T
Derde Blad.
VAN ZATERDAG 10 MAART 1923.
PLAATSELIJK NIEUWS.
(Vervolg van het 2e blad),
Hr. Ms. „Tromp".
Hr. Ms. Tromp, oder oommando van kap.
ter zee jhr. H. K. B. Rensdorp, zal uit
Smyrna naar Nederland terugkeeren en
wordt aan het elde van de2e maand te Wil
lemsoord verwacht.
Brieven voor Hr. Ms, „Tromp".
De directeur ^am het Postkantoor alhier
deelt onder dagteekeming van 9 Maart mede:
De verzending voor Hr. Ms. Tromp naar
Smyrna Is Ingaande heden gestaakt.
Eventueele oorresponentie voor dit schip
wordt hier tot aankomst van deizen bodem
bewaard.
Debatavond dr. A. H. de Hartog.
De bekende Amsterdamsche predikant dr.
de Hartog, oprichter van de vereeniging ,4e
Middaghoogte", trad Donderdagavond hier
ter stedie op voor de pas opgeriohte Apolo
getische Vereeniging op Ohristeiyken grond
slag, meit het onderwerp „De onhoudbaarheid
der Godloochening". De Vergadering was in
alle opzichten een succes, daar de groote zaai
van Casino meer dan overvol was, en ver
schillende personen geen toegang meer kon
den krijgen.
De spreker ging allereerst het ontstaan
van het godsbegrip na; wat heeft de mensch
heid bedoeld toen zij het begrip „God"
baarde? We dienen dus allereerst op te zoe
ken de oorspronkelijke beteekenls van het
woord. Voor de etymologie komen in hoofd
zaak twee naamgroepen ln aanmerking,
waarvan de eene duidt op „kracht", de an
dere op „glans". Inden godsdienst nu is door
de menschheid gezocht naar hoogere een
heid, die wij overal in het heelal aantreffen.
Allereerst treffen wij in de natuur aan
kracht, weerstand, activiteit, energie. Daar-
naast vinden wij een ander begrip: orde, wet
matigheid. Het instinct "God is gebaard uit
het begrip glans, kracht, en het woord God
1b ontstaan toen men eenerzijds die kracht
en energie ontdekte, anderzijds de wetmatig
heid.
Bij de Grieksche goden vinden we diezelf
de begrippen terug: Dionysos is de god der
dronkenschap, der levensenergie, der vreug
de, der werelabewegeUjkheid; Apollo, die te
genover dezen Dionysisch en god staat, is de
lichtgod, hij vertegenwoordigt de sohoone
maat, de harmonie. Nletzsche heeft dat in
zijn boek „die Geburt der Tragödie" zoo
prachtig beschreven.
Deze twee attributen vormen het godsbe
grip. Ook de wijsbegeerte leert ons, dat de
belde attributen tot ééne substantie komen:
Spinoza, Hartmann, Haeckel. In de gerefor
meerde belijdenis vindt men hetzelfde begin
sel: Vader substantie, Geest kracht, Zoon be
lijdenis.
Het is absoluut uitgesloten, dat men een
denkend mensch Is en tevens een godlooche
naar. Men kan hoogstens zeggen: G-od is
niet naar mijn zin, maar men moet, door
denkend, ln ieder geval tot een hoogere een
heid komen. Zonder die eenheid bestaat er
niets. Denkende, is er maar één mogelijkheid
atheist te zijn, nJ. wanneer men het bestaan
der eenheid' loochent, wanneer men zegt er is
alleen veelheid. Maar dan komt men al da
delijk in botsing met de natuurwetenschap,
de psychologie, en tal van andere begrip
pen.
Als we God benaderen, wat blijkt hij dan
te openbaren? Allereerst kracht, werking, ac
tiviteit: fontein van al het goede, Vader al
ler lichten. Het godsdienstig instinct zegt al
lereerst: God is het ooïspronkelijke. De
vrijdenkers zoeken naar de oorzaken der
dingen en gaan die na in eindelooze reeksen.
Maar dat is juist het bewijs, dat de eindeloos
heid er al is. Alles is stof, zeggen zij. Goed,
maar wat is stof? Men moet tenslotte aan een
bepaald punt komen, waarvan men, bij de
beredeneering, uitgaat
God la de drijvende kracht, maar God is
ook het ideale. En dat juist ls het waarom
men zoo'n hekel heeft aan godsdienst, Men
zou het liefst willen, dat men zeide: leef maar
raak, dan' zljt ge immers 'n christen, die naar
de dionyslsche godsidee loeft. En juist als wij
den God als Ideaal voorhouden, worden wij
voor den vijand gehouden.
