1
Gemeenteraad van Helder.
Vergadering van Dlnsdagnvond.
Afwezig de heeren Schoeffelenberger en Boon
wegens ziekte.
Gomeentebegrootlng.
(Begonnen wordt met de behandeling der G-e-
meentebegrooting, dienst 1924. De Voorzit
ter stelt de volgende regeling voor: alleen de
sprekers, die in eerste instantie het woord voe
ren, kunnen ook re- en dlupliceefenzij, die in
eersten aanleg niet aan de beschouwingen deel
nemen, kunnen later niet meer het wo'ord krij
gen. Een negental sprekers meldt zich bij den
Voorz. aan.
Algemeene beschouwingen.
Eerste spreker is de heer Borkert. Van
de gelegenheid om algemeene beschouwingen te
houden, 'wenscht de fractie gebruik te maken.
Van verschillende kanten is tegen spr. wel eens
twijfel uitgesproken over het nut van algemeene
beschouwingen. Men noemde het tijd- en geld»
vermorserij. Onze fractie, aldius spr., is van het
tegendeel overtuigd. Reeds bij een vorige gele
genheid is gvzegd, dat éen schurftig schaap den
roskam vreest. De afgevaardigde van de Oppo
sitiepartij stelde verleden jaar voor geen alge
meene beschouwingen te houden. Drie avonden
lang zweeg hij om plotseling 3 uren vóór de ver
kiezingen zijn schunnig pamphlet de wereld in
te zenden, waarop men geen gelegenheid1 had
meer in te gaan en welke taktiek hem 1100 stem-
meh bezorgde. Wij daarentegen geven eiken in
gezetene de gelegenheid om onze handelingen te
critiseeren. Nu de Raad* voor het eerst op den
basis der Evenredige Vertegenwoordiging en
het algemeen kiesrecht is samengesteld, klemt
dit te meer. Immers, hij de laatste verkiezingen
klonken leuzeni, die op het teere en gevoelige
gemoed der vrouwelijke kiezers moesten inwer
ken: bezuiniging! belastingverlaging! zoo klonk
het. Het was een pakkende leus, die van belas
tingverlaging.
Spr. zal in 't kort de politieke geschiedenis
der laatste jaren, samenvatten, ent spreekt de
hoop uit, dat voor de. komend© jaren de verkie
zingsstrijd op breeder plan moge komen.
le. De Raad zou Verpolitiekt zijn. M. die V.,
wat is dat, een verpolitiekte Raad? Zijn niet alle
afgevaardigden (uitgezonderd die van „Gemeen
tebelang") hier namens een politieke partij? Als
de Raad „verpolitiekt" is, doet hij. niets anders
dan de politiek nakomen, die de verschillende
afgevaardigden hebben te voeren. Spr. zal aan-
toonen, dat deze bewering een leugen was, en
dat de Raad wel degelijk positieven arbeid heeft
gedaan.
2e. Het gemeentebeheer zou in de roode lijn
worden gevoerd. M. de V., er is wel gesproken
van een rooden draad, die door het beheer van
het Ooilege heenloopt. Maar slechts de minder
heid van het College was rood; dat de niet-roode
meerderheid dikwijls met die roode minderheid
meeging, strekt deze minderheid zouden wij zoo
zeggen, tot eer. Wij zijn steeds de groote moto
rische kracht in den Raad geweest. Als wij dat
beweerden, is ons dit nimmer weerlegd.
3e. De fi-nantieele politiek. In bedoelde ver
kiezingscourant wordt gezegd, dat de heer Van
Breda aangetoond1 heeft, dat onze gemeente-be
lasting 50.000 lager kan worden als zijn bezui
nigingsplannen werden aangenomen. Hieronder
vielen verlaging van de wethouderssalarissen
De heer Van Breda: Dat is onjuistl
De heer Borkert: Afschaffing vacan-
tietoeslag, enz. (Spr. somt de verschillende be
zuinigingen op). In totaal kwam de heer Van
Breda aldus tot een bedrag van 43489.411/».
Dit is evenwel nog geen 50.000. Door afschaf
fing van den vacantietoeslag b.v. zouden de be
drijven worden verlicht. Over een en ander
heeft de heer Van Breda zelfs naar Ged. Staten
geschreven. Als alles volgens zijn wensch ware
gebeurd, zouden we geen 50.000 belasting/
minder hebben gehad1, maar integendeel 16.000
meer aan belastingen. Dit over fl© voorlichting
in de „Held. Post".
Het program der a.-r. verscheen 7 maanden
na de verkiezingen. Dat is niet in den haak, niet
reëel. Men had tijdens de propaganda moeten
zeggen waar het op stond.
l) De heer Schoeffelenberger verzocht ons
alsnog te willen melden, dat zijn afwezigheid
van Maandagavond eveneens te wijten was aan
ziekte.
kunnen maken. Dat de heer Tielrooij hier niet
meer Is, beteekent, dat de chr. bist. partij naar
rechts is uitgeweken. De heer Tielrooij is bij
den heer Baak in de woesttijn terechtgekomen.
