Rntt. Grt." - gisteren, Vd de «nttWiMfteU A. Smit»; 1. A. W. P, Anger IJ. wn e
11 na voor den gemeente wad te Amsterdam, Star; 6. Hrlnkniiaut 7. L. M. MahiImi grt.
gaflleken. dat een groot deel ven liet kleaer». WtMjreiibwk; 8. G. H. Veck», 0. A. J. ven
korps meer en meer uiteenvalt ln allerlei Haaren; 10. A. O. J. van O oor.
M®C Chr. HIstortMhcn.
zijn Ingediend; dat la, gelooven WÜ, een record. jn Ulle klMlcriagin..
Vooral de middenstand, de handeklryvende en c r 2 w Hi Tlelroolj; 8. G. A.
industrieel» middenstand, althans verschillen- -nt,;* k. 4 N w Korver.
de groepen daaruit, heeft ln dit seotariame
uitgemunt. De aardappel-, gioenite- en fruit- Christen-Democratische Partij,
handelaars, de vlachhandélaare, de brood- en
^banketbakkers, de hótel-, café- en restaurant- In alle kieskringen,
houders, de kruideniers, de melkslljters, de i. j. h. Staalman; 2. O. Bot; 8. O. Hasselaar;
vleeschhouwers, de drogisten, de drukkers en 4. w. Reinderman.
boekverkoopers, de ibloemienhandelaren en
fotografen, de houders van kleine en van
groote wasdhbedrjjveni <ieder weer afzonder
lijk), de rijwielhandelaren', de kleine artisten
en de groote (elk voor zich), de sigarenhande
laren en de venters, zij, allen hebben hun
eigen lijst ingediend
In het geheel zijn er 18 afzonderlijke lijsten
door bijzondere middenstandsgroepen ingele- n m
verd. Men zegt, dat hierachter zit de heer A. 1. S. Biersteker, 2. C. K 1 -
Weiss, de aanvoerder van het neutrale 'blok 4. J. Dekker; 5. D. Bonselaar, 6. J. Tiessen
aller middenstanders, die aldus voor deze partij
Lijst Schoeffelenbergar.
In kieskring 1 en 3; in 2 alleen nos. 1 en 2.
1. J. J. Schoeffelenberger; 2. J. Geurts; 3.
G. J. de Wit.
Plattelandspartij.
verscheidene raadszetels hoopt te bemachtigen.
Het nieuwe ontwerp-Bioscoopwet
De Middelburgsche Ot. (lib.) schrijft:
Wanneer het nieuwe ontwerp-hiosooopwet
wordt aangenomen en daar bestaat wel
kans op, dan kan het zich voordoen, dat in
alle gemeenten van Zeeland de bioscoop ge
heel verboden wordt, behalve ln Vlissingen,
omdat dit meer dan 20.000 inwoners
heeft, wat de grenslijn voor dit 'gemeente
lijk verbod zal zijn.
Nu achten we de Vlissingers hoog! Maar
het is ons verre van duidelijk, waarom zij
vrijelijk mogen worden blootgesteld aan de
„zedelijke en maatschappelijke gevaren van
de bioscoop", terwijl in alle andere gemeen
ten' van Zeeland de bioscoop-enthousiasten
door een eventueele meerderheid van niet-
enthousiasten in den raad kunnen worden
gedwongen, zich van die liefhebberij te spe
nen, of wel
te gaan.
Plattelandspartij.
Alleen kieskring 2.
1. O. Dissel; 2. J. Tiessen Sr.; 3. J Dekker;
4. S. Biersteker; 6. O. Kant; 6. D. Bonselaar.
Plattelandspartij.
Alleen (kieskring 3.
1. J. Dékker; 2. D. Bonselaar; 3. O. Dissel;
4. J. Tiessen Sr.; 5. S. Biersteker, 6. O. Kant.
Lijst Baak.
In alle kieskringen.
H. P. Baak.
De verkiezing zal plaats hébben Woensdag
23 Mei aA
Bond van NederL Onderwijzers.