Nergens kan Iets boven zichzelf uit, of het
moet eerBt het nederige ontvangen. Zal do
aarde Iets voortbrengen, dmt hooger la dan
do aarde zelf, dan moet zij beploegd worden.
Door den dood gaat het plantenrijk op ln
hot dierenrijk (de koe neemt het gras op
al» voedsel tot instandhouding van haar
lichaamscellen). Door deai dood gaat hot na-
tuurrljk op ln net culttiurrljlc: wij bouwen on
ze hulzen op uit het dood© hout van de hoo
rnen. Zoo ook ls het god «rijk als Ideaal om
den mensch weder levend te maken na zijn
dood.
't Grootste ongeluk is, dat èn Christenen
èn godloochenaars het hebben over do toe
komst na don dood, ln plaats van te letten op
de groote lijn, dat zij ln deemoed ontvangen
moeten om te baren. En Nletzsche was dan
ook volkomen mis, toen hij het chrlsteifdom
als een armelui's geloof.
Aan het debat werd deelgenomen door een
drietal personen. Allereerst meldde zich aan
de vrijdenker Oonstandse, die opmerkte, dat
de bewering als zouden vrijdenkers geen
denkers zijn, tot de consequentie zou lelden,
dat dan de encyclopedisten en een massa pbl-
losofen, geen denkers zijn volgens dr. de
Hartog.
Spr. bezwaar tegen het betoog van dr. de
Hartog gaat ln hoofdzaak tegen het begrip
van eenheid. Spr. ls van meening, dat over
al ln de natuur integendeel een tegenstrij
digheid bestaat: elk begrip dekt een tegen
gesteld begrip. Bij het begrip klein denkon
we onmiddellijk aan: groot-, tegenover het
kind staat man. Maar bet kind blijft bestaan
in den man. Ook ln dein Uebermensoh is de
mensch niet ondergegaan-, maar integendeel
opgegaan. De twee beginselen van het be-
fpip God hangen dan ook niet samen met
deze twee-eenheid, maar met het geloof in
afzonderlijk bestaan der ziel. Aan de
«and van vele wetenschappelijke schrijvers
*an den laatsten tijd; toont spr. aan, dat er
geen sprake ls van een afzonderlijk bestaan
na een dood. De godsdienst ls ontstaan uit
rertJchlame, animisme, ed. primitieve begrip
pen, en slechts de economische omstandig
heden hebben deze bogrippon tot een gods
begrip vervormd» Indien God de gezagheb
ber is, beteekent dat ook, dat hij tevens de
God is van het kwaad, en spreekt hij ook
door mijn mond om zich hier te laten belas
teren. Als men dit argument aanvoert, weet
daar geen, enkele christen ooit weg mee. Te
gelijkertijd stelt God, die het kwade ln ons
neeit geschapen, ons ln de gelegenheid het
weer goed te maken. Dat ls dus al tweeslach
tig en van die eenheid Gods komt niets te
recht. Het godsbegrip verduistert alles, om
dat het een eenheidsbegrip is en de natuur
juist tegenstrijdig ia Wij leven door de te
genstrijdigheid, in een eenheid zouden wij
niet kunnen leven. Wie naar eenheid zou stre
ven, zou naar zijn -dood streven. Als men de
stelling poneert, dat God de, fontein ls van
het goede, dan moet men ook aanvaarden, dat
hij het kwade vertegenwoordigt. De aarde
moet ondergaan om het grassprietje te baren,
maar in het grassprietje blijft de aarde be
staart De plant gaat niet vrijwillig in den
dood om het dier te voeden, evenmin de koe
ter wille van den mensch. Zou men van ons
verlangen, dat wij vrijwillig ln den dood zou
den gaan?
De tweede debater, de heer Hoegsma,
meent, dat noch het door den heer de Hartog
ontwikkelde begrip der twee-eenheid, noch
dat van den heer Oonstandse, die van een
heid niets weten wil, absoluut waar zijn.
Voor vraagstukken als deze is het denken
alleen niet voldoende. Wij weten immers
niets. Uit het duizendste deeltje kennis, dat
wij op aarde kunnen verzamelen, mogen wij
niet afleiden, dait er een eenheid bestaat. Er
is geen sprake van, dat wij zouden kunnen
bewijzen, dat het gansohe heelal één bewuste
oorzaak heeft.
