geen repetitie.
marine-cantine
betrekkingen!
!s
K
Enveloppen
t
BAL
Ibëtrekkingen
3
Advertentiën.
fDIVERSENn
TE HUUR
E HUU
Boekdrukkerij C. DE BOER JR.
„De Harpe Davids".
n. de jonge—krijns,
martijntje,
annie VOLLMER.
HEDENAVOND
Zaterdag 20 October:
voor H.H. Onderofficieren.
«AANGEBODEN.
w BEVRAAGD.
AANGEBODEN.
GEVRAAGD.
ïn alle soorten,
tot concurreerende prijzen.
Tel. 50 en 412.
Eri nu ijooren wij ook nog als bezwaar, dat men
geen vlootplan wil hebben. Meent men echter, dat
men officieren krijgt voor een vloot, die geen per
spectief heeft? Meent men dat de opleiding niet
haar eischen stelt? Ieder maritiem land van eenige
beteekenis bouwt naar een plan. Een stuk van de
duurte van onze vloot zit, naar spr. meent, ook in
de verschillende opleidingen, doordat wij telkens
één of twee scheepjes bouwden. Nu openbaart zich
weder het oude streven, om het er maar op te wa
gen.
GEMENGD NIEUWS,
Texel, l¥ October.
ut stf||
•i
Den 27Bten Oot. a.s. ho
pen onze geliefde OuderB
I. DE JONGE
en
hunne 25-jarige Echtvereenl-
ging te herdenken. Dat zy
nog lang gespaard mogen
blyven, is de vrensch Tan
han liefhebbende
Zoon en Verloofde.
Helder,
Breewaterstraat 84.
Geboren:
Dochter van
J. P. ALEMAN on
D. ALEMANSohuubbcah.
Delft, 14 October 1923.
Eotterdamscheweg 46.
Ondertrouwd
H. SWAAQER
en
Helder, 17 October 1923.
Molenstraat 128.
Ruyghweg 81.
Huweiyksvoltrekking
1 November 1923.
Ondertrouwd
JOH. W. MINKELS
en
MARY KWAST.
HuwelQksvoltrekking lNov a.s.
Helder, 17 Oct. 1923.
Loodsgracht 22.
Bonselaarsweg 5.
De Heer en Mevrouw GROBBEN—
VAN STEENWIJK, zullen gaarne
bezoeken ontvangen op Zondagen
21 OOT. en 4 NOV., van 3 tot 5 uur.
HAVENPLEIN 15a.
Hiermede vervullen wy
den treurigen plicht ken
nis te geven van het over-
ïyden van onzen lieven
Zoon en Broeder,
CORNELIS BAKKER Azn„
in leven Stuurmansleerling,
in den nog jeugdigen leef-
tyd van 18 jaren, door een
noodlottig ongeluk a. b. s.a.
,Nykerk'\ te Marseille.
Helder, 18 Oct. 1923.
Wed. M. BAKKER-
KORT.
WILLT BAKKER.
Hiermede vervullen wy
den treurigen plicht U ken
nis te geven van het over-
lyden van onzen geliefden
Echtgenoot,. Zoon en Broe
der, den Heer,
MARTINUS BRUIN,
na voorzien te zyn van de
H.H. Sacramenten der Ster
venden, in den ouderdom
van ruim 39 jaar.
Helder, 17 October 1923.
Kuiperstraat 2.
Uit aller naam:
Wed. L. BRUIN—Kooman
en Familie.
De ter-aarde-bestelling zal
plaats hebben Zaterdag 20
Oct. a.s., v.m. 11 uur, op
het R.-K. Kerkhof „Sint
Joseph".
Kinderkoor
DANKBETUIGING.
Onze opreohten en hartelljken
dank voor de vele bewyzen van
vriendschap en belangstelling,
zoowel van buiten als binnen
de gemeente ontvangen, op den
18den October J.1.
Familie HOLTZ.
Helder, 18 Oet. 1923.
DE CANTINE-COMMISSIE.
HUWELIJK.
Een net R.-K. werkman van
buiten zag gaarne in kennis te
komenmeteen nette R.-K. Wed.,
één of twee kinderen geen be
zwaar. Leeftyd 3035 jaar.
Brieven franco onder No. 761*
Bureau van dit blad.
Net Meisje, h.b.b.h. zoekt net
Kosthuis met huiselyk verkeer.
Brieven onder Nr. 766, Bureau
van dit blad.
VERLOREN: een nikkelen
HORLOGE met RADIUM-LICHT.
Tegen belooning terug te be
zorgen: Achterstraat 3,
by den Kruisweg.
WEGGELOOPEN: een KATER
(zwart met witte borst en poo-
ten), ring om den hals.
Tegen belooning terug te be
zorgen: Koningdw.str. 25.
