Volle schoone Buste
Bestelt Uw drukwerk hij C. DE BOER Jr.H
KLOKKEN
Oudkerk Van Praag
Gebroeders PRONK -
R.-K. Kerk, Kerkgracht 64, Helder.
E.S.O.N. A
Vanaf heden bij
p Profiteert dus bij Oudkerk Van Praag. M
Dinsdagavond, 4, 11 en 18 December,
Advertentiën.
Qriêntalische ÉUSTEPILLEN.
Hang-en Staande-
Aanbevelend, B E E MSTE R BO E R, Keizerstraat 25.
VOOR DE KOU!
Taai-Taal,
Harten,
Chocoladeletters-
HEDEN ONTVANGEN:
CONFERENTIES uitsluitend voor NIET-KATHOLIEKEN,
door de Paters Dominioanen van het klooster te Zwolle,
te half negen precies.
Duur der conferentie één uur. TOEGANG VRIJ.
Onvolwassenen alleen onder verantwoordelijk geleide.
4 December: De zichtbare Kerk van Christus. Pater M. GIJLSWIJK.
11 December: Aflaten. Pater F. OTTEN.
18 December: De alleenzaligmakende Kerk. Pater M. GIJLSWIJK.
E. S. O. N. A.
N.V. Texels Eigen Stoomboot-Onderneming.
Wintendienst ingegaan 1 Oetobeff 1923.
S AN IT AS,
Kanaalweg 3, bij 't Weatpleln.
Te koop 200 M. draagbaar
Spoor (CO cM.), mot 4 Karren,
met Wlasel en Booht, bij i
Eigen Stoomboot-
Onderneming
Dagelljksche passagiers-goederendienst
Heider-Alkmaar-Amsterdam v,v.
Vertrok van Helder! 'a morgena 7.45 (behalve Dinsdags)
A'dam l 0.30
De keuze Is enorm.
De echte Leidsche dekens, afkomstig van de fa. GEBRS. v. WIJK Co.
te Leiden en de Koninklijke Dekenfabrlek fa. ZAALBERG ZOON, Leiden^
zijn bij ons verkrijgbaar, beneden alle concurrentie I
Alle dekens, eenmaal geëtaleerd, worden door ons direct opgeruimd.
Nog een partijtje, thans voor f 7.95.
Aanbevelend.
schuur, behoorende bij het door de ouders van
De H. bewoonde perceel, stond heden voor dat
feit terecht. Door den rijksadvocaat mr. Asser
werd gevorderd 1 maand gev.
Tegen den smid G. J. M. te Hoogkirspe!, die
de distillateursbenoodigdheden had yervaardlgd,
wetende met welk doel de»e zouden. worden ge
bezigd en die thans eveneens terecht stond, vor
derde mr. Asser 3 maanden gev.
Uitspraak in deze zaken over 14 dagen.
Ingezonden Mededeellng.
AMSTERDAMSOTT13 BRIEVEN.
ROND DEN DAM.
Het expressionisme. De stads
uitbreiding en het stadsschoon.
Een tragisch samentreffen. - De
Dam-bebouwtng. De autobus.
St. Nicolaas.
Ik heb mij, In mijn vorigen brief, te.,
expressionistisch gedragen! Ik schreef als
„titel" van een van mijn hoofdstukjes: „Expres
sionisme" en liet verder den inhoud van dit
hoofdstukje achterwege.... Nu stelt het ex
pressionisme zich o. m. wel tot taak met een
enkel krachtig, suggestief gehaar, met een en
kele kreet, met oen enkele rake lijn de kern, het
wezen vü een geheel complex van verschijn
selen te karakteriseeren, maar ik mocht niet
verwachten» dat het bloot neerschrijven, hoe
kordaat dan ook, van het enkele woord-zonder
meer U nader tot het begrip zou gebracht heb
ben. Nu ik dan -echter bij dezen de fout even
wil herstellen, is het aan den anderen kant even
min mijn bedoeling een „verhandeling" te gaan
houden over het expressionisme, dat zich op
verschillend kunstgebied den laatsten tijd den
volke kond doet. Wèl wil- ik met een enkel
woord wegnemen de verkeerde opvatting als
zouden we hier met een geheel nieuw verschijn
sel te doen hebben, dat lijnrecht Ingaat -tegen
alles, wat vroeger op kunstgebied, hetzij on
der de benaming impressionisme, hetzij onder
dien van het -naturalisme, -gepresteerd werd,
Alt-ijd wil een kunstwerk, onder welken soort
naam men het dan ook indeelt, uitdrukking ge
ven aan de oorspronkelijke idee, het oorspron
kelijk gevoel dat in den kunstenaar leeft. Zelfs
in die -kunstwerken, waarvan de oppervlakkige
beschouwer getuigt, dat het sprekend op de
uiterlijke natuur gelijkt, leeft iets anders dan de
preciesse (fotografische) afbeelding. „Wij com-
poneeren óók, al merkt men het dan niet zoo
direct", zei eenmaal de Duitsche, naturalistische
en Impressionistische schilder Max Liebermann.