Maar de chr.-hist. en a.-r. moeten niet den
ken, dat het mett de democratie zoo gemakkelijk
gedaan is. Uit een artikel In het orgaan der
soc. dem. gemeenteraadsleden olteeri spr. ten
bewijze, dat deze afgevaardigden nog steeds door
de soc. dem. worden opgedreven. Laat ons af
wachten of de heer van Dam de zijde der reactie
dan wel der democratie zal kiezen.
De chr. democraten. Ongelukkig is de heer
Staalman niet meer in den Raad en die heer Bot
behoeft zich van wat spr. zegt, niets aan te
trekken. Immers, er bestondigeen chr. dem. par
tij, er bestond slechts de familie-vennootschap
StaalmanHartendorf. Spr. citeert hetgeen de
heer Tamsma, oud-gemeenteraadslid van Am
sterdam hierover schreef. De heer Bot kan wor
den gerekend tot de rechtsehe arbeidersleden,
die geen cent voor zijn rekening neemt van de
schunnige wijze waarop de heer Staalman op-
tradi
De Voorzitter hamert
De heer Borkert: .Staalmanoactie dan,
waardoor alles werd' vertroebeld Hier is de
straf onmiddellijk gevolg op de zonde: ook de
heer Staalman moest de woestijn in.
De Vrijheidsbond. Onder de leuze van bezui
niging heeft deze haar verkiezingsactie gevoerd
zich dik gemaakt over de wijze, waarop de vryz.
den Eersten Kamerzetel verkwanselden aan
rechts. Maar dit alles heeft met de gemeente-
raadsyerkiezing niets te maken. Spr. is be-
niewd ol de heer Bok zijn belof ten zal nakomen.
De Plattelandspartij. Deze verkreeg 319 stem
men na veel bombarie en lawaai, dus bereikte
niet eens den kiesdeler. En dit ondanks het
feit, dat ze in d'e Kamer een afgevaardigde heb
ben, die allerlei mooie nieuwe woorden verzint,
zooals de „slip of de mond". Deze meneer is
hier geweest om ons eens te vertellen waar het
op stond Nog nooit hebben we zoo'n reuzefilm
gehad. Aangezien in den Raad geen vertegen
woordiger van deze Partij aanwezig is, zou het
niet fair zijn op de politiek van deze partij 'ver
der door te gaan.
Spr. komt tot het GemeentebelangSpr. wil
den heer Boon, die een zeer achtenswaardig
man is, niet verantwoordelijk stellen voor al het
geschrijf van deze nieuwe partij tijdens de ver
kiezingen. Er zijn grove onwaarheden verteld.
Vooraf wil spr. de opmerking maken, dat de
naam „Gemeentebelang" een groote beleediging
is voor aïe leden, die hier -zitten. Er wordt n.1.
mee gezegd, dat alleenl de partij, van het „ge
meentebelang" de -wijsheid bezit en de anderen
er -niets van weten.
Vermakelijk waren de advertenties dezer
groep, vooral die eene van een: halve bladzijde
in de Held. Crte, waarin Biersteker want of
schoon ze niet onderteekend waren, kon men er
den heer Biersteker -uit proeven het publiek
zoo geweldig bedot. „De Raadi praat te veel"
heet het in die advertentie. M. dl V., ik heb het
eens nagezien in de notulen: van de 38 blad
zijden, die vol gesproken zijn, had de heer
Biersteker er tijdens zijn raadslidmaatschap 40
voor zijn rekening! (Gelach). Nou ja, ik stel het
maar een beetje populair voor, dan begrijpt men
het -beter. Dat is toch de brutaliteit ten -top ge
dreven. In bedoelde advertentie wordt een ge
fingeerde fractievergadering der s.d.a.p. weer
gegeven, waaruit de indruk moet worden ge
wekt alsof daar een stelletje achter de bitter
tafel zit. Met allerlei aardigheden wordt getracht
den 'kiezers zand' -in- de oogen te strlooiem.
De heer Biersteker heeft tijdens de begroo-
tingsdiscussies 1^)20 een groot woord gevoerd'.
Gemeente, zoo riep hij uit, zie er niet tegen op
duizenden, ja miilioenen uit te geven als het
moet. Toen negen maanden later de salarissen,
van het gemeente-personeel werden behandeld,
ging de heer Biersteker op de vlucht. Langs den
weg van het „Gemeentebelang" tracht hij nu
weder in den Raad te komen.
Spr. zal niet stuk voor stuk uiteenrafelen het
geen de. heer Biersteker in zijn pamphlet
schreef. Hij hoopt, dat dieze -heer dit zal lezen
en dat de heer Boon er zich niets van zal aan
trekken.
