TwinK
NIEUWSBLAD VOOR
HELDER, KOEGRAS, TEXEL, WIERINGEN EN ANNA PAÜLOWNA
Jwinl\
Me glazen worden hier direct veruaardigd.
Eerste Blad.
J. HEIJLOO, v/h. FILBRI,
DONDERDAG 23 AUGUSTUS 1923
51e JAARGANG
Verschijnt Dinsdag-, ponderdag-- en> Zaterdagmiddag
REDACTEÜR-UITGEVEB: O. DB BOER Jr., HELDER
Bureau: Koningstraat 29 Telefoon: 50 en 412
Poet-Girorekening No. 16066.
HET FEUILLETON
BUITENLAND.
HET SOHADEVERGOEDINGS-
- VRAAGSTUK.
Het antwoord van Frankrijk op de
Engelsche nota.
Van Frankrijk te eischen om anders te ban
DUITSCHLAND.
De communistische actie.
Ingezonden mededeeling.
TwinK verschafte haar» de
mooie nieuwekleur»die zij
al zoo lan<3 had willen heb
ben doch maar steeds roei
had kunnen krijgen.
Verkrijgbaar in 24 kleuren.
De toestand.
Het broodl 400.000 mark!
UIT HET BEZETTE GEBIED.
Vereenlglngen.
FRANKRIJK.
De boschbranden.
Het auto-ongeluk btf Saint Sauveun
Ingezondcn Mededeeling.
Opticien - Hoofdgracht 73.
Namens de aanwezige Nederlanders werd een
COURANT
ABONNEMENT PER 8 MAANDEN BIJ VOORUITBETALING
Heldersche Courant fl.60; fr. p. p. binnenland f2.—, Ned. O. en W.
Indiö p. zeerpost f 2.60; ld. p. niadl en overige landen f 4.20. Zondagsblad
resp. f 0.57 f 0.75, f 0.85, f 1.25. Modeblad resp. f 0.95, f 1.25, f 1.25, f 160
Losee niummere der Courant 4 et.; fr. p. p. 6 et.
Licht op
voor auto's en fietsen:
Donderdag 23 Aug. 8.40 uur.
Vrijdag 24 8.38
is op pag 4 van dit blad opgenomen.
ADVERTENTIEN;
20 ct. p. regel (galjard)Ingez. meded. (kolombreedte ale redaction.
tekst) 60 ct. Kledoe advertenties (gevraagd, te koop, te huur) v. 1—4
regels 40 ct., elke regel meer 10 et bij vooruitbetaling (adres Bureau
v.d. blad en met br. onder no. 10 ct. p. adv. extra). Bewijeno. 4 ct
Parijs, 22 Aug. Het Fransche antwoord be
vat een algemeene, synthetische uiteenzetting
van de positie van Frankrijk, die, naar de re
geering meent, de elementen voor een prakti
sche oplossing bevat. De regeering van de Re
publiek, aldus wordt er in de uiteenzetting ge
zegd, heeft nooit eraan gedacht om in het vraag
stuk der vergoeding, dat slechts opgelost kan
worden wanneer men de belangen van Europa
in het oog houdt, een zelfzuchtige politiek te
voeren. Zij heeft steeds ernstig rekening ge
houden met de malaise, waarmede sommige
bondgenooten te kampen hebben, bijv. Enge
land met zijn werkloosheid.
De uiteenzetting volgt stap voor stap de
lange reeks concessies, die er aan Duitschland
zijn toegestaan vóór en gedurende de vast-
stelling van zijn schuld door de Commissie
van Herstel, welke concessies slechts opnieuw
in gebreke blijven van Duitschland ten gevol
ge hadden.
Tot aan het eind van 1922 heeft Duitsch
land niet opgehouden zijn financielen, econo-
mischen en monetairen toestand slechter te
maken. Het heeft niets gedaan om het even
wicht in zijn financiën te herstellen en hield
de prijzen van het vervoer lager dan ergens
anders. Het heeft het aantal en de bezoldiging
der ambtenaren verhoogd, deed laakbaar in de
belastingheffing en verleende allerlei privile
giën aan de groote industrieel en en reeders.
