UELIE1SCHE COURANT
Derde Blad.
VAN ZATERDAG 30 JUNI 1923.
BUITENLAND.
De Paus, Duitschiand en Frankrijk.
Het schrijven van den Paus aan kardinaal
Gasparri heelt in Frankrijk kwaad bloed gezet.
En de kardinaal-staatssecretaris heeft zich dan
ook gehaast om aan Havas een nadere toelich
ting te verstrekken, die de ontstemming der
Franschen moet doen bedaren. Dat echter deze
nadere toelichting dat doel zal bereiken, is de
vraag. Het schrijven van den Paus was te
duidelijk om te worden misverstaan. Hij laat
niet in twijfel, dat z. i. door den schuldenaar
een bewijs van goeden wil is gegeven doof het
inroepen van een onpartijdig oordeel voor zijn
betaalkracht. En de verzekering van den kar
dinaal GaSparri, dat de Paus van deze veron
derstelling is uitgegaan en dat als hij twijfelde
aan de goedwilligheid van den schuldenaar
gelijk men dat in Frankrijk doet de strek
king van zijn schrijven heel anders zou zijn
geweest, is vrijwel overbodig. Natuurlijk. Als
de Paus geheel en al het Fransche standpunt
onderschreef, had hij zijn schrijven niet ver
zonden. Maar dat doet hij juist niet en ook na
rie toelichtende verklaring van Gasparri zal de
ontstemming in Frankrijk blijven. Hoezeer
men trouwens inziet, dat de door den Paus
ontwikkelde denkbeelden in de Hjn liggen van
de Britsche politiek, blijkt uit de in enkele
Fransche bladen geopperde veronderstelling,
dat achter deze Pauselijke uiting de invloed van
het Londensche Foreign Office zou moeten
worden gezocht.
De ontvangst echter van dit Pauselijke waar
schuwend woord in de Fransche pers is zeker
niet bemoedigend voor hen, die op een oplos
sing van de Vergoedingsquaestie hopen. Op
merking verdient het, dat het woord van den
Paus wel weerklank vindt in kringen, die an
ders voor Pauselijke uitingen de minst toegan
kelijke zullen zijn, terwijl zij bij wie uit den
aard der zaak het woord van den Paus gezag
moest hebben, critlek oefenen. Ook hier kan
men zeggen: Und der Könlg absolut.wenn
er unsren Willen tut. („Hbl.").
UIT HET BEZETTE GEBIED.
Gelsenkirchen, 29 Juni. Op het gemilita
riseerde trajeot Wanne-Gelsenkirchen heeft
Woensdag waarschijnlijk tengevolge van een
verkeerden wisselstand een groot spoorweg
ongeluk plaats gehad. De locomotief, een
bagage- en een personenwagen werden ver
nield. Drie Franschen zijn gedood. Het aan
tal gewonden is niet bekend, daar zij ter
stond naar het militaire lazaret te Dussel-
dorf zijn vervoerd.
Berlijn, 29 Juni. De Fransche krijgsraad te
Weiden heeft den Franschen soldaat, die in
het centraal station te Essen den soldaat
Schmldt heeft doodgeschoten tot een jaar ge
vangenisstraf veroordeeld.
Grlntbeddlngen in beslag genomen.
Straatsburg, 28 Juni. Door tusschen-
komst van den hoogen commissaris werd de
Rheinstrombau Verwaltung te Koblenz mee
gedeeld, dat de grlntbeddlngen voortaan in be
slag zouden worden genomen krachtens den
zelfden titel als de kolen aan de Ruhr.
De voedselvoorziening te Essen.
Berlijn, 29 Juni. In de gisteren gehouden
zitting van den gemeenteraad van Essen bracht
de betrokken ambtenaar rapport uit over de
voedselvoorziening der stad. Z. i. stond Essen
voor een catastrofe. Door de bezetting der sta
tions is de stad genoodzaakt de levensmiddelen
per vrachtwagen van verren afstand te laten
komen, terwijl de moeilijkheden nog worden
verhoogd, doordat de telegrafie en telefonische
verbindingen zijn verbroken, zoodat de stede
lijke leveranciers niet tijdig aan hun opdrach
ten kunnen voldoen.
De stedelijke opslagplaatsen van ltevens-
middelen zijn ledig. De aardappelvoorziening
staat er treurig voor. In de behoefte aan groen
ten wordt slechts voor 1/8 deel en aan melk
voor 1/6 deel voorzien.
De Inbeslagnemingen ln de filialen van
de Rijksbank.
