Populair Bijvoegsel van de HELDERSCHE COURANT, van Zaterdag 9 Deo. 1922. DE KRACHTPROEF. POPULAIRE RUBRIEK. atam«r sa™ 2™v"? T *r?W-dat htl HET SINTERKLAASPRESENTJE. No. •50: (AUTEURSRECHTEN VOORBEHOUDEN) (St Nlcolaas-eplsode van twee moderne menschen ln den mo dernen t(]d!>. HIJ: Lieve, de tijden zijn nog steeds duur. ZIJ: Buitengewoon duur, schat Hij: De belasting moet nog steeds wor den betaald.... Zij: En het schoolgeld van Poety. Hij: Ik heb nog geen winterjas. Zy: En ik wou graag 'n paar betere ja ponnen op den duur. HIJ: Ten slotte is het toch ook maar puur gewoonte. ZIJ: Nietwaar.... Zelf bewuste mensohen kunnen er best afstappen. Hy: Bovendien.... Als je de akelige tijden aankykt!.... Zy: Precies. Zooveel werkeloosheid onder de menschen. Hy: En nog zooveel armoe tn verschil lende streken van de wereld. Zy: Afschuweiykl Je hart breekt als Je eraan denkt. hoe. Hy: Schei maar uit.... En hoe je zelf most polltlSMrsn om te bUJveh bestaan op den sulum \an je geboorte en rond te komen eenigszins in overeenstemming met Je wen- schen. Zy: 't Lykt me ook juist in deze tyden van ontbering van andere menschen zoo heeriyk eens sterk te zyn, niet waar.... Hy: Zoo eens net te doen of Je geen be hoeften hebt en of 't je in den grond niet scheien kan. Zy: 't kan me werkeiyk hlet schelen.... Ik vind 't heeriyk nu eens sterk ts wezen. We zyn zoo verwend. Hy: Dus?. Zy: Dus afgesproken:.... Wy geve* el kaar geen presenten dit Jaar? Hy: En geven dan wat meer aan anders menschen, die arm zyn. Zy: En aan lieve kindertjes, die niets van hun ouders krygen kunnen.... Hy: En voor de rest zyn we zuinig met het 'oog op de tyden die nog komsn kun nen. Zij: Afgesproken..,. Afgesproken!. En ze hielden hun woord leder voor zich om te toonen hoe sterk ze waren en hoe weinig verwend voor hst Sint Nleolaas- feest En ten slotte brak aan. de morgen Tan den Oen December. (The Passing Show). Dr. B. Amslsrdamsehs Blnterklaasfeest-vlerlnfl la den ouden tyd Van heel Holland la vermoedeiyk wel de stad Amsterdam de plek waar het meest en het oudat het feest van St. Nloolaaa la ge vierd. Waar men ln andere stroken van <>M land nog b.v. het (karnaval of bevrydlnga- feestdagen had was er In Amsterdam niet aiKiers dan Hartjesdag of Pinkster drlel Daarom lUn de Amsterdammer* van oud»- hei' sohts Huiterklaas-menaolien geweest. Hun oudete kerk de z.g. Oude Kerk heette vroeger de tft. Nloolnnskerk. En deze naam is later op een Katholieke kerk ln de nabijheid tot vandaag overgegaan. T>e groot-kramers, de wever», de snyjori naast de schippert en zeevaarders van de 0.4. Compagnie noemden hun gilden naar den heiligen Nloolaaa. zy ook hadden ln de oude kerk hun kapel. Op Mlntericlaasdng hielden veredhillende van deze oategoriën ter eere van hun be schermheilige oen feeatmaal. zy zonden dan, volgent Jarenlange gewoonte, aan den schout en aan den priester, die het gilde-altaar be diende een taart of een pastel van veertien atulveral In de 1fte, 14e, 1B«, 10e en 17e eeuw werd de Amstwdamsohe Sinterklaas zoowel bin nen als buitenahuis met de grootste animo gevknd. De schippers om hun Heilige pleister te doen - zorgden er sooveel mo- dk voor op dien dag met hun schepen n haven het tegenwoordige Damrak te zyn. En de luidruchtigheid waa algemeen en.groot! Inmiddels werd er niet vergeten naar de kerk te