Derde Blad.
Tooneelvereeniging WILS0NS,
VAN ZATERDAG 4 NOVEMBER 1922.
Ingezonden mededeellng.
ZONDAGAVOND 5 November.
iisirnir
AMSTERDAMSCHE BRIEVEN.
ROND DEN DAM.
Het Koninklijk bezoek. Het
Ned. Hist. Scheepvaart-Museum.
De „uitsmijter" in den Raad!
Het slechte voorbeeld!
Het is achter het Paleis weer een af- en
aan-gerlj van auto's en rijtuigen, die de
audiënue-gangers ten Paieize voeren....
En, als altijd, trekt dat een schare hoofdste
delijke belangstellenden, die hopen op veel
goud-geschitter, uniform-praal en ander dé
corum, wat echter, natuurlijk, In deze,
meer en meer verdemocratiseerende tijden,
al sporadisch er wordt.
Het Konrnklijk bezoek wekt overigens dit
keer maar matige belangstelling. Misschien
is het een „reculer pour mieux sauter", een
„stilte vóór den storm"; want ook in onze
stad is men reeds druk bezig met de organi
satie van de feestelijke viering van het 25-
jarig Regeerings-jubileum der Koningin.
Dit zilveren feest belooft het volgend jaar
in Sept. '28 n.1. luisterrijk gevierd te wor
den. Ook in de stad aan Amstel en Y, die
altijd onder hare bevolking, naast fel-oranje-
gezlnde categorieën, ook kringen behield,
waarin de min of meer onafhankelijk-trot-
sche „regenten"-geest nog levend bleef'
maar die vooral de latere jaren Koningin
Wllhelmlna meer en meer is gaan waardee-
ren om haar onvermoeide werkkracht en
helder inzicht, waarvan steeds allen, van hoe
uiteenloopende politieke richting ook, die
met haar in contact komen, gewagen.
Maar in afwachting van die komende vie
ring in het volgend jaar, ligt er over, dit be
zoek van thans iets mats, wat overigens ook
wel aan de „tijdsomstandigheden" zal te wij
ten vallen.
Een punt uit het door H. M. „afgewerkte"
programma, mag nog wel even speciaal naar
voren gebracht worden. En wel: de opening
van het Ned. Historisch Scheepvaart-Museum
aan de Lairessestraat. De openingsplechtig
heid zelf had plaats in het Concertgebouw,
waarbij, behalve de Amsterdamsche scheep
vaart-grootheden, die het initiatief tot de op
richting van dit museum namen, ook Minis
ter De VisSer aanwezig was.
't Ts wel eigenaardig en tevens bewijs voor
't feit, dat het Nederlandsehe ras zich als zee
vaarder aliijl van z'n besten kant laat ken
nen, dat de weinige lichtpunten in deze
tijden voor 't meerendeel ontstoken worden
door mannen, die op de een of andere manier
aan de ree annex zijn! In een vorigen
brief wezen wij op zulk een lichtpunt in de
anders nogal moedelooze zaken- en indus
trleele wereld in de hoofdstad, dat in de ope
ning van een nieuwe werf door de Nederl.
8cheepsbouw-My., gelegen was; en thans
werd ook op 't geb'ed der „wetenschap", der
„cultuur" een dergelijk lichtpunt opgeheven,
door de, ondanks alle „malaise" nog steeds
energieke en met fr'ss'hen moed door-wer
kende 8'heenvaart „Feeren".
Het Scheepvaart-Museum, dat dan thans
door H- M. „officieel" geopend werd, bestaat
reeds een drie-kwart jaar en in dien korten
tijd hee't de directeur, de heer Voorbeytel,
met zijn heipers in het gebouw in de Lairesse-
stvaat ree's een verzameling weten bijeen te
brengen, en overzichtelijk op te stellen, die
op haar geb'ed reeds nu al moeilijk overtrof
fen zal werden.
Het gebouw van het Museum ligt aan de
La'ressestraat in „Plan Zuid", 't stadsge
deelte, dat meer en meer het middelpunt
wordt ven het „moderne intellectueele" leven
van de hoofdstad.
