NIEUWSBLAD VOOR
HELDER, KOEGRAS, TEXEL, WIERINGEN EN ANNA PAULOWNA
Eerste Blad.
Nr. 5855
ZATERDAG 12 APRIL 1924
52e JAARGANG
Verschijnt Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagmiddag
Redacteur-Uitgever: O. DE BOER Jr., HELDER
Bureau: Koningstraat 29 Telefoon: 60 en 412
Op- en ondergang van Zon en Maan
en tijd van hoogwater (Texel).
Z o m er t ij d.
Zo.
Dl
Do.
Vr.
April op:
18 m. 12.28 a.
17
ond.: op: ond.: v.m.:n.m.:
Licht op
voor auto's en fietsen:
Het wegenvraagstuk in
Noord-Holland.
m
De voordracht tot overneming vam den
Zaanlandschen communicatieweg is geda
teerd 20 Juni 1923, het Verslag der AJdee-
1 in gen van de Provinciale Staten, daar
over verscheen 14 Juli 1923, terwijl het
antwoord van Gedeputeerde Staten pas op
12 December <La.v. het licht zag, zoodat
de zaak in Januari van dit jaar pas in
openbare behandeling, kwam.
In de voordracht wordt voor zooveel het
de eigenlijke overname van bedoelden
weg betreft, verwezen naar een Nota van
Toelichting, die bij het Ontwerp voor be
langhebbenden ingevolge de Wetstaats-
wet reeds ter inzage had gelegen. Wij
behoeven1 hier niet op terug te komen- na
de uitvoerige overzichten, die reeds aan
dit artikel vooraf gingen.
Voorts verklaren Ged, Staten, hoe lang
zamerhand een „wegenvraagstuk" voor de
provincie is ontstaan- en hoe zij het de
taak van het gewest achten, om de zorg
voor een interlocaal wegennet op zich te
nemen.
Daartoe was reeds vroeger aan den
Hoofdingenieur-Directeur van den Pro
vincialen Waterstaat een uitnoodiging ge
richt, een overzicht van de bestaande we
gen samen te stelen en daaraan toe
te voegen een globaal plan van een net,
dat z.i, in de toekomst voor het doorgaand
verkeer beschikbaar zal moeten zijn.
Deze stukken lagen voor de leden der
Staten ter inzage.
Uitdrukkelijk zeggen Ged. Staten ten
opzichte van deze stukken, dat zij slechts
te beschouwen zijn als eene proeve, die
bij nadere uitwerking nog voor wijziging
en aanvulling vatbaar is.
In de voordracht worden daarna eenige
algemeene beginselen besproken, die bij
de a.s. provinciale besnoeiing met het
wegenvraagstuk een leiddraad zullen vor
men, om dan ten slotte ten opzichte van
den Zaanl. Communicatieweg in het bij.
zonder erop te wijzen:
„dat deze voorstellen eene eerste toe
passing vormen van de aangegeven be-
gnselen."
et is nogal natuurlijk, dat de Staten
dus begrepen, dat, indien zonder meer
deze voordracht werd aanvaard, daarmee
voorgoed was uitgemaakt, dat bij het toe
komstige wegenbeheer dezelfde beginse
len automatisch zouden gelden.
In- het -kort dus deze: Provinciaal beheer
en onderhoud en bijdragen in de kosten
door van-ouds onderhoudsplichtigen en
andere belanghebbenden.
Dit was dan ook wel de oorzaak naast
het feit, dat Ged-. Staten zich in- hun voor
stel reeds uitvoerig hadden uitgelaten
over het algemeene wegenplan, dat de
Provinciale Staten er nu wat meer van
wilden weten.
Het Al-gemeen Verslag der afdeelingen
juichte niettemin deze bemoeiing door de
provincie zeer toe, al werd niet ontveinsd,
dat het tot omvangrijke consequenties zou
voeren. Betreurd werd echter, dat dit be
langrijke vraagstuk gekoppeld was aan
een voorstel tot overname van één bepaal
den weg.
Vele leden stonden daarom aarzelend
tegenover deze voordracht en wilden met
name van dat algemeene wegenplan wel
iets meer weten dan de sobere inlichtin
gen der stukken hen kondien verschaffen.
