IELDEISCHE COURANT Scheerapparaat, J. VAN WILLIGEN, Ulsters f 31.50. C VAN ÏRIET, SPOQRSTR. 126. Bericht aan de Dames. Tweede Blad, WESTSTRAAT 87/90' Onze confectie Winterjassen VAN ZATERDAG 24 NOVEMBER 1923. PLAATSELIJK NIEUWS. Op verzoek is aan den heer DJ. de Haan, 1 eeraar teekenen aan de RJELBJ3. alhier, eer vol ontslag, verleend. De heer de Haan Is vanaf de oprichting flun de Heldersohe R.H.B.S. verbonden ge weest. De heer J. Th. Dekker van het Post kantoor alhier wordt imet ingang van 1 Januari a.s. overgeplaatst naar het Rijks- telegraaffcanoor te Utrecht. Overste Winkelman. Donderdagavond was de eerlang imet pensioen den zeedienst verlatende hoofdoffi cier van administratie der 2e klasse H. P. Winkelman, intendant der zeemacht alhier, op de Marineclub de gast van de te dezer stede geplaatste officieren van administra tie. Aan dezen gemeenschappelijken maal tijd werd uiting gegeven van 'leedwezen, waarmede men' dezen chef ziet heengaan. Nog slechts kort geleden namen wij in ons blad op de gevoelvolle woorden, door Overste Winkelman gesproken tot den heer Gyzen, administrateur van de Marinebak kerij, bij diens heengaan uit 's Lands dienst Weinigen zullen toen vermoed hebben, dat deze sympathieke, ondanks zijn 60 jaren nog zoo jeugdige hoofdofficier het voorbeeld van den 65-jarigen grijsaard zoo spoedig zou volgen. Maar de heer Winkelman is blijk baar van meening, dat er betere oorden zijn dan Willemsoord. Tet moge hem goed gaan in zijn verder leven. Tentoonstelling kloskant Gaarne vestigen wij de aandacht op de tentoonstelling van kloskant, welke hier a.s. Woensdag 28 November, in „Musas Sacrum" gehouden wordt. De bedoeling is te komen tot oprichting van een cursus, die gegeven zal worden on der leiding van mevrouw SchuttenPutters, gedipL leerares van de Kunstnijverheids school te Amsterdam. Het tentoon gestelde werk is van leerlingen uit andere plaatsen, o.a. is er een sprei bij, vervaardigd door die leerlingen van den Schager cursus. Vrijwillige Ouderdomsverzekerlng. Toen 8 December 1919 de Ouderdomswet in werking trad, werd een termijn van twee jaren gesteld, in welken men zich tot een bepaald inkomen vrijwillig voor een weke- lijksche rente kon verzekeren. Inmiddels is het bedrag dezer rente, die aanvankelijk 3.bedroeg, verhoogd, en de termijn tot 8 Dec. 1923 verlengd, zoodat men theoretisch thans voor elk bedrag een verzekering kan afsluiten. Nu evenwel de aanvankelijk vastgestelde termijn van drie jaren met December aam staande is geëindigd, vervalt de gunstige premiebetaling en wordt deze aanmerkelijk booger. Zij, die dus nog geen gebruik ge maakt hebben van deze staatsverzekering, die hen op 66-jarigen leeftijd een pensioen van minstens 3.waarborgt, en geboren zijn tusschen 3 December 1868 en 3 Dec. 1886, kunnen dit tot dien datum nog doen. daartoe zal de Raad van Arbeid zitting hou den, gedurende drie dagen, n.1. 28, 29 en 80 November in het Raadhuis, Dijkstraat 10 (dus niet op het Dijkje) des avonds van 7 tot 9 uur, alwaar personen met een belast baar inkomen dat niet hooger' is dan 2000.alsnog van de gunstige bepalingen gebruik kunnen maken om zich te verzeke ren. Na 3 Deoeanber is die termijn onherroe pelijk vervallen, en wordt de te betalen pre mie aanmerkelijk hooger. Voor zoover zij hekend waren zijn aan de betrokkenen cir culaires in bovenstaanden geest gezonden, maar ook zij, die deze circulaire niet ontvin gen en nochtans in de termen vallen voor deze verzekering, 'kunnen zich op 'boven genoemde dagen ten raadhuize aanmelden. In ieder geval raden wij hen aan eens in lichtingen te gaan