Niettemin is er in beide sprekers een punt
van samenkomst; de liefde, hetzij dan de
goddelijke of de menschelljke. Beschouwin
gen als deze behooren meer in de studeer
kamer thuis dan op een dergelijke vergar
dering, omdat ze verdeelen. Alleen de liefde
zal de mensch en gelukkig maken, en juist
dat beginsel is onvoldoende besproken he
denavond. Als de menschheid! zich wat meer
uitleefde naar dat beginsel, zou zij tot hoo
ger eenheid en geluk komen.
Derde debater was de heer J. Bakker, die
eenlge categorische vragen stelde.
Dr. de Hartog antwoordde allereerst den
heer Oonstandse, dat zeer zeker de encyclo
pedisten en de door hem genoemde philoso-
fen denkers waren» Maar men kan ln hun
geschriften aanwijzen waar hun kennis
theorie tekort sohiot ten opzichte van het
zuiver godsbegrip.
De hoer Oonstandse leidt het begrip gods
dienst af van fetichlsme enz., maar hij komt
todh tot hetzelfde bewustzijn. En wat die te
genstrijdigheden betreft, de wetenschap
zoekt juist alles te vereenigen wat geschei
den ls. 's Heeren Oonstandse's strijd tegen
het christendom ls verkeerd, omdat zijn
christendom een Qarioatuur ls van het chris
tendom.
Wat die opmerking betreft omtrent God's
meeste menschen stellen zich God voor als
de man, die aan die touwtjes trekt. Men ver
geet, dat bij de schepping der wereldorde
vrije menschen zijn geschapen, die op hun
beurt ook neen moeten kunnen zeggen. God
handelt precies zooals een vader tegenover
zijn kinderen zou handelen. Hij zegt, wat ze
niet doen mogen, maar als ze niet luisteren
willen, zegt hij: nu, zie maar eens, hoe je
het zonder mij redt Wie' niet hooren wil
moet voelen.
Den heer Hoegsma antwoordt spr., dat
deze onvoldoende onderscheid maakt tus-
schen het kennen en het denken. Onze ken
nis beteekent nog iets; het denken werkt met
onbekenden»
Tenslotte beantwoordde spr. nog de opmer
kingen van den heer Bakker, waarna te 11
uur de vergadering door den ir. van Dam,
voorzitter der Apologetische vereeniging, on
der dankzegging aan spr., gesloten werd.
Lezing van den heer Oonstandse.
Gisterenavond trad voor de Vereeniging
„De Dageraad)" de heer Oonstandse op met
een rede, die den ietwat agressieven en voor
andersdenkenden kwetsenden titel droeg:
„Spiritistische en theosofische nonsens". In
aansluiting op de vergadering der Apologeti
sche Vereeniging maken wij hiervan ook
thans melding.
De spreker, een nog jonge man, hegon met
te wijzen op het feit, dat wij thans staan te
genover een komend) bankroet, economisch,
politiek en ook geestelijk. Het dada-lsme lijkt
krankzinnigheid, maar wij vergeten te zeer,
dat dit ontstaat uit de tenondergaande bescha
ving, dat de geheele burgerlijke gedaohten-
wereldi ten doode ls opgeschreven. Tegen de
verwildering dezer gedachten moet stelling
wor<len genomen. De strijd van dien. vrijden
ker geschiedt voor -een geheel nieuwe bescha
ving, en tegenovejr de verouderde denkvor
men van spiritisme en, theosofie, die thans
weer tijdelijk opkomen,, plaatsen wij onze
denkwijzen.
Het. «plditim» 1» wellicht de oudste, de
theosofie l« de diepste van de twee denkwij
zen die wij best.rijdan, Volgens dien spr. ,1a
spiritisme ontstaan uit animisme en fetichls
me, zij staan aan den oorsprong van alle gods
diensten. Da theosofie, die eonerzl,jds ook op
dlit standpunt staat van de soheldlng van ziel
en lichaam, heeft een anderen grondslag, nl
oen phllosophlsche. Het oostersche denken,
waaruit de theosofie ls ontstaan, heeft tot leer
stelling, dat het leven lijden is. Het Strijden
van den modernen mensch heeft tot doet zijn
begeerte te bevredigen, en ook de vrijdenker»
willen dat. Maar èn christendom' èn Boeddhis
me èn theosofie willen den hartstocht ln den
mensch dooden, terwijl wij dien hartstocht
Integendeel moeten behouden, al moet hij na
tuurlijk om tot geluk te lelden, ln de banen
van de zelfbeheersdhlng gehouden worden.