Een net Meisje vraagt VER
STELWERK san huis.
Adres: Aehtergraeht W.B. 42.
Net KOSTHUIS gevraagd
door net persoon. Geen beroeps
kosthuis.
Brieven metprysopgaaf onder
Nr. 767, Bureau van dit blad.
VERLOREN: goud Klnderarm-
bandje met Plaatje. Tegen beloo
ning terug te bezorgen
Hoogstraat 61.
PLAATSING voor
2 nette KOSTGANGERS.
Adrea: Nieuwstraat 27.
DAGMEISJE gevraagd,
boven 16 jaar.
Adres: Mevr. LEEWENS,
Prins-Hendriklaan II.
Gevraagd een net DAG
MEISJE, tot 'smiddags tuur.
Groote wasch buitenshuis.
Adres: Kanaalweg 131.
Gevraagd
een nette Slagers-leerling.
Adres: J. DORRESTEIJN,
Wilhelminastraat 1b.
B EROEPSCOLPORTEURS
gevraagd.
Adres* „De Nijverheid",
Kanaalweg 2a.
Gevraagd een net MEISJE,
voor de morgenuren.
Adres: Kerkgraeht 38.
Gevraagd een WERKSTER,
om de veertien dagen één dag.
Adres: Javastraat 7.
Gevraagd een net DAGMEIS
JE, boven 18 jaar. Loon 15.—
met volle kost.
Adres: Bureau van dit blad.
Gevraagd een flinke DIENST
BODE, niet beneden 16 jaar.
Adres: KONING,
Paardenstraat 16
Een DAGMEISJE
gevraagd.
Adres» Mevr. v/d MEIJ,
Kanaalweg 10.
Gevraagd een net Meisje,
ook Dnitsch, voor dag of voor
dag en nacht. Ook huiseiyk ver
keer.
Adres: Bureau van dit blad.
Eenlge nette WASSCHEN
aan huis gevraagd.
Adrssi Wed. MULLER—
DE Boer, Buitenhaven 26.
Biedt zich aan een net Duitsch
DIENSTMEISJE.
Brieven onder Nr. Y58, Bureau
van dit blad.
Biedt zich aan een net DIENST
MEISJE, van 18 jaar, voor dag
en naeht.
Brieven onder Nr. 766, Bureau
van dit blad.
Jonge vrouw vraagt beleefd
eenlge nette Werkhuizen, ook
leege Hulzen schoon te maken.
Adres: Bureau Van dit blad.
SLAAPKAMER
te huur.
Adres: Kuiperdwarsstraat 11.
TB HUUR
gem. Zit- en Slaapkamers,
met of zonder PENSION.
Adres: Nieuwstraat 27.
Te huur een Studeerkamer
en een Slaapkamer.
Adres: Broodsteeg 6.
Te huur aangeboden-2 ruime
ongsm. KAMERS met gebruik van
KEUKEN.
Adres: Bureau van dit blad.
Tydelyk een net BURGERWOON
HUIS of vrije ZIT- en SLAAPKAMER
met gebruik van KEUKEN te huur
gevraagd, voor klein gezin.
Brieven onder Nr. 762, Bureau
van dit blad.
Te koop H.-D. (Sportmodel
1922) met Duo, Snelheidsmeter
enz., als nieuw voor billyken
prys en H.-D. 7/9, prima in
orde voor f 450.—.
Adres: 3. NELIS, Garage,
Langestraat 29.
Te koop een bests EMMERKACHEL
met nikkelen rand, f 10.- - en 2
paar SCHOENEN, maat 45, voor
f5.—.
Adres: Weststraat 71a.
Te koop aangeboden een
pluche Ameublement met Ta
fel en Buffet, ook afzonderiyk
te koop en een 1-persoons
Slaapkamer-Ameublement.
Adres: Koningstraat 88
Te koop een goad brandende
Petroleumkachel, een Vogelkooi met
Standaard en 100 M. gegalvaniseerd
Vlechtwerk.
Adres: Bothaetraat 24.
SI a a pkamor-Ameublement.
Te koop een zoo goed als nieuw
Slaapkamer-Ameublement, bestaan
de nit: 1 groote Linnenkast, 1
Ledikant (2-persoona) met Bed,
1 Wasehtafel met Spiegel en
Marmerblad, 1 Tafel, 2 stoelen
•n 1 Nachtkastje met marmer.
Adres: Kanaalweg 17ê.
ie koop Pathéfoon met 20
nummers, zoo goed als nieuw,
prys f37.50
Adres» Boekhandel EGNJER,
Keizerstraat 37.
Te koop een SIGARENZAAK
met volledigen inventaris en in
voorraad aanwezige goederen,
voor 11500.-. Hula te huur
of te koop. SPOED.