In de benedenverdieping treft men alleen
eerst de bibliotheek aan, die, bedoeld om de
gelegenheid te scheppen tot bestudeering
van de ontwikkeling van scheepvaart en
scheepsbouw en een groot aantal geschied
kundige werken bevat en tevens een merk
waardig overzicht geeft van de ontwikkeling
der bij de zeevaart In gebruik zijnde kaarten.
Men treft hier verder, naast de oudste
drukken van allerlei atlassen (zooals die van
Ptolemeus b.v.1, ook een verzameling zeld
zame oi"*e drukken van 8"heepajournalen
aan, zooals d'e van Olivier van Noort, Willeip
Barentsz, e n.
Een typ'scbe collectie, achterin de bene
denzaal tentoongesteld, een groot aantal
teekeningen en aquarellen, betrekking heb
bende op het optreden der Kon. Marine in de
Middellandsche Zee en in Ned.-Tndië, zal,
sueeiaal ook voor n^n'g Helders'h inwoner,
veel belangstelling kijven trekken.
En verder vindt men het gebouw gevuld
met heele en halve modellen van schepen
vanaf den oudsten tijd.
Wie de hoofdstad bezoekt en zich voor de
zeevaart op de een of andere wijze interes
seert, Is aan zichzelf verplicht dit Museum
te gaan bezoeken!
I I
Het is best mogelijk zelfs zeer waar
schijnlijk, dat wij bij deze nieuwe aan te
bevelen „bezienswaardigheid", nog een an-
-d«re, eveneens dringend uan te bevelen, dito
moeten plaatsen.
Onze Gemeenteraadszittingen n.1. meenen
wif Reeds nu al, wij weten 't, oordeelen
velen het een bezienswaardigheid zoo
kennen wij een bekend tooneelcriticus, te
vens „raadsoverzichf-schrijver, die in allen
ernst, met de hand op z'n hart, verklaart, dat
'iij de ..dienst" in de Raadszaal verre prefe
reert boven „dienst" in een of anderen
schouwburg.
Maar „dringend aan te bevelen" zal deze
geziens waardigheid pns worden als de nieuwe
'epaling ven het reglement van orde, onlangs
aangenomen. in werking treedt.
"ie bepaling toch Ih een.... „uitsmljt"-
uepaling, lullende, dat de Voorzitter, mocht
een raadslid z'ch niet storen aan het „tot-de-
u ^"rop en"> frere- htigd is een dergelijk lid
uit de ziel te doen verwijderen en niet eerder
toe te laten dan nadat de debatten over het
aan ('e orde zijnde punt geëindigd zijn.
Hoe een en ander in de praktijk in z'n werk
zal moeten gaan, ligt nog in 't duister. Waar
schijnlijk, burgemeester De Vlugt heeft er
al op gezinspeeld, zal de schuldige Edelacht
bare dan per inspecteur van politie plus en
benevens nog eenige stevige agenten, „ver
wijderd worden.
Dat „verwijderen" kan vermakelijk wor
den. v ooral in dezen tijd van bloei der boks-
sport!
)f het doel, de „handhaving der orde", door
deze bepaling bereikt zal worden?....
vV ij vrèezen ten zeerste....
V ant, komt het eenmaal tot toepassing,
dus tot ingrijpen der „politiemannen" en tot
het min of meer zacht verwijderen, dan zal
het toch, vanwege de gewekte emotie wel zoo
goed als onmogelijk zijn door te vergaderen
en zal de Voorzitter toch wel tot „schorsing"
dienen over te gaan iets wat men juist
door deze „verscherping" van het reglement
hoopte te voorkomen!
Er is nog iets: is het wel verstandig, wel
„tactisch" van B. en W. om juist in dezen
tijd een dergelijke „verscherping" er „door
te jagen"?
In dezen tijd, d. w. z. in een tijd, die niet
ver meer verwijderd is van de.... Raadsver
kiezingen, die immers in het voorjaar van
1928 weer gehouden worden!
In zulk een tijd, als de „voorbereidingen voor
de verkiezingscampagne" vrijwel den gehee-
len politieken horizont van de Edelachtbare
Heeren in beslag plegen te nemen, is men
natuurlijk voor alles bedacht op het zoo
éclatant mogelijk roeren van de groote trom!