Het bouwde een koopvaardijvloot, die thans
concurreert met de Amerikaansche, de Engel
sche en Fransche vloot. Het deed kanalen gra
ven, breidde de telefoonnetten uit en onder
nam allerlei werken, die Frankrijk gedwongen
was uit te stellen. Onder deze omstandigheden
heeft Fraftkrijk, dat zijn voornemen om onder
panden te nemen had aangekondigd, in het
begin van 1923 besloten de Roer te bezetten.
Het heeft de Roer beziet omdat Duitsch
land gedurende drie jaar geen enkele van zijn
verplichtingen nakwam en de Commissie van
Herstel heeft Frankrijk nadrukkelijk het recht
om te handelen toegekend. De wettigheid van
deze operatie, die Engeland thans betwist,
wordt door een tekst van verklaringen der bond
genooten, 't zij afzonderlijk, 't zij gezamenlijk
erkend, in 't hijzonder door het protokol van
Spa van Juli 1920, waaruit een volkomen over
eenstemming van Frankrijk en Engeland,
blijkt ten opzichte van de interpretatie van de
paragrafen 17 en 18 van aanhangsel 2 van het
vredesverdrag; voorts door de verklaring van
Londen van Maart 1921; door de besluiten
van den Oppersten Raad van Mei 1921. Het
Ultimatum van 5 Mei heeft de bezetting van
de Roer aangekondigd, niet slechts voor het
geval, dat Duitschland de door de Commissie
van Herstel voorgeschreven verplichtingen niet
zou aanvaard hebben, maar ook voor het ge
val, dat het die verplichtingen op een of an
der oogenblik niet verwezenlijkt kou hebben.
De Duitsche minister van buitenlandsche za
ken heeft dat den 9en Mei 1921 zelf erkend
in een parlementair dokument, dat hij aan de
pers heeft meegedeeld.
Hoe het zij, in strijd met de bepalingen van
het vredesverdrag gaat de Duitsche regeering
voort de Roer-bezetting te beschouwen als een
daad van vijandschap en heeft ons tegenstand
geboden, dien het lijdelijk noemt, maar die
actief is en hevig. Dit verzet kwam niet van
de bevolking in net Roergebied, nog minder
van die uit het Rijnland, maar uit zekere ln-
dustrleele kringen ep uit BerlUn. Het was dus
billijk, dat Frankrijk tegenover zulke feiten
het staken van het „lijdelijk" verzet als voor
waarde beschouwde voor nieuwe besprekingen
met Duitschland^
Het lijdelijk verzet ls niet slechts in strijd
met het vredesverdrag, maar ook met de
ware belangen van Duitschland, want het kost
veel meer dan de stipte nakoming zijner ver
plichtingen. De Fransche regeering wenscht
dus dat het ophoude en zij ls, naar zij reeds
eerder aan de Engelsche regeering heeft mee
gedeeld, bereid om als het lijdelijk verzet wordt
gestaakt, den aard der Roerbezetting te wijzi
gen en het Roergebied geleidelijk te ontrui-
men naar gelang Duitschland' zich van zijn
verplichtingen kwijt.
Laten wij aldus de nota nog eens her
halen, d&t wij niet langer aan de Roer wen-
schen te blijven dan noodig ls en er noen
politieke, noch annexionlstlsche oogmerken
koesteren
Het tlldperk, waarin Duitschland zich van
zijn verplichtingen kan kwijten, hangt geheel
van zijn eigen wil af. Men behoeft slechts na
te gaan, hoe snel Oostenrijk, in weerwil van
zijn kleine uitgestrektheid en zijn beperkt eko-
nomlsch vermogen, het klaar heeft gespeel
om zijn productie en krediet weer op peu
brengen, om zich er rekenschap van te geven
dat een land dat zoo sterk is uitgerust als
Duitschland, datzelfde zal kunnen doen als het
maar wil.
delen zou neerkomen op gelijk geven aan
Duitschland. Daarop zouden toepasselijk zijn
d® wo?rden, die Lloyd George op 31 Maart
1921 in de Oppersten Raad uitsprak: „In
dat geval zouden de overwinnaars de kosten
van de nederlaag dragen en de overwonnene
de vruchten der overwinning oogsten."