De oude gnostici, de Ingewijden, vergodde
lijkten dien mensoholljken geest, de wet van
oorzaak en gevolg. Zij verdeelden de menschen
In twee groepen: zij die denlken en de onna
denkende .massa, die sleohts heeft te gelooven.
Iemand als Bolland heeft begrepen, dat in de
theosofie „zinneloosheden" klaargemaakt wer
den voor de massa.
Evenals tijdens het Roimetnache Rijk bele
ven wij ook thans een tijdperk van verval, en
er ls een parallel te trekken tusschen de gnos
tiek van ellen tijd en de theosofie van thans.
Men geloofde aan de komst van nieuwe leera
ren, evenals thans. Wij kunnen onszelf niet
meer 'bevrijden; er moet een hoogere macht
ingrijpen» Dat ls de kern van.de zaak.
En nu spreekt men van een scheiding van
lichaam en ziel: spr. zou liever willen zeggen
>y>Tifltding tusschen bewustzijn en lichaam.
De physiólogle leert, dat, wanneer men
Iemand zijn hereenen ontneemt, hij zijn be
wustzijn kwijt as. Uitvoerig gaat spr. daarop
ln en citeert verschillende schrijvers. En
naast psychloogle en physdlologie staat ook de
kennistheorie. Ook hieromtrent haalt hij zeer
veel uitspraken aan. De waarneming van voor
werpen kooit slechte dioor de zimjon tot ons.
Ook de begrippen ruimte en tijd zijn denk
vormen, aan on» verstand eigen. Het bewust-
zijn zelf heeft geen substantie. In dit verband
behandelt spr. de suggestie. Spr. zet uiteen,
dat men ln zijn bewustzijn steeds slechts
waargenomen zaken zal zien» Wat men niet
waargenomen heelt, zal men ook niet door
zijn bewustzijn kunnen oproepen of reali-
seeren.
Een spiritist eischlt ook 'van zijn sujetten,
dat zij hun wil uitschakelen» Het bureau voor
Psychisch onderzoek heeft vele gevallen onder
zocht, en behalve dat het grootste aantal, bleek
op humbug te berusten, was de rest terug te
brengen tot suggestie en hypnose.
De moderne wetenschap kent geen schei
ding tusschen del en lichaam, maar zij kan
bijna alle gevallen ven z.g. hoogere invloeden
verklaren.
Spr. behandelt nu do theosofie. Zij staat ook
op het standpunt van het Karma, 41. de we
dervergelding. Zij weet precies wat 'goed ls en
kwaad en men moet zijn wil offeren. Het kern
punt van de theosofie is reactionair en bur
gerlijk. Haar doel1 'is verdeemoediging van den
mensch, alle bekende christelijke deugden, en
men gebruikt ze om er de arbeiders onder te
houden. De Ideologie der theosofie is nog con
servatiever dan het christendom.
Voor debat meldde zioh aan de heer Hoegs
ma, die nog meer. „nonsens" over de theosofie
zou vertellen. De theosofen kunnen het nie
mand naar den zin maken; toch blijven we
tegen de heel© wereld vechten Waarom? Om
dat de theosofie een kern van algemeen® broe
derschap wil vormen. Dat is een zware taak.
Spr. behandelt uitvoerig de programpunten
van de vereeniging, en zet allereerst de per
soonlijke kritiek recht, door den heer Oon
standse uitgeoefend Door verschillende cita
ten toont spr. de onwaarheid aan van vele
uitspraken van den heer Oonstandse. De vrije
gedachte wordt wel degelijk gehandhaafd. De
heer O. heeft te veel eerbied voor de weten-,
schappelijke uitspraken, die hij heeft aange
haald. Onze zintuigen zijn nog zeer onvol
doende, wij kunnen niet alles waarnemen. Er
is veel meer wat we niet waarnemen dan wat
we wel waarnemen» En met die onvolkomen
menschelljke, kennis zouden alle raadselen
opgelost moeten worden! Ale uitspraken van
wetenschap zijn sleohts onvolmaakt en het ls
dwaas daarover te vechten.
Wegens den tijd moet spr. eindigen, en
gaat nog öven op de leer van. het Karma in.
