HERMAN NYPELS,
GEKLEURDE OVERHEMDEN
GEKLEURDE OVERHEMDEN
I.S0
2.50-3.S0
MADAPQLAM ONDERHEMDEN 2.75
ONS G0EDK00PE LIJSTJE:
Alles in de bekende, goed
passende modellen.
HELDER
SCHAGEN
d« wnhtld tsü fe«t Rijk «s brfOïdsriag van
da vrijheid Tan ha» Rührgbbiedv Ut komen.
VEBEENIGDE STATEN.
Praddenl Harding, t
Uil San Francisoo wordt gemold; dal pro-
sident Harding Donderdagavond plotseling la
overleden ten gevolge van een beroerte.
Harding wan £3 jaar oud.
Harding» dood vond plaats, terwijl me-
vrouw Harding hem voorlas. Een lichte
schok voer door het lichaam en de aanwezi
gen merkten terstond dat da president ge
storven was. 1
Een officieele mededeeüing bevestigt, dai
de dood het gevolg is van een beroerte, wel
ke den President trof lin zijn verzwakten toe
stand ten gevolge van een week van ernstig
ziek zijn.
Warren G-amalM Harding werd op 0 No
vember 1865 op een boerderij nabij het dorp
Blooming Grove In demi staat Ohio geboren
als zoon van George T. Harding, die nog
steeds te Marton als arts practiseert, en Anna
Kirks. Zijn vader is van Schotsen oorsprong,
zijn moeder, thans overleden* had HoLLandsch
bloed in do aderen.
Hij verdiende zijn eigen bost toen hij nog
student was, iets wat Amerika met jon
gens van arme ouders geen zeldzaamheid is.
Inderdaad kan gezegd worden, dat hij een
groot deel van zijn capaciteiten, die hem la
ten voor den hoogsten post in zijn land ge
schikt maakten, in den hardien tijd van zijn
studie heeft verworven.
Warren Harding is journalist geweest, al
vorens in de politiek te gaan. Steeds is hij
eigenaar gebleven van een bloeiend dagblad
te Marton in Ohio een dorp, toen hij zich
©r jong kwam vestigen, thans een der wel
varendste stadjes van het Midden-Westen,
met 40.000 inwoners.
Harding begon zijn politieke loopbaan in
den Senaat van Ohio, Later werd hij; onder-
gouverneur van den staat Ohio, hetgeen hij
twee jaar bleef. In-1914 werd hij lid van den
Senaat der Ver. Staten. In 1920 werd hij met
overstelpende meerdheid tot president gie-
kozon
Onder de groote gebeurtenissen van het
presidentschap-Harding zal die conferentie
te Washington nopens de beperking der ma
ritieme wapeningen in minnelijk overleg in
de toekomst wel de belangrijkste blijken te
zijn geweest
Met genegenheid en niet zonder hoogach
ting zial men in do Ver. Staten den overleden
President blijven gedenken. Onder die groote
presidenten zal hij meent de-N. R. Ct
geen plaats krijgen. In ieder goval zal men
hem de eer moeten laten, dat hij de beloften,
vóór zijn verkiezing gedaan, naar de mate
van zijn krachten is nagekomen. En, dit mag
zeker niet worden vergeten: Harding heeft
gewerkt zoolang het dag was. Op een vacan-
UïT HET BEZETTE GEBIED.
(VaeHnfle-ïndrukkcn vwj onzen
Amsrfardamachcn briefschrijver.)
Ik beni, wegens m'n belofte in een vorigen
brief, nog enkele indrukken schuldig uit dit
land der ellende. Zoo (mag men het en zeker
de laatste weken gerust noemen! Van zekere
Fransche zijde moge dan al gesproken worden
van een comedae, een camouflage, een zich-
arm-voordoen zeker is 't, dat de Duitsche
bevolking, die direct onder de bezetting leeft,
geen comedle speelt. Wie gelegenheid had,
buiten de hotels en andere publieke gelegenhe
den om hier en daar in het gezinsleven rond te
neuzen, moet dteze camouflage-theorie wel ten
©enenmale verwerpen. Mogelijk blijft 't natuur
lijk, dat er inderdaad een zekere „comedie" ge
speeld wordt maar dan. wordt die gespeeld
door enkele industrie-baronnen en regeerings-
mannen in Berlijn. Het is mogelijk: maar haast
ondenkbaar! Want al neemt men dan nog op
z'n allerergst aan, dat het politieke „spel" van
deze heeren zóó ver zou gaan, dat het daaraan
en ook aan de eigen belangen een ganr
sche bevolking van landgenooten dermate zou
opofferen, onbegrijpelijk is 't, dat men de kans
op 't inwerpen der eigen ruiten door.... het
Bolsjewisme zoo in de hand zou werkem Inder
daad is die kans, de laatste dagen vooral, nu
de mark zóó snel viel, dat men voor enkele gul
dens „millionnair" is, zeer gestegen, al verlie
pen dan j.1. Zondag -ook de „extremistische
demonstraties", die op verschillende plaatsen
aan de Roer gehouden werden, nog vrij kalm.