Het is niet waar dat de Fransche eischen
zoo zwaar zijn, dat ze Duitschland zouden ver
pletteren en verre boven zijn draagkracht uit
gaan. Sedert lang stelt Frankrijk zijn bondge
nooten een zeer eenvoudig program voor, dat
blqftibinnen het kader van den betalingsstaat
van Londen en in het kort hierop neerkomt:
Frankrijk vraagt zijn bondgenooten handha-
V'ng van de 23 milliard goud mark in A- en
B-obligaties en het in O-obligaties de som voor
te behouden, die van Frankrijk' geëischt zou
worden als schuld aan de bondgenooten. De
staat van betaling waarborgde Frankrijk die
twee rechten.
Het heeft enorme sommen op rekening van
Duitschland voorgeschoten. Frankrijk kan zijn
herstellingswerk niet afbreken, noch hen onbe
paald voortzetten op eigen kosten. Aan den
anderen kant heeft Frahkrqk nooit de schul
den ontkend, die het gedurende den oorlog
in het belang van de gemeenschappelijke over
winning heeft aangegaan. Het is trouwens
schuldeischer van Duitschland voor vijf of zes
milliard goud mark, die het aan sommige bond
genooten heeft voorgeschoten.
Kunnen echter de bondgenooten elkaar oor-
ogskosten terugvragen vóór. Duitschland be
taald heeft? De oommissie van herstel heeft
het totale bedrag van Duitschlands verplich
tingen vastgesteld en daarop kan niet terugge
komen worden. Slechts met eenstemmige
goedkeuring der bondgenooten zou het vastge
stelde bedrag herzien kunnen worden. Daar
tegenover moet de betalings-capaciteit van
Duitschland periodiek geschat worden, opdat
de aflossingen in verband met de omstandig
heden gewijzigd kunnen worden. Tot die wij
zigingen is bij meerderheid van stemmen be
sloten.
Wij zullen bereid zijn na te gaan boe de her-
eving van Duitschland en de betaling van het
lerstel overeen zijn te brengen wanneer het
verzet zal zijn gestaakt, maar men kan het ver-
goedingsvraagstuk niet opofferen voor den we
deropbouw van een oeconomischen rijkdom,
waarvan geen enkele bron is bedorven en die
slechts voor het oogenblik tot het laagste punt
gedaald is.
Wat de comniissie van herstel betreft, deze
heeft steeds bewy's gegeven van eeriykheid,
berekendheid voor haar taak en rechtvaardig
heidszin. Het is juist, dat, daar Amerika het
vredesverdrag niet heeft geratificeerd, de over
wegende Fransche stem en die van den Bel
gischen gedelegeerde voldoende kunnen zijn,
zooals de Britsche regeering constateert, om
een meerderheid te vormen; maar in werkeiyk-
heid zijn alle tekortkomingen vastgesteld door
een meerderheid van drie stemmen, waaronder
die van den Italiaansehen gedelegeerde.
Bovendien bezitten België en Frankrijk 60
pet. van de schuldvorderingen der geallieerden
op Duitschland.
Over deze verschillende vraagstukken en alle
anderen, besluit het Geelboek, blijft Frankrijk
jgeneigd1 om met de Britsche regeering en de
andere geallieerden vriendschappelqk te pra
ten.
Het zou gemakkeiyk zy'n het eens te worden
over de zoo snel mogeiyke betaling van de
Duitsche schuld, overeenkomend met de kos
ten van het herstel van de verwoeste gebieden
en tot een bepaalden datum het onderzoek door
de commissie van herstel uit te stellen van de
betaling van het tweede deel der schuld. Het
onderzoek van de'betaling van de oorlogsschul
den zou dan bij gemeen overleg tot denzelfden
datum worden uitgesteld.
Wy veronderstellen niet, dat Engeland de
schulden van de geallieerden zal willen opei-
scben vóór de betaling der schadevergoedingen.
In verband met de overhandiging van, de
Fransche nota te Londen zegt de N. Rott
Ot. o.m.:
Wat uit Londen verluidt over den inhoud
der Fransche nota strookt met de officieuze
samenvatting, die de Temps ervan geeft. De
kern ervan is dat Frankrijk voor zichzelf
van Duitschland! 26 millioen goudmark
(1800 millioen pond sterling) eischt plus de
bedragen die het aan Engeland en de Ver.