gaan. Tegenwoordig ls dit gedeelte van de feestviering totaal komen te vervallen, maar ln vroeger dagen was de Oude Kerk op het Amstéroajnaohe Oude Kerkgpltln op Hfntsr- klaasdug hot volst van geheel t Jaar. In den beglne was er «elf» ter eere van den dag en het feest een groot Sinterklaas- beeld in die kerk. Later ten tijde van be narde omstandigheden is dit beeld eens ver smolten en tot noodmunten omgeschapen, daar nu nog hangt er in een van de kerke- tamers van dit godshuis een heel oud en mooi schilderij, voorstellende het borstbeeld van St. Niooiaas! t En met steeds toenemende opgewektheid werd het feest van den goeden Sint gevierd. In het jaar 1792 sphreef Grabner een Duitsch geschiedkundige over dit feest in zyn „Brieven over de Vereenigde Neder landen". Hy schreef o.m.: „De opgeschikte winkels de zwermen tykers en koopers brengen 'n levendigheid, 'n gevoel van vroolijkheid onder 't volk, dat men anders het geheele jaar niet bespeurd. Ongelukkig ontaard die pret bij den ruwen hoop dikwijls in krakeel en vechtpartijen". De Sinterklaasmarkt op den Vygendam is geslachten lang het levendige middelpunt van de feestviering buitenshuis geweest. Nog voor fyet laatste kwart der vorige eeuw zag men er de karren waarop Sinterklaasgoed, vrijers en vrijsters en kleingoed, netjes op kleine, witte tafellakens rondrijden of stil staan. 'n Kaars of 'n bajonet ln het midden der kar, verlichtte al de z.g. Sinterklaasjes #n gaf 'n heiligen schyn. Het „Verkoophuis" op den Vygendam werd toen aantrekkeiyk om Sinterklaasgeschenken te koopen. Nu kan men nog slechts op de markten Sinterklaasjes van den wagen koopen. Het hoekhuis van Dam en Damrak inmiddels bewaart in een gevelsteen, voorstellende Sin terklaas met de kinderen in een tobbe nog heugenis aan de oude Sinterklaasmarkt op den Dam, maar vooral op den Vygendam. Dientengevolge lieet het café daar ter plaatse nog altijd „De Bisschop" alwaar oök de steen by de verbouwing van het per- oeel gemetseld ls in don muur van den op gang naar het oafé. De groote sinterklaas- rlguux boven den ingang is van dezen tyd. Maar de gevelsteen ls oouwen oud en dateert uit den tijd toen op dezelfde plek het z.g. „Buikerhuls" meer dan 400 jaar geleden werd gebouwd. D» St. Nloolansstraat daar vink ln de buurt tussohen Nleuwondyk en N.Z. Voor burgwal herinnert ook nog nnn de periode toen het sinterklaasfeest bulten op den Dam •n Vygendam gevierd werd. Op do hoek van «leze straat nnn de zyde van de Nleuwendyk stond n.l. In de eeuw dat Amsterdam nog geheel Roomsch was, een heilig St. NloolaasneeldJe. Op St. Nioo- laasdag trokken hoele prooessles vnti Am sterdam schoolkinderen aan dJt beeld voor by en zongen dan liedjes, die toepasselijk waren op den dag. Zoo als onze kinderen nu nog doen. Met den beeldenstorm van 1500 verdween hst beeldje. Maar de naam van het strtstji bleef tot op vandaag. Bohllders en dichters en beeldhouwers ln •11» ssuwsn en alle christelijke landen heb ben den ouden gri)>en bisschop, den kinder vriend altyd verheerlijkt. In ons land van Bfedero tot De Geneste1; toe!.Van di- eerste bestaat de zoo mooie vertelling van Moeder.Oeertruyt, Rn van do de Genestet 1» vooral bekend het groote ge dicht „De St. Nloolaas-avondl" En J. P. Hasehroek, de sohrijver vsn het bekende boek „Jonathan" heeft zijn liefde voor het sinterklaasfeest