Door de slechte postverbindingen, door de
„Sperre", door het feit, dat de Duitscher hier
van de slechts enkele malen per dag loopende
„geallieerde" treinen geen gebruik maakt en
iet verkeer per auto hem -ook, behalve in -en
kele speciale uitzonderingsgevallen, verboden
is, wordt een vruchtbaar -terrein geschapen
voor het ontstaan van allerlei „geruchten"....
Nu eens hoort men, dat de een of andere stad
thans sinds enkele dag-en „ganz isoliert" is, dat
er geen rnensoh of ding meer in of uit kan en
dat er een ware hongersnood beerscht dan
weer, dat de Engelsche -bezetting in Keulen zelf
eveneens in een dergelij-ken- graad van de
voedselschaarschte is komen te lijden, dat zij
„geprotesteerd1" heeft en de controle er aan zou
wenschen ite geven.Geruchten en praatjes
en ijselijkheden, waarvan de Duitscher smult
en die (hem- missflhieni dienen om de elk uur
aan den lijve zelf ondervonden- ellende voor een
oogenblik te doen vergeten. Wat men zelf ziet,
zonder zich door praatjes en geruchten te laten
beïnvloeden, is overigens al treurig genoeg.
Ilken dag schier gaan de winkels weer enkele
uren op den dag meer dicht eik-en dag ziet
men de voorraden in de étalages -en op de win-
Ingezonden Mededeeling.
Waschecht.
2.80
tie-reis heeft de dood hem verrast; maar die keiplanken slinken en telkenmaal komen er
„vacantie-reia" was tegelijk een spreekbeur
tentournee, dat ongelooflijk veei van de
geestelijke en lichamelijke krachten van het
staatshoofd vergde.
In de Vereenigde Staten wordt, indien de
president binnen een presidentale periode
komt te overlijden of aftreedt, geen nieuwen
president geürözen. In dat geval treedt de
vioe-president in zijn plaats. Komt deze te
vallen1 of treedt deze af, dan volgt de secre
taris van staat hem op. Daarna komen, in
een bepaalde volgorde, de leden van .het
kabinet Maar het is nog nooit voorgeko
men, dat men met de vervanging van een
president verder behoefde te gaan dan den
vioe-president
De tegenwoordige vice-president Is de
61-jarige Galvin Ooolidge. Zijn optreden zal
vermoedelijk geen verandering in de poli
tiek der Vereenigde Staten ten gevolge
hebben.
Er zijn, met Harding meegerekend, 28
presidenten geweest, van wie er vijf als pre
sident zijn overleden, te weten de drie ver
moorde presidenten en Harrison en Taylor,
Zeer curieus was het gebeurde na de ver
moording van McKinley. Men weet dat de
toenmalige vice-president Roosevelt opvolg
de. Het curieuze van het feit zat hem hier
in, dat Roosevelt juist door de partij- vice-
president was gemaakt, omdat men hem uit
den weg wilde hebben. Roosevelt voegde
zich slechts noode in het partij-gareel; en
de partij-bazen meenden, dat men nog den
minsten last van hem zou hebben als men
hem het eerebaantje waaraan slechts wei
nig werkelijke invloed verbonden is gaf.
