E
T
AAN DE VERBRUIKERS VAN
JURGENS' PLANTA
Tweede Blad.
DE FIJNSTE PLANTENBOTER
PRIJS 60 CENTS PER POND
ANT. JURGENS' MARGARINEFABRIEKEN
VAN ZATERDAG 6 OCTOBER 1923.
AMSTERDAM SCHE BRIEVEN.
ROND DEN DAM.
Kunst In bussen: —artistieke „conserven"
vtyrauurzaamd'ü kruist-boontjes, en dito-
erwten, tn blikken aan den mam gebracht
oiwler de firma-nam en van toekomstige,
kunstzinndge Hoógstratens of Lenzboungs!
Beu zal er, nó de gramofoom-platen, nó de
draadlooze overbrengingen, enz. enz. zeker
eens toe komen. De toekomstige huisvrouw
ral zich, zooals zij nü bi) onverwacht bezoek,
tot haar opluchting herinnert nog een blik
je etenswaren in de provisiekast te hebben,
hl later jaren, bij dergelijke gelegenheden,
Ook herinneren, dat er nog een blikje „too-
neel of „dans" aanwezig is en, ten behoeve
van haar gasten, zal zij het openen en de
vertooning, losgemaakt uit de bederf-we-ren-
d!e middelen, aan het huishoudelijk audito
rium voortzetten
tHet gó at er heen; het nadert het reuzen
schreden, maar toch nog niet zóó snel of
voorloopig bet eekent het „kunst in bussen"
niet anders» dan dat de zegevierende motor*
bus ook in kunstleven veroveringen1 gaat
maken. Dezer dagen werd n.L door het No*
derlandsch Tooneel een proef genomen om
de „bezetting" van een stuk, dat in „de pro
vincie" moest „gaan'", per motorbus naar de
plaats van bestemming heen en weer terug
te voeren. Wat dan o.m. het voordeel op
levert, dat, waar anders in vele gevallen in
primitieve gelegenheden overnacht moet
wordén, thans de acteurs en actrices den
zelfden avond nog hun hoofdstedelijke
haardsteden kunnen bereiken. En zoo zag
men dan onlangs broederlijk en zusterlijk in
óén forschen bus de „père noblo", naast „den
verrader", die jeune premier'8, naast den
„marqué" plaats nemen en, vergezeld van
kapper en kleedster, onder de toonen van de
claxon het platteland tegemoet rijden. In af
wachting van die andere „kunst in bussen",
grootsche overwinning der moderne tech
niek, die het reizen van tooneel- en andere
gezelschappen geheel en al overbodig zal ma
ken, doen we het nü dan nog maar met deze
„kunst in bussen'8 waarvan de eerste proe
ven naar méér smaakten.
Niet in een bus, maar in een pot, in de
doofpot namelijk, heeft onze Gemeenteraad
die, ook in zijn „officieele" boezem opkomen
de anti-Vlootwet-actie gestopt Aan die actie
wordt hier in d'e stad, den laatsten tijd hard
gewerkt, Even hardnekkig als de bloemetjes-
en vlaggetjes-dames, vervolgen U thans, op
straat de propagandisten met lijsten ter tee-
kening op het anti-Vlootwet-adr e& En de
laatsten, men kan 't niet ontkennen, hebben
aanmerkelijk meer suoces dan de eerstan. Al
is het „doel" der bloemetjes en vlaggetjes
ook nog zoo sympathiek, t wordt „vieux jeu"
en lichtelijk vervelend.Het denkbeeld
daarentegen, dat zeker 80% van de bevol
king tegen de Vlootwet is en deze er desal
niettemin tóch nog wel eens zou kunnen
werden doorgedreven, is, in democratische
tijden als de onze, betrekkelijk nieuw, stemt
tot ergernis en.tot bereidwilligheid om
op genoemde lijsten te teekenen. Die bereid
willigheid ging zelfs zoo ver, dat het ver
plegend personeel in de Gemeentegasthui
zen „op zaal", in da diensturen, hun pro-
teSteerende handteekeninig plaatsten. Dit
kwam het Gemeentebestuur ter oore en.
een streng verbod volgde om dergelijke „pro
pagandistische acties" tijdens de diensturen
na te laten. Een verbod waartegen op zich-
zich weinig in te -brengen valt. al werd de
zaak oJ. wel wat hoog opgenomen.
