PLAATSELIJK NIEUWS.
Bij Kon. besluit van 6 dezer is, op zijn
verzoek, eervol ontslag verleend aan dr.
C. Redeke, te Helder, als gevolmachtigde
voor Nederland volgens art. X der op du
Juni 1885 te Berlijn gesloten overeenkomst
tot regeling van de zalmvissohery in net
stroomgebied van den Rijn, onder dankbe
tuiging voor de door hem als zoodanig be
wezen diensten, en is als zoodanig benoemd
dr. H. J. Lovink, lid van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal, te 's-Gravenhage.
Voor het op 30 November j.1. te Am
sterdam gehouden Mercurius-examen in Ne-
derlandsche Handelscorrespondentie slaagde
onze plaatsgenoot de heer D. Horning.
Vergadering van de Commissies van overleg
voor Ambtenaars- en Werklieden
aangelegenheden.
Bovengenoemde Commissies hielden op
Maandag 8 Januari 1923 een gecombineerde
vergadering ten Raadhuize.
Afwezig met kennisgeving de heeren Baak
en Zondervan.
Na opening door den Voorzitter komt ahei -
eerst de herziening der jaarwedde van de
Conciërge van het kantoorgebouw \v est-
straat 43 aan de orde, welk onderwerp een
langdurige bespreking uitlokt, waarvan het
resultaat is, dat aan Burgemeester en Wet
houders geadviseerd zal worden te willen lie
verd eren, dat de jaarwedde van belangheb
bende op 1000 per jaar bepaald worde.
Voorts komt de door den heer Gemeente-
Secretaris opgemaakte nota inzake de beloo
ning der losse werklieden in dienst der ge
meente, zulks in verband niet de inwerking
treding der Pensioenwet 1922 (St.bl. 240) m
behandeling. Nadat de Gemeente-Secretai is
een kleine uiteenzetting omtrent deze aan
gelegenheid heeft gegeven, wordt met alge-
meene stemmen besloten Burgemeester en
Wethouders in overweging te geven de be
staande regeling te willen bestendigen, echter
met dien verstande, dat het loon voor drie
dagen en minder in plaats van J 7.50 per dag,
7 zal bedragen, welke wijziging verband
houdt met het door genoemd College op voor-
stel van <ïe afd. Helder van den Centialen
Bond van Transportarbeiders genomen be-
sluit, waarbij het dagloon voor de transport
arbeiders, werkzaam bij de gemeente, op 7
per dag is bepaald.
Na de gebruikelijke rondvraag sluit de
Voorzitter de vergadering.
Lijst van gevonden voorwerpen
in de week van 18 Dec. 1922 tot 1 Jan. 1923.
Terug te bekomen aan het Hoofd-bureau
van Politie aan de Prins-Hendriklaan:
Twee fantasiebroches, een Lipssleutel no.
9788, een portemonnaie, een sierhaarspeld,
een kinderschoentje, een wit wollen hand
schoentje, een R. K. sigarenaansteker, een
hm in kindeihandschoentje, een blauw tasch-
je waarin portemonnaie, een paarse ceintuur,
een groen kinderhandschoentje, een honden
zweep en -halsband.
Aan de navolgende adressen:
Gerwig, Hoofdgracht 42, een leesboek.
Reik, Bassingracht 21, een damestaschje.
J. W. Meij, 1' abrieksgracht 18, een hond.
Bakker, Keizerstraat 68, een kinderbontje.
J. van Veen, Jan in 't Veltstraat 126, een
armband.
P. Lagerveld, Stationsstraat 21, een koperen
gewicht.
J. Zwart, J. in 't Veltstraat 49, een rood wol
len muts.
v. d. Vis, Vischstraat 31, een parapluie.
C. Cornielje, Torenstraat 18 een dames
horloge in armband. t
Dordtmundt, Anjelierstraat 19, een ceintuur
van een mantel.
Seijbel, Gravenstr. 22, een kinderportemon-
naie, met inh.
Schendelaar, Hoeksteeg 3, een sigarenkoker.
D. C. Vos, Hoogstraat 94, een vulpen.
Meijer, Schagenstraat 86, een kinderporte-
monnaie met inh.
de Boer, Gravenstraat 59, een band van een
kinderwagen.
Vermeulen, Kanaalstraat 4, een portemon
naie met inh.
P. Schilder, Wilhelminastraat 40, een fluwee-
len tasch.
v. d. Heiden, Vijzelstraat 159, een bruin wol
len handschoen.
C. Bot, Binnenhaven, idem.
C. Graaff, Breewaterstraat 24 een portemon
naie met inh.