Berlijn, 29 Juni. De beroovingen van de
Rijksbankfilialen duren voort. Op 23 Juni
zijn te Mtllheim 7 miljard en op dienzelfden
dag te Oberhausen 2494 millioen mark in be
slag genomen. Het geheele op deze wijze door
de bezettingstroepen verkregen bedrag be
loopt thans 140 miljard.
Fransche maatregelen.
Berlijn, 29 Juni Te Boohum is een dokter
tot een boete van vijf millioen Mark veroor
deeld, omda,t hij weigerde bedden uit het zie
kenhuis, door de Fransche gerequireerd af
te leveren.
De directeur van het postkantoor te Dussel-
seldorf bij generaal Degoutte wegens inbe
slagneming van een milliard op het postkan
toor te Dusseldorf en van 80 millioen op dat
te Duisburg.
De onthulling van de Observer heeft in
het Roergebied zeer de aandacht getrokken.
Ofschoon de bladen er zich groote beperking
moeten opleggen, daar hun anders verbod
wacht uiten ze zich vrij scherp. Zoo zegt de
Rhein-West. Zfcg.: Het door Tirard aan de
Fransche regeering gerichte rapport beves
tigt dat het separisme, gepropageerd door
eenige weinige giewetenlooze hoogverraders,
op zich zelfs niets om het lijf heeft niettemin
zal men er krachtig front tegen maken, om
Frankrijk te bewijzen hoe eensgezind en
vastberadien de bevolking van Rijn en Roer
is in haar besluit om geen scheiding van het
rijk te dulden.
De Essener Volksztg., het centrumsblad,
schrijft: „Wij zijn bereid binnen de grenzen
van onze draagkracht Frankrijk schadever
goeding te betalen, maar wil mogen dan ook
verlangen, dat Frankrijk Duitschland's rech
ten ontziet. Het lust ons niet, voor Frankrijk
te werken en bovendien Rijn en Roer te ver
liezen, zoolang we ons nog kunnen verweren.
Wij weten, hoezeer onze tegenstanders het
lijdelijk verzet duchten, wij weten uit de ont
hulling van de Observer nu ook wat ons te
wachten zou staan, als we het staakten. Wij
zouden waard zijn te gronde te gaan als we
ons sterkste wapen lichtvaardig en ontijdig
mt handen gaven.8'
De besprekingen tosschen Parijs ea
Brussel hervat
Parijs, 29 Jund. Nu de Belgische minister-
crisis ig geëindigd, zullen onmiddellijk onder
handelingen worden gevoerd] tusschen Pa
rijs en Brussel om gemeenschappelijk een
antwoord op te stellen op de Britsche vragen.
FRANKRIJK,
Ini de Fransche Kamer heeft een so
cialistische afgevaardigde bij de behan
deling van de begrooting gevraagd waarom
de kredieten voor de luchtvaart op verzoek
van de regeering met 86 millioen verhoogd
waren; of dat soms geschied! was om te ant
woorden op een kort geleden gedane verkla
ring van Baldwin. Staat er dus een oorlog
met Engeland voor de deur?
De minister van oorlog antwoordde, dat
daarvan geen sprake was en verscheidene
Kamerleden protesteerden tegen de veron
derstelling dlat Frankrijk er aan zou kunnen
denken Engeland aan te vallen.
Minister Maginot voegde hieraan nog toe,
dat de versterking van de Fransche lucht
vaart uitsluitend tegen Duitschiand gericht
is.
De Kamer heeft vervolgens de aange
vraagde kredieten toegestaan.
Poincaré over de Roerbezetting.
Parijs, 29 Juni. Bij de behandeling van
de credieten voor de Roer in den Senaat heeft
Poincaré er den nadruk op gelegd, dat de on
kosten aan de Roer worden gemaakt door drie
geallieerden in het belang van alle geallieerden.
Ik wil, zoo zei hij-, een keer te meer het buiten
land, de wereldlijke en de geestelijke machten,
aantoonen hoezeer de maatregelen gerecht
vaardigd zijn, die wij genomen hebben en zoo
noodig nog zullen nemen tegen den weerspan-
nigen schuldenaar. Na een vluchtig overzicht
van het vraagstuk van herstel tot aan de be
zetting, legde Poincaré er den nadruk op, dat
Frankrp, als bet politieke of militaire bedoe
lingen had gehad, bet dal van de Maln bezet
zou bebben om zoodoende Duitschiand in
tweeën te knippen. Wij oefenen echter slechts
een doeltreffende economische druk uit. Van
daar dat wü de Roerstreek bezet hebben* de
kast van den weerspannlgen schuldenaar en,
volgens het woord van Bonar Law, de slag
ader van Duitschiand. Hij wees er vervolgens
op, dat Duitschiand een verzet heeft uitgevon
den, dat bet lijdelijk noemt, maar dat in wer-
kelijkheid actief, verraderlijk en misdadig is.
