NIEUWSBLAD VOOR
HELDER, KOEGRAS, TEXEL, WIERINGEN EN ANNA PAULOWNA
Eerste Blad.
LET OP
Nr. 5796
DINSDAG 27 NOVEMBER 1923
51e JAARGANG
Verschijnt Dinsdags, Donderdag* en
HETOAlSOTlDB^ITOÏÏTEBEk <3. EMS BOKB Ju, HELDER
Buööfftt) Koningstraat 29 Tolefioom 80 en 403
Poat-Olrarekientag Na 16066.
ADVERTENTIEN;
30 at p. 106?! OsnUSB®, ifUtm. meflefl» CB<jRnniftiieö3te al» seflflSWtoa.
tekat) 60 «t. Ëledüe adretitemtóe» (ffevijaHtfd, te koof;, fcj ttwwj) T. 1—4
re®ebJ 40 otl., elke neutel mee® 10 at. bij vooruitbetaling fiaftceei Bvxeam
r. d. blad en mot tot. onder ao, 10 at. p, adv. eactea). 8ewJji«o.a. 4 at
Licht op
i voor auto'a en fietsen j
4.22
BUITENLAND.
Ingezonden Mededeeiln»
BELGIE EN DUITSCHLAND.
De Duitsche zaakgelastigde te Brussel
heeft Zaterdagochtend aan Jasper een nota
overhandigd, waarin vervat zijn de gedetail
leerde technische aanmerkingen van België
en waarin hij verklaart, dat zijn regeering
geneigd is, de bespreking van 'het vraagstuk
van het herstel voort te zetten, op den
grondslag van die aanmerkingen.
De Belgische regeering zal die nieuwe
nota aan de commissie van herstèl door
zenden, die, naar men weet, thans de Bel
gische technische opmerkingen, in het
laatste grijsboek «gepubliceerd, onderzoekt
De moord o plnitenanf Graff.
Den 25sten dezer moest de Duitsche regee
ring de één en een kwart millioep frank betalen,
die de Belgische regeering naar aanleiding van
den moord op luitenant Graff had geëisch-t De
Duitsche regeering heeft dit bedrag niet vol
daan, maar aan de Belgische regeering gevraagd
de kwestie te onderwerpen aan het hof van ar
bitrage in Den Haag.
Brussel 26 Nov. De Belgische regeering
heeft het verzoek van Duitschland om de kwes
tie van de schadevergoeding wegens den moord
op den Belgischen luitenant Graff aan het Hof
van Arbitrage in Den Haag te onderwerpen,
verworpen. Daar Duitschland geen gehoor heeft
gegeven aan het ultimatum, dat vandaag ver
streken is en de één-en-een-kwart millioen
frank boete niet betaald heeft, heeft de Belgische
regeering vandaag te Duisburg—Hamburg,
waar de moord gepleegd is, het aan het Duitsche
rijk behoorende rollend materiaal in beslag la
ten nemen. Het zal verkocht worden totdat de
verschuldigde som ibijeen ié.
De regeerlngscrlsto.
Na gedurende drie maanden het ambt van
Rijkskanselier te hebben vervuld in welk
tijdsverloop het Ministerie nog eenmaal gewij
zigd werd is Stresemann door den Rijksdag
ten val gebracht.
Anders dan tot dusver het geval was valt
de verantwoordelijkheid geheel op den Rijks
dag. Vroeger verdween de kanselier doorgaans
reeds van het tooneel, indien de toestand hache
lijk en zijne besprekingen met de fractieleiders
hadden doen zien, dat een uitweg niet meer
mogelijk was.
Thans evenwel vroeg Stresemann nadrukke
lijk een motie van vertrouwen in de regeering,
waardoor de verantwoordelijkheid voor den loop
der gebeurtenissen nadrukkelijk werd gelegd
op de tegenstemmers, met name de Duitsch-
nationalen en de soc.-democraten.
Wat nu? vragen de Duitsche 'bladen. En te
recht I wie zal bereid gevonden worden den deso-
laten boedel te aanvaarden? Zal Dultsch-
natlonale partij trachten, zooveel aanha-ngerb te
verkrijgen, dat zij; regeeren kan of zal men het
tenslotte in een combinatie van soc.-dem. en
communisten moeten zoeken? Andere mogelijk
heden zijn de vorming van een extra-parle
mentair kabinet of in uiterste instantie instelling
van een dictatuur.