inwinnen. Vereeniglng tot bestrijding der 1 Tuberculose. Maandag 19 dezer werd in het Algemeen Militair Tehuis de aigemeene vergadering van die Vereeniging tot bestrijding der Tu berculose gehouden. Veel belangstelling was er niet. Men kan dit optimistisch opvatten en uitleggen als een blijk van vertrouwen in het bestuur van deze vereeniging, die nu reedis 16 jaar in onze Gemeente werkzaam is. Aan het jaarverslag over 1922 dat de voor zitter uitbracht ontleenen Wij het volgende: Bij: den aanvang van het verslagjaar wer den 31 gezinnen door de huisbezoekster be zocht. Dit aantal verminderde met 17 en groeide weder aan met 26, zoodat bij den aanvang van 1923 40 gezinnen geregeld wer den bezodht. Naar sanatoria werden 6 personen uitge zonden terwijl 7 ligtenten in geregeld' ge bruik waren. In 6 woningen had ontsmetting laats van vertrekken, lijf- en beddegoed. elk werd verstrekt in 7 gezinnen, terwijl verder in 16 gezinnen ledikanten met toe- behooren en verplegingsartikelen werden uitgeleend. Bij het consulatiebureau, waar door den gemeentearts den heer Dr. Rienks, eiken Dinsdagavond van' 7—8 uur zitting wordt gehouden, meldden zich 40 personen aan. In het Marine-hospitaal werden geheel of ge deeltelijk op kosten van de vereeniging 10 personen met Röntgenstralen of hoogtazon behandeld. Blijkt uit deze opsomming reeds op welke wijze de tuberculose daadwerkelijk bestre den wordt, de vereeniging werkt ook hygië- nl»oh opvoedend op de geheels bevolking en In dit opzicht draagt zij vermoedelijk nog het meeste Dij tot dé weerstaanbaarmaking van die mensohheld tegen de zoo terecht ge vreesde volksziekte. He<t aantal letten bedraagt 162; een veel te klein aantal voor onze gemeente van meer dan 28000 zielen. Op verzoek van den Voorzitter werd door twee der aanwezige leden, staande de ver gadering, de rekening en verantwoording van den penningmeester nagezien en goed gekeurd en den penningmeester onder dank betuiging gedechargeerd. Terecht sprak de Voorzitter den wensch uit dat het ledental moge groeien opdat op die wijze de inkomsten stijgen," vooral nu subsidies van staatwege dreigen te vermin deren. Om propaganda voor het lidmaatschap te mak en. zal dezen winter nog een lezing met lichtbeelden gehouden worden. Het bestuur is thans samengesteld als volgt: Voorzitter H. J. Boldingh, secretaris- penningmeester Da J. Koster, leden Th. O. W. van Mierto, Dr. W. J. Bakker, O. J. Baas en Dr. Mink erna. Feestvierende vergadering „Moed, Volharding, Zelfopoffering". De afdeeling Helder van de Vereeniging van Dragers van Reddingsmedailles „Moed, Volhar ding, Zelfopoffering" bestaat 15 jaar. Dit feit was het Bestuur aanleiding tot het organiseeren eener feestvierende vergadering, welke tevens een vergoeding was voor de vele moeite, die ver schillende personen en corporaties zich in den loop van dit jaar voor bedoelde Vereeniging en haar kas hebben getroost. Bij de organisatie van dezen feestavond had zich de Zang- en Reciteervereeniging „Harmonie" aangeboden tot belangelooze medewerking. Een en ander veroorzaakte, dat een zaal vol menschen Don derdagavond aanwezig was. Op de voorste rijen zaten onze Burgemeester niet mevrouw Hou wing, de heor en mevrouw Wiersma, en verder alle oude bekenden van de reddingsboot: Dorus Rijkers met zijn medailles, de oud-schipper, C. Bot, de tegenwoordige, Tabbie en hoe ze meer mogen heeten. Allemaal met het eere^ metaal op de borst. Dus u begrijpt, dat het een belangrijke avond was. Allereerst trad de heer Roetman naar voren om namens de Commissie, die zich gevormd heeft tot het inzamelen van een som gelds