popula r Bijvoegsel van de
HELDERSCHE COURANT
van Zaterdag 16 Sept. 1922.'
SCHETSEN VAN HET LAND
MO. 38. (AUTEURSRECHTEN VOORBEHOUDEN)
MARINE-HERINNERING.
Al» j« ®oo wd jaartje of langer op de
tuut van Aqjeh was geweest en je tijd had
doorgebracht met prauw-onderzoek;, brand
wacht doen en nu en dan een klein schitit-
partlftje, afgewisseld op regelmatige tijden
door een klein verblijf op het prettig Oleh-
leb, dan verlangde je eindelijk hard er naar
om weer eens in de bewoonde wereld te ko
men 1
Je wordt bang een beetje menschenschuw
te worden en sumimlgen betwijfelen het wel
een* erf zloh b.y. in dames-gezelschap nog
wal «vormelijk zouden kunnen gedragen I
Nu hadden wij het geluk in die dagen
'88—81», te dienen op de Bamarang, dat een
Hzeren 4e klasse was met een zinken huid,
die flink aangroeide, waardoor wij eigenlijk
ieder half jaar moesten dokken, maar dat
booh nooit langer dan een jaar kon worden
Uitgesteld, want dan liep de schuit bijna
Men v»»rt tnrar. Je wordt hierom wel eens
benijd docr de collega's, die op gekoperde
schepen v.n, want die bleven wel eens
twee Jaar J moer buiten het dokl
En tovn wj das weer een jaartje lang» de
kust baddm getramd", kwam de order dat
wU over ongeveer veertien dagen souden
worden alft«iost om daarna te giuan dokken
te Singapore wij lagen toen op de Oost
kust!
Er giing sen hoeratj© op van vóór tot ach
teruit, toen het bekend werd! Dokken te
Slngaporell dat w«a een grapje van min
stens drie wsksn, want als Jo oonmaal daar
aan besig was, dan kwam er al lloht een
kleins reparatie bijl Zelfs de lnlandsche
aohepellugen hadden een grijns van genos-
Kn op bun anders onbewegelijke gezichten!
i Europeanen „telden hun oenten" en al
gauw kwam er een aanvraag om „maanden
geld". Dat ut sóó: ln die dagen werd maar
een gedeelte van de soldU uitbetaald, de
rest werd tegoed geschreven op het boekje,
maar wie dan meer dan vljtftlg gulden te
goed had, die kon dat meerdere als één, twee
Of drie „maanden geld" uitbetaald krijgen.
Des avond» op de wacht, zaten de ouderen,
die er al meer geweeat waren, de nieuwelin
gen in te lichten over al de te wachten ge-
noegena, en dan hoorde le M een deun zin
gen, waarvan het refrein waa „We gann
niet naar Canossa, maar naar net eiland
Slnkepoerl" Hoe die twee plutMn, soo ver
van elxaar verwijderd, in één matrozonllodjo
konden voorkomen, la me altijd een raadsel
gebleven, maar gezongen werd hetl
u.e veertien dagen duurden lang! langer
dan andera, véél langerl van wegc het ver-
lanfn wr-t-ul Van stonde af aan keek
iedereen v't naar den aflosser, en als de
soh',1 op de bnig dsn eens praatds
.jstocmrh'.p om de West", dan ging er een
Sbrul *vp...maar steeds voor nieta, want
n ws bei de Hok-Oanton of de Petlch
of een andere kuster hetgeen een geweldige
teleurstelling was! Er waren ook grappen-
mskera aan noord, die hunne kameraden er
tuasoben namen, want b.v. sis er dan
nachts m twaalf uur moest worden uiv
gepord voos het opkomende mohtvolk,
dan ging er een ln het tuasohendek bij de
trap staan en brulde luidkeels:
„Ktfzonl rijzenI laat Je niet noolen,
,J)e Hok Is op de ree gekomen,
„En die heeft de tijding meegebracht..
dn minder dan geen tijd was leder wakker).
