Tweede Blad.
BUITENLAND 1923.
VAN MAANDAG 81 DECEMBER 1923.
lm den loop vaas ütot jaar geraakte "Enge
Ierland.
lflRngeh0<?rt ^bben, dat het jaar
«W*™ öpoed den te-
van vreedzame toestanden voeren
wri'ra m det oonierentiiejaar 1922 het ge-
,,"Jn vr i8 w,el hee! erg bedrogen uitgeko-
der d'an ooit werd er voortgang ge-
^5Lm economisch herstel. Het te-
CKLn eerd°r waar- D© volkenhaat en de
tegenstehmgien op economisch gebied hadden
t gevolg dat maatregelen genomen wier-'
dien die het herstel tegenwerkten.
u eerst, aan het 'eind© van het jaar, gloort
er een vonkje van nieuwe hoop, is er weer
een kleine kans d'at er een weinig verbete
ring komt, dat herstel van inderdaad vreed
zame toestanden een einde zal maken aan
ontwrichting van handels- en bedrijfleven
in bijkans elk land van Europa.
Het is niemand euvel te duiden, zoo hij wei
nig hoop heeft op de komende gebeurtenis-
sen. Zoo vaak toch leek het dn de jaren die
na het Sluiten van den „Vrede" alweer ach
ter ons Liggen, d'at men eindelijk eens voort
gang zou maken. Doch d'e maatregelen die
genomen werden waren eerder geschikt om
de pogingen tot herstel te fnuiken, dan om
hieraan ook maar de geringsten steun te
verLeenien.
De Invloed' daarvan heeft zich op ons allen
doen gelden.
1928 toch was een jaar vol gevaren. De tal-
looze politieke verwikkelingen waren meer
malen van dien aaxd, dat Europa slechts op
het kantje af voor een nieuwen oorlog ge
spaard bleef. Noch deze gebeurtenissen,
noch grove onrechtvaardigheden, tegenover
gelheele bevolkingen begaan, vermochten de
wereld meer in beweging te brengen.
Conferentie te Lausanne.
Begin Januari was de conferentie te Leu-
saime nog to vollen gong. In 1922 hoopte
man reeds, dat vóór Kerstmis van dat jaar
de Turksche quaesti© geregeld zou zijn. Do
Turken onderhandelden echter op Oostersche
wijze. Telkens, wanneer eetn schikking aan
staande scheen kwamen zij met nieuwe
edschen voor den dag. Op het laatst van het
jaar was de kwestie over het villajet Mosoel,
die weer roet in het eten .gooide. Engeland
zoowel als Turkije eischten het recht op dit
•district op. Belden bedoelden zij do petro
leum, die daar aanwezig moest zijn, doch dit
woord werd door bedden, angstvallig ver
meden. Herhaaldelijk dreigde de conferentie
te mislukken.
6 Jan. verliet Riza Noeri Bei, na een dbor
hem zelf uitgelokt incident, de vergadering.
Dientengevolge nam' Ismet Pasja in de com
missie voor de capitulaties eveneens een af
wijzend standpunt in. Riza Noeri Bei liet
zich op een zeer onhebbelijks wijze uit over
de Armeensche kwestie de Armeniërs,
zoo zeide hij, zouden steeds in het geheim
door de Europeesche mogendheden gesteund
zijn met het gevolg, dat men „to het be-'
lang van den vrede" niet meer over deze
kwestie zou spreken. M. a. w., men liet de
Armeniërs aan hun lot over.
De eigenlijke kwestie, waar het om draai
de Mosoel kwam, den 26sten Jan. toch
weer ter sprake/ Curzon stelde ten slotte
voor de kwestie aan dein Volkenbond ter re-
galing over te laten, doch Turkije wilde daar
niets van weten. Daardoor werd do toestand
weder zeer gespannen. Reeds hield! men re
kening met een nieuwen oorlog, met Turkije.
Door Frankrijk werd een vredesverdrag
aan de Turken ter teekening voorgelegd. Dit
zou niet definitief zijn, doch slechts de, stand
van zaken weergeven. Deze daad van Frank
rijk, waarover met Engeland geen overleg
werd gepleegd, veroorzaakte in Engeland
groote beroering. Naderhand bleek evenwel,
dat Frankrijk op deze wijze wilde voorko
men, dait de conferentie werd aftrebroken,
en dat zou kunnen worden vastgesteld, dat
zij gledhts verdaagd was. De beau róle was
aan Frankrijk, daar het geschil liep tusschen
Engeland en Turkije. Bovendien, wilde
Frankrijk, dat groote belangen had bij de
betaling der Turksche rente, in elk geval
een regeling treffen die Turkije zou bevredi
gen. Weinig vermoedde men toen te Parijs,
dait juist de kwestie der rentebetaling ten
slotte tot een conflict zou leiden.
