Een Vrije Middag. Eerste Blad. Abonnementsgelden vóór 15 October Nr. 5775 DINSDAG 9 OCTOBER 1923 51e JAARGANG Aan onze lezers bulten de stad doen wfl het verzoek de abonnementsgelden over het vierde kwartaal ten bedrage van f 2. uitsluitend per postwissel over te maken, daar de postchèque- en girodienst nog steeds met enorme vertraging werkt Na genoemden datum wordt beschikt met 0. 15 verhooging. Over de abonnementsgelden ln de stad wordt dezer dagen per looper beschikt en verzoeken wij U beleefd de kwitantie bfl eer ste aanbieding te voldoen. DB ADMINISTRATIE. HET FEUILLETON is op pag. 4 van bet Eerste Bladi opgenomen. BUITENLAND. HET SCHADEVERGOEDING». VRAAGSTUK. Een overeenkomst Inzake hervatting der levering van schadevergoedingskolen. Dusseldorf, 8 Oct. Er is een belangrijke overeenkomst getroffen tusschen do inter- geallieerde contadeqommissie voor fabrie ken en mijnen en vertegenwoordigers der maatschappijen „Phoenix" en „Rbeinische StahTworke". Volgens deze overeenkomst zullen de leveringen van schadevergoedings- kolen onmiddellijk worden hervat en zullen ze kosteloos geschieden op dien grondslag van het program der Commissie van Herstel De maatschappijen verbondlen zich de „Kohlemsteuer" te betalen en zullen kolen leveren voor de spoorwegregie en de bezet tingstroepen. Ten aanzien der in beslag ge nomen producten der metaalnijverheid zal het beslag werden opgeheven naar mate de achterstallige belasting wordt betaald. Er zuilen uitvoervergunningen worden toege staan binnen de grens der in 1922 uitgevoer de hoeveelheid!. DUITS CHL AND. Het nieuwe kabinet. Zaterdagavond werd uit Berlijn gemeld, dat 'de Rijkskanselier het volgende kabinet had samengesteld: De rijkskanselier Stresemann blijft aan en hem wordt het bestier van de buitenl. aan gelegenheden opgedragen; Schmidt, we deropbouw; Sollmann, binnenlandsche za ken; dr. Luther, financiën; dr. H. O. Koeth, oeconomische aangelegenheden; dr. Brauns, arbeid; dr. Radbruch, justitie; dr. Gessier, rijksweer; Hoe fier, rijks- schatkist; Oeser, verkeerswezen. De porte feuille voor volksvoeding is nog niet vergeven. F u c h s is minister voor het bezette gebied. In het nieuwe rijkskabinet heeft het centrum vier zetels (Fuchs, Koeth, Höfle en Brauns), de socialisten drie (Sollmann, Robert Schmidt en Radbruch), de volkspartij voorloopig twee (Stresemann en Luther), terwijl voof het mi nisterie van volksvoeding een lid van de volks partij, die bij' de agrariërs in de pas staat, wordt gezocht, de demokreten twee (Gessier en Oeser). Zaterdagmiddag had de steeds verschoven Rijksdagzitting plaats. Van de agenda bleken de machtigingswet en de wet tot oprichting van een circulatiebank te zijn afgevoerd. Twee communisten, Koenen en Hollein, voerden het woord over de agenda. Zij verlangden de be- spreking respectievelijk van het voorstel tot opheffing van de Beiersche stakingsverorde ning en van de door den minister van weer baarheid ingevoerde preventieve oensuur op berichten over onlusten. Op voorstel van den voorzitter werd de bespreking van deze voor stellen verbonden met het debat over de ver klaring van den rijkskanselier, die onmiddellijk daarop het woord nam, ontvangen door storm achtige interrupties van de communisten. In zijn rede behandelde hij den door hel prijsgeven van het lijdelijk verzet geschapen poütieken toestand en verklaarde, dat de be volking van het Ruhrgebied iets verdroeg, dat alle grenzen te buiten ging voor wat menschen hoe dan ook verdragen kunnen. (Levendige bijval). Het was echter duidelijk, dat met ver zet alleen de Franschen en Belgen niet meer uit het bezette gebied te krijgen waren. Hoe zwakker het verzet werd', hoe