vieren laten uit spreken door Jonathan In de woorden:. „ik heb veel en velerlei feesten gevierd. Tic heb aangezeten ln de zalen door vendel- pracht, llohtkranzen en bloemfestijnen opga- lulsterd. Ik heb mijn tong met kostbare lekkernyen en nog kostbaarder wh^en ge streeld. Maar nergens ooit heb Ik de ge togens van mijn kuitergouden Deoember- feest weergevonden. PKUILLCTON, DE HISTORIE VAN DEN HEILIGEN NICOLAAS, Het was ln de eerste helft van de 4e eeuw toen Constantyn de Groote, de eerste ohrls- teiyke keizer, die over het Romelnsohe rijk regeerde, dat er ln Klein-Azlë, ln het *tadje Panthsit ln 't land Lyoië een ryk echtpaar leefde. Aan dit echtpaar werd op een goeden dag een zoon geborgen en zy noemden hem Nl- ooluas. Een deze toon leidde een zoo wonderiyk ascetisch leven, dat op lieden nog zyn nuain bekend is sn zijn herinnering geheiligd even als dat vsn den Christus-figuur. De Jonge man legde er zkjh van zyn jeugd af op toe voor al 't wereldsohe ongevoelig te worden. Hy legde zichzelf allerlei ontbe ringen op vermeed slechte en wufte ge selschappen - had reod» vroeg een afschuw Tan vrouwen. Onder de ryk» gewaden hem door zyn wjjUr» gegeven, droeg hy altyd oen ruw, En aan do spelen un vormaken rijn tijd nam hy geen dool. Nloolaaa bezat oen oom, dlo om- ■ohon nnlTrrl11* v,m Constantyn tot hls- van ">mmt'n w,w Ml °P aandringen ahristw",m wwd d® eveneens tot gun Ut,» ',t,9r opgeleid. Van hot vermo et grolSS VJ^rifci ouders geërfd, gaf HU zich zelve hHS (fo HH" d" "mwi' V<)0r UltdrnkkelUk u Rewi K^to behoeften. Dit werd nff water dronkl t«nls wil h«f r man aan nagedaoh- ken hebbi Vtm St' Nloolaa8 te dan' Zyn tegenwoordige roep van surprlse- gever inmiddels danken we weer aan een enkel voorval uit zyn leven, dan aan dat der vroomheid gewyde leven zelf. DB voorval ls volgens de geschiedkun dige beschrijvingen —het volgende: Ken verarmd edelman ln de stad waar Nl- ooIhh* woonde, had drie dochter», die hy om uit don geldnood te geraken op minder ede le wyze wilde gaan exploiteeren. Aan Nioo iaas kwam dit ter ooro en ln een nacht wierp hy oen welgevulde beura door het open staande raHin van dun verarmden «dolen klnder-exploitant. De surprise miste haar uitwerking niet. De vador zag voor 't oogenbllk van zijn snoode plannen af en waolitte tot hy z n oud ste dochter met de beurs van Nloolaa» kon ulthuweiykon! Mot de doohtsr verdween evenwel ook het geld «mi 't heilloos plan met de twee andere dochters bleef bestaan. Toen het oogenbllk van uitvoering begon te naderen herhaalde NIcoIrh» ten behoeve van <lo twasda kutiftlfaG Oo* des» bleef hst schandelot uu bespaard sn la ter gebeurde hetzelfde met nummer drie. I)e edelman - ten slotte we! n beet nieuwsgierig geworden wild* weten wie hem' eigenlijk de voorgenomen plnfinen ro*t zijn dochter» verijdelde. HU legde «Jch |n hinderlaag en vond na eenlgen tyd Niooiaas als den geheimzlnnigen dader uit. Deze legde den edelman evenwel het zwy- ^Niettemln werd kort daarop ?P klarem wyze het pikante geval t» Psthsra be Mynheer Jonkheer meester Dokter Van Schrapum wipg jong getrouwd met Freule Hebberig. Dit jaar zouden ze voor 't eerst in hun jonge huwelijk het Sinterklaasfeest vieren.ehum.'t Sinterklaasfeest..1 En terwijl de heugelijke dag naderde werd het den jeugdigen echtgenoot duide- ïyk, dat hij met zyn eega diende te spre ken. En zoo kwam het dot hij op den zoo ge heimzlnnigen en verwachtingsvollen voor avond van het Bisschopsfeest zyn gade by zich riep.