M. a. w. ook de nlet-expressionisten zoeken uit
drukking te geven aan het eigen innerlijk door
de voorstelling van het onderwerp heen.De
expressionisten evenwel, zou men kunnen zeg
gen, trachten dien weg door de voorstelling heen
te bekorten, -teneinde de oorspronkelijke com
positie-idee directer en als 't ware naakter tot
den beschouwer te brengen....
Zooals gezegd, den laatsten1 tijd hebben wij,
ook hier in Amsterdam, vele expressionistische
proefnemingen- meegemaakt. Allereerst op schil-
dergebied, maar -ook b.v. op tooneel-gebied, toen
kort geleden „Het Nieuwe Tooneel" met de op
voering van „Dat ben jij!" een interessante stap
in de „nieuwe richting" waagde. Bij deze voor
stelling was gebroken met de oude décor-traditie
en ook met het oude „natuurlijke" spel, en
trachtte men alles terug te bnpngen tot een ver
eenvoudigde, maar -teven-s sterk geconcen
treerde symboliek.
Öf met een en ander echter het publiek nader
werd gebracht tot wat de expressionistische
richting wil, valt te betwijfelen. Dat nader-
brengen- is daarentegen -wèl gebeurd door het
vertoonem van een film, die hier de laatste we
ken „liep". En hi-°r heeft de- kunst dan bij uit
zondering eens reden dankbaar te zijn voor de
door de rolprent geboden hulp! Het was deze
film, het ook reeds enkele jaren geleden hier
vertoonde „Kabinet van dr. Caligari", die het
publiek op nieuwe wijze boeied en onder den
indruk bracht, en di-e zoodoende deed beseffen,
dat „het expressionisme" 'nog wel iets meer be-
teekent dan een modegril of een ziekelijke af
wijking van sommige moderne altisten. Dat ik
het in mijn vorig schrijven opengelaten hoofd
stukje dan thans -nog even vulde, is dan ook
alleen om op het belang van deze film te wijzen.
Mocht zij- op Uw weg komen, Gij zult kunnen
oordeelen of zij1 U niet meer zegt dan.mijn
theoretisch -praatje....
Theoretische praatjes: daarvoor heeft men In
verschillende kringen meerdere malen de ideeën
en kunstbeschouwingen onzer moderne archi
tecten uitgescholden. Ach, wat geeft al dat pra
ten over nieuwe architectuur, over gemeen
schapskunst, over moderne stedenbouw, ver
zuchtte men. Men heeft echter langzamerhand
wel moeten- inzien, dat wat in deze jongere
bouwmeesters leefde, ook wat meer was. Ber-
lage behaalde met zijn Beurs de eerste over
winning en -na hem bevochten anderen met
steeds weer nieuwe werken de zege.... Een
zege, die juist dezer dagen zóó definitief werd,
dat Mr. Van den Bergh in de laatste Raadszit
ting sprak van den modernen stedenbouw als
van een „jonge wetenschap" (wel iets anders
dan een praatje, dus!) en terzelfder -tijd prof.
Roland Holst in de Sorbonne te Parijs onder
grooten bijval sprak over „de nieuwe architec
tonische idee" die hier In Holland zoo krachtig
'evend blijkt. Een buitengewoon tragisch
samentreffen is het zeker, dat juist nu de strijd
zoo kennelijk in een overwinning zijn beslag
kreeg, twee der moedigste en-.meest talentvolle
pioniers aan het bouwend gilde der jongeren
moesten ontvallen. Op hetzelfde uur, dat de
Raad in het Prinsenhof over stadsschoon en
moderne stedenbouw debatteerde, werd door
vrienden en vereerders het stoffelijk overschot
van den jongen, gendalen bouwmeester De
Oerk op Zorgvliet ten grave gedragen, en, als
ware dit nog niet genoeg, op hetzelfde oogenhlik
overleed ook, terwijl hij onderweg was naar de
begrafenis van zijn collega en medestrijder, de
bekende architect De Bazel.