Oeljé, Weezenstraat 24, een kinderhand-
taschje met inh.
J. van Pel, Molenstraat 16, een vensterluik.
Heijligenberg, Stakman Bossestraat 26, een
slavenarmband.
Snel, Tuinstr. 4, een portemonnaie met inh.
J. Vlietman, Middenstraat 1, een groen wol
len das.
Bergwerff, Wilhelminastraat 98, een witte
zak met portemonnaie.
gedurende de week van 18 Jan. 1923
Aan het Hoofdbureau van Politie aan de
Prins-Hendriklaan:
Een gedeeltelijk beschreven notitieboekje
„Unica", een witte wollen das, een grijs
wollen handschoen, een glacé handschoen,
een fluweelen dameshoed, een hondenzweep,
een bril, een huissleutel, een grijze dames
handschoen, een sleuteltje, een lederen
beursje met inh., 6 witte zakdoeken.
Aan de navolgende adressen:
A. Kramer, Kru^erstraat 60, een dameshor
loge in armband.
Slikker, Spoorstraat, een handmof.
IJ. Pronk. Br eestraat 28, een portemonnaie
met inh.
J Kramer, Basstraat 40, een rozenkrans.
J. de Wijn, Emmastraat 83, een kinder-
taschje met inh.
Bakker, Polderweg 35, een handschoen.
Sanderse, de -Ruijterstraat 2, een koralen
halsketting.
M. Lastdrager, Westgracht 17, een lorgnet.
M. Mulders, Kanaalweg 156, een portemon
naie.
G. Boon, le Vroonstraat 8, een damestaschje
imet inh.
A. Heesters, P. Quantstraat 4, een mantel
ceintuur.
K. Groen, Blomdwarsstraat 3, een bruine
handschoen.
J. Zandstra, Breewaterstraat 7, een sierspeld.
I. Kamp, 2e Vroonstraat 63, een zakdoek
BINNENLAND.
De Marine machlnlstenschool.
In de voorlaatste raadsvergadering te
Dordrecht zijn door den burgemeester in
verband met de verplaatsing der M. M. S.
naar Helder, cijfers van door de gemeente
gemaakte kosten genoemd, welke het lid
Sanders aanleiding geven in de jongste
raadsvergadering op de zaak terug te
komen.
B. en W. zegden toe, dat zij een juiste
kostenberekening zouden overleggen en
hebben dit in Dinsdag gehouden zitting
gedaan.
Er blijkt dat niet 31.500 is uitgegeven,
doch sedert 1915 niet minder dan 92,062.915
B. en W. zeiden, dat voor die onjuiste be
cijfering twee ambtenaren van Publieke
Werken aansprakelijk zijn; meenden dat
het niet aanging tegenover den minister
wien steeds 31,500 is genoemd, op deze
aangelegenheid terug te komen en stelden
voor, hunne mededeelingen voor kennisge
ving aan te nemen.
Dit is geschied. Op voorstel van den heer
Sanders zuilen de stukken gedrukt den le
den worden gezonden om later op terug te
komen.
Ontwerp Rusttijden- en Arbeidslijsten-
besluit.
Door den Minister vanJ Arbeid, Handel
en Nijverheid is bij den Hoogen Raad van
Arbeid een voorontwerp van een rusttijden-
besluit voor fabrieken en werkplaatsen aan
hangig gemaakt.
Hierin wordt o.m. het volgende bepaald:
Geen rusttijd; verblijven in werkplaats.
Art. 1. 1. De arbeidstijd van een man,
die arbeid verricht als bedoeld in een der
art. 17, 30, 33, 35, 36, 38, 39, 43 en 54, tweede
lid, van het Werktijdenbesluit voor fabrie
ken of werkplaatsen 1923, behoeft niet door
een rusttijd te worden afgewisseld.
2. Voor een man, die dezen arbeid ver
richt, behoeft het uur van begin en einde
van de rusttijden, die gelegen zijn tusschen
het uur van begin en einde van zijn dage-
lijkschen werktijd, niet op de arbeidslijst
vermeld te zijn, mits daarop aantal en duur
dier rusttijden zijn vermeld.
3. Een man, die dezen arbeid verricht
mag gedurende de rusttijden, gelegen tus
schen aanvang en einde van zijn dagelijk-
schen werktijd, verblijven op een besloten
plaats, waar alsdan de bedrijfsarbeid wordt
verricht.
Afwijk insr.