moeilijker het werd-, het in diplomatiek opzicht uit te bulten. Tekortschieten op financieel en materieel ge bied toonde den bezettenden mogendheden, hoe het met Duitschland gesteld was. Bij de voortdurende daling van den muntvoet, welke geen enkele technische maatregel kon tegen houden, konden wij geen diplomatiek succes behalen. Wij moesten een formule vinden, waardoor het mogelijk was, het prijsgeven van het lijdelijk verzet voor politieke onderhande lingen aan te wenden. Ik heb in dit opzicht eoheo geledon. Wij waren bereid oen formule ann te nemen, welke op geheel andere wijze de horvatting van den arbeid wilde regelen dan Frankrijk verlangde. Wij hebben al ons best gedaan, de besprekingen weer op te vatten en wilden verder gaan dan den in het memoran dum van 7 Juni neergelegden waarborg, daar ik den indireoten borg in een directen veran derde en daarmede den grondslag voor een in ternationale leening verschafte, waardoor de mogelijkheid gegeven was Frankrijk uit het Ruhrgebied te krijgen. De hoopgevende onderhandelingen werden afgebroken tengevolge van den eisch, dien de minister-president tegenover andere mogend heden doordreef, dat Duitschland het lijdelijk verzet onvoorwaardelijk moest opgeven. Elkp poging onzerzijds om den eenen bond genoot tegen den anderen uit te spelen, ware een politieke domheid. De eenige mogelijkheid van een oplossing van het schadevergoedings- vraagstuk kan slechts bestaan in overeenstem ming tusschen de geallieerden eenerzijds en Duitschland anderzijds. Onze aanbiedingen zijn verderstrekkend dan ooit een volk heeft aan geboden. Zij- gaan de bepalingen van bet vre desverdrag verre te -boven. Zij: gaan uit van de groote gedachte, ook beslag te leggen op de vermogens der particuliere bedrijven. Desniet tegenstaande boden ook deze aanbiedingen geen grondslag voor verdere onderhandelingen. Wij ?aven echter den eisch, dat wij weder over het Ruhrgebied de beschikking krijgen, niet op en zullen hem ook nooit opgeven, niet opgeven den strijd om dei menschenrechten der bevol king. (Levendige bijval). Op één ding wil ik den nadruk leggen. Ons lehoort de grond', dus ons behoort het land, ons behoort de souvereiniteit in dit land. (Stormachtige bijval). Dat blijft bestaan, dat zal ook in de verre -toekomst zoo blijlven. iMen zegt, dat de Duitscbe regeering eerst haar goeden wil moet hebben getoond. Doch wat moet Duitsohland, buiten dat wat wij heb ben aangeboden te prestoeren, dan nog meer lanbieden? Het is het laatste wat het volk aan bieden kan. Aan het slot zijner rede zeide Stresemann nog: Wij moeten een nieuwe geldsoort instellen. Van het meeste belang is echter een poging om het economisch leven zelf gezond -te maken. Voorstellen, welke Ik heb gedaan voor de on middellijke overgaaf van het bezit aan het rijk, zlj-n de verststrekkend-ste die ooit ten aanzien van het bezit zijn gedaan Wij hebben ons daartoe ook bezig te houden met de prijsvor ming, die bij ons vormen heeft aangenomen, die wij niet meer kunnen verdragen. (Storm achtige bijval). Wij moeten in de prijspolitiek ingrijpen, opdat met het geëischte vermeer derde praestaties worden tegengewerkt door ongerechtvaardigd-hooge prijzen. Hierop zul len verordeningen betrekking hebben, waar voor wij u machtiging vragen. Deze machti gingswet moet u ons geven. (Onrust bij» de communisten). Dat de staat van beleg is afge kondigd ligt (tot links) aan u. (Stormachtige in- errupties bij de communisten). En het is dui delijk, dat de staat van beleg zich tegen hen ceert, die voor het bestaan van den staat een gevaar zijn. (Stormachtig lawaai links). Wij lebben plichten te vervullen, niet alleen in het heden, doch ook tegenover