Adres: MANTE, Kerkplein.
WINKELHUIS te koop. Leeg
te aanvaarden. Prys billyk.
Adres: Westgracht 43.
Ter overname aangeboden een
zwarte zijden ASTRAKAN-DAMES-
MANTEL.
Adres: Zuidstraat 1.
Te koop een goed onderhouden
donkerblauwe KINDERWAGEN.
Adres: Hoogstraat 81.
op militair gebied nog nooit iets tot stand gebracht
is of het is veel duurder gebleken dan de raming.
Dat is ook met de twee kruisers gebleken. Ook de'
Raad van Indië en de directeur van financiën in
Indië hebben geadviseerd in den geest van het ad
vies van mr. Trip.
Spr. wijst op de ontzaglijke wanverhouding, dié
zal ontstaan tusschen de bases en de vloot die yi de
eerste zes jaar zal worden aangebouwd. Alle rede
nen voor de steunpunten zijn verdwenen en het kan
derhalve geen verwondering wekken dat Indië daar
voor geen f ioo millioen wil uitgeven. Het halve
uiterste minimum is niet anders dan wat de voor
zitter van den ministerraad een „papieren protec
tie" noemde. Het scheppen van het Vlootfonds is
niet anders dan boerenbedrog.
Zou men meenen, dat wij tegefl Japan, dat, vol
gens een schrijver, in het Soer, Handelsblad, met
ten oorlog niet langer kan wachten dan tot 1926,
iets met deze Vlootwet kunnen u'trichten? vraagt
«pr. Spr. behandelt nog andere schrijvers.
De voorstelling van Nederland en fndië als één
rijk van 50 millioen gaat lijnrecht in tegen de ont
wikkeling. Bovendien moet worden ontkend, dat
de groote mogendheden het recht hebben van ons
een weermacht te eischen. Zou men dien eisch aanr
vaarden, dan zou men ook aan de groote mogend
heden het recht moeten toekennen de hoegrootheid
onzer weenmacht te bepalen. Doch daarmede zou
den wij onze zelfstandigheid geheel prijs geven.
Toch worden deze dingen vari de regeeringstafel af
verkondigd op een wijze alsof men een 'kind in de
politiek moet zijn om dat niet te kunnen begrij
pen. Maar is er dan geen plicht ons zelf te be
schermen naar de mate van onze krachten? Het is
een illusie, daarvan een preventieve werking te ver
wachten. Wat in den wereldoorlog door Engeland
is gedaan, leert wel anders.
Vergrooten wij, zonder oorlogsweermacht, de
kans, dat Indië van ons zal worden gescheiden?
Spr. kan het niet inzien. Belangstelling in Indië van
den kant der groote mogendheden bestaat reeds en
zal niet verminderen door, deze vloot. Als het „vodje
papier" der groote mogendheden ons niet beschermt,
dan zal onze weermacht het ook niet doen; integen
deel, het zal de kans op schending van het Was-
hingtonsche covenant vergrooten. Men zal spr. vra
gen, wat wilt gij dan? Spr. antwoordt dat men reke
ning moet houden met de,veranderde omstandighe
den. Die-veranderde omstandigheden zijn de verbe
teringen in de techniek en de voorschrijdende ont
wikkeling van het recht in de plaats van het ge
weld.
De techniek is voorutigegaan met reuzenschreden.
De kleine Mogendheden moeten afzien van elke
poging om op dit gebied iets redelijks te presteeren.
Van het recht, niet van de macht moeten wij steun
verwachten, tegenover de groote mogendheden. Ver
sterking der overmacht baat de kleinen niet. De
weerloosheid blijft, maar de positie wordt gevaarlij
ker.
Spr. constateert tenslotte, dat ons volk tn over-
groote meerderheid tegen dit ontwerp gekant is en
heeft het dan ook zeer betreurd, dat wij in ons land
geen referendum kennen. Werd dit wetsontwerp aan
een referendum onderworpen, dan zou het vallen als
een baksteen. Er is woeling in alle geesten, niet het
minst in de R.-K. Staatspartij. Daar is het thans
zoo ver gekomen, dat de hanhaving van de eenheid
te groote offers van geloof ert overtuiging vergt. De
voorstelling, alsof het hier tusschen Ruys eri Troel
stra gaat, is tetl eenenmale valsch. Eeri oppositie,
die er op gebrand zou zijn, op dit oogenblik de re
geering over te nemen, zou stapelgek zijn. Het is er
dan ook niet om te doen, aan de regeering het re-
geeren onmogelijk te maken .Doch gemaakte fouterl
zullen moeten worden hersteld.