„Zet je allerliefste...." zeide hij.En zij zetten zich in de twee mooie clubfauteuils! ehum.het toeval wilde, dat met te bin nen schoot waarover je had gesproken kort geleden'n bontmantel. Hoe heeriyk lief van je!.hoe heer- dik lief van je, Eduardo. viel de jeug dige echtgenoote in.O! als Je wist hoe ik je bemin Maar ik zat werkelijk voor 't geval, .iefstevoer de heer des Huizes voort ehum ik zat v<xir 't geval WELKE bont ik nemen zou.Hermelijn of Australisch opposfcum.of Blauwe vos.... 01 zaligzaliglispelde de jonge vrouw zacht. En ik bedacht bovendien zei Eduar do ehumik bedacht bovendien, dat de Mode.nietwaar lievede Mode 1 ach, dat wispelturige.... 't Volgend jaar zou er misschien iets anders gedragen wor denen wat dan? nietwaar?. Je hebt gelijk! ze Duodocla. Allerliefste Duodocia.begon de eohtgenoot toedor.Nu het heilige Sin terklaasfeest ln onze huweiyksdagen voor do eerste keer genaderd is begrijp jö. heb ik my natuuriyk goweldlg bezig gehou den mot hot enorme vraagstuk wat ik Jou... WAT ik jou.... m'n aangobeden vrouwtje «ou kunnen present doen. Ooh.'..tooh.lispelde Duodocla aangedaan. Kn ik heb er werkeiyik een oogotihllk by stil gestaan allerliefste.... ging do Jonkheer moedig verder.Je n klein maar aardig luxc-auto-tje to presenteoren... nietwaar.soo'n kleine Oltroën of 'n Oa dillao.ehum.... N'Importe. 01 heerHJko Eduardo.... riep Duodo- ol a. Maar zie Je allerliefste.Die enorm hoogo nutomoblel-bolastlng.nietwaar? Je hebt geiykl s«»i Duodocla. BT. NIOOLA AS-SNIPPER. Een van de eigenaardigste verschynselen bh het sl-oude feest van den grl^on Bis schop ls wel dit, dat algemeen wordt aan genomen en ln allo Sinterklaasliedje» ook wordt beiongen het feit dat St. Niooiaas. „uit Spanje Komt"! terwyi ln werkeiykheld Bisschop Niooiaas nimmer In «yn Leven Spanje neeft geslen! Bint Nlkolaas, niet waar? 01 wel hem, die dit feest Nog altyd meeviert met een klnderiyken geest 1 kend en de eer welke hem om deze geschie denis te beurt viel verdroot Niooiaas. Voor alles was sn wilde hy zyn de eenvoudige priester. Hy besloot derhalve in de woestyn te faan leven en ging met dit doel scheep te ethara. Maar de duivel in zyn aller- sohromeiykste gedaante, zooals het verhaal zegt had andere plannen en wilde het schip waarop de priester was doen zinken. Een woeste storm hrak los, maar Niooiaas deed dien door zyn innig gebed bedaren. Nog moer wonderen gebeurden. Een van de matrozen viel uit de mast en brak den nek. Niet alleen heelde Niooiaas den gebroken nek, maar hy riep tegeiyk den doode in het leven terug. Dit neemt men aan als de reden waarom de zeelleden tot op heden toe Niooiaas als hun patroon en hun beschermheilige eeren. Intusschen leidde God zelf nu den toe komstige Heilige uit den woestyn en bereid de hem in een klooster ln Lyoië een stille en rustige verbiyfplahts. Vandaar bestlende hem zyn lot op zeke ren tyd naar Myra eveneens In Klein- Azlë waar men ln die dagen juist voor de keuse van een bisschop stond. De presi dent van hot kiescollege had ln den nacht vóór de verkiezing een droom, waarin hem een engel toesprak: Kies morgen tot Bisschop den eersten f>rl«ster die de kerk betreedt en die Nloo- aas