Zelfs een ruwe schatting van de finan
cieels gevolgen ontbrak daarin en vele le
den zouden zich liever hun oordeel voor
behouden tot op dit punt volledige gege
vens hen ten dienste stonden.
Wat de lastenverdeeling betreft, meen
de een deel der leden, dat het bedenkelijk
was, dat bijzondere groepen tot geheel
nieuwe lasten zouden worden verplicht.
Vele anderen^verklaarden zich echter
voor het stelsel van bijdragen van andere
belanghebbenden. Zij waren echter ver
deeld over de vraag of alleen de ven-oud*
onderhoudsplichtigen zouden dienen bij te
dragen, dan wel of ook nieuwe kringen
van belanghebbenden moesten worden
aangewezen.
Andere leden verdedigden het stand
punt, dat alle kosten geheel voor rekening
der Provincie moesten- komen. Daartegen
over werd zeer terecht opgemerkt, dat de
kosten der van-ouds onderhoudsplichti
gen reeds lang in de prijzen hunner eigen
dommen verdisconteerd zijn en dat vrij
stelling hier zou beteekenen een volkomen
ongemotiveerd cadeau uit de openbare
kas.
Het denkbeeld van het Hoogheemraad
schap Noordhollands Noorderkwartier, om
het beheer en onderhoud geheel aan dit
lichaam op te dragen vond van den be
ginne af reeds heel weinig verdedigers.
Tegen de overname van den Zaanland
schen Communicatieweg rezen zeer wei
nig bezwaren. In 't algemeen kon men
zich hiermee wel vereenigen, behoudens
de wijze der lastenheffing, bij de alge
meene beschouwingen reeds genoemd.
Dit Verslag kon door Gedeputeerde
Staten niet dan na een zeer grondig na
der onderzoek worden beantwoord, van
daar dat de Memorie van Antwoord pas
vijf maanden later verscheen.
Thans gaf het College een meer gede-
taiielleerd overzicht van een algemeen
wegenplan. Ook thans nog wijzen Ged.
Staten er nadrukkelijk op, dat thans nog
geen definitieve beslissing over dat plan
kan vallen, en dat deze stukken nog
slechts als een geschikte grondslag kun
nen worden beschouwd tot verdere bestu
deering en bespreking.
De eischen, welke de Hoofdingenieur-
Directeur aan het primaire wegennet stelt,
komen in hoofdzaak neer op een kruins-
breedte van 12 k 13 M., eene verhardings
breedte van 4.50 6 M., met rijwielpaden
en eene behoorlijk gefundeerde stofvrije
beharding, terwijl het draagvermogen der
kunstwerken (bruggen, duikers etc.) bere
kend moet zijn op het zwaarste in de pro
vincie toegelaten verkeer en dat voorts
aandacht zal moeten worden gewijd aan
een doelmatige beplanting.
De wegen, dit tot het primaire net zul
len behooren zijn aangegeven op een bij
de Memorie van Antwoord overgelegde
kaart en zijn de volgende:
I Schagen Het Wad Van Ewijck-
sluis Gang circa 14.8 KM.) in aansluiting
met den weg op den toekomstigen afsluit
dijk van de Zuiderzee naar Wieringen en
de Friesche kust;
II Schagen De Stolpen (4.5 KM, in
aansluiting met den Rijksweg Alkmaar
Helder;
III Schagen Niedorper Verlaat
Heerhugowaard- Alkmaar (24.8 KM.);
IV Veenhuizen Lambertschaag
Medemblik (19,6 KJVI.);
V Medemblik Hoorn (18,2 KM.) over
Oostwoud, Hauwert en den Zwaagdijk;
VI Zwaagdijk Enkhuizen (12,7 KM.);
VII Hoorn Alkmaar (22.6 KLM.);
Vin Alkmaar Knollendam West-
zaan (19,9 KM.);
IX Hoorn De Hulk Oosthuizen
Furm-erend Amsterdam (28.6 KM.);
X Purm-erenderweg Schermerhorn-
sche weg (6 K.M.) door de Beemster ter
verbinding van de sub VII en IX genoem
de wegen;
XI Purmerend Wijde Wormer
Zaandijk (10.3 KM.);
XH Zaanlandsche Communicatieweg
(13,1 KM.);
Xm Westzaan Nauerna Buiten
huizen Haarlem (18.8 KM.);
XIV Haarlem Schiphol Ouderkerk
Diemerbrug
öcmphoi
24.8 KM.);
XV Heemstede Aalsmeer Uithoorn
(19.1 KM.);
XVI Amsterdam Hoofddorp Poel
laan (26.3 KAL);
XVH Amsterdam Bovenkerk
Vrouwenakker (12.3 KM.);
XVin Diemerbrug 'sGraveland
Hilversum Prov. grens richting Baarn
(20.7 KM.);
XIX N aarden Bussum Hilversum
Maartensdijk (4.7 KM.);
XX Hilversum Laren (4.6 KM.);
XXI Hilversum Prov. grens richting
Loosdrecht (1.9 KM.);
De totale lengte van dit net is ruim 822
KM., waarvan 200 KM. ten Noorden en
de rest jbezuidein het Noordzee-kanaal.