De mijn sprong verkeerd, want McKinley
werd vermoord, Roosevelt volgde hem op en
werd, toen McKinley's (tweede) termijn ver
streken was, 'herkozen. Dit leidde later nog
tot een merkwaardig conflict tusschen Roo
sevelt en het Amerikaansche volk. De door
de praktijk van meer dan een eeuw -geijkte
traditie, door Washington gevestigd, dat
geen president langer aan het bewind be
hoort te zijn dan twee termijnen, werd door
Roosevelt -genegeerd, of liever bij legde het
zoo uit,"dat hij zijn eersten termijn 1901
1905 als nog toekomende aan McKinley be
schouwde en niet voor zichzelf wild© mee
tellen. De Amerikaansche kiezers gingen
op deze spitvondigheid niet in en hij leed
bij de verkiezing in 1912 een eclatant échec.
Van de oud-presidenten zijn enkel Taft
en Wilson nog in leven.
KORT! BERICHTEN.
De nieuwe Amerikaansche super-dread-
nought Colorado wordt op 80 Augustus in
dienst gesteld. Vermoedelijk wordt zij inge*
deeld bij de Stille Oceaan-vloot.
Drie toeristen uit Weenen, een dame en
een heer, die te Grindelwald vertoefden
zijn bij een bestijging van de Jungfrau om
gekomen.
Het ongunstige weer der laatste dagen
heeft ten gevolge gehad, dat de bezoekers
der badplaatsen aan de Noordzee in grooten
getale naar huis gaan. Het aantal is zoo
groot, dat de spoorwegdirecties verscheidene
ertratreinen hebben moeten inleggen.
Baldwin heeft Donderdag in het Lager
huis medegedeeld dat de regeering eenstem
mig het beginsel heeft aangenomen, om de
luchtmacht onder een enkel bestuur Ie plaat-
achter de prijzen weer enkele nullen!
Vooral voor den middenstand, volgens vele
economen de ruggegraat van een natie, wordt
het in deze omstandigheden- ten ©enenmale on
mogelijk om zaken te doen.
Wat door een en ander aan haat, aan onver
schilligheid en.... aan degeneratie gekweekt
wordt, valt niet te overzien. Daar wegen geen
paar milliarden meer betaalde oorlogsschuld
tegen op. Wie met open oogen rond kijkt, moet
getuigen, dat ook al zou, in het haast ondenk
bare geval, de gevolgde P-oincaré-politieï inder
daad- de verlangde schulddelging nog brengen,
hier, met deze bezettings-geschiedenis een ver
lies aan gezonden menschengeest geleden
wordt, dat in lange jaren niet kan worden goed
gemaakt. En dat verlies wordt aan beide zijden,
zoowel aan de zijde der Duitschers, als aan de
zijde der Belgen en Franschen geleden. Aan
de Duitsche zijde wordt -onder de arbeiders, die
grootendeels niet meer werken (ik spreek hier
voornamelijk van Oleef en omgeving, waar de
groote margarine-fabrieken niet meer produ-
ceeren) een geslacht gekweekt dat thans als
„Cuno-rentner"4) levend, arbeidschuw en
energie-loos wordt, aan de Fransche en- Bel
gische zijde kweekt -men eveneens onder de
bezettingstroepen een geslacht, dat niet meer
de rechte lust zal kunnen terugvinden- aan pro
ductieven arbeid. Met geld alleen, met een be
taalde oorlogssohuld alleen valt een verwoest
Europa nu eenmaal niet meer op te bouwen!
Een- bedorven geest nog eens weegt niet
op tegen hoevele milliarden ook!
Ik weet 't wel met deze enkele woorden,
met zulk een „eenvoudige" kritiek op dit avon
tuur der Roerbezetting lost -men het „Euxo-
peesch probleem" niet op.
Ik geef dan ook slechts -enkele „indrukken",
opgedaan in een tijd, dat ik van diepzinnige
economische beschouwingen, van verslagen en
politieke redevoeringen, enz. vrijwel gespeend
was en dat ik eenvoudig vlak om mij heen heb
gezien. En ik ga dan -ook geen conclusies trek
ken- en b.v. zeggen, zooals velen dat hier om
mij heen dagelijks plegen -te doen: „Ais de En-
gelachen- en Amerikanen maar durfden en wil
den, dan was de zaak al lang weer gezond!