Een eigenaardige gebeurtenis was het op den
voorgrond treden van von Kardorff, lid van de
Duitsche Volkspartij. Hem werd de vorming
van een ministerie opgedragen.
Het zonderlinge van het geval was, dat von
Kardorff voornamelijk door het Centrum op
den voorgrond werd geschoven. De democraten
sloten zien hierbij aan.
Noch de Volkspartij, noch de Duitsch-natlo-
nale partij bleken van zijn candldatuur te willen
weten.
'De Duitsche Volkspartij' had trouwens bij
monde van haar tijdelijken leider Scholz aan
den Rijkspresident reeds medegedeeld, dat zij
van oordeel was, dat uit haar midden slechts dr.
Stresemann voor de«oandidatuur in aanmerking
kwam.
Dat ook don Duitsch-natonalen de candlda
tuur van von Kardorff niet aanstond, is even
min te verwonderen, daar deze vroeger tot hen
heeft toebehoord en hun den rug heeft toege-
Von Kardoff liet dan ook spoedig aan presi
dent Ebert weten, dat hij: zijn pogingen om een
Kabinet te vormen, opgaf.
Deze droeg daarop de vorming van een nieuw
Kabinet op aan Dr. A1 b e r t, den vroegeren
minister van wederopbouw in het ministerie-
Cuno. Deze heeft de opdracht aanvaard.
Daar een politiek kabinet zoo goed als onmo
gelijk blijkt, is men tot het plan teruggekeerd
een zakenkabinet te vormen.
UIT HET BEZETTE GEBIED.
Te Gelsenüdrchen' Is heit Zaterdag tot
plunderingen op groote schaal gekomen,
terwijl later vechtpartijen plaats vonden tus-
schen de menigte eni afdeellngen Duitsche
Politie en Fransohe militairen, die waren
opgetreden' tot het herstel van de orde. Voor
zoover tot nu toe bekend is zijn er drie bur
gera gedood; men weet nog niet hoeveel ge-
Een
kind is gauw
tevreden!
wonden er zijn maar waarschijnlijk ia het
aantal tamelijk groot.
De onlusten zijn ook overgeslagen naar
Rotbausen, waar d!e communisten een brug
bezet hielden om te beletten dat de politie
versterking kreeg.
Te Essen hebben de plunderingen sinds
Vrijdag niet opgehouden. In sommige wij
ken werden op straat de wagens met levens
middelen aangehouden en geplunderd.
In verscheiden gevallen viel de menigte
de politie aan, welke van haar wapens ge
bruik moest maken.
In Bochum zijn communisten in hechtenis
genomen. Uit gevonden geschriften kon het
bewijs worden geleverd dat de communisti
sche samenzweringen zich over het geheele
Roergebied vertakken.
De separatisten in de Palts.
De leden' der rechtmatige regeering van
de Palts, die na de bezetting van Spiers
door die separatisten naar Ludwigstoafen
waren verhuisd, zijn door die separatisten
gevangen genomen.
De separatistische troepen, die ten deele
uit jongens van 16 jaar bestaan, werden bij'
hun intocht te Ludwlgshafen door een com
pagnie Fransohe soldaten gevoeld. De Fran-
schen die de twee stadhuizen bewaakten,
hebben voor de separatisten plaats gemaakt
De separatisten hebben de ambtenaren
onder bedreiging met geweld gedwongen
door te werken.. De politie, die door Fran-
schen' is ontwapend voorziet nog in den orde-
dienst, echter zonder revolver. De zaken
daar ter stede zijn bijna alle gesloten.
De gondloonen.
Het loon van de rijksarbeiders zal van de
volgende week af in goudmark worden bef-
rek end en van 26 tot 80 penning per uur be
dragen). Bovendien wordt voor vrouw on
kind een toeslag van 8 penning per uur be
taald.
Duitsche nood.
Men schrijft uit Duitschland aan de „N. R.