Het denkbeeld hiervan is van de groote fabri
kanten afkomstig. Het buitenland, met name
de Heilige Stoel, geeft zich daarvan niet steeds
rekenschap. Wij zouden er de voorkeur aan
hebben gegeven als wij geen geweld hadden
behoeven te gebruiken, doch dwangmaatrege
len waren onvermijdelijk. Wij1 moeten en wij
zulten, allen ten spijt, er mee doorgaan. Het
zegevierende Frankrijk denkt er niet aan zijn
overwinning prijs te geven en zal zijn wil la
ten gevoelen aan den overwonnene, die weigert
zijn neerlaag te erkennen.
Verder zeide Poincaré o. m.: België en
Frankrijk hebben besloten geen voorstellen te
overwegen voor het verzet gestaakt is. Wij
zullen Duitschiand niet ontruimen dan naar
mate het zijn betalingen volbrengt, evenals
Duitschiand in 1871 ten onzen opzichte gedaan
heeft. Het eenige middel, waarover wij be
schikken om Duitschiand tot betaling te be
wegen is zijn wensch om het Roergebied te
herkrijgen. Wij koesteren geen annexionlsti-
sche bedoelingen en verwerpen met kracht elk
verwijt van Imperialisme.
Poincaré besloot: „Wij willen het Roerbek
ken niet confiskeeren, wij zullen het bewaren,
totdat Duitschiand zijn schulden heeft betaald.
De laatste Duitsche voorstellen zijn niet ern
stig en verdienen geen antwoord. Als Duitsch
iand dat niet begrijpt, zooveel te erger voor dat
land. Wij zullen geen zoo kostbare panden als
de Roer uit handen geven, voordat wij zijn be
taald. Als wij terugtrokken over den Rijn, voor
dat dit was geschied, zou men kunnen denken,
dat wij ons gebogen hadden voor den smaad
der vernedering. Wat zou er dan ln Duitsch
iand gebeuren? Aan welke dwaasheden zouden
dan de militairistische, nationalistische partijen
prijs geven? De Fransche troepen verdedigen
niet slechts de geteekende verdragen, maar
ook de Duitsche republiek zelf tegen de natio
nalistische afwijkingen. Zij zullen hun werk
van rechtvaardigheid en vrede volbrengen en
zoodoende zich een keer te meer jegens het
land verdienstelijk maken."
L De Senaat heeft met algemeene stemmen de
credieten voor de Roer aangenomen.
Frankrijk's veiligheid en Duitschiand.
De „Temps" schrijft:
De leiders en het Fransche volk verwachten
niet de veiligheid van Frankrijk van de ont
binding van Duitschiand. De veiligheid van
Frankrijk is onaantastbaar zoolang de geal
lieerde troepen het Rijnland bezet houden. Na
de ontruiming moeten er In het Duitsche ge
bied aan den Rijn geen garnizoenen, geen
forten, geen oorlogsfabrieken mogen zijn,
moeten er geen troepen gelicht mogen wor
den en moet er geen enkele ficale, economische
of andere maatregel geoorloofd zijn, welke tot
voorbereiding van een oorlog strekt. Als eerste
voorwaarde diene, dat er een voortdurend doel
treffend toezicht moet worden uitgeoefend op
de naleving dezer voorschriften, waaraan
Frankrp het hem toekomend aandeel moet
hebben. Welk weldenkend mensch, besluit de
„Temps", die aldus over de bedoelingen van
Frankrp is ingelicht, kan dan nog volhouden,
dat het droomt van annexatieplannen.
ENGELAND.
De schipbreuk van de Trevessa.