Spr. stelt zich niet op het standpunt: de rechter
zijde heeft den wagen in het moeras gestuurd, zij
moet hem er ook maar uitsturen. Maar een crisis,
door verwerping van dit wetsontwerp, zou de be
dorven atmosfeer zuiveren. Zoo men dan al geen
Kamerontbinding aandurft, dan kan het kabinet aan
blijven. Geschiedt dit niet en wordt het wetsontwerp
aangenomen, dan zal het parlementaire stelsel een
geweldigen knak krijgen.
Vergadering van Woensdag 17 October.
De heer Snoeck Henkemans (Chr. H.)
herinnert aan de buitengewoon rustige wijze waarop
het ontwerp-Vlootwet bij zijn indiening in 1921
werd ontvangen. Het scheen aanvankelijk ten goede
kans te hebben. Het streven was ccn einde te ma
ken aan het stelselloos werk bij de Marine. Het ont-
werp-Vlootwet was voor velen een resultaat, waar
op 11a vijftig jaren van beraad nauwelijks meer werd
gehoopt. In den Volksraad werd het ontwerp met
enthousiasme aangenomen. Ook in de groote libe
rale bladen versoheen geen enkel hoofdartikel, waar
bij het ontwerp als verkeerd werd. gesignaleerd. Aan
hot departement van Marine heeft de Schout bij
Nacht Gooszen den journalisten daarover in een
bijeenkomst inlichtingen verstrekt. Niemand zag
er gevaar in.
De sociaal-democraten alleen stonden vierkant te
gen het ontwerp. Dit werkte aanstekelijk op de
vrijzinnig-democraten en de Vrijheidsbond kon toen
niet achter blijven.
Het scherpst is de financieele zijde van het wets
ontwerp aangevallen. Het is noodig de verschillen
de onjuistheden in het betoog van den heer Dres-
selhuys, stuk voor stuk, aan te toonen. Hij beweert,
dat we Voor de volle vloot 17.3 millioen per jaar
zullen moeten betalen. Dit is juist. Maar dat we
*na 34 jjar nog f 106 millioen schuld zouden hebben,
dat klcfct niet. Aan het eind van dien termijn zul
len we geen schuld meer hébbeit. De heer Dressel-
huys komt ten slotte tot een totaal van 730 millioen
over 12 jaren, aannemende, dat de volle vloot zal
worden gebouwd. Maar men moet de deelsom ma
ken; en dan gaat van dit verschrikkelijk veel ver
loren.
f 730 millioéfl ia 12 jaar Is f öo irii 1-lioeiS per
jaar, terwijl thans f 50 millioen per jaar wordt uit
gegeven. De heer Dresselhuys verzuimt daarbij te
vermelden, dat we aan het eind van den termijn zul
len beschikken over een volledig uitgeruste vloot-
basis.
Ongetwijfeld Ware het veiliger, indien wü het
dubbele konden hebben, maar uit het hier aange
vraagde is aan minimaal te stellen eischen voldaan.
Spr. concludeert, dat in twaalf jaar de zaak vol
ledig zal zijn afbetaald en dat er dan geen schuld
meer zal zijn. De eeuwigdurende schuld van f 106
millioen bestaat alleen in de verbeelding van den
heer Dresselhuys. Aan het eind der periode van zes
jaar zijn wij volkomen vrij om te beslissen wat wij
thans zullen doen. Onjuist is de meening van den
heer Dresselhuys, dat ieder jaar evenveel zal moe
ten worden aangebouwd als de eerste jaren. Jagers
en onderzeebooten kunnen veertien jaar mee. De
kruisers zestien jaren, het overige materieel 25
jaar.
Als wij filet zorg droegen, dat öttze neutraliteit
gehandhaafd werd, zouden de groote mogendheden-
onzen Archipel kiezen als tooneel van den strijd ter
zee. Laat ons leeren van de mannen, die de toestan
den en de vooruitzichten in het Oosten beter kennen
dan wij. Wij werpen ons niet op als profeten, maar
de logica der historie zegt ons: daar móét een bot
sing volgen in het Verre Oosten.
Onze vloot-plannen lokken niet 6it tot agressief
Optreden. Wij willen slechts onze rechten bescher
men en handhaven. Onze vlootplannen zullen eert
middel zijn om ons buitelt den oorlog te houden,
■wel verre van ons daarin te 'betrekken. Spreker
wraakt de beschouwingen van den heer Marchant,
volgens welke onze Regeering in 1918 op den loer
lag om te zien wie het zou winnen, el even cy
nisch als internationaal gevaarlijk.
Het komen van de botsing in defl Stilte Zuidzee
kan slechts vertraagd worden en haar hevigheid
kan slechts beperkt worden door de overweging dat
Nederland in staat en bereid is zijn gebied in de
Stille Zuidzee buiten den oorlog te houden. Het
ware het begin van het einde van de, koloniale po
sitie, door Nederland drie eeuwen ingenomen.
