T
Vierde Blad.
BUITENLAND.
GEMENGD NIEUWS
UIT DEN OMTREK.
VAN ZATERDAG 22 MAART 1924.
IERLAND.
DE MISDAAD ALLE EEUWEN DOOR.
JAPAN.
HONDURAS.
De revolutie.
Brand.
Geen briefwisseling tnssehen Maedonald
en Polnearé.
Parijs, 21 Maart. In bevoe®de kringen
te Parijs en Londen is nleta bekend van
een nieuwe briefwisseling tussohen Ram-
aay MaoDoooaldi an Poincaré.
Het geheime verdrag tnasehen
Frankrijk en TsJecho451©wakfle.
Het „Berliner Tageblatt'' houdt in een
lang artikel de echtheid vol van het openbaar
gemaakte geheime verdrag tusschen Frank
rijk en Tsjecho^Slowakije en maakt tegen
over de opmerking van Benesj, dat hij nog
nooit een geheim verdrag heeft ondertee
kend, tegelijkertijd een geheim verdrag tus
schen beide landen van October 1918 open
baar, waarin Tsjecho-Slowakije zich ver
plicht zijn binnen- en buitenlandsche poli
tiek gedurende het vredesverdrag te richten
naar Frankrijk's goedvinden en tegelijker-
tijd zijn weermacht onder contröle der Fran-
stiien te stellen.
De draadlooze dienst uit Praag meldt in-
tusechen, dat er geen militair verdrag of iets
dergelijks bestaat, /lat te Parijs gesloten is
en den datum 28 October 1918 draagt.
De „Ceshe Slovo" is van oordeel, dat de
auteur van de publicaties niemand anders is
dan de oud-Oostenrijksch-Hongaarsche ge
rant SorgacL
DPHBOHTiANDi
Het proaes-Hltter.
Dt lUck.
München, 21 Maart De eerste staats-
anwalt eischlte tegjem Hitler acht jaar ves-
tingistraf wegetns hoogverraad; tegen
Kriebel, Ptlhn/er en1 dr. Webier wegens
„Mitwiasenschlaft" zes Jaar vestingstraf,
tegen generaal Ludendorff wegens mede
plichtigheid! aan hoogverraad twee jaar
vestingstraf evenals tegen dir. Zritsch en
Rehm; tegen Brütschier en Wagner wer
den anderhalf Jaar vestingstraf wegens
medeplichtigheid ge&iöcht, tegen Pernet
(stiefzoon van Ludendorff) een Jaar en
drie maanden vestingstraf. Alle beklaag
den vallen in de termen voor verzachten
de omstandigheden.
Hedenmiddag om twee uur beginnen de
pleidooien.
De muiterij onder de officieren.
Het blijkt, dat de muiterij, -die onder de
officieren heeft plaats gehad, van grooteren
omvang was dan uit de berichten^ die daar
omtrent uit Ierland werden verspreid, kon
worden opgemaakt. Het werd voorgesteld,
alsof slechts hier en daar een paar
officieren tot verzet waren overgegaan, doch
bet feit, dat te Dublin veertig muitende offi<
eieren in conferentie bijeen kwamen, onder
wie verscheidene hooggeplaatste, wijst er
(Belangwekkende processen in den loop
der tijden).
I.
DE VALSCHE MARTIN GUERRE.
Alle eeuwen door, ondanks geheel ver-
schillendé toestanden van beschaving en ont
wikkeling, zjjn vrijwel dezelfde hartstochten
te constateeren, dlie de menschen geleid en
bewogen hebben: dorst uaar bezit, naar eer,
naar macht. En alle eeuwen door hebben
misdaden plaats gehad om een dezer of wel
enkele dezer tezamen te verkrijgen. Som
wijlen zijn het minder de misdaden zeiven
dan de omstandigheden, waaronder zij wer
den bedreven en de wijze waarop, die het
daaruit voortvloeiend proces belangwekkend
maken. En dengene, die een blik werpt op
de meest bekende dezer processen, op die,
welke soms door het toeval, soms opzettelijk
aan de vergetelheid zijn ontrukt, valt het op,
dat ook op het gebied' van misdaad en slecht
heid er „weinig nieuws is onder de zon"!