Aan de Engelsche bladen wordt het relaas
gemeld van kapitein Poster van de Trevessa
over het vergaan van zijn schip en de tocht
met de reddingsboot naar Rodriguez. Den
Men Juni te middernacht, terwijl er een br-
kaan woed uit het Z.Z.W., bleek, dat de Tre
vessa snel water maakte in ruim no. 1, on
danks het voortdurende pompen. Alle dekken
stonden blank, het schip werd overspoeld
door reusachtige golven en begon snel met
den kop naar voren te zinken. Om 1 uur gaf
kapitein Foster last de booten ln gereedheid
te brengen en deelde hij de reddingsboeien
pit en om 2.15 's nachts verliet hij het schip,
dat nu met zijn voorsteven tot aan de reeling
in het water stak. Er heerschte strenge tucht
en de bemanning was volkomen kalm. Om
kwart voor drie zonk het schip in de diepte
weg. Voor het verlaten van het schip had de
kapitein noodseinen lateni geven, die beant
woord werden door de Runic en twee onbe
kende schepen. De kapitein kon geen ver
dere berichten meer afwachten. De twee boo
ten bleven dien nacht en den volgenden dag
bij elkaar om hulp af te wachten Om' vijf
uur zetten zij zeil bij, doch een uur later brak
de houder van den mast van de kapiteins-
boot, die nu door de andere boot op sleep
touw werd genomen. Er liep e>en zware zee
en om 10 uur brak de sleeptros. Daarop ging
men bijleggen voor den nacht. (Den 5den Juni
besloot de kapitein koers te zetten naar Mau
ritius, waarbij gebruik kon worden gemaakt
van den heersobenden wind en den Weste
lijken stroom-, en de Zuid-Ooster route te vol
gen. Tot den 8sten bleven beide booten bij
elkaar. Het blefef slecht weer en 's-nachts was
het zoo donker, dat men de andere bóót uit
zicht verloor. Het stortregende- Daar zijn
boot grooter was, besloot de kapitein de an
dere boot te verlaten en koers te zetten naar
Rodriguez, het dichtsbijzijnde land, om hulp
te halen voor de andere boot. Beide booten
stuurden op de zon en de sterren, daar de
oompassen nutteloos Varen. Van te voren
had hij met den eersten officier, die de an
dere boüt bestuurde, besloten dezelfde Noor
delijken koers te volgen, tot men de Zuid-
Ooster route bereikt zou hebben, op ongeveer
23.50 Z.B., dan N.W. tot 19.55 Z.B. en dan
West naar de eilanden. Om 4 uur ln den
middag van den 9den verloor men de andere
boot voorgoed uit zicht. De lOden schoot men
goed op. Van den llden 's middags half drie
tot den 14den was het kalm, maar den löden
kwam er een krachtige Z.O. wind opzetten.
Van dat oogenblik totdat men Rodriguez be
reikte, ontmoette men zeer zwaar weer, waar
bij de boot veel water schepte. Met hoozen en
herstellingen aan den mast, het roer en ver
der want verloor men veel tijd. Den 26sten
's middags om kwart voor 3 kreeg men Rod
riguez in zicht, waar men 's avonds om 8 uur
landde.
De tucht in de boot bleef voortdurend uit
stekend, hoewel de bemanning veel te lijden
had door het gebrek aan water. Een derde
van een sigarettebusje was het dagelijks
rantsoen. Als het regende vulde men den wa
tervoorraad aan. Het rantsoen bestond ver
der uit het deksel van een sigarettebuisje met
geoondenseerde melk tweemaal daags en één
scheepsbeschuit. Twee inlandsche stokers
stierven onderweg van uitputting. De rest
van de bemanning was bij aankomst wel ver
zwakt, maar is door de goede zorgen op Rod
riguez al weer bijgekomen.
Naar men weet, is de andere boöt behou
den op Mauritius aangekomen. De eerste of
ficier was pas met nieuwjaar op de Trevessa
gekomen en had' in de brieven aan zijn vrouw
geschreven, dat hij in zijn twintigjarige
loopbaan nog nimmer zulk slecht weer had
meegemaakt als dit jaar.
VEREENIGDE STATEN.
De drankbestrijding ln de Ver. Staten.
New York, 28 Juni. De verwerping van de
door de Amerikoansche regeering voorge
stelde twaalfmljlszone heeft blijkbaar de po
ging van het departement van staat om met
één slag het meenlngsverschil over de aan
wezigheid van drank aaq boord van schepen
in de Amerikaansche wateren en over de
dranksmokkelarij uit den weg te ruimen, den
bodem ingeslagen.
Thans wordt er weer over gepraat of het
Congres de wet zal herzien, zoodat ze min
der hinderlijk voor het buitenland zal wor
den. Ef wordt echter aan getwijfeld, dat het
Congres in dien zin zal handelen.
De besliste taal van lord Curzon heeft hier
verrassing gewekt daar er geen aanwijzin
gen waren dat deze houding zou worden aan
genomen.