De vrijzinnig-democraten hebben- een blanco
register in deze verkiezing. Zij hebben zich vrij
wel aan hun program gehouden, en spr. hoopt,
dat dit in de toekomst zoo moge blijven.
Nu de heer Schoeffelenberger. Het
is jammer, dat hij er niet is, want hij heeft
ontzaglijk veel op zijn lever. Het is wel opmer
kelijk, dat men dezen heer nooit kan krijgen als
men hem hebben) wil. Spr. hoopt, dat hem het
geen hij thans zeggen gaat, -ter oore zal komen.
Tot driemaal toe heeft deze heer een ontzet
tend koopje gesnapt.
le. Het geval-van dien Berkhof. 2e. De door
graving van het Spuikanaal. 3e. Het wegstroo-
men van 1200 M». gas per uur in de gasfabriek.
Van al deze door den heer Schoeffelenberger
aangehaalde zaken blijkt niets waar -te zijn ge
weest. Hij voert een groot woord in den- Raad
en wil nimmer zijn ongelijk erkennen,.
Tijdens de verkiezingen heeft de heer Schoef
felenberger een pamphlet verspreid, waaruit
spr. citeert. Een -naam staat er niet onder, maar
wij stellen er hem verantwoordelijk voor. Ware
hjj in den- Raad aanwezig geweest, dan zou spr.
het i-n zijn geheel hebben uiteen-gerafeld!; thans
zal bij zich bepalen tot enkele dingen.
le. De gasprijs-interpellatie. 12 Oct. 1920
werd door onze fractie een spoedvergadering
aangevraagd om tot gasprijsverlaging te kamen.
Wij hebben nimmer iets voorgesteld zonder
eenige argumentatie, en ook nu toonden wij aan,
dat een verhooging als door het Ooilege werd
voorgesteld, niet noodig was, maar dat men met
een mindere kon volstaan. De heer Schoeffelen
berger evenwel stelde eenvoudig voor geen gas-
prjjsverhooging in te voeren zonder eenige
basis, waarop een dergelijke uitgave gegrond
was. In zijn pamphlet stelt hfj het voor alsof wij
tegen verlaging waren.
2e. Verlof aan het onderwijzend personeel
voor deelname aan de demonstratie in Den Haag
op 30 Nov. 1920. De Bond van Nederl. Onder
wijzers had verzocht Zaterdagmiddag hiervoor
vrij te mogen hebben en dan Woensdagmiddag
daarvoor in de plaats te nemem Het College
vond dit goed, en toonde dus zeer democratisch
te zijn, daar het ging om een demonstratie tegen
de regeering. De Inspecteur van het Onderwijs
stond, het evenwel niet toe, dat de Woensdag
middag in de plaats genomen werd Al het ge
praat hierover van den heer Schoeffelenberger
was leugenachtig.
8e. Subsidie Marine-monument. Hoe is de
geschiedenis? Het voorstel tot het verleenen van
een, subsidie kwam van B. en W. en werd' naar
Publ. Werken gestuurd om advies. Deze wilde
er eerst- niet aan, doch toen de Commissie aan
het verstand werd gebrach-t, dat het hier niet be
trof ©en meedoen aan militarisme, maar het
monument alleen bedoeld1 was als een groet aan
de slaohtoffers van hun plicht, om lijden» den
oorlog de wegen tea zee open te houden, hebbon
ook wij gemeend daarin niet te mogen achter
blijven. Destijds is deze houding door pg. Hey-
blok in den Raadi uiteengezet. 7 Maart 1922 komt
een voorstel van dezelfde Oomm. om het sub
sidie te verhoogen en de heer Sohoeffelenberger
stemt voor. Wijzer ware het geweest als hij de
partij der ontwapening -niet had verlaten, nu de
ontwapening als oonoreet punt op haar program
staat.
4a De Spuikanaalkwestia Dit is heelemaal
het toppunt. Schoeffelenberger spreekt nu van
aanbesteding, terwijl hij er altijd tegen was.
6e. De belastingen. De Oommissie, die tot
taak had de bestaande regeling meer progressief
te maken, kreeg'12 Juli 1921 verschillende voor
stellen ter behandeling. 12 Augustus werd de
verordening aangenomen, van de minderheid
was een ander voorstel -ingekomen. Tengevolge
van het geweldige kabaal, dat in de gemeente en
in de pers hierover gemaakt werd, werd deze
verordening niet goedgekeurd door de Kroon en
moest een slechtere komen. En Schoeffelenber
ger stemde daarvóór! Dat is toch wel de krank
zinnigheid ten top!