Deze phrase draagt thans inderdaad iedere
Duitscher schier op de lippen. Zooals men er,
in den oorlog, met het „Schlagwort": „Gott
strafe England" dacht te zullen komen, zoo
denkt men- bét Ithans met dezen dooddoen-er te
doen. En dat niet alleen als exclamatie -en als
reactie op een of anderen vluchtigen indruk,
maar als ernstig op -te maken -meerling over de
politieke situatie. Hoezeer di-t Duitsche volk
van „droomers en dichters" ook op andere ge
bieden dikwijls blijken heeft gegeven van fijn
onderscheidingsvermogen en van een subtiel
gevoel, in de „politiek" is het -een kind ge
bleven, dat van het schaakspel der machtsver
houdingen tusschen de Staten -niet veel be
grijpt. Men moet daarbij vooral in 't oog hou
den, dat de Duitschers gedurende een tiental
jaren alleen Duitsche bladen onder censuur
van de Regeering (en later ook van de bezetting)
gelezen hebben- en -er dus sinds 10 jaar geen
sprake geweest -is van ©en -objectieve beschou
wing van het wereldgebeuren.
Intusschen: dat zich thans „de laatste
phase" afspeelt van dit „vredes"-drama be
grijpt een ieder, en ook „het kind". Dit is de
sfeer van een „laatste bedrijf', zij is alom
voelbaar. De ontknooping móet naar de een
of andere zijde vallen. Al zal zij dan waar
schijnlijk niet zoo „schlagend" en „eenvou
dig" vallen al-s de Duitscher zich dat door
het optreden der Engelschen denkt. De En-
gelschman is van-ouds een geroutineerd po
litiek schaakspeler en zónder veel exclama
ties of publieke vertooning stel hij zijn stuk
ken.
En lijdelijk toeschouwer is hij thans aan
de Roer niet meer. Sinds Baldwiris rede
kwam hij óók aan het bord te zitten en: hij
speelt..1
genstelHng sterker op tusschen de „oude
tijden" en dit, ons „moderne" leven dan hier
in het bezette gebied.
Zoo was ik vanmorgen In het oer-oude
stadje Calcar, beroemd1 destijds door, zijn hout
snij-sohool, waarvan men in de kerk daar ter
plaatse nog schitterende werken vindt. Daar
omheen, om die kerk, tot in het kleinste ge
hucht, tot op het land, tot in de steden, tot
in de café's en de hotels gaat het praten
rond over de „bezettingf', de „Grenzsperre",
gaat het gereken met de ©indelooze reeksen
nullen door, en zoekt men buitendien slechts
nog „poëzie" in de tochten per vliegmachine,
waarmee het luxe-geld van Keulen en an
dere plaatsen in het geheim gebracht moet
wordën of in allerlei andere smokkelgeschie-
denissen.
In die kerk, de reusachtige, in eikenhout
gesneden altaarstukken, waaraan geduldige
en trouwe kunstenaars in vroeger tijd (in de
14de en 15d-e eeuw) halve menschenleeftijden
gearbeid hebben. Hoe streng en zeker is dit
werk als geheel, terwijl toch elk figuurtje
afzonderlijk, dat in deze bjjbelsch-e tafereelen
optreedt, van een ongemeen© uitdrukkings
kracht en vól leven is.
Tot vlók bij deze grootste werken la de
nieuwe tijd doorgedrongen: want de kerk
zélf is verwaarloosd en slechts hier en daar
goedkoop en nuchter „bijgeschilderd" en het
inwendige van den toren is een ruïne: gevolg
van „kortsluiting" der electrische geleidin
gen. De klok kwam óók, temidden van deze
brand-ruïne, naar ben-eden.
Een oude koster, slachtoffer, naar zijn
•uiterlijk te oortdeeien, van den bezettings
hongersnood, dreunt u, bij het rondgeleiden,
zijn, voor „bezoekers" aangeleerd lesje op.
Alleen, dóór vlak voor deze stukken- houdt
al dit slechte, verworden „moderne" halt.
komt heel deze schichtige chaos, waarin we
de laatste jaren leven, tot staan, deze chaos,
waarin geen énkeie figuur, geen énkel stuk
meer „uitdrukkingskracht" of karakter be
zit
Zulke stukken, zulke kunstwerken, getui
genissen van een vroegere diepe levens
liefde, vroomheid en kunstenaarsemst.
zulke toestanden, zulk een ellende, getuige
nissen van de verdwaling onzer moderne
menschheid.