„Dat je allemaal komt op de wachitH"
en maakte dan dat hij als een haam woei aan
dek kVaml
Maar eindelijk dan, na tien of twaalf da
gen van hangen en verlangen, was het weer
eens „stoomschip om de West" en bleek het
werkelijk de aflosser te zijn! In een paar uur
werd de dienst overgegeven, heit anker ge
licht, en daar gingen wij volle kracht (vier
mijl 11) naar helt land van belofttel
Den volgenden dag kwam je dan al in den
„trek" van de groote stoomvaart, en hoe
dieper je den nauwep trechter van Straalt
Mialakk» inging, hoe meer vracht- en miaiil-
bodten Je passeerde, waaronder reusachti
ge met enorme vaarti, die nlle die kleine
voorthokkelende Samarang „gracieuselij k"
salueerden. Je voelde je al méér mensch wor
den, en je mopperde op die tergende „vier
mijl" die je liep 1 je zoudt wel mee willen
duiwen om toch maar eerder'aan te komen 1
maar dat gaf nlelts, de schuit liep nu een
maal niet lilarder...eindelijk dan kwam je
toch ln Singapore en meerdo ln Tandjong
Pagger Harbour.
Den vorigon dag had de commandant het
volk voor den boeg laten kamen en zoo let»
gezegd van „we nebben een „vervelenden
„tijd achter den rug, een prettigen in 't ver-
„schilet, iiic ja] j,e zooveel mogelijk vrij ge-
„ven, amuseert je goed, maar houdt je f«t-
.jsoenlJJlo, springt niet te erg uit den band,
„komt op tijd aan boord terug en maakt
„geen herrie met de politie," welke hartelijk
gemeende toespraak in goede aards vleL
En aunuseeren deden wij onall leder op
z'p algen manier 1 De officieren hieir, de
onderofficieren dédr, het volk weer ergens
anders, «tiaar overal wa» genotl Ds Espla-
nnde, de hotels, de tlffin nouso, ds Malay-
■treet en andero Inrichtingen van plelzier,
zouden er van kunnen meespreken 11 Ds cen
tjes vlogen weg dat het liefhebberij was, de
„maanden geld' verdwenen sla aneeuw voor
de aon, menigeen teekende een of meer jaar
hij, van wege de premie en het overaohot.
•en ook menigeen die een goed oondulte-
boekjb had, wist den secretaris te bewegen
een extra voorschotje te geven! dat kwam
later wel terecht! Nu was het pret en nog
eens pret!
Ik herinner me dat we op een goeden
avond eens bij een rutsohbaan kwamen; u
weet wel too'n hobbelige weg, wsarop rails
loopen en waarangs le dan met een klein
karretje rijdt! le begint hoog, duikt naar
beneden, hobbelt over een kleine verttoo-
ging on komt door Je vaart weer hóóg aan
net eürwl aant die sensatie moesten wH óók
eena hebben en nsmen plaats op de vóórete
bank van het wagentje, terwijl sohter ons
qp de tweede ban* een Japanner mat s'n
vrouw rat, beiden in nationaal oostuum. En
dasr gingen wel., houdt je verat of Je rolt
er uit! en toen wij na een paar angstige mi
nuten met reuaenvaart op net eindpunt kwa
men, toen tikte Iemand ons op den sohouder
en, omkijkende ragen wij den „Japanner"
die ln goed Hollandsoh zei „zeg menheer
dat li héél wat lolliger dan brandwaoht doen
oo de kustl" Het was een van onze matro
zen le kl.die <yp a|jn tnsnier zijn maan
den geld opmaakte:
Och, het was soo'n gosde tijd, die véél te
vlug om gingl
Tiet volk hield zich best, er kwamen wei
nig of geen klachten, en éls er eens een
Jeufdlf» booswicht nleü op tijd terug kwam,
dsn werd „Snoeide" er op uitgezonden om
hem te halen, en die bracht hem gauw ge
noeg aan boord, want Sneekie was een reus
achtige neger, matroos le HL, met handen
als presenteerblaadjes en spieren van staal,
tegen wien zoo'n aaip niets had in te bren
gen maar van „Sneeki©" vertel ik later
wel eens 11 Thijs.
PKUILLITON.
door Dr. CAREL J. BRENSA.
DE LEEQE MOUW.
V.
(Slot).