In de jaren, dat de mogelijkheid van tele
graaf of telefoon zelfs niet kon worden voor
zien; dat aan een burgerlijken stand om de
identiteit van de individuen vast te stellen,
nog niet werd gedacht; dat de diligences in
het meerendeel zelfs van de beschaafde lan
den nog een onbekend iets waren, traden in
bet stadje Artigat van de diocees Rieux in
Frankrijk (tegenwoordig de hoofdstad van
het gelijknamige kanton van het departe
ment der Haute Garonne) twee kinderen in
het huwelijk: de elfjarige Martin Guerre en
de tienjarige Bertrande de Rolz. Ons schijnt
een dergelijk kinderhuwelijk niet alleen zon
derling, maar tegelijk monstrueus; in die
dagen echter was het geen zeldzaam voorko
mend iets. De vorstenhuwelijken, gelijk de
geschiedenis ons maar al te zeer leert, hadden
het voorbeeld in dezen gegeven; de aristo
cratie was de vorsten nagevolgd, en in tal
van streken waren het weer de gegoede bur
gerlijke familiën, die de voetsporen der
aristocratie wenschten te drukken-
Nadat 9 jaren na dit huwelijk de kleine
Sanxi, een aardige jongen, geboren was,
was op zekeren dag Martin Guerre plotseling
verdwenen. Sommigen hadden hem gezien,
den zak op den rug, den stok in de hand,
den weg naar Toulouse opgaande, maar ver
der wist men van niets. Het heette wel, dat
Martin zijn vader had vertoornd, dat hij hem
op, dat de muiterij toch tamelijk wijd om
zich heen heeft gegrepen.
Muitende Vrij staters schieten
op Britsche soldaten.
Queenstown, 21 Maart. Vier soldaten
van den Vrijstaat openden machinegeweer
vuur op een groep Britsche soldaten, die
met verlof aan wal gingen. Naar vernomen
wordt, werden een soldaat gedood en 17 per
sonen gewond. Toen de aanvallers in een
auto wegreden, schoten zij op het oorlogs
schip „Scythe", roepende: „Up Tobin!"
(Tobin is de leider der Iersche muiters).
De gezonken onderzeeboot.
Sasebo, 21 Maart. Men gelooft thans,
dat alle menschen aan boord van de gezon
ken duikboot dor Japausche marine 44
in getal zijn omgekomen. De telefoonsig
nalen worden niet meer beantwoord.
De regeering van Honduras deelt mede,
dat de Hondureesche troepen bij vergissing
hadden geschoten op het detachement Ame-
rikaansche mariniers, dat door den kruiser
„Milwaukee" aan wal was gezet en dat op
rukte naar Tegucigalpa. De Hondureesche
regeering heeft voor deze vergissing haar
verontschuldigingen aangeboden.
Volgens een bericht uit Washington
heerscht te Tegucigalpa in Honduras een
volslagen anarchie. Een gedeelte van de stad
is verwoest. Donderdag zijn 170 Amerikaan-
sche marinesoldaten van de „Milwaukee" de
stad binnengerukt.
China en Rusland.
In verband met de kans, dat Japan eü
andere mogendheden tusschen heiden zullen
komen, indien de Russen Mantsjoerije
mochten binnen vallen, wordt zoo'n actie
tegen China onwaarschijnlijk geacht. Intus-
schen is uit Moskou bericht ontvangen, dat
de Russen troepen samentrekken aan de
Mantsjoereche grens.
Al
pe:
J oorzaak vermoedt men het wogwer
van een brandende sigaret.
Een lastige stoker.