Art. 3. 1. Van een arbeider, die inge
volge het bij of krachtens de Arbeidswet
1919 bepaalde op eenigen dag langer dan
acht en een half uur arbeid verricht in fa
brieken of werkplaatsen, behoeft de arbeids
tijd op dien dag niet na ten hoogste vier en
een half uur arbeid te worden afgewisseld
door een onafgebroken rusttijd van ten min
ste een half uur, onder voorwaarde, dat,
behoudens het bepaalde in het tweede lid
en in artikel 4, eerste lid, zijn arbeidstijd
telkens na ten hoogste vier en een half uur
arbeid wordt afgewisseld door een onafge
broken rusttijd van ten minste een kwartier
en bovendien ten hoogste zes en een half
uur na het begin van zijn dagelijkschen
werktijd door een onafgebroken rusttijd van
ten minste een half uur.
2. Wanneer ten aanzien van een arbei
der gebruik wordt gemaakt van eene mach
tiging, als bedoeld in art. 29 der Arbeidswet
1919, of indien een arbeider arbeid verricht
ingevolge een der art. 5, 11, 2de, 3de, 5de
en 7de lid, 12, 16, 18, 19, 20, 21, 28, 42 of 46
van het Werktijdenbesluit voor fabrieken of
werkplaatsen 1923 en hij, in verband daar
mede, op eenigen dag langer dan acht en
een half uur arbeid verricht, behoeft, indien
op dien dag zijn werktijd reeds is afgewis
seld door een onafgebroken rusttijd van ten
minste een half uur, niet opnieuw een rust
tijd te worden verleend.
selen van opperwachtmeester E. Diens
lichaam was geheel in stukken gescheurd,
zoodat men slechts de onherkenbare vleesch-
klompen kon verzamelen.
Het bleek, dat men den zwaargewonden W.
weinig kon helpen, daar er geen verbandstof-
fen aanwezig waren, zoodat men bij de be
woners in den omtrek hulpmiddelen moest
halen. Spoedig kwam daarop de Roode Kruis-
auto met personeel, die W. de eerste hulp
kon verleenen, evenals den minder ernstig
gewonden wachtmeester B. De laatste werd op
het terrein verbonden. W. werd naar het
Diaconessenhuis vervoerd, en de overblijfse
len van opperwachtmeester E. werden naar
het militaire hospitaal overgebracht.
De commissaris van politie was spoedig
na het ongeval ter plaatse, evenals verschil
lende hoofd- en subalterne officieren.
Omtrent de oorzaak der ontploffing verna
men we het volgende: Opperwachtmeester E.
schijnt bezig geweest te zijn met het vernie
tigen van afgekeurd buskruit. Hij deed dit
door kleine hoeveelheden in het smidsvuur te
werpen. Dit schijnt op zichzelf niet gevaar
lijk, omdat kleine hoeveelheden kruit rustig
en zonder opspatten verbranden. Vermoede
lijk heeft hij echter de hoeveelheid wat te
groot genomen, dan wel is een vonk gespron
gen in de open kruitkist. Of E. op eigen ver
antwoordelijkheid deze toch blijkbaar wel ge
vaarlijke bezigheid verrichtte, konden we niet
te weten komen. De toestand van den zwaar
gewonde W., wiens beide beenen zeer ernstig
verschroeid waren, was Dinsdagavond ernstig.
Een gedeelte van het smidsgebouw is ver
brand of verwoest.
AMSTERDAMSCHE BRIEVEN.
ROND DEN DAM.
Zaterdagmiddag.
Afwijking van de arbeidslijst,
facult, administratie.
Art. 4. 1. De arbeidstijd van een ar
beider, die ingevolge een der art. 3, eerste
lid, onder a en c, 4, eerste lid onder a en b,
tweede en derde lid, 6, eerste en tweede lid,
8, derde lid, 11, 12, 16, 28, 42, 44 of 46 van
het Werktijdenbesluit voor fabrieken of
werkplaatsen 1923 op Zaterdag arbeid ver
richt na 1 uur des namiddags behoeft op
dien dag niet na en hoogste vier en een
half uur, onder voorwaarde, dat zijn arbeids
tijd na ten hoogste vijf en een half uur
arbeid wordt afgewisseld door een onafge
broken rusttijd van ten minste een half uur,
2. Het uur van aanvang en dat van
einde van arbeid op Zaterdag na 1 uur n.m.
en van de daartusschen gelegen rusttijden
behoeft van de daartusschen gelegen rust
tijden behoeft voor een arbeider, die arbeid
verricht als in het vorig lid bedoeld, niet
op de arbeidslijst te zijn vermeld, onder
voorwaarde dat, indien het districtshoofd
zulks heeft geëischt, op eene door het dis
trictshoofd aangegeven wijze het hoofd of
de bestuurder der onderneming of een door
dezen daarmede belast persoon, als bedoeld
in art. 75 der Arbeidswet 1919, aanteekening
houdt van de tijden, waarop die arbeider op
Zaterdag na 1 uur n.m. arbeid heeft ver
richt.