Mej. Van Dorp (lib.) heeft groote bezwaren eri
kan dus niet met het ontwerp meegaan.
Zij acht de Vlootwet een opzienbarende stap in
Hezen pacifistisehert tijd. Het oogenblik van de re-
geeringsplannen is h.l. ongelukkig gekozen.
Mejuffrouw Groeneweg (s.-d.) wil de gevoe
lens vertolken van breede scharen van vrouwen in
den lande, die met angstige spanning de behande-
deling der Vlootwet gadeslaan, vrouwen van ver
schillende positie en overtuiging. Spr. wijst op de
vrouwenvergaderingen.^ die over de Vlootwet zijn
gehouden, waar men zich niet met de techniek be
zig hield, doch zich bepaalde tot dé ethische zijde
van het vraagstuk. Het groote bezwaar is, dat deze
Wet ons voor een reeks van jaren zal binden, zoo
dat de kiezers bij een volgende verkiezing niet meer
zullen vrijstaan. Natuurlijk hebben iri dezeri tijd van
bezuiniging op zooveel nuttige uitgaven ook finan
cieele overwegingen medegegolderi, doch hoog bo
ven dit alles ült ging de gedachte, dat deze vloot
niet alleen zal moeten worden betaald, doch Ook be
mand en dat de vrotiweri daarvan de leveranciers
zijn. De verwachtingen, dat de intrede van de vrouw
in den politickert strijd tot de bevordering van de
vredesgedachtc zou bijdragen, werd beschaamd.
Slechts de politiek geschoolde vrouwen hebben hier
toe hun deel bijgedragen.
Spr. beroept zich o.a. op eert Overzicht iri de ru
briek Kerknieuws vart de Nieuwe Rotterdamsche
Courant, waarin is bijeengebracht wat van Pro-
testantsche zijde tegen de Vlootwet is gedaan. Ook
vrouwen van Orthodoxe predikanten hebben mede
gedaan aan de actie tegen de Vlootwet.
De heer Duymaer van Twist (a.-r.): Dat
zijn geen goede gereformeerde -Vrouwen I
Mej. Groeneweg citeert verder de Zondags
bode van Zandvoort, waarin een lidmaat van de
Gereformeerde Kerk (vroolijkheid bij de sociaal
democraten) zich tegen de Vlootwet verklaart.
Ook in christelijke vrouwenkringen neemt dus
de afkeer van geweld toe. Die vrouwen zullen wel
niet achter onze roode banier gaan marcheeren
De heer Duymaer van Twist: Ze denken
er niet aan.
Mej. GroeriéWëg: Maar zij Züïtefl gaart ijve
ren voor de ontwapening eii zij zullen hun afge
vaardigden binden op hiun program.
De heer Duymaer van Twist! Zij zij'fl wel
Wijzer I
Mej. Groeneweg: De voorlichting van deze
vrouwen is thans geed voorlichting, zij was mis
leiding.
De heer DflyfnSer van Twïst: Önzö vroa-
wen zijn meer geschoold dan jullie vrouwen.
De heer Kleerekoper (s.-d.): En in j'e pers
zeggen jullie, dat je vrouwen van deze dingen geert
verstand hebben.
De Voorzitter: Tk heb defl heef Kleérekoper
niet het woord gegeven!
De heer Ketelaar (v.-d.)President, waarom
mag dan de heer Duymaer van Twist wè! inter-
rumpeeren!
De heer Hugenholtz (s.-d.)Nu is de „pha-
lanx" aan de overzijde.
De Voorzitter hamert.
Mej. Groeneweg citeert verschillende uitlatin
gen van katholieke, antirevolutionaire en christelijk-
historische zijde. Over het vlootplan en het mili
tarisme der regeering werd bij die propaganda met
geen woord gerept, noch bij de aanbeveling van
mr. Beumer, noch bij die van mr. Rutgers, Het
heettede sociaal-democraten en liberalen willen het
gezinsleven aanranden en dus....
De heer H u g e n h o 11 zDe Vlootwet! (Gelach.)
Mej. Groeneweg: De heer Colijn zelf heeft
zich beijverd een brochure te schrijven: De vrouw
naar de stembus. Geen woord komt daarin voor over
het programma der anti-revolutionaire partij, maar
weer diezelfde voorstelling.
Ware het geld niet beter besteed als wij er alles
op zetten om te propageeren voor de idee van den
Volkenbond? Vervulden we dan niet beter onzen
plicht als een kleine natie.
