E
T
Op alla WMMing
LEES DiTS.V.P.
Herman Nypels
Derde Blad.
Ook in Mode-Artikelen,
VAN ZATERDAG 5 JANUARI 1924.
Een kort woord tot afscheid.
Het is mij door verschillende omstandigheden
niet mogelijk geweest, van allen, die ik daartoe
vond aangewezen, persoonlijk afscheid te
nemen. En dat aantal was veel grooter, dan ik
ooit had kunnen vermoeden, waar persoonlijke
omgang tot een mijner zeldzaamste bezigheden
behoorde.
Zoo blijkt, dat door een twintigjarig wonen
en werken in een plaats toch vele banden wor
den aangeknoopt, die sterker blijken dan men
dacht en die men, nu het op verbreken aankomt,
pas bemerkt en waardeert. Zooals alles, wat men
verliezen of verlaten moet, pas de waardeering
vindt, die het verdient.
Gezondheidsredenen nopen mij, dichter bij
het centrum vanf mijn ambtelijke bezigheden te
gaan wonen, anders sou Helder, de plaats, die
voor mij van zoo groote beteekenis werd, mijn
woonplaats zijn gebleven. Het is dan ook niet
zonder weemoed, dat ik vertrek en het afscheid
valt me zwaarder dan velen wellicht denkeru
Helder verkrijgt ook voor degenen^ die er
niet zijn geboren, op den duur iets vertrouwds;
de plaats is groot genoeg, om haar een stedelijk
aanzien en verkeer te geven, maar de onderlinge
kennis van de bewoners geven er iets intiems
en gezelligs aan.
Dat alles zal ik missen, maar meer nog het
werk, de bemoeiingen, die ik zoo lange jaren
hier mocht uitoefenen, en die van het groote
vertrouwen hebben getuigd, dat ik in zoo hooge
mate van een groot deel der bevolking mocht
ondervinden.
Bovendien sta ik op het standpunt, dat, zoo
eenigszins mogelijk, de afgevaardigde naar een
of ander vertegenwoordigend lichaam behoort
te wonen In de streek, die hem verkoos. Zoo
blijft hij op de hoogte en lm de sfeer, die noodig
is, om voor de belangen van zijn district op te
komen, waar noodig.
Zoodat ik maar zeggen wil, dat er klemmende
redenen noodig waren, om mij eindelijk te doen
besluiten, mijn werk, mijn relatiën, mijn vrlenr
den, etc., etc. te verlatens. Die redenen waren
vooral, dat mijn hoofdfunctie door mijn gezond
heidstoestand niet kon worden vervuld, zooals
men dat mag verlangen en zooals ik dit zelf
eisch.
Intusschen geloof ik miet, dat mijn wonen in
Haarlem mij zal doen vergeten, om voor de be
langen van Helder en het Noorderkwartier op
de bres te staan. In den geest blijf ik temidden
van de menschen, die mij hun vertrouwen
schonken, en ik hoop, dat, indien een beroep op
mij moet worden gedaan, men dit evenmin zal
nalaten, als tot nu toe.
Mijn besten dank aan allen, die mij In de af-
geloopen jaren zoovele blijken van vertrouwen
en toegenegenheid gaven en aan de velen, met
wie ik in verschillende besturen en colleges zoo
aangenaam mocht samenwerken.
Mijn dank ook aan de Redactie van dit blad,
niet alleen voor nu, doch voor de vele malen,
dat deze mijn bescheiden pennevruchten-wel
wilde opnemen. Mocht er ook In de toekomst
reden en gelegenheid zijn^ over een of ander
actueel onderwerp het mijne te zeggen, dan zal
lk dit gaarne doen en hoop ik op dezelfde loyali
teit, die ik tot nu toe van de Redactie mocht
ondervinden.
De beste wenschen voor de Gemeente Helder
en hare ingezetenen.
A. W. MICHELS,
Lid van Gedeputeerde Staten van
Noord-Holland,
v. Heyithuizenweg 24, Haarlem.
Helder, 2 Januari 1924.
PLAATSELIJK NIEUWS.
(Vervolg van het 2e blad).
IJsclub „Het Noorden".
De IJsclub „Het Noorden" heeft heden
de baan achter het fort Dirks Admiraal
geopend.