Tenslotte nog een persoonlijk feit betreffende
dezen heer. In de raadszitting van 28 Mei kwam
Schoeffelenberger als triomphator terug. Wij
waren niet best te spreken over de wijze, waarop
hij de verkiezingsaotie had gevoerd. Hij zette een
grooten mond op tegen den heer De Zwart,
waarop hem hjj interruptie werd' toegevoegd^ dat
hij laf was. De heer Schoeffelenberger zeide
toen tegen spr.: „hou je mond, weggejaagde
matroos, ik zal je wel krijgen". Spr. had op dat
oogenblik het woord- moeten vragen voor een
persoonlijk feit, doch dat is helaas niet geschied.
Thans wil spr. er nog op antwoorden, dat hij
geenszins een weggejaagd matroos is, doch eer
vol is ontslagen bij de marine. Ook heeft spr.
overal waar hij is geweest -eervol ontslag gekre
gen. Maar spr. zou gaarne antwoord hebben
van den. heer Schoeffelenberger of hij op de
zelfde eervolle wijze uit Afrika is vertrokken.
Dan kan hij zich gelukkig prijzen.
Spr. komt -nu op de S. D. A. P. Deze heeft
steeds al haar verkiezingsiectuur tijdig uitgege
ven, zoo, dat -men die 'kon weerleggen. Wij heb
ben altijd van de daken geschreeuwd-, wat wij
wilden en deden. Nimmer is van, eenige zijde
op ons doen of laten kantteekeningen gemaakt.
Wij hadden mogen verwachten, dat men op onze
vergadering vóór de verkiezingen ware versche
nen, ook dat is niet gebeurd. Zooiets getuigt niet
van moed onzer tegenstanders.
Spr. gaat de verschillende partijgroepeeringen
na. De Oorlogswinst van den heer Schoeffelen
berger is van ons afgeknaagd. In ieder geval
bleven wij'de sterkste fractie in- dten Raad met
2 wethouders. Wij namen dus het initiatief
eener bespreking met de vrijzinnigen' om tot een
college van linksche raadsleden te komen. Wij
meenden), dat de heer Boon met den heer Bok
tezamen een fractie konden vormen. Met deze
fractie en die der vrijzinnigen waren wij dan
12 man sterk en hadden dus recht op een
linksch college. Dit plain stuitte af op den onwil
der vrijzinnig-democraten en wij gingen onver-
richterzake naar huis. Op' een zeker oogenblik
komen wij tot de conclusie, dat d-e heer Boon
eigenlijk vrijzinnig-democraat was. De hoeren
Bok en Boon vertegenwoordigen samen 1200
stemmen, waren- dus sterker dan de katholieken.
Wij moesten dientengevolge wel met de eerst
volgende sterkste groep in zee gaan, n.1. de ka
tholieken, en- wjj slaagden daarin tot een accoord
te komen, waarbij alle fracties zich verbonden
tot eene samenwerking in „democratischen
geest".
Maar het wordt ons thans bang te moede. Ér
komen allerlei maatregelen^ die niet in democra
tische richting gaan. Er wordt een aanslag ge
daan op het gemeente-personeel en wie weet wat
ons nog verder boven het hoofd1 hangt. Is dat
de politiek in democratische richting, die be
loofd is, of wordt deze politiek des Zaterdags in
de burger-sociëteit onder elkaar uitgestippeld,
op de manier zooals dat vroeger geschiedde?
Gaan we naar den ouden tijd terug? De name-
looze verdeeldheid in den Raad maakt ons on
gerust.
Spr. behandelt eenige artikelen van den heer
Sohoeffelenberger In de „Held. Courant". Hij
citeert uit het artikel „Men zweert, men ver
klaart en belooft, men loochent beide". Spr.
weet niet, waarover hij het meest verbaasd is,
over d'e redactie van d-it -blad1,, die dit vuil in haar
kolommen opneemt, dan wel over djen schrijver,
die in den Raad zelf in duizend talen zwijgt.
Verschillende raadsleden, spr. politieke tegen
standers, hebben hem na de plaatsing erover
aangesproken en gezegd: „wat moeten we met
zoo'n kerel beginnen? Hij- kan niet -liezen, niet
schrijven, niet praten, en hij heeft -bovendien
geen hersens ook."
Spr. heeft er op gewezen, dat) voor den heer
Schoeffelenberger in den Raad gelegenheid' ge
noeg is te polemiseeren. Raadsleden onder el
kander gaan toch niet in de kiran-t polemiseeren!
Daarvoor hebben zij den Raad immers! Het is
wel jammer, dat de heer Schoeffelenberger er
thans niet is, hjj had als een razende geïnter
rumpeerd.
De heer Geurts behoeft natuurlijk d-e verant
woording voor al dat geschrijf van den heer
Schoeffelenberger niet te -nemen. Spr. hoopt, dat
de heer Schoeffelenberger in den- Raad revanche
zal nemen voor dezen agressieven aanval van
spr.;,
Spr. is hiermede aan het einde van zijn be
toog. Hij hoopt, dat de perspectieven zich zullen
verhelderen en er betere -tijden zullen aan
breken.