Voor de afdeel mg Helder van den Bond
daarvoor naar Vlissingen v. Ned. Onderwijzers trad Dinsdagavond in
Scala de voorzitter van het Hoofdbestuur, de
ErTstel dat Middelburg nog bevrijid blijft heer F. L. Osendorp, op, met het onderwerp
van dat verbod, dan bestaat de mogelijkheid ^yde technische herziening der onderwijswet
dat hier een' gemeentelijke keuring wordt De belangstelling had grooter kunnen zijn.
ingevoerd, terwijl Vlissingen zich aan de
rijkskeuring houdt. En dan kan het geval
zich voordoen, dat de Middelburgers zich
De heer van Elsacker als waana voorzitter
heette de aanwezigen welkom, en zette de
redenen uiteen van deze vergadering. Me-
niet mogen vergasten aan een door de rijks- juffrouw W esterman heeft hier ter stede an-
keuring goedgekeurden film, tenzij ze naar l^nés dingen gezegd over de technische her-
- 6 6 - '- zieiiing die niet door den beugel kunnen.
Ook heeft zij gezegd dat'de schoolstrijd ge
ëindigd was. Het tegendeel is waar. Wij zijn
in tegenstelling met mej. W. van meening
Vlissingen'gaan, waar dat wel mag.
Dat zijn de dwaze consequenties van de
nieuwste veranderingen in een wetsontwerp,
waartegen wij in zijn oorspronkelijken vorm
het niet alleen' voor kinderen, maar ook
voor volwassenen1 een censuur invoerde, die
den weg .opent voor een geestelijken dwang.
Maar we gelooven niet, dat de zakelijke
argumenten tegen1 deze malle nieuwigheid
lijk is, omdat bezuinigyig op onderwijs aan
het kind ten kwade komt.
De heer Ossenidorp, thans het woord ver
krijgend, zegt, dat de arbeidende klasse, fei
telijk het gehaele volk, het niiet kan toelaten,
ook maar eenige kans Sta a^gehS dat ondei^s bezuMgd wordt, omdat
te worden ucuu™ acuigmvu^ zij goed onderwijs noodig heeft Goed onder-
Want deze wijziging is er geen van zake-
Üjken aard, maar is er louter een van.
politiekl
V erplaatslngskosten.
De regeering zal, naar de „N. R. O." be
richt, lalgemeene regelen vaststellen, ten-
wijs moet nagestreefd en bevorderd woalen,
en 't is goed, dat vergaderingen als deze, wor
den belegd. Men heeft zich met het onder
wijs nimmer bemoeid; onze arbeiders heb
ben jarenlang gezucht onder het hen opge
legde juk, en zij moeten een gestadigen strijd
voeren, waardoor misschien het onderwijs
-Liiuui/, regeieii vaststellen, ten- Wfti eens verbeten wordt
einde te geraken tot uniforme verplaatsing»- Toch is dit verkeerd; en het is goedl telr
kens en telkens weer tot het publiek te gaan
kosten' voor het geheel© burgerlijke en mi
litaire personeel.
Uit de steenindustrie.
Op een vergadering der S. D. A. P. te Man-
rik werd Maandagavond medegedeeld, dat,
indien de staking op de steenfabrieken aan
en te zeggen- hoe noodig goed onderwijs is.
De maatschappij heeft in het grootden
zei Men strijd te voeren als de mensch in het
klein.
Een 80, 85 jaar geleden begon Duitschland
zich meer en meer op elk gebied te ontwik-
kelen. Engeland, tot nu toe de eerste, kwam
steenfabrieksarbeiders in het traject Arn
hem—Wijk bij Duurstede 23 April a.s. zou
den worden uitgesloten.
meer en meer op het tweede plan en kon dit
slecht zetten. Een studie-commissie werd
naar Duitschland afgevaardigd en bracht
verslag uit. Dat Duitschland zoo'n hooge
vlucht nam, was volgens die oommissie hier
aan te danken, dat het lager onderwijs er
zoo goed was.
Het kleine Zwitserland heeft jaren lang
zijn onafhankelijkheid bewaard tengevolge
van zijn onderwijs. Ook voor Noorwegen
geldt dit. -
We behoeven niet eens zoo ver terug; de
oorlogsjaren geven ons ook voorbeelden. Men
wist als de oorlog geëindigd was, zou het er
op aankomen de plaatsen van vroogqr ln de
rij der volkeren wodor ln te nemen.
En tijdons dein oorlog begon men in ver
schillende landen eraan te denken het lager
onderwijs te hervormen. Engeland, dat altijd
prat was geweest op sjjn vrijheid en nooit
lot» van een leerplicht wilde weten, ging er
toe over leerplicht ln te vooren. Ia het niet
teek en end, dat nu in Frankrijk alles zoo
achteruit gaat en er groote malaise heersoht,
men ook daar een leerplichtwet hoeft Inge-
Vrijzinnig Democraten. 8e lijst voord?