Vooral de linker-partijen, met de eommu-
nistén in de eerste plaats hebben daar
behoefte aan.
Nu dus de gelegenheid geboden wordt door
middel van een Siki-Carpentier-nabootsing
in de Raadszaal, de populariteit der boks-
sport voor „politieke" doeleinden dienstbaar
*e maken, zouden we eigenlijk niet weten
waarom „politici" dit propaganda-middel zou
den versmaden!
Waarmee we maar zeggen willen, dat de
nieuwe bepaling in het reglement van orde,
o. i. weinig zal baten.
Het zijn altemaal lapmiddelen. Met een
reglement van orde verandert men nu een
maal den persoon des voorzitters niet! En
laar, op die persoonlijkheid komt het,
bij het leiden der Raadsvergaderingen wel
voornamelijk aan.
Van burgervader De Vlugt is daarmede
niets kwaads gezegd: integendeel, wij geven
gaarne toe, dat hij menigmaal door een ge
moedelijk woord de situatie weet te redden
Zooals Teilegen dat door een vriendelijk-
bedoeld, maar langdradig woord dikwijls ook
deed.
En Roëll door een „diplomatiek", „uiterst
beleefd" woord....
Maar de teugels, de sterke hand heeft onze
Raad eigenlijk sinds burgemeester Van
Leeuwen al niet meer gevoeld.
Vandaar dat er nu gewerkt moet wordon
met reglementen-lapmiddeltjes, enz.!....
't Wegdoen van „lapmiddeltjes", omdat ze
niet meer noodig zijn, doet altijd prettig aan
en zoo beschouwt de Amsterdammer dan ook
ie laatste dagen met een soort voldaan genot
het werk door de bekende sloopers-flrma
Slier verricht aan, liever in het Kokin, waar
de houten hulp-kantoorloods van de Rotter-
damsche Bankvereeniging op 't punt staat te
verdwijnen.
't Zal een groote verbetering zijn en reeds
nu ziet men 't aspect van 't Rokin, met het
gebouw der Industrleele Club op den achter-
giond elk oogenblik, met elke nieuwe sloo-
persslag van Slier, ferbeteren!
Moge de situatie aan den voorkant van die
industrleele Club, d. w. z. aan de zijde van
den Dam, ook eindelijk gezond worden.
Er was een kans wij schreven er U de
vorige maal over! en misschien is nog niet
alle hoop vervlogen- Maar er dreigt gevaar!
Het gevaar der „confeotie", waar onze mo
derne wereld toch al, zoy men zoo zeggen,
voldoende onder gebukt gaat! er is n.1.
>ok een bod gekofnen voor het Middendam-
terrein van een „broekenpaleizen" exploitee-
rende firma.
Ons „historische" plein zal dan, gaat dit
onzalig plan door, eigenlijk niets anders
worden dun een soort „hall" te midden van
één reusachtige kleerenzaak!
En een bij voorbaat al verbolgen collega
leed reeds 't voorstel in den vervolge niet
meer van „Dam" te spreken, maar van „Pan-
tnlonnen-plein" een voorstel, waaron ik
nog niet inga.
Nog niet! Ik heb nog een kleine hoop.
„Slecht voorbeeld doet slecht volgen"
het is, helaas, maar al te waar, waarder
dan het omgekeerde spreekwoord.,,.
Dit is ook in onze stad geblekon Inzake
len broodoorlog.
Ducht U dat, onder andere groepen „mid
denstanders", het goede, moedige voorbeeld
van bakker Houtman soms gevolgd zou
worden?
Mis! Men volgt er veeleer het voorbeeld
der, zich tot een „trust" vormende, overige
bakkerspatroons„
Thans zijn 't weer de brandstoffenhande-
laren, die, met uitschakeling der „vrije con
currentie", de prijzen in de hoogte trachten
te jagen.
Dit althans verzekeren B. en W. uit de be
studeering der diverse prijst ouranten te mo
gen opmaken.
Waar de prijzen daarenboven nog voort
durend stijgen en het duidelijk is, aldus B.
en W dat de prijs-afspraak ten nadeele van
de verbruikers ie. daar zal „een Ingrijpen
van het Gemeentebestuur gewenscht zijn".