Het laatste treurige feit, dit -plotseling ver
scheiden van De Bazel, werd midden onder de
zitting aan de Raadsleden bekend. En het had
een merkbaren invloed op den loop der debat
ten. Naar men weet werd De Bazel indertijd- -tot
adviseur benoemd der Vijzelstraat-verbreeding
en kreeg hij later tevens de opdracht tot het
bo-uwen van bet aan die verbreede straat te ver
rijzen gebouw der Nederlandsche Heidemaat
schappij. Toen het betonnen geraamte van dit
-gebouw al hooger en- hooger verrees en, reeds
in zijn half-affen toestand de omliggende, lagere
gebouwen -ging overheerschen, sloeg velen ver
dedigers van ons hoofdstedelijk schoon de angst
om het hart. Men had nooit mogen toestaan,
zoo hoog te bouwen. Dat zou het karakter van
de omgeving bederven...., deze en dergelijke
klaagtonen werden vernomenEn men kan
-er zeker van zijn, dat deze tonen zich in deze
Raadszitting tot een felle kritiek zouden hebben
uitgekristalliseerd, (een begin ervan was al
merkbaar), ware niet dit onverdachte doodsbe
richt daar een stokje voor komen steken-. Nu
legden de critici zich neer bij een: „enfin, we
zullen zien hoe het wordt als bet -gebouw af is;
misschien heeft de bouwmeester De Bazel ach
teraf toch wel gelijk gehad en overzag hij den
toestand zooals hij worden moet beter, dan zii,
leeken".
Hetwelk, ook zonder doodsbericht, ongetwij
feld de eenigst juiste houding ware geweest!
Raker dan deze détail-critiek was o. i. de cri-
tiek uitgeoefend op het feit, dat de hoofdstad
eigenlijk een uitbreidingsplan-ln-groote lijnen
ontbeert. Wel bestaat er een dergelijk plan van
'Berlage voor wat „Zuid" betreft, maar t^n eer
ste is dit slechts een onderdeel en ten tweede
kwam het zelfs als onderdeel min of meer op
losse schroeven te staan, omdat Berlage zich bij
het ontwerpen van zijn plan een eenigszins mo
numentaal station-Z-uid ge-dacht had, dat dan- als
middelpunt de wijk zou beheerscbt hebben
een station, dat echter achteraf wel een „station-
en-Espagne" zal blijven: op zJn hoogst komt er
een. of ander hulp-stationnetje. Geef ons een
volledig uitbreidingsplan in groote lijnen, rie-p
mem dan ook. Wethouder Ter Haar, die in zijn
repliek over 't algemeen trouwens dezen dag
gelukkig was, kwam aan dezen roep tegemoet
met te verklaren, dat er „hard aan gewerkt
wordt" en dat men vóór het einde van het vol
gend jaar een- dergelijk plan mag tegemoet zien.
Ook aan de klachten over de samenstelling en
het werken der Schoonheidscommissie kwam
hij ep afdoende wijze tegemoet met de toezeg
ging, dat don Raad binnenkort een voordracht
zal bereiken ter benoeming van een nieuwe
Schoonheidscommissie, In dit alsdan herboren
lichaam zullen, naar hij mededeelde, zitting heb
ben: twee architecten, één schilder, één beeld
houwer, één hulsarchitect, één oudheidkundige
en vier leeken* die belangstellen in stadsschoon.
Zoodat alle richtingen er dan in vertegenwoor
digd zullen zijn.
Het spreekt vanzelf het kan moeilijk an
ders, kwam bij' deze debatten óók weer „het
Middendam-terrein-vraagstuk om den hoek -glu
ren! Na jaren en jaren praten had men dan
eindelijk het besluit genomen in alle geval „In
principe" tot bebouwing over -te gaan. Het wach
ten was op de -beslissing aan wie het terrein
tenslotte in erfpacht uit te geven: aan de hotel
combinatie of.... aan de firma van het....
broekenpaleis.
Intusscben hebben nu onlangs wederom een
aantal notabelen èn handelsgrootheden een
adres aan den Raad gezonden om het terrein
tóch inaar weer niet te bebouwen. Moeten
we nu weer een stap van jaren terug? Moet
het Raadsbesluit, waarbij „in principe" -tot be
bouwing besloten werd, nu maar weer ongedaan
ge-maakt worden? Moeten zich al die debatten
en besprekingen-, die dit besluit, in een lange
reeks van jaren voorafgingen, weer opnieuw
gaan herhalen? Om dan tenslotte weer uit-te
•monden in een nieuw „principieel" besluit, dat
men daft eventueel weer ongedaan kan gaan
maken? Laat ons dit -bespaard zijn! De opmer-
king door wethouder Tor Haar aan hot zenden
van dit adres vastgeknoopt deze n.1.: „dat
hij niet begreep, dat sommige menschen steeds
maar weer zoo lichtvaardig hun handteekening
op Adressen plaatsten, scheen zeer juist.