In «He kieskringen'. Wat heeft men bij ons gedaan? Vijftig
4 iVSBA? Beu™1 K'8,0,1
u. H. ae Koning, Hebben zij gehandeld naar do overtuiging,
dat het noodzakelijk was voor de ontwlkke-
PLAATSELIJK NIEUWS.
De heer J. Kamman, gemeente-secreta
ris, is benoemd' tot voorzitter van den NederL
Bond van Gemeente-ambtenaren.
CANDIDAATSTELLING
GEMEENTERAAD.
Voor de verkiezingen voor den Raad dezer
Gemeente ziijn Dlnfloag de volgende candlda-
ten gesteld:
Vrijzinnig Democraten. Ie lijst,
In alle kieskringen.
1. D. H. Gramwald; 2, A. ten Klooster; 8.
M. P. F. van Vliet—Wlokel; 4. H. Zegel.
Vrijzinnig Democraten. 2e UJst
In alle kieskringen.
1. L. F. van Loo; 2. G. H. A. van der Hulst-
Heeroma; 8. S. Ooltof; 4. M. J. Heiboer.
Anti-revolutionairen-
In alle kieskringen.
1. J. van der Veer; 2. G. J. Eljlders; 8. J.
Plaatsman; 4. W. de Boer; 5. O. Adrlaanse Jr.;
6. W. Tj. Kramer.
Soc.-Dem. Arbeiders Partij.
In alle kieskringen.
Ung, good onderwijs te geven? Er Is een tijd
geweest, dat Nederland aan de spits stond,
dat wij de eerste natie waren, die naar lager
onderwijs op peil had. Ja, die periode ls
er geweest, maar het ls al lang geleden; de
bedoelde schoolwet ls afgekondigd ln 1806.
Er ls natuurlijk ln die eeuw ook wel wat ge
daan. maar Nederland kwam toch achteraan
bij andere landen.
wisten de regoarendo partijen dit mlet?
Waren zij blind? Wisten zij het niet, dat het
noodig was good onder wils te geven? Ja.
zeker wisten ze 't dat good onderwijs ln het
belang van do natie was. Hebben zij dien-
overeenkomstig gehandeld? Ja en noen. Ja,
12. O. de Jong.
Gemeentebelang.
In alle kieskringen.
1. L. Boon; 2. H. Schürmann; 8. W. Bier
steker; 4. P. J. Dekker Jz.; 6. J. Sickenga.
Vrijheidsbond.
In alle kieskringen.
gosehoolde
arbeidskrachten, men kom er niet meer bul
ten. Maar was dat goed onderwijs? Als eon
land goed1 onderwijs noodig heeft, om voor
uit te komen, geldt dat voor het gansche
volk ln al zijn geledingen. En het moet het
streven zijn van een regeering om voor al
len het best Ingerichte onderwijs te geven.
En daarin bleven zo ln gebreke: wel de olgen
kinderen kregen goed onderwijs, niet net
volk. Men maakte onderwijs van verschil-
1. E. J. Bok; 2. A. W. Dekker—Klik; 8. A. lenden aard en tegen verschillende prijzen.
Slingervoet Ramondt; 4. 8. Jarin
mers; 6. O. R. Kruk Sr.; 7. W.
8. J. F. ScheU'imger.
5. W. Lam- En natuurlijk was do nlet-bezlttende klasse
Bakker Jr.; aangewezen op het slechte. En het werd
zorgvuldig onderverdeeld ln allerlei groe
pen: burgerscholen, .tusschensoholen, armen-
soholen.
Dot deden de liberalen, maar even goed
1 w n t>^i - de dhristeUJken. Zeg het eens tegen hen, dan
W. O. van Breda; 2. R. N. van Os; 8. P. stuiven se op. Het ls moeilijk in dezen tijd
R.-Kath. Staatspartij.
In alle kieskringen.
van opkomende democratie (!f'
men niet vóór goed «widerwiJs 1* ''lo
nuur hun daden, -
8pr, citeert uit dr. KuypWe werk „Ons
Program", waarin ldl OW zooveel woorden
zegt. dat het voor de lagere school er niet zoo
erg op aankomt, daar van het goed hoogwr
onderwijs alles afhangt. Ook een katholiek
schrijver citeert gpr. ln dit verband. Zoo oor-
doolt mem daar over het onderwijs aan het
volk.