heet.boodschapte hy. Nu was het natuuriyk duidelijk, dat Nioo iaas als vroom christen niet verzuimde op dien morgen by de vroegmis aanwezig te z!1n. Toevallig was hy juist de eerste. I>e kiezende geesteiyke zagen hem en zagen,dat hy priester was. Zy vroegen zijn naam. Al les kwam uit. HU heette Niooiaas. En Xico- laas werd tot Bisschop van Myra gekozen. Ho* ook de eenvoudige man zich verzette Inmiddels heb Ik het er volstrekt niet by laton zitten, engolaohtlgo Duodocla. En ik kwam op de idee.... ehum.,.. op de idee van 'n ring met diamanten of.... laten we zeggen.'n collier met.ehum eenlge nsHiitlea. Edelaardige Eduardo!.... kreet Duo docla.,.. Zli wilde overeind springen van opgetogenheid. BlUf zitten, wat ik Je bidden mag dearste Duo.want t schoot me bytydi te binnen, dat deze dingetjes 'n gruwel zl|n voor leder die' ze bezit van wege de schreiende weelde-belastlng.Rn waar om zulk 'n kleinood to bezitten voor ons ver driet?. nietwaar?..,. —•Je hebt goiykl zei Duodocla. Noohtan» zoo vervolgde Jonkheer Meester Dokter van Schrapum.gaf lk den moed niet op. heeriyke Duodocla. En laat lk Je vertellen het toeval wilde. bad en smeekte.Het hielp niet! Tegen den zoo diuldeiyk uitgesproken wil van God was geen weerstreven mogeiykl Niooiaas werd dus Bisschop van Myra! Doch een rechtvaardig karakter als he- zyne moest in den gruwzamen $d waarin hij leefde natuuriyk in strijd komen met de heersuliende machten. En dit liep zelfs zoo hoog, dat hy onder de regcering van Dio- oletianus en Maxinüllanus (284—800) werd uitgewezen 1 Onder Constantynl (806887) keerde hl terug nog biyde niet gedood te zyn en in staat zyn liefdewerk onder de menschen voort te zetten. Tot belooning van dien terugkeer roeide hy van nu aan in zyn diacees hot heldendom met. wortel en tak uit. Daar tussohen door bleef hy wanneer do gelegenheid zich voor deed wonderen verrichten van allerlei soort. Zoo verhaalt de geschiedenis b.v. dat hy gestorven kinderen voor de bedroefde ouders 1 het leven terug riep. En dit ls ook een van de hoofdoorzaken waarom deze bis- sohop In liet byzomdor als klnder-helllgu wordt vereerd. Tesamon met de beurzen- gesdhledenls waardoor hy de „brenger van verrnsslngen" genoemd wewl, maakte dit Niooiaas tot do figuur die wy in hem zien. Als het grootste wonder door hem ver richt geldt, lntussubsn de redding van do drie onschuldig veroordeelde veldheeren. Dezen n.l. smeekten in hun kerker te Oon- stantlnopel ln hun geboden de hulp van Bis schop Niooiaas af en de aangeroepen pries ter vertoonde zich op hun bede op een nacht in een droomgezicht aan den Keizer die, door de dringende en verheven vermanin gen geroerd' de drie veidheeren vrij liet! Met kostbare geschenken van 's Keizers wege begaven zij zich op we<r naar Myra. Zy brachten den Bisschop een afschrift van de Nu.... om je de waarheid te zeggen, allerliefste Duodocla.ik heb nee wer keiyk.ehum.... k HEB nog 'n oogen bllk gedacht aan een bont-s t el.Je weet wel.zoo om je hals en dan als we naar 't theater gaan. Lieveling 1.... Maar 't was ordinair, zeg.... op m'n woord, Duodocla.... erg ordinair.... ge woon burgeriyk, zeg.... Ik HEB er naar gezien, maar ais io my vraagt.Neet. Je hebt geiykl zei Duodocla. Maar opgaven dood ik hot niet, Duodo cia.,., 01 neen.... Geen kwestie vun..., ehum.Dagen lang heb lk nagedacht en gepeinsd om wal lk Je op dezen ilag dezen hmigeiyken dag.nletwnnr, de eerste sin- torklausdag ln ons heeriyke huweiyk. ons paradijsje op aarde. Eduardo.... Oohl Neen, allerhoeriyksto vrouw spreek me niet tegen 1 riep Eduardo vol vuur.... dat kan niemand me tegenspreken.Nie mand.Ons tavaUflt la n Juweel 'n pracht..'