Hedenmiddag wordt er gereden, terwijl
hedenavond voor verlichting zal worden
corg gedragen. De baan is voor iedereen
toegankelijk.
Het bestuur heeft blijkens een ln dit num
mer voorkomende advertentie bussen op de
baan geplaatst, terwijl eenige leden loten
sullen verkoopen.
Begrijpelijkerwijs zijn er aan het onder
houd en de verlichting van de ijsbaan tamelijk
Ïroote kosten verbonden, en tot dekking
er kosten zullen de schaatsenrijders dan
ook zeker willen bijdragen door het koopen
van een lot of het geven van een bijdrage.
A. G. O,-lezing van den hoor Portielje.
De heer Portielje, de inspecteur van „Artis",
vertelt gaarne en veel van zijne vrienden, de
dieren, die deze unieke instelling onzer hoofd-
stad bevolken.
In 'li veeljarigen dagelljkschen omgang heeft
hij, met onverstoorbaar geduld en volharding,
hun levenswijze of juister: levenswijzen
bestudeerd, en zijn even enthousiaste photo-
graaf heeft met niet minder geduld tallooze op
namen en welke! gemaakt. Wie de artike
len in „De Levende Natuur" en „Bulten" volgt,
weet met welk een ontzaglijke moeite zulke op
namen worden gemaakt, en hoeveel eindeloos
geduld ervoor noodig is. Vooral de laatste jaren
hebben ten opzichte van de levensverrichtingen
van dieren veel hieuws gebracht, dat aan tal van;
legenden, en zelfs aan te goeder trouw door
Brehm e. a. neergeschreven misvattingen een
einde maakte. En de natuurliefhebbers zitten
niet stil; steeds weer brengen zij nieuw mate
riaal aan, steeds weer verruimen zij ons inziob
in de physiologische en psychologische levens
functies van het dier.
Het was daarom van het A.G.O.-bestuur een
goede gedachte als inzet voor het nieuwe jaar
den heer Portielje uittenoodigen naar hier te
komen, en het was jammer, dat e°n psycholo
gische fout van het bestuur oorzaak was van
een gering bezoek. Die psychologische fout was
het feit, dat de entréeprijs .te hoog was, waar
door velen afgeschrikt waren. De toegangsprij
zen voor de AX3-.0.-avonden zijn meestal 26
cents, ditmaal had men gemeend die op 40 cent
te moeten brengen en voor kinderen op een
kwartje. En ziedaar! dit wreekte zich, en toen
het veranderde inzicht kwam, was het te laat en
hebben alleen twee meisjes ervan geprofiteerd,
die wel voor „vol" moesten worden aangezien,
maar volgens de .bewering van een der bestuurs
leden „aardige kinderen" waren.
Dit is nu eigenlijk zoo'n beetje dingen ver
klappen, waarmee u als publiek niet te maken
heeft. Maar u mag het ook eigenlijk wel weten,
omdat per slot van rekening de schade en
schande op den rug van A.G.O. zelf komt. Als
u nu maar niet denkt, dat de aanstaande Olinge
Doorenbos-avond goedkooper wordt, want dat
3pu me spijten. Dat kan niet.
Om ter zake te komen: de heer Portielje dan
kwam met zeer veel interessante bijzonderheden
over het leven van de dieren, en met zeer mooie
platen. Allereerst: wie het dier wil gadeslaan ln
zijn handelingen, moet zoo onbevangen mogelijk
waarnemen. Wij menschen vermenscheÜjken
te veel het dier, en wij beseffen te weinig, dat
aan zijn handelingen een ander bewustzijn dan
het onze ten grondslag ligt
Er is tot op zekere hoogte wel verwantschap,
physologlsch en psychologisch, tusschen
dier en mensch, maar omgekeerd, zijn ze
ook in veel dingen elkanders tegenpolen. WIJ
mogen dus bij de bestudeering van het dier,
vooral niet te veel letten op die bestaande over
eenkomst of dat verschil. Wij moeten ons oor
deel over een handeling opschorten, totdat wij
de bedoeling daarvan begrijpen. Men wordt niet
zoo gauw wijs uit het dier. Elk dier staat in be
trekking tot het milieu, waarin het leeft. Wij
mogen vooral niet uitsluitend een reflex-ma
chine in het dier zien, want er zijn, naast eenige
reflexen, ook wel omschreven lijnen waarlangs
het handelt. Wij noemen die het instinct, en dat
is soms van zeer samengestelden aard. Ervaring
speelt daarbij vaak een rol, ook aangeboren erfe
lijkheid. Zoo'n dierlijk instinct is niet te verge
lijken met ons menschelijk verstand.