de geslachten die na ons komen. (Stormachtige bijval bij de meerderheidspartijen; fel gesis en foeigeroep bij de communisten). Aangaande het nieuwe kabinet wordt uit Berlijn aan het JHbL" gemeld: De voorstanders der groote coalitie hebben dus de zege behaald. Dat is te begrijpen en de Rijksdag, die eindelijk bijeen kwam, kon oogen- schijnlijk datgene brengen, wat men Dinsdag reeds verwacht heeft. Maar slechts opper vlakkig. Dr. Stresemann heeft voor minister van fi nanciën geen beteren gevonden dan de eerste burgemeester van Essen, dr. Luther, dien men nota bene wegens zijn onbruikbaarheid reeds enkele dagen geleden als rijksminister voor de voedselvoorziening aan kant heeft gezet. Dit geeft een beeld van de situatie. Maar zoowel Minoux, de rechterhand van Stinnes, als de bekwame dr. Schacht, hadden geweigerd. Begrijpelijk waren onder deze omstandighe den de bittere klachten van Stresemann over de onverantwoordelijke wijze, waarop de mees te krachten der conservatieven hem in het ge vaarlijke oogenblik in den steek hadden ge laten. De uitwerking, die de rede van Stresemann op de leden van den Rijksdag had, was zeer verdeeld. Er was geen meerderheid te vinden voor onmiddellijk debat. De president moest daarom de zitting tot Maandag 12 uur verda gen. In de wandelgangen bleef men -nog lang in -groote opwinding bijeen en opvallend was, dat ook vele leden der reg-eeringspartiJen over, de rede van den rijkskanselier zeer sceptisch oordeelen. De algemeene toestand is er na deze critieke week niet op vooruitgegaan, de Spanning is in tegendeel grooter geworden, wat te verwachten was. De volgende netelige quaestie is thans Saksen, dat volgens de laatste berichten, naar links, het- voorbeeld van Beieren, schijnt te volgen. Men blijft daarom te Berlijn op allerlei onpleizierige verrassingen voorbereid. Maandag had lm den Rijksdag heit debat over d-e regeerinigsKterklaring plaats. Aan het einde daarvan werd d!e motie van ver trouwen1 ln de rijksregeering aangenomen Tegen stemden die Duitsch-nation-alen, de Deutsch-volkischen, de Beiersche volkspar tij en de communisten. De verschillende communistische moties, die het einde van den uitzonderingstoestand verlangen, werden verworpen. Baksen en hef rijk. Leiipzlg, 8 Oct. De vorming van een so- cialtstisch-communlstisoh] kabinet in Saksen stuit op moeilijkheden, daar de communis ten het aftreden van den rijksminister van weerbaarheid, dr. Gessier, edschen. Morgen zal de Saksische minister-presi dent dr. Zelgner derhalve opnieuw met Stresemann conf ereerem. Een verklaring van minister Luther. Berlijn, 8 Oct. In een onderhoud met- den Berlijnscben correspondent van de „Köln. Ztg." heeft dr. Luther, de rijksminister van financiën, verklaard1, dat hij1 het zijn eersten plicht acht een wnarde-houdond betalingsmid del te schepper. Het daartoe strekkend ont werp is reeds uitgewerkt. Bovendien wachten hem tal van vraagstukken op belastinggebied, welker oplossing tengevolge moet hebben, dat de ontvangsten de uitgaven van het rijk dek ken. Een volstrekt herstel van het financieele evenwicht zal weliswaar eerst mogelijk zijn Ingezonden Mededeeling. groote geestdrift Konstantinopel binnenge trokken. De Turksche regeering heeft aft ingang van gister het drankverbod ingevoerd. In Bulgarije is de staat van beleg opgehe ven, daar de communistische troebelen ge heel onderdrukt zijn. Washington, 8 Oei Gisterenavond en vanochtend vroeg zijn ernstige aardschokken opgeteekend aan de universiteit van George town. De -berekende afstand was 6000 rnij-L BINNENLAND. B 180 Een middag met vrouw- en kinderen uit wandelen gaan is thans geen uitzondering meer. Door het gebruik van RINSO, de