ten behoeve van de oude helden ter zee, alle aan wezigen het welkom toe te roepen. Hij rele veerde hetgeen in den loop van dit jaar voor die inzameling is gedaan, waarvan dit feest ten slotte de bekroning is. En wat het mooiste is het kost de Vereeniging geen cent aan onkos ten, niet alleen, dat alle medewerkers dat geheel belangeloos deden, ook de heer Polak stond zijn zaai gratis af. Toen de heer Roetman, na ons allen een ge noeglijken avond te hebben gewenscht, verdwe nen was, trad de. heer La Lau, op den voet ge volgd door den heer K. Veenstra, naar voren Die begonnen me daar zoo'n beetje ruzie te ma ken. Nou ja, ruzie was het niet, het was zoo'n discussie over de Vereeniging. Wat ze deed en gedaan had, wat haar bedoeling was, dat ze zoo'n reuzen-penningmeester hadden, die de ontvan gen gelden dadelijk weer uitgaf, dat ze zooveel medewerking hadden ontvangen, enzoovoort Kortom, hij releveerde van alles en eerst toen ze van achter de schennen begonnen te roepen en te schreeuwen: u begrijpt, die ston den allang klaar om te beginnen, eerst toen scheidde de heer La Lau er uit. Maar toen had-ie ook alles verteld wat hij vertellen wou, En die Veenstra deed maar net of hij nergens van wist. Telkens vroeg hij weer opnieuw over d't of dat. 1 Was werkelijk een origineele en geestige manier om een en ander omtrent de Vereeniging mede te deelen. Eindelijk zouden we dan beginnen. Nu heb ik wel verteld, dat de Vereeniging „Harmonie" haar medewerking verleende, maar niet waarin die medewerking bestond. En dat was geen kleinigheid, want niet meer of minder dan een complete operette was het, die opgevoerd werd. En ook dat was nog niet alles, want voor zoo'n operette is een orkest noodig. Welnu, dat was er; dames en heeren violisten, een pianist, en, natuurlijk, de heer Brizée leider. Er zijn ook postuums noodig, in dit speciale geval waren dat Zeeuwsche costuums. Nu hadden alle me dewerkende dames en dat waren er nog al wat persoonlijk haar costuum verzorgd, ze hadden het zelf gemaakt,-maar ook zelf alle on kosten, die toch minstens een paar gulden be droegen voor elk, gedragen. Dat costuum be stond uit een kleurig rokje en een kleurigen doek over de kleeding heen, en een eigenaardige muts. De mannen hadden gewone visschers- kleeding aan. Zooals gezegd, dit alles kostte der Vereeniging geen cent aan kosten. Het op te voeren „zangspel" was getiteld „Nelly", en is geschreven door Oarel L. Bou- man, op woorden van M. van Zanten. Het aar dige was, dat het zoo bij uitstek toepasselijk was op Helder, omdat het in de visscherswereld speelt en visschers lief en leed daarin wordt verteld. Vooral het eerste bedrijf had een mach tige suggestieve werking. In dit eerste bedrijf zijn een aantal visschers aan den arbeid: netten boeten, repareeren, enz, Zij zingen daarbij een lied. Storm steekt op, bliksemstralen doorklie ven de lucht, woest wordt de zee, en de vis schers staan in angstige spanning te turen. Er i3 een schip in zee, dat ten ondergang gedoemd is. Een aantal mannen bieden zich aan voor de reddingboot, zij vertrekken, nageoogd en toege wuifd door de achterblijvende vrouwen. Na uren van spanning (natuurlijk in dit bedrijf teruggebracht tot eenige minuten) komt de boot terug. Het schip is vergaan, allen opvaren den zijn verdronken, uitgezonderd één klein meisje, dat door den schipper en zijn vrouw als hun eigen dochter wordt opgevoed. Dit meisje is Nelly, de heldin der operette. Wij zullen het verloop der operette niet ver tellen. De volgende bedrijven spelen achttien jaar later, als Nelly dus volwassen is, en het stuk eindigt niet