Op deze wijze, leidde de heer Portielje ons in
zijn onderwerp in; allerlei merkwaardige staal
tjes van dierlijk instinct deelde hij ons mede.
Een der groote menschapen in „Artis" kan een
deur van zijn hok openen; toen op zekeren dag
evenwel de klink verplaatst werd (een geval
waarbij de mensch dus onmiddellijk de veran
derde situatie zou overzien), stond de aap mach
teloos, en moest het heele proces van onderzoek
weer doorloopen om dit nieuwe probleem op te
lossen. Een olifant, die zijn rug krabde tegen
een ijzeren staaf van zijn hok, begon te merken,
dat daardoor een deur openschoof en schuurde
nu herhaaldelijk tegen die staaf, ook als hij geen
euk had, en met het kennelijk d'oel bij zijn
buurman in het andere hok te komen. Toen
men een grendel op deze deur maakte, duurde
het nog verscheidene weken vóór het dier het
vruchtelooze van verdere pogingen inzag. Een
mensch had dit natuurlijk aanstonds gezien. De
mensch komt tot logisch denken, tot abstrahee-
ren en combineeren; een dier niet.
'Zeer mooie lantaarnplaatjes werden ons
voorts vertoond, waarbij de heer Portielje uit
voerige toelichting gaf. We zagen verschillende
vogelsoorten in. hun levenswijs; eerst zwanen,
waarvan de spr. ons vele merkwaardige eigen
schappen vertelde. De .typische roerdomp in
eigenaardige aanval- en toorhhouding kregen
we te zien; het dier is dan totaal veranderd1 en
schier onherkenbaar. Men wist niet wat het
meest te bewonderen: de zeldzaam-mooie opna
men, van verschillende fasen van toorn of
schrik, of de uitgebreide kennis omtrent schier
elk dier van den spreker. Voor uilen geldt de
legende dat ze lichtschuw zijn; zelfs serieuse
schrijvers 'beweren dit. Het berust op foutieve
waarnemingen, en op klakkeloos elkander-na
schrijven. Uilen zijn niet lichtschuw, en als ze
zoogenaamd zitten te slapen zijn ze integendee'
wakkerder dan ooit, want het toeknijpen van
hun oogen is een soort mimicry, een vermom
ming, die ze voor het gevaar verbergen moet.
De spr. waarschuwde terloops tegen de zoo
genaamde dierenromans van Amerikaansche
schrijvers als Curwood; de daarin1 beschreven
„vermenscheljjkte" dieren bestaan eenvoudig
niet. Er is helaas veel van dien Amerikaanschen
prul-import in. ons land.
Zoo passeerden een groot aantal vogels de
revue, en was het 11 uur, vóór wij het wisten
en vóórdat alles wat de heer Portielje meege
bracht had aan photo's, vertoond1 was. „Een vol
gend1 maal de rest". Hopen wij dan op meer
bezoek.
Dr. Ketner, die spr. inleidde en ook aan het
slot een woordje sprak, deelde mede, dat waar
schijnlljk 21 Jan prof. Van der Pluym (Am
sterdam) eene lezing zal houden over Rem.
brandt. 6 Februari komen de heer en mevrouw
Clinge Doorenbos, en in Maart de heer Alt met
een lezing over Meyerbeer's opera „de Huge
noten". Er komt dus weer leven. Wij komen
te zijner tijd nog wel op een en ander terug.
Ingezonden mededeellng.
hetzl] gemaakt of naar maat,
geven wij ondanks beëindiging
van onze opruiming 20 o
korting, bij contante betaling.
als wollen shawls, wollen vesten,
truien, handschoenen, slobkou
sen, trustpakjes, zijden shawls,
flanel-overhemden en pyama's,
ondergoederen etc., voor zoover
het betreft seizoenartikelen voor
dezen winter, eveneens
20 korting.