Orl":
Van dag tot dag worden de •toestanden hier
onhoudbaarder. De al maar dalende mark maakt
de menschen nog armer dan ze reeds zijn. De
ellende is zoo groot geworden, dat men als nor
maal voelend mensch niet anders kan dan mede
werken bij de bestrijding daarvan. Eerst als
men zelf practisch mededoet aan de bestrijding
van den hier heerschenden nood, kan men er
een idee van krijgen welke uitbreiding de el
lende reeds genomen heeft en nog verder nood
zakelijk nemen moet.
Een oude heer van 73 jaar vindt men met
opengesneden polsaderen. De doktoren komen
om hem de polsen weer dicht te naaien, terwijl
de oude man, die veel, veel betere tijden gekend
heeft, smeekt, dat men hem toch in Godsnaam
zal laten doodbloeden.
Ik bezoek een oude dame, een „Von" uit eer
ste Duitsche familie. Zij heeft niets meer. Alles
is verkocht; verstompt, apathisch, verwacht ook
zij het einde.
Een moeder vond ik radeloos. Een sympa
thieke vrouw met twee dochtertje, die zij klaar
blijkelijk aanbad, wonende in een, naar normale
begrippen, onbewoonbare ruimte. Zoo vochtig,
als lk nog geen woning zag. De vrouw huilde op
aangrijpende wijze, omdat ze begreep, dat zij
hare kinderen in deze behuizing gedurende den
winter zou zien sterven. Geen warmte, geen
kolen, eten, kleeren, schoenen.
De corr. was tegenwoordig bij de uitdeeling
van een warm middagmaal aan de armen. In
ketels van 150 pórties werden aardappelen, witte
kool en water gekookt. In deze ketels waren per
ketel 3 pond vet gedaan. De dames en heeren,
die de verdeeling van deze gaarkeuken leidden,
vertelden, dat vele der hier eten-komenden den
geheelen dag niets anders meer te eten kregen.
Deze processie ongelukkigen was hartverscheu
rend om aan te zien. De dankbaarheid, waar
mede de Duitsche dames, die dit karige middag
maal verdeelden, behandeld werden,was voor
deze vrouwen wel een groote voldoening.
In de stad., waar de oorresp. woont, is een
man, die naar een gesticht voor tubexculeuzen
gestuurd zou worden,-niet in staat daarheen te
gaan, omdat hij geen kleeren meer heeft. Ziek
ten zijn trouwens het ergste wat de menschen
kan overkomen. En.... de ziekenhuizen staan
leeg. Niet, dat de menschen gezonder geworden
zijn; het tegendeel is veeleer het geval, maar de
menschen zijn eenvoudig niet meer in staat, om
de behandeling te betalen.
Epidemieën zijn bij de toestanden, die wij
hier nu beleven, volstrekt niet uitgesloten. Me
dicijnen kan bijna niemand meer betalen; de
ziekenfondsen zijn door de markdaling volko
men geruïneerd en daarmede 80 pet. der dok
toren. De ziekenhuizen zijn er eveneens treu
rig aan toe, en hoe het er met de hulp uitziet,
die tegenwoordig de gemeenten en het rijk
kunnen verleenen, kan men zich ook wel voor
stellen.
En nergens is voorioopig eenig licht te «en.
De werkeloosheid breidt zich overal snel uit. De
handel wordt steeds moeilijker. De invoer van
levensmiddelen, die slechts tegen betaling met
deviezen mogelijk is, kan daarom niet goed toe
nemen. Maar ook al zou hij toenemen, dan zou
den nog zeer groote kringen niet in staat zijn
deze levensmiddelen te koopen. Slechts een zeer
krachtige algemeene hulp van bulten kan hier
nog iets uitrichten. Maar als daarmede te lang
wordt gewacht, zal het sterven, dat nu reeds in
Duitschland begonnen is, nog veel grootere en
verschrikkelijkere vormen aannemen. De
„ram.p in Duitschland" is veel en veel wreedej;
en grooter dan de „ramp in Japan".
Wat de depreciatie van de mark beteekent,
tóont een ander briefschrijver van de „N. R
Ort." aan.