Naast den broodoorlog mogen we dus
ook een kolen- en anthraciet-oorlog tegemoet
zien.
Slecht voorbeeld deed hier slecht volgen.
Maar zou er nu werkelijk niet een kolen-
handelaar la bakker Houtman zijn?
Wij, die ook het goede graag nagevolgd
zien, wachten met smart op dezen kolen-
beldl
BINNENLAND.
Overwerk in banketbakkertien.
De Minister van Arbeid heeft onder be
paalde voorwaarden aan hoofden of bestuur
den van banketbakkerijen niet te\ens
zijnde broodbakkertien In alle gemeenten
des Rijks vergund, dat in het tijdvak van
8 tot en met 28 Nov. 1922 door de in hunne
onderneming werkzame mannelijke arbei
ders van 18 jar^n of ouder, in afwijking van
het bepaalde bü de Arbeidswet 1919, op
werkdagen gedurende ten hoogste 11 uren
per dag arbeid wordt verricht.
Inkrimping personeel Rijkswerven.
Naar aanleiding der geruchten betreffen
de ontslag van het personeel der drie Rijks
werven, nJ. te Amsterdam, Willemsoord en
Hellevoetsluis, waren Donderdag 2 Novem
ber ter audiëntie bij Zijne Excellentie den
Minister van Marine aanwezig de H.H. Baak,
Voorzitter van de Federatie van Rijksperso
neel, J. Lonner en D. de Groot, respectieve
lijk Voorzitter en Secretaris der Vereeniging
„Onderling Belang" te Amsterdam.
Zijne Excellentie deelde mede, dat de ver
schillende geruchten, behelsende dat er
reeds een en ander zou zijn beslist omtrent
het personeel, beschouwd moesten worden als
geruchten zonder meer.
Wel staat vast, dat door opheffing van het
Marine-Etablissement te Amsterdam perso
neel overcompleet komt en dat, wanneer de
48-urige arbeidsweek met 1 Januari '23 wordt
ingevoerd, higrdoor eveneens personeel over
compleet wordt op de werven, terwijl boven
dien nog versobering zal moeten plaats vin
den.
Deze zaken waren in onderzoek en op dit
resultaat wilde Zijne Excellentie niet vooruit
loopen.
Het ligt in zijne bedoeling omtrent de
maatregelen, die terzake ten opzichte van
het personeel getroffen moeten worden, te
voren in overleg te treden met het personeel.
[Evenals het elders (onder Plaatselijk
Nieuws) opgenomen bericht betreffende de
Rijkswerf te Helder, blijkt ook hieruit dus,
dat wel inkrimping plaats zal moeten heb
ben, doch dat een nadere regeling nog zal
moeten worden vastgesteld J.
Kamer van Koophandel en Fabrieken ln
Noordholland'8 Noorderkwartier.
Bovengenoemde Kamer van Koophandel
vergadert op Dinsdag 14 November des na
middag 1 uur in het Stadhuis te Alkmaar.
De Agenda vermeldt onder de uitge
gane stukken o.m.:
Adres tot verlaging van spoorwegtarieven
voor vischvervoer.
Adres aan den Min. van Waterstaat tot
verlaging spoorwegtarieven voor grove tuin
bouw producten.
Aanvraag goedkeuring besluit tot aan
koop gebouw met toelichting en correspon
dentie.
Onder de Ingekomen Stukken vin
den wij onder andere vermeld:
Besluit van Ministerie tot goedkeuring
subsidie sluis Schagerwaard.
Besluit tot goedkeuring tarief voor cer
tificaat van Oorsprong.
Voorstel van de Verkeerscommissie om
aan Kamers Amsterdam, Rotterdam enz. in
overweging te geven het ontwerp-vervoer-
oond. nader te bezien en te beslissen hoe dit
behoort te worden vastgesteld.
Voorstel om adheasie te betuigen op Adres
van K. v. K. te den Bosch aan den Minister
van Waterstaat om over te gaan tot verla
ging der posttarleven.