., ehum.... 'n pracht, Duodocla Kn Ik versoker Jo: Ik H E B gezocht.ge- zocht overal naar Iets wat daartegenover zou kunnen staan 1 Iets wat evenredig was aan de beteekenls van ons huweiyk op dezen heiligen dag van Bisschop Nleolaas.Iets wat jou waardig was als miln Duodocla. 'n horloge-armband of Iets van die kracht.... Maar och Duodoola.hoe banaal zyn die dingen.ehum.hoe ontzattand ba naal, zag.,,, Geen voorbeeld van, dehr.,,. En daarom stel Ik nu dit voor mijn lieve vrouwtje.,,. Laat ons eens hel prachtige voorbeeld geven.... ehum.... en niet ons hooge huwelijksgeluk en de heiligheid van dezen dag te ontwijden door «enigerlei ba naal present.Laat ons de Idee.ehum ....do idee, Duodocla.... hooger stellen dan het dingWensoh me geluk, dearste Duodocla, dat ik Jou bezit.Jou!.... al !>yna driekwart jaar en dat we heden voor het eerst den Bfniterklaasdig vieren in go- wyde eensgezindheidehum. Laten we hopen.nog menig jaartje als twee zulke gelukkige menschen.Duodocla. nietwaar?. Je hebt geiykl zei Duodocia. St. Nio'laas 1* een dag, die, wat hy breng' of baar' Tooh altyd ls en blijft: de zootste dag van 't jaarl Een VTlendciyke dag een trouwe kinder vriend Een dag, die elk van ons heeft liefgehad als kindl vier Evangeliën met fraaie miniaturen ver lucht, een wierookvat en een paar gouden kandelaars. Nadat dit wonderiyk voorval bekend ge worden was, werd Bisschop Nicolaas de voorspraak van allen, die ln nood' verkee- rende hem aanrienenl God maakte den Bisschop vooruit beken i met den dag en het uur van zyn naderend einde. Hy wilde dat Niooiaas zich rustig op zyn stervensuur zou kunnen voorbereiden en wees hem lp een droomgezicht den Oen Deoember 842 als zijn stervensuur aan. Nadat hy werkeiyk op dien datum gestor ven was, rustte zyn gebeente ln Myra tot ln het jaar 1087. In dat jaar terwyi inmid dels do nagedachtenis van den goeden bis schop Heilig verklaard was brachten eenlge kooplieden het stoffelijk overschot over naar de stad Bari. Waar het tot heden nog rust! Aan zijn nagedaohtenis werd een kerk met een kostbare crypt gewyd. En nog lok ken de overblijfselen, door de wonderen waartoe zy verondersteld worden in staat te zijn vele pelgrims. Het manna-zw^eten, aldaar te zien trekt steeds tal van geloo- vigen. En sinds dien tijd wordt op den 0en De cember van leder jaar liet,Heilig en won derdadig gebeente van den ouden Bisschop Nicolaas, den man die verrassingen bracht on kinderen in het leven riep nadat ze ge storven waren en die wonderen deed en de armen ondersteund»' nog leder jaar op den dag van den Heiligen Niooiaas wordt het gobeente in processie rondgedragen. En zoowel de Grleksche als de Roomsen- Katholieke kerk vereert in Bisschop Nioo iaas een hoofd-heilige. En met hen doen wij dit op den heucheiy* ken Deoember-dae" nog ieder jaar allemaal!. 't Jutte rt je ïa\ menis wonltgr vel vtrwHi'litlua en fsfaofftl kliitUrmi vol raapeot U üi*Ujvé Huwelijksdrama ln 6 acten. Dr. Brensa.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1922 | | pagina 11