Staten ter afdoening van ziln schuld' zal
moeten betalen. Als men dat surplus weg
cijfert en daar zal het in de praktyk wel
toe komen gaat de Fransche elsch uit van
een totaal bedrag der schadevergoeding van
50 milliard goudmark, het cHfer dus door
Bonar Law In Januari geopperd, doch toen
door Poincaré van de hand gewezen.
De Fransche nota laat verder de mogelijk
heid van een aan Duitschland te verleenen
moratorium open, doch verlangt er „zeer
voldoende waarborgen" voor, waarvoor als
we het goed begrijpen, een verzachting van
het regime aan de Roer in het vooruitzicht
wordt gesteld'.
De waarde van deze voorstellen hangt na
tuurlijk geehel af van den omvang en den
aard der geëlschte waarborgen, waarom
trent we vooralsnog niets hooren.
Te Londen schijnt men zich voor te berei
den op langdurige besprekingen. Baldwin
en Curzon, die aanvankeiyk zooveel nadruk
legden op het spoedelschendo van een rege
ling, toonen nu minder haast, 't geen ver
klaarbaar is uit de overweging diat voor in
grijpende besluiten het parlementair reces
zich niet leent. Het is ook mogeiyk dat zil
de toestanden in Duitschland wat minder
somber Inzien dan eenigen tijd geleden en
Stresemann de gelegenheid willen laten om
zynerzyds met voorstellen te komen.
Door Moskou is een bedrag van een mil-
„MAAR VROUWTJE,ALWEER
EEM NIEUW TOILETJE
„WELNEEN. ALLEEN iTAAR
GETWIMKT"
DE LEVER'S ZEEP MAATSCHAPPIJ.
VLAAR DINGEN
EaLnharüen van tSunlx^ht GZ2 LtJX
lioen gouden markpn beschikbaar gesteld,
ter verdeeling onder de communistische be-
drqfsraden. Naar het schynt is het partybe-
stuur afgetreden wegens te slappe houding
en zal men te Moskou zelf de leiding der
communistische actie in Duitschland in han
den nemen.
De economische krisi». begint in Duitsch
land haar hoogtepunt te naderen. Met een
kolenprys, die ver boven den wereldmarkt-
pry's uitgaat en loonen, die in vele gevallen
de voor-oorlogsche naderen en zelfs over
treffen, raken tal van bedrijven in de knel;
in de eerste plaats die, welker producten het
publiek desnoods ontberen kan. Zoo is het
geen wonder dat de bond van uitgevers een
der eerste is, die stopzetting of grooté be
perking loverweegjt. Verkeersmiddelen, als
de Berlqnsche tram, zitten ook voor zoo
groote tekorten dat zy geen raad meer we
ten.
Berichten over a.a sluiting in het groot
van fabrieken komen uit Saksen en zyn zoo
ernstig gemeend dat de socialistische Sak
sische regeering, die toch van oommunisti-
schen steun afhangt, het noodig heeft ge
acht de arbeiders te waarschuwen tegen
loonopdrqverqen, die de nqverheid met on
dergang bedreigen. In de dagen, die aan den
val van het kabinet-Uuno voorafgingen, heb
ben de Saksische arbeiders van de heer-
sbhende onrust gebruik gemaakt om loonen
te bedingen, die aanzienlek hooger zijn dan
elders in het rijk- Dit leidt tot wanverhou
dingen, welke den ondernemers alle concur
rentie onmogeiyk maakt. Het belang der ar
beiders zelf is ermee gemoeid dat de loonen
voor het geheele rijk worden geregeld en
dan bindend voor werkgevers en werkne
mers rijn.
Zondagavond heeft het rijkskabinet er
zich lang en breed mee bezig gehouden en
vooral beraadslaagd over het voedselgebrek
dat steeds nijpender wordt. Wat over de be
sluiten der nieuwe regeering bekend is ge
worden komt hierop neer dat een deviezen
fonds zal worden gevormd, van naar schat
ting een half milliard goudmark, voor aan
koop van levensmiddelen in het buitenland.
De regeering zal daarvoor aankloppen by
nijverheid, landbouw en handel en zoo noo
dig tot in beslag neming van het noodlge
buitenlandsche geld overgaan. De zoo ont
eigende bedragen zullen in. papiermarken
aan de eigenaars worden vergoed. Deze
krasse maatregelen, die het kabinet reeas
zoo kort na zyn optreden neemt, en stellig
in ruime mate aan den Invloed der socialis
ten is toe te schrijven, zal door de betrok
kenen stellig niet zonder krachtlgen tegen
stand worden aanvaard. Vooral de iujver-
heid toch heeft ree»ds met groot gebrek aan
buitenlandsche betaalmiddelen te kampen.