Toen vrouw Brinkman bijkiwam uit dsn
poos vsn onmacht, zat de man met de leego
mauw ln het kaunertde suil, ala een bethl
vsn eenvoud Igu-luldenHSohiuc&terheid. Hl)
zat met de hoed op s'n knie en vroeg ouvast-
bedeesd hoe 't nou ging met moeder.
Langzaam klarend overzag de moeder even
dsn toestand: Zij lag in bed dal begreep
ae. Aan hal hoofdeind stond Maryg gebogen
en lachte.,..
Ze laorns.
En duur half dn het midden van 't ka
mertje, met s*u faJLcht naar beur bedstee
zat u» tu-u, w.wu ae liad zien koenen op den
weg naar 't «augon Weer..
..MvCks aei Marygzachtjes...Daar
Is de man ast 'n boodschap van (Jerard.
Dat 'was tsvsel voor de ontstelde vrouwl
Liggend daar op het hoere-bed - lader-
Inmat half ontkleed, 't wit-grjzo haar ver
ward zónder mutsje en het paaraatrcplg
itoorlnne-Jak nog aan vergrootte haar blik
ln een beangstigend starre uitdrukking naar
het mannetje.... Ze weerde ham af en
schreeuwde.Jal h|j was 't HU
waa 't.En ala «en golf van zekerheid
kwam het oipnieuw maar haar toe, dat het nu
uit was,01 goddat het uu over haar
gekomen waa, waarvoor (Jerard in alle stem-
mlngou gewaarschuwd had,,,, De wrake,
d« wrake waz daar - de wreede. onweer-
ztaanbare wrake, (lila uu eindelijk wreken
kwam de Jaren van htrillge, liearlyke liefde
en vervullend genot, den tijd vsn bedtten,
vsn hebben ln rilgenduml..,. Daar waa de
dreigende gmt inet het brernie zwaard, die
uu zwaaide z|jn iwssrd en den kop alflidoeg
«sn hun wazen vsn altijd aunanstfn.
Daar was het «pookt, het grllnsende «pook
hIh n Satan, die zoovaak was opgerezen In
de gedachten bij «tonmiweer en dondersla-
gen en ln al die stillis uren, al» ze mot vrees
over haar jongen mijmerde.
hn er klonk een sohreeuw een wilde,
woeste ultffestooten schreeuw: .Heeeh....
Gai je weglGa je weg!....
ar werd een vuist gebéid dn toomelooze
woede vanuit de kleine bedstee, dat de man
mot de loege mouw, niet op s'n gemak, van
de stool ojwtond. Maryg boog dJapur over
de Sleke moeder en praatte sussend
Het gaf alei Wanstaltige beelden van
vrees en onrust Joegen door de verstoorde
gedachten van de oude moedor.... Ze zag
hem toch? De man zat daar op een stoel van
héér in haar eigen kamer. Ze hoofde niet
te vragen wie hij waz HU hoefde geen
uitlog te doen! Als had se hom jasen als
Mii.'irtic buurman gehad bi 't dorp, zoo eigen
waa haar zUn beeld en soo besefte se wie hij
was.Waarom moest er gepraat iwor-
den?. Waarom moesten ae haar Maryg
en de man inet de leeg© mouw samen
lot» vertellen?.... Ze wlist *t beteg dan zij
belden. Ze kende hem en se. kende zijn
boodschap! Ze wist al van JaVeu tevoren
wat hij kiwam doen ln 't hmilaje.
De oude man met d(» wfltte snorren atap-
te voorzichtig besohelden 'n stap dichter
naar het bed. HIJ rustte 'n moment met «JJn
lichaam togen het beschot en vatte met
z'n dienstbareii arm vooruit, vertrouwelijk
de pol* van de vrouw...
- Beate moedertje.... begon hy mee-
,t»ende, evenals Maryg dat de onmacht Tan
plotselinge schrik, die haar overvallen was,
hingaaarn wijken ging.,.. Beste moedertje....
Maar vrouw Brinkman week terug voor
hem ala voor een vies beest en wees hem
hIn een furie naar zijn plaats.... Me Ge
nard l« dood, nawaarl.... schreeuwde ze
kainder te vragen..,. Me Gerand II» dood!..,
Bn «onder het te kunnen tegenhouden werd
w weer meegesleept In oen kolk van teugel-
l'ooze angst en izooht lucht ln een golf van
onwijze woorden....