De heer Bomans spreekt een enkel woord over
de propaganda der S.D.A.P. en wil zich overigens
bepalen tot een zuiver zakelijke waardeering van de
wet. Spr. neemt nog steeds zijn standpunt van 1919
in, n.1. één departement van landsverdediging. De
verdediging te water moet ondergeschikt zijn aan
de kustverdediging. Van een geest van bezuiniging
■is in deze Vlootwet niet te bespeuren. Spr. ernstige
grief tegen de Vlootwet is, dat daarin deze toe
stand voor een reeks vart jaren wordt vastgelegd.
Minister Colijn heeft financieele Vergelijkingen ge
maakt, die geenszins opgaan. Aan de hand vart het
rapport der R.K. Defensie-commissie betoogt spr.
dat voor de kustverdediging niet meer noodig is dan
10 onderzeebooten, 4 onderzeeboot-mijnleggers, 4
pantserbooten, voor de aanschaffing waarvan per
jaar f 3 millioen henoodigd zou zijn. Stelt men hier
tegenover wat de marine thans bezit, dan komt men
tot de slotsom, dat zij reeds een overdaad van ma»
terieel heeft voor de kustverdediging. De geheele
kustverdediging van het rijk dn Europa, waarvan
de marine een onderdeel vormt, zou met f 20 mil
lioen per jaar kunnen geschieden; terwijl op het
oogenblik de marine alleen voor de verdediging van
het rijk in Europa f 43 millioen kost. Onder deze
omstandigheden zal het duidelijk zijn, dat het spr.
buitengewoon moeilijk, zoo niet onmogelijk is, zijn
stem aan dit deel van de Vlootwet te geven. Wil
men uit den chaos van deskundige adviezen komen,
dan moet men het gezond verstand los van deze
adviezen laten spreken.
Spr. gelooft dat wij genoeg hebbel! önl nog veel
af te staan aan Indië om urgent gevaar te keeren, al
zal er nog wat bijgebouwd moeten worden. Maar
wij hebben schepen met kanonnen van 28 en 24 c.M.
Dit dwingt den vijand zijn transporten te con-
voieeren met slagschepen met ten minste even zware
bewapening. Bovendien blijven onze twee kruisers
in reserve.
Waarvoor hebben wij dan een Vlootwet noodig?
Die twee kruisers zijn er toch. Het eenige verschil
zit in de vaste steunpunten, die 100 millioen zullen
kosten. Daartegen heeft spr. overwegend bezwaar.
Men moet in den Indischen archipel niet streven
naar het bijeenbrengen van groote vloot- of troepen
machten, Onze groote fout is dat wij ons wat leger
en vloot betreft, voortdurend blijven schoeien op
het voorbeeld der groote mogendheden. Zij groote
slagschepen wij Ook! Zij eeft vlootbasis wij
ook.
Veeleer moeten wij onze kracht zoeken ia decen
tralisatie en daarvoor acht spr. vaste steunpunten
funest. Wel stelt spr. prijs op een hardnekkige, zoo
mogelijk, afdoende verdediging van Indië. Daartoe
kunnen wij gemakkelijk offers brengen als wij de
marinebegrooting tot het minimum zullen hebben
teruggebracht door de marine tot onderdeel van de
kustverdediging te maken. De Vlootwet echter geeft
ons een duur apparaat zonder voldoende defensieve
kracht. In elk geval bedenke de regeering zich twee
maal alvorens in den Riouw archipel een hulp
steunpunt aan te leggen. De exploitatiekosten der
vloot zullen verder de raming stellig overtreffen.
De sterke uitzetting van het personeel is een quaes-
tie op zich zelf, evenals da geveohtswaarde van de
Java en de Sumatra. Maar van deze kwesties stelt
spr, zijn stem niet afhankelijk. Tegevenover een be
vriende regeering meent spr. niet te kunnen vol
staan .met tegenstemmen.
Hij kan zijn stem slechts afhankelijk stellen van
zoodanige wijziging waardoor zijn eerste bezwaar
geheel wordt weggenomen. De behandeling van
Hoofdstuk VI zou daartoe moeten voorafgaan en
dit Hoofdstuk zou zoo moeten worden gereorga
niseerd, dat de vrijvallende gelden voor de verdedi
ging van Indië konden worden aangewend. Maar
spr. zal geen uitstel bepleiten, daar hiervan toch
'geen heil te verwachten is. Dit ontwerp getuigt
"van een mentaliteit die niet in het belang van ons
vaderland is. De regeering zal spr. niet spoedig kun
nen overtuigen dat hij zijn standpunt moet verlaten,
dat hij tegen deze wet zal moeten stemmen.
De heer Van der Voort van Zijp (a.-r.)
weet niet waaruit de heer Hugenholtz de conolusie
heeft getrokken dat het Nederlandsche volk deze
wet niet wenschte; waarschijnlijk uit het petitionne
ment. Spr. neemt echter aan dat er nog eenige hon
derdduizenden zijn die deze Vlootwet wel wenschen.