Kleedingmagazijnen
Helder - Schagen.
Ter beschikking stellen van grond.
Ten vervolge op eene tusschen de Oom-
missie voor heit Grondbedrijf en den archi
tect O. Schuiitemaker alhier gevoerde be
spreking, verzoekt deze laatste de aan de
Westzijde van dien Brakkeveldweg gelegen
terreinen, kad. bekeind in Sectie E. Noa 111,
116 en 120, alles gedeeltelijk, gedurende een
'aar, ingaande na de dagtekening van het
Raadsbesluit, te zijner beschikking, even
tueel van zijne rechtverkrijgenden, te stel
len, daar hij! wil trachten gegadigden te viiir
den, die naar zijn plannen, één of meer wo
ningen ter plaatse wenschen te stichten.
Hoewel het die bedoeling van adressant is
géén financiëele verplichtingen op zich te
nemen of de erfpacht van dat terrein aan te
vragen, zoolang de bebouwing van het ter
rein nog niet gewaarborgd is, mee-
nen B. en W. dat het toch gewensclit is op
het verzoek in te gaan. daar een dergelijke
massabouw naar een behoorlijk ontwerp uit
welstandsoogpunt verre is te verkiezen bo
ven1 erfpachtsuitgifte in kleine gedeelten
voor allerlei gebouwen.
B. en W. hebben dan ook tegen inwilli
ging van het verzoek geen bezwaar, mits op
de volgende voorwaarden:
lo. zoodra adressant met dien bouw wenscht
aan1 te vangen, behoort hij; de erfpacht van
den benoodigden .grond vooraf, overeenkom-
komstig de betrekkelijke Verordening], bij
den Gemeenteraad aan te vragen, onder
storting van de waarborgsommen;
2o. een eventueel© bebouwing mag voors
hands alleen en uitsluitend plaats hebben
langs den Brakkeveldweg;
3a. een bebouwing langs de geprojecteerde
straat Westelijk van den Brakkeveldweg zal
alléén dèn toegestaan kunnen worden, wan
neer aan de voorwaarde sub 2o geheel is vol
daan, voor zooveel het 8e klasse grond be
treft en indien overigens aldaar een terrein
in erfpacht wordt genomen over minstens de
halve lengte langs die straat en over de volle
diepte dér geprojecteerde perceelèn;
4o. de bebouwing, bedoeld sub 2o en 8o, zal
zoodanig moeten geschieden, als nader door
of vanwege Burgemeester en Wethouders
zal worden aangegeven en steeds ln volg
orde van aansluiting;
6o. het bepaalde sub 4o. zal ook van toe
passing zijn op den in het plan van uitbrei
ding als 2e klasse aangeduiden grond.
Onder opmerking, dat na beëindiging van
dèn termijn van beschikbaarstelling boven
genoemd! (nl één j aar) nader zal kunnen wor
den bepaald of verlenging van dien termijn
kan worden toegestaan, stellen B. en W. den
Raad voor het vorenstaande goed te keuren.
BINNENLAND.
GEMEENTERAAD.
Verschenen is een' vervolgagenda voor de
raadsvergadering op Dinsdag 8 Januari 1924.
Ingekomen stukken.
Goedkeuring van Gedeputeerde Staten op
de derde suppletoire 'begrooting van de In
komsten en Uitgaven der gemeente Helder,
dienst 1028;
Alsvuren op het besluit tot het doen van
af- en overschrijving op de begrooting van
uitgaven, dienst 1928;
(Voorgesteld wordt deze stukken' voor
kennisgeving aan te nemen.)
Verzoek van de afdeeüing Helder van den1
Nederlandsohen Bond van Koffiehuis-, Reis-/
tauranthouders en slijters met verzoek toe
te staan, dat automatische muziek in vergun
ning»- en verlofslokalen wordt gemaakt.
Voorstel van het lid van den Raad E. J.
Bok tot wijziging van de verordening, re
gelende de pensionneering der Wethouders
en' hunne weduwen en (of) weezen.