Laten we in 's hemelsnaam nu maar aan het
„principe" vasthoudenl Al was 't alleen maar
ter besparing van den kostbaren gemeentelijken
tijd, die op het Prinsenhof tóch al zoo angstig
ruim vermorst wordt.
Inzake de bebouwing kwam de wethouder
overigens nog met een verrassing, met een
„priment". Hij deelde n.L -mede, dat er zich
behalve de bovengenoemde twee bekende gega
digden-, den laatsten tijd nog als derde had op
gedaan: een tweede hötel-combinatie, die zelfs
thans reeds betere financieele waarborgen heeft
weten te verschaffen dan de eerste.
In de richting-hótel wordt dus blijkbaar wèl
gewerkt. Laat ons hopen, dat men in die rich
ting dan tenslotte de eindpaal zal -bereiken,
waarbij dan tevens rekening kan gehouden
worden met het plan van architect Walenkamp,
dat naar -het ons voorkomt, nog altijd de beste
oplossing biedt!
Fantastische vergezichten in de toekomst gin
gen in deze Raadszitting ook nog open, toen de
„underground" en de „Hochbahn" ter sprake
kwamen. Toen de wethouder echter even voor
rekende hoeveel ettelijke millioen wel met den
aanleg van een bescheiden stadsbaantje van 10
K.M., boven, dan wel onder den grond, gemoeid
zouden zijn, sloeg men den uitkijk op deze toe
komst-visioenen- maar schielijk weer dicht....
Dat we echter heelemaal verstoken zullen blij
ven, binnen afzienbaren tijd, van het -pleizier
van een, zij het dan ook bescheiden-, onder-,
grondsch „verkeertje"behoeft daarbij ook
tunnel onder het Y zijn in vèr- gevorderden
niet gevreesd te worden. De plannen voor een
staat van voorbereiding en weldra zal men met
een en ander voor den Raad komen.
Een sympathieke kreet om „méér groen!"
steeg tenslotte ook nog uit den Raad op. We
hebben, als stad, inderdaad véél te weinig,
„long"-oppervlakte. Haarlem heeft 14, Den
Ingezonden mededeellng.
Haag 12.5, Rotterdam en Groningen hebben
circa 9 vierkante meter „groen" per Inwoner,
tegen onze stad 3.58! Het nadeelige verschil
ts wel groot en de zorg er voor en de uitbreiding
van ons stedelijk ademhalings-oppervlak is dus
wèl dringend geboden. Een zorg, die echter niet
noodzakelijkerwijs behoeft te ontaarden in een
moordt en brand schreeuwen bij het verdwij
nen van- een- enkelen boom of -een paar heesters,
zooals te geschieden staat in de reeds in gang
zijnde verbetering van de Plantage-Middenlaan
en de spoedig op komst zijnde dito van het Rem-
brandtspleiü.
m
Er kan misschien in komende jaren gezegd
worden: „met de Kraaienknip begon de victo
rie!" Want moeten wij den toekomstblik van
wethouder Ter Haar gelooven, dan gaat de tram
op-rails in- die toekomst uit onze binnenstad ver
dwijnen en zal men het daar enkel en alleen
met de motorbus moeten doen-. Die dan zoo goed
als uitsluitend op het geruischiooze asfalt zal
rijden: want met de asfalteering van een groot,
een derde gedeelte der geheele stad, wordt krach
tig doorgegaan. Het idee om ook de auto-bezit
tende weggebruikers In de kosten van deze
asfalteering te laten bijdragen, een denk*
beeld, dat wij vroeger al eens opperden en ver
dedigden, bleek ook bij B. en W. te bestaan.
Wethouder Wibaut verklaarde er veel voor te
voelen, maar deed daarbij opmerken, dat hier
dan een Rijksregeling diende getroffen te wor
den, aangezien de Gemeente als zoodanig-o. m.
onmogelijk kans zou zien ook op het uitgebreide
„doorgaande" auto-verkeer een gedeelte der
kosten te verhalen.
En nu, terwijl we dan nog op het Prinsen
hof in de Begrooting zijn bleven steken
leeft daarbuiten, in de sneeuwbedekte straten
en In de wintersche huiskamer de St. Nicolaas-
stemming op. En óók anderen dan alleen de
politieke heeren vragen zich ln deze dagen In
spanning af:
„Wie de koek krijgt,
Wie de gard?!"....