alleen met een huwelijk, maar ook met het terugvinden van Nelly's vader, een schatrijken Engelschen lord. Wij willen al leen iets over dat eerste bedrijf mededeelen, omdat het werkelijk buitengewoon goed was, en de toeschouwers ontroerde. Als de vrouwen en mannen bij de nadering van het noodweer beginnen te zingen „Donk're wolken pakken samen, onstuimig wordt de zee", dan wordt daar op zeer pakkende wijze het noodweer gede monstreerd. Bliksemstralen doorklieven de lucht; onder het zingen door klinkt telkens de donder, en de oude schipper staat met zijn grooten kijker den horizont af te zoeken. In middels: wordt de reddingsboot uitgebracht Aan boord! aan boord! zij zijn gereed", zoo zin gen de mannen, „wij vreezen stormen niet!,, qn als dan de boot vertrekt, kan het publiek in de zaal zich niet langer beheerschen: onder het spelen der muziek door en terwijl het koor antwoordt: „vaartwel, vaartwel, tot weder ziens!" barst het ontstulmig applaus los. Dan komt een treffend oogenbllk; een oogenbllk, waarop alle toeschouwers met een brok ln de keel en benevelde oogen blijven kijken. Als dan de boot vertrokken is, vallen plotseling alle vrouwen op de knieën, de mannen nomen de hoeden af, en plechtig en vroom klinkt het dan: „God, die stormen kunt bezweren, doe Ingezonden mededeellng. Het Sint Nicolaas geschenk bij uit nemendheid voor Uw manlijke kennissen is het echte Gilette Gold Plated verkrijgbaar voor f 3.—. den nood voor hen verkeeren, breng hen door uw Vaderhand veilig weder aan het strandt" Dit geheele eerste bedrijf is werkelijk van groote dramatische werking, en het was jam mer, dat het tweede in dat opzicht zooveel min der was. (Het derde hebben wij niet meer ge zien.) Was het wonder, dat een golf van enthousi asme door de zaal ging toen het doek zich ge sloten had? Dat alle leden van „Harmonie" met glundere gezichten rondliepen omdat het zoo prachtig ging en zoo insloeg? Tenslotte nog iets over den zang en de mu z'ek. De muziek is eenvoudig en njet te moei lijk, en er is afwisseling genoeg in om de ver tooning niet te saai te maken. Het orkest had 'n zware taak, want wat meestal geschiedt bij dergelijke opvoeringen, gebeurde ook hier, n.1., dat de solisten niet steeds op toon invallen, waardoor natuurlijk de instrumenten niet vol gen kunnen. Wij willen daarmee niet zeggen, dat er niet goed gezongen werd, integendeel, de solo's en duetten werden zeer goed gezon, gen, alleen niet altijd op toon, zoodat de bege leiding niet kon völgen. Do koorzang was best, het vrouwelijk element was sterk vertegen woordigd en er waren verscheiden lijsterstem metjes bij. Als binnenkort deze opvoering herhaald wordt, en dan voor de leden van „Harmonie" zelf, wordt „Casino"' te klein, dat is vast. Na de pauze neemt de heer L. Grunwald het woord en deelt mede, dat de heer Egner aan de Vereeniging „Moed, Volharding en Zelfop offering" 50.zal afdragen als eerste bij drage van de opbrengst der bekende boekjes. Spr. hoopt, dat het heerschende enthousiasme in deze zaal, dat zoo héérlijk aangewakkerd wordt door het magnifieke spel der leden van „Harmonie", zal overslaan naar' alle steden en dorpen van ons land. Want wij in den Helder zijn kinderen der zee. In ons hart juichen wij de onverschrokken daden der menschenredders toe. Wij weten wat de zee is. Hebben wij niet allemaal als kinderen op den dijk de krabbio- nussen uit de zee gehaald en ze op een vuurtje gebraden? Moge in alle steden van ons land een actie voor de menschenredders worden op touw ge zet, opdat ze niet meer vergeten zullen voort leven. (Applaus). Aan het eind van de