Het Hoog Militair Gerechtshof heeft
uitspraak gedaan in de zaak tegen J. P.|
oud 22 Jaren, geboren te Amsterdam, sto
ker ,2e klasse. Hij was door den Zeekrijgs-
raad veroordeeld tot twee maanden gevan
genisstraf, omdat hjj in den nacht van 26
op 26 October 1028 aan boord van het
Wachtschip te Willemsoord, toen hij het
tusschendek had' bevuild, geweigerd beeft
den zwabber uit te wringen. Hevig had
hij zich tegafi zijn in arreststeliing verzet
Met verbetering en aanvulling dor be
wijsvoering werd dit vonnis door het Hof
bevestigd.
Woensdagnacht heeft er brand gewoed
in de Brikettenfabriek Etna van de firma
Peuschgans te Hoorn. Vrijwel alle ma
chines zijn verbrand; alleen de groote
stoommachine, die in een apart gebouw
staat, la behouden gebleven. De brand
weer werkte met 7 stralen en kon de aan
grenzende perceel en behouden. De eige
naar vertoeft in Frankrijk; de zoon deelde
mede, dat de fabriek niet verzekerd was
enkele maten graan had afgenomen en dat
hij nu diens boosheid1 ontvluchtte. Maar dat
alleen kan de reden niet zijn en men kwam
a] spoedig tot de algemeene overtuiging, dat
een zekere neiging tot vagebondage, de be
hoefte om vreemde landen te zien en de
dorst- naar avonturen hem op een onbeken
den weg hadden geleid. Martin was afkom
stig uit de Baskische landen, en de eigen
aardige aardi dezer bewoners bracht men met
zijn vertrek in verband. Hoe het zij, acht
lange jaren bleef Martin weg; zijn kind
S'oeide op tot een aardig, speelsch knaapje;
ertrande nam als quasi-wedfuwe haar intrek
eerst bij haar vader, later bij haar oom Pierre
Guerre, die hoofd der familie was geworden.
En alles ging zijn gewonen gang in Artigat,
en men was op het punt Martin Guerre ge
heel te vergeten. Totdat-, even plotseling als
hij was verdwenen, Martin op een goeden
dag weer in de straten van het stadje ver
scheen, bJJ buren- navraag doende, oude ka
meraden de hand drukkende en zich, zonder
eenige aarzeling te toonen, naar zijn oud
huis begevende. Toen hij vertrok had hij
snor noch baard, en bij kwam terug met een
ringbaard' en met zware snorren; zijn gezicht
was gebruind^ hij was dikker geworden, maar
voor het oog waren zijn trekken nog zoozeer
aan die van Martin Guerre voor acht jaren
gelijk, dat niemand twijfelde of hij was het.
Niemand, ook niet de verlaten Bertrande, die
zich onmiddellijk in zijn armen wierp en hem
op zijn verlangen den kleinen Sanxi toonde,
dien bij met kussen overdekte. Men slachtte
het vette varken ter eere van den terugge
keerden zoon, vrienden en bekenden kwa
men uit alle deelen van het stadje toeloopen;
men stelde vragen aan Martin Guerre, en
men ontving antwoorden, zoo duidelijk, zoo
gedetailleerd', zoo Juist, dat men aan zijn
identiteit niet kon twijfelen, hadde men daar
aan ook maar gedacht. Verwijten werden
er bijna niet gedaan; Bertrande zelf had hem
vergeven- en wien bleef dan nog iets te ver
wijten over? Om zijn vertrek te verklaren,
vertelde hij, dat een plotselinge afkeer hem
had bevangen van het gelukkige, vreedzame,
maar eentonige en saaie leven, dat hij leidde;
dat hij zich had geschaamd niets in de we
reld te zijn en te doen. Een paar landsknech
ten, die door Artigat gingen, hadden hem
ertoe gebracht dienst te nemen bij een com
pagnie en onder de vanen van Koning Hen
drik II, die tegen de Engelschen en
tegen den Keizer was te veidë getrokken,
had' bij gestreden. Hij had de belegeringen
van Metz, van Toul en van Verdun bijge
woond, en vertelde ervan met levendigen
gloed. Toen in 1666 de wapenstilstand te
Motor-ongeluk.