DIALOOG.
i
e e
Tevêrgêèf» trachtte Maryg de laloh van
(arugkoefiDd# wmocd®rulst cp fuisr gt^zloht
to fioudon en .Tev6rgeWN tiwhtte de oude
man met de leege mouw hiaar bij te staan en
het vastgrijpen vau de aandacht van vrouw
Brinkman
Samen hadden z» haar bulten kennis op
gebeurd van het grasveld voor het hiulSje
en haar ln hiulls geragen en op aanwijzing
van Maryg op het bed gelegd. Uit weinige
woorden van Maryg bad de man begrepen,
waarom ze van hem geschrokken was...
Het waz waar: Hij was meestal de man, ais
De Pers.
Heb je gelessen van Meneer Van Kaal
te?....
Nee ik heb gelezen van Meneer Van
Wenmeskerken...
Heb je dan niet gelezen van Weenen?
Ne© van de badplaats Deaiuville.....
En van de armoe.
Nee van den rijkdom.
Heb je niet gelezen vnn die menschen,
dlle honger hebben?.... Ven die tramcon
ducteur, die 'n halve maand moet werken
voor 'n paar vetleeren schoenen?....
Nee lk heb gelezen van de Fransche
en Amerikaaneche nilllionadrs. die Veertien
dagen naar mekaar komen kijken op 'n op
pervlakte van vijftig (meter lang en tien
meter breed.
En niet van die vier menschen ln een
kamer.... de vrouw en de dochter in het
ledikant en de vader en 't zoontje eronder?...
Nee lk heb gelezen van paarlen en
dure diner» en van mondaine vrouwen, die
om elf uur «morgens In een badoostuium van
200 dollar» loopen zonder ln zee to gaan..
Dus jij weet niks van dl© oorlogs-l'n-
valide die een brood per Jaar pensioen krijgt
en de rest op een hoek van de straat moet
bedelen
Nee lk weet alleen van de shah, van
Perzllë en den koning van Spanje, die op
Detfuvllle waren en oooktalls dronken vnn
7j60 'tntnik....
En van die arme meisje* die doch
ters van eerlijke vadem en moeder», die
Wnachts.
Nee alleen van rijke «Hikjes, die...
Wat heb JU dan voor 'n krant gelezen?..
De Telegraaf. En jij dan?...
De Helderaohe Courant.
O!....
011...
iDe Telegraaf weet *t zeker nielt?
'k Denk 't ook niet.... Veel te druk.
Te druk?.Waarmee?,..,
Nou. Met de I.o.«. r. en met t ko-
nlkHJk besoek aan Wee.... aan 8kanddnu
vlë bedoel lk.Dat kost 'n heeleboel ruim
te, kun Je begrijpen. En dan de beursno
teringen en al 1 andere.
En zouden die Fransohen er acelf niets
vsn weten?.
Miks natuurlijk de eenlge die 1 weet
Is Mkêr die meneer vsn Raalte.... Die
heeft niks te doen, wsnt dat is xoo'n soort
moderne onderwijzer en die hebben 'ezo-
mera niks te doenDus die kan makke-
l|lk naar Weenen gaan en al die arme wo
ningen naloopen.Maar iemand die t
druk heeft.Stel Je voor! Wat ao«u er van
de eeratvolgende oorlog terecht komen ala
Polnoaré zich met Weenen en tl dat and«re
ging ophouwen....
En onse eigen regeeitlng,.,.
Kan niet beate man.,., 't Nieuwe ml
nMsrie most ln mekaar gezet worden....
We hebben niet eena 'n regeering. Ze zUn
met vacantde naar Oberamrnetfau.
Dat ia toch dicht btj Weenen
Je begrijpt er niks ven.Hoe aou Je
nou met goed fatsoen de passiespelen kun-
benauwenla bracht ala hij zijn plicht deed.