Voorstel tot-benoeming van een commissie
om te onderzoeken hoe de onbillijkheden zijn
weg te nemen betreffende aanslagen van
het Hoogheemraadschap, Holland's Noorder
kwartier.
Benoeming Oommissie tot inrichting' aan
gekocht gebouw.
Vragen van Kamerleden.
Op vragen van den heer Tllanus, betref
fende opriobting van Christelijke kader-
scholen heeft de minister van oorlog geant
woord:
lo. Aan het departement van oorlog is aan
afgevaardigden van een tweetal onderoffi-
oiersvereenigingen de gelegenheid gegeven,
mondeling hun wenschen kenbaar te maken
in zake de herziening van de eischen voor
toelating tot de opleiding voor den onder
officiersrang, evenals zulk vroeger elders
had plaats gehad door afgevaardigden van de
derde vereeniging van onderofficieren op
verzoek van die vereeniging.
Bij den ondergeteekende bestaat Jn geen
enkel opzicht het voornemen om te geraken
tot de oprichting van Christelijke kaderscho-
len, welke aangelegenheid mitsdien bij het
bovenbedoelde onderhoud niet ter sprake is
gebracht.
Verlenging arbeidsdag.
De heer Schaper heeft aan den minister
van arbeid de volgende vraag gericht:
Is het juist, dat de minister voor den bouw
van arbeiderswoningen in Den Haag, de z.g.
Nutswoningen, als voorwaarde hoeft geëlscht,
dat den aannemer vrijheid zal worden gela
ten om in de zomermaanden 10 uien en in
de wintermaanden 8l/j uren dagelijks arbeid
te doen verrichten?
Slapte.
De scheepstimmewerven der firma Bode-
wes te Lobith hebben gisteren een groot deel
van het personeel ontslag aangezegd. Naar
ons werd medegedeeld, zou de werf tegen het
voorjaar geheel worden stopgezet, hetgeen
een ramp zou beteekenen voor honderden
werknemers in deze streek.
BUITENLAND.
DE VOLKENBOND.
De Internationale Arbeldsconferentlo.
Genève, 8 Nov. De Internationale Arbeids-
conferentie heeft heden hare werkzaamheden
beëindigd, die den I8en October begonnen
waren.
In den loop der ochtendzitting had d e con
ferentie zich definitief uit te sprekeia over
het ontwerp tot wijziging van haar regle
ment.
Voorts kwam aan de orde de bei-tpreking
der vijftien resoluties voorgelegd, aan de
oommissie voor de voorstellen.
In een resolutie, ingediend door Thorberg
(arb., Zweden) en gesteund door de arbei
dersgroep, werd aan het I. A. B„ gevraagd
een gedocumenteerde studie te maken van
het levenspeil der arbeiders vergeleken bij
vóór den oorlog in Duitschlanoi en andere
landen met sterk gedeprecieerden koers, ten
einde licht te werpen op den toestand en op
de hoogte te komen van reeds toegepaste of
voorgenomen middelen in die l/anden om aan
die arbeiders behooriyke bestaansvoorwaar
den te verzekeren.
De resolutie werd met ïdgemeene (59)
stemmen aangenomen.
ENGELAND.
De admiraliteit heeft den bouw van twee
linieschepen aanbesteed, waarvoor de cre-
dieten op de jongste begrooting waren goed
gekeurd, maar waarvan c'ie bouw was uit
gesteld hangende het ondierzoek van Chur-
chill's commissie naar een vermindering van
de uitgaven voor 's lands weermiddelen.
De uitslag der gemeenteraadsverkiezingen.
Uit de aanvullende berichten in de
„Evening Standard" blijkt, dat de Labour-
Party slechts in vier voorsteden het gezag
heeft behouden. In elf voorsteden is niet
één enkele 9Arbeidersafgevaardigde geko
zen. In het geheel bezit de Labour Party in
28 Lopdensche voorsteden driehonderd zetels
minder dan eerst.
Verondersteld wordt, dat het manifest, het
welk de Arbeiderspartij voor de parlemen
taire verkiezingen heeft uitgegeven, de kie
zers voor den gemeenteraad heeft beinvloed.