Na eindeloos getraineer, kwamen die Tur
ken eerst den 8en Februari nuet een nieuw
voorstel. Het vraagstuk betreffende Mosoel
werd1 van de agenda afgevoerd. Binnen een
jaar zou deze quaestie tusschen Engeland
en Turkije geregeld worden. De westgrens
van Turkije zooal's de geallieerden die voor-
•steldén werd aanvaard, zoomede de demi 11-
tarisatie der zeeëngten en van Gallipoll. Ook
in de oplossing der nationalitedtskwestie en
die van de openbare schuld verklaarden de
Turken toe te stemmen. Inzake de capitula
ties maakten de Turken, weder bezwaar,
met het gevolg, dat de geallieerden weder
moosten toegeven.
Na deze concessies begon het lieve leven
opnieuw. De Turken weigerden wederom het
verdrag te teekenen. Thans liep het geschil
tusschen Turkije en Frankrijk over de be
taling der Turksche schuld. Hierover kon
men het miet eens worden. De conferentie
werd verdaagd, en de delegaties verlieten
Lausanne. Eerst 24 April werden de onder
handelingen hervat.
Tn dien tusschentijd had het Incident
to Smyrna plaats. De Turken eisch-
len het vertrek van de vreemde oor
logsschepen uit de haven van Smyrna.
Ook Nederland was daarbij betrokken, daar
de „Tromp" te Smyrna vertoefde. De vast
beraden houding der geallieerden noodzaakte
evenwel de Turken op dezen eisch terug te
komen, nadat men dreigend dicht cene her
vatting der viiandeUikheden was geaderd.
Tenslotte kwamen de geallieerden de Tur-
ken in zooverre tegemoet, dat zij allen hunne
oorlogsbodems, op een irn, terugtrokken.
Ook na de hervatting der conferentie
dreigden meermalen conflicten. De conc™"
tratie der Turksche troepen aan de grens
van Syrië leidde tot wn eomfhet met Frank
rijk, welk land dreigde de conferentie te ver
laten.
Eindeloos duurden die onderhandelingen.
Nu eens schenen die Turken de voorstellen
der geallieerden te willen aanvaarden, dan
weier stelden zij zich geheel afwijzend daar
tegenover.
Eerst bet eind van ff uil bracht de onidler-
teekeniing van het vredesverdrag. 28 Aug.
d.a.v. werd1 het door >dle Nationale vergade
ring geratificeerd. Turkije trad vrijwel als
overwinnaar uit den strijd. Schadevergoe
ding aanvankelijk hqpaald' op 15 mÜUioen
pond behoefden 2:ij niet te betalen. Zij
kregen Thracië en den dalweg van de Ma-
ritza aills igrens. Frankrijks eisch. tot beta
ling der rente-coupons in goud1 wierd afge
wezen. Deze zal in '.Turksche of Fransche
munt geschieden. Bij Adrianopel verkrijgen
de Turken een grenisregoliiig in hun voor
deel 'tegenover schadeloosstelling aan Grie
kenland.
Na de ratificatie van liet Verdrag volgde
in het laatst van Augustus de ontruiming
van Konstantimopel door de- geallieerde troe
pen.
De Turksche kwestie was daarmede al
thans voorloopig opgelost. Sterker dan
vroeger is Turkije wit den oorlog te voor
schijn gekomen. En evenals zoovele leuzen
uit den grooten oorlog moest ook die van de
verdrijving van de Turken uit Europa weer
opgeborgein worden.
Het schad evergoedi ngsvraagstuk.
Een erfenlis van lf)22 was ook de regeling
van het schadevergoediugsvraagstuk. Niet
tegenstaande de tsiirijke conferenties was
men hiermede in 1922 slechts weinig opge
schoten. De Vereenllgde Staten toonden zich
ar wel bij geïntenestseerd, doch de vrees In
de Europeesche (politieke) vraagstukken
verwikkeld te worden weerhield' de Unie van
aotieve deelname a.an de beraadslagingen,
Beghi Januari hield Hughes reeds een
rede, waarin hiji de overbrenging van bet
vraagstuk van politiek naar eoonomisch ter
rein bepleitte. Frankrijk bleek echter steeds
het groote struikelblok. Eerst nu op het
eind van van het jaar schijnt het die reeds
door Hughes aangegeven richting uit te
gaan.