Ontploffing te Arnhem.
meldt uit Arnhem aan de
,N. Rott.
waarin eenig geld.
Izakson, Brouwerstraat 14, een kruiwagen.
Korver, Breedwarsstr. 1, een portemonnaie.
Men
Crt.":
Dinsdagmiddag heeft in het artilleriepark
achter Sonsbeek een ernstige ontploffing
plaats gehad, waarbij de 45-jarige opperwacht
meester-bankwerker der rijdende artillerie
Everaars werd gedood, opperwachtmeester
Bongaars vrij ernstig aan het hoofd gewond
en de parkknecht Wommerson zeer ernstige
brandwonden bekwam, waaraan hij later be
zweek.
Omstreeks 3 uur werd een hevige ontplof
fing gehoord. Zij, die op het terrein of in de
nabijheid werkzaam waren, zagen een hellen
gloed uit het smidsgebouw oplaaien; het dak
dak werd kort en klein geslagen, pannen en
hout werden weggeslingerd. De parkwachter
W. kwam gillende naar buiten, terwijl zijn
kleeren in lichtelaaie stonden. Opperwacht
meester Bongaars, die buiten door de wegge
slingerde stukken hout bloedend aan het
hoofd werd gewond, snelde toe en wist met
emmers water de brandende kleeren van W.
te blusschen. Daarna had hij nog de tegen
woordigheid van geest om de nog in het bran-1
dende gebouw aanwezige munitie te verwij
deren, waardoor een nog ernstiger onheil
voorkomen werd.
Inmiddels kwamen de in het park aanwe
zige militairen en een sergeant met 12 man,
die juist passeerden, te hulp. Toen men met
behulp van emmers water den brand had ge-
bluscht, vond men in de smidse de overblijf-
Het dieptepunt voorbij! Aan
plakborden. Vijf of zes Wet
houders? Het bouwjaar 1922
De Amsterdamsche Kamer van Kooplian
del is in het hoofdstedelijk leven al sinds vele
jaren een factor van groote beteekenis ge
weest. Aan de adviezen door dit lichaam uit
gebracht, adviezen, die wel eens moedig en
krachtig dwars tegen de officieele plannen
ingingen en aan de door deze Kamer ver
zonden adressen werd en wordt altijd groot
gewicht gehecht. Begrijpelijk! Sinds toch de
laatste jaren de Raad meer en meer verpoli
tiekt, waren steeds minder Amsterdamsche
groote zakenmenschen bereid zich een candi
datuur te laten welgevallen.. Wel bleven zij
bereid zich tot lid1 van de Kamer van Koop
handel te laten verkiezen. Met dit gevolg, dat
langzamerhand het practisch vernuft en de
reëele zakenkijk, dingen, die tenslotte onze
stad groot gemaakt hebben, zich van het
Prinsenhof de vergaderplaats der vroede
vaderen verplaatste naar de Beurs, waar
de „Kamer" haar zittingen houdt.
Zoo is het dan ook begrijpelijk, dat de on
langs door den Voorzitter dezer Kamer, de
heer E. Heldring, gehouden „Nieuwjaars
rede" groote belangstelling wekte.
Het moge waar zijn, dat Nieuwjaarsredes
uit den aard der zaak in majeur-toon gesteld
worden, dat het al heel gek moet loopen
wil men bij den aanvang van een nieuwen
jaarkring geen tot optimisme stemmende
lichtpuntjes ontdekken, van den Voorzitter
eener Kamer, wier leden gewend zijn voor
alles de balans met nuchtere cijfers te lezen
en de handelsstatistieken na te gaan, mag
men veronderstellen,» dat hij zich niet laat
verleiden tot het uitspreken van bij het sei
zoen behoorende frases!
Gegronde reden tot hoop en vreugde geeft
dan ook houdt men het bovenstaand in
gedachten, de uitspraak van den heer Hel-,
dring, waar hij zegt: „Ook hier te lande is
echter het dieptepuht der dépressie over
schreden. Men kan ook hier een geleidelijk
herstel verwachten
Dat doet bemoedigend aan en is inderdaad
een nieuwjaarscadeautje waar men wat aan
heeft, al verbindt de heer Heldring dan
ook aan zijn „voorspelling" enkele beperken
de voorwaarden, waarvan wel de voornaamste
is: de definitieve regeling van het vraagstuk
der Duitsche schadevergoeding.
