NIEUWSBLAD VOOR
HELDER, KOEGRAS, TEXEL, WIERINGEN EN ANNA PAULOWNA
vermijdt hij
van zijden stoffen
overyroote hitte
JLfeth Holte blijft
f JULI 1923
w-
Eerste Blad.
Nr. 5740
DONDERDAG 1
51e JAARGANG
Verschijnt Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagmiddag
REDACTEUR-UITGEVER: O. DE BOER Jr., HELDER
Bureau: Koningstraat 29 I Telefoon: 50 en 412
Poet-Girorekening No. 16066.
HET FEUILLETON
la op pag. 1 van het Tweede Blad opgenomen
Ingezonden Mededeeltng.
buitenland.
DE CONFERENTIE TE LAUSANNE.
ENGELAND EN FRANKRIJK.
Het ontwerp-antwoord der Brltsche
regeering.
en.
Zijde is heerlijk om te drag<
^Vanneer U zijde op de juiste
wijze wascht.zult U zien dat zijden stoffen
speer lang mee kunnen.
Wrijf nooit zeep op zijde,
want dan breken de fijne draadjes.
Wasch zijde in een lauw LUX
sopje en spoel uit in lauw water.
Dan drogen in een schoonen
handdoek en strijken met een warm
geen heet ijzer.
Vermijd heet water, heete
ijzers en heete zon.
UIT HET BEZETTE GEBIED.
In beslag genomen mllllardén.
Neergeschoten zonder waarschuwing.
700 mlllioen mark boete.
De Katholiekendag te Keulen verboden.
Geen altlevering maar ontvoering.
DUITSCHLAND.
De broodprijs.
Inbraak in het keizerlijk paleis.
ENGELAND.
De staking der havenarbeiders.
FRANKRIJK.
Een verandering ln het Kabinet?
belgie.
De Gentsche hoogeschooL
OOSTENRIJK.
Zwavelbronnen bfj Weenen ontdekt.
SPANJE.
Een gouverneur-stierenvechter.
BULGARIJE.
Regeering en communisten.
PALESTINA.
Ernstige onlusten.
VEREEN1GDE STATEN.
De Vereen. Staten en de wereldvrede.
Ingezonden Mededeellng.
CHINA.
De treinroovers ln China.
KORTE BERICHTEN.
LUCHTVAART.
0
COURANT
ABONNEMENT PEiR 8 MAANDEN BIJ VOORUITBETALING:
Heldersche Courant f 1.50; fr. p. p. binnenland f2.—, Ned. O. en W.
Indië p. zeepost f2.60; id. p. maal en overige landen f4.20. Zondagsblad
reep. f 0.57', f 0.75, f 0.85, f 1.25. Modeblad reep. f 0.95, f 1.25, f 1.26, f 1.60
Loeee niuanmeire der Courant 4 et; fr. p. p. 6 ct.
ADVERTENTIES:
20 crt. p. regel (galjard)Ingez. meded. (kolombreedte als redaction.
tekst) 60 et. Kleine advertenties (gevraagd, te koop, te huur) v. 14
regels 40 ct.. elke regel meer 10 et. bij vooruitbetaling (adres r Bureau
v.d. blad en met br. onder no. 10 et. p. adv. extra). Bewijeno. 4 et.
Licht op
voor auto's en fietsen
Donderdag 19 Juli9.41 uur.
Vrijdag 20 9.39
Lausanne, 17 JulL Over alle nog hangende
kwesties is volkomen overeenstemlming be
reikt.