In Engeland votnuS de door de Vereenigde
Staten gewenschte richting ook rijkelijk
steun. Dientengevolge kwam het tusschen
Frankrijk cn Engeland herhaaldelijk tot con
flicten waarbij van weerskanten geztowpeald
werd op een ophofJSnig der Entente. Het be
gon reedis, toen in Januari de Commissie van
Herstel officieel het ingsbreke blijven van
Duitsohinad vaststelde. De Engelsche gede
legeerde, Braidlburry onthield Zich daarbij
van stemming. Het beSluit van de oommissie
was bet gevolg van een zondter resultaat ge
bleven beraadslaging der gedelegeerden te
Parijs. Engedand, (Frankrijk en Italië had
den ieder een plan tot regeling der schade
vergoeding ingediend. De oonferentie leidde
niet tot overeenstemming; 4 Januari wer
den die besprekingen ei,roken. In scherpe
bewoordingen gaf! de En gelach e premier
Bonar Law zijn afkeuring over de houding
van Frankrijk te kennen. In Duitschland ver
wachte men moeilijke tijdlen. Zooals spoedig
zou blijken, terecht,.
Voor Frankrijk was het besluit van de
Oommissie van Horstel een gereede aanlei,
ding om de sanutiis-pollitiek zoover mogelijk
door te voeren. 7 Jfnnuari was reeds'een be
gin gemaakt met de bezetting van het Roer
gebied'. Aanvankelijk geschiede dit onder
d'e leus, dat de daarheen gezonden inge
nieurs-oommissie beschermd moest worden.
Ba de Vereenigdo Stateü werd dit optreden
scherp afgekeurd., De Senaat besloot dien
tengevolge tot terugroeping der Amerikaan-
sche bezettingstroepen. Het tot dusver door
de Amerikanen bezette gebied werd: door de
Franschen bezet.
De bescherming; van d'e ingenieurs-com
missie in het Roergebied' bleek al heel spoe
dig dn een geregelde bezetting over te gaan
11 Januari weid Essen bezet en daarna
volgden andere nijverheidscentra. Ht gevolg
was het neerleggen van den arbeid in de
mijnen en lijdelijk verzet dier arbeiders en
imbtenaren in hei; bezette gebied, waardoor
het nuttig effect voor Frankrijk tot du!
daalde.
De houding dber Engeland1 inzake de scha
devergoeding aartgenomen bracht Duitsch
land ertoe een nieuw voorstel te doen. In
Frankrijk achtte omen het direct onaanneme
lijk.
België liep achter Frankrijk aan. Ook in
Engeland keurde men het voorstel niet goed,
doch zag men hierin een grondslag voor on
derhandeLtogen.
16 Mei deed Druitschlamd een nieuw voor
stel, Voorgesteld werd' betaling vain 50 ntil-
1'i'ard in 35 jaar en een moratorium van
jaar.
In hot laatst Iran' Mei weid' bekend, dat
Beliglë aan Frankrijk een voorstel tot rege
ling der schadevergoeding had doen toeko
men, waarin o.a. het nemen van monopolies
werd voorgesteld, In verhand hiermede hield
Poincaré besprekingen te Brussel met de
Belgische regeering. Het resultaat hiervan
was weinig bemoedigend voor Duitschland,
d'aar België en Frankrijk het eens werden
over een verzwaring van den druk op
Duitschland om het tot nakoming van zijn
verplichtingen te dwingen.
Een nieuw voorstel van Duitschland on,
derging hetzelfde lot ,als de vorige.
Intusschen werd de economische ontred
dering in Du'tsehland volkomen; het steu
nen van het lijdelijk verzét verslond ontzag
gelijke sommen. Het separatisme, dat door
de bezettin gsan tori teiten werd1 gesteund,
dreigde het Rijnland voor Duitschland ver
loren te doen gaan.
24 September besloot de Duitsche regee
ring tot het
opheffen van het lijdelijk verzet
Poincaré, die steeds de opheffing van het
lijdelijk verzet rils voorwaarde genoemd had
voor hervatting der besprekingen, liet
Duitschland weten, dat hij bereid was nieuwe
voorstellen in ontvangst te nemen. Dit was
het eerste licht punt, na bijna een jaar stil
stand van de actie tot herstel vam den eco-
nomischen toesband in Europa.