In 1878 hadden we een wet op het l.a, die
goed was. In 1889 kwam het ohristelijk mi-
nisterie-Machay, die de wet slechter maakte.
1901—1905 ministerie-Kuyper heeft voor on
derwij sverbetering zoo goed als niets ge
daan. Het volgende ministerie eveneens. Het
tegenwoordige christelijke ministerie heeft
wél wat gedaan, het den nut in geholpen.
Duitschland kende al 30 jaar leerplicht tot
het 14e; in 1900 zouden we leerplicht krijgen
tot het 12e. De heele kapitalistische klasse
kwam in verzet: leerplicht was niet noodig.
Neen, natuurlijk, ©en ontwikkeld volk is niet
©rg handzaam en buigzaam in handen van
©en overheid. Met één stem meerderheid
kwam de leerplicht er nochtans door.
Daarom: de liberalen, noch de christelij-
ken, noch de katholieken hebben gehandeld
naar hun woorden, ons onderwijs kwam ach
terop. In 1906 konden wij niet meer, als 100
jaar terug, trotsch rijn op ons onderwijs. Er
moest verandering komen, en alle partijen
.wilden helpen, mits.de gelijkstelling
kwam van openbaar of bizonder onderwijs.
Als de schoolstrijd bevredigd was zou men het
onderwijs op hooger peil brengen. Na den
stembusstrijd van 1918 zou men als een van
de programpunten der regeering vaststellen
bevrediging van het onderwijs. Een ministe
rie van onderwijs werd1 ingesteld: jarenlang
was er verlangend naar uitgezien door de
openbare onderwijzers. Men verwachtte van
een afzonderlijk ministerie veel goed. Dr. d©
Visser werd minister van onderwijs, de keus
was niet zoo slecht. Hij zou met een nieuwe
wet komen.
De wet heeft inderdaad vele verbeteringen
gebracht, indien zij loyaal en royaal werd
uitgevoerd. Zij ging niet zoo ver als wij had
den gewild, maar zij bracht toch verbeterin
gen. De leerplicht werd op 7 jaren gebracht,
de opleiding voor onderwijzer werd verbe
terd. de klassen verkleind. Ofschoon niet be
vredigd', konden, wij aan de wet van 1920
hartgrondig onze stem geven. De wet bracht
ook de ftnantieele eelijkstelling voor open
baar en bizonder onderwijs.
De standenscholen werden krachtens de
wet van 1920, althans voor het openbaar on
derwijs, onmogelijk gemaakt.
De poging, van soc.-dem. zijde aangewend,
om dit ook voor het bizonder onderwijs in te
voeren, mislukte.
Nu hebben de menschen, ook in de arbei
dersklasse, nog al te veel neiging tot omder-
scheidmaken in standen. Het Fransch is geen
leervak meer, en dat was voor menig ouder
een onoverkomelijk struikelblok. Dat de kin
deren aan andere kennis meer hebben, be
greep men niet. Men trachtte toch, buiten
de wet om, de kinderen Fransch te leeren,
en mejuffrouw Westerman gaat er prat op,
nog ©en poging gedaan te hebban, het weer
ingevoerd te krijgen.
Wij moeten ons afvragen: wat kunnen wij
op de lagere school goed geven? Dat is niet
het Fransch, en het voortgezet onderwijs
moet zich bij het lager aansluiten, en niet
omgekeerd. Dat ié-ons standpunt
Het niet-hehben van ©en standenschool
kan men zoo moeilijk verkroppen. Spr. ver
haalt aan de hand' van een brochure, ho© het
onderwijs in Zwitserland ingericht is. In
Amerika is de openbare school ook demo
cratisch ingericht. Geen standsverschil weer
houdt ook het arbeid ersklndMe hoogste lad
der van het onderwijs te bereiken. In ver
schillende landen bestaat dus de eenheids-
school.
Ook de ftoantieelo gelijkstelling ls er, en
het zal wel niet bezijden de waarheid zijn als
wij zeggen, dat het de kerkelijken uitslui
tend' om het finantieelo gewin te doen was.
Geenszins om verbetering van onderwijs,
want nnuwelijks was de wet aangenomen' of
van Wijnbergen stond op om te roepen om
bezuiniging. Vooral bezuiniging op hot aan
tal kinderen, In moreelen zin was hot woord-
breuk van do kerkelijken, want de finan-
tleole gelijkstelling was gegeven onder Voor
waarde van deugdelijk ondorwils.