De hieer v. Loio: Mijnheer die Voorzitter 1
Waar dit College slechts enkele maanden
zitting heeft, valt over het bedejd nog wei
nig te zeggen. Ik kan daarom bij de alge
meene beschouwingen kort zijn.
Met genoegen constateer ik dat uit de
grootste politieke partijen in deze gemeente
het Da-gel. bestuur gevormd' is, hetwelk vol
gens overeengekomen besluit zal werken in
democratische richting.
Van de zijde der Vrijz. Democratische
partij is daaraan ten volle medegewerkt en
is het mede aan haar te danken dat een dus
danig oollege achter dJe groene tafel zitting
neemt.
De verkiezingen voor den gemeenteraad
hebben geen nadeelige gevolgen voor onze
party gehad, trots de getrachte poging om
scheuring te brengen.
Ik zal de verkiezingsblaadjes niet ter
sprake brengen, maar wil een uitzondering
maken voor mijn collega Schoeffelenberger,.
die o.m, in een pamflet, dan dag vóór de
verkiezingen, die kiezers bekend maakte, dat
het aan hem te danken ie geweest dat de
uitbaggering van het kanaal was aa
bestued, waardoor 24.000 werd bespaard.
Met dergeiyken laster bestreed hy rijn
collega's, terwijl ook hij wist dat het raads
lid van Os de man was die het plan tot aan
besteding opperde.
Hij zelf was tegen aanbesteding. Tegen
spraak was niet meer mogelijk.
Voorts over dd beëediging nieuwen Raad
is die houding van Schoeffelenberger in de
Heldersche Courant beneden alles geweest.
Terecht zooals Borkert zegt werden eeden
en beloften bespottelijk gemaakt.
Persoonlijke aanvallen worden geregeld!
door hem gedaan, zonder dat ooit iets nut
tigs door hem is bereikt-
De mentaliteit van de kiezers die op hem
hun stem uitbrachten teekent voldoende de
personen. Men zou raar kyken als 21 raads
leden a la Sohoeffelenberger onze gemeente
regeerden. Ik verwys in deze wat Dr. F. v.
Eeden destijds schreef over het stemmen op
de z.g. Had-je-me-maar.
Alleen het op sensatie-beluste publiek
brengt zyn stem uit op zulk soort candi-
diaten.
't Is te betreuren dlat de Held. Courant
een raadslid' in haar blad laat schnjven over
zyn miede-raadsleden, zooals door Schoeffe
lenberger -geschiedde over d'e beëediging
zijner collega-raadsleden.
De verkiezingsstrijd is van onze zyde eer
lijk gevoerd en kan wat dat betreft den
toets der critiek glansriik doorstaan.
Tot groote voldoening stemt het onze
party, dat een onzer eigen mannen, die vroe
ger reeds hlyk heeft gegeven daar op zyn
plaats te zyn, mede zitting heeft kunnen ne
men in het College van B. en W.
Erkent dient te wondien dat het College
geen gemakkeiyke taak heeft in deze tyds-
omstandigheden te regeeren.
Tydens den oorlog had onze gemeente niet
die nadeelige gevolgen, wat de financiën
aangaat, als zooveel andere steden in ons
land.
Sinds de laatste 2 jaren is veel gewijzigd.
Vele militaire instellingen zyn. opgeheven.
Het Loodswezen is ingekrompen en voor een
groot gedeelte verplaatst naar IJmuiden en
Amsterdam, waardoor het inkomen niet on-
aanzienlyk is gedaald, terwyl de behoeften
voor de gemeente hetzelfde, zoo niet grooter
is geworden.
Nu er blijkbaar zoo hier en daar weer in
den handel en nyverheid opleving merkbaar
is, zullen wy, daar alsnog van verstoken blij
ven. Voor helj overgrootste deel zyn wy af-
hankelyk der vaste inkomens.
Het behoeft daarom geen verder betoog,
dat het regeeren in onze gemeente niet zoo
gemakkelyk is. De belastingen, hier gehe
ven, zyn lang niet laag -te noemen.
De begrooting is sober samengesteld. Op
verschillende posten is bezuinigd en ik heb
het- volste vertrouwen in dit College dat zy
alles in 't werk stelt onnoodige uitgaven te
voorkomen.
Aan critiek buiten den Raad ontbreekt het
natuurlyk niet. Als overal, moet ook hier
de Raad en het Codlese het meestal ont
gelden.
Nu zou men het kunnen toejuichen als
er werkelyk medegeleefd, als er notitie ge
nomen werd van de gemeentelijke hulshou
ding. Afgezien van1 enkele goede wenken,
bestaat doorgemeens die medeleving in
hoofdzaak door veel notitie te nemen van
de Wethouderssalarissen, presentiegelden
der raadsledlen en de salarissen van het per
soneel.