Er zat echter, achter dit in uiterst krach
tige'termen uitgevaardigd verbod bij het
Gemeentebestuur wel wat méér dan een te
gengaan van het vermorsen van gemeente-
tijd. Er zat een angst achter om.zich
aan koud' water te branden. Dat bleek wel bij
de behandeling in den Raad van het com
munistisch voorstel, strekkende om ook van
wege den Amsterdamschen Raad bij de
Volksvertegenwoordiging tegen het Vloot
wet-ontwerp te protesteeren. Officieel
betoogden de tegenstanders van dit voorstel
(waaronder' ook de S.D*A.P.'era zich schaar-
den)' mocht en kon onze Raad zich met deze
aangelegenheid niet in laten. Wat andere,
kleinere Gemeenteraden doen, gaat ons niet
aan, zeiden zij; wij, als Raad, adresseeren al
leen wanneer onze „gemeentehuisboudings*
belamgen" direct en zichtbaar in het gedrang
komen....
Het is een standpunt, dat tenslotte door
de ovengroote meerderheid van den Raad ge-
deeld werd en waar we ons dus bij hebben
neer te leggen. Alleen kan' men vragen waar
het „directe" van die „gemeentehuishou-
dingsbeïang" eigenlijk begint en waar zij,
deze belang, inderdaad „zichtbaar" worden!
En overigens, der traditie van eeuwen ge
trouw, heeft Amsterdam zich heusch wel
eens meer ingelaten met zaken die min of
meer beenreikten over de enge grenzen van
Amsteb en IJ-oevers.
Hoe het ook zij: men bleef dus nü maar
liever „officieel" in de ruimte en vergenoeg
de zich met een „verstandige" zelfbeperking;
of zij ook „wijs" is, moet een ieder maar, naar
het eigen standpunt afmeten.
Wet ongetwijfeld en zonder de geringste
kans op tegenspraak, tot onze directe ge-
meentebuishoudings-belangen gerekend kan
worden is: do verbinding van onze haven
met <le Noordzee. Een directer is or
voor een stad als de onze bijna met. En anes
wat die verbinding dan ook hm vergemaK-
kelijken, vereenvoudigen en billijker maken
heeft men met alle kracht te bevorderen en
te steunen. Vandaar ook de voortdurende
aandrang die men van hieruit uitoefent om
de afwerking van de nieuwe sluis te IJ mui-
den te bespoedigen en nü onlangs weer de
officieele bulds die men door middel van on
zen havenmeester heeft doen geworden aan
den kapitein van een Noorsch toeris.on
schip, dat het bestaan had op eigen kracht,
zonder hulp van sleep booten, naar de hoofd-
Ingezomten TWmtcrfLwrttïig.
ANT. JURGENS' M ARG AR I N EFAB RI E K E N TE OSS
prijs van
2 prijzen van
5 prijzen van
ÏO prijzen van
ÏO prijzen van
20 prijzen van
500 prijzen van
lOOO prijzen van
f 500.—
200.-
100^-
50.-
25.-
10.-
f
f
f
f
f
f
(B 3»o)
stad op te varen. De havenautoriteiten heb
ben den laatsten tijd steeds gepoogd het den
betrekken reedlerijen en andere belangheb
benden aan het verstand te brengen, dat het
Noordzee-kanaal zich inderdaad goed leent
tot het „met eigen kracht" varen. Zonder
veel resultaat echter tot nu toe. Toen nu de
Noorsche kapitein wél het feit bestond, ging
er een gejuich bij gezegde autoriteiten op en
bood1 men dezen voortvarenden zeeman zelfs
een souvenir aan. „Zie je wel, dat het kón;
dat het heusch niet aan óns ligt als er nog
altijd geklaagd wordt over de lastige na
vigatie op het kanaal!" riep men daarmede
indirect heur toe, die „de oude sleur" van
slepen bleven volgen. Ér kwam echter de
laatste dagen tegen deze voorstelling van
zaken wel «enig verzet bij de Amsterdam sche
scheepvaart, die zonder meer dit verwijt van
gebrek aan initiatief moeilijk op zich kon
laten zitten. „Ja zeker; het kón" antwoordde
zij, „maar er zijn vele kansen dat het mis
gaat, óók! Dat die Noorsche kapitein het
wél waagde is waarschijnlijk voor een groot
deel te wijten aan het feit, dat hij zich van
de gevaren maar half bewust was." En dan
somt men die gevaren op, mogelijke bot
singen met lange, vooral lange zandr aak-
slepen en diergelijke meer, gevaren die ech
ter grootendeels door betere scheepvaart-
bepalingen op het kanaal te 'ondervangen
zijn. Men raadt de autoriteiten aan ook de
hand in eigen boezem te steken.
De waarheid zal ook hier wel in het mid
den' liggen. Moge dat „midden door middel
van een compromis en een vruchtbare sa
menwerking tusschen onze scheepvaart en d'e
haven-autoriteiten spoedig gevonden wor
den. Tot heil van onze haven en dus tot heil
van onze stad.