opvoering nam de heer Roetman als voorz. van de feestcommissie het woord om namens alle Hddersche redders van schipbreukelingen en in 't bijzonder namens het Comité aan den directeur en bestuur van „Harmonie" harteljjken dank te betuigen voor de schitterende medewerking verleend. Het tooneel, de décors en de opvoering liet niets te wenschen over. Hulde aan de meespelenden. Met een bloemenhulde aan de dames en het uitreiken van een lauwerkrans aan den direc teur werd deze goed geslaagde avond besloten. De kunstschilder Bartels. De hier van zijn vorig bezoek zoo wel bekende kunstschilder Bartels is tot en met Dinsdag a.s. weder geëxposeerd op de bo venzaal van den heer van Weelde met een 'groote collectie zijner schilderijen. Het zijn thans voor het meerendeel bloemstukken, die hier hangen, waaronder zeer interes sante. Daar het wellicht den lezer zal ver wonderen, dat de heer Bartels wederofn zoo vele en zoo velerlei schilderijen heeft ver vaardigd, is het wellicht 'goed mede te dee len, dat alles eigen werk is, en het resultaat van een groote routine en verbluffende techniek. De heer Bartels is leeraar te Ham burg en het spreekt wel Vanzelf, dat bij als zoodanig de techniek van het vak goed meester is. Zijn bloemstukken worden met enkelestreken, in weinge uren opgezet, en elke toets met het penseel is raak en geeft aanstonds de juiste- kleurverhouding aan. Bij nauwkeurige beschouwing van het werk gal men dan ook de verwonderlijke techniek ervan zien. Zijn schilderijen, waaronder ook landschappen, stillevens, enz., zullen wel in de huiskamer voldoen, al is zijn werk uit den aard der zaak meer massawerk dan dat van onze Hollandsche schilders. Praktisch-Idealisten Associatie. Wij herinneren aan de advertenties, voorko mende in het Advertentieblad van Woensdag 21 November en in het nummer der Heldersche Courant van Donderdag 22 November j.I., be- treffencje de op Zaterdag 24 November door de Praktisch-Idealisten Associatie te houden lezing van den Alg. Leider, dr. Gerretsen uit Gronin gen, in de eetzaal van „Bellevue", 's avonds te 8 uur, over: „Hoe kan men zijn idealen in prac- tijk brengen" en wekken op verzoek gaarne de belangstelling daarvoor op. De lezing is_ voor ieder gratis toegankelijk en belooft een bijzon dere avond te worden. De dollarprinses. De bekende operette van den Weenschen componist Frans Lehar, de „Dollarprinses" zal Zondagavond in Casino worden opge voerd. De Dollarprinses ia een van' de be kendste en wel het fraaiste van de operettes van de laatste janen; de meesleepende wijs jes hebhen vele jaren lang een groote popu- ariteit gehad, en werden helaas door de overproductie, die ook op dit gebied bestaat, verdrongen. Maar al worden ze niet meer gehoord, vergeten zijn ze niet. Zondagavond tan men ze weer hooren, kan men weer ge nieten van de goede muziek, en, tegen lagen entreeprija E. 9. O. N. A. BINNENLAND. De postchèque- en girodienst Naar „Het Vad." verneemt, begint het met de reorganisatie van den Postchèque- en Girodienst goed op te schieten. De leiders der reorganisatie hebben reeds een datum voor de heropening van den dienst in de ge dachte, maar ze houden dien nog geheim met het oog op altijd mogelijke onaangename verrassingen en om de absolute zekerheid! te hebben, dat de heropening een ongestoorden loop van zaken waarborgt. Het blad had1 ge hoord van 1 December als datum der her opening, maar, zooveel kan het wel' zeggen, deze datum is te vroeg. Overigens kreeg het den indruk, dat 1923 nog de begrafenis der Giro-ellende zal zien. Geen visum meer voor Zweden. Het ministerie van Buitenlandsche