Idem tot wijziging van de verordening
regelende de aanstelling en den werkkring
'ënals
der vaste Commiasiën
der Gemeentewet.
bedoeld in art 54
(Voorgesteld wordt de drie laatste stuk
ken te stellen in handen van Burgemeester
en Wethouders om prae-adviea)
Erfpacht
Voorstel tot aanvulling van het Raads
besluit djd. 18 November 1923, tot uitgifte
van grond in voortdurende erfpacht aan de
finma Sterrenburg en Boerdijk.
Voorstel tot wijziging en aanvulling van
het Raadsbesluit d.d. 26 September 1928, tot
uitgifte van grond in voortdurende erfpacht
aan G. Groot
Grondbedrijf.
Voorstel tot verhuring van gronden van
het Grondbedrijf.
Prof. H. J. Hamburger, t
Proff. dr. H. J. Hamburger, hoogleeraar
in de physiologle en weefselleer aan de
Rijksuniversiteit te Groningen, is gister
avond overleden.
Minister OoIQn.
Naar het HM. verneemt is de Minister
van Financiën, de heer Cohjn, voornemens,
zich in het imidden van de volgende week
voor een maand naar het buitenland te be
geven, tot het doorbrengen van een verlof
tijd.
Het Rijks Inkoop-Bureau.
De Kamer van Koophandel voor Holland's
Noorderkwartier heeft aan den Minister het
volgend schrijven gericht:
De Kamer van Koophandel en Fabrieken
voor Holland's Noorderkwartier, gevestigd
te Alkmaar, heeft de eer Uwe Excellentie
te berichten, dat in hare algemeene verga
dering d.d. 7 November 1.1., naar aanleiding
van een daartoe strekkend adres der Kamer
van Koophandel te Middelburg, de vraag
werd overwogen of het wenscheüjk moet
worden geacht, dat genoemd Rijks Inkoop-
Bureau worde opgeheven, waarvan zij Uwe
Excellentie het onderstaand verslag ver
meende te moeten doen toekomen.
„Voorheen werden de benoodigde goederen
voor de Rijksinrichtingen door de Bureaux
dier inrichtingen publiek aanbesteed, althans
voor partijen van eenig belang. Elk fabri
kant of handelaar werd daardoor in de ge
legenheid gesteld naar de levering mede te
dingen, zoodat tegen zeer lage prijzen werd
ingeschreven.
Ongetwijfeld was dit voor het Rijk de
meest practische wijze om de goederen zoo
voordeelig mogelijk te koopen. Behalve de
voordeelen, die worden behaald bij de pu
blieke aanbesteding, voorkwam men abuizen
btj den aankoop, die bij de nieuwe wijze
ontstaan, tengevolge van de omstandigheden,
dat de aankoop thans over vele, dikwijls
ondeskundige schijven loopt. Het ligt toch
voor de hand, dat de inrichtingen, die zelf
de verbruikers der goederen zijn en dus ook
de deskundigen, beter georiënteerd zijn om
voor den aankoop harer behoeften zorg te
dragen.
Wanneer er verschillen zijn, welke bij
centralcn aankoop niet kunnen uitblijven,
veroorzaken deze stagnatie in de aflevering
en meerdere onkosten.
Een onderzoek bij de betreflende Rijks
inrichtingen, zal de Regeering de juistheid
dezer bewering bewijzen.
Behalve de bovenomschreven bezwarends
een publieke aanbesteding steeds billijker,
omdat ieder gegadigde daaraan kan deel
nemen. 2 kleine partijen, welke niet voor
publieke aanbesteding in aanmerking komen,
kunnen door de betrokken bureaux evengoed
onderhands worden aanbesteed.
Het R.I.S. zendt slechts aan begunstigde
firma's de aanvrage waardoor verschillende
belastingbetalende handelslieden worden
uitgeschakeld om naar de levering mede te
dingen.
Uit het verslag van het R.I.B. wordt de
indruk gewekt, dat de tegenwoordige
methode voordeeliger is en aat door de
goedkoope prijzen die worden bedongen, de
onkosten van het Bureau gedekt worden.
Deze voorstelling is aanvechtbaar en niet
te controleeren. Tegen de inkoopsprijzen
van het R.I.B. zou men moeten stellen, die
welke bij publieke aanbesteding betaald
zouden moeten worden, hetgeen niet is
geschied.