Helder—Alkmaar—Amsterdam:
'a morgens 7.45 uur (passagier»- es goederen
dienst), behalve Dinsdags.
Amsterdam<~~Alkmaar—H êfder:
's morgens 9.80 uur (passagiers- ea goederen
dienst).
Dagelijks
VertPek Texel: 8.— v.m., 11.— v.m., >2.80 nxn.
Helde»: 9.30 vjn., 12*midd., 4.15 Qjn.
In 2 maanden door onze beroemde
Prijs f 2.~ per flacon.
Speolaal adrea voori
Irrigatoren, Vrouwenspuiten,
Patent Geneesmiddelen, Gumml-
waren, enz., enz.
Alle inlichtingen worden gratis
verstrekt.
D. BAKKER, Langovllet 41,
Koegras.
Sinterklaas-zendingen, welke op 5 Deo. worden vorzonden, worden
beslist oi» 6 Deo. bastoldi die, welke 6 Deo. worden verscheept,
zoo
«Al
mogelijk nog denzelfden dag. Afhaaldlenst te Helder, Alkmaar
Amsterdam. Telef. Binnenhaven 46, Molenplein 867, Hoofdgr. 808.
SINT NICOLAAS
SINT NICOLAAS
aan praohtsorteerlng
met Weat Minster Blm-
Bam en andera pracht
Bongslagen.
't Is een lust om ze
te hooren spelen en
slaan. Daar ze
rechtstreeks van de
fabriek komen, kan
ik ze ook goedkooper
leveren dan leder a'nder.
Komt daarom voor U
een Klok koopt, eerst
bij mij aan, zonder ver
plichting tot koopen.
SINT NICOLAAS SINT NICOLAAS
Blauw kamgaren Dames-Japonnen, opruiming, f7,83.
Zware Ratlné en andere Kindermantels, voor lage prijzen.
Dames-Jumpers in fijne klenren, f 3.73. Zeldzaam. Zeldzaam.
Zwarts Jumpors, voor bejaarde dames, van fijn lamswol
vervaardigd, zijn wederom verkrijgbaar. Haast U1
Ratinó, ln courante kleuren, f 3.15 per el.
Bokende wollen Shawls, van 300 voor 98 cent.
Zijden Shawl, spotprijs, van f2.50 voor f 1.49.
Dames-Slobkousen, van f3.00 voor f 1.25.
Klndor-Slobkousen 69 cent. Gebloemde taschjes 45 et.
Doozen geparfumoerdo Zeep, zeer mooi, 37} et (8 stuks)
Gebloemde Dames-Onderrokken, f 1.59.
Oohaakte Kinderjurkjes, f 1.48.
Gekleurde satinet Dames-Onderjurken,allekieuran,f2.75
Jongens-IJsmutsen 38 oent, zeer mooi.
Doosjes Zakdoekjes voor halven prijs.
Letterzakdoekjos, prachtkwaliteit, 10 cent.
Zuiver wolion oachemler Dameskousen, f 1.03—f 1.50.
Ballen wol, bekende soort, 0ot. Groote knotten 47} ot.
Knotten Jaegor-snjet 28 oent. Zwarte Sajet 22} oent.
Indigo Trulenwol 05 oent.
Plooirokjes, zuiver wol cheviot, fl.33, 1.00, 1.80, 2.00,
2.20 en hooger.
Wederom een klein partijtje gerlbt Fluweel ontvangen
voor 35 cent per el.
Baddoeken 10 cent. Zeer groots wafel-baddoeken 27} ei
Zware melton 20 cent Zware flanel 28 esni
Lappen flanel, 4 el, voor f 1.
Lappen zwaar Jaeger-flanel, 4} el, voor f1.75.
Prima witte Katoen (Janzen en Tllanus), 29 oani
Prima prima Dames-Nachthemden, pracht-borduursel,
f 1.98.
Prima Dameshemden f 1.05.
Dames-Onderjurken, een pracht, f 2.23.
Diynes-Flanellen, gefestonneerd, f 1.05.
Prima Sloopen met overslag 60 eeni
Prima geborduurde Sloopen, zeer fijn, van f2.26
voor f 1.15.
LET WEL 11 Al onze goederen r.iJn niet. van do
minderwaardige kwaliteiten gemaakt, zijn niet allen
van kleine maten, doch allaen van keurige afwerking.
Jongensulsters voor f6.B6. Blauwe keporjassen f2.98.
Hoerenjassen voor f 14.60. Blauwekeperbroeken f2.48.
Regenjassen voor f7.98. Manchester Jassen f 12.00.
Hoeren-FantaBlebroeken f 8.75. Manchester vesten f 3.75.