Het wordt in dit verband opmerkelijk geacht,
dat Clynes, een der Arbeidersleders, open
lijk heeft verklaard, dat de Labour Party niet
gebonden is aan het denkbeeld eener heffing
op het kapitaal. Naar, verluidt zouden de
Labour-candidaten instructies hebben ont
vangen te verklaren, dat de heffing op het
kapitaal slechts een aansporing is en geen
definitief voorstel.
IERLAND.
Een aanval op de woning van den minister
van verdediging.
Londen, 8 Nov. De correspondent van de
„Star" te Dublin seint, dat gisteravond met
bommen en revolvers een aanval is gedaan
op de woning van generaal Mulcahy, den mi
nister van verdediging van den Vrijstaat. De
wacht beantwoordde het vuur en verwondde
een der aanvallers doodelijk.
DUITSCHLAND.
De Lokal Anzeiger meldt, dat de rijksrc-
geering, die een buitenlandsche leening on
ontbeerlijk acht voor elke actie tot stabili
satie van de mark, het daartoe noodige be
drag op een half milliaid dollar stelt.
De Amerikaansche ekonoom prof. Yenks,
een van de financieele deskundigen, die de
rijksregeering van advies zullen dienen, is
voornemens een dergelijk plan in te dienen.
Het komt hierop neer dat een Amerikaansch-
Engelsoh consortium Dultschland een
goudleenlng verstrekt van 1 milliard goud
mark.
Het Berl. Tagebl. heeft gehoord dat alle
geraadpleegde buitenlandsche deskundigen,
die zich reeds hebben uitgelaten, het eens
zijn dat zonder een buitenlandsche leening
van markstabilisatie niets kan komen. De
kansen op zulk een leening zijn de laatste
dagen sterk verbeterd. Er zou reeds een
oonsortium, waarbij de haute finance van
verscheidene staten betrokken is, in wording
zijn.
De Berlijnsche correspondent van het Hbl.
verneemt daarentegen, dat de rijksregeering
wil beginnen met een binnenlandsche leenlng
van 500 millioen goudmark ten behoeve van
den wederopbouw van Noord-Frankrijk. „Tij
dens de levering der uit deze leening te be
talen leveranties ln natura moet Duitsch-
land van verdere schadevergoeding worden
vrijgesteld.
„De regeering hoopt, dat door het toe
vloeien der geldmiddelen de zekerste waar
borg voor de stabilisatie der mark en de uit
voering van een krachtig en groot program
is gegeven, als wanneer de nieuwe crediet-
vaardigheld des Rijks zal kunnen meewer
ken tot een tweede leening, welke voor de
definitieve stabilisatie der mark zal dienen.
Bovendien waarborgt de wederopbouw van
Frankrijk een verbetering der Fransch-
Du!t8che betrekkingen, welke Morgan als
voorwaarde elscht voor een door Amerika te
verstrekken leening."
Het eerste passagiersschip van Hamburg
naar Oost-Indlë.
Berlijn, 8 Nov. Als eerste Duitsche passa
giersschip sedert den oorlog heeft gisteren
liet nieuwe Stinnea-stoomschip „Emil Kir-
dorf" van Hamburg de reis naar Oost-Azië
aanvaard.
ITALIË.
Parijs, 8 Nov. De „Petit Parisien" meldt
uit Rome: Mussolini zal onmiddellijk na het
bijeenkomen van de Kamer het wetsontwerp
betreffende wijziging van de Kieswet vol
gens het meerderheidssyst/em in behande
ling doen nemen. Na aanneming van dit
voorstel zal het parlement worden ontbon
den. De nieuwe verkiezingen zullen in de
maand Maart van het volgende jaar plaats
hebben.
Een aantal vooraanstaande ambtenaren,
die met het vroegere kabinet hebben samen
gewerkt, hebben het voornemen te kennen
gegeven hun ontslag te nemen, doch Musso
lini heeft hun ontslag niet aanvaard.
TURKIJE.
Omverwerping van het Ottomaansche Rijk.
Parijs, 8 November. De regeering van An
gora maakt bekend, dat zij de verdragen en
overeenkomsten, sedert 10 Maart 1920 door
het bestuur van Konstantinopel gesloten, als
van nul en geenerlei waarde beschouwt.