In afwachting van den wil van het Congres.
Washington, 29 Juni. Van gezaghebbende
zijde wordt medegedeeld, dat Engeland's
botte verwerping der twaalf mjjlsgrens de
Amerikaansche regeering geen andere keus
Het dan den wil van het Congres af te wach
ten ten aanzien van een herziening der wet
en inmiddels de toelating van voorraden ster
ken drank, buiten medisch gebruik, te wei
geren op straffe van inbeslagneming.
CHINA.
De brand te Peking.
Er zijn drie beroemde paleizen verwoest
bij den Donderdag gemeiden brand in de
Verboden Stad. Vele kostbare kunstwerken
en schatten zijn verloren gegaan. Naar van
betrouwbare zijde wordt gemeld, gaf de ex-
keizer zelf omstreeks middernacht het eerste
alarmsein; maar de paleiswachten weigerden
aanvankelijk aan de brandweer toegang te
verleenen, daar men bevreesd was voor plun
dering, en daar geen orders waren gegeven
door de paleis-officieren.
Tegen den tijd dat de brandweer toegelaten
werd waren verscheidene gebouwen reeds
verwoest. Men is het vuur tenslotte meester
geworden door het kappen van boomen. De
brand wordt toegeschreven aan kortsluiting.
Bit den brand ln de Verboden Stad te Pe
king ls ook de oude boeddhistische toren
totaal vernield, waarin de beroemde verza
meling Soetra's en andere belangrijke gods
dienstige geschriften werden bewaard. Hier
mee is een boekerij van wereld vermaard
heid verloren gegaan, hetgeen een onhersttl-
baar verlies bcteekent.
Opstand in het voormalig Montenegro.
Rome, 28 Juni. Volgens het blad Mondo
heeft de viering van den verjaardag der aan
hechting van Montenegro aan Zuid-Slayië
geleid tot een opstand van de Montenegrij-
nen. Het heet dat dezen verscheiden Zuid-
Slavische priesters hebben vermoord en ker
ken in brand hebben gestoken.
De Zuid-Slavische autoriteiten hebben den
invoer van levensmiddelen naar Montenegro
afgesneden. Ook zijn er vele lieden in hech
tenis genomen.
Een schipbreuk.
Londen, 29 Juni. De bladen vernemen
uit Melbourne, dat het Australisch stoomschip
„Sumatra" gezonken is ter hoogte van de kust
van Nieuw Zuid Wales. Alle opvarenden
elf Europeanen en 35 inlanders zijn ver
dronken.
KORTE BERICHTEN.
Het Camadeesche parlement heeft een hoog
jaargeld toegekend aan dr. Banting, den ont-
dekker v&n insuline-behfliidelirij? von suiker-
ziekte.
Donderdag werd uit New-York gemeld, dat
25 buitenlandsche stoomschepen naar die
haven onderweg zijn. Die schepen hebben te
zamen over de 16.000 immigranten aan boord.
Het vierde Zweefsche esketer, bestaande
uit de pantserkruisers „Sverlge", „Drottning",
„Victoria" en „Kung Gustüf" en de torpedo
jagers „Wranger en „Wachtmeister", is Don
derdag uit Karlskrona naar Sheerness in En
geland vertrokken.
AMSTERDAMSCHB BRIEVEN.
ROND DEN DAM.
Het gesprek van den dag, met een kleine
„d", is natuurlijk „het weer". Zulk een gesprek
is nu eenmaal in ons land al sinds overoude
tijden een nationale kwaal. Een kwaal, die dit
keer door toedoen van dezen uitzonderlijk win-
tersohen zomer tot een soort koorts-stadium
verergerde. Maar, koorts-stadium of niet, met
deze kwaal, met dit gesprek van den dagelijk-
schen, kleinen dag, zijn we nu eenmaal der
mate vertrouwd, dat het ons niet veel meer
emotioneert dan het gedachteloos aansteken
van een cigaret of het automatisch lichten van
den hoed. Op z'n hoogst krijgt men, bij al te
veelvuldige herhaling, een lichte nicotine-ver-
giftiging of een verkoudheid. Op z'n hoogst
geeft het gesprek van den dag, met eene kleine
d, een ziekeneurig gevoel van eindelooze ver
veling....
Maar zet achter dien kleinen dag eens een
paar millioen; schrijf eens, inplaats van „de
dag", „De Dag", en men zal gewaar worden
hoe in dezen materialistischen en reclame-
minnenden tijd, het publiek zich emotioneert
en opwindt. Liever een papieren Dag met
geld, dan een gewonen dag met regen en kou,
zegt de nuchtere Hollander, die voor alles
zakenman is en blijft.