zuivere zeep in korrelvorm is de wasch thans vroeg gereedj het werk van den waschdag bestaat eigenlijk niet meer. Want RINSO wascht het goed 's nachts, terwijl U slaapt. Alleen 's morgens uitspoelen, meer behoeft U niet te doen. als de schadevergoeding binnen draaglijke grenzen is teruggebracht. Daarvoor is noodig, dat het rijk de vrije beschikking over het Rijn land en het Roergebied herkrijgt, omdat deze groote centra van voortbrenging hun volle kracht pas kunnen ontplooien binnen het kader van het Duitscbe ekonomische leven. UIT HET BEZETTE GEBIED. Dusseldorp, 8 Oct De Fransche veilig heidsdienst heeft In den sneltrein Berlijn— Keulen 231.000 miiliard mark in beslag ge nomen, welke som door de Duitsche Rijksbank te Berlijn- naar haar filiaal te Keulen gezon den was. De" bezettingsoverheid heeft te Dusseldorp 280 schupo's, die niet direct bij de gebeurte nissen van 80 September betrokken waren, uitgezet en 120 anderen, die er direct bij be trokken waren, in hechtenis gehouden. Dusseldorp, 8 Oct De president der Fransche republiek heeft zeven Duitschers, die op 29 Juni door den krijgsraad te Mainz ter dood waren veroordeeld, begenadigd en hun straf veranderd in levenslange tuchthuisstraf. (De doodstraf was opgelegd wegens gepleeg de sabotage). Essen, 8 Oct. In een heden gehouden be spreking zijn de werkgevers en de vertegen woordigers der arbeiders overeengekomen, dat de loonen 26000 maal zoo hoog zouden zijn als in -Maart j.L '(de arbeiders eischten ze 36000 maal zoo hoog). Het gemiddelde weekloon wordt nu ongeveer 3 miiliard. ITALIË EN GRIEKENLAND. De „New Statesman" schrijft: „Het Is nu een publiek geheim, dat het Groot-Brittannië is geweest, dat de gezanten-conferentie over gehaald heeft, het volle bedrag van het Griek sche deposito van 50 millioen lire aan Italië te laten overhandigen. De Franschen waren on der den indruk gekomen van de krachtige ver- toogen van alle kanten en met name van de Kleine Entente en waren bereid zich tegen den onbescbaamden eisch der Italianen te verzetten. Lord Grewe protesteerde ook, maar kreeg van Downing Street last, om toe te geven. De eerste-minister en d-e minister van buitenlandsche zaken waren bedd-en afwezig. Wie was de -goede ziel, die decreteerde, dat wij de laarzen van den grooten Mussolini moesten likken?" SPANJE. Madrid, 0 Oct. Het directorium heeft be sloten het jaarlijksche contingent troepen mef 140.000 te verminderen. Het directorium ont kent, dat de regeering van plan zou zijn. to een conversie van de buitenlandsche schuld- O' tot verhooging der inkomsten-belasting over te gaan. SPANJE. Een rondschrijven Tan dein minister van bintaorilandsche zaken aan de burgerlijke bestuurders schrijft onder meer maatrege len voor ter reglementeering van de han delswinst op artikelen van noodzakelijk le vensonderhoud. Winsten boven 10 pot zul len niet geoorloofd rijn- POLEN. Ontslag van ambtenaren op groote schaal De Pooléche minister van financiën, Kus- jarskï, heeft -tot parlementsleden verklaard, dat de bezuinigingscommlflsie den len October tot een vermindering der Poolsche staatsamb tenaren met 8896 personen ls overgegaan 2000 personen in het ministerie van oorlog, 1565 in het departement van open-bare gezond heid, 1380 in het ministerie van post en tele grafie, 1000 in het ministerie van spoorwegen en 2311 over de overige departementen ver deeld Het ontslaan der ambtenaren wordt voort gezet en zal btf de spoorwegambtenaren tot 40.000 personen stijgen. ZUID-AMERIKA. Een samenzwering In Peru. De Peruaansche autoriteiten zijn een wijd vertakte samenzwering tot het omverwerpen der regeering op het spoor gekomen en zijn er op het allerlaatste oogepblik