Hieruit is de verdere depreciatie van de
mark, die Dinsdag te Berlijn rampspoedige
afmetingen heeft aangenomen, goeddeels te
verklaren. N. ut
Uit Beriyn wordt aan het Bbl. gemeld:
lOmtrent de noodverordening waartoe de re
geering Maandag heeft besloten, is nog geen of-
ficieele mdedeeling gedaan. De avondbladen
van heden brachten weliswaar uit allerlei par
lementaire bronnen reeds byzonderheden over
de maatregelen dpr regaering, doch er is nog
niets definitief bekend gemaakt.
Men krygt echter sterk den indruk dat in
de kringen der ryksregeering de meening over-
heerscht, dat thans met dictatorale middelen
tegen de dreigende economische ineenstorting
moet worden gestreden. De meest betrouw
bare mededeelingen omtrent de regeringsmaat
regelen vindt men ongetwyfeld in Stresemanns
orgaan, de „Zeit". Het blad deelt mede, dat de
geweldige duurte en de nieuwe val der mars
het voornaamste onderwerp der beraadslaging
in het rijkskabinet vormden. Er zal een poging
wordeft gedaan om door financieele en poli
tieke maatregelen een verdere daling der mark
te verhinderen en de vaststelling der prijzen,
o. a. op de levensmiddelenmarkt, te leiden, het
geen natuurlqk ook een tegenhouden der
stormachtige toonbeweging ten gevolge zou
hebben.
Tot de maatregelen zou ook dp vorming van
een deviesenfonds voor den aankoop van le
vensmiddelen in het buitenland behoofen. Dit
deviesenfonds, welks bedrag op 300 tot 500
millioen goudmark wordt geschat, zou in de
eerste plaats door vrijwillige giften, en wan
neer die achterwege zouden blq'ven, door mid
del van dwangmaatregelen tot stand moeten
komen.
De „VorwSrts" bepleit het in beslag nemen
van alle deviesenvoorraden, die zich in Duitsch
land bevinden. Wanneer men de banken zou
dwingen haar kluizen te openen, zoo zou, naar
het blad meent, de minister van financiën zelf
verwonderd zyn over de grootte der voorraden
buitenlandsche betalingsmiddelen. Lydt het rijk
en het volk, dan kan er slechts één oplossing
zy'n: By dezen noodtoestand moeten alle volks
klassen in getijke mate betrokken zyn. Het
blad verwacht daarom dat de regeering op al
de verborgen schatten de hand. leggen zal.
r
De bankbiljetten productie.
Op het einde van deze week zal de bank
biljetten productie tot ongeveer 60 billioen
per dag worden opgevoerd. Te dien einde zul
len ook 100 millioen markbiljetten in omloop
worden gebracht.
Van heden af kost het brood buiten d'e
distributie te Berlijn 400.000 mark.
De Fransche bezettingsoverheid te Dussel-
dorf heeft in verband met den aanslag op
een Fransche wachtpost in 't begin van deze
maand, 13 leidende induStrieelen uitgezet,
weir families binnen, enkele dagen het be
zette gebied moeten verlaten.
Uit Mainz wordt aan het Journal gemeld:
Van de personen die er by de jongste troe
belen te Aken gekwetst zijn, zqoi er vyftien
aan de kwetsuren gestorven.
Vermopdeiyk ter verscherping van de af
zetting zijn de Fransche troepen aan de
grens van het bezette gebied aan de Roer
de laatste dagen zeer versterkt, terwyi men
ook nog nadeje versterkingen wacht De
controle is zeer streng.
Essen, 22 Augustus. De Franschen hebben
een werkman van de spooxwegwerkplaats te
Witten doodgeschoten. Byzonderheden ont
breken.
Ontbinding van nationalistische
De Intergeailieerde Rynland-Oommissie
heeft besloten een aantal nationalistische
vereenigingen, w.o. de organisatie O., de
Orgesch, de nationaal-socialistische party,
de StaMhelm, het Vrijcorps Oberland en de
Nationale Bond van Duitsche Officieren, in
het bezette gebied te ontbinden .en te verbie
den, daar deze als een gevaar voor de bezet
tingstroepen worden beschouwd.