Deze twee uitersten zag ik, voelde ik, dien
ochtend, daar in Calcar.
t
Minder groote en minder diepgaande te
genstelling is er tusschen dé vroegere glo
rie der „badplaats" Kleef, met haar, thans
opgedroogde, geneeskrachtige bron en haar
tegenwoordig bestaan van industrie-stad be
nevens vacanitiie-oord voor een zeker aantal
„valuta-jagende" Hollanders, met beschei
den beurzen. Het is -ook al weer lang ge
leden, dat Pieter Langendijk van deze plaats
in zijn „De Stad Kleef, haar gezondheids
bron en de omleggende landsdouwen", met
een zeker recht vermocht te .zingen":
„Het volk van 't edel Duitsche bloed,
Dat helden en geleerden voed,
Ylugt toe uit de omgelegen steden,
Om in het aangenaam Saizoen,
Bij 't water, onder 't lieflijk groen
Te wandalen met de trouwe leden-
Die van 't Vereenigd Nederland,
Zien we ook wel haast aan alle kant,
Na Kleeflands heilfontein vertrekken,
Na 't water, dat met blauwe schuit
In koude en' loom© leden stuit,
Een nieuwe frischheid kan verwekken".
Ik ben, na lezing van dit genoeglijk roede-
rijkersgerijmel, Pieter Langendijk gaan be
nijden wat ik andiers nooit gedaan heb!
uitsluitend en alleen omdat 't hem vergund
was nog te leven in een tijd' dat een derge
lijk© „kijk" op de stede Cleef en da „omleg
gende landouwen" mogelijk was.
Ik moest me, in dézen tijd, helaas wel met
andere beschouwingen en met ©en andere
„kijk" tevreden stellen.
tot gevangenhouding, is te Weltevreden gear
resteerd F. W. K., oud-hoofd van het hoofd
kantoor der S.S. te Bandoeng, verdacht van
verduistering van circa 46 mille.
een goeden kijk geven om de veiligheid oq
den geizondheddstoestand In het afgetoopeu
jaar.
Wat de Brandweer betreft hadden lp to
taal plaats 624 branden, waarvan 284 schoor,
steenbranden, 202 Meine binnenbranden,
tt-, «tin de Dell Ct." 8 uitslaande branden en 114 buitengewone
Uit Bandjermasin wordt aan Bovendien waren er 123 bijzondere
Te Kloea heeft zich een bloedig drama afge
speeld. Vier inlandsohe meisj'jes, die werkzaam
waren in een rubbertuin, werden plots door
een Inlander vermoord, waarna hij de afgesne
den hoofden aan een Japanner te koop aan
bood.
De Japanner deed' onverwijld aangifte bij de
poljitie.
De gepleegde moord is het gevolg van bijge-
loovigheid, in verband met het plan- van een
Japanner, om in het binnenland een fabriek op
te richten, waarbij doodshoofden als offer moe
ten dienen. De moordenaar is gevat.
Groote brand.
Pad'ang, 0 Aug. Opnieuw heeft alhier een
brand groote schade aangericht. Het groot
ste deel van het Chineesche kamp is ver
woest. Driehonderd huizen verbrandden. De
schade wordt geschat op drie millioen.
HAAGSCHE BRIEVEN.
Zoo noemt men, met een typeerend woord',
die arbeiders, die vanuit Berlijn met Staatsgeld
ondersteund1 worden en wier fabrieken- stillig
gen. Dit geld moet op slinksche wijze het be
zette gebied bereiken-, anders wordt het door
de bezetting onderschept.
OOST-INDIE.
Onlangs, aldus meldt de „Ind. Crt." uit Soe-
rabaja, was er »op het station Goebeng een
wagon noodi-g voor de verzending van goederen
naar het binnenland. Hiervoor zocht de ran-
geermeester een -onbeplakten wagon in een ver
geten hoekje uit, zoodat verondersteld werd,
dat deze wagon leeg was.
Bjj opening bleek, dat de wagon inhield een
zending zilvergeld, bestemdi voor 's lands kas,
ter waarde van 180.000.
Men leest in de „Cheribonsche Courant":
Reeds maakten wij -melding, dat de beheerder
van het pandhuis te Tjilimoes een tekort van
tot^pl 3000 gld. had. Thans vernemen wij van
nieuwe tekorten -bij dezen dienst in het Cheri
bonsche -en wel -tot een totaal- van 9 mille.
Op wie zal dat verhaald worden?
Dezer dagen maakten wij melding van een
verduistering te Magelang van ƒ250.000.
Nu weer deze verduisteringen in het Cheri
bonsche.