De heer Kuyk heeft steeds met genoegen
den heer O. gehoord; doch nog nooit was doze
700 oppervlakkig als vanavond» Hij verklaart
de spiritisten voor gek, maar ae gekken heb
ben de wereld verder gebracht. Aan de weten
schap moet -men niet al te veel hechten. De
spr. was verplicht geweest de oorzaken aan
te geven van de dingen die onverklaarbaar
zijn, doch heeft dat nagelaten»
De heer Oonstandse antwoordde uitvoerig.
Chr. Bewaarschool Jachin.
De Vereeniging voor V. L. O. „Jaohin"
herdacht gisteren haar 121/,-jarig bestaan,
terwijl, mede met het jubileum der Vereen,
dat van mevrouw de Jong—Groot als re-
gentesse en dat van den heer J. D. Okel als
secretaris der Ver. samenviel»
Drie jubilea dus op één en denzelfden dag,
zeer zeker een vermeldenswaardige bijzon
derheid
Dat het jubileum der Ver. niet ongemerkt
voorbij kon gaan, was als vanzelf sprekend
De kinderen hadden zich dan ook extra in.
gespannen om voor dezen avond werk te ver
vaardigen voor een te houden tentoonstel
ling» De leeftijd van juffrouw Krijnen's kin
deren, 't is immers de school van juffrouw
Krijnen, is van 3—6 jaar. Een leeftijd die van
Haaren in zijn Lierzang. „Het menschelijk
leven", bezingt als het tijdperk van volkomen
onbezorgdheid
O dierbaar perk van drie tot zeven jaren,
Als ieder voorwerp 't oog bekoord, het
4 harte streelt;
Och, of ze zonder einde waren,
Als alles lacht, als alles speelt!
Dat ze echter nog iets anders kunnen dan
lachen en spelen werd ons gisteravond op
do tentoonstelling in het gebouw Irene ge
toond.
Om half zeven werd deze geopend. Wij
merkten o.a den burgemeester en nog eenlge
andere officleele personen op.
De kinderen hadden gewerkt, hard gewerkt
vertelde de juffrouw, zij waren zelfs 's mor
gens voor schooltijd reeds gekomen, toen zij
wisten dat hun arbeid voor de tentoonstelling
wns. En wo troffen er zooveel moois aan,
te voel om op to noemen.dlet hoofdwerk dor
kinderen1 bestaat uit vlecht-, mozalok-, boet-
seor- en teekenwerk.
De school telt 4 klassen, waarin de kinde
ren als volgt verdeeld- rijn. Klasse la bevat
kinderen van ,8—8»/4 jaar; lb van 8"/4~ 4'/«
Jaar; 2van 41/«—T> jianr, en klasse 8 kinderen
van r»0 janr. De ten toonstelling werd go-
hoUidon In 4 loknlon van hot. schoolgebouw.
Onder dn uitgostöldo kunstgewrochten wn
ren ketirlg gevlochten matjes, aardige, van
legstokjes gemankte figuren, kunstig inge
logde mozaïek figuren, sierlijk gepinkte ster
ren, bootjes, mandjes, geboetseerde vogel
kooltjes, waarin wo de vogel zagen zitten
auto's, aaohbakken moten zonder pijp, te-voo
om op te noemen. Do jok alen waren allen
vroolijk met groen versierd.
Iets pleuws op Juffrouw Krijnen's school ls
bet mèubelen Knippen, dat in den kinder
mond heet „alles uit een briefkaart", omda'
al- die meubelen van - briefkaarten gemaak
worden.
En al deze, door de kinderen verrichtte
werkzaamheden geschieden onder de deskun
dl go leiding van een onderwijzeres on 4 help
sters. En fiat er aan de leiding niets ont
breekt, toonden ons de vervaardigde werkje».
Aan de school ls ook nog verbonden een
opleidingscursus voor fröbelonderwijzeres,
waarvan de 4 helpsters ln het laatst VBn dlf
Jaar examen hopen af te leggen.
Aan het begin van de tentoonstelling, ik
zou dit haast nog vergeten to vermelden,
werd namens de kinderen aan den president
der Ver., den heer .Bommel een bouquot
overhandigd.
Vanmorgen hebben de kinderen gefuift
en gingen zij allen met een groote doos,
waarin zij hun eigengemaakt vlechtwerk etc.
hadden geborgen, en een versnapering naar
buis.
GEZONDHEIDSCOMMISSIE.
Verschenen ls het verslag van de bevin
dingen en handelingen der Gezondheids
commissie ingesteld voor de gemeente Hei-
der gedurende het jaar 1922.