Wie begrijpt dit alles beter en handelt dien
overeenkomstig energieker dan de loterij
koning en toekomstige krantendito Willem
Broekhuijs? Inderdaad: weken, maanden ach
tereen heeft het gesprek van den Dag, het ge
sprek van den dag verdrongen en bijna over-
heerscht.... De tramconducteur, de kapper,
de sigarenman, zij allen spraken en debatteer
den als even zoovele krantendirecteuren, wik
ten de kansen van het slagen van het nieuwe
dagblad, hadden het over oplaag en adverten-
tie's, persen, e. t. q. alsof zij midden in het
uitgeversbedrijf stonden. En.... merkwaar
dige trek van degeneratie, evenals „men" zich
heden ten dage eigenlijk, op tooneelgebied,
meer interesseert voor de technische détails,
voor het in elkaar zetten van de décors, voor
het schminken der gezichten en' voor de dui-
zend-en-één dingen, die er bij komen, dan voer
het stuk en de opvoering zélf, zoo verdiept
die „men" zich hier nu ook in de per slot toch
maar bijkomstigheden van commercieel en
technisch beleid. Alleen verheugt men zich hij
yoorbaat op het feit, dat „Barbarossa" en an
deren weer „lollig", geestig of scherp zullen
zijn. Het publiek, toch al meer en meer geneigd
om de zuiver journalistieke waarde (de geeste
lijke waarde, met een hoogdravend woord), over
het hoofd te zien, wordt ongelukkigerwijze,
door de laatste éclatante gebeurtenissen in onze
vaderlandsche krantenwereld, in die neiging
gestijfd. Niet slechts door /het positieve feit
van de oprichting van het nieuwe blad van
Broekhuijs, maar misschien nog wel meer door
het negatieve feit van de verdwijning van het
Nieuws van den Dag, dat juist altijd één van
de bladen was, die deze, in ongunst rakende
waarden trachtte hoog te houden. Maar „men"
krijgt nu eenmaal ook de pers die men ver
dient....; het is niet anders en den handigen
practicus die aan de publieke vraag van dezen
tijd tracht te voldoen, treft niet in de eerste
plaats een verwijt. Om van hen, die als kran
tenschrijver „geschoben" worden, terwijl zij
denken te „schieben", maar niet eens te spre
ken! Zij deden overigens wat zij konden; het
was niet veel: slechts een motie, aangenomen
ln den Ned. Journalistenkring, waarin werd
uitgesproken* dat „er naar gestreefd moet
worden het besef ingang te doen vinden, dat
een krant nog wel een andere waarde vertegen
woordigt dan een zuiver handelsobject". Deze
welmeenende woorden.... wat beteekenen zij
echter tegenover de feiten en.... tegenover:
het gesprek van den Dag? Dat gesprek laaide
fel op, toen er geruchten gingen, dat Bro.ek-
huijs de gebouwen van de Hollandsche Lloyd
had aangekocht, en is nu tenslotte min of meer
geluwd door het feit, dat „de Dag" thans een
bescheidener tehuis vond in de Rustenburger-
straat, waar eertijds het melkbedrijf van „De
Dageraad" gevestigd was. Maar 't is natuurlijk
maar een korte pauze, 't Zal weer oplaaien.
daar wordt in de Rustenburgerstraat wel voor
gezorgd! Voorlooplg, in de tusschenperiode,
doen we 't dan maar weer af met het gesprek
van den dag, met een kleine „d".
Er is een klein kansje geweest, dat de de
batten over de invoering van de 48-urige
werkweek althans het algemeene gesprek-van-
óén-dag zouden gevormd hebben. De „Fede
ratie" van Gemeentewerklieden heeft namelijk
een poging gedaan de begrafenis van de 45-
urlge werkweek te gedenken met een vijf-
minuten-pauze van het tramverkeer. Een nieuw
soort „Memorlal-Day"I Het plan ging echter
wegens gebrek aan belangstelling van de an
dere organisaties niet door. En de begrafenis
had, zooals wij U al voorspelden, een rustig,
ongestoord verloop. De in het Georganiseerd
Overleg verkregen Overeenkomst, waarbij be
paald wordt, dat de 48-urige werkweek met
1 Juli zal worden ingevoerd, ging er tenslotte
in den Raad, met drie stemmen tegen (die der
Communisten), door.