Er schijnt een golf van verduisteringen over
Indië te gaan.
Een Aneta-telegram uit Weltevreden meldt
aan de „Sum. Post":
In verband met een beschikking van den
Baad van Justitie van 29 Juni, waarbij rechts-
Nergens mt mm 4'oet riek H de 1^ ingang met instructie verleend werd met last
'Braait, de groote 'Braat, de incarnatie van
„de Boer" is door zijn Kamerlidmaatschap
min of meer gedwongen stadsmensch te
zijn, tenminste zich als zoo-danig voor te
doen op de hem eigen wijze.
Zijn negatie van alle conventie en manie
ren zijn overbekend en meermalen onder
werp geweest van' satyrieke en vrooljjke
moppen en amecdotes in bladen en tijdschrif
ten. Ook daar heeft Braait lak aan gehad,
evenals aan de klei, die te Hekelingen wel
licht aan zijn klompen kleeft.
Maar onlangs, toen hij in ons vorstelijk
's-Gravenhage zich niet hield aan wat elk
stadsmensch nu eenmaal uit eigen belang
doet, is hij tegen de lamp geloopen.
Onlangs 'kon men in een dor bladen le
zen onder „Rechtszaken":
Voor den kantonrechter is behandeld de
zaak tegen het Tweede Kamerlid, den land
bouwer A. B., te Hekelingen, wonende, die
19 April, rijdende met een auto in de Java-
straat, plotseling den auto had stilgehou
den, zonder dit door het geven van een tee-
cen kenbaar te maken, miet het gevolg, dat
een achter hem rijdend motorbestuurder
slechts door krachtig remmen een aanrij
ding kan voorkomen.
Op genoemd tijdstip, zegt het „Vad.!
reed B., komende uit de richting Konin
ginnegracht, in de Javastraat en ging, ter
hoogte van den Mallemolen plotseling naar
links. Achter hem reed de auto van den
hoofdcommissaris, welks bestuurder toen
eveneens naar lirikg ging. Beklaagde even
wel begaf zich toen geheel naar liiiks en
stond plotseling stil, zonder dit vooraf door
een teeken kenbaar te maken. Door krach
tig te remmen wist de bestuurder van de
andere auto nog een aanrijding te voorko
men.
De eisch luidde 15 boete of 7 dagen
hechtenis; de uitspraak: lfi boete of IQ
dagen hechtenis."
Ja, dat komt er nu eenmaal van, als boer
Braait grootsteedsche allures gaat aanne
men! En dan trof hij het ook niet, dat hij
net den hoofdcommissaris achter zich moest
hebbenl
hulpverleeningen, 138 brandgeruchten, be.
nevens 200 baldadige al armoeringen door
middel van brandschellen of per gemeente,
telefoon.
80.93 pet der branden is gebluscht mei
kleinere hulpmiddelen. Ongeveer 11 pet. der
branden is toe te schrijven aan het gebruik
van petroleum; B branden ontstonden door
electriciteit, 14 door gas; er hadden 4 bran
den van meer beteekenis plaats. De totale
schade bedroeg 162.067.98 aan roerend
goed en 88.348.86 aan onroerend goed.
■Opnieuw valt het groote aantal baldadig©
alarmeeringen op, ondanks de krachtige
bestrijding van dit euvel; het spreekt van
zelf dat dit dé gemeentekas groote som-men
kost, die totaal weggeworpen zijn. Daar
tegenover valt op te merken1, dat het aan
tal branden „van meer beteekenis", niette
genstaande de voortdurende uitbreiding der
stad, niet groot is. Wel een bewijs, dat het
preventieve optreden der brandweer ook
succes heeft gehad en dat onze brandveilig
heid geruststellend is.
Ook het verslag van den Gem. Ganees-
kundi'gen Dienst spreekt in dien geest, al
had deze het drukker dan de brandweer.
In 3189 (39 minder dan in 1921) gevallen
werd eerste hulp verleend door den uitruk-
kendeq dienst; 9520 maal door de posten,
d'J. 821 maal meer dan in 1921; in totaal
werden 6712 zieken of krankzinnigen ver.
voercL 16 per dag; 5229 hiervan waren
ziekentransporten, 483 betrof vervoer van
krankzinnigen; het aantal konsul ten van
den dienst geneeskundige behandeling van
on- en minvermogenden, bedroeg 76.431 (v.j.