HIJ droeg aums tranen tmee ln zlln zak en
den dood op zijn rug naar de huisjes van de
zeemansvrouwen.,.Maar toch niet altijd
en ook vandaag niet! HIJ was ook de
boodaohopiper van roem en van onderschei
ding, ala «r roem en onderaohciding voor de
muuiaohsp van de mautsohopplj te vertellen
Wi&g9 l#i
Daaróm Juist was hij vandaag hier ver
buiten de stad gekomen. En nadat ae eerst
de geschrokken moeder ln de bedstee ge
legd hadden en Maryg haur hoofd met een
koude doek had gedept, was de man met de
leege mouw voor den dag gekomen mot een
groote, bruingele enveloppe, met iwapens en
Htempels erop en afgestuurd van het minis
terie.... En sohoon hij den inhoud van de
dilcht gelakte enveloppe niet woordelijk
wist. kon hij tooh zeggen waarom het ging.
Oimdat er op de Maatschappij al druk over
gesproken waa....
Gerard had menschen gered, met moed on
levensgevaar mienaohen gered op zeel Er
was nood weer geweest op de kust ln het verre
land waar het «chip was en Gerard Brink
man eerste stuurman van het vracht
schip „TLmor" had urioh onderscheiden.
Er was een officieel» imodcdeeling gekomen
van het ministerie, want het «chip ln nood
was een barkas van de koninklijke marine
geweest. Er zou wel een gratificatie opzit
ten voor den stuurman en de volgende reda
aau hll wel kapitein worden.... Zijn aoh'llp
as al weer in de Golf van Blscayc ge
praald en met 'n paar dagen zou-dle hier
wezen...
Maar in leder geval moest de offllcleele
brief door middel van de Maatschappij «an
zijn te boek staand domicilie worden afge
geven. En daarom was de man imet de leege
mouw Wier.
En daurom was Maryg bllf geworden on
had met zoete woorden geprobeerd Moeder
Brinkman uit haar leVenloosheld wakker te
krijgen.
En toen ze eindelijk wakker werd had ze
dankbaar gelaohen....
Maar vrouw Brinkman aangegrepen
door de nu etlndelljke aanwezigheid van don
Jaren tevoren gek enden man inet de leege
mauw antwoordde niet op de aanroepen.
Ze hoorde niets. Reoht omboog ziende naar
de aolfdsrfnc van de bedstee, praatte ze aelf
eerst langzaam en bij tusischenpoözien,
(maar eindelijk hard en snél en zonder te
stoppen. Eerst lag ze nog stil ln de stee,
"lauwachti g geleek end achter de groen ge
bloemde vallen. Mets bewoog dan baar hij
gende borst en baar prevelende Lippen, ter-
wyi ln de kamer, die helder was van zomer-
rten gaan alen, wanneer je eerst de ellende
in Weenen was gaan izien?.
En al de rijke menschen die we heb
ben?.
Die zijn bezig de balans van het ver
lies op te maken.... Zitten izelf in zak en
aschIk weet er een, die heeft drie van
z'n vier chauffeurs moeten ontslaan....
Nou!.... Ga je gang eens
Jonge'n slechte tijd.
Bar slecht.
Gedag.
Saluut....
OVER MISDAAD EN MISDADIGERS
door LBO FELIX.
Hulpmiddelen ter nasporing! van strafbare
feiten.
IV.
Een andere deskundige, die veelal zoo niet
meestentijds in de persoon van den scheikun
dige ls vereenigd, is de microscopist,
Ook zijn werkzaamheden moeten dikwijls
door de verrassende rosultaten de bewonde
ring van velen uitlokken. Hij kan, zooals
prof. Hans Grosz juist opmerkte, in 't bij
zonder daar van nut zijn, waar men nauw
keuriger wil zien, don met het hloote oog
mogelijk is; voorts daar waar bet op het
vaststellen van den bouw of samenstelling
van een bepaald voorwerp aankomt, zonder
dat dit uit elkaar genomen of gobxokenmag
worden en ten slotte daar waar het gaat om
het onderscheiden van natuurkundige en
niet-chemlsche bestanddeelen.
Afzonderlijke uitgetrokken of afgebroken
haren, die zich op het lichaam van het slacht
offer of van den verdaohto bevinden, verdle-
met de grootst mogelijke aandacht, aangozien
zij meestal bij moordaanslagen en zeden-de
licten wllzen op een worsteling of verweer,
voordat net feit werd geploegd, terwijl zij
ook als waardevolle middelen voor do aan
houding of voor het „door de mand vallen"
van den verdachte kunnen dienen.