ln geslaagd, de uitvoering van bet plan te verijdelen. Zij heb ben -twintig belhamels -uit militaire en civiele kringen gearresteerd; onder deze bevindt zich kolonel Bustainante, een der chefs van den generalen staf. De autoriteiten zouden een massa- materiaal ln handen hebben gekregen, waaruit blijkt, dat samenzwering kwistig werd gesteund met gelden, afkomstig uit het land zelf en uit het buitenland De leiders der sa menzwering zullen worden verbannen. VEKEENTGDE STATEN. Opstand In een gevangenis. De drie gevangenen, die zich, zooöls ge meld, ln de eetzaal van de gevangenis te EddyviRe gebarricadeerd haddien, zijn ten slotte gedood. Na zeer uitgebreide voorbe reidingen1, slaagden de oipiers er ln, een der aangrenzende kamer» met ammoniakgas te vullen. Toen diifc gas voldoende doorgedron gen was, baanden eQ zich een weg naar de keuken, waarin de gevangenen zich hadden teruggetrokken en vonden daar de lijken. Over dit gevangenisdrama wordt nog het volgende gemeld: De drie gevangenen werden, als naar ge woonte, Dinsdagochtend op de binnenplaats van de gevangenis „gelucht". Plotseling bleek, dat zij in het bedt waren van vuur wapenen. Zij trachten van de verwarring, welke na het lossen van eenige schoten ont stond, gebruik te maken: om te ontvluchten. Dit werd echter belet, dank zij den tegen stand, die door de cipiers werd geboden. De zen slaagden er in, de gevangenen naar de eetzaal' van de gevangenis terug te drijven. Kort daarna zagen de laatst en zich genoopt zich terug te trekken naar de keuken. Hier barricadeerden ztf zich. 40 bewakers open den van de binnenplaats uit het vuur op de beuken. Dit wékte natuurlijk groot opzien: bulten de gevangenis verdrong een groote menigte zich bij voortduring voor de hek- ken. Het beleg duurde van Dinsdag tot Za terdag. In dén nacht van Vrijdag op Zater dag werd van gasbommen; gebruik gemaakt; dit had evenwél geen resultaat Toen nam men zijn toevlucht tot ammoniakgas, dat het einde van dien strijd bracht KORTE BERICHTEN. Uit Moskou wordt gemeld, dal de sowj et- oorlogsvloot ln de Oostzee manoeuvres gaa houden. Een d eel der vlooit ls reeds te Kroon stad bijeengekomen. Het eerste lichte kruiser-eskader van die Eögelsche vloot zal op 24 November uit En geland vertrekken voo reen re" i om de we reld. Het programma daarvoor wordt door de admiraliteit ln samenwerking met de eerste ministers van de Dkoinltana ontwor pen. De Turksche troepen zijn Zaterdag onder Provinciale Staten van Noord-Holland. De najaarszitting zal -geopend worden op Dingdag 28 October, des voomaiddags half twaalf. Het ligt in de bedoeling, met de openbare behandeling van de agenda aan te vangen op Dinsdag 27 November. Ged. Staten hebben de begrooting voor het dienstjaar 1924 ingediend, welke sluit met een bedrag van 26.985.450. De opbrengst van.' de opcenten ls als volgit geraamd: 20 op de gebouwde eigendommen 662.240, 20 op de ongebouwde eigendommen 144.740, 20 op de personeel© belasting L276,14Q, 8 op de rijkêdnkomstenbelasting 1,018.066 en 8 op die vermogensbelasting 80,966, totaal R18L840. De post onvoorziene uitgaven kon op 1,162,417 gesteld worden. In een begeleidend stuk schrijven Gedep. Staten: De finanateele toestand der provincie ls op het oogenblik, gunstig Niettegenstaande Im mers met het oog op de ongunat der tijden, de opbrengst van de opcenten op de rijksin komst embelastimg en de vermogensbelasting wederom 16 pet. lager ls geraamd' dan te vo- rigen jare, toen als grondslag dier raming de hoofdsom van de -kohieren voor het dienstjaar 1920/1921, verminderd met 60 pet. werd genomen, en een bedrag van f 4.000.000 ter vorming van een reservefonds ls uitge trokken, kan