80.263); het aantal huisbezoeken 24.994 (v.j.
22.049); bovendien werden door de wijkzus
ters 41.194 huisbezoeken gebracht (dJ. 8360
meer dan in *21); aan het personeel in ge
meentedienst werden 2197 'konsulten ver
strekt (v.j. 2464).
De vroëdvrvouwen, aan den dienst ver
bonden, verleenden bijstand in 540 verlos
singen, tegen 472 in 1921, terwijl in 58
spoedgevallen de verlossing door genees
kundigen zelf werd verricht. De wijkkraam-
verzorgsters verleenden in 350 gevallen (vj.
276) met 8727 huisbezoeken (vj. 7350), voor
rekening dter gemeente daadwerkelijken
steun aan kraamvrouwen en kind.
Op uitnoodiging der politie vond 8fl maal
doodsefctouw plaats (v.j. 49 maal).
Het verslag vermeldt voorts, dat hel
sterftecijfer in onze gemeente 9.78 per dui
zend bedraagt tegen 11.45 per duizend voor
het Rijk. De zuigelingensterfte bedraagt
voor Den Haag 38.60 tegen 67.31 voor hert
Rijk.
Zoo ziet men, dat het ook, waar het onze
gezondheid aangaat, niet slecht is in de Re-
sidentiel
at
Over den wantoestand aan de Laakbrug,
de voornaamste verbinding voor het ver
keer met Delft en Rotterdam, is reeds veel
geschreven en het loopt dan ook de spui
gaten uit Het is meer dan erg, zoo onge
lukkig als men de noodverblnding de
brug wordit vernieuwd en verbreed heeft
gemaakt
Wij hadden een der gelijken der Residen
tie onwaardigen toestand niet verwaoht!
LEO.
Stadgenoot en vreemdeling kent de be
kende uitspanning, kinderspeelplaats en
theeituin „De Bataaf, gelegen te midden
van de Scheveningsche Boschjes, één der
mooiste plekjes de<r Residentie. Sommigen
zullen zich wel eens hebben afgevraagd,
hoe deze uitspanning toch wel aan dezen
naam zal zijn gekomen.
De oude Hagenaars"1 - de heer Jochems,
een uitstekend kenner van oud-'s-Graven-
hage heeft het dezer dagen in de ,JBL.Crt"
uitgelegd en wij willen onze lezers zijn ver
klaring dóen kennen. Hij schrijft:
We jnoeten teruggaan in gedachten naar
het eind der achtttiende eeuw, toen tijdens
den patriotten-tijd de Nederlandsche repu
bliek was omgezet in Bataafsohe republiek
onder Fransch regime.
Destijds woonde te Rotterdam zekere Wil
lem Heijtfeld, een vroeger uitgeweken bur
ger, die zich waarschijnlijk verdienstelijk
had gemaakt voor het vaderland (sic!) Die
man werd door het comité, dat d© lakens
uitdeelde in den lande, bij decreet van 23
Maart 1798 aangewezen, om in de duinen
gronden te ontginnen. Hij ontving boven
dien 800 gulden tot het bouwen van een
huis lees: hut en het aanschaffen van
gereedschappen.
Die echte vaderlander toog aan den ar
beid en kreeg den veelzeggenden nnnrr\ van
„Bataafschen" boer.
Nadien waren er opvolgers tot op onzen
tijd, dat wil zeggen: onzen jongenstijd, van
wie we ons herinneren een man, die gelijk
tijdig voor koddebeier zoogenaamd
speelde en zich niet ontzag, jongens, die op
vernieling werden betrapt, een pak slaag
toe te dienen.
Het was een idyllische plek tusschen duin-
gronden in de zoogenaamde Schevening
sche boschjes. Schilders kwamen er heen,
om de natuur op doek na te bootsen. Men
kon er ook een verfrissching krijgen, be
staande uit bier. Een mank staande tafel en
een paar oude matten stoelen noodigen uit
om plaats te nemen.
De dochter bediende en werd door bezoe
kers aangeduid met den eerenaam: „Vuile
Mie".
Maar zoowat een veertig Jaar geleden
kwamen afgezanten van het stadsbestuur.