Nu moest alles, wat vorbcterlng bracht,
teruggenomen worden. Men hoeft veel voor
het onderwijs over. maar op oen koopje, Ook
de VrlJlioldslKwiid dood daaraan mee. Otto be
pleitte ook bezuiniging; de Vrijheidsbond
heeft alles Ingeboet van1 de oude liberalen
van Thorbeoke, Mejuffrouw Wouterman zei-
die, do uitgaven waren zoo gestegen, het kon'
niet moer zoo.
Dat ls niet waar: het Rijk betaalt daar
geien eent aam.
Aan wie ls die sterke stijging te wijten?
Ze moesten den moed, niet hebben dezo op
merking te maken, die in bet wezen der zaak
oen aanklacht tegen de kerkelijke partijen
bevat. Want als het onderwijs vrooger beter
verzorgd was gowoest zou de sprong thans.
niet zoo groot zijn.
En dat bedrag vnn 98 mlllloon ls niet te
hoog. In leder, individu leeft de drang naar
hooger. Voor marine en leger geeft men 18
per hoofd en per jaar uit, en dan zou 14—
voor onderwijs te voel zijn!
Aoh hot ls maar voor net volk, en ar moot
worden bezuinigd. Hat grootste kwaad ls
dnt het aantal leerlingen por klas verhoogd
wordt.
In dep loop van Jaren ls hot aantal Loer-
llngeni geleldolljk opgevoerd, ln 1920 wan hot
40. Weer hetzelfde getal van 1878.1 Nu heeft
spr. vorsohlllendo uitspraken, omtront de
groote klassen. Mej. Wusterman heeft ook
ln dien geest gesproken, dat het niet zoo erg
ls zoo'n paar kinderen meer.
Hoeveel kan een onderwijzer ar bobben?
Dat is moeilijk to zeggen; er waren, vroeger
wol klassen van 50, 60 en meer leerlingen.
Leeren die kinderen nlot? Zeker weL Maar
nlot leder kind is even vlug, en er ls wel
eens een kind, dat extra geholpen moet wor-
don. Mot een grooto klas gaat dat niet na
tuurlijk, zoodat ze dan aohteraankomen. Deze
kinderen Uldon grooto schade voor hun vol
gend leven..En do taak van de school ls niet
te worden een loorfnbrlck, maar een opvoe
dingsinstituut, em elk kind vraagt indivi
dueel eon andere behandeling.
Reeds In een gezin I" het opvoeden van een
naar kindoren moeilijk; hoeveel te moeilij
ker Is dat voor een klasse. Van hot opvoe
dend werk komt niets terecht,
Ho©, groot moet dan het aantal kindéren
^IJn? In 1005 ls in Luik een onderwijs-oon-
Kres gehouden, waar men dit punt besprak,
(en kwam tot het santal van 80 maximaal.
RU de nlouwe wet van 1W0 kregen we nu
een gelul dut nog lang niet hel gotul van 80
bereikte en dut thans zou wordon verhoogd.
fcjpr, guut op do technische indoollng der
klussen nuder lu, Eu men kun niet zeggen,
dut geen schade uun het ouderwijs la tooge-
'W Wat' moet er nu gebeuren? Het hnd nog
slechter kunnen worden. De regeering nuu
voorgesteld uun de gemeenten hun autono
mie te ontnemen ten opzichte van de z.g.
surnumerair-onderwijzers. Dit la mislukt,
dank rij den arbeid van „Volksonderwijs
Wij hebben ervoor zorg te dragen, dat de
gemeentebesturen niet gaan tornen aan het
onderwijs; dat zij gelden beschikbaar stel
len voor het onderwijs. Wc hooren allerlei
mooie lezingen van bezuiniging, versobering,
etc. Men Stelt het erger voor dan het is; la
ten wij ons niet laten bedriegen en ons voor
oogen houden, dat het voor de toekomst on
zer kinderen noodig is goed onderwijs te heb-
ben. Wij: gaan den kant uit van medezeggen
schap; maar wij moeten een ontwikkeld volk
hebben. Wij moeten de verbeteringen, die
ms zijn afgenomen weer heroveren.
Van de gelegenheid tot dtbat werd ge-
i ril ik gemaakt door den heer de Wijn, dief
en aantal beschuldigingen naar het iager
«ïóerwijs uit. Hij vindt de tegenwoordige on-
lerwijzers te jong; zij missen voldoende lief-
ie voor de kinderen. In spr. jeugd was dat
anders. De bloei van Duitschland is zi. niet
:oozeer te danken aén het onderwijs, maar
tan de ontwikkeling van het nationaliteits
gevoel en de militaire opvoeding.