Die allen verheugen zich in een byzon-
dere groote belangstelling van' Jan Publiek
en hoe meer men dat alles aftuigt, hoe meer
valt mien in den smaak.
Ik hoop, dat èn College èn Raad zich
daaraan Met zullen storen, maar werken in
het waarachtige belang der gemeente, waar
voor wy onze gelofte of eed hebben afge
legd.
Van het personeel nam men vroeger geen
notitie. Hpt werd gerekend: tot de armoed
zaaiers waar een ieder zyn neus voor op
trok. Thans heeft het overheidspersoneel
het gedaan en staan aangeteekend als op-
eters der staats- en gemeentenat,
Jaren heeft het ten achter gestaan en
toen men het even beter kreeg begon men
er al weer aan te tornen, geen gelegenheid
latende het tekort uit de betere geworden
situatie te kunnen dekken.
Ik hoop niet dat dit College èn Raad dier
voetsporen zullen volgen-
Het personeel heeft reeds offers gebracht:
de 48-urige werkweek, een loonsherzle-
ning voor heit jeugdig personeel, verlaging
van overwerkperoentage, dit alles heeft
r;dst oen aanmerkeiyke bezuiniging go-
Ik kan er dan ook geen genoegen meene
men, mijnheer de Voorzitter, dat thans nog
verder het welvaartspeil dier gemeente
ambtenaren en werklieden moet worden
aangetast om die begrooting sluitend te ma
ken. De afschaffing van den vacantietoe
slag a 12.000 zal worden gebruikt om den
post onvoorziene uitgaven te verhoogen.
'Was er geen vacantietoeslag, zeker wa
ren dan de loonen hooger geweest. In ver-
gelyking met andere gemeenten komt men
Mar ten achter en zyn de cijfers van B. en
W. in het Algem. Rapport juist.
Eten vergelijking met het Rykspersoneel
gaat nieit op. Bovendien ontvangt men bij
het Ryk nog niet onaanzienlijke bedraeen
aan kindterbyslag. Ook de loonen van het
hooger018^ Persoiiee^ aanmerkeiyk
Mynheer de Voorzitter, slechts In het
uiterste geval wil ik aan de salarieerMg
tornen en ben ook ik in principe voor hl
voortbestaan van vacantietoeslag,
wiu^^ES5ëThS!5 ffvS?
Voorts sta ik niet aan de zyde van hen
de belasting wenschen te verhoogen ter
behoud der vacantietoeslag. M L is do 'mo-
Mt^de h«dH-et Uit^e8loten dat meer winst
edryven zal komen of dat die post
nJnLv811 Jln hoofdzaak met de beant
woording van B. en W. in het Algem. Rap
port volkomen vereeMgen en vraag ik nog
Sw' frnd^cht van het °®Uege voor de
minstegesitueerden in deze gemeente.
Uit ondervinding spreek ook ik jeüs lid
der Huuroommlssle, dat veis bouwvallig
en oenkamerwoningen worden opgeruimd.
Voor die bewoners Is terecht geen dooav
komen aan om een perceel van Volkshuls-
vesting te betrekken, terwyi er maar enkele
woningen bjj die stichting met lagere huur
betrokken zijn.
Mogelijk dat het College een weg weet
om hieraan tegemoet te komen, door een
oplossing te zoeken In het afbreken der
krotwoningen niet alleen, maar door er te
vens nieuwe eenvoudige huisjes voor nee®
te zetten.
De heer Van Os had aanvankeiyk niet de
minste lust aan de algemeene beschouwingen
deel te nemen. Ook nu zal spr. het kort maken.
Over 't algemeen is spr. geen minnaar van al
gemeene beschouwingen, waar hy niet veel nut
iu ziet. Maar onder het luisteren naar den heer
Borkert had spr. onbewust het opschrift ge
plaatst: „Feesftvergadering der S.D.A.P." inder
daad-, M. de V„ er wordt goed gerepeteerd in de
party en de discipline is er uitstekend. Maar al
gemeen nut? De heer Borkert heeft toestanden
naar voren gehaald en personen besproken, die
allang verouderd zyn of uit den Raad ver
dwenen.
Over de R.-K. Party sprekend, gebruikte de
heer Borkert het beeld van een hollend' paard.
Dat was juist ten opzichte van den heer Baak.
Deze is inderdaad -in de woestyn gejaagd, met
de heeren Tielrooy en Biersteker. Maar ook de
pg. Kuiper en De Zwart zijn hen gevolgd, laatst
genoemde, een zeer bekwaam man, is zelfs de
party uitgejaagd. Er is natuurlyk wel iets ge
beurd, anders loopt men zoo zyn party maar niet
uit. Overigens kwam,de R.-K. Partij er nogal
genadig af, hoewel van geen der partijen feite-*
lijk iets deugt, zynde dte s.d^.p. de alleen-zalig
makende -party.