Het resultaat van de Fransche sanctie-po
litiek is mtosschen bedroevend gebleken. On
noemelijke waarden zijfn in het bezette ge
bied verloren gegaan, waarbij de kleine hoe
veelheid kolen, die Duitschland) in bet begin
van het jaar ten achter was, en op grond
waarvan Duitsehland's óm gebreke blij,ven
geconstateerd werd in het niet verzinkt
In plaats van een Duitschland dat nog tot
het betalen van eenige schadevergoeding in
staat was, kwam een, geruïneerd land. dat
onmachtig is tot betalen.
Tegenover de sanctie-politiek van België
en Frankrijk stelde Duitschland een eoono
mische zelfverztoking die het land op den
rand van den afgrond! bracht Enigeland
heild zich afzijdig; tem ©tod© den schijn te
bewaren onthield het zich van stemming te
gen de door Frankrijk en België genomen
besluiten.
Tenslotte echter trachtte Engeland, ge
dwongen door de ongunstige economische
toestanden in eigen land, tengevolge van de
algemeen© ontwrichting in Europa, opnieuw
een oplossing van het schadevergoedi ngs
vraagstuk te verkrijgen. In de tweede helft
van Ootober had eene gedachtewisseling
plaats tusschen Engeland en d'o Vereenigde
Staten over het bijeenroepen van eene eco
nomische cenferntie. Weer waren het Frank,
rijk en België die roet in het eteni gooiden.
Beide landen verklaarden) met hot denkbeeld
in te stemmen, dloch Frankrijk maakte voor
behoud ten aanzien van de bevoegdheid van
do oonferentie. Zij zou het onderzoek moeten
beperken tot het huidige betalingsvermogen
van Duitschland, terwijl dte commissie van
Herstel het hoogste gezag moest behouden
In die Vereenigde Staten was men over dit
voorbehoud zeer ontstemd, en de meening
van president Cooiidge was dan ook, dat op
die wijze het houden van eene conferentie
nutteloos was.
Frankrijk trachtte neg een poging te doen
om de conferentie toch te laten doorgaan
Het wilde db Vereenigde Staten niet af
schrikken en stelde daarom voor, dat de
vaststelling van het Duitsche betalingsVer-
mogen niet Hanger zou gelden dam tot 1980
(om d'an m>et zwaardere elschen te komen en
Duitschland's opkomst te verhinderen?) en
dat de schuld van Duitschland niet vermin,
derd mocht worden dam met toestemming
van alle geallieerden. Dat zou dus beteeke-
nen, dat d'e schuld niet, verminderd werd
zoolang Poincaré aan het bewind' is.
Nadat een diepgaand1 verschil van meening
de toestand tusschen Frankrijk en Duitsch
lanld) uiterst gespannen! gemaakt had1, be
sloot de Commissie van Herstel ten slotte
tot do instelling van 2 oommisnies. De eerste
zal tot taak hebben do middelen ma to gaan
tot het in evenwicht brengen van de Duit
schie begroeting en het &tabilfeeeren. van de
Mark, de tweede zal moeten onderzoeken
hoeveel kapitaal uit Duitsohlamd is .ge
vlucht".
Het feit, dat de Vereenigde'Staten1 offi
cieuse vertegenwoordigers to de commissie
heeft, die evenals de Engelsche gedelegeer
den financieel© specialiteiten zijn vam naam
wettigt de hoop, dat indérdaad resultaten
zullen worden bereikt. Voor Poincaré zullen
zware dagen aanbreken. Uit het rijk der
pbrasen is het schadévergoedingsvraagstuk
thans overgebracht naar dat van de nuchtere
Zakelijkheid, waarbij getallen en niet rheto
risohe spitsvondigheden den 'doorslag geven
Uitladingen van de bedde Amerikaansch© des
Ininidigen to dier zake gedaan voorspellen
hem niet veel goeds. -
Alles tezafhem is er hoep, dat we in het ko
mende jaar een.1 stap nader zulleni komen tot
de regeling van het schadévergoedtogsvraag-
stuk. Daarmede zal dan ook de meest nood
zakelijke stap gedaan zijn in' de richting van
het herstel van den vreedzamen toestand in
Europa, hetgeen zijn invloed op den alge-
meenen eoonomischem toestand spoedig za"
doen gevoelen.
Duitschland.