Men stelle «ch voor, dat ons geld zoo gede-
precieerd was als de mark. Dan zou een pond
vleesch met been, volgens den prijs te Essen,
1.800 milliard fulden kosten. Daar er ongeveer
417 bankjes van 1000 gulden in een kilo gaan,
zou dat bedrag in dit bankpapier ongeveer
4.340.000 kilo wegen. Stelt men het gewicht van
een stuk slachtvee op 600 K.G., dan moet men
zich de zaak als volgt aanschouwelijk voorstel
len. Men plaatse op een weegschaal 8680 stuks
rundvee, en op de andere stapelt men bankbil
jetten van 1000 gulden. Op het oogenblik, waar
op beide weegschalen balanoeeren, heeft men
geld genoeg om het eene pond vleesch te betalen.
Boter kost nog meer, worst eveneens.
Deze zelfde oorrespondent deelt op ander ge
bied nog treffende staaltjes mede van den nood.
Hij verhaalt van een arts, dio de kinderen op
eeriige scholen in het Roergebied onderzocht
had. Hij was verschrikt door de verwoesting, die
hongerlijden in kinderlichamen in weinige we
ken had aangericht. De ellende van den eigen
lijken hongersnood wa* eerst korten tjjd zoo
acuut geworden. In de zomermaanden waren
al die kinderen weg geweest, in het onbezette
Duitschland, in Beieren, in Nederland. Bijna
allen waren zij welvarend teruggekomen, maar
de ontbering was nu zoo volstrekt, dat de winst
als sneeuw voor de zon was weggesmolten.
Slechts tien procent van de kinderen waren
nog bevredigend gevoed. De rest leed zichtbaar
gebrek. Armen en been en werden stokjes, het
lichaampje werd jammerlijk om aan te zien.
De tuberculose woedde in alle vormen. Een
vreeselijke plaag werden ook de huidziekten.
Een groot gedeelte van de kinderen in de volks
scholen was er reeds door aangetast. De li
chaampjes hadden geen weerstandsvermogen
meer: vele kleinen waren verstoken van onder
goed; zeep was er thuis niet.
De schrijver heeft een brief van een Fransch
commandant onder de oogen gehad, waarin vrij
stelling van kolenbelasting voor het plaatselijk
ziekenhuis .werd geweigerd. Daardoor werden
de kolen volstrekt onbereikbaar.
Als nu nog winterkoude kwam voor de be
volking, die verkleumt te midden van bergen,
van steenkool, dan werd het eerst voor goed
vreeselijk.
In de laatste maanden is in het bezette gebied
een toestand ontstaan, die het lijden der burger
bevolking door de hongerblokkade in vreeselijk-
heid overtreft. In het laatste stadium van den
oorlog was het gebrek aan voedsel algemeen,
niemand ontsnapte er geheel aan, en langzaam
sijpelde de volkskracht weg. Zoo algemeen is
het gebrek nu lang niet, velen hebben het zelfs
nog zoo goed, als zij het kunnen wenschen.
Maar de groep, die er het hevigst door wordt
getroffen, ziet «ch door een snellen hongerdood
bedreigd. -
ENGELAND.
Cnrzon gaat niet uit spreken.
Ourzon die verzoeken van de hand wees
om te spreken ten behoeve der conservatieve
candidaten, verklaarde dat hij: tengevolge
van de buitengewoon onrustwekkende posi
tie der bultenlandsche aangelegenheden op
zich had genomen op het Foreign Office te
hlijven
FRANKRIJK.
Aardbeving.
Een ernstige aardbeving heeft, volgens
een bericht uit Parijs van Zaterdag, groote
schade aangericht op de Zuidelijke helling
der Pyrenëen, vooral in de provincies Oa-
talonie en Arragon. Ook ini Zuid-Frankrijk
is de aardschok gevoeld:
NOORWEGEN.
Zaterdag begon de uitsluiting in de ta
baks- en papierfabrieken en de houtzagerijt
en. Deze omvat 22000 werklieden. Het con
flict dat tot deze uitsluiting aanleiding heeft
gegeven, betreft den eiach der arbeiders van
hooger loon.
De officieele bemiddelaar had voorgesteld
de loonen op het tegenwoordige peil te hand
haven, welk voorstel de werkgevers en de
arbeiders hadden aangenomen, behalve in
de tabaksfabrieken waar de werklieden het
hadden verworpen. Deze verwerping leidde
nu tot de uitsluiting in de drie genoemde in
dustrieën.