Daar spr. kinderen op de openbare school
;ulk sie.eht onderwijs ontvingen, heeft hij
:ijn vierde kind nu eens op de christelijke
jedaan. De jongen leert thans heel aardig.
Verder beschuldigt spr. vele onderwijzers
ian noodeloos absenteïsme wegens ziekte.
De heer Ossendorp antwoordt op een en
under uitvoerig. Een eigenlijk debat is dit
niet. Slechts zijn enkele niet bewezen be
schuldigingen geuit. Eén van tweeën: öf de
lieer de wyn is ontoerekenbaar öf het is een
schande dat hij deze dingen gezegd heeft.
Ik weet iets meer van het onderwijs af dim
hij en mij treft juist .altijd de groote toewij
ding onzer jonge onderwijzers en onderwij
zeressen, die hun tekort aan opleiding ver
goedt. Die klein© kinderen hebben juist be
hoefte aan de liefde en de toewijding van
een die als ouder zusje optreedt.
En wat die beschuldiging van riek zijn be
treft, zijn anderen nooit ziek? En als on
derwijzers vaker ziek rijn dan een ander,
kan dat niet aan de .betrekking liggen? Zelfs
als men alleen maar hoofdpijn heeft, kan men
niet een ganschen dag voor de klas staan.
Dat de heer de Wijn dergelijk© dipgen niet
weet, neem ik hem niet kwalijk, wel dat hij
ze uit 1 (jkfiiitfH
D© heer de Wijn gaat nog op een en an
der in en ontvangt nader antwoord. Ook de
heer van der Hoeven- maakt nog eeme op
merking en tenslotte wordt de vergadering
onder dankzegging door den heer Elsacker
en opwekking om ook voor de stembus te
zorgen voor de verkiezing van hen, bij wie
het onderwijs jn goede handen is. gesloten.
Mr. P. J. Oud.
Dinsdagavond trad in Casino voor de
Vrijzinnig-Democratische partij Mr. P. J.
Oud op, met het onderwerp „De Eerste Ka
mer om".
Door den voorzitter, den heer Avenarius,
wordt d© vergadering met een kort woord
geopend, waarin deze spr. en publiek har
telijk welkom heet
Hij deelt tevens mede dat mej. Groot
(Marijke) wegens ongesteldheid niet tegen
woordig kan zijn, doch dat zij haar schade
voor de as. Gemeenteraadsverkiezingen
hoopt 'in te halen.
Wij staan aan den vooravond van de ver
kiezing voor de Provinciale Staten. Een ver
kiezing die echter niet bizonder populair
mag geheeten worden.
Spr. geeft hiermede het woord aan den
heer Oud, nadat hij een vraag uit het pu
bliek, of er ook gelegenheid zal tot debat,
bevestigend beeft beantwoord.
Terecht vangt de heer Oud aan, heeft de
voorzitter ln zijn kort openingswoord ge
zegd dat de verkiezingen voor ae Prov. Sta
ten niet erg populair zijn. Ik zou eohter
niet gaarne willen zeggen dat do 'verkie
zingen voor do Prov. Staten, over hot alge
meen! nlot van zoovool belang zijn, als die
voofr don Gemeenteraad on de 2o Kamer. Dat
zij eohter nlot zoo populair zijn als dezp
verkiezingen, vindt hierin zijn oorzaak, dat
het llohnam van do Prov. Slaton nlot oprookt
tot hot publiek.
Dat dit zoo is, valt historisch to verklaren,
Er is -oen tijd gewoost, 1705, dnt hot Uohaam
van de Provinciale Staten vool belangrijker
was dan dat van do 2e Kamer on den (lo-
peenteraad. Het bestuur berustte toon ln
hoofdzaak bij de zeven Provinciën.
Toon inon na Napoloon's tijd voor ©on ge-
hflel nlouwo nNw&t Boriwn,
dat da Prov, Staten weer de
zelfde macht zoudon krijgen als voorheen on
men beperkte daarom "haar maoht belang
rijk. I)e Prov. Staten mogen nu slechts
e°T,i?° "Ken het Jaar vergaderen.