Dat overeenstemming verkregen is, is
vrijwel geheel te danken aan nieuwe tege
moetkomingen der Geallieerden, die ten aan-
zièn van de hangende concessie-vraagstuk
ken zich naar de wenschen van Angora
schikten. Het eenige punt, waarop zij niet
geheel toegegeven hebben betreft de station
neering van geallieerde oorlogsschepen in de
Turksohe wateren. De Turken hebben ten
slotte erin toegestemd, dat Engeland, Frank
rijk en Italië ieder één kruiser en twee tor
pedobooten voor Konstantinopel mogen hou
den, totdat de Dardenellen-conventie in wer
king zal zijn getreden, doch in geen geval
langer dan tot het einde van dit jaar. Met
betrekking tot de ooncessies volgde een ca
pitulatie der geallieerden In de drie gevallen,
die Donderdag tot het zoo bruusjce afbreken
der besprekingen geleid hebben, namelijk
de ooncessies Vickers Armstrong, de Fran-
sche spoorweg-concessies en de Engelsche
petroleum-maatschappij. Bezwijkend voor
den gemeenschappelijken aandrang van
Turkije en Amerika hebben de Engelsohen
erin berust, dat in het vredesverdrag in het
geheel niets over deze petroleum-ooncessie
gezegd wordt. Evenals de Fransohen inzake
de betaling van de coupons der Ottomaan-
sohe Openbare schuld zullen de Engelschen
inzake deze petroleum-ooncessie volstaan
met een verklaring heden in de commissie
vergadering, dat zij hun rechten handhaven
en desnoods de rechtmatige belangen hun
ner landgenooten krachtig zullen verde
digen.
De vredesconferentie is Dinsdagavond in
voltallige zitting bijeengekomen. Zij beves
tigde en registreerde allo tussohën de Geal
lieerden en Turken verkregen overeenkom
sten en stelde Dinsdag 24 Juli vast als da
tum voor het teekenen van den vrede.
Met gespannen belangstelling blijft men te
Parijs het verloop der gebeurtenissen in En
geland volgen en tracht uit de meenings-
uitingen te Londen conclusies te trekken
aangaande den vorm van den inhoud van het
komende Engelsche ontwerp-antwoord, dat
niet vóór Donderdagavond te wachten schijnt
Nu Baldwin zich heeft uitgelaten dat de
tekst niet zal worden publiek gemaakt, om-
d'at dit een apooord belemmeren zou, is men
nog veel nieuwsgieriger.
Benesj, de Tsjecho-Slowaaksche minister
van binnenlandsche zaken heeft pogingen
in het werk gesteld, tusschen Frankrijk en
Engeland bemiddelend op te treden. Over het
resultaat van zijn reis liet hij zich optimis
tisch uit.
Londen, 18 Juli. Het is voor Pokicaré
geen kleinigheid, de erkentenis dat hq met de
rede te Senlis te ver ging, te moeten kleeden
in een zoo onzinnige explicatie als dat de rede
reeds voor Baldwin's verklaring geschreven
was. De Britsche pers schuift de explicatie
dan ook zonder veel sarcasme terzijde. Om ver
volgens met genoegen te constateeren, dat
Poincaré tenslotte toch iets minder onhandel
baar geworden'ia De minder intransigente toon
der Parijsche bladen werkt daarnevens het
ontstaan van wat meer hoop in de hand. Vol
gens de Britsche correspondenten te Parijs
schijnt men aldaar te meenen, dat het stand
punt der Engelsche regeering dat der Fransche
iets meer genaderd is.
De diplomatieke correspondent der „Daily
Telegraph" houdt rekening met de mogelijk
heid dat Baldwin's ontwerp wel een beroep op
Ouno tot staking van het lijdelijk verzet zou
inhouden, echter niet op grond van een prin-
cipieele afkeuring, maar enkel op grond van
dienstigheid!. Tot afkeuring van het lijdelijk
verzet zal de Britsche regeering niet te krijgen
zijn I
De correspondent der „Times" weet verder
te vertellen, dat, als tegenconcessie voor de
Britsche aanmaning tot staking van het lijde
lijk verzet Frankrijk bereid zou zijn tot aan
vaarding van 'de commissie der deskundigen,
wel te verstaan geen internationale commissie;
maar een door de oommissie van herstel samen
gestelde, die aan deze laatste slechts een ver-
slag uit te brengen zou hebben. In financieele
kringen zou men daarvoor wel voelen als midr
del tot vaststelling van het bedrag dat men
veilig aan Duitschland zou kunnen leenen. Het
toezicht op de Dultsche financiën waartoe men
hier nu heeft over,te hellen, zou men te Parijs
thans niet meer begeeren.