Wij ontleenen er het volgende aan:
In de samenstelling der oommissie kwam
verandering wegens het vertrek van den
voorzitter G. F. Louwerse. In zijn plaats
werd de beer O. M. Moolenburgh tot voorzit
ter benoemd. Als nieuw lid werd benoemd
de beer A, Grunwald, arts.
De raming van ontvangsten en uitgaven
voor bet Jaar 1928 bedraagt ln ontvangst en
uitgaaf 1496.48
De rekening en verantwoording over het
jaar 1921 sluit met een batig saldo van
621.40" en bedraagt ln ontvangst en uit
gaaf totaal 1679.78».
Het aantal overledenen, waaronder niet
gerekend 28 levenloos aangegevenen, be
droeg 258, dat ls 8.8 "Ioo van de bevolking.
Het spuikanaal, gegraven ter verbetering
van den toestand van het Heldersche kanaal,
kwam in het afgeloopen jaar geheel gereed.
Het is de Commissie aangenaam to kunnen
verklaren, dat dit werk zijn doel niet heeft
gemist. Er ls, vooral op sommige dagen,
een duideiyk waarneembare strooming in
het kanaal, het water ziet ei* minder vuil
uit en van de vroeger soms zoo hinderiyke
stank is weinig ineer te bespeuren. Onge-
twyfeld zal ook de grondige uitbaggering,
die in het afgeloopen jaar plaats had, hier
toe bydragen. Bovendien is door den1 straat
weg langs het nieuwe kanaal het verkeer
ln en het aanzien van dit deel der gemeente
verbeterd.
Van B. en W. werd om advies ontvangen
een plan tot reorganisatie van den gemeen-
teiyken reinigingsdienst. De heer P. Maas,
directeur van dien dienst, was zoo welwil
lend dit Voorstel ln de vergadering der
Commissie mondeling toe te lichten1. Voor-
nameiyk kwam daarlby de vraag ter sprake,
of van het geprojecteerde stortbuis aan de
Molenvaart verspreiding van stank of stof
of andere hygiënische bezwaren voor de
omwonenden zouden zyn te wachten. De
Commissie kwam tot de oonclusie, dat by
goed ingerichte en goed overdekte stort
plaats deze bezwaren zeer gering zouden
zyn en dat de voorgestelde reorganisatie
daarop niet behoefde af .te stuiten.
Volkshuisvesting.
Ook ditmaal kan herhaald worden^ dat de
volkshuisvesting hier ter plaatse ln een
ongunstigen toestand verkeert. Weliswaar
zijn ln het afgeloopen Jaar een aantal wo
ningen, zoowel vereenlglngswoningen als
particuliere Woningen voor bewoning ge
reed gekomen en ls daardoor en door de
overplaatsing van een aantal onderofficieren
en loodsen, de woningnood niet meer zoo
nypend als een jaar geleden: Maar wo
ningnood is er toch nog steeds; nog steeds
wonen gezinnen uit woningnood by elkan
der ln, nog steeds worden wonihgon be
woond, die voor onbewoonbaarverklaring in
aanmerking zouden komen. Bovendien
wordt door verschillende eigenaars van
kleine woningen aan het onderhoud weinig
of niets gedaan, zoodat gaten in do vloeren
en lekkende daken' geen zeldzaamheid zyn.
Krachtens het voorschrift van art, 11 sub
b der Woningwet heeft de Oommissie in
1922 aan B. en W. 148 woningen aangewe
zen, waarby het aanbrengen van verbete
ringen noodzakeiyk was.
Voor zoover de toestand niet reeds ver
beterd bleek te zyn, werden telkens door B.
en W., biykens de door hen aan de Com
missie in afschrift toegezonden besluiten,
Bultenlandsch vleeseh.
In Januari werd van B. en W. om advies
ontvangen een adres van de plaatseiyke
slagersveröenlglng, waarin weixl verzocht
om een© verordening op den verkoop van
bultenlandsch versch vleeseh.
De Commissie adviseerde hieromtrent,
dat, aangezien ook blijkens het advies van
den Directeur-Veearts het uit Denemarken
Ingevoerde rundvleesch over het algemeen
van goede kwaliteit was, eed© verordening
als de door de vereeniging bedoelde over
bodig en zonder hygiënisch belang zou zijn.
Keuring van vee en vleeseh.
Het percentage gevallen van tuber
culose bedroeg:
By runderen 28 het percentage af
keuringen daarvoor 0.8 (aantal 9).