Het mlcrosooplsoh onderzoek van haren
«telt veelal ln staat om belangrijke gevolg
trekkingen aangaande leeftijd en geslaoht te
maken, alsook betreffende kleur on vorm
van hoofdhaar en baard; zelfs kan het aan
wijzingen goven over de maattohappeHJ'ko
positie van ach betrokkene en wel beoordeeld
naar de zorgvuldige verzorging of wol ver-
waarloozlng er van. Toch dient do opmer
king gemaakt to worden, dat hot ln don regel
niet mogelijk Is met zekerheid vast to stellen
of de gevonden haren van oen bepaalde per
soon afkomslg zijn. In uitzonderingsgeval
len, namelijk dan wanneer zloh naast over-
eenkomstlgen mlsorosooplsohen lx>uw en uit
wendig voorkomen nog Depaalde opvallende
eigenaardigheden voordoen, ls dit ln 't alge
meen wel met de grootst mogelijke zeker
heid te zoggen.
Zoo geeft de bekende deskundlgo Loock
een geval weer, waarin hij door een hoogs;
eigenaardige, zloh voortdurend herhalendo
spiraalvormige winding der afzonderlijke ha
ren resultaat bereikte; ln een under geva
was het een bijzonder karakteristieke ligging
van het pigment (kleur-oellen), welke als be
wijs voor Tndentltelt diende. In een derde
geval gelukte het hem de aan een automoblé
•gevonden haren ala die van een overreden
en daardoor overleden nachtwaker te ldentl-
fioeeren, ondankhet feit, dat de bestuur
der-eigenaar van de auto ten stelligste ont
kende de plaat», waar de doodt) «vonden
werd, ook «elfa maar te zijn voorbflgereden.
Toen hem echter de opvallende overeen
komst werd getoond en duidelijk gemaakt,
moest hij wel eikennen de dader te zijn ge-
\V' (vest
I)e gereohtelljk-geneeskundlge Pfaff kreeg
eena ae muts van een voortvluohtlgen mis
dadiger, waarin zich twee grauw-blonde ha
ren bevonden, ln onderzoek. Met het mlcro-
«ooop vond hij ln de merg-substantlo nog tal
rijke plk-zwarte plgmentoellen; de haren
avond en izoetnzwanger van zomergeeuren-
aroom, het tilkken van de staartklok lang
zaam vergeton werd...,
Maar amarbensvol en breed-weg breidde
de moeder-daarna de armen van elkaar op
eens en liet ze dan weer slap zonder wtll op
het laken vallen.01 riep ae ln haar
verduister end denken..,. 01 Heers, geef
me me Gerard weerom.Geef hem weer
om. En in sen kratnp van leed weer
een nleuiw leed na zooveel van Jaren lang al
grepen de vingers zloh vol aan de op
hlooplltig van laken. Totdat ze, nog vreem
tier, niet een Ijzige zekerheid als ln waanzin
(le dekking van izllch weerde en halverwege
overeind kwam om ln wreede drift de man
met de leege mouw te kastijden! Ze
Hohreeuwde hem toe on gaf hem een streng©
(berisping.'Ben JU de leege mouw?..,,
riep ze met een stem alsof ize Iemand aan
<le overzij van de dijk moest toeschreeuwen...
ben JU-van 't schip van Geurt.Jal tk
ken je.Ze wees met 'n bestraffende vin
ger in dllepe dreiging ullt de bedstee-don
kerte. lfc ken je!Ja zeker.
Ze vilei mat terug en kon de diepe tril
lingen van de koorts, die haar aangreep
niet meer bedwingen. Al heviger bewogen
do schuddingen luier oude lijf, tot. kreu
nend en Luidop pratend met haar zoon ln de
stee te «ohokik 3n kg.
fn plotselinge angst van beseflfllng ging
Maryg naar buiten en zond een boodschap
naar den dokter vari het dorp....
Toen de dokter kiwam, zati Maryg onbe
wegelijk de lompe keuze-voeten ver uit
de rok op de stoeluport en den arm gestut
op den bedrand. De haarkop ln warreling
lug op de handen en ze «nikte nu ook.