De correspondent der „Daily Telegraph
vermeldt een formulé voor de oplossing, hierop
neerkomende, dat de Fransch-Belglsche bezet
ting onzichtbaar zou worden, tegelijk met de
staking van het lijdelijk verzet en dat het terug-
LUX
DE LEVER-S ZEEP MAATSCHAPPIJ VLAARDINCEN.
F«bnkut«n SUNUGHT *a UFEBUOt
trekken zijn beslag zou krijgen onmiddellijk
na betaling door Duitschland van de eerste twee
jaarhjksche termijnen, voorgeschreven door de
ingestelde commissie. Deze formule veronder
stelt zooveel waar wij nog niet aan -toe zijn, dat
zij feitelijk nog niet tot de praktische politiek
behoort. Dat de Britsche regeering het ontwerp
ook aan Amerika zal zenden, wekt groote vol
doening, omdat er uit af te leiden is, dat de
Amerikaansche regeering vooraf gepolst is,
zoodat er kans bestaat, dat zij in een eventueele
commissie een afgevaardigde of althanseen
bijzitter zal benoemen.
Volgens de Zeit heeft een troep separisten
Vrijdag geboogd het postkantoor te Bonn
te bezetten, wat de bevolking echter met be
hulp van de politie belet heeft. Zaterdag zou
in verschillende plaatsen van het Rijnland
getracht zijn de Rijnlandsche republiek uit
te roepen, doch overal heeft de bevolking
kort reoht uitgeoefend door den. separisten
een pak slaag te geven.
In de Taunus ten N. van Eltville werd een
geldtransport ten bedrage van 27 imilliard
mark door de Fransohen in beslag genomen.
In verband daarmee werden -een spoorweg
ambtenaar en twee andere personen gear
resteerd.
De Fransohen zijn thans overgegaan tot
den maatregel om Duitschers, die de grens
van het bezette gebied op verboden plaatsen
wjllen overschrijden, zonder hen aan te roe
pen neer te schieten. Dit hehben zij op en
kele plaatsen zelfs bekend gemaakt. Enkele
Duitschers zijn reeds het slachtoffer van de
zen maatregel geworden, oa. te Brakel en te
Rottberg.
Aan de stad Recklinghausen is om onbe
kende redenen een boete opgelegd! van 700
mlllioen mark, te betalen binnen 20 dagen.
De Katholiekendag, die van 26 tot 28
Aug. te Keulen zou worden gehouden, is
door de Rijnlahd-oommissie verboden. De
voorzitter der plaatselijke commissie te Keu
len heeft uiting gegeven aan zijn Jeedwezen,
dat In het Katholieke Rijnland zelfs de vrij
heid tot het honden van religieuze verga
deringen niet onaangetast blijft, terwijl com
munistische bijeenkomsten zelfs ln het Ruhr-
gabied ongestoord worden gehouden.
Onlangs ls van geallieerde rijde gemeld,
dat de politie te Essen vijf Duitschers, die
zich aan het doorsnijden van Fransche tele-
foonleddlngen zouden hebben sohuldig ge
maakt, aan de Fransohen zou hebben uitge
leverd. Naar wij te bevoegder plaatse ver
nemen heeft de politie te Essen weliswaar
vijf Duitschers ln hechtenis genomen, doch
deze lieden rijn met geweld ontvoerd dpor de
Fransohen, .die de gevangenis binnendron
gen en de sloten verbraken.
Met inigang van heden wordt de prijs van
een brood'buiten de distributie 23.000 mark,
van een klein broodje 1000 mark.
Het paleis van keizer Wilhelm I aan de
Unter den Linden is voor de tweede maal in
korten tijd door inbrekers bezocht. Uit de
werkkamer van Wilhelm I zijn een aantal
kostbare voorwerpen verdwenen.
Er is nog geen verbetering in de staking
van de Londensche havens, waar thans meer
dan 50.000 man staken. De toestand wordt
ernstiger, daar men vreesde, dat de trans
portarbeiders, welke havengoederen ver
voeren, eveneens het werk zouden neerleg
gen.