By varkens 9.1 het percentage afkeu-
rigen daarvoor 0.4 (aantal 10).
By kalveren werd viermaal tuberculose
geconstateerd
Melkprijs.
Om advies gevraagd omtrent een voorstel
tot het vaststellen van een maximum prijs
voor melk, verklaarde de Oommissie, dat zy
zich goheel met hot voorstel kon vereenigen
en dat deze maatregel ongetwyfeld ln het be
lang der volksgezondheid aanbeveling ver
diende.
De maximum-prijs voor melk werd1 dan ook
by gemeentelijke verordening vastgesteld.
Eenlge uitwerking heeft deze verordening
eohter niet gehad, want de melkverkoopers
stoorden er zioh niet aan en zijn, deswege
vervolgd, door den Kantonreohter van
rechtsvervolging ontslagen.
Door den Kantonrechter werden in 1922
opgelegd:
Wegens overtreding van de Woningwet
eene boete van f 26.en eene van 72.
Wegens overtreding Van de Warenwet ol
de Verordening op do keuring en verkoop
van voedingsmiddelen, enz. eene boete var
600.eene van f 25.eene van f 20.—
drie vpn 5.—, eene van f 8.—, drie van
2.— en eene van f 1.—.
Wegens overtreding van de Verordening
op het keuren van slachtvee, enz. twee boeten
van 10.
Tabaksgebruik door kinderen.
Doof den voorzitter van den Gezondheids
raad werd by schrijven van 26 Mei 1922 ge
vraagd naar de ervaringen, verkregen om
trent de werking van de bepalingen, ge
maakt teneinde het rooken van kinderen en
andere jeugdige personen te bestrijden.
De Commissie won informatie in by B.
en W. en by den schoolarts.
Zy berichtte, dat naar het oordeel van
B. en W. de bepaling een gunstlgen in
vloed had gehad cn dat er thans door kin
deren beneden den leeftijd van 14 jaren
weinig grookt werd. Naar het oordeel der
Commissie zelve was het zeer moedtijk over
de werking der bepaling een oordeel te vel
len: aangenomen, dat er thans door kinde
ren minder gerookt werd dan in het jaar
1916, dan zou het nog bezwaariyk zijn na
te gaan of dit een gevolg was van de be
doelde verbodsbepaling of van and/ere om
standigheden, b.v. van de verandering, die
de ooonomlsche toestand van vele ouders
sliert het jaar 1916 heeft ondergaan.
BINNENLAND.
Van der Waals, t
Een van Nederlands grootste natuurkun
digen is Donderdag overleden op ruim 85-
de eigenaren tot het aanbrengen van de j jarigen leeftyd.
noodige verbeteringen aangas,-breven. Mot Van 't Hoff en Hugo de Vries is Van
der Waals jarenlang de roem geweest van de
universiteit van Amsterdam en in 't byzonder
van hare natuur-philosophische faculteit. Ai
verbeteringen aangeschreven,
Gedurende het jaar 1922 werd geen en
kele woning onbewoonbaar verklaard.
Niet gunstig meértde de Commissie te
moeten adviseeren omtrent een voorstel tot
aankoop van eene vischrookery in de Java-
straat, waarvoor aan den eigenaar eene an
dere vlschrookerij zou worden aangeboden
bij de Vischstraat, in de z.g. „visehdroge-
rij" De Commisie was n»L van oordeel, dat
ernaar moest worden gestreefd de visch-
rookerfjen te verwijderen uit de bebouwde
kom der gemeente, dus ook Uit de vischdro-
gery". Een nader schrijven van B. en W.
gaf do Commissie geene aanleiding op hare
meening in dezen terug te komen.
Ziekten.
De Commissie ontving ln 1922 van het
gemeentebestuur 66 maal bericht van het
zioh voordoen van een geval van besmet
telijke ziekte.
Die berlohten betroffen:
11 mnal een geval van roodvonk, 68 m5nl
oen govnl van dlphthorie, 1 maal een geval
van fobrls typholdoa en 1 maal .oen geval
van meningitis.