De Nationale Vergadering te Angora heeft
1 November een wet aangenomen, die be
paalt, dat de regeering in handen blijft van
de nationale vergadering, gelijk dat sedert
10 Maart 1920 het geval is. Geen andere re-
geeringsvorm zal worden erkend. Het kali
faat blijft aan het huis Ottoman, maar de
Nationale Vergadering zal den vorst kiezen.
De Turksche regeering zal het hoofdbolwerk
zijn van het kalifaat.
Angora, 8 Noveimber. Het Ottomaansche
rijk werd op 1 November met algemeene
stemmen omvergeworpen door de groote
nationale evrgadering van Turkije te midden
van razende toejuichingen.
De regeering van de groote vergadering
werd uitgeroepen tot zijn erfgenaam. Do
vergadering zal een khalief hebben te kiezen.
Commentaar leverend op de afzetting van
den sultan zegt de „Westminster Gazete":
„Niemand zal den Turken het recht ont
zeggen, het hoofd van hun eigen staat te
kiezen en hem de bevoegdheden toe te ken
nen welke zij verkiezen als het binnen hun
macht is deze te geven. Maar het valt moei
lijk in te zien wat er overblijft van den stra
lenkrans van hoogste heiligheid welke ver
ondersteld werd den Kallef te omgeven nu
hij afgezet is en de Turken zich niet al te
druk schijnen te maken om een -opvolger te
benoemen1. De beweerde anti-Mohamme-
daansche politiek der Westersche mogend
heden is nooit anders dan fantasie geweest
en men kan zich moeilijk voorstellen, dat er
niet spoedig een einde aan zal woden ge
maakt nu de sultan gevallen is niet door
Brittannië maar door het zegevierende
Angora.
Voor de leden Kaarten verkrijgbaar en Plaats
bespreken: Zondagmiddag 5 November, van
12.30—2 uur, i h. gebouw van den R.K Volksbond
VEREENIGDE STATEN.
De Amerikanen houden er wel van de din
gen in hun land te prijzen met de bijvoeging
van „grootste" of „duurste" ter wereld. Maar
zelfs de meest chauvinistische inwoner van
Grooter New-York zal met zeer gemengde
gevoelens vernemen, dat de gemeentelijke
begrooting thans zoodanig is opgeloopen,
dat hier een onbestreden wereldrecord is be
reikt of liever gehandhaafd, want in vroe
ger jaren was het ook al heel erg.
De begrooiingscommissie voor Grooter
New York heeft haar goedkeuring gehecht#
aan de begrooting voor het dienstjaar 1928.
Het totaal bedrag is 585.851,812, wat nog
$8,114,847 meer is dan in het dienstjaar 1922,
en ca. $8.000,000 meer dan in 1921. Toch is
er ditmaal groote zuinigheid betracht, zijn
tal van ambten en postjes, die nieuw inge
steld zouden worden, achterwege gebleven
en is ook afgezien van ettelijke salarisver-
hoogingen.
Voor onderwijs wordt 83.835 gevraagd.
Van het totaal-bedrag der begrooting gaat
ongeveer een kwart aan politie, brandweer,
straatreiniging en kinderzorg.
KORTE BERICHTEN.
Te Londen zijn geslaagde proeven gedaan
met een beweeglijken wijzer binnen ln de
trams, die pasagiers precies aanwijst waar
de tram zjch bevindt. Het toestel werkt auto
matisch. Stopt de tram, dan staat ook de
wijzer stil.
Van de 8 personen, die ter dood veroor
deeld zijn in het proces wegens splonnage
tegen de leden van de LetsChe vertegenwoor
diging te Moskou zijn 0 ter dood gebracht.
Twee zullen er uitgeruild worden tegen in
Letland veroordeelde communisten.
Het onderzoek der politie te Frankfort
heeft, naar de Duitsche draadlooze dienst
meldt, tot de slotsom geleid, dat een. Amerl-
kaansch soldaa, Frank Johnson, de poging
tot moord en berooving op zijn langenoot
majoor Sauerwein heeft bedreven.