De grijze man zat weer pleun op z'n stoel,
gravend bil pootten door de grijze vlokken
aan het achterhoofd en Graailend met z'n
hoed al» ln verlegenheid. Soms keek. hij
steels rwiar de schepen ln de lijsten aan hel
schot en naar de blauwe vamen op 't kabinet
of het Frlesohe kastje ln den hoek. Totdat
zijn oogen weer terug gtngeq naar de lig
gende vrouw, die bij noozen een gil van
angst uitstiet en naar de doohter d.le mee to
hullen zut.
Het was ernstig zei de dokter en luis
terde maar het verhaal van den ouden man.
Onder het miaken van de toebereidselen en
het Luisteren naar de verschillende mede-
deellngem, werden ze telkens opgeschrikt
door de moeder in ijlboorst, die lange ver
halen te 'vertellen begon van Gerard, haar
zoon.... Het ging door het avond-stil ka
mertje als een verstorven kreet van smarte-
'ijk wreede moedenpijn. ....Nu was Gerard
dood.vertelde se nu waren ze verder
waren op de doorsnede zeer scherp, de haar
wortels vertoonden uitgesproken atrophie
(onvolkomen ontwikkeling) en ln de epitheel-
schede (epitheel 1§ éen- of meer-lagig weef
sel, dat vrije oppervlakken beschermt) meer
dere van zweet afkomstige wratrvormigo
zelfstandigheden. Hij verklaart op grond
hiervan: „De misdadiger ls een krachtig ge
bouwde, naar corpulentie overgaande man
van middelbaren leeftijd met gemengde
zwarte en grijze, niet-lang-geleden kortge
schoren haren met een-begin van kaalhoof
digheid". Zulke aan Sherlok Holmes herin
nerende diagnosen kan men met een aan ze
kerheid grenzende waarschijnlijkheid natuur
lijk slechts ln bijzondere gevallen op grond
van microscopisch onderzoek van ©enige ha
ren stellen.
Opgemerkt moet worden, dat het reeds
voorgekomen is, dat geraffineerde m< de-
naars, om het onderzoek op een dwaalspoor
te leiden, den vermoorde een bosje van zijn
eigen haar ln de hand hebben gestopt, reden
waarom dan ook steels moet worden onder
zocht of die haren soms met die van den
vermoorde indentieik zijn.
Dat ook de tandarts dikwijls aan da
opsporings-ambtenaren en andero organen
der rechtspleging uitstekende diensten ba*
wijzen kan, wanneer het betreft do opspo*
ring van een verdachte of het tegen hem
verzamelen van bezwarende omstandighe
den, die hem tot bekentenis of althans tof
opheldering kunnen brengen, ls een bekend
feit ln het strafrecht Het is hun mogelijk ln
de meest© gevallen uit een enkele beet ze
kere karakteristieke kenmerken van den
verdachte aan te geven. Men zou het mis
schien niet willen geloovBn, maar het is een
feit, dat er op één millloon menschen niet
twee gevonden worden, die in alle Mjzonder-
heden overeenstemmende gebitten hebben.
Den te dezen opzichte geroutineerde des
kundige «taan hier zoovele typische kentee-
kenen ten dienste, dat een vergissing haast
buitengesloten ls.
Popn heeft in zijn praktijk gevallen mee-
gemanlrt, waarin het hom meer Jan eens ge
lukt was, op grond van gevonden bljt-sporen,
ln verband imet den aard en den stand van
de tanden van den dnder, de verdenking op
een bepaald persoon te vestigen. Zulke bijt-
verwondlngen komen niet «Heen na plaats
gevonden strijd aan llohaamsdeelen van dan
aangerande voor, maar ook bU «lachboffers
van den lustmoordenaar, die hen ln zUn wel-
lustrooa in de borat bijt. Afdrukken van het
gebit vindt men dikwijls ook aan de werk
tuigen (b.v. hamerstelen, handvntsels vnn
gereedschappen, e.d.), dlo de dader bU zijn
„arbeid" met de tanden heeft vastgehouden,
Evenzoo toonen broodresten on andere voe
dingsmiddelen, waarin do misdadiger gebe
ten heeft, deze sporen, die hem nog dlkwUls
tegen de lamp doen loopen.