Het petitionnement is voor de heeren een heilig
huisje; men mag er niet aan knabbelen. Maar spr.
wijst erop, dat bij de laatste verkiezingen ongeveer
een millioen stemmen zijn uitgebracht Op de lin-
kerpartijen (hij neemt daarbij de helft van de kie
zers die op den Vrijheidsbond hebben gestemd, om
dat stellig de helft vóór deze wet is).
De heer Dresselhuys: Onzin
De heer v. d. Voor t v. Z ij p: Bovendien zullen
bij deze handteekenïngen Wel handteqkerringen zijn
vart minderjarigen (tegenspraak). Die handteekeflin-
gen zijn niet gelegaliseerd. Men kijke dus niet te
hoog op tegen deze 1.200.000 handteekeningen.
In elk geval zijn er nog wel menschen, die rich
ter de regeering staail, ook Waar zij op behandeling
van dit wetsontwerp aandringt. (Rumoer). Het
strekt inderdaad de regeering niet tot oneer, dat zij
in een tijd als deze op behandeling van het ontwerp
■heeft aangedrongen. Het is heel gemakkelijk in de
zen tijd van beroering der geesten tot de menschen
te gaan en te zeggen: deze Vlootwet kost 300 mil
lioen.
De heef Troelstra (s.-d.): Neen, ze kost
niets!I
De heer v. d. Voort v. Zijp: Laat de heer
Troelstra zulke dingen in de volksvergadering zeg
gen ,maar hier niet. Men kan met zulke dingen het
volk even opzwepen, ajs in de dagen van de Anti-
revolutiewet. Maar spr. hecht daar niet aan.
Men vrage zich echter af: wat kan de regeerïrtg
ertoe brengen in deze moeilijke tijden met een Vloot
wet te komen? (Geroep: Dat hebben we gevraagd,
maar de regeering heeft er geen antwoord op gege
ven).
Men wil ontwapening en men poogt na aan dit
voorstel der regeering argumenten te ontleenën om
zijn eigen standpunt te verdedigen.
Met betrekking tot de onderzeebooten, die In den
oorlog een bankroet zouden zijn geworden, merkt
spr. op, dat voor- en tegenstanders ook hier weer
overdrijven. De waarheid ligt in het midden. In
Frankrijk en Japan gaat men met het bouwen van
onderzeebooten voort.
Het denkbeeld vart den heer Bomans, om een
vloot te zenden naar Indië zonder basis, acht spr.
een dwaasheid. Deze vloot moet toch gelegenheid
hebben, kolen en olie in té nemen. Wat Engeland
uitgeeft voor Singapore, besteedt Japan aan nieuwe
schepen. Spr. wil thans enkele vragen aan de regee
ring stellen over het voornemen, om Tandjong
Priok als vlootbasis te kiezen, op welk plan veel
deskundige critiek is uitgeoefend. Meent de minister
niet, dat nu er in Singapore een Engelsche vloot
basis wordt gevestigd, ook hulpsteunpunten in
Riouw noodig zullen zijn? Ten slotte zou spr ook
het oordeel van den minister over Straat Soenda
willen vernemen, met betrekking tot den Volken
bond. Is het niet mogelijk, dat de Volkenbond, wan
neer deze zijn bemoeiingen uitbreidt, aan de regee
ring de verplichting oplegt, versterkingen aan te
brengen in Straat Soenda, die uit strategisch oog
punt van zoo buitengewoon gewicht is?
Heden voortzetting.
logger vergaan.
Te Scheveningen ia bericht ontvangen, dat
de logger SÖEL 88 van de reederij van Jac.
den Duik en1 Zn. in de Noordzee ia over
varen en vergaan.
De 'aanvaring had; plaata in den nacht
van 18 op 14 üctolber om 3 uur nabij Dog-
■gersbank ter 'hoogte van de Westpunt van
't Zand 54/30 N.B. Het schip was 12 Sept
uitgevaren en had 12 last haring aam boord.
Aam het laatste schot waren' 85 kantjes ge
weest. De stuurmansmaat en een van de ma
trozen hadden de wacht en in het geheel wa
ren er twee stoomtrawlers in 't zicht, Waar
van de een, genaamd Dr. Reimer, van de
maatschappij Eduard Richardson te Geeste-
münde, gemerkt P.G. 833, hun koers uit
kwam. Het schip stoomde op met pl.m. 10
mijl vaart. De koers van de trawler was
vóór de logger heen. Op ongeveer 160 meter
afstand van den logger werd deze koers
plotseling veranderd', volgens bewering van
de op den logger wachthebbende matrozen
en stoomde de trawler recht op den logger
aan. De wachthebbende manschappen be
grepen dat een aanvaring onvermijdelijk
was en snelden naar de slaapplaatsen om
hun' makkers te wekken. De aanvaring ge
schiedde even bezijden1 den steven, Juist op
de plaats waar zich een der waterdichte
schotten hevond. Dit was een 'gelukkig toe
val, omdat indien de logger op een andere
plaats was getroffen, het vaartuig zeer
waarschijnlijk door midden zou rijn gebro
ken.