De tot nu toe bereikte resultaten der Pa-
rjj-sche conferentie mogen doen twijfelen aan
het spoedige ve7'vullën van deze voorwaarde,
en volbloed pessimisten doen wanhopen
aan dat „herstel".... feit is en blijft dat ook
nu al, voordat de vurig gewenschte regeling
er is, op hoopvolle verschijnselen kan gewe
zen worden. Mèt den heer Heldring noemen
wij: de beëindiging, der prijsdaling in den
groothandel, de, ondanks alle ongunstige fac
toren, toenemende handels- en scheepvaart
beweging....
Beziet men den toestand1, speciaal van Am
sterdam, van meer nabij-, dan blijkt, dat de
nijverheid zich over het algemeen nog in een
hachelijke positie bevindt, in tegenstelling tot
den handel, waarin meer teekenen van leven
zijn te bespeuren.
De cijfers betreffende onze haven (15.079.493
M3. in 1922 ingeklaard tegen 13.591.221 M3
in 1921 en 12.303.055 M3. in 1913) zouden tot
een ongerechtvaardigd optimisme leiden, in
dien men er niet bij bedacht, dat vele schepen
die vroeger hier geheel losten, thans, na ge
deeltelijke lossing, doorgaan naar Hamburg,
waar zij verder lossen en laden om dan weer
ter inneming van bijlading onze haven aan
te doen.
Grooter scheepvaartbeweging wil dus in
dezen nog geenszins toenemend goederen
vervoer zeggen.
Maar juist omdat dit zoo is, de heer Hel
dring wees er nadrukkelijk op, bestaat er
alle reden „den moed er in te houden" en alles
te doen om onze haven te perfectionneeren.
Van de Kamer v. Koophandel ging dan ook
de wensch uit, om de nieuwe sluis te IJmui
den spoedig te voltooien. En het schijnt, dat
de betreffende Minister ook werkelijk van
plan is met dezen wensch rekening te houden.
Verder nog het verslag over den toestand
te volgen zooals dat in de rede van den heer
Heldring gegeven wordt, gaat natuurlijk hier
niet aan.
Alleen zij nog aangestipt, dat z. i. de Duit
sche concurrentie, die een tijdlang zoo be
nauwend was, aan het tanen is; ook zónder
dat de wisselkoersen nog gestabiliseerd wer
den. En dat hij, hoezeer ook zuinigheid in
Staatsuitgaven noodzakelijk' achtend, toch
vóór uitgaven is, die de productiviteit des
lands zullen verhoogen; hieronder rangschikt
hij, naast de verbinding onzer havensteden
met de zee en de Maas-kanalisatie, ook wer
ken als de inpoldering der Zuiderzee.
gezonde afkeer van alles wat overdreven of-
ficialiteit, of letterknechtery is en e,
daarenboven, nog een aardige beg
beDekbepalingen betreffende de afkondignig
van bekendmakingen door het Gemeentebe
stuur aan het publiek zijn geregeld by j^acis-
besluit van.... Nov. 1866 en, gedeeltelik, by
Raadsbesluit van Jan. '95.
By voorbaat kan men dus al verwachten,
dat een en ander zich niet meer bij de huidige
levensomstandigheden zal aanpassen. En in
de praktyk blykt dit dan ook ten duidelijkste.
Er moet, volgens die oude Raadsbesluiten,
op verschillende aanplakborden worden „aan
geplakt". In den loop der jaren, door de uit
breiding van de stad, is het aantal van derge
lijke borden tot zeventig gestegen.
Dat is op zichzelf zoo erg niet. Voor
reclame-doeleinden hebben dergelijke borden
hun goede diensten bewezen. En ook het
feit, dat zoo goed als niemand de, eveneens op
deze borden aangebrachte mededeelingen
leest (een aantal klein-gedrukte en bovenaan-
geplakte dito's is daarbij met den besten wil
ten eenenmale onleesbaar!) zou zoo erg niet
zy'n en zou men desnoods nog op rekening
kunnen schuiven van de „officieele manie
ren", die wel eens meer zonderling en onprac-
tisch zijn, ware het niet, dat deze nuttelooze
grap per jaar pl. m. 19.000 aan materiaal en
pl. m. 10.000 aan arbeidsloon kost!
B. en W. stellen daarom, o. i. zeer terecht,
voor, zich in dén vervolge slechts aan het wet-
telyk-verplichte te houden, en zoo zou, vol
gens hen, „zonder eenige schade voor het pu
bliek, kunnen worden bepaald, dat'de plaats
waar wordt aangeplakt, het Raadhuis is en
dat B. en W. voor elk voorkomend geval be
palen, of aanplakken op andere plaatsen (en
zoo ja, op welke) noodig is".