Zaken deelt mede, dat van 1 December a.s. af Ne» ders naar Zweden kunnen reizen, alleen in het bezit van een geldig paspoort; een Zweedsch visum is met ingang van dien datum niet meer vereischt. Hetzelfde is om gekeerd van toepassing op naar Nederland reizenden Zweedsche onderdaden. Landverraad. Een tweetal telegrammen, die wij Donder dagavond, toen ons blad al verschenen, was, ontvingen, en aan ons raam bulletineerden, wekten nogal sensatie. Geen wonder, daar hierin sprake was van het ontdekken van een complot 'militairen, die geheimen onzer defensie aan den Belgischen generalen staf verkochten, en daarmede dus hun land aan een vreemde mogendheid verraadden. Het eerste telegram berichtte de arrestatie van drietal onderofficieren te Maastricht, tér-wijl latere berichten spraken van meerdere ar restaties, gevolgd door uitgebreide onder zoekingen in verschillende garnizoenen. In den Bosch is een Belg gearresteerd, op het oogenhlik, dat hij van een militair een pa pier aannam, en daar geld voor gaf. Ziehier een samenvatting van de feiten, zooals die bekend zijn geworden. De gearresteerden zijn R. Timmerman, N, Boschman en G. F. Smidshuyzen, allen serg.- maj.-administrateur van de Infanterie. Twee ervan zijn in actieven dienst, de derde was op wachtgeld gesteld. Een der hoofdperso nen der organisatie is te Rotterdam gearres teerd. Het onderzoek, d'at reeds enkele weken duurde, berustte bij' den divisie-commandant der Maréchaussee, H. W. B. Croiset van Uchelen. De stukken en documenten, welke in deze zaak zijn betrokken, waren niet voor open baarmaking bestemd'. Zij betroffen de in richting van het leger en de mobilisatie- maatregelen. Uit Maastricht wordt verder gemeld, dat een vierde sergeant-majoor, 'genaamd Leyth of Lythen, niet op de voorstellen is inge gaan. Door diens toedoen moet de zaak aan het rollen zijn gegaan. De hoofddader schijnt een Nederlander, een burger te zijn, ge naamd Jan Rijken. Deze is in Den Bosch gearresteerd en gevankelijk naar Maastricht gebracht om waarschijnlijk met de onder officieren geconfronteerd te worden. Ver moedelijk zijn de hoofdschuldigen officie ren, doch er is nog niet van bekend of dezen zijn aangehouden en wie het zijn. De onderofficieren zijn op drie verschil lende plaatsen van de stad tn. arrest gesteld en nimand' mag bij hen komen. De Belgische autoriteiten te Brussel, met wien een journalist van de Tel. een onder houd had, meenden, dat deze geruchten óf op een misverstand moeten berusten, daar men er in België niet het minste belang bij heeft zich op de hoogte te stellen van de situatie van het Nederlandsehe leger, te meer waar deze dituatie volkomen bekend is en de aangelegenheid, meermalen door de Nederlandsehe regeering zelf met den Bel gischen militairen attaché in Den Haag is besproken. De Belgische regeering heeft' trouwens geen enkelen spionage-agent in Holland aldus de zegsman van het blad, die verder zeide, dat de Belgische autoriteiten geen enkele mlededeeling omtrent deze affaire hadden ontvangen. Te Rotterdam is reeds huiszoeking bij een Belg gedaan, en werden belangrijke documenten in beslag genomen. De bewoner was niet thuis. De Limburger' Koerier, die men ons in verband met deze zaak toezendt, meent, dat deze feiten aantoonen, dat het Nederland sehe Leger davert op zijn [grondvesten UIT DE PERS. Onze pantserschepen. Onder bovenstaand hoofd schrijft de oud- minister van marine, W. J. Cohen' Stuart: Het heeft geen zin, nu de sl'ag gevallen is, terug te treden in beoordeeling van de vloot wet of in beschouwingen over hare verwer ping; aan de nieuwe regeering