Ze praatten en deden opmetingen en op zo-
keren dag verschenen er arbeiders. Ze ber
gonnen te rooien en te graven. Er werden
wegen aangelegd en op de idyllische plek,
waar voorheen alles rustig was, werd een
groote melkinrichting gesticht, die zlchi la
ter tot een theetuin met alle mogelijke ver
maken voor de jeugd uitbreidde en een zeer
gezochte ontspanningsplaats werd. In na
volging van voorheen werd de inrichting
gedoopt: „De Bataaf'.
Men ziet welk een interessante geschie
denissen dikwijls aan doodgewone namen
verbonden zijn en het is wel de moeite
waard daarop eens de aandacht te vestigen.
Dezer dagen verscheen het verslag van
de Brandweer over 1922 en het verslag van
611 ^^meentelljken Geneeskundigen Dienst
over 1922. Het is wel interessant eenige oij-
xers daaruit oyer te neme®, aangezien zij
INGEZONDEN.
Het Doms Rljkersfonds.
(Helden der Zee.)
Sinds vorige opgaaf, groot f 663.39, ont
vangen van L. H. S. B. te Groningen 6,
mevr- JP- Den Haag 5, O. P. te Hengelo
10, H. H. te Beverwijk 2, W. F. de G.
te Leiden 5, 'bovendien als le afdracht
van de opbrengst „Koning Dorus en zijn
blauwe zeeridders" van den heer H. J. P.
Egner 100, totaal tot 81 Juli 790.89.
W. F. LA LAU,
Penningmeester!,
HL O. BL Ais i lil
(Vereeniginig tot ondersteuning van Bur
gerlijke ambtenaren, beambten en werk
lieden in 'a Rijks dlenat)
Bovengenoemde vereeniging welke In da
14 jaren van haar bestaan zooveel nuttig
werk hoeft verricht inzake geldelijke steun,
verpleging sanatoria enz. heeft in aanbouw
een herstellingsoord, hetwelk vermoedelijk
in October a.a geopend zal worden.
Even buiten Ede verheft zloh het groote
gebouw uit de elf hectare bosch, die hel
omgeven.
Bij1 een gebracht door vrijwillige bijdragen,
bot plaatsen van rentelooze aandeelen en
steun van vel© vrienden in den lande, kan
9-ri" A' weldra over eigen gebouw
beschikken, plaats 'biedende voor 60 ner-
Bonen.
Veel geld zal er noodig zijn voor de in
standhouding. Zij, die miaar eenigszins be
kend zijn met dergelijke inrichtingen weten
maar al te 'goed, dat alles met hooge kosten
i6t ruslD0I,i aan doal
eni7 moubileerinig, "wandversiering
Te dien einde zuilen in de maand Augus-
is door het geheel© land vlaggetjesdagen
h T°Men m zal ™°r Helder
Lifif km? teestemmlng van deö
o !frori r Burgemeester op Zater
dag 11 Augustus.
Het Oonüté te Helder beveelt dezen dag
n teerst© bij de Heldersche ingezetenen
aan, De vlaggetjes welke zullen worden
aangeboden kosten 10 ct.
De vrouwen1 en meisjes die zich voor dien
dag willen disponibel stellen het Comité
noopt dat velen zich zullen aanmelden
tainnen zich daarvoor opgeven bij den1 heer
O. Veenstra, Emmastraat 67 of bif een der
ondergeteekende oomlté-leden1.
(Nogmaals beveelt het comité genoemden
B-B-A.-dag beleefd' bij het Heldersche pu
bliek aan.
I Het Comité,
i J. O. dé Kok, Parallelweg 28.
Rh- Kottman, Binnenhaven 67.
L. van Loo.
O. Veenstra, Emmastraat 6L
Vos, Hoogstraat 94.
ComedleEet bederf aan belde
zijden. De laatste phase. Te
genstellingen. - Calcar. Cleef,
met losse boord en manchetten
Allen! werden door hun- vioe-president op
gevolgd. In twee van de vijf gevallen bracht
de nieuwe president wijziging in de politiek
van zijn overleden voorganger. Dat deden
nJL John Tyler, die na Harrison ikwam, en
Andrew Johnson, die den igrooten Lincoln
verving.
Moord als gevolg van bijgeloof.
De
180.000 gevonden.
Oolf van verduisteringen.
Braat als stadsmensch.
oorsprong van ,J)e Bataaf".
Onze veiligheid en gezondheid,
De wantoestand aan de Laakbrug.