Het debat over de kwestie leverde verder
niet veel interessants meer op en bepaalde zich
bijna uitsluitend, zooals meer en meer te doen
gebruikelijk is, tot een wederkeerige bestoking
van Communisten en S.D.A.P.-ers. Zelfs bur
gemeester De Vlugt werd ook nog even, zijde
lings, in dien strijd betrokken. Uit den mond
van den heer Wijnkoop mocht hij den welge-
meenden raad in ontvangst nemen: „Wordt U
ook sociaal-democraat, dan kunt U burgemees
ter blijven". Wat misschien zoo'n onverstan
dige raad nog niet is!
Intusschen is men bezig het oude Prinsen
hof te verbouwen. In afwachting van de tijden,
dat ook het innerlijk zich zal verbeteren, m. a.
w„ dat men eens zal geraken uit dé sfeer van
een politieke debatteerclub, is men maar
vast begonnen het uiterlijk te herzien. Wel had
indertijd burgemeester De Vlugt, als wethouder
van Publieke Werken, een voordracht tot een
algeheel© herziening, tot het bouwen van een
geheel nieuw stadhuis er door gekregen, maar
de ongunst dezer malaise-tijden deed, door toe
doen van wethouder Ter Haar, dit oorspron
kelijk plan inkrimpen tot een grootsche ver
bouwing van het bestaande Raadhuis. Met het
sloopen van de oude huizen aan den O.Z. Voor-
burgwal werd reeds een aanvang gemaakt en
men denkt tegen 1925 het nieuw-gebouwde
deel van het stadhuis in gebruik te kunnen
nemen. De plannen zijn ontworpen door de
architeoten Hulshoff en Lansdorp, en geheel
in den geest van den modernen Gemeente-
bouw, die veel overeenkomst heeft met dien
van het gebouw van den Bond van Minder
Marinepersoneel ten Uwent. Dat er geheel met
de ©ischen des tijds rekening werd gehouden,
blijkt o. m, uit het feit, dat een* op de ontvangst
van vete dames-raadsleden berekende wacht
kamer tevens zal worden ingericht!
'tN Werd tijd we hadden het waarlijk al
te lang gemist! dat de Middendamterrein-
kwestie weer eens op de proppen kwam!
Heeft zij, deze kwestie, nu waarlijk haar laat
ste stadium bereikt, zooals' men hier en daar,
optimistisch gestemd, mompelt? Zijn er waar
lijk kansen, dat tegen dat het Raadhuis ver
bouwd is, ook de kikkerpoel op den Dam zal
verdwenen zijn en er een trotsch gebouw zal
verrijzen? (Men vertelt 't elkaar en men hoopt
hetDe aanvraag van de firma Brennink-
meijer, die de wereld met goedkoope broeken
en jassen gelukkig tracht te tmaken en die het
terrein voor een aantal jaren in erfpacht
wenscht te hebben* is binnen. En het besluit
moet eerstdaags in de betreffende Commissie
vallen. Het zoolang verbeide en evenzoolang
gevreesde hroekenpaleis schijnt in intocht:
„et rien ne 1'arrêtra!" Tenminste.... als de
ook al geruimen tijd achter de schermen wer
kende hótel-combinatie niet op het allerlaatste
oogenblik de verlangde „afdoende" waarborgen
kan geven. Die combinatie schijnt nu wel ein
delijk, met behulp van enkele buitenlandsche
maatschappijen, hecht in elkaar te zitten. Er
ontbreekt nog maar een financieel-technisch
waarborg-détail. Laten we een schietgebedje
doen en de betreffende bankiers, die ons voor
een hroekenschande kunnen behoeden, alvast
maar met z'n allen een doorloopend abonne
ment op de beste diners in het toekomstige
hótel aanbieden. Wie weet of 't niet helpt!
Werkelijk, een op internationale leest ge
schoeid hótel kunnen we hier nog best gebrui
ken. Vooral nu den laatsten tijd het vreemde
lingenverkeer weer zienderoogen toeneemt.