de taak, te zorgen, dat het op 16 Ootober voorgevallene niet de beteekenis zal hebben van liquidatie der marine, van het weerloos laten van In- dië. Begrijpt de Volksvertegenwoordiging het landsbelang, dan zal zij de regeering in staat stellen, den bouw van duikbooten, waarvan het gebruik als verdedigingsmiddel nimmer kan worden verboden, van mijnonmateri aal en van de luchtvloot, met kracht voort te zetten, d'en bouw van jagers op flinke schaal aan te vangen, en voor de Inrichting van steunpunten in Indië het noodige te verrich ten. Ten aanzien van' een bepaald punt van bet toekomstige marine-beheer meen ik in- tusschen een waarschuwend woord te moeten laten hooren; het betreft de bestaande pant serschepen, waarvan m.L moet gelden: „houdt, wat gij hebt." Toen eenige jaren geleden tot de afvoering van het pantsersahip „Koningin Regentes" uit de sterkte der vloot werd besloten, mo tiveerde de minister den maatregel met de vermelding, dat dit schip te geringe strijd- waarde had. De vraag naar die strijdwaarde kan hier onbesproken blijven maar het ar gument was verkeerd, want men had dade lijk daartegenover de vraag kunnen stellen, waarom die beide zusterschepen „de Ruyter" en „Hertog Hendrik" niet tegelijk werden opgeruimd. Volkomen juist ware het ge weest, aan te voeren dat de schepen, met het oog op de verminderde strijdwaarde, geleide- Ingezonden mededeellng. zitten gemakkelijk, zijn van goede stof en het laagste In prijs. Komt U onze modellen bezichtigen. lijk, naarmate zij voor den dienst konden worden gemist, zouden worden opgeruimd, en daartoe met het oudste werd aangevan gen. Thans is, of wordt, vergis ik mij niet, ook de „de Ruyter" afgevoerd, en blljyen dus alleen „Hertog Hendrik", vTromp", „Heems- kerek" en „Zeven Provinciën" over. Van' de vlootwet was een zwak punt, diat zij niet voorzag in de behoefte aan materieel voor oefening en vlagvertoon. Ook al bestaat de vloot uit klein materieel, zoo is voor d'e vorming van het personeel toch het varen op grooter schepen van groote waarde, zoo niet onmisbaar; wat vlagvertoon betreft, in den zin, waarin dit vroeger werd verstaan, moge daaraan geen dringende behoefte meer bestaan, het is reeds onlangs bij de onlusten •in Smyma gebleken, hoe het gemis aan een oorlogsschip ter plaatse werd gevoeld; en men vrage aan de'gouverneurs in West» Indië, aan onze consuls in vreemde haven plaatsen, hoe zij zich den toestand voorstel len, waarin het onmogelijk zal zijn, hun ooit meer den steun te verleenen, gelegen in de aanwezigheid van een oorlogsschip van hun ne nationaliteit. Hoe in deze diensten te voorzien, wanneer daarvoor in net geheel geen materieel meer beschikbaar is, ziedaar een vraagstuk, dat te zijner tijd, lettende op de dan heerschende omstandigheden, zal zijn op te lossen; de moeilijkheid dezer oplossing wettigt echter, het tijdstip zoo lang mogelijk te verschui ven, door de bestaande schepen in goeden staat te houd'en. Van nog veel grooter belang" is het ge bruik, dat van de pantserschepen in Oost- Indië is te maken. Op welke wijze ook zal worden voorzien in de beveiliging, van de steunpunten der zeemacht aldaar, het zal nog geruimen tijd duren eer de bouw en be wapening van versterkingen zal zijn vol tooid; in dien tusschentijd kunnen de pant serschepen als drijvende batterijen dienst doen tot dekking der mijnversperringen, waarin de' verdediging der steunpunten in hoofdzaak moet bestaan. Het is daartoe niet noodig, de schepen vol bemand in dienst te houden, waartegen met het oog op de kosten bezwaar zou bestaan; zij kunnen met een kernbemanning worden