De Kamer komt tot de conclusie, dat bij
publieke aanbesteding steeds de voordeelig-
ste prijzen te bedingen zijn, omdat in die
gevallen de onderlinge concurrentie het
scherpst is ea abuizen bij de aflevering tot
een minimum worden teruggebracht. Het
geheele bureau met zijn staf van ambtena
ren zou kunnen verdwijnen, hetgeen een
niet onbelangrijke bezuiniging van de Rijks
middelen zoude beteekenen.
Mogelijk zou voor het centraal inkoopen
van kantoor-meubelen en kantoorbehoeften
het R. I. B., doch dan uitsluitend met be
kwame vakmenschen, nuttig werk kunnen
blijven verrichten, doch in het algemeen
kan de Kamer zich geheel vereenigen met
de strekking van het adres ter Kamer te
Middelburg, dat de spoedige verdwijning
van dit Bureau beoogt."
Emigratie-Central© Holland.
Aangaande de onlangs gestichte „Emigratie
Centrale Holland", waarover wij reeds een en
ander meedeelden, vernemen wij nog het vol
gende:
Het ligt in de bedoeling arbeiders te doen
emigreeren naar Frankrijk, België en Canada.
Dit jaar hoopt de Centrale 2000 werklieden naar
iet- buitenland te brengen, het tweede jaar 4000,
Knol; 't derde 6000. Er zal worden bogonnon
het uitzenden van ongehuwden en kleine ge
zinnen; van de laatsten zullen die het eerst in
aanmerking komen, waarvan de vrouw voorheen
in dienstbetrekking was en in staat is den eer
sten tijd mee te werken. Niet alleen landbou
wers, doch ook goede vaklieden zullen worden
uitgezonden; in Engeland en de Scandinavische
landen, waar de emigratie naar bedoelde landen
reeds gedurende geruimen tijd wordt bevorderd,
kan men te dien opzichte op succes bogen. Het
Hollandsche Comité zorgt er voor, dat de emi
granten naar Canada het eerste jaar bij boeren
onderdak krijgen en, boven kost en inwoning,
van twintig tot dertig dollar per maand verdie
nen. In de overige landen zullen, al naar het
vak eveneens eenige waarborgen worden ge
geven. Daarbij zal het niet worden gelaten. Het
ligt in de bedoeling in de rijken, waarheen de
menschen vertrekken, Hollandsche organisaties
op te richten, wier taak het is ervoor te zorgen,
dat de immigrantenjjriè dat jaar, slagen, en, in
dien noodig, worden gesteund. Men zal de can-
diöaat-emigranten hier eenige opleiding behoo-
ren te geven, onderwijs b.v. in de taai van het
land waar zij zich willen vestigen. Maar de or
ganisaties in het buitenland zullen moeten staan
onder een leiding, zich hare verantwoordelijk
heid tegenover de geïmmigreerden ten volle be
wust, opdat nog jaren lang hunne belangen in
het vreemde land worden behartigd.
Elke drang tot emigreeren zal zijn uitgeslo
ten, slechts wie zich daarvoor vrijwillig aanmel
dien, zullen worden geholpen.
De regeering heeft, door de benoeming van
den chef van de afdeeling Handel en Nijverheid
van het Departement van A., H. en N., den
heer F. K. J. Heringa, tot lid van het Comité
de contróle erover aanvaard; de groote gemeen
ten hebben toegezegd het streven zooveel mo
gelijk te zullen bevorderen.
De stopzetting van den pastchèque- en
girodienst
De officier bij de Haagsche rechtbank
heeft gisteren conclusie genomen ln de beide
giro-zaken, waarvan de vorige week de
pleidooien zijn gehouden.
In de procedure-mr. v. Aalten contra den
Staat der Nederlanden, waarin was geöischt
opheffing van de rekening en uitbetaling
van het saldo met vergoeding van 6 pet.
rente van den dag der dagvaarding tot aan
de voldoening, concludeerde mr. Polman
namens mr. Hermans, dat de Staat zou
worden veroordeeld tot betaling van het
saldo waartoe deze zich reeds bereid had
verklaard doch dat geen hoogere rente
zou worden toegewezen dan l'/j pet. en
voorts, dat de kosten zouden worden ge
compenseerd.