Tengevolge van detn krachtigen oosten
wind is het vuur weder aangewakkerd en
heeft de brand zich uitgebreid van Esterel
naar de kust bij Valescure, St. Raphael en
Fréjus.
Acht personen zouden zyn omgekomen by
de boschbranden in de buurt van Esterel en
Marnes.
De Parysche redacteur van „De Maasbode"
schrijft uit Luz dd. 16 Aug.:
De weinige Nederlanders, die aanwezig kon
den zyn by de plechtige uitvaart welke zoo
juist laat in den namiddag in het stille, byna
antieke Pyreneeëndorp heeft plaats gehad, zyn
diep onder den indruk van het bewys van
Fransche generositeit, door de autoriteiten en
de geheele bevolking aan den "dag gelegd in
hun deelneming met het tot onzer omgekomen
landgenooten en de droefenis der zoo ver ver-
wyderde zwaar getroffen families. Het. zou
den beproefden betrekkingen een balsem zijn
geweest de diep-emotloneerende wyze te heb
ben aanschouwd, waarop aan de omgekomenen
de laatste eer werd bewezen. De harteiykheid
heeft geëvenaard met den moed en de krachts
inspanning tegenover het overmatig gebeuren.
De baren waren opgesteld' in de entrée van
het stadhuis, alle met een zwarten met zilver
labyrinth doorwerkten doek en met bloemen
uit de alpentuinen bedekt; die der geïdentifi
ceerde Katholieken bovendien gedekt door het
crucifix. Wegens de geringe ruimte was slechts
een enkele kist in de kerk geplaatst, in welke
te drie uur een indrukwekkende plechtigheid
plaats had in tegenwoordigheid' van alle auto
riteiten. De rouw werd geleid door den Neder-
landscben consul, den heer Oabiro, 'n Fransch-
man uit Bayonne, voor wiens onvermoeide
zorg en energie voldoende bewondering moei
lijk is neer te schryven. -
Voorts waren aanwezig de prefect der Boven.
Pyreneeën, de onder-prefect, de hoogere dis
trictsambtenaren en gewestelijke vertegenwoor
digers, allen in ambtsgewaad, evenals de bur
gemeesters der omliggende gemeenten, de pre
sident van de rechtbank en tal van gemeente
raadsleden, doctoren, enz. van de streek. De
enkele Nederlanders van de familie-leden
was nog niemand gearriveerd bevonden zich
aan weerszyden van de katafalk, terwyi het
overige van het mlddeneeuwsche tempelieren
kerkje werd gevuld door de eenvoudige berg-
bevolking. Door vervroeging van het aanvangs-
uur had men de plechtigheid volkomen vrij
kunnen houden van de nieuwsgierige belang
stelling der toeristen.
Terwyi de klare alpenklok haar afgemeten
tjinken deed wegvloeien in de ruimte van het
melancholiek landschap, schreed de geestelqk-
heid binnen, pater P. van den Tempel O. P.
uit Röttdrdam als officiant, omgeven door den
vertegenwoordiger van mgr. Schoepfer, bis
schop van Lourdes, deken Heche en dé pries
ters uit de omgeving, naar het altaar, waar zij
de vespers en de -eerste noctumen van het
officie der overledenen zongen.
Na de absolute sprak de eerwaarde deken.
„Slechts van één rust hier het stoffelijk over
schot; van één, van wie de identiteit verzekerd
is en die met de vier andere geloofsgenooten
den dag aan de ramp voorafgaand, heeft ge
bruikt om gezameniyk als voorbeeldige Katho
lieken te Lourdes hunne plichten te vervullen
en zich onder de bescherming van Onze Lieve'
Vrouw (te stellen."
De gewyde spreker schetste vervolgens kort
het droeve van dit verscheiden ver van het
vaderland verwqderd en sprak een troostwoord!
uit dat als het Sursum-cordabevel van het
requiem-officie de harten trof.