opgelegd1, en behoeven vermoedelijk ook voor hunne taak in oorlogstijd, vooral wat het personeel der machinekamer betreft, geene volle bemanning te hebben, zoodat voor de noodige aanvulling der kern bij het intreden van oorlogstoestand met reserve- personeel en de bemanning der buiten dienst te stellen opnemingsvoortuigen kan worden volstaan. Natuurlijk zouden de schepen niet meer naar Nederland' moeten terugkeeren; alle herstellingen zouden in Indië moeten worden verricht. Bestemd men voor deze taak de „Tromp" en „Zeven Provinciën", dan zouden d© beide andere pantserschepen voor het doen van korte reizen van Nederland uit. als boven bedoeld, kunnen worden benut. Tot kostbare wijzigingen zoude in geen geval moeten wor den overgegaan; maar de rompen der sche pen zijn nagenoeg onverslijtbaar, zoodat met deugdelijk onderhoud waaronder ook te verstaan, de vernieuwing van sommige on» derdeelfen der werktuigen, inrichtingen, de schepen nog vele jaren mede kunnen. „Marin", die indertijd de Vlootwet scherp aanviel, beantwoord dit stuk als volgt: Voor het betoog van den inzender, neerko mende op een toepassing van het principe om geen oude schoenen weg te gooien voor men nieuwe ontvangen heeft, is in de hui- d'ge omstandigheden zeker alles te zeggen. Maar te dien opzichte is het Departement van Marine zeker geen verwijt te maken, als men ziet dat thans tot de sterkte onzer zee macht nog kanonneerbooten behooren, ge bouwd in de jaren 18741879, welke na eeni ge wijzigingen, als zoodanig dan wel als mij- nenlegger nog een goed emplooi vinden. Zoo zal men de thans aanwezige nog in goeden staat zijnde pantserschepen stellig zoo lang mogelijk blijven behouden totdat zij aan ketels en machines of aan den dubbelen bodem, zulk een kostbare herstellingen zou den moeten ondergaan, dat die met hét oog op de nog te bewijzen diensten niet gemoti- seerd zullen zijn. De oud-Minister Cohen Stuart zal zich de kostbare herstellingen van Hr. Ms. „Zeven Provinciën" nog wel herin neren en dat was nog wel het allernieuwste pantserschip onzer vloot! Voor de oefening van het daarop dienend personeel zullen die pantsersobepen nog zeer nuttig zijn en bij de door den inzender genoemde gebruikswij zen, vergeet hij' m. i. nog een zeer belang rijke en wel die van doelschip zoowel voor onze duikbooten en jagers, als voor de vlieg tuigen, ten einde het personeel, dat met die laatste wapens zal moeten vechten, zoo goed mogelijk te oefenen en een doel tegenover zich te geven zooals zij dat in werkelijkheid ©enigszins zullen kunnen verwachten. Zelfs met een kernbemanning in dienst op gelegd' vereischien die pantserschepen echter personeel, vooral in de machinekamer en zoolang het personeel der in Indië aanwezige scheepsmacht nauw verhand houd met het hier te lande aanwezige, zal het mede een be slissende factor zijn voor het gebruik dat men van de pantserschepen zal kunnen ma ken. Behoudzucht blijft ten opzichte van het thans aanwezige materieel, gedachtig aan het gezegde der oude schoenen, vooralsnog gebiedende plicht. Het conservatisme dat men het Departement van Marine wel eens in andere gevallen verweten heeft, zal nu opgeld kunnen doen! NYV. Texefls Eigen Stoomboot-Onderneming. Winterdlensf Jngegawn 1 Oetabear 1028. VtariWk 8/— m, 11.— v.nu, 2.30 rum. Heldere £L30 sm* ttr— nufflcL, 4JJ> a ,ia. bij de firma HelderAlkmaarAmsterdam: b morgens 7.45 uur (passagiers- en goederen dienst), behalve Dinsdags. AmsterdamAlkmaarHelder: 's morgens 9.80 uur (passagiers- en goederen dienst). Dagelijks:

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1923 | | pagina 5