In de procedure tusschen de Van Olden-
barneveldtstichting te Rotterdam en den
Staat, waarin van een saldo van ruim f 9000
een bedrag van f 5000 was geëischt, be
nevens vergoeding van de kosten, welke
eischeres heeft moeten dragen bij het aan
gaan van een geldleening, werd eveneens
geconcludeerd tot toewijzing van de vorde
ring tot betaling van f 6000, doch tevens
was de officier van meening, dat de te be
talen moratoire interessen niet hooger kun
nen zijn dan de conventioneele!
Ook hier vroeg de officier compensatie
van de kosten.
De uitspraak in beide zaken werd bepaald
op 29 dezer.
De strijd in de Textiel-indnstrle.
Hulp aan Duitschland.
Het R.-K. Huisvestingscomité in Den
Bosch heeft sedert het begin van zijn nieuwe
actie ontvangen 801,429, waarvan 26,305
voor de bevolking, 14,266 voor de kloosters,
13,645 voor <te priesters em 9221 voor Ne-
deriamders.
In totaal rijn tot dusver verzonden 297
wagons levensmiddelen en Meeding.
Het aantal kinderplaatsen steeg tot 4116.
BUITENLAND.
Hengelo steunt de uitgestotenen.
De raad wijdde Woensdag een gehieele
ritting aian het voorstel van B. en W. om
voorloopig een arediet van 15.000 te ver
leunen voor steun aan ongeorganiseerde en
zoo noodig ook aan georganiseerde uitge
sloten textielarbeiders.
Een tweetal voorstellen om dit bedrag te
verhoogen werd verworpen.
Het voorstel van B. en W. werd daarop
aangenomen.
Gezinshoofden ontvangen 8.— en 0.75
voor elk inwonend kind, ongehuwden 5.—
p* week.
De toestand.
Op het gebied van de hooge politiek
heerscht vrijwel stilstand. Slechts af en toe
wordt hij verlevendigd door eenige berich
ten over de onderhandelingen tusschen de
sezettende mogendheden in het Roerge
bied en Duitsohland over de regeling van
den nieuwen toestand. Voorts door bijzonder
heden over het groote plan tot vereffening
van die Dultsche schadevergoeding aan
Frankrijk, uitgegiaan van Dultsche industries
len en waarvoor Rechberg zich te Parijs het
vuur uit de stoffen loopt Het ls, willen wij
er dadelijk bijvoegen, een stilstand in de in
ternationale politiek die niets dreigends
heeft, niets van d'e stilte voor een verwoes
tenden storm b^voorboeld.. In- tegendeel,
sterker wordt het gevoel dat het ergste met
den winter, die de internationale betrekkin
gen zoo lang verkild heeft, geleden is, en
dat het eindelijk voorjaar zal worden. „If
Winter oomes, Spring can't be far behind".
De stilte ia gereedehjk te verklaren uit het
wachten op eenig© belangrijke gebeurtenis
sen als daar rijn: de samenstelling van de
nieuwe 'Britsche axbeidprsregeering; de ver
kiezing van 111 Fransche senatoren, een
derde deel van het geheel, op Zondag; de aan
staande opmarsch voor de algemeene ver
kiezingen in Duitschland, Frankrijk en Italië
in dit jaar. Uitstel van dé eerste twee is niet
denkbaar, want de Fransche Kamer sterft
in Mei haar wettelijk-natuuriijken dood' en
de Duitsche Rijksdag in Juni De verkie
zing voor den laatste zal zelfs, naar men
verwacht, drie maanden vroeger zijp. dan de
grondwet van Weimar vereischt.
N. Rott. Crt
DUTTSOHLAND EN FRANKRIJK.
De „Figaro" geeft thans het geheele schade-
vergoedingsplan van den Dultschen industrieel
Amold Rechberg weer en knoopt er een be
schouwing aan vast, waarin het blad de Fransche
regeering op het hart drukt, het nauwgezet te
overwegen.