Zondagmiddag, 81 December 1922, hield
Rijkskanselier Cuno te Hamburg eem rede,
waarin hij ook het schad evergaocMmgsvraag
stuk ter sprake bracht. Hit wees op hetgeen
Duitschland in weerwil van zijn verval reeds
betaald had en noemde de Fransche bezorgd
heid over „oorliogszuchtigheM van Duitsch
land ongemotiveerd. Aan- het slot van zijn
rede sprak Cuno die hoop uit, dait het nieuwe
jaar het einde zou brengen vam het tegenover
Duitschland toegepaste stelsel van geweld
Wel is deze hoop jjd'ei gebleken. Reeds
in Januari kwam de uitbreiding vam sanctie-
politiek en werd het Roergebied bezet.
Duitschland1 verklaarde alle leveranties en
betalingen optekening van de schadevergoe
ding stop te zullen zetten, daar de bezetting
strijdig was met het verdrag van VersaMce.
In het bezette gebied' werd bet lijdelijk ver
zet georganiseerd.
In verschillende plaatsen hadden botsin
gen plaats, waarna aan de betrokken ge
meenten booge boeten opgelegd werden. Wij
herinneren hier aan de incidenten te Buex
en te Essen.
Door een uiterst streng regime trachtten
de Franschen het lijdelijk verzet te fnuiken.
Zware boeten en straffen gaven niet het ge-
wensch'te resultaat, -evenmin als de inbeslag
nemingen van geiden. Ook de onrecht va ar
dige uitwijzingen brachten in het lijdelijk
verzet geen verandering, In verband met de
later plaats gehad hebbende gebeurtenissen
in het bezette gebied is het vermoeden maar
al te zeer gewettigd', dat met die uitwijzing
van Pruisische ambtenaren en met de ont
wapening der politie geen ander doel be
oogd werd, dan het effenen van het terrein
voor de separatistische actie.
30 September begon de actieve actie der
separatisten. Een bloedige botsing had plaats
te Dusseldorf. De Franschen naimen. de op
roerlingen in bescherming en ontwapenden
de veiligheidspolitie.
De separatistische beweging breidde zich
allengs uit. In verschillende plaatsen slaag
de zij er aanvankelijk in zich van het be
stuur meester te" maken, dank zij de hulp
dioor de Fransche en' Belgische bezetting
verleend. Den 20sten Ootober werd te Aken
de Rijnlandrepubliek uitgeroepen,.doch deze
beweging mMukte geheel en al. Bij de daar
opvolgende ruzie tusschen de leiders der af
scheidingsbeweging kwam diiidelijk aan het
licht, dat van Fransche zijde de beweging
niet alleen daadwerkelijk, maar ook met geld
gesteund werd. In1 December verliep de se
paratistische actie, behalve in de Palts.
De bezetting van het Roergebied en de
steun door het Rijk aan het lijdelijk verzet
verleend, veroorzaakte een scherpe daling
van de mark, en een steeds verder gaande
economische ineenstorting van het Rijk.
De broodprijs, die 20 Januari te Berlijn
1000 Mark bedroeg, steeg in Augustus tot
400.000 Mark. 28 Sopt. kostte een ai 5.2 iui.1-
lioen Mark.
In varband met de economische crisis om
stonden half Augustus opgeregeMh.ed.en in
geheel Duitschland, 11 Augustus was het
kabinet-Cuno genoodzaakt, af te treden. Dr.
Streisenxann werd tot Rijkskanselier be
noemd en 'Slaagde er spoedig in een miauw
kabinet samen te stellen.
Tn- dien tijd nam de rechtsradioale aocie
toe, terwijl ook de oomimiuniisten hunne po
gingen om de arbeiders tot een putsch te be
wegen voortzetten. Dit leidde tot het afkon
digen van den uitzonderingstoestand voor
geheel Duitschland op 25 September. Beieren
weigerde deze uitzonderingstoestand voor
het gehoede Rijk te erkennen. Ven Kahr werd
tot dictator benoemd. Het amitwoordl der
Rijk-sregearing hierop was de benoeming van
generaal von Lossow tot bevelhebber van de
Rijksweer in Beieren.
30 September trachtten de communisten
zich bjj verrassing meester te maken van
Küstrin. De poging mislukte echter.
2 October zag Stresemann zich genood
zaakt af te treden in verband met de elschen
der Duitsche Volkspartij, die opname van
Duitsch-natianalen in de regeering verlang
de. Pi'esident Ebert droeg daarop aan Stre
semann de vorming van een nieuw kabinet
op.