Neen, inderdaad, schaden zou dat zeker
niet!
Ter voldoening der publieke nieuwsgierig
heid in officieele afkondigingen is één aan
plakbord ruim voldoende. Die nieuwisgierig-
heid is in den tegenwoordigen tyd wel heel
gering!
Dat bleek o. a. afdoende enkele dagen ge
leden, toen, ter voldoening aan het wettelijk
voorschrift, dat wil dat de Grondwetswijzigin
gen vanaf de stoep van het stadhuis door den
Burgemeester aan de bevolking worden kond
gedaan een raam op onze stadhuis-binnen
plaats werd opengeschoven en daarvóór de
heer De Vlugt, met ambtsketen om, zich te
midden van enkele andere stedelijke „offi
cials", posteerde terwijl de Gemeentesecre
taris vanaf een blaadje iets mummelde.
Buiten stond een handjevol menschenEn
eigenlijk was 't niet anders dan een poging
tot kou vatten van onze stedelijke Bestuur
ders
Hoe verheugd men dan ook mag zijn, dat
men het jaar 1922 achter zich heeft, het
jaar van het dieptepunt immers om met den
heer Heldring te spreken, toch zal men het
in later tijden in een opzicht misschien als
een voorbeeldig jaar aanhalen! En wel in
het opzicht van den woningbouw.
Juist hadden wij, in onzen vorigen brief,
aan U geschreven, dat, wie b.v. in enkele
maanden plan-Zuid niet bezocht had, verwon
derd zou staan over het aantal woningen daar
verrezen, toen een mededeeling van den Ge
meentelijken Woningdienst verscheen, die
dezen indruk met cijfers kwam staven. „Nog
nimmer", aldus deze mededeeling, „is te Am
sterdam de woningvoorraad in het verloop
van één jaar zoo toegenomen als in 1922.
In totaal bedroeg de vermeerdering door
nieuwbouw rond 6500 woningen. „Verder
wordt erin gezegd1, dat de vooruitzichten voor
1923 niet gunstig zijn en die voor 1924 nog
minder.
Zoodat 1922 misschien wel voor langen tyd
„het bouwjaar" zal blijven!
LUCHTVAART.
Hoe de Fokker F 4 het wereld-afstandrecord
sloeg.
Het was op 3 en 4 Nov. van het afgeloopen
jaar, dat een der door de Ned. Vliegtuigen-
fabriek aan het Amerikaansche leger gele
verde Fokker F 4 vliegtuigen, bemand door
de legervliegers John Macready en Oakley G.
Kelly, van Rockwell Field te San Diego in
Califomië, zonder tussoherilanding naar Fort
Benjamin Harrison in Indianapolis vlogen.
Daar bij deze vlucht een afstand werd afge
legd van niet minder dan 3316 kilometer, heeft
het Nederlandsche verkeersvliegtuig tevens
een nieuw wereld-afstandrecord gevestigd;
geslagen werd de 3050 K.M. non-stopvlucht,
die Alcock en Brown uitvoerden bij hun
tocht over den Atlantischen Oceaan op 14 en
15 Juni 1919.
Over deze ononderbroken vlucht heeft de
Amerikaansche legervliegdienst
thans een
officieel rapport gepubliceerd, waaruit duide-
Tirnoof ie IT«t <1--J
a irinr>ht petuige te zijn. De „San Diego
ï?nw' lïhreef over de vlucht: „Iedere in-
v«n San Diego is met oog en oor van
woner vani Sm Diego geweest-._ Daar
deze record- lde voorschriften van
^en gehoopuSs binnen enkele dagein mor
aan nieuwe poging te kunnen wagen. De at-
SSfe'Vcl.
anders. Voor een geweldigen tocht a s deze
was n.1. in de eerste plaats een over het ge-
i i traiect gunstige wind noodig zondi
SSS»fff „New-Y<,rk
zonder tussohenlanding te „hak n
Als men zou kunnen rekenen op een matig
JSiS windsnelheid, zou liet vliegtuig naar
het Oosten kunnen vliegen met een gemiddel
de sneU eid van 83 mijl per uur. Dit zou een
beiuine-verbruik beteekenen van 24 gal-
E oer uur De afstand van San Diego
PV' York bedraagt langs het gepro-
«SW- 4590 Kl,°-
m Daar de Fokker een benzinevoorraad had
van 725 gallon* zou de vlucht dus 30 uren
kunnen d'uren. By het«ejoemdjverbak
en de aangenomen snelheid per uur, werd
berekend een afstand te kunnen doorvlie
gen van 2490 mijl. Er was dus een benzine
tekort voor 360 mijl. Men vertrouwde ech
ter dit tekort door gunstigen wind en zui
nig vliegen te kunnen goedmaken. Uit alle
berekeningen bleek, dat het slagen m de
eerste plaats afhankelijk was van een gun
stige atmosferische gesteldheid.