volstaan worden met de heffing Van vijf opcenten op de rijksinkomsten- en vermogensbelastingen tegen -tien ten vorigen jare, toen de opcenten op de grond)- en per- soneele belastingen van 84 tot 20 en die op de rijksinkomsten- en vermogensbelastingen van 17 tot 10 werden- teruggebracht. Daarbij mag echter niet over het hoofd worden ge zien, dat een en ander slechts mogelijk ls, doordat het batig saldo van de bjj besluit van 17 Juli j.L vastgestelde rekening over 1021, voor zoover daaraan niet reeds een be paalde bestemming wend! gegeven 6.819.889 bedraagt, van welk bedrag 2.619.889 aan de gewone inkomsten voor 1924 ten goede komt. Dit abnormaal hooge batig saldo ls groo- Cendeéls een gevolg van den grooten bloei, waarin zeer vele talken van bestaan zich in de jaren 1916—1920 hebben mogen verheu gen, en van de wijziging van de wetten op de rijksinkomstenbelasting en de vermogens belasting bi) de wetten van 11 April 1019, waardoor de opbrengst van opeenten de ra ming zeer aanzienlijk heeft overtroffen. Nu de provincie tengevolge van zeer voor zichtig beleid over zoo aanzienlijke baten de beschikking heeft, achten Ged. Staten het in- tusschen niet verantwoord, het geheele be drag dier baten tem goede te doen komen aan het Jaar 1924. Zij meenen te moeten voorstellen, van het batig saldo van den dienst 1921 4.000.000 te bestemmen voor een reservefonds, waardoor in volgende ja ren 4.000.000 minder aan kasgeld behoeft te worden geleend, waardoor dus jaarlijks een bedrag van ongeveer 200.000 aan rente wordt bespaard. Indien na verloop van jaren mocht blijken, dat de behoefte aan1 kasmid delen der provincie geringer wordt, zou de hoofdsom geleidelijk aan de gewone midde len ten goede kunnen komen. Ged. Staten bieden verder aan de begroe ting 1924 van het prov. ziekenhuis te Medem- bllk, gewoon tot een bedrag van 424,360 en buitengewoon f 166.150. De bijdrage van de provincie is op 181.000 gesteld. De schuldenlast van de provincie ls thans 80.695.000. Jan van Zntphen. Onder vele blijken van hartelijke belang stelling en sympathie heeft Jan van Zut- phen, de bekende secretaris van den Alg. Ned. Diamantbewerkerébond Zondag zijn 60en verjaardag -gevierd. Forensenbelasting. Een wetsontwerp tot wijziging der foren senbelasting zal weldra de Staten-Goneraal bereiken. Ingezonden Mededeeling. Ouderdom en Gezondheid. De oude dag verklaart niet noodzakelijk nierzwakte, rugpijn, stijfheid der spieren, rheumatlsche pijnen en last met de urine btJ mensohen op leeftijd; want terwijl sommigen jong zijn op 80-Jarigen leeftijd, zijn anderen oud als zij 60 zijn. Maar de oude dag brengt gezomdheldswfls- heid. Oude menschen zijn verstandig door de harde ondervinding, en zij zeggen: „Wees opgewekt, maar ga niet iaat naar bed. Vermijd zware maaltijden en buiten sporigheden. Neem lichaamsoefeningen en de noodige rust" Zoo velen verwaarloozen deze eenvoudige regels en worden bijgevolg te spoedig oud. Posteris Rugpijn Nieren PiUei passen oude mensahen. ZIJ regelen de urinewegen zander de maag, lever of ingewanden te ver storen. Zij bevrijden -bejaarde personen van rugpijn, verminderen de aanleg voor rheu- matle5c on helpen om do kwad-o gevolgen van urinezuur op het gezicht, het geheugen on het gehoor tegou te gaan. Duizenden dan ken hun goede gezondheid aan Fosteris Rillen. Verkrijgbaar in apotheken on drogistzaken h f 1.76 per doos. (83) COURANT Licht op voor auto's en fietsen: Dinsdag 9 Oet6.61 uur. Woensdag 105.48 Koopt nog heden een pakje Oplosssn in kokend water voiu os gebruiksaanwijzing» Overgieten in de knip. inso LEVER-B ZEEP MAATSCHAPPIJ, VUABMBOTJf.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1923 | | pagina 1