Behalve met Beieren geraakte het Rijk in
moeilijkheden met Saksen, alwaar een socia-
listisoh-communistisch kabinet werd1 ge
vormd. Terwijl men te Berlijn Beieren blijk
baar niet aandurfde, nam men tegen Saksen
scherpe maatregelen. Generaal Muller, be
velhebber van de Rijksweer in Saksen liet de
communistisch© ministers arresteeren.
D© dreigende toestand itn Beieren- zoowel
als d,e actie van rechfcsradicalen en oommu-
nisten in andere deelen van het Ryk gaf de
regeerimg aanleiding tot het benoemen van
generaal von Seekt tot opperbevelhebber der
liijksw-eer, waarbij deze tegelijkertijd met
dictatoriale macht bekleed werd. - Krachtig
trad hiji op tegen de links- en rechtsradi-
calen. Generaal von Lpssow wiens houding
in Beleren eenigszins dubbelzinnig leek werd
ontslagen. De Nationaal-soaialistische, de
Duiitsch-Volkische en de communist'sche
partij- werden ontbonden en alle instellin
gen van die partijen opgeheven. Zijn maat
regelen ter onderdrukking van den Putsch
in Beieren hebben ongetwijfeld door hunne
preventieve werking do miriukkirg in de
band gewerkt.
OBij het indienen van een machtigingswet
waarbij aan' de regoering groote bevoegdhe
den werden verleend voor het 'herstel van
dein economiiischeni toestand (15 November
was de Reciteanark reeds ingevoerd) bleek
de positie van het kabinet-Streeemann uiterst
zwak te zijn, zoodot Stresemann opnieuw
moest aftroden. Zijn opvolger, Dr. Marx,
nam' Stresemann, ais minister van Buiiten-
landsche zaken in zijn kabinet op. Het eerste
werk van den nieuwen Rijkskanselier was
het indienen van een nieuwe machtigings
wet, welke 8 December werd aangenomen.
Intuesahen was aan Strese-mann, opdracht ge
geven tot het aanknoopem v,an- nieuwe on
derhandelingen met Frankrijk.
Het conflict met Beieren, hetwelk wij hier
boven1 reedis aanhaalden, dreigde een oogen
blik ernstige afmetingen aan te nemen.
Na afkondiging van. de uitzonderingswet
stelde von Kahr de wet tot bescherming der
republiek voor Beieren buiten werking. De
rechtsradiicale actie werd' door hem gesteund.
Het niet optreden van de Rijksweer tegen
'deze actie leidde tot het ontslag van den
Rijksbevelheb'ber, generaal von Lossow, die
daarop tot bevelhebber der Beiersche Rijks
weer benoemd weid.
7 November had in Beieren de rechte'
radicale staatsgreep plaats, die onder leiding
stond van Hittler. Ook Ludendorff was hier
bij betrokken. Aanvankelijk sloten von Kahr
en generaal von Lossow zich bijl de beweging
aan. Later heette het evenwel, dat zij dr.
ondier dwang gedaan hadden. Von Lossow
riep de -hulp in van de Rijksweer die zich
buiten München bevond met het gevolg, dat
Ludendorff en Hittler 9 November werden
gearresteerd. Daarmede nam ook de rechte-
radicaLe actie in Beieren! een einde.
Voor het -economisch, herstel to Duitsch
land was 1923 ook vrijwel een verloren jaar,
De -geweldige daling van do mark, die ten
slotte nog beneden de roebel kwam te staan
veroorzaakte to talrijke kringen diepe ellen
de. De honger bedreigt weer een groot diee'
van de Duitsche jeugd. .Hulp is dringend
noodig en het is verblijdend te zien hoe Hol
land to deze weer voorgaat.
Engeland.