Londen, 18 Juli. Vandaag hoeft de haven-
arbeidersstaking te Liverpool een groote uit
breiding ondergaan. Verscheidene duizen
den arbeiders legden den arbeid neer; zoq-
dat het laden van op Amerika varende stoom
schepen en zeevrachtbooten werd gestaakt
De staking heeft zich ook uitgebreid tot het
gebied van Ohatham en Rochester, aan die
rivier dé Medway.
Parijs, 17 Juli De „Oeuvre" zinspeelt op
een verandering in het Fransche kabinet,
welke de minister van oorlog Maginot zou
willen bewerken. Maginot zou n.L plaatsver
vangend minister-president willen worden
en Oolrat, die thans deze post bekleedt, tot
gezant bij het Vaticaan benoemd willen zien.
Minister van oorlog zou in deze combinatie
Fabry worden, die even nationalistisch als
Maginot is. Voorloopig moet Poincaré echter
nog afwjjzendi tegenover deze plannen staan.
Brussel, 18 Juli. De Senaat heeft met 74
tegen 65 stemmen en 6 hemmen in blanoo
h&t geheele wetaomtwerp-Nolf betreflenae ae
tweetaligheid van de universiteit van Gent
aangenomen.
In Heiligenstadt, een voorstad van Wee
nen, volgen de bewoners met spanning het
uitpompen van een vijver, de zjg. „Hauser-
Laoke". Deze begon op een goeden dag ver
schrikkelijk naar zwaveldamp te ruiken, zoo
sterk, dat een school in de buurt gesloten
moest worden en het niet aan te bevelen
wias om de vensters van huizen, die op vrij
verren afstand stonden, te o-penen.
Deze vijver is een overblijfsel van een
oude pannebakkerij, in de leemgroeven
daarvan heeft zich water verzameld, dat
tot vóór kort helder en reukeloos was. Plot
seling echter werd 'het 'kleurig roodachtig
en verpestte met zijn zwavellucht de geheele
atmosfeer.
Men begon den vijVer leeg te pompen en al
gauw kwam uit, dat op den 'bodem een zwa
velbron doorgestoken was, die vermoedelijk
geneeskracht bezit. Deze ontdekking heeft
de inwoners weer ©enigszins met den stank
verzoend; maar wanneer dit zoo is, dan zal
het niet lang duren of 'boven deze bron zal
een brongebouw verschijnen.
Men is te weten gekomen, dat in vroegere
tijden Heiligenstadt wegens zijn zwavel
baden bijna even zoo beroemd was als de
badplaats Baden, ten Zuiden van Weenen.
Beethoven heeft er nog baden tegen poda-
gra genomen. Later zijn deze bronnen plot- j
seling opgedroogd, om thans weer te ver-
schijnen.
De civiele gouverneur van Palencia, de j
hoofdstad van de provincie van dien naam,
is onlangs onder een pseudoniem opgetre
den als stierenvechter. Hij deed dit met zulk
een bravour en doodde zjjn stier met zulk
een bekwaamheid, dat het publiek in geest-1
drift geraakte en hem het oor van den stier -
ten geschenke gaf, om hem daarna in triomf -
naar huis te dragen.
In regeeringskringen te Madrid is men
echter minder geestdriftig over den vecht-
lustigen autoriteit gestemd, en in de Kamer
vroeg een der afgevaardigden onder het ge
lach der vergadering aan den minister van
binnenlandsche zaken, of deze me einde dat
het gedrag van den gouverneur in overeen
stemming was met de waardigheid van de
door hem bekleed e functie.
De minister beloofde een onderzoek in te
stellen,
Sofia, 18 JulL De Bulgaarsche regeoringj
heeft het besluit genomen, de Bulgaarsche
communistische partij te ontbinden. Dit be
sluit moet een gevolg zijn van de jongste
ontdekking eener samenzwering, van de Rus
sische en Bulgaarsche communisten tegen
de nieuwe regeering. Besloten is verder, het
verschijnen van alle communistische bladen
te verbieden. De communistische leiders wor
den of voor de rechtbank gedaagd, of het
land uitgezet
Uit Jaffa wordt gemeld, dat Maandag on
lusten zjjn uitgebroken onder de Joodsohe
immigranten, die geen werk konden vinden.