Woensdagavond omstreeks half twaalf
reed een heer uit Koog aan de Zaan in
volle vaart omet zijn motor tegen de af-
slultbocnnen aan de Kleverlaan te Bloe-
mendaal. Het motorrijwiel vloog door het
hekwerk, terwijl de berijder er overheen
tuimelde. Hij zelf kreeg lip- en beenwon
den, terwijl zijn machine door een pas-
seerende locomotief werd meegesleurd en
versplinterd, zoodat er zoo goed als niets
meer van overbleef. De machinist stopte
100 M. verder, daar hjj toen eerst merkte
dat er leta haperde.
De draadlooze.
Een amateur aan de Zuidkust van Ni.
Wales (Australië) beweert duidelijk mu
ziek en zang gehoord te hebben van een
oiuroepstation in Californië. Hij gebruikt
daartoe een eenvoudig ontvangtoestel met
slechts twee lampen. Indien blijkt, dat
het inderdaad bedoeld station was, dat
hij hoorde, is dit een. wereldrecord voor
draadlooze telefonie op langen afstand.
Onder den trein.
Op het spoorweg-station Nijmegen is
Vrijdagmorgen een ernstig ongeluk ge
beurd. De mailtredn Hamburg- lissin-
gen, die om 11 uur te Nijmegen was stopt
aldaar slechts l1/» minuut; de heer en me
vrouw Nielsein uit Kopenhagen waren
ternauwernood even uitgestapt, toen de
trein zich weer in beweging zette. BjJ het
ovetrhaaat instappen gleed mevrouw N.
van de treeplank en werd haar de linker
arm afgereden. Zij is naar het Wllhel-
mima-Ztekenhuls overgebracht.
De onveiligheid ln Dultschlaud.
Struikroovers hebben Donderdag een
geldtransport van de Haltener Bpreng-
stoff-fabrik bij Haltern aangevallen. De
man die het geld btf zich had, werd neer
geschoten, de koetsier van den wagen,
waarin het geld werd vervoerd, gewond.
De roovers zijn met hun buit ontkomen.
Een drama
Te Sèvres heeft een notarisklerk in een
aanval van waanzin zijn vrouw, zijn
dochtertje en zichzelf gedood. Hoewel de
man rijk was en een' zeer goede positie
had, tobde hij over de duurte, vreezende
dat hij de zijnen in ellende zou achter
laten.
Een aardig gezelschapsspel.
In ons Advertentieblad van jJ. Woensdag
plaaisten de G.R.E.S. Economie Schoenfa
brieken te Heveadorp (Gelderland) een ad
vertentie van haar fabrikaat, en deelden
daarin mede, dat ieder kooper van Maandag
a.s. af gratis in het bezit kan komen van haar
gezelschapsspel, C.R.E.S. Wandelspel.
De firma zond ons bedoeld spelletje toe, en
wij aarzelen niet te verklaren, dat het een
van de aardigste spelletjes is, die wij onder
de oogen kregen. Het is een variant op het
oude, beproefde ganzenbord, maar in plaats
van doobelsteenen vervaardigde de ontwerper
een gummi tolletje. Dit tolletje is voorzien
van cijfers, die het aantal oogen aangeven,
terwijl dan zes verschillend gekleurde gummi
fiches voor eiken speler de plaats aanwijzen
en het aantal waarop hij uit den pot recht
heeft. Het aardigste ervan is, dat de kinderen
bet onmogelijk breken kunnen, zoodat het
jaren en jaren mee kan.
Vaucelles werd gesloten,-had Martin Guerre,
verlangend zijn land terug te zien, verlan
gend ook naar vrouw en kind, de wapenen
neergelegd, en hier was hij nu.
Alles ging goed, gedurende maanden, ja
jaren. Des avonds, rustig bij het vuur ge
zeten met zijn vrouw, haalden beiden herin
neringen uit vroeger dagen op en meer dan
eens kwam uit Martin's geheugen een bij
zonderheid naar voren, die slechts de echt
genoot zelf kon weten. Martin werd een ge
zocht verteller; een trouw echtgenoot, die in
drie jaren tijds zijn vrouw twee kinderen
schonk, waarvan er een spoedig stierf. Tot
dusverre bleven beiden bij oom Pierre
Guerre inwonen, deze administreerde ook de
erfenis van Martin's vader, en Bertrande had
onder zijn eigenlijk voogdijschap geleefd.