Enigeland had dit jaar heel wa/t met zijn
bondgenoot Frankrijk te stelen, en meerma
len werd dian ook de Entente bedreigd1. Nadat
Engeland in het begin van het jaar tot een
regeling gekomen was met de Vereenigde
Staten over de betaling der ooriogsschulden
afbetaling binnen 62 jaar richtte de
werkzaamheid' zich op het herstel van den
eoonemischen toestand to Europa. In Enge
land acht men het herstel van Duitschland
hiertoe noodzakelijk. De uitbreiding van de
bezetting dOor België en Frankrijk gaf dan
ook meermalen' aanleiding tot scherpe cri-
tiek,1 welke te Parijs ales behalve vriende
lijk werd opgenomen. Dit ging zelfs zoo ver,
dat men te Parijs verklaarde, dat elk voorstel
tot bemiddeling tusschen Frankrijk en
Duitschland als een onvriendelijke daad be
schouwd zou worden. In dien tijd gingen in
Engeland -eveneens temmen op -om ook de
ooriogsschulden der geallieerden te regelen,
waartegen van Fransche zijde eveneens ver
zet kwam*. Men verweet Engeland niet mede
te werken tot het verkrijgen van betaling
dioor Duitschlamd. De toestand werd nog toe
gespitst door de publicatie van het nieuwe
Fransche Vlootplan waarin men een bedrei
gi-n;g van Engeland zag.
Het debat to het Bnlgedscbe Lagerhuis over
d-e uitbreiding der luchtmacht, waarbij de
sterkte der Fransche luchteskaders !n het ge
ding gebracht werd, gaf Poincaré aanleiding
tot het schrijven van -een scherp artikel in
do Figaro, waarin hij betoogde dat Frankrijk
zijn bondgenooten elders moest zoeken. In
zake het herstel-vraagstuk 'kreeg Engeland
in dien loop van het jaar Italië aan zijn, zijde,
terwijl men ook to België lichtelijk huive
rig werd van de Fransche politiek. Dit alles
leidde ertoe, dat, nadat nog maermalen het
verschil van inzicht tot een conflict had drei
gen te leiden, waarbij Frankrijk steeds
zijn wil dóórzette, Engeland nu ten slotte
toch dóór wist te zetten.' dait bet betalings-
vermogan van Duitschland onderzocht zal
worden.
land ook nog to stniblieltogen miet de Ver
eenigde Staten en Rusland. Met dó eerste
natie kreegt het verschil van meening oveï
de drankvoorraden aan boord van echepea
en de toepassing van de 12 mijlsgrens. Dezs
kwestie werd vrij spoedig geregela. Van ern
stiger aard dreigden de verwikkelingen met
Rusland te werden. Door uitbreiding van de
territoriale grens tot 12 mijl bemoeilijkten
de Russen de visscherij van Engelsche tra-w
ier aan de Moetrmainkust. Ook werd het tus
schen Engeland en Rusland gesloten hanr
delsverdrag niet nagekomen. De kanonneer
boot „Harebell" werd naar de Moermankust
gedirigeerd omt de Engelsche visscbetrij te
beschermen. Op een vrij krasse nota van
Engeland! antwoord Rusland miet het verzoek
tot opening van onderhandelingen en wer
den de meeste eisch en .ingewilligd. De in
beslagneming van de Engelsche trawler
„James Johnson" werd door het gerechtshof
te Moskou nietig verklaard. Nadat de weg
al-diis geëffend was, vertrok Rrasain ter on
derhandeling naar Londen.
20 Mei had- Bonar Law wegens gezond
heidsredenen zijn ontslag als eerste minister
ingediend. Hij werd opgevolgd door Baldwto,
die de door Bonar Law gevolgde buitenland-
sche politiek voortzette en het dus met
Frankrijk over de herstelquaestie ook al niet
te best vinden kon.
Lang heeft Balldwni het niet gemaakt. De
algemeene economische toestand to Europa
had een sterken invloed op de Engelsche nij
verheid. De conservatieven meenden haar
er weer boven op te kunnen brengen door
de invoering van beschermende rechten.
13 November verzocht Baldwto den koning
het' parlement te ontb'nden. De verkiezin
gen werden vastgesteld on 5 December. De
conservatieven leden hierbij een zware ne
derlaag. Voor de tweedie maal verklaarden
de Engelschen' zich met groote meerderheid
voor den vrijhandel. Opmerkelijk was bij
deze verkiezing de sterke vermeerdering van
het aantal arbeidersafgevaardïgden. Na de
conservatieven -vormen zij de sterkste partij
to het parlement. Daar van samenwerking
tusschen de verschillende partijen geen
sprake is, zal vermoedelijk in Januari Ram-
say Maodonaid, de ledder van de Labour-
partij met de vorming van een ministerie be
last worden.
In de laatste helft van' December kwame»
verschillende berichten binnen over een ge
spannen toestand aan de grens tusschen
Britsch-Indië en Afghanistan. Waar dan ver
moedelijk Rusischen Invloed achter zou zit
ten. Naar het schijnt Is ook de»e kwe,C«
■weer aan hot luwen.