Het eenige uit de rede des heeren Borkert,
dat spr. instemming had, was zy n peroratie over
den heer Schoeffelenberger. Het was noodig,
dat deze eens aan zyn ooren werd getrokken,
en spr. heeft herhaaldelyk op het punt gestaan
den Voorzitter te vragen in te grypen waar hy
de raadsleden voor meineedigen uitschold.
Spr. komt krachtens zyn werkkring nog al
eens in aanraking met menschen, die uit hun
woning gezet zyn. Indertyd heeft spr. eens ver
schillende wyken genoemd, waar zeer slechte
woningen zyn. Als lid van het Burgerlyk Arm
bestuur en van de Huurcommissie komt spr. in
aanraking met allerhand soort van menschen.
Lieden, die. door het Armbestuur bedeeld wor
den en dat kan nooit meer zyn dan 12 per
week zyn gedwongen daarvan een huurprys
van 4 a 5 -te betalen. Zulke toestanden zyn
schrynend en de gemeente dient hier in te gry
pen. Volkshuisvesting heeft reeds veel gedaan
voor den woningnood, maar door de omstandig
heden is het thans den verkeerden weg op ge
raakt. De toestanden worden -thans weer wat
normaler en1 spr. acht de tyd gekomen,' dat de
gemeente' kan en moet ingrypen. Laat men
eens een proef nemen met den bouw van- een
tiental woningen aan de oostzyde der stad voor
een bouwprys van hoogstens 2000. Dan kun
nen er wat krotten opgeruimd worden. Wonin
gen als deze zouden 2.50 hoogstens aan huur
doen. Een huis van 3 a 4000 is al weer te
duur. Want op den duur loopt dit woningtekort
vast. Spr. hoopt, dat a&jj deze zaak aandacht zal
worden geschonken.
De heer V a n D a m verdedigt allereerst zyn
verkiezing. Men neeimt het spr. kwaiyk, dat hy
feitelijk maar een semi-raadslid is. De soc.-dem.
volgen meer dat systeem van stemmen tellen.
Maar op die manier wegeni de heeren Schoeffe
lenberger en Geurts het zwaarst, Immers op
hun balans komen voor elk 576 stemmen. Ook
is het spr. opgevallen, dat men zoo'n geringen
dunk heeft van zy,n kiezers. JJen scheldt ze voor
dom.
Wat nu de kwestie-Tlelroolj betreft, deze
was, zooals men weet, in de plaats gekomen yan
den heer J. Spruit, die niet bepaald een vriend
van den Raad was. In spr. party gaat de candi-
daatstelling zeer democratisch in haar werk, en
daar de heer Tielrooy aan spr. al gevraagd had
No. 1 te willen] zyn, heb ik dat aangenomen.
Wat de wethoudersverkiezlng betreft, de
s.d.a.p. wilde de iyn rechts/links trekken. Die
toevallige samentrekking van de heeren Boon
en Bok Is er maai* bijgehaald.
Spr. behandelt den finantteelen toestand der
gemeente. De uitlatingen van B. en W. ten op
zichte van de 91.000 spreken voor zichzelf.
Dat wy ten opzichte van betere toegangs- en
verbindingswegen in- de toekomst met het Zui-
derzeeplan iets bereiken zullen, betwijfelt spr. 1
Hy leest voor hetgeen daaromtrent ln i£ orgaan
van het Kon.- Instituut van Ingenieurs is ge
schreven door de heeren Den Tex en Wort-
mann. Er is over een eventueelen spoorweg miert
gesproken.
De V oorzitter: De heer Kalff denkt er
anders over!
Geroep: Dan kunt U toch meewerken aan de
totstandkoming daarvan!
De heer Van Dam: Daar heb ik niets op
tegen. Ik wil er alleen voor waarschuwen, dat
wy op deze dingen niet te veel moeten rekenen
en dat wy als gemeente een eigenaardige positie
innemen, waardoor wij op ons zelf zyn aange
wezen.
Spr. komt nu op de belastingen. Het zal
noodig zijn beide einden tezamen te bren
gen, maar het is voor sommige groepen
lang niet onverschillig als zy een 15.—
'neer belasting betalen. Spr. meent, dat de
Raad het voorbeeld moet geven door bespa
ring op presentie- en andere gelden. Verder
kan er door reorganisatie van de bedrijven
veel bespaard worden; spr. zou wel eens ver
gelijkende cijfers willen zien betreffende de
totaaikosten van verschillende bedryven M
andere gemeenten. Hoofdstuk 2, kosten voor
de secretarie byvoorbeeld bedragen hier
336.— per 1000 inwoners. In plaatsen als
Delft, Middelburg, e.t.q. zyn deze bealngryk
lager. Insgelijks de salarissen etc. voor de
Arbeidsbeurs, die hier bedragen in totaal
13.500.in Middelburg 4500.Delft
13.000, Alkmaar 9000.— enz. Helder telt
een massa menschen met vaste salarissen,
waardoor vanzelf het werk der Arbeidsbeurs
minder omvangrijk wordt dan elders. Zoo trekt
b-\. Delft 12.600 uit voor werkloozenonder-
steuning.