Den vorigen zomer was de stroom van bezoe
kers van over den grooten haringvijver al
wassende en dit jaar ontmoet men het Ameri
kaansche element, met de groote, gehoornde
uilenbrillen, de Baedekers en de „sight-seeing
ladies", ln grooten getale. De roode, rijdende
„tribunes", door Cook en Lissone geëxploi
teerd, schuiven door de straten en de rond
vaartbootjes schieten met hun nieuwsgierige
vracht door de grachten. En men pakt een en
ander „modern" aan. Zoo werd, om een voor
beeld te noemen* het rondvaart-motorbootje
onlangs van een draadlooze installatie voor
zien. Als het oude stadsschoon eens een oogen
blik den emotie-zoekenden toerist verveelt, kan
hij nu, ter afwisseling, tijdens de vaart genie
ten van een of ander draadloos overgebracht
concert.... Maar wat niet op de hoogte des
tijds is, is het nog steeds gehandhaafde dans-
verbod. De sage gaat, dat burgemeester De
Vlugt, toen men hem over deze zaak interpel
leerde, gezzegd zou hebben: „Zoolang ik bur
gemeester ben* zal er niet dan over mijn lijk
gedanst worden." En tóch werd er, ter gelegenr
held van diverse buitenlandsche bezoeken, ge
danst! Nog wel onder het officieele oog van
den burgervader zelf. En nog steeds is hij
geen lijk I
De laatste keer behoefde hij dat, zonder zijn
eed ontrouw te zijn, ook niet te worden. De
uitweg was n.L deze: er werd niet gedanst op
Amsterdamsch grondgebied, maar.... op
Spaansch. Op het schip n.1., dat de Spaansche
adelborsten naar onze haven bracht. Dóór
mocht 't. Dat schip was Spaansch „grondge
bied", al lag t dan ook in onze haven!
Er zit iets in! Zooals men in Amerika een
tijdlang op schepen aan het „droogleggende"
verbod trachtte et ontkomen, zou men het hier
eens kunnen probeeren met „dansschepen".
Men chartert het een of andere buitenlandsche
schip, legt het in onze haven eni stelt het als
„danspaleis" toegankelijk.
Waar is de „dans-Broekhuijs", die dit zaakje
eens op groote schaal aanpakt? Wij zouden,
mocht een dergelijke practicus voor het voet
licht komen, maar een bescheiden provisie
voor het aan de hapd doen van dit idee,
eischen!
INGEZONDEN.
Geachte Redactie.
Als u mij plaats wildot verleenen zou ik
nog graag een enkel woordje zeggen na het
antwoord van den heer R. Kastelijn.
't Viel mij op tot mijn genoegen - dat
dit stuk niet zoo ver gaat, ais 't gesprokene
in de vergadering.
Maar de onbillijkheid wordt volgehouden.
Ik meende aangetoond te hebben dat die
er niet was. Ik zal dit nu nog eens aan
toonen aan de hand van wat de heer R.
Kastelijn zelf schrijft.
Er zijn 4 onderwerpen geweest voor de
op. lag. school. Het derde plan was goed-
fekeurd en toen werden ook de plannen der
ahoolvereeniging naar denzelfden maatstaf
goedgekeurd, zegt de heer Kastelijn.
Precies. Maar de goedkeuring van de aan
besteding der openb. school door den Min.
van Onderwijs bleef uit.
„Focnneele redenen om die aanbesteding
niet goed te keuren bestonden er toen niet",
zegt de heer R. Kastelijn.
Zoo? vraag ik. Weet de heer Kastelijn dan
niet dat van verschillende zijden, in woord!
en geschrift, ook door de openbare vergade
ring, getwijfeld werd aan de noodzakelijk
heid van de school aan de Van Galenstraat?
Allicht kan zoo'n twijfeluiting ook op het
Departement van Onderwijs vernomen zijn,
en een nader onderzoek gelast zijn. En dat
zou toch de oorzaak kunnen zijn dat de ver
gunning tot den bouw eerst later gegeven
werd. Maar intusschen waren de bouw-
eischen veranderd en moest de gemeente
aan die eischen voldoen voor het 4e plan.
Te meer daar zij gedeeltelijk met Rijks geldi
bouwen wilde. Toen gaan intrekken de
goedkeuring die eenmaal gegeven was op
de plannen der schoolvëreeniging, veran
derd naar de inzichten van B. en W. en de
Prov. Noord-Holl. Oomlnissie (en nog over
eenkomende met het 3e plan, zooals de heer
Kastelijn zelf schrijft) ging toch niet wel aan.
De Schoolvetreeniging is toen in hoogor
beroep gegaan bij den Onderwijsraad en
heeft gelijk gekregen. Heel logisch, meen
den wij.
Ik had zoo gaarne gewild dat de he-
Eet gesprek van den Dag. De
i8-uren week aangenomen. De
Stadhuis-verbouwing. Hótel of
kleerenzaakDansschepen.