Een groot deel der dlphthorlo-govallen
heeft zich voorgedaan onder leerlingen van
de R. K. school in do Jonkerstraat. Op 8 Juni
werd nnin. dep schoolarts, dien hoer A. Grun
wald, bericht, dat op dlo school dlplithnrle-
goVnUon voorkwamen, waaronder oon met
(loodoiykon afloop. Tevens word verzocht,
van do diension van den schoolarts gobrulk
te mogen maken (wat tot nog toe op dlo
sohool nlot geschied wns). Van 8 Juni tot 26
Juli word onnfgohrokon streng toozloht go-
houdon en word, gorogeld keelslym tor onder
zoek naar hot Centraal Laboratorium te
Utrecht gezonden, waarby voel medewerking
van do andere artsen word ondervonden In
zake hot molden van nieuwo gevallen. Zoo
gelukte het, zoowel de Fröbelsohool als de
lagere sohool aan den gomg te houden, zon
der dat er gevaar bestond voor uitbreiding.
Onderzoek van het keelslljm van alle klndiv
rert der sohool achtte de heer Grunwald
voorloopig'onn ood 1 g.
Toen op 18 Juli ln eene klasso dor R. K.
Fröbelschool eenlge kinderen met keolbe-
slag ontdekt werden, waaronder een zusje
van eene vroegere dlphtherle-patlënte, dat
zonder ontsmetting of oontroleorend keelon-
derzoek weer op sohool was toegelaten, werd
op advies van den schoolarts deze klasse ge
sloten.
Na de zomervaoantio zyn geene dlphtherie-
gevallen meer aan dezo sohool voorgekomen.
Drinkwatervoorziening.
Gedurende het Jaar 1922 werden 108 per-
oeelen aan de gemeentelijke duinwaterleiding
aangesloten, zoodat het totaal aansluitingen
op 1 Januari 1928 bedroeg 0459.
Het buizennet werd uitgebreid met 1086 M.,
voornameiyk aan en by den Ruijghweg.
Uitbreiding der prlse d'eau had niet plaats.
hoog bejaard en reeds emeritus-hoogleeraar
was hy toen de hem ln 1910 toegekende No
belprijs bevestigde wat al dadelijk zyn proef
schrift: „Over de continuïteit van den gaa-
en vloeistoftoestand" had kenbaar gemaakt:
zyn groote beteekenls voor de physica. Dit
proefschrift verbreidde zyn naam wijd en
zyd. Het hield de naar hem genoemde Wet
in, een nauwkeuriger benadering van de na
tuurkundige waarheid, door de wet van
Boylo maar ruw en voorloopig benaderd; de
wet die de verandering aangeeft, welke de
door een gaaüchaam uitgeoefende drukking
ondergaat, wanneer by gelijkblijvend© tem
peratuur rijn volume verandert
t
Zomertijd
Hot oounitó tot behoud van den zomerty_d
deelt mee, dat de stroom adhesiebetuigin
gen alle verwachtingen verre overtreft Vier
personen zyn eenlge dagen lang nu reeds
aan hot werk om al dlo briefkaarten, brie
ven, visitekaartjes en lysten te regelen en
te tellen. Het aantal handteekentiigen bo-
draag thans reeds ver over de 160,000.
Het oomlté heoft besloten, nog tot Dins
dagavond a.s. de gelegenheid te geven tot
lui Inzenden van inlhaeHle-betulgliigen «nu
het adres van het oamitê: Hotel Krast»-
polsky, te Amstordam.
Ho Nederlandse!)© Mlddonstandbond heiefl
zich nnngoaloton by hot oomité tot behoud
van don zomertyd.
Hot bestuur van de Ned. R.K. Midden-
»tand«bond heeft aan de Eerste Kamer een
adres gezonden, waarin het mededeelt met
1 emlwezen kennis genomen to hebben van
de beslhslng van do Tweede Kamer inzake
den zomertijd. De bezwaren tegen den zo
mortyd acht het bestuur niet van aard, dat
zy een afschaffing ervan rechtvaardigen.
Pensioenen Land* on Zeemacht.
,3t.bl.M nc. 745 bevat hot KJ3. Ttn 28 Deo.
1022, tot vaststelling van do regeling bedoeld
ln do art. 16a der Pensioenwetten t
landmacht en voor de zeemacht en
regeling, bedoeld ln art. 10, zesde Üd, der
Militaire
ltalro Weduwemwet 1922.
De Motor- en RUwlelwet t
Verhooging der max tmum-snelheid
voorgesteld.
I
Biykens oen nota van wijziging in het wets
ontwerp tot wijziging van do Motor» R«.
wiel wet wordt voarjresteld een maximum-
fmelheid, van motorrijtuigen binnen
bouwde kom der gemeenten te
van 12 tot 20 kilometer.
Naar Dultschland verkocht
De Konlnkl. Hollandsdhe Uoyd heeft het