Dit werd Martin, na verloop van een drietal
jaren, moede; hij wilde zich een eigen tehuis
stichten; hij vroeg afrekening aan zijn oom.
Een afrekening, voor die dagen niet zonder
belang, omdat alleen zijne goederen een
waarde van 7.000 livres vertegenwoordigden.
Dit voorstel viel weinig in den smaak van
oom Pierre. Hij ried het hem af; Martin en
zijn vrouw waren aldus goed gevestigd;, en
hij belastte zich gaarne met het beheer. Het
kwam tot minder aangename woordenwisse
lingen, vervolgens tot twisten, ja eindelijk
tot handtastelijkheden. Zoover kwam het
zelfs, dat oom Pierre een zekeren Jean d*Es-
corneboeuf, die, voor een geheel andere zaak,
van den Senechal van Toulouse de bevoegd
heid had verkregen om Martin Guerre in
arrest te stellen, op hem afstuurde, terwijl
hij tegelijkertijd een oompiot tegen hem
smeedde, dat hem het leven had kunnen kos
ten, indien zijn jonge vrouw zich niet over
hem had geworpen en op die wijze de be
dreiging van het reeds opgeheven ijzer had
verlamd. Schijnbaar schikte zich alles, het
arrest van Martin werd opgeheven, en oom
en hij schudden elkander de hand.
Maar die vredestichting was inderdaad
slechts .schijn. Want den volgenden dag deed
Pierre Guerre zich in zijn waren aard ken
nen; hjj stelde tegen Martin een vervolging
in, op grond van niets meer of minder danf
dat hij een schurk en een oplichter was, die
zich vaischelijk voor den werkelijken Martin
Guerre uitgaf en daarin op wonderbaarlijke
wijze was geslaagd, geholpen door een tref
fende gelijkenis.
Twee getuigen kon hij aanvoeren, een her
bergier en zijn vrouw uit een in de nabijheid
gelegen' oord, die hem waren komen vertel
len, dat een soldaat toevallig daar verblij
vende. den naam van Martin Guerre had
hooren noemen. Toen men dezen soldaat
SCHAGEN.
Het is natuurlijk voor eene tentoonstel:
hngscommissie zeer bevredigend als die ten
toonstelling blijkt goed in elkaar te zitten, het
is in de meeste gevallen een financieel succes
als de expositie veel bezoek trekt. Daarvoor
worden dan ook allerlei lokmiddelen gebruikt.
Er zijn er, waar aan den 5l)0sten of lOOOeu
bezoeker een verrassing wordt uitgereikt, hier
en daar gaat men er als een aantrekkelijkheid
een concqurs-hippique aan verbinden. Beha
gen maakt in dit opzicht eene vermei dows-
waardige uitzondering. Daar woïdt geen en-
trée geheven, ook al daardoor wordt bjj eenig
goed weer die tentoonstelling zeer druk be
zocht, waardoor de tentoonstelling aldaar voor
de neringdoenden een zeldzame dag van ont
vangsten is. Doch alle lokmiddelen baten niet
als de tentoonstelling zelve niet eene verza
meling vormt van uitgezochte dieren, een
bewijs levert van den hoogen stand, waarop
landbouw en veeteelt staan. Zij moet een spie
gel zijn van de kennis en ontwikkeling, die de
boeren in hun vak hebben verkregen. Dan
komen er bezoekers en koopers, vooral deze
laatsten mogen niet ontbreken. Doetincbem
geeft aan den kooper van een eerste prijs-koe
of vaars eene herinneringsmedaille, daar
wordt voor eiken goedgekeurden fokstier een
aanvoerpremie van 2.50 gegeven.