Hierbij komen nog 52 KAL die, hoewel
niet primair, toch door de provincie zullen
worden overgenomen.
Het totale wegennet in de provincie is
echter 3877, zoodat het hiervan nog geen
10 is; te dicht is dus het net niet, maar
dit schijnt voor het primaire net ook piet
noodig.
De onderhoudskosten worden per Jaar
op 800 1000 per KLM. geraamd, zoo
dat dit alleen al een zeer beduidende, last
op de provincie zal leggen. Na aftrek der
bijdragen van belanghebbend-en rekent
men op J 150.000,per jaar.
Al de genoemde wegen moeten echter
worden aangelegd, om ze tot primaire
wegen geschikt te maken. De kosten hier
van als: a. aankoop terreinen; b. aankoop
gebouwen, schadeloosstellingen; c. grond
werken; <L verbetering en vernieuwing
kunstwerken en »e. beharding zullen ech
ter 18.600.000,vorderen, waarvan dus
rente en aflossing betaald' zal moeten wor
den Ruw geschat geeft dit wel een jaar-
lijksche last van ruim 1 millioen gulden.
Het is dan ook niet verwonderlijk, dat
Gedeputeerde Staten naar meerdere mid
delen hebben omgezien, om die kosten te
temperen.
Zij vonden die in een z.g.n. Wegbelas-
ting, welke in enkele andere provinciën
reeds geheven wordt.
Deze zou een half millioen per jaar kun
nen opbrengen, indien alle voertuigen,
behalve kinderwagens en handkarren, be
last werden.
Er rezen echter tegen deze belasting
al direct vele bezwaren. De menschen van
het platteland met hun paaiden en rijtui
gen zullen deze belasting als een zeer on
billijke gevoelen.
Voor rijwielen is het zeer bedenkelijk,
indien het Rijk ook tot zoodanige belas
ting overgaat. Blijven over de auto's en
andere motrrijtui^en, doch die bij lange
niet tot een genoegzame opbrengst klin
ken bijdragen.
Voorts lijkt het ons bij invoering van
een weggeld dubbel onbillijk nog nieuwe
aangelanden van de wegen aan te slaan in
de kosten, omdat deze op die manier wel
zeer vele keeren moeten bijdragen.
Eerst -als provinciaal belastingbetaler,
dan als ingeland, omdat hij. z.g.n. zooveel
voordeel van den heeft en dan nog als hij
een voertuig heeft in het weggeld.
We willen hiermeê slechts aanitoonen,
dat die kwestie der lastenverdeeling niet
gemakkelijk zal zijn op te lossen en dat
misschien een zeer geleidelijke uitvoering
der werken ©enigermate de hooge jaar-
lijksche kosten moet temperen.
Voor wat Helder betreft, en» hiermede
zullen we dit keer eindigen, zou er alle re
den bestaan, om aan te dringen op een
hoofdverkeersweg over den Balgdijk naar
Wieringen aansluitende bij de Kooy aan
den Rijksweg.