Britsche militaire politie en pantserauto's
zijn naar Jaffa gezonden. De toestand in-de
Joodsche wijken te Jaffa is ernstig. De orde
is door charges van de Britsche politie her
steld, 25 personen werden gearresteerd. Ver
scheidene gewonden zijn in het ziekenhuis
opgenomen. Een man werd' gedood.
De Daily Telegraph verneemt uit New-
York, dit de nationale raad ter bestrijding
van den oorlog voor 28 en 29 Juli as. een
algemeen© demonstratie over het geheele
land heeft georganiseerd' om Amerika er
toe te brengen', zaoh aan. te sluiten bij het
WereldgereohtahofDemonstraties, die ten
doel hebben, de wepschelijkheid van „recht
boven oorlog" aan te toonen zullen in 36
staten van de Unie en in 18 andere landen
plaats hebben.
De commissie die den prijs van 100,000
heeft toe te kennen, die door Eduard Bok
is uitgeloofd voor het beste Amerikaansche
plan ter bevordering van den wereldvrede,
heeft onder de duizenden inzendingen ook
een ontwerp ontvangen van prof. Thompson,
die voorstelt, dat de Ver. Staten hun vorde
ringen wegens oorlogsschulden zullen kwijt
schelden aan alle staten, die bereid zijn over
te igaan tot algeheele ontwapening, terwijl
de Vereenigde Staten dan tegelijk met de
landen, die geen, financieele hulp van noode
hebben, tot die ontwapening zonden over
gaan.
De drankwetten.
Roy Haynes, een der hoofdambtenaren bij
den drank bestrijdingsdienst der Amerikaan
sche regeering, heeft ln de New-Yorksche
bladen onthullingen gepubliceerd over de
pogingen, die de dranfcbelangen hebben, in
•het werk gesteld om de anti-drankwetgeving
krachteloos te maken. Zoo beweert hij, dat
een kapitaalkrachtige groep van bierfabri
kanten aan een ambtenaar van de drankbe
strijding 800,000 per week had geboden, om
hun toe te staan, weer als vóór het ver
bod bier te brouwen en te verkoopen.
Volgens Haynes „gingen de machten der
duisternis, die tegen het drankverbod ln ver
zet kwamen, de menschelljijke vindingrijk
heid te boven." Desniettemin blijft Haynes
volhouden, dat, ten spijt van onvolkomen
heden, zwakheden en duizenden hinderpa
len, er aanzienlijke vooruitgang ls gemaakt
en nog zal worden gemaakt bij de toepas
van de groote regeerlngspolitlek. In de voor
rede, die aan Haynes" onthullingen vooraf
gaat, zegt hij, dat na tweebaar hard werken
als publiek ambtenaar, zijn enthousiasme
nog niet ls verbleekt of verminderd.
K wDe kern van de zaak ls" schrijft Hay
nes „dat het vraagstuk al ver boven het
Vbo buil«n noi. blnnandrooj
halkimmm msaxnt
drankverbod is uitgegroeid. Het vraagstuk
is er nu een van instandhouding en van de
onaantastbaarheid van de hoogheid der gan-
sohe wet, van het behoud van de grondwet
en van de grondslagen, waarop de regeering
berust. De Ver. Staten maken een tijd door,
waarin zijn scherp op de proef worden ge
steld; een tijd, waarin het volk zal moeten
uitmaken, of de democratie al of niet 'krach
tig genoeg is om haar eigen, wetten te doen
uitvoeren. Die quaestie domineert, en het
staat buiten het drankverbodsvraagstuk."
Ten slotte betoogt Haynes, dat er niet aan
mag worden getwijfeld, dat het Amerikaan
sche volk in zijn groote meerderheid er nog
even vast als ooit van overtuigd is, dat het
misbruik van sterken drank behoort te wor
den gecontroleerd en beperkt.