In groote trekken is het reeds bekend. Het
strekt om het kapitaal van de belangrijkste Duit
sche ondernemingen, naar keuze van de Fran
sche regeering, door uitgifte van nieuwe aan-
deelen uit te breiden met 30 pet. en die nieuwe
aandeelen ter beschikking te stellen van de
Fransche regeering, die ze verkoopt aan Fran
sche industriëlen. Voor de waarde van deze
overdracht wordt Duitschland op s#hadevergoe-
'ingsreken-ing gecrediteerd. Gaan die gekozen
ondernemingen binnen een tijdperk van 30 jaar
over tot nieuwe kapitaalsuitgifte, dan wordt
daarvan, door-bemiddeling van de Duitsche re
geering, 23 pet, tegen contante betaling aan de
Fransche regeering aangeboden, die van deze
aanbieding kennis geeft aan de Fransche nijver
heid. De aandeelen, welke deze niet overneemt,
blijven in hezit van de Fransche regeering.
De Duitsche regeering verplicht zich bij bij
zondere wet te bepalen, dat de door Fransche
belanghebbenden overgenomen aandeelen bin
nen 30 jaar niet in Duitsch bezit mogen terug-
keeren. De Fransche regeering verplicht zich
bij bijzondere wet voor te schrijven, dat de aan
deelen binnen 30 jaar niet buiten Frankrijk
verkocht mogen worden.
In de verwachting, dat de Vereenigde Staten
en Engeland hun vorderingen op Frankrijk zui
len kwijtschelden, wordt de Duitsche schadever
goeding aan Frankrijk voorgoed op 25 milliard
goudmark bepaald. De wijze van betaling van
dit bedrag wordt geregeld volgens een nieuw
plan.
DUITSCHLAND.
Het Belersche voorstel tot grondwets
wijziging.
Berlijn, 4 Jan. De Beiersche gezant te
Berlijn, von Pröger, heeft hedenmiddag den
Rijkskanselier dr. Marx het memorandum
der Beiersche regeering, inzake de wijziging
der grondwet van Weimar infederalistischen
geest, overhandigd.
Het memorandum verwerpt het unitaris-
tische karakter der grondwet van Weimar,
welke de Duitsche bondsstaten heeft gede
gradeerd tot iets, dat tusschen staat en pro
vincie instaat, het eigen leven der staten
verstikt en een log ambtenaarsapparaat in
het leven heeft geroepen.
De ergste ervaringen der laatste vier Jaren
hebben bewezen, dat het unitarisme en de
centralisatie dier grondwet van Weimar den
Duitschen staat niet veraterken, doch ver
zwakken en in gevaar brengen. De grond
wet va» Weimar is tot stand gekomen onder
negatie van het bondsverdrag van 1870,
buiten hetwelk Beieren zich in politiek op
zicht niet gebonden aeht en waarheen het
Rijk moet terugkeeien.
Tot de voorgestelde wijzigingen behooren
o. a. dezeDe Rijksraad moet evenals de
vroegere Bondsraad naast den Rijksdag een
gelijkgerechtigd wetgevend lichaam worden.
Verbonden en verdragen met vreemde staten
moeten ook aan de goedkeuring van den
Rijksraad worden onderworpen. De Duitsche
landen moeten ook het recht hebben om
overeenkomsten met andere staten te sluiten
(Beieren heeft reeds sedert 1919 een speciale
verordening inzake de toelating en het ver
blijf van buitenlanders). Het amnestierecht
van den rijkspresident mag niet ingrijpen
in het recht der landsregeeringen. Speciale
rechtbanken van het Rijk, die inde rechter
lijke souvereiniteit der landen ingrijpen (dit
slaat op he^ Staatsgerechtshof), zijn ontoe
laatbaar. Directe en indirecte belastingen
en invoerrechten gaan slechts de landen
aan. De bezetting der hooge ambten in het
Beiersche gedeelte der rijksweer mag slechts
in overleg met de Beiersche regeering ge
schieden en de Beiersche troepen moeten,
behalve aan de Rijksregeering, ook aan de
landsregeering worden „verpfllchtet".
M Ttaalberwerkersstaklug te Berlfjn.
Op 70 of 60 van de 400 Berlijnsche fabrie
ken en werkpl'aatesn, waar georganiseerde
metaalbewerkers arbeiden, wordt gestaakt.
In alle overige ondernemingen wondt het lij
delijk verzet toegepast. In het geheel nemen
ongeveer 250.000 arbeiders aan de beweging
deel