•(Dit alles ls oorzaak dat do animo voor de
verkiezingen van de Prov. Staten niet meer
zoo groot is. Toch ls dit ln hooge mate te
betreuren, daar do Prov. Staten belangrijken
Invloed hebben op 's Lands- en Gemeente-
b©stuur. Uit de Prov. Staten n.1. wordon
twee ooileges geko?en. die dagelijks hun
invloed doen gelden. Het eerste college is
oat van de Gedeputeerde Staten. De ver
kiezing van de Gedeputeerde Staten ls zeer
belangrijk en dit alleen reeds moet oorzaak
zijn dat de Prov. Staten op uwe volle bo-
langstellng recht heeft. Daarbij komt nog
een factor die veel belangrijker ls, on waar-
zafhobbe *lcdenavond met u 111 hoofdzaak
Do Prov. Staten zijn ook het kiescollege
voor do leden van de le Kamer. Dit feit
Is oorzaak dat do verkiezing voor de Prov
Staten zeker even belangrijk ls als die voor
de 2o Kamer. De ie Kamer ls nog altijd
een maohtig lichaam. Er komt reen wet
Kamer Z° medewerking van de 1e
w«6, l?LV001i PreiP1«vrQ« pensioneering
was verleden jaar door de 2e Kamer met
90 tegen 1 stem (Braat) aangenS «n
eenige weken danrnn wordt deze wet door
w Kamer verworpen.
Een ander voorbeeld is dit Hier i„^n
tod Is, omdat allee» voor de taonarboldotn
zegels worden geplukt, terwijl 01 Icuulurdtui
endoren z(|ii, dTo ul«t 'ln loondienst workun
un dus ook geen nuusloimooriiig kr.IJguit.
Ook do vrijwillige oudenlonisvorzokurliia
brengt voel onblUUkheden mee, en hot blijk]
hierbij dat zij, dlohet het minst noodig heb.
bon, liet meest kunnen profltoeren.
Het hlllijksto ls dan ook de «taatisnonslon,
neering. De staut betaalt dan aan hen, die
op 65-jurlgen leeftijd niet bi staat zijn in
hun eigen onderhoud te voorzien, pensioen.
De afwijzende houding van de le Kamer
tegenover de staatspensioiineering is oor
zaak dat-zij er nog steeds niet is.
In 1918 werd er een voorstel ingediend
voor staatspensioiineering. Dit kwam ten»,
gevolge van den wereldoorlog niet in be
handeling. Dooh ln 1916 werd er weer een
voorstel bij de le Kamer ingediend, dat
echter liggen bleef tot 1917. Dit jaar kwam
de Grondwetsherziening, waardoor de beide
Kamers ontbonden werden.
Toen de nieuwe le Kamer het wetsvoor
stel voor staatspensionneering vond liggen,
heeft ze dit verworpen, omdat een wet»,
voorstel, door een reeds ontbonden Kamer
ingediend, niet meer van kracht la
Een aantal leden uit de linkerzijde van
de 2e Kamer, de liberalen, vrijzinnigen en
socialisten, hebben' de koppen bij elkaar ge
stoken om wederom een voorstel in te die
nen. Een wetsvoorstel werd ingediend, doch
wederom door de le Kamer verworpen.
Bij de debatten in de le Kamer bleek,
dat de hoofdreden van de verwerping was,
het vrijzinnig amendement.
Het onnutte van eeni instelling als de le
Kamer is dan ook meermalen gebleken en
in hel; vrijzinnig program komt dan ook
voor, dat de le Kamer geen recht van b©.
staan heeft. De Inrichting van het staats-
bestuur moet overeenkomstig den wil van
het volk zijn. Vandaar dat wij vrijzinnigen
ook gestreden hebben voor het algemeen
kiesrecht. Vóór 1918 waren <jr soms maar
100,000 kiezers, terwijl er bij de laatste ver
kiezing ruim 8,000,000 waren.
De Vrijzinnig-Democraten hebben eerst
gestreden voor het algemeen mannenkies-
recht en in 1918 hébben zij het gedaan voor
liet algemeen vrouwenkiesrecht, waarvan
het succes niet uit bleef.
De leden van de le Kamer worden ge
kozen door de leden van de Prov. Staten.
Deze verkiezing is dus in 't geheel niet in
overeenstemming met den wil van het volk.
We zouden dan ook in plaats van de le
Kamer een' Instelling moeten hebben naar
den wil van het volk.
Een van de leden van den Vrijheidsbond
zei dat de le Kamer eigenlijk geen nut
deed, en men haar best af zou kunnen dan
ken. De eenigston, die er om treurden,
zouden de boden zijn.