Een ander direct belang, dat in den loop
der tijden ongetwijfeld nog directer
wordlen zal is de toestand en de bruikbaar
heid van onze vüieghaiven. Van „onao" kon
men eigenlijk tot nu toe niet eens spreken.
„Schiphol" ressorteerde nog steeds onder
het Ministerie van Oorlog en Amsterdam had
er als zoodanig weinig over te zeggen. Lan
ge onderhandelingen zijn dienaangaande ge
voerd en eindelijk is men nu zoo ver, dat
door genoemde Ministers aan ons Gemeente
bestuur een contract is voorgelegd waarbij
de stad over het vliegveld de beschikking
krijgt, behoudens een klein gedeelte dat voor
de militaire luchtvaart gereserveerd blijft
Natuurlijk zal teekening van dit contract
geld koeten, dat echter zelfs in deze bezui-
nigingstijidlen1 wel mag worden uitgegeven
oi„ als men daarmede zich het bezit van een
goed geoutilleerd vliegveld) verzekeren kan.
Én l1/» millioen, d'e som die Rotterdam in
dertijd voor haar vlieghaven over had, zal het
hier niet eens kosten. Dat er tenslotte dan
ook een betere, kortere weg naar Schiphol
komen moet Is duidelijk; maar dit kan men
dan, gezien de slechte tijden, genoegelijk
nog wel wat uitstellen. Laat ons eerst maar
bedoeld contract teekenen. Dat is al een
goed en noodzakelijk begin.
BINNENLAND.
Naar de TeL verneem.fi, Is binnenkort
de benoeming te verwachten van mr. W. O.
Wandelaar, burgemeester van Alkmaar, tot
burgemeester van Dordrecht.
Tegen de Vlootwet
De R. K. Kiesvereeniging Rijkskieskring
's-GravenM'ge hield Donderdagavond in het
gebouw „De Vereendgmg" in de Willlem-
straat haar uitgestelde tweede vergadering
ter bespreking van de Vlootwet, onder voor
zitterschap van den heer G. W. Hystefc.
Da volgende motie van het (bestuur werd
aangenomen met 210 tegen éH stemmen.
De uitslag werd' met luid applaus begroet
De R.-K Mesvereeniging, enz.,
overwegende
dat uit de houding der Regeering blijkt,
dat deze de aanhangige Vlootwet zoo spoe
dig mogelijk wenscht te zien aangenomen;
dat de benoodiigde bedragen voor de uit
voering der Vlootwet moeten worden ge
vonden desnoods ten koste der sociale wet
geving, van het onderwijs, van de loonen
van het overheidspersoneel, van de moge
lijkheid van vermindering van belasting
druk en van andere 'gewichtige belangen
■dat in de R.-K. Staatspartij in het alge
meen en in den RijksMesikring 's-Graven-
hage in het bijzonder voortdurend is aange
drongen op aanzienlijke bezuinigingen ten
aanzien van de militaire uitgaven;
dat door de uitvoering der aanhangige
Vlootwet aan dezen aandrang niet wordt
voldaan;
dat de beproefde buitenlandfldhe politiek
van Nederland1 ook in de toekomst alle mili
tair vertoon1 moet vermijden, maar hierin
moet bestaan, dat wij:
le. ons verre houden van alle 'bondgenoot
schappen of speculatie op 'bondgenootschap
pen,
2e. de bestaande uitstekende verstandhou
ding met alle andere mogendheden met de
meeste kracht bevorderen;
8e. het hooge aanzien, dat Nederland in
alle landen om zijn igroote cultuurwaarden
en niet om zijn militaire krachten geniet, als
de beste waarborg voor onze onafhankelijk
heid bewaren en vermeerderen;
dringt er met den meesten ernst bij de
R. K. Kamerfractie op aan de aanhangige
Vlootwet niet te aanvaarden;
besluit deze motie ter kennis te brengen
van de Katholieke Kamerfractie en de pers;
verzoekt den overigen R. K. Rijkskies-
'kringorganisatles aan deze motie adhesie
te betuigen.
De kruiser „Sumatra". 1
De kruiser „Sumatra" nadert bij de^Ne-
dlerlanidlscha Scheepsbouw Maatschappij de
voltooiing.