De Chineesche regeering zal wegens ge
brek aan contant "eid om de regeeringakos-
ten te bestrijden haar toevlucht nemen tot
een merkwaardigen stap. Alle Chineesche
legaties in Europa, behalve die te Londen,
zullen worden gesloten, tenzij alsnog binnen
een week de achterstallige salarissen der be
trokken diplomaten en andere ambtenaren
en beambten worden gevonden. De gezanten
te Londen en te Washington zullen echter
worden gecontinueerd, en wel omdat daar
de gezanten gemakkelijker geld ter leen kun
nen krijgen dan in andere hoofdsteden. Het
crediet van de andere gezanten is echter
uitgeput; zij kunnen geen oent meer los
krijgen.
De verklaring van de vraag, waarom -men
te Peking zoo in de geldzorgen zit, is, dat de
gelden, die door de exploitatie der verkeers
middelen worden opgebracht, thans opge
slokt worden door de plaatselijke militaire
gouverneurs en de generaals. De militaire
uitgaven in China zjjn een bodemlooze put.
'De commissie uit het diplomatieke oorps
te Peking beef haar onderzoek naar het ge
beurde bij den treinoverval te Lintsjeng ten
einde gebracht. Naar gemeld wordt eischt de
commissie en eerste een schadevergoeding
groot 8500 dollar voor eiken buitenlandsche
gevangene, daarboven de persoonlijke ver
liezen;
ten tweede het ontslag van den militairen
gouverneur van Sjantoen, alsmede van de
betrokken lagere ambtenaren;
ten derde de organisatie van spoorweg-
wachten onder buitenlandsche officieren.
Deze eischen zullen in de eerstvolgende
volledige zitting van het diplomatieke korps
worden ingediend, en indien daar goedge
keurd, worden overhandigd1 aan het Chinee
sche ministerie van buitenlandsche zaken.
De Beiersche Landdag heeft een voorstel
aangenomen, aandringend op verandering
van de Rjjksgrondwet in federalistischen
zin.
De havenarbeiderastaking ln Engeland
breidt ach weder uit.
De Belgische Kamer heeft het voorstel tot
verlenging van den militairen diensttijd met
twee maanden voor dein duur van de. bezet
ting aangenomen.
Alle departementssecretarissen op de Fi
lippijnen zijn tengevolge van een bevoegd
heidsconflict met den gouverneur-generaal
afgetreden.
Een vliegtocht NederlandIndië?.
De „TeL" meldt, dat er plannen bestaan tot het
organiseeren van een vliegtocht van Nederland
naar Indië. Reeds eenigen tijd geleden is er een
comité gevormd, dat zich tot onmiddellijke taak
heeft gesteld, een vl'egtocht AmsterdamBatavia
te' organiseeren. Dit comité bestaat uit de üeeren
Sir Henry Deterding, president-directeur der Ba-
taafscbe Petroleum Mij.; H. Cremer, president
der Deli Mij.; dr. C. J. K. van Aalst, president-der
Ned. Handel-Mii.; J. H. Hummel, directeur der
Koninklijke Paketvaart-Mij.; jhr. H. Loudon,
voorzitter der Koninklijke Nederlandsche Ver-
eerriging voor Luchtvaart; A. Plesman, admini
strateur der Koninklijke Luchtvaart-Mij.; P. E.
Tegelberg, directeur der Stoomvaartmaatschappij
„Nederland"; W. Ruys, directeur van den Rotter-
damschen Lloyd; generaal C. J. Snijders; A H.
G. Fokker, directeur der Ned. Vliegt uigenfabriek
vlieger bij de Koninklijke Luchtvaartmaatschappij,
en A. N. J. Thomassen Thuessink van der Hoop,
Wat betreft het doel, dat men met dezen vlieg
tocht beoogt, kunnen wij melden, aldus het blad,
dat het comité zich in dezen op het standpunt
stelt, dat dit doel niet uitsluitend en zelfs' niet' in
de allereerste plaats moet zijn het volbrengen
van een positieve daad, hoewel het zich ten volle
bewust is van de groote belangrijkheid eener
dergelijke onderneming voor de ontwikkeling van
het vliegverkeer in technischen zin. Daarentegen
heeft men meer bet oog op het belangrijke pro-