Te Schagen hoorden wij de vrees uitspre
ken, dat de tentoonstellingen dit jaar minder
kans hebben op veel best vee, dan in vorige
jaren het geval was. Dit zou dan een gevolg
van de tongblaar zijn. Vooral ln het Zuiden
van Noord-Holland' en in Zuid-Holland heeft
de ziekte hevig geheerscht. In Hollands Noor
den en Westfriesi^nd; waar de ziekte slechts
sporadisch voorkwam, zal de nadeeligé invloed
veel minder voorkomen. De tongblaar en
vooral het koude, schrale weer zijn de onder
werpen van het gesprek op de markt. Op het
slachtvee wordt de druk natuurlijk minder ge
voeld, dan op het bedrijfsvee. Vette koeien en
nuchtere kalveren waren zelfs iets beter dan
verleden week. Voor kalveren werd een jaar
geleden meer betaald; gewone slachtkalveren
liepen van 12 tot 16 gulden, uitvoerkalveren
van 15 tot 20, kalveren voor de fok 20
tot 28. Vette koeien kosten in le kw. f 1.25,
2e kw. 1.05 1.15, kalfkoeien met goede
kwaliteit traag; schapen idem; voor export;
werd niet gekocht; voor de weide 36 tot
46; vette varkens met matigen handel lie
pen tot 74 cent, zouters 64 a 66 cent; biggen
1.50 a 2.50 per weekleeftijd. Boter is in
korten tijd belangrijk in prijs gedaald, prijs
per pond 90 cent a 1.
Vanwege de Centrale Suikermaatscb'appij
te Amsterdam werden dit voorjaar contracten
afges'oten op vasten prijs en naar suiker
prijs. De vaste prijs zal vermoedelijk 18
bedragen.
Naar suikerprijs is een schaal vastgesteld,
waarvan wij hier enkele voorbeelden geven.
Suikerprijs 25, gehalte 14 prijs 16.10
20, 14 17.10
27, 14 18.10
25, 15 17.60
26, 15 18.70
27, 15 19.80
De bietenprjjs hangt dus in dat geval af
van den suikerprijs en van gehalte.
Te Amsterdam is op 59-jarigen leeftijd
overleden C. Blekermolen, groothandelaar in
vieesoh. Wij meenen een kort woord van
waardeering te moeten wijden aan de nage
dachtenis van wijlen den heer Blekermolen,
die op de veemarkten in Hollands Noorden
algemeen bekend was als een eerste klasse
echter den z.g.n. Martin Guerre had aange
wezen, had hij ontkend, dat het deze was, en
gezegd, dat de werkelijke Martin Guerre in
Vlaanderen was achtergebleven. Hij kon zich
niet vergissen, want deze laatste had een
hcuten been tengevolge van eene verwon
ding, opgedaan in den slag van St. Laurent.
Bertrande onmiddellijk ondervraagd, bleef
volhouden, dat de z.gji. valsche Martin
Guerre haar werkelijke man was; voor haar
bestond aanvankelijk geen twijfel. Maar door
z.g.n. bewijzen in het nauw gebracht, week
haar zekerheid steeds -meer, en eindelijk
bleek zij bereid om, zij het ook in het ge
heim, de aanklacht tegen dengene, dien zij
totdusverre als haar teruggekeerden echtge
noot had beschouwd, te ondersteunen.
(Aan den rechter van Rieux werd nu het
woord gelaten. Deze ondervroeg allereerst
Martin Guerre; nam hem een lang en minu
tieus verhoor af, waaruit de beklaagde echter
zoo zegevierend mogelijk te voorschijn trad;
op geen enkele vraag, hem terecht gesteld,
was hjj het antwoord schuldig gebleven; bij
had herinneringen opgehaald, die onmogelijk
iemand anders d'an de werkelijke Martin
Guerre kon te voorschijn brengen. Op zjjn
verzoek werd bij met Bertrande geconfron
teerd; ook werden enkele andere getuigen
gehoord, die hem, ware hij werkelijk Martin
Guerre, van zeer nabil betroffen.