Te Kristiania staken bovendien 5000 me
taalbewerkers, die het werk hebben neerge
legd om een loonsverlaging, waartoe het
scheidsgerecht onlangs heeft beslist, te ver
hinderen.
RUSLAND.
Massa-arrestaties.
Volgens berichten uit Motekou hebben
nieuwe massa-arrestaties in Russisch lntel-
lecuetele milieus en onder de orthodoxe
geestelijkheid plaats gehad.
Alleen gisteren, reeds werden- meer dan
200 personen in de kerkers der Tsfeka ge
vangen gezet. Het totaal aantal leden der
Tsfeka bedraagt thans 10.000, die allen beter
betaald worden dan de ambténaren der sov
jets.
Verval In het Russische leger.
In een correspondentie uit Polen deelt
Iemand in het Hbl. mede over verschijnsel
van verval in het Russische leger. Volgens
deze betrouwbare berichten is onder de of
ficieren een groote ontevredenheid ontstaan.
Zij hebben niet meer de buitengewone en be
voorrechte toelage in geld en levensmidde
len, 'zooals vroeger en zijl zien met afgunst
de weelde, waarin de nieuwe rijken onder
de Sovjet-groeten leven. Met andere woor
den: de Sovjets hebben het leger niet zóó
onvoorwaardelijk meer in hun hand, zooala
eenige maanden geleden het geval was. Men
zou zelfs absoluut betrouwbare garden van
praetorianen ingesteld' hebben om deze
stemming in de officierskringen ta onder
drukken.
Een veldtocht tegen Polen is zeker popu
lair, maar een mislukking mag niet geris
keerd worden: Zou hij mislukken, dan is niet
vooruit te zeggen, welke houding een groot
deel der militaire leiders zal aannemen.
In elk geval ligt in deze ontevredenheid
onder do officieren een gevaar voor den
vrede. Want zij kan er gemakkelijk toe lei
den, dat daarvoor een afleiding gezocht
wordt, die het best in een populairen oorlog
gevonden zou worden en dit is juist de oor
log tegen Polen. Maar er is nog een verzwa
rende factor. Estland en Letland hebben een
militair en politiek verbond gesloten. Dit
gebeurde vóór alles om niet in een of ander
avontuur van Polen meegesleept te worden
en bet verbond beteekent een «oh afkeeren
van Polen. Maar anderzijds gelooven beide
staten, dat het hun voordeel zou xdjn om bij
Ingezonden Mededeellng.
HJJ WAARBORGT
een mogelijfcen strijd van Rusland tegen Po
len, zich bij- Polen aan te sluiten, omdat bij
een overwinning van Rusland hun bestaan
sterk bedreigd wordt. Finland aarzelt; Li-
thauen zal aan den kant van Rusland bomen;
Roemenië is door een verdrag aan Polen ge
bonden.
VEREENIGDE STATEN.
Bomaanslagen te Philadelphia.
Zaterdagmorgen vroeg ontplofte een bom
op den drempel van het Spaansche consulaat
te Philadelphia. Ik vielen 'geen dooden. De
gevel van het gebouw werd verwoest.
Een tweede aanslag geschiedde op het ge
bouw van de Sons of Italy Bank, in welk
gebouw het Italiaansche consulaat gevestigd
is. Het gebouw is zwaar gehavend.
De chef van de veiligheidspolitie wijt deat
aanslagen aan revolutionaire organisaties.
Hij heeft bevolen, dat alle consulaten in de
stad zullen worden bewaakt. Ook de wonin
gen van den burgemeester, de rechters en
een aantal hooggeplaatste ambtenaren «taan
onder bewaking.
Geknoei met arts-diploma's.