Van buiten tenminste ziet het 7000 ton me
tende schip er al tamelijk „af" uit. Er steken
(nog wel geen vuurmonden buiten boord,
maar de romp is toch volkomen klaar. Aan
hetgeen er echter binnen dien romp. aanwe
zig behoort te zijn ontbreekt nog wel een
en ander. Zoo zijn wel de ketels reeds aan
gebracht, maar d'e turbines zijn nog in de
maak bij Werkspoor. Door den brand, die
verleden jaar in de fabriek woedde, zijn ook
die voor de „Sumatra" bestemde turbines ver
nield, zood'atmen weer nieuwe moest ver
vaardigen. Het gereedkomen van de „Su
matra" werd hierdoor natuurlijk aanzienlijk
vertraagd.
De voor het schip bestemde machines zul
len een kracht kunnen ontwikkelen van
70.000 P.K. waardoor het met een snelheid
van 80 knoop zal kunnen varen. Als ver
gelijking zij hierbij vermeld, dat die „Jan
Piatersz. Coen", een adhip van gelijke laag
te, mm. 150 M.f met een machine van 8DD0
P.K. tevreden moet zijn.
Ih April 1926 hoopt men de JSumatra" ge
reed te hebben. Het zusterschip, die „Java",
die met genoemden kruiser de grootste sche
pen der Nederlandsche oorlogsvloot zullen
vormen, zal reeds in Januari '24 voltooid efln.
De schadeloosstelling van de Kamerleden.
Namens de Kamerfractie van den Vrij
heidsbond, ia gisteren de volgende brief
aan de Ghrist-HisL Kamerclub gericht:
Naar aanleiding van uw schrijven d.<L 28
September jJ., waarvan wij tegelijkertijd pu
blicatie in de pera opmerkten, hebben wfj die
eer u mede te deden, dat wij daarvan niet
zonder verbazing hebben kennis genomen.
Wanneer het de bedoeling van uw schrij
ven mocht zijn, daarmede onze Kamerclub
een opwekking,te geven, in gelijken zin te
hiandelon/ian zou dit doel vermoedelijk beter
kunnen zijn bereikt, indien er gebruikelij-
kerwijze een gezamenlijk overleg ter zake
had plaats gevonden; thans ligt het voor de
hand, dat wit uw schril ven voor kennisgo-
vin" aannemen.
Wij willen u intuaachen nog wel mededee-
ïen, d'at een soortgelijk denkbeeld ook reeds
eenigen tijd bij. ons een punt van overwe
ging had uitgemaakt, en dat wij voornemens
waren, zoodra een verlaging van ambte-
naarstractementen inderdaad ieen feit mocht
worden, de andere groepen der Kamer uit te
noodigen, van gedachten .te wisselen over de
vraag, of het op dén weg der Kamerleden
kan liggen, zich een offer, en zoo ja, in wel
ken vorm, te getroosten.
Door uw, onzes inzien* ontijdig optreden,
zal thans die weg niet kunnen worden be
treden; wij zullen nu te zijner tijd overwe
gen, wat ons in deze zal te doen staan.
Salari «vermindering.
Het hoofdbestuur van „Ons Belang" Ver,
van Onderofficieren enz. bij de Nederl, Land
macht en het cómitó tot behartiging van de
algem. belangen van het Marinepersoneel,
beneden den rang van offloier, kwamen op
3 dezer bijeen ter bespreking van de te voeren
actie inzake de voornemens van de Regeering
de salarisverslechtering betreffende en werd
te dien opzichte tot algeheele overeenstem
ming gekomen.
Ondersteuning van redden van schip
breukelingen.
Op Hoofdstuk ES van de begrooting van
Waterstaat voor het volgend jaar is voor het
eerst een memoriepost uitgetrokken (art.
239) voor ondersteuning van redden van
schipbreukelingen, alsmede van hun nage
laten betrekkingen.
Er is dus kans, dat bij; de behandeling deze
memoriepost in een vasten post verandert,
waaruit de vele redders van schipbreukelin
gen' zullen worden ondersteund.
Subsidie •roor weridoozen.
De Regeering heeft goedgevonden, dat
ook voor 1924 die mogelijkheid zal geopend
blijven, dat aan werkloozenkassem een sub
sidie van meer dan 100%, overeenkomstig
de bepalingen van het werklo jsheidsbesluit
1917, wordt verleend, doch alleen in geval
len, waarbij het dringend noodig blijkt
Bezoek van een Amerikannschen kruiser.
De Amerikaansche kruiser Pitfcsbuxa, wel
ke, omstreeks 10 dezer hier fie lande ver
wacht werd!, zal volgens nadew bericht, In
den vroegen ochtend van den 18den dezer
te Rotterdam aankomen.