Zoozeer nam de zaak een wending te zijnen
gunste, dat de sequestratie van dé goederen
en de persoon van Bertrande werd' gelast ge
durende het verder onderzoek. Nu had even
wel de reeds aangehaalde soldaat, die dezen
bal aan het rollen bracht, ook den naam ge
noemd van een zekeren Du Tilh, genaamd
Pansette, afkomstig uit Sagias, van welk in
dividu kon worden geconstateerd, dat deze
geruimen tijd uit zjjn geboorteplaats was ver
dwenen. Een onderzoek te dezer plaatse werd,
zoo goed als dat in die dagen mogelijk was,
ingesteld, maar met dat al bleven er een 80
of 40 getuigenissen ten gunste van den be
klaagde over, die hem als den werkelijken
Martin Guerre herkenden, waartegenover
dan stonden een 50, die in hem den genoem
den Arnauld1 Du Tilh meenden te zien; een
60 of 70 anderen twijfelden, maar vonden de
gelijkenis met Martin Guerre toch wel frap
pant! Van den rechter van Rieux werd een
waar Salomo's oordeel gevergd, en hij toonde
zich waardig tot deze taak. Want wat deed'
hij? Hij liet den kleinen Sanxi voor zich
brengen, en constateerde na langdurig on
derzoek, dat deze niet op zijn vader, maar wel
on de zusters van Martin Guerre geleek. En
en deren toch zeker niet overmatig vasten
grondslag sprak hij als rijn oordeel uit, dat
grossier, die voor zijn bedrijf altijd het beste
vee kocht. Daarbij was hij een solied koop
man, en een royaal handelaar, met wien ieder
gaarne zaken deed'. Als trouwe bezoeker van
de Schager markt zal hij nog langen tijd bij
velen gemist worden. De Schager Vereeni-
glng tot het houden van jaarlijksche Paasch-
tentoonstellingen verliest in hem een jurylid,
wiens kennis van vet vee hoog stond aange
schreven.
De kantoorbediende le kl. bij de posterijen
K. de Breed wordt van Wonnerveer overge
plaatst naar Helder.
Herijk van maten en gewichten zal te
Schoorl plaats hebben'op 4 April' eu te Ber
gen op 9 April a.s.
Te Barsingerhoru is overleden' de heer S.
Spaans, vrijzinnig lid van den gemeenteraad
aldaar. De heer J. Schenk aan den Meeldijk
zal zijne plaats innemen.
Donderdagavond had te Schagen de jaar
vergadering plaats van het Onderlinge Hit-
tenfonds. Bij de opening bracht voorz., de
heer P. Raat, hulde aan het overleden be
stuurslid, den heer P. Koemeester. Door
onvoorziene omstandigheden was in 1923
geene vergaderjpg gehouden. Notulen, jaar
verslag en rekening en verantwoording over
1922 werden onveranderd goedgekeurd. In,
het boekjaar 1922 waren drie hitten- afge
schreven en ter bestrijding van de kosten
v as een omslag van 3.6 geheven. In 1923
hadden geene afkeuringen plaats. Daarin
•■-as alzoo geen omslag toegepast. De kosten
van administratie en verdere onvermijdelijke
onkosten werden gedekt door de rente van
het kasgeld. Tot commissaris werd' herkozen
de heer H. Raven, gekozen werd de heer
P. Posker. Ter bevordering van het verga-
deringbezoek had onder de aanwezigen eene
verloting plaats van 60 pet. reductie omslag
voor 1924. Voorstellen van het bestuur ter
bevordering van het aansluiten als lid, wer
den met algemeene stemmen aangenomen.
Met een opwekkend woord werd daarna de
vergadering gesloten.
Gerrit Bak en Johannes Kramer, beiden
van Schagen, slaagden resp. voor de Am
bachtsscholen te Helder en Alkmaar.
BREEZAND.
Donderdag 20 Maart had de Nutsver-
eeniging „Vriendenkring" een bijeenr
komst met dames in de zaal van den heer
Jb. Borst.