Het is ons momenteel niet bekend, of de
kansen, dat daar een Vlotbrug, komt, door
de afwijzende houding van den Raad van
Wieringen-, geheel zijn verkeken, doch een
dergelijke brug zou in elk geval bij dien
weg minstens noodig zijn. Het gemeente
bestuur zal, naar wij vertrouwen hier wel
op de bres staan.
Schagen en' Medemblik zijn bij deze
plannen eveneens verbonden, met de
groote Zuiderzeedroogmakeriien, ons
dunkt een plaats als Helder heeft daar
minstens evenveel recht op en 't zal in de
toekomst van zeker even groot belang voor
't algemeene verkeer zijn, dat die verbin
ding er komt. In een slotartikel iets over
de openbare behandeling in de Staten over
de wegenkwestie.
Haarlem, 8/4 '24. M.
HET RAPPORT DER DESKUNDIGEN.
De ontvangst te Rome is goed- De bekend
making van de rapporten van de deskundi
gen bevredigt in verschillende opzichten het
publiek.
Van officieels verklaringen is inmiddels
nog geen sprake. Tegen Vrijdag is een kabi
netsraad bijeengeroepen.
De Fransche bladen schrijven gunstig
over de rapporten1 der deskundigen en wijzen
erop, dat de deskundigen dus erkennen, dat
Duitschland kan en moet betalen en dat het
noodig is voor de bondgenooten sancties te
voorzien voor het geval Duitschland in ge
breke mocht blijven.
Deze dubbele erkenning houdt een recht
vaardiging in van de Eransch-Belgische poli
tiek.
Alle Engelsdhe bladen beschouwen de rap
porten van de deskundigen van groote be-
teekenis en als een nieuw punt van uitgang.
Algemeen wordt de wensch geuit, om de aan
bevelingen te onderzoeken met dezelfde ob
jectiviteit als waarmee zij te berde worden
gebracht.
In de Duitsche pers is de opvatting, dat
de Duitsche regeeriog uiterst voorzichtig te
werk zal moeten gaan bij de behandeling van
de rapporten der deskundigen en van de con
sequenties door de oommissie van herstel
daaruit- te trekken. De conservatieve pers is
van meerling, dat de lasten op Duitschland
gelegd zeer zwaar zijn, zonder evenwel een
onaannemelijk te laten hooren.
Professor Gustav Cassel' wijdt in Stock-
holm's Dagblad een beschouwing aan het
plan tot herstel van de deskundigen.
Professor Cassel vreest, dat de zware be
lasting van het Duitsche transportwezen ten
doel heeft om, ais alle vroegere voorstellen,
de ontwikkeling van de Duitsche nijverheid
te vertragen. En daar het plan geen rekening
houdt met eenig werkeiijk moratorium kan
het economisch niet- mogelijk zijn.
Door een onmiddellijke betaling voor het
herstel tot zulk een aanzienlijk bedrag te
vragen als de deskundigen voorstellen, is het
volgens professor Cassel twijfelachtig of het
mogelijk zal zijn de Duitsche wisselkoers te
stabiliseeren en voor dezen wisselkoers in
het buitenland' het nood'ige vertrouwen te
scheppen. Van dit vertrouwen itn het buiten
land' hangt de uitvoerbaarheid van een finan
cieel plan af.
DUITSCHLAND.
Hugo Stinnes. t
In den ouderdom van 54 jaar is de be
kende industrieel en financieel Hugo
Stinnes Donderdagavond overleden. Hi,
was de -kleinzoon van den bekenden in
dustrieel uit het Rijnland (kolen-groot
handelaar en reeder) Matthias Stinnes en
door zijn groot organisatietalent wist -hi,
de zaak van zijn vader en- grootvader uit
te breiden. Hij verkreeg ijzer- en staal
fabrieken, nam deel in de mijnbouwindu-
strie in Luxemburg en richtte de Rijnsch-
Westfaalsohe Electriciteitswerken op, die
het gansche industriegebied van electrici-
teit voorzagen-. Bij' 'het uitbreken van den
oorlog werd hij een der voornaamste le
veranciers van het legerbestuur. Na den
oorlog richtte (hij te Hamburg de Hugo
Stinnes A. G. (Actiën Gesellsohaft) op, op
het oogenblik een der grootste reederijen
in Duitschland.