Plechtig was de stoet in welken de haar werd
meegevoerd om ze weer by de overige te plaat
sen. In de entrée nam toen de predikant der
Gereformeerde gemeente Tarbes het woord om
het by de protestanten gebruikelijke ceremo
nieel eveneens met stichtende plechtigheid uit
te spreken. Ook deze hield een toespraak die
zeer ontroerde.
De prefect trad vervolgens onder het rouw-
oaldakqn, dat het Hollandsch initiaal droeg om
in een plechtig woord de deelneming van de
Fransche regeering te betuigen en die van de
gewestetijke besturen: „Zeker", zoo zei hq, „wy
vleien ons niet, dat het officieel rouwbeklag,
ondanks zqn diepe welgemeendheid, den rouw
der families, zoo wreed getroffen, kan ver
kleinen. Maar ten minste willen wy aan allen
de verzekering geven, dat hunne smart wordt
gedeeld door ons vaderland. Moge die stem van
Frankrijk aan gene zqde van gindsche grenzen
haar echo hebben bq die edele Hollandsche
natie, welke ons gedurende den oorlóg steeds
steunde! Misschien meer dan andere, wist het
Nederlandsche volk ons te begrijpen en van
ons te houden, omdat het, als wij, in de ern
stige uren in welke het tot der volken beslecht
wordt, dezelfde bezorgdheid heeft g,had zy'n
onafhankelqkheid te verdedigen en zqn na
tionaal volksbestaan. Helaas, welke droefheid
voor ons in zulk een tragisch ongeluk vreem
delingen-vrienden te zien. omkomen, op onzen
bodem om ons beter te kennen en te waardee-
ren."i
En zich tot de Nederlanders wendend zei hq
met een groote bewogenheid in de stem: „O,
ik verzoek u, zeg, zeg vooral aan de nabe
staanden, dat, zoo de graven dier ongelukkige
slachtoffers in Frankrijk blijven, %r altijd god
vruchtige handen zullen zijn om er btoemen
te brengen (en dat hun aandenken leven zal ip
onze bergen en onze valleien, evenals in onze
hia/rten."
Nadat de burgemeester van Luz in woorden
van ontroerende hartelqkheid zyn gevoelens
had vertolkt, sprak de Nederlandsche consul
namens de Koningin, namens de Nederland
sche regeering en namens de betrekkingen,
dankte de heer Oabiro in diep doorvoelde
woorden voor de bewqzen van deelneming der
Fransche regeering, daaraan onmiddellqk toe
voegend de meest volkomen erkenteiykheid
voor de heldhaftige redding van en de lieve
zorgen besteed aan den eenig overgeblevene,
zoo wonderlijk gespaard.
„By ons diep gevoeld dankweten willen wij
gedonken den burgemeester van Luz, den heer
Laborde, den onder-prefect van Argèles, den
heer Phllippe en diens ambtgenooot van Melle,
den heer Balley, die het reddingswerk geleid
hebben van de vrywllllg werkende bevolking.
Onder de redders hebben sommigen daden van
werkeiyke heldhaftigheid' volbracnt; hun in het
byzonder een hartelijk „dank"; en ook aan den
geneesheer en de eerwaarde zusters van hef
ziekenhuis te Luz, die den geredden heer Kuy-
pers omringen met zoo liefderijke zorgen.
Aan het slot der ceremonie gaf een der aan
wezige Nederlanders gevolg aan het verzoek
zqner aanwezige landgenooten om ook uit Ne-
derlandschen mond' een eenvoudig dankwoord'
te zeggen aan die harteiyke Pyreneeënbevol-
king voor de wyze waarop zy haren moed heeft
aangewend en hare deelneming aan den dag
gelegd.
(Zeer onder den indruk bleef men toeven,
om den prefect gelegenheid te geven den ge
redde te bezoeken, waartoe ook enkele landge
nooten werden genoodigd.
Van dit bezoek zal ons een onverwoestbare
herinnering zyn, het oogenblik waarop om de
sponde van den geredde geschaard', de Predik
heer en de predikant met den geredde en de
overige aanwezigen gezameniyk lulde het „Onze
Vader" ten hemel zonden voor deze mensche-
ïykerwyze ondoorgrondeiyke redding.
In den avond zyn de kisten in rouw-auto's
.naar het kerkhof te Lourdes overgebracht om
in een voorloopigen grafkelder de definitieve
rustplaats hetzij hier, hetzy in het vaderland,
te wachten.