In Ierland keerde de mat weer. Na ont
zettende offers to goed em bloed zag De
Valera etodeJijk het nuittelooze vam zijn ver
zet to. 28 Mei proclameerde bij het neerleg
gen van de wapens. 28 Aug. werd hij gevan
gen genomen.
Frankrijk.
De politiek van Frankrijk werd geheel ea
al beheersoht door het herstelvraagistuk. On
miskenbaar is ook de ^rensch Duitschland
zoo volkomen mogelijk eronder te breDgen.
Niet alleen rechtstreeksch doch ook door
middel van steun aan de Duitschland omrin
gende landen tracht Frankrijk dit doel te be
reiken. Het verdrag met Polen en de juist ia
het laatst van deze maand gesloten overeen*
komst met Tsjecho-Slowakije wijzen to dia
richting. In Engeland beschouwt men laatst
genoemd verdrag dan ook als een nieuwe
stap van Frankrijk op den weg der hege
monie in Europa. J) at deze wapenen zich ge
deeltelijk tegen Frankrijk zelf keerden, 'be
wijst dadelijk de daling van de Franscha
franc.
In 't begin van het jaar toonde Frankrijk
zich nog niet geneigd tot het treffen van
eene regeling inzake de betaling der oorlog»,
schulden. Daarentegen beSteedidie het groote
somman aan de militaire bewapening. De
aanvraag tot verhoogtog van, het crediet
voor de militaire luchtvaart met 86 millioen
francs veroorzaakte ontstemming to Enge
land. De voorgenomen, versterking van de
Fransche vloot to het Oosten in verband
met de plannen van Engeland inzake de
vlaotba'fds te Singapore (welke plan na da
ramp to Japan weer van de baan raakte)
droeg hier nog een steentje toe bij.
Ih het laatst van Mei diende Poincaré zito
ontslag in bij president Mitlerand, naar aan
leiding van het feit, dat dé Senaat zich in
de zaak tegen Cachto en andere communisten
onbevoegd verklaarde. Het ontslag weid
döor Millerand echter niet aanvaard.
Zooals reeds by het overzicht der achade-
Vergoedingskwagtie werd opgemerkt, toont
Poincaré zich den Matsten tijd een weinig
handelbaardér. Ook to Frankrijk gaan an
dere stemmen in dit opzicht op, zij het ook
nog in bescheiden mate. Het bericht dat
Frankrijk met de Vereenigde Staten bespre
kingen wil aanknoopen over de terugbetaling
der ooriogsschulden' moet blijkbaar dienen
om de sympathie terug te winnen, die Frank
rijk aanvankelijk to de V. S. in zoo groots
mate genoot, doch door zijn houding tn de
herstelquaestie grootendéels verspeelde.
Aangaande de gebeurtenissen in Frankrijk
verdiend nog vermelding de moord op den
secretaris der monarchist'sche Ligue, Ma-
rius Platteau, die 22 Januari door de anar
chiste Germaine Berton werd doodgeschoten.
De laatste werd juist de vorige week vrij
gesproken.
Op het eind van dit jaar- trof dé Fransche
luchtmacht een ernstig verlies door het ver
gaan van het luchtschip „Dixmude" (een
vroegere Zeppelin) met 54 man aan boord.
Zwitserland.
Zwitserland kwam met Frankrijk In con
flict over de vrije zones in Savoeie. Het refe
rendum in Zwitserland gaf als resultaat, dat
de Zwitsersche bevolking zich voor 4/6 tegen
dé opheffing ervan verklaarde. Frankrijk
stelde daarop voor, niettegenstaande dezen
uitslag toch te onderhandelen over de op
heffing, welk voorstel natuurlijk door de
Zwitsersche bondsregeering van de hand ge
wezen werd. Daarna hief Frankrijk eigen
machtig de vrije zones op; het recht van den
sterkste zou hier dus de beslissing brengen.
Zwitserland wist echte® te verkrijgen, dat
de qiuaestie voor het Haagsche hof zal wor
den gebracht.
Ook miet Ruriand kwam Zwitserland' to
conflict. Donderd- g 10 Mei werd. een ver-
tegexrwoordiger v u de Sovjet-regeering ter
conferentie van Laiusanne, door Oonradl
doodgeschoten. De Russen beschuldigden
onmlddeHijk de Zwtoiemache regeering eryaa
aavoMnendé toaftiktcetaa ter bercherwtfftg