Met eenige leidende mijnbouwbedrijven
stichtte hij de „Rhein-Eibe Union". Uit
deze en and-ere consortiums -kwam in 1922
nog de „Alp-ine-Montaji-Gesellsohaft."
Stinnes' doel was met deze consortiums
een verbinding te vormen tusschen
grondstoffen; halffabrikaten en afge
werkte producten om door het uitschake
len van alle winsten voor tussohenperso-
nen, risioopremiën en het doen dalen van
alle algemeene onkosten het product zoo
goedkoop mogelijk te maken.
Doordrongen van het denkbeeld, dat hij'
zijn plannen: slechts kon verwezenlijken
met de hulp der arbeiders, besloot hij
hun aandeel in de ondernemingen te ge
ven in den vorm van kleine aandeelen en
hen in de winst te -laten deelen. Daartoe
richtte hij met den vakvereenigingsleider
wijlen Legien de „Zentralarbeitsgemein-
sohaft" op, welker practische resultaten
buitengewoon groot zijn. In de -groote
economische organisaties en den Eoo-no-
mischen Rijksraad vertegenwoordigde
Stinnes die belangengemeenschap van
arbeiders en werkgevers.
In den Rijksdag, waarvan Stinnes se
dert 1920 lid was, sloot hij zich bij d© D.
V. P. aan.
In 1921 onderhandeld© hij officieus met
Lloyd George om te verkrijgen, dat de
Entente tegenover Duitschland een wel
willender politiek zou voeren, waar hij
echter geen suoces had. Belangrijker ls
zijn in September 1922 gesloten- contract
met den Franschen senator markies de Lu-
bersao nopens leveringen van materiaal
voor den wederopbouw der verwoeste ge
bieden in Noord-Frankrijk. Persoonlijk
buitengewoon eenvoudig van levenswijze
was hij niettemin de man, die ln Duitsch
land op economisch gebied de grootste
macht bezat
Afscheiding xm Hannover?
Den 18 Mei zal in Hannover op voorstel
van de Welfen worden gestemd over de
vraag: „Zal de provincie Hannover, met uit
zondering van het district Aurich, zich van
Pruisen afscheiden, om een zelfstandig land
te vormen?"
Indien een derde deel van de stemgerech
tigden deze vraag bevestigend beantwoordt,
zal er later een referendum over worden ge
houden.
Ernstige brand te Goslar.
Donderdagmiddag brak in de Donl-kazerne
ve Goslar een groote brand uit. Het vuur
breidde zich uit tot de op de bovenste ver
dieping gelegen opslagplaats van munitie,
waardoor hevige ontploffingen ontstonden.
Te half drie 's middags stortte het dak in. De
brandweer kon tengevolge van de aanhou
dende ontploffingen de plaats waar de brand
ontstaan was, niet bereiken.
UIT HET BEZETTE GEBIED.
Arrestaties.
De Franschen zetten de arrestaties van
inwoners, die verdacht worden tot geheime
politieke organisaties te behooren, met kracht
voort. In Gelsenkirchen is het aantal der ge
arresteerden reeds boven de honderd geste
gen, in Essen zijn ongeveer 80 personen
gearresteerd.
Te Münster is door de Duitsche politie een
gewezen Duitsch officier gevangen genomen
op beschuldiging van spionnage ten gunste
van de Franschen. Hij wordt verdacht de
nationale bonden, van wier leden de Fran
schen in het Roergebied- 550 man hebben
gevangen genomen, en waarbij hij zelf ook
was aangesloten, te hebben verraden.
De verdachte is naar Leipzig overgebracht
waar de instructie tegen hem is begonnen.
ENGELAND.
Een vechtpartij ln het Lagerhuis.
Woensdag heeft in het Engelsche Lager
huis een kloppartij plaats gehad; tengevolge
van de bespreking van de huurwetten, waar
bij opmerkingen waren gemaakt, die een
hevige geprikkeldheid aan beide zijden van
het Huis hadden veroorzaakt. Toen de leden
d-e zaal verlieten, ontmoetten twee leden, die
erbij betrokken waren (de oud-minister van
Marine Amery en het lid d-er Arbeiderspartij