De begrooting der Zwitsersche Bonds-
spoorwegen voor 1923 raamt de ontvangsten
op 8521/4 millioen, de uitgaven op 274 mil
lioen francs, verhoogd met 25 millioen fres.
voor renten voor leeningen voor de uitbrei
ding der electrificatie van het spoorwegnet.
STAATSBEGROOTING 1923.
Memorie van antwoord.
Verschenen is de Memorie van Antwoord
op Hoofdstuk I (Alg. Beschouwingen). Wij
ontleenen hieraan het volgende:
Militaire uitgaven en de Vlootwet.
De ministers van onderwijs en van arbeid
gaan accoord met het program van het ka
binet, waarin bezuiniging voorop $taat.
Op den dienst der militaire uitgaven is,
zooals de cijfers aantoonen, belangrijk bezui
nigd. Ook op dit terrein wordt de bezuini
gingswerkzaamheid intusschen met kracht
voortgezet. In antwoord op de vraag, welke
de plannen der Regeering zijn ten aanzien
van het ontwerp der Vlootwet, moge dienen,
dat dit ontwerp in verband met den toestand
der Nederlandsehe en der Nederlandsch-In-
dische financiën wordt aangehouden totdat
nader met bekwamen spoed zal zijn onder
zocht, in welk tempo de aanbouw van de in
de Vlootwet voorgestelde vloot zal plaats
hebben, zulks met handhaving van de
scheeps-typen, in het ontwerp-Vlootwet op
genomen en van den termijn van aanbouw
van zes jaren. Op de vraag of het juist is, dat
eene uitgave van 107 millioen wordt voorbe
reid voor de aanschaffing van geschut, luidt
het antwoord ontkennend.
De vereeniging van Marine en Oorlog zal
pas nader onder het oog kunnen worden ge
zien, wanneer aan bei^e departementen in
grijpend bezuinigd is.
Bezuinigingsmaatregelen.
De 'Regeering rekent er op, door bereids
toegepaste en nog toe te passen middelen van
bezuiniging, een sluitende begrooting van
het Staatsbedrijf P. T. T. te ki'ijgen.
Van versterking der middelen uit de ten
vorigen jare genoemde herziening der grond
belasting heeft de Regeering afgezien.
Het werkelijke tekort van 5 millioen, dat
naast de in perspectief verkregen besparin
gen nog op de Staatsbegrooting is gebleven,
zal bij de Memorie van Antwoord inzake de
afzonderlijke hoofdstukken verdwijnen.
Maatregelen zijn genomen om de aange
kondigde „voortgaande versobering" zoo
snel en krachtig mogelijk door te voeren.
De Regeering zal de periodieke salarisver-
hoogingen intact laten.
De Minister van Financiën verklaart ern
stig kennis te nemen van en een ernstig
onderzoek te zullen instellen naar alle opmer
kingen, die in de pers omtrent wenschelijke
bezuiniging worden gemaakt.
De Regeering kan niet de toezegging ge
ven, dat zij alle voorstellen van de Bezuini
gingscommissie-Rink zal opvolgen.
Premiebouw Volkshuisvesting.
Teneinde de buitengewone uitgaven zoo
sterk mogelijk te beperken, oordeelt de Re
geering, aat het geven van bijdragen en pre
mies voor den Woningbouw ln den loop van
1928 moet beëindigd worden. Ook zal binnen
den korst mogelijken tijd moeten terugge
keerd worden tot het standpunt, dat de Staat
ten aanzien van de woningvoorziening slechts
aanvullend en verbeterend zal optreden.
Handelspolitiek.
In de handelspolitiek der Regeering zal
geen wijziging word engebracht. Invoerver
boden zal zij pas in de allerlaatste plaats en
nadat bij een dreigenden noodstan<L alle an
dere middelen zijn uitgeput, uitvaardigen.
Verhouding tusschen Rijk en
gemeenten.
Blijkens het advies van de Staatscommis
sie tot regeling der fin. verhouding tusschen
Rijk en gemeenten kan de meest bevredigen
de oplossing worden verkregen, indien als
grondslag voor de Rijksuitkeering worden
genomen de uitgaven, welke geacht kunnen
worden door de gemeenten meer in het alge
meen belang te worden gedaan.