De bedrijven. Middelburg maakt 2 millioen
meter gas voor 3 cent, Zaandam voor 4, wij
voor 41 /a cent aan loonen en salarissen.
Over het- algemeen is het wenscheiyk goed-
kooper bureaupersoneel aan te stellen. Voor ge
woon schri,jfwerk zyn loonen van 40 per week
te hoog. Men vergelyk-t de loonen -nu met die
van het Ryk. Het .Ryk geeft kindertoeslag, zegt
men. Jawel, maar dat is slechts 4 op het
totaal. In het gemeentebedryf is men al heel
jong aan het maximum, er is veel overwerk eö
De R.-K. Staatspartij. Deze had het iin haar
politiekeni strijd' niet gemakkelijk in den Raad,
nu ook hier in haar fractie klasse-tegenstellingen
uitkwamen. Er waren drie stroomingen verte
genwoordigd, le. de democratische, vertegen
woordigd in den heer Baak; 2e. de conservatieve,
vertegenwoordigd in den heer Van Os; 3e. de
reactionnaire, vertegenwoordigd in den heer
Van Breda. De heer Baak, de democraat, wilde
vooruit, maar werd door den heer Van Os vast
gehouden: niet zoo vlug! Heelemaal achteraan
kwam de heer Van Breda. Toen nu de groslijst
werd opgemaakt, bleek de heer Baak te veel uit
de kim te zijn geraakt, zoodat men hem niet
meer kon gebruiken. Er moest voor hem een
ander komen, en dat was de heer Smits. Het as
geen aangename taak de plaats te moeten inne
men van een arbeidtersafgevaardigde, die ge
sneuveld' is. Voor den heer Smits zal het woord
gelden: „Georgie wil wel, maar hij mag niet".
De Kath. Partij gaf een verkiezingsnummer uit
van de „Heldersche Post", en hield een verga
dering met den heer Bomans als spreker. Op
die vergadering en in dat nummer zijn eenige
onjuistheden beweerd, waarop spr. de aandacht
wil vestigen.
De anti-rev. fractie. Defce telt twee leden,
onze te vroeg (politiek) ontslapen wethouder
Adriaanse en den heer Van der Veer. Als de
.heer Adriaanse nog vier jaar langer wethouder
ware geweest, zou hij stellig lid van onze partij
zijn geworden. In zijn plaats hebben wij nu den
heer Eylders gekregen. Laat ons hopen, dat hij
in den Raad' toont te zijn wat hij ook elders Is:
dt finantieele specialiteit en de vakvereendgings-
man.
De chr.-historlschen. Deze kregen 406 stem
men, dat zijn er 4 meer dan 75 van de Kies
wet noodig is. Het is de kleinste hier vertegen
woordigde partij, en ware de Kieswet eerder ge
wijzigd], in de dagen van den heer Spruit, dan
zou die partij eenigen tijd in het geheel niet ver
tegenwoordigd zijn geweest. De heer Tielrooij
kreeg de erfenis van den heer Spruit over. Nu
is de heer Tielrooij verdwenen, en in zijn
plaat9 is de heer van Dam gekomen. Wat is
daarvan de oorzaak? Is het wellicht deze, dat de
heer Tielrooij niet zuiver meer in leer was?Want
tijdens de begrootingsdebatten 1921 heeft deze
heer gezegd', dat hetgeen in 1918 was gebeurd,
nog niet zoo verkeerd was, dat Troelstra's „ver
gissing" oorzaak was van vele hervormingen.
Het is wellicht deze uiting, die hem het poli
tieke leven kostte. Zelfs met de belastingdebat
ten heeft de heer Tielrooij het niet goed' meer
De wethoudersbenoeming. Na de verkiezin
gen bleek, dat in de verschillende partygroepee-
ringen- niet veel wijziging was gekoinen. Ware
„Gemeentebelang" niet gekomen, dan zou de
heer Bok hier waarschijnlijk met twee vertegen
woordigers hebben gezeten.
'vMtaXt.46 P0Sl «"««U»» Uit.
"-000 ïoM<wn-
Iamen het behoorlijke over-
personeel. Indien het overleg
1.TL"68 voldo6t» vertrouw ik, m. d. V.,
me^ a™leTe voorstellen be-
effende deze Commissie, zal komen.