hier in het forteene af-
deeling soldaten, bekend onder dien naam.
Het waren niet de braafsten en knapsten van
ons leger, want ze worden hier voor straf ge
zonden, gelijk de naam reed» doet vermoeden.
De bewoners van ons do pp hadden wel eens
overlast \an die soldaten, ofschoon ze streng
onder de plak gehouden werden, maar het gaf
voordeel, eenige welvaart nam ons verarmd
dorp. Later werd de abrafdlvisle naar elders
overgeibraoht en wij leden er vrij wat schade
door?'
En den de waterleiding," «egt een Jonkman,
„wat nadeel heeft die ons toegebracht. In
droge zomer» waren onze putten ln hot duin
ware goudmijntjes voor ons dorp. Want her
inner Ik mij, als den dag van gisteren, dat ik
ula Jongen op de waterkar reed en lustig uit
galmde: „Haal water, dmlnwaaator, luuil
waaaaater I" In gewone tijden was 2l/« oents
de prljiH. van een emmer, maar bij erge droog
te leverde die hoeveelheid ons 5, 0 tot 10
cenlt* op. al haalden wij het ook uit de iloo-
ten ln pluuta van de putten."
„Ooh Ja, alle» werkt uft.ee om ons te verar-
mon en ten onder te brengen," zegt de oude
met een zucht „en onze flinke zeelui moeten
uit nood hun element verlaten en God beter 't,
niet zelden aan het Nleuwediep gaan „lab-
bere" om een stuk brood te verdienen."
Wij verlaten de klagende Huisduiners en
beklimmen een der hoogste diulrten. Wat staat
daar nu voor gevaarte? Dat is de vuurtoren,
tijdens de regeering van Koning Willem I, in
1822 gebouwd op het fort Kijkduin, ter ver
vanging van de vuren, die men weleer op het
duin brandde, zooals we vroeger meêdeelden.
Verbazend wat een hoogte! Dat geloof ik wel,
de toren is ook 47 meter boven vol'zee. Zou
den wfj hem mogen beklimmen? Wel izeker.
maar dan moeten wij ons voorzien van een
bewijs van toegang 'bij den opzichter vain het
kustlicht. Nu, dat kaartje is spoedig te krij
gen. De man is welwillend genoeg.
Naar boven dan, imaar heit is nog zoo ge
makkelijk -niet. Wij hebben 110 trappen opte-
klimmen. Wjj komen achtereenvolgens in zes
verschillende vertrekken eer wij de lantaarn,
het licht of vuur, zooals het zeker in navol
ping van dé vroegere eigenlijke vuren op
de baken, meestal genoemd wordt,(bereiken.
Langs eene kleine trap komen wij in het
eerste vertrek, eene soldatenwacht, dan be
reiken wü etene verdieping die als bergplaats
is ingericht Onvermoeid alweer omhoog, dan
volgt eerst het lichtwacbtersvertrek, daarna
eene officierskamer. Als 'ge nu de volgende
trap opgeklommen zijt, mooigt |ge wel voor
zichtig zijn met ujwc kleèren, want ge kotnt
in het olipimagazajn; nog een trap op, dan be
reiken wjj de werkkamer en daarna beklim
men wij de lantaarn.
Wat is dat licht eenvoudig ingericht, 't Is
precies een zeeT groote moderateurlamp met
vier pitten, waarvan de diameter telkens
grooter wordt. Aangestoken zijnde, worden
de pitten zoodanig opgedraaid, dat de ge
zamenlijke vlammen èém licht vormen, dat
dan een goeden omvang heeft. Tocij is het
onbegrijpelijk, dat het licht of vuur van Kijk
duin bij helder w*eèr ap een afstand van 8
uren in zee kan gezien worden. Wanneer
gij de Inrichting uauwkeurlg opneemt, zult
gij u er miet over verwonderen. Zie, dat zijin
platen van .platina, die met de 64 spiegelrui
ten vain de lantaarn zoo veel reflexle te weeg
brengen, dat het licht tot op grooten afstand
te zien ls. Het aansteken geschiedt ln een
oogenblik. Vroeger was die zaak heel wat
omslaohtigier. Het lloht werd toen voortge
bracht door 26 Argantsohe lampen, dile eoh-
ter ln 1866 door de tegenwoordige inrichting
vervangen zBn. Thans begeven wil ons uit
de lantaarn daar bulten en wandelen lang»
dien omgang het geheele llohttwmtel rond, om
vam venaohllkmdie punten oen schoon verge
zicht te 'genieten. Zie oen» wat een keurig
gedicht op «ee bij dozen hélderen hemoll Van
verre en van 'nabij zien we verscheidene*
stoom- en zeilschepen «aderen, of van bin
nen komende, aee kiezen. Hoe statig komt
die 'kleine Sleepboot daar ahet dat kolossale
zeekasteel' qq> sleeptouw artnstoumen. Wat
een aantal botten» en schuiten, die ter vlsoh-
vangst uitseellen. Dat ls waarlijk een schoon
looueeL Hó, dat 1» vreeond, niettegenstaande
de kalante der zee vertoonen zich ginds «ohul-
mende golven, waarvan de wtltte kopje» op
waarts «tijgen. Wel, daar bevindt zloh de
reed» vroeger vermelde Haaks, een zand-
l»ank, bestaande uit grond, die vroeger meé
het land van Huisduinen uitmaakte.
Van hier zien wiij ook het eiland Texel, lxi
ouden tijd, zoo niet aan het vaste land ver
bonden, dan toch niet door zulk een breeden
stroom er van gescheiden. Als gij u vervol
gens omwendt, ziet ge het Buitenveld of Koe
gras, dat, als behoorende tot onze gemeente,
later ook nog zal' besproken worden. Im de
richting naar het zuiden loopt de vroeger
vermelde Gldenbameveldsdijk, die echter
met den duinregel een geheel is geworden,
doch waarvan men de binnenzijde nog kan
waarnemen. Nu den blik gewend1 naar den
Helder. Wel, ontzettend, wat is die gemeente
uitgebreid in vergelijking van vroeger!
In een -notitieboekje, dat we bij ons hebben,
vinden we aangeteekend dat den Helder ca.
in 1818 even meer dan 8000 zielen telde.
Nu bevat de gemeente 20.000 zielen. In 50
jauen tijds heeft zij die vlucht genomen. Er
is ook zooiets bijgebouwd. Kijk, dat ls "nu de
oude Helder. Al wat er ten oosten van ligt,
is pene stichting van de laatste halve eeuw.
Het beschrijven van de outwikkelingisge-
schifdenis vam dón Helder zal ons derhalve
handen vol rwerks geven. Wij willen er thans,
-nu we aam Huisduinen recht hebben dóen
wedervaren, een aanvang meé maken. Wij
moeten dus nu weer eenige eeuwen terug,
om met de stichting van den eigenlijken Hel
der te 'beginnen.
x) Over dit fort later, bij de opzettelijke be
handeling van den Helder als vesting.
Steenkolen lossen uit Engelsche stoom-
of zeilschepen. Een woord aan het Etigelsche
wericw. „to labour" ontleend.