De dood, op de operatietafel van een dok
ter te Unionville (Connecticut), van een me-
caiüciën, die «ch onder behandeling had
gesteld van een gekneusden vinger, heeft
een geweldigen zwendel in artsdiploma'a
aan het licht gebracht. De overheid heeft on
langs een inval gedaan in twee zoogenaamde
medische scholen, te 0t. Louis en te Kansas
Oity en beiden gesloten. Naar thans geble
ken is, dreven deze en andere, soortgelijke
inrich tingen teen groeten handel tegen grove
betaling in diploma's, waarmee waschhazen,
fotografen en barbiers In verschillende doe
len des lands de medische praktijk uit
oefenden. Het geval te Oonnecticut illu
streert op droevige wijze de gevolgen van
dezen zwendeL De mecanicdën was met een
zwaar gekneusden vinger bij1 dien „dokter"
gekomen, die amputatie noodzakelijk ver
klaarde, den patiënt op de opératietafel leg
de met een kap over bet hoofd' en een vriend
van dén patiënt verzocht er ether op te
druppelen. Toen de vriend drie fleschjes
eethier leeggespronikeldl had, slaakte de pa
tiënt een diepe zucht en «gaf den geest. De
pseudo-dkkter had zijn diploma i)e St Louis
gekocht Men verzekert, dat er zoo 25,000
„dokers" in de Ver. Staten praktizeeren. Het
departement van1 volksgezondheid is begon
nen een onderzoek in- te Stellen naar de di
ploma's van de 1000 geneesheeren, die hun
praktijk te New-York uitoefenen.
Een negertiuwellfk.
Zaterdag trad te New York mej. May
MaoWalter Robinson met dr. Henry Gorden
Jackson van Ohicago in den echt.. Dit is het
grootste negerfiuwedijk, waarvan imen dn de
Ver. Staten heugenis heefl Eb waren 9000
gasten op de receptie 'genood. De bruid is
een kleindochter van mevrouw Alelda Wal
ker Robinson, die, toen de kappers van Fifth
Avenue booge prijzen vroegen om de blanke
dames met de „onmulation Marcel" van
kunstmatige krullen te voor«en, schatten
verdiend' heeft imet de krul uit de haren van
haar zwarte zusters en broeders te halen.
Met een fortuin van meer dan 1,250,000 dol
lar beeft zij' zich later gevestigd in de ex
clusiefste wijk van Irvlngton, een deftige
N-ew-Yo-rksche voorstad aan de Hudson. In
haar testament bepaalde «j dat haar huls
aan geen blanke verkocht mocht worden1.
LUCHTVAART.
De Fransohe vlieger Salis heeft Woens
dag van Grenoble uit een vlucht van 300
kilometer boven de Alpen gedaan. Hij. is
rond den- Montblano gevolgen en over het
gebergte der Grande Chartreuse naar Gre
noble teruggekeerd!.
Ingezonden Mededeellng.
Een tel echt humeur, slapeloosheid1 en
schele hoofdpijn worden vaak veroorzaakt
door leverstoornissen. Fosteris Maagpijlen
zullen het kwaad spoedig overwinnen. Zij
wekken de lever op, en worden aanbevolen
tot het genezen van galzucht, verstopping
en maagkwalen. Prijs per flacon van vijftig
verauikerde pillen 0.66; is apotheken en
drogistzaken. (T0)
COURAN
ABONNEMENT PER 3 MAANDEN BIJ VOORUITBETAUN©
Heldersche Courant f 1.60; fr. p. p. binuenlamid f2.Ned.. O. en. W.
IjkUS p. z©op-ost f 2.60; id. p. mail en o/vorlge landen f 4.20. Zondagsblad
ce»P. f Q.575, f 0.78, f 0.85, f 1.25. Modeblad reep. f 0.95, f 1.25, f 1.25, f 1.60
Losse nummers der Courant 4 et.; fr, p, p. 6 et.
Dinsdag 27 Nov. 4.23 uur
Woensdag 28
DUITSCHLAND.
B 120
De moeder is echter
niet tevreden voordat
de kleertjes absoluut
schoon rijn. Veel
werk behoeft dit
thans gelukkig niet
meer te kosten. Meer
dan vijf minuten zijn niet noodig om het waschgoed avonds in
een RINSO sopje te zetten. RINSO doet 's nachts het werk en
maakt al het vuil los. Het moet dan alleen maar uitgespoeld
worden tonder wrijven of boenen.
RINSO. de fijnste zeep In korrelvorm Is overal
verkrijgbaar.
Omgieten la Ja hul»