De voorzitter dé heer A. Raap, heette
de aanwezigen welkom. Spr. had op de
zen laatsten nutsavond wel een ©enigszins
grooter opkomst verwacht, maar de plot
seling weer zoo felle koude zou aan deze
mindere opkomst wel niet vreemd zijn
geweest. Voorts wordt medegedeeld dat,
behoudens nadere toestemming, vermoe
delijk; nog een extra nutsavond' tegen
een geringe entréo zal gehouden worden,
waarvan de opbrengst gedeeltelijk zal
komen ten bate van „Huiszorg".
Na de opening werden de notulen ge
lezen en onveranderd vastgesteld met
(tank voor de accurate weergave.
De lezing werd gehouden door den
heer J. Molenkamp, die daarvoor geko
zen had: „Waarom de Mottige te laat
kwam," een schetsje dat met groote aan
dacht werd aangehoord, terwijl de heer
J. Wiggers een niet minder belangstel
lend gehoor had voor de vaste bijdrage,
getiteld: „De Hartenverwisseling of da
gevolgen van een operatie."
Toen volgde het tooneelstukje: „Hoe
Jetje gevrijd werd," opgevoerd door de
de beklaagde zich inderdaad ten onrechte in
de positie van Martin Guerre had ingedron
gen, en niemand anders was en zijn kon dan
Arnauld Du Tilh, genaamd Pansette. Zoodat
hij als bedrieger en oplichter veroordeeld
werd om bet hoofd te verliezen en na zijn
dood gevierendeeld te worden. .Ta, men spotte
er niet mede in die dagen!
Het kan niet al te zeer verwonderen, dat
de valsche Martin Guerre gelijk wij hem nu
mogen noemen, zich bij deze uitspraak niet
neerlegde. Hjj teekende hooger beroep aan bij
de rechtbank te Toulouse en voor deze heeft
zich daarna bet merkwaardig rechtsgeding af
gespeeld, merkwaardig om bet object zelf en
ook om de bijkomende omstandigheden, waar
van ons door Jean de Coras, destijds raads
heer bij bet Parlement van Toulouse en kan
selier van de Koningin van Navarre, de bij
zonderheden tot in de kleinste onderdeden
zijn beschreven. Deze Jean de Coras heeft
aan dit rechtsgeding zelfs geheel een boek
werk gewijd, dat later in het Latijn is ver
taald. Naar den aard dier dagen was de in
leiding langer dan het eigenlijk boekwerk
zelf; zoo uitgebreid zette deze schrijver zijn
onderwerp op, dat in die inleiding de vraag
of Achilles op werkelijk loyale wijze Hector
onder de muren van Troje heeft gedood, er
uitvoerig in werd besproken. Het kan dan
ook geenszins verwonderen, dat de nauwge
zette rechtsgeleerde, die zich in Jean de Coras
meer dan eens vertoont, niet tevreden was
met slechts te verhalen van het verloop van
het proces, maar in de beschrijving ervan zijn
eigen standpunt invlocht. Zoo stelde hij de
Inderdaad niet. onbelangrijke vraag of Martin
Guerre zich door zijne lange afwezigheid niet
schuldig had gemaakt aan alles wat was ge
schied', en of hij eigenlijk niet aan zijn vrouw
een vrijbrief had gegeven om het met de
echtelijke trouw niet al te nauw te nemen?
En tegelijk vroeg hij zich af of Bertrande de
Rolz niet diende te worden veroordeeld, wan
neer kwam vast te staan.dat degene, dien zij
voor haar man had gehouden, niet de werke
lijke Martin Guerre was? Oo welken grond
dit laatste berustte, tenzij d'an dat men baar
wilde straffen voor overtreding, hoe onwille
keurig ook, van de goede zeden van dien tijd,
is niet wel uit te maken; het merkwaardige
in dit geval was wel, dat er van bigamie geen
sprake kon zijn, eenvoudig omdat er geen.
tweede huwelijk gesloten was!
Maar laten wij den beklaagde voor zijn
rechters te Toulouse verschijnen. HU bevond'
zich aanstondis in nad'eeliger positie dan te
Rieux, wijl hij nu niet meer als Martin Guer
re werd beschouwd, m9ar als de oplichter Du
Tilh genaamd Pansette, die had te bewijzen,