De eerste matroos die aan dek kwam, T.
v. d. Plas, sprong dadelijk over op den traw
ler. Voor de anderen was dit niet meer mo
gelijk om dat de trawler door den1 schok te
rug-geslagen «werd. De machine van de
trawler werkte echter nog vooruit en die»-
tengevolge had een tweed© aanvaring plaata
Dat het schip nog «toornende was, zou vol
gens de matrozen van den logger een ibe-
gens de matrozen van den trawler een be
wijs zijn, dat op den trawler op onvoldoende
wijze de wacht is gehouden.
De bemanning is tenslotte in nachtgewaad
na de tweede aanvaring op den trawler over
gesprongen, waar zij alle mogelijke hulp van
kapitein en bemanning mocht ondervinden.
Schipper Klein van den logger had de tegen
woordigheid' van geest om den trawler-kapitein
te verzoeken rond den logger .te varen alvorens
deze zonk, om te doen constateeren, dat op den
Sch. 38 alle lichten brandden.
■De logger zonk na twee uren. De trawler met
de bemanning van den logger aan boord liep
Maandagmiddagin Bremerhaven binnen. De
Hollandsche consul aldaar heeft er voor ge
zorgd', dat de manschappen van bowenkleeding
werden (voorzien.
Uit het Politic-rapport
Past op aw kinderen!'
Door een bewoner van de Middenstraat wend
gisteravond aangifte gedaan, dat zy drie-jarig
dochtertje doör zekeren M. was lastig gevallen;
deze had het kind een cent gegeven. De politie
zal deze zaak nader onderzoeken.
Relletje,
Gisteravond omstreeks half negen verleende
de politie assistentie in de Molenstraat, waar
een bewoner door zijn schoonzoon werd belee-
digd1 en zich een groote menigte deswege had
verzameld. De beleediger werd door de politie
verwijderd en het publiek tot doorloopen ge
noodzaakt. De orde was daarop hersteld.
VIsch moet zwemmen.
Door een bewoner van de Bassingracht werd
kennis gegeven, dat een hem toebehoorende
vischkaar, liggende in de Binnenhaven, zoo
danig was beschadigd', dat paling ter waarde
van pl. m. 60 was verdwenen. Hoewel ver
moed wordt, dat deze beschadiging niet opzet
telijk, doch toevallig is toegebracht, wordt het
onderzoek voortgezet
Door een rait gereden.
Aan het bureau Zuidstraat verscheen gister
middag omstreeks half twee een bewoner van
de P. Quantstraat, die hevig bloedde uit een
drietal hoofdwonden en mededeelde even te vo
ren döor een ruit van den winkel der firma
Oudlkerk en Van Praag aan de Spoorgracht te
zijn gereden,
Na op het bureau voorioopig ie zjjn verboa*
den, werd' de gewonde naar zijn huisdokter ga-
stuurd.
LAATSTE BERICHTEN.
Hr. Ms. fcHeemskerek".
Hr. Ms. „Heemskerdk" wordt heden in de
haven alhier binnen verwacht
Berlijn, 18 October. De regeering heeft
het congres van Duitscbe sovjets, dat heden te
Dresden zou worden geopend, verboden.
Moord en zelfmoord.
Oostburg, 17 October. Hedenavond om
streeks 11 uur heeft haar vader voor zyn wo
ning zijn 21-jarige dochter Maria Anna
Ghysels dood gevonden. Het meisje is vermoe
delijk door een revolverschot gedood. Haar
verloofde, ln wiens gezelschap zy was geweest
is vannacht niet ln zyn kosthuis geweest. De
politie stelt een onderzoek ln.
■Een nader bericht meldt, dat vanochtend ook
de vermoedelijke moordenaar, de verloofde,
een zekere P. dood' in de vaart nabij de ge
meente is gevonden. Hij had zich in het voor
hoofd geschoten.
Omtrent de drijfveer tot dezen moord en
zelfmoord is niets bekend.
UIT DEN OMTREK.
De verkoop der erfcrandgo aderen heeft op
gebracht 2887.80.
Zondagavond sloeg de bliksem in de wo
ning van den beer Bakker in 't Koogerveld.
Brand werd niet veroorzaakt, maar in de ka
mer had de bliksem een ware verwoesting
aangericht Alles was versplinterd.