Doch die afschaffing gaat zoo gauw niet.
Daarvoor is noodig Grondwetsherziening,
wat heel omslachtig is.
Den Vrijheidsbond vergelijkt spreker bij
eenige hardloopers. Mr. Marchant heeft het
zoo aardig gezegd. Hij vergelijkt hem bij een
prairiébrand, waarbij ook allen zoo hard mo
gelijk loopen. Die hardloopers van 1918jlan,
holden de vrijzinnig-democraten en Socia
listen voorbij en toen zij dit hernemen,
keerden zij op hun weg terug en kwamen te
recht in het Concertgebouw te Amsterdam,
waar de Vrijheidsbond gesticht werd.
In 1913 werd door de vrijzinnig-democra
ten de noodzakelijkheid van de concentratie,
van de samenwerking met andere linksche
partijen gevoeld. Zelfs werd er door vrij*
zinnig-deaocraten op sociaal-democraten
gestemd, om de macht van links grooter te
doen worden. De vrijzinnigen wenien daar
om uitgemaakt voor rood, doch het was hun
alleen te doen om van twee kwaden het
minst kwade te kiezen.
Precies hetzelfde ging het met de stem
ming voor de le Kamer eenige jarén gele
den. Er was een afspraak gemaakt tusschen
do verschillend© linksche partijen. Van de
zijde van de conservatieven werd heftig
geageerd tegen het verbond dat gesloten
was met de 8. D. A. P, en de liberalen.
Nu waren er menschen, die zelden dat
mén ln do politiek zijn woord niet had te
houden. Deze meening waren, ook de Vrij-
heldsbondcrs toegedaan. Deze hebben de
overeenkomst, die gesloten was met de vrij
zinnig-democraten on sociaal-democraten
oen kwartier voor het verkiezen van de lo-
don voor de lo Kamer verbroken; waardoor
eenige zetels, die anders aan do linkerzijde
waron gekomen, nu door reolits werden in
genomen.
Het mihtsóhe eletnont ln de lo Kamer ls
belachelijk groot, 42—8. Nu weet Ik wel dat
er verleden Jaar geen linksche meerderheid
had kunnen komen, dooh wel had liet b.v.
op 82—18 gebracht kunnen worden. Was
dit zoo geweest, dan had de llnksoh© party
nog wel Iets kunnen doen, wat haar nu on
mogelijk ls.
lUo reactie geeft tegenwoordig op allerlei
gebied geweldig don toon aan. Men klaagt
over het tegenwoordig zoo dure onderwijs.
Hierop moet bezuinigd worden. Dat bet on
derwijs zoo duur ls komt door de hooge
elschen die men stelt aan het bouwen van
de blzondere soholen.
Het volksonderwijs ls tevens aanmerkelijk
verslecht. Men heeft de klassen grooter
gemaakt enz. enz.
Wy vrijzinnig-democraten hebben altijd
gestreden voor goed volksonderwijs. Wij
heblien nooit moe kunnen' gaan niet den
N ï'ijheldsbond, die niets voelde voor het
volksonderwijs, zooals het door mej. Wes
terman ln Groningen gezegd werd. Maar we
wisten niet dat (leze bond het volksonder
wijs, waarvóór wij altijd in de bres gespio»"
gen zijn, met voeten zou vertreden.
an den Vrijheidsbond ging bij de op*
rlcbclng bekoring uit en hot standpunt van
de vrijzinnig-democraten, die niet met hen
mee wilden gaan, yerd veroordeeld, tot do
Verkiezing varv 6 Juli 1922 kwam, waarbij
bleek dat de Vrijheidsbond de zuivere In
carnatie van hot conservatisme was. Toen
werd de handelwijze van de vrijzinnigen
goedgekeurd on men lacht nu om do hum
bug van den Vrijheidsbond met haar 50.000
leden.
Met oen opwekking om te stemmen op do
oandldaten van de vrijzinnig-democratische
partij eindigt spr. zijn geestdriftig betoog, dat
met een hartelijk applaus wordt beant
woord.
In de nu volgende pauze ls gelegenheid
zléh aan te melden voor debat, waarvan de
heer Vos, secretaris van den Vrljheidsbondi
gebruik maakt.
De heer Vos vindt het niet noodig te be«
Alleen kieskring 1.
u - TYyv V» /vs-t-n Tmm L'lfrnrt rrt» n.lct nrnown. WA/vnniH-üf