Na 10 óctober gebeurde het tweemaal,
dat het toestel des nachts naar buiten ge
bracht en startklaar gemaakt werd, daar er
groote kans bestond den volgenden morgen
vroeg te kunnen vertrekken. Beide malen
echter dwong de aard van de ingekomen
ochtend-weerberichten den tocht opnieuw
uit te stellen. Na 28 October kwam de maan
weer te voorschijn. Van nu af werd aan de
weerberichten en voorspellingen bijzondere
aandacht geschonken, opdat de groote reis
bij het binnenkomen van gunstige berich
ten direct zou kunnen worden aangevangen.
Nog waren tot 2 November alle berichten
ongunstig. Totdat des avonds om 9 uur mr.
Blake van den weerberichtendienst te San
Diego in het hotel waar de vliegers verble
ven de mededeeling overbracht, dat er een
gunstige atmosferische gesteldheid te ver
wachten was. Even later kwam ook uit
Washington telegrafisch bericht dat de
vooruitzichten gunstig waren. Luitenant
Macready, die voor de University Club een
lezing hield, werd van zijn auditorium weg
gehaald. Teftwijl mecano's den groot en een
dekker in gereedheid brachen, gingen de
beiden piloten te ruste tot half vier. Om 5
uur in den morgen van 3 November waren
de vliegers in het vliegkamp. Nog was het
donker, totdat om 5 uur 57 min. luitenant
Kelly den grooten Fokker het luchtruim in
voerde. Het totaal gewicht van den een
dekker bedroeg toen 10.750 pond, hetgeen
het grootste gewicht is ooit door een één-
motorig vliegtuig de lucht in gesleept. Eerst
ging het heel voorzichtig recht uit. Toen het
toestel voldoende geklommen was, werd een
bocht beschreven, om North Island. Direct
daarop nog een. Nu lag de machine in den
juisten koers.
De groote non-stop-flight was begonnen.
De lucht was helder, in tegenstelling bij
de vroeger gedane pogingen. Niettegen
staande zijn geweldige lading, klom het
toestel beter dan men verwacht had. Zonder
moeite ging het over den Temecula-pas. Ook
de hoogere bergen in de buurt van San Ja-
cinto en ten zuiden van Banning werden
gemakkelijk „genomen". Volgens de voor
gestelde route zou de machine na Banning,
Cal., ten zuiden van het beneden deel van
de Salton Sea vliegen, dan in zuid-ooste
lijke richting naar den spoorweg van de
Southern Pacific Raihvay en verder door
Tuscon, Arizona naar Deming, Rincon,
Estancia,, Santa Rosa en Tucumcari, welke
plaatsen in New Mexico gelegen zijn. Van
daar zou de tocht worden voortgezet via
Dalhart, Texas, Gaymon, Oklahoma, Wi-
chita, Kansas, St. Louis, Mo., Terre Haute,
Ind., Indianapolis, Ind., Dayton, Ohio, Oo-
lumbus, Ohiq, Pittsburg, Pa., en ten slotte
New York, waar geland zou worden op het
Mitchel Field op Long Island. Gedurende
de vlucht werden echter in dit traject kleine
wijzigingen gebracht.
Groote moeilijkheden deden zich eerst
voor toen men in de buurt van Tuscon
kwam. De bergen werden hier hooger en
hooger, zoodat het werkelijk een heele taak
was om er met den zwaren eendekker over
heen te komen. Verder werd het weer hoe
langer hoe slechter. Vooral de „bumps"
deden zich stevig gevoelen. Soms werd het
toestel honderd of meer voet opgenomen,
•fcj twoio nn 11
..uuuviU vvtlii U1K-
v r\"Y*v I wijls scheen het den vliegers toe, dat de
weest is. Het merkwaardige van het plan, dat I F0<kker over <}en berg, die voor hen lag,
tot deze vlucht leidde, is wel, dat het by de hm
p,py»stp. n/A.rri'rirv innloolci
eerste poging, inplaats van een trans-conti
nentale vlucht, een nieuw wereldduurrecord
opleverde. Dit zit precies verteld aldus: Het
was op 5 October, dat de beide genoemde vlie
gers met denzelfden Fokker F 4 San Diego
verlieten met het doel zonder tusschenlan-
ding naar New-York te vliegen. Het doel was
dus een non-stopvlucht te maken dwars over
Noord-Amerika. Op weg gegaan bleek er tus
schen de bergen echter zooveel mist en wol
ken te hangen, dat verder vliegen onmogelijk
was. Weshalve besloten werd maar weer naar
huis terug te keeren. Daar het toestel echter
voor een vlucht- van langen duur volkomen
was uitgerust, besloten de beide vliegers nu
een aanval op het wereld-duurrecord te doen.