Reclame op
Het allernieuwste. De achterkant van de
postzegels zal beschikbaar
voor reklamodoeleindea
Wie biedt er wat voor?
worden gesteld
Een schadepost
In den zomer van 1920 heeft het rf]k voor
84L000 gekocht panden In den Oppert en
de Veriaatstraat te Rotterdam, waarin des
tijds gevestigd waren de scholen van de zus
ters Dominicanessen, omi za ten dienste van
de posterijen in gebruik te nemen.
Inmiddels zijn die daar gevestigd' geweest
zijnde diensten van de posterijen overge
bracht naar het nieuwe pokkantoor, en van
daag heeft de ontvanger der registratie en
domeinen aldaar, bij inschrijving, deze per-
oealen week verkocht
De hoogste inschrijver biedt j T8.000; de
laagste 70X00.
Een strenge winter op komst?
In Hemel en Dampkring" geeft dr. Z. Ka
merling het vervolg van zijn beschouwin
gen over „Jaren met .abnormale weersge
steldheden".
In zijn beide eerste artikelen betoogde hij,
dat er verband moet bestaan: eeuerzfids tus
schen bijzondere meteorologische afwijkin
gen in den stand der planeten, anderzijd*
tusschen dm stand der planeaten en die in
tensiteit der zonnevlekken.
•Dr. Kamerling neemt aan, „dat Jupiter en
Saturnus, en in mindere mate ook d'e andere
planeten, een directeu invloed op den damp1
kring van de aard uitoefenen', door een lucht
beweging te voorschijn te roepen afwisse
lend in de richting van de pollen naar den
aequator en omgekeerd. Deze luchtverplaat
sing wijzigt dan de verdeeling van de gebie
den van hoogen en lagen druk.
Voor den komenden winter verwacht die
heer Kamerling „dat de door Jupiter ea door
Saturnus veroorzaakte luchtjgolveu zich
dicht bij de keerkringen vormen, en dat het
aanzwellen van deze luchtgolven later een
aanvang neemt De factor, die in dm voor
afgaande® winter luchtverplaatsing van dm
aequiator naar de polen, dus hoogere tempe
ratuur, medebracht, treedt op den achter
grond; wij krijgen overheersehende lucht
beweging van de polen naar dm aequator.
N.O. wind in West-Europa m tamelijk lage
.wintertemperatuur,"
Ook vestigt do heer Kamerling nog de
aandacht op de Jupiter-poriodo van onge
veer dertien maanden, die b.v. medebracht,
dat de hitte-periode van éind Mei 1922 in b0-
•gin Juli 1928 terugkeerden We zouden in
overeenstemming hiermede in Au;; stus'van
het teemde jaar ook weer ©en .bmormaal
hooge temperatuur mogen verwachten.
N.V. Texefe iSMcn Stoastyat-Ondernomtag.
Wlntewïïamtó ingnrrciflin 1 Outobao ïflSB.
DagdQka:
Veataft TexEfi: 8.— vjbl, 11.— 8.80 bljbl-
Heldor: MO u, 13.— nrtrfti. 416 tun.
Kuiist tn bassen. De Vlootwet
tn den Gemeenteraad. De vaart
door het N oordzee-kanaal.
Schiphol.
Ten einde Ket vertvrufk van Jurgens' Riante, waarvan de
prijs thans Is verlaagd op 80 cents per pond, In het
huishouden aan te moedigen waartoe overigens de hoog-
kwalltelt alle aanleiding geeft stellen wy de volgend»pryxen
disponibel voor hen, die gedurende de maanden OCTOBER en
NOVEMBER van dit Jaar blijk geven de grootste verbruikers van
Jurgens' PLANTA Plantenboter te zijn geweest.
Als bewijs hiervoor kunnen alle verbruikers In het geheele land
uiterlijk 1 DECEMBER a.8. hunne ledige Plantacartons Inzenden aan
(Reclame-afdeellng). Aan de verbruikers, die het grootste aantal ledige
Planta-cartons Inzenden, zullen de volgende prljzenworden uitgereikt!
f ÏOOO^-
Indien eenlge prtjswfnners een even groot aantal ledige Planta
cartons hebben Ingezonden, zal hun verzocht worden een eenvoudig
gedichtje te maken van niet meer dan vier regels, betrekking hebbende
op Jurgens' Ptanta. Het mooiste gedichtje ter beoordeeling-van een
onpartijdig persoon bepaalt dan de onderlinge rangorde.
Het eigendom»- en publicatierecht dier gedichtjes komt dan aan
AnL Jurgens' Margartnefebrieken.
leder verbruiker van Jurgens' Planta verklaart stilzwijgend, door
Inzending der ledige cartons, zich te onderwerpen aan en accoord te
gfean met bovenstaande