BU ©en te Nouilly vermoorde vrouw w?rd
geoonstateord. dat zU ln de bovenkaak nog
sleohts éen in de onderkaak slechts drie
tanden bezat, welke laatston onregelmatige
gapingen ln de kaak deden ontstaan. Het
afgietsel van het gebit stemde nauwkeurig
met de bytwonden aan de handen van éen
harer moordenaars overeen. Een ander dezer
onverlaten had aan den middelvinger van
zUn rechterhand een byt-wond, wolke by
nader onderzoek met éen der voortanden
van het alaohtoffer een volkomen spiegel
beeld opleverde.
Prof Dr. Relsz maakt melding van een ge-
val, waarin een dief ln boter boet. Er bleef
een zoo duldeiyke afdruk van «Un gebit
over. dat het na zUn nrreatatle gemakkeUJk
viel hem door de mand te doen vallen.
Tenslotte moge nog gewezen worden op
de hulp, die bekwame graphoiogen of
schriftkundigen aan de politie en
aan den rechter van lnstruotle kunnen ver-
leenen. Over de waarde en onwaarde van de
graphologle bestaat een uitgebreide litera
tuur. Men staat tegenwoordig ln het alge
meen wat socptlsoh tegenover de verklarin
gen van schriftkundigen en menigmaal niet
ten onrechte. Men moet echter niet zoover
gaan en de bedoelde verklaringen alle betee-
kenls voor het opsporlngs-onderzoek onth
alleen, M«ryg on zijWant ze wtlst heel
goed wat er gebeurd waa: Geurt had het uog
weer de laatste red» gezegd.Al» de leeg©
mauiw in 't dorp raakt, dan 1» Gerardje mort
daar ka-le opan.daag, hoort,
En schilderend weer «ijn laatste afsohelld,
zag ze voor zloh, wegstappend op den weg en
imgewenkt.Zy eu Maryg over 't groen©
voorhek en hy al verder in de kromming,
zlloh telkens weer koerend om nog eens t©
^waaien en te wenken.,,, Nog ln de hltto
van haar koorts hief moeder Brinkman de
armen omhoog en riep met heur zieke stom:
Daag.... Daag-'oorl..en .Goede rati»"„„
ln de donkerte van de bedstee.
Tot ze Ineens weer opvloog en uHtkrUsoh-
t© tegen den man met de leege mouiw en hem
vort joeg uit het huisje:.... Zeg dat 't zoo
goed is, Maryg.Zeg dat we 't nou we
ten
En de oude man, die met de ruwe rug van
rijn gerimpelde hand ongemerkt Over rijn
oogen wreef, knikte begrijpend on stond op.
Maryg bracht hefra met ingehouden snikken
naar het hekje enzag hoe de oude, witgrijze
boodschapper langizaam verdween in de
kromming van den weg. Door de van tranen
verglaasde oogen hoon zag ze heo izijn fi
guur verwaasdo en verkleinde de figuur
inet de leege mouw in de jaszak gestoken....
In de schemerkamer vond ze nog de en-
veloippo, die vreugde Inhield. Ze zag er nlot
baar... Treurend in steeds nieuw wellen
de «nikken ging m in ritival weer voor het
bed. en luisterde bevend naar de voorschrif
ten van den dokter.Als hy weg was rees
ze wat hooger op kleunde de van koorts
schuddende moeder vol om den hals in een
vasten greep
Zoo bleef ze den nacht.
En na twee dagen had de iman met de leege
mouw toch den uood gebracht in het kleine
✓.c< manwhuJIeJo.
Toen op den derden morgen 1n de krom
ming van den weg uitgelaten zeeman kwam,
wachtte rie dood ln de half dulistere bed»t©«...
In de vreugde van zUn bevordering ge-
nohokt, hoorde hy juist nog de laatste hel
dere woorden van het oude moedertje
duideiyk on zwcht ln een wondere bekoring.
Uit het. verduisterde brein deed ze een ver
haal van het wondere land, waarheen Ge
rard voer.En: de oude vrouw Brinkman
wias in de anmen van den kapitein van het
sjs. „TlSmor" gestorven....
EINDE.
't Juttertie
Dr. B.