Boven de plaats van vertrek, Rockwell Field,
aangekomen, werd een geschreven bericht
afgeworpen van den volgenden inhoud:
Captain R. G. Ervin.
Commandant Rockwell Field.
„Ten gevolge van grondmist en wolken on
mogelijk om met zware lading door bergplas-
sen tfi vliPCTAn WhT--1"
0, »wi iicii ïag, on-
mogelijk heen zou kunnen komen, maar tel
kens gebeurde het dat de tegen den berg
wand opstijgende luchtstroom den eendek
ker oppakte en veilig over den bergtop
tilde.
Tusschen Arizona en New Mexico vloog
de machine over lange afstanden op een
hoogte van slechts 40 50 voet boven den
grond; hooger komen was buitengesloten.
Dit was bijzonder sterk in de groote hoog
vlakten ten Westen van Deming in New
Mexico, waar een orkaanachtige Zuiden
wind woei. Bij Deming was de boven den
zeespiegel bereikte hoogte 5200 voet. Hier
nam lt. Kelly het stuur over.
Het aanvankelijk plan'was nu geweest
om de geprojecteerde route links van de
Rio Grande rivier te volgen. Na een half
uur zag Kelly echter in, dat bij verder vlie
gen langs dit parcours de Fokker aan den
grond zou loopen. Dies werd van koers ver
anderd en aan stuurboordrichting een an
dere vallei ingevlogen. Deze vallei voerde
Alles bijeengenomen, zooals gezegd
een bemoedigende nieuwjaarsgroet, deze rede.
En van meer waarde dan de vele gelegen-
heids-wenschen bij dit jaargetij behoorend!
Het nieuwe jaar wekt altijd goede voorne
mens en de eerste dagen zet men graag met
een goede daad in!
Zoo ook B. en W. Zij kwamen met een
voordracht voor den dag, die getuigt van een
6o»ivgen. n»eze vallei a
-y"" ïV"1 uer£Pias" den .eendekker over de droge alkali-meren
te vliegen. Hebben anderhalf uur verloren «n uitgestrekte sneeuw-witte zoutmoerassen
met poging om er door heen te komen. Kun- van N,ew Mexim Verder eine het over de
nen „iet vóór den moht droogten ten zui- Mal Pal of Tde vutamS'e 'fvaTeddin-
gen. Het toestel werd tot vlak bij de ge
heimzinnig zwart ziende kraters gevoerd.
Het is zeer onwaarschijnlijk dat reeds
vroeger vliegtuigen tot deze streek zijn door
gedrongen, tenminste op zoo geringe
hoogte. De verschijning van den grooten
eendekker laag boven den grond heeft dan
ook onder de inbooringen en Indianen
stammen die in deze woeste streken wonen,
groote opschudding veroorzaakt.
Was men tot nu toe over alle terreinsver-
hoogingen heengekomen, al ras bleek dat
i-i—- zeggen, dat
uv aivj'ug ten ten zui*
den van Tucumcari, New Mexico bereiken.
Willen nu trachten het wereldduurrecord te
slaan. Gelieve mededeeling te doen aan de
vertegenwoordigers der Aero Club of Ame
rica en te zorgen, dat recordpoging, indien
succesvol, officieel kan worden erkend. Tele
grafeer dit bericht ook aan commandant van
Mc Cook Field."
Macready.
Dit nieuwe plan slaagde schitterend, want
eerst 35 uur 18 min. 30 sec. na het vertrek,
stond de Fokker weer op den grond. Het vo- .«rougeKomen, al r£
rige record, dat met 26 uur 19 min. op naam I do eendekker vast zat. Dat wil
van de Amerikanen Stinson en Bertaud stond. I het. nn"1"""131
was dus mepr 1-
V uot /jtxi» Uflt wil
jviuoviii en rsertaud stond, het Onmogelijk was om over de nu volgende
was dus meer dan geslagen. Gedurende de bergruggen heen te komen. Met den zwaren
geheele vlucht bleef de machine in de buurt wind in den rug, vloog het toestel met een
van San Diego vliegen. Den geheelen nacht geweldige snelheid op slechts 20 voet hoogte
vertoefde een groote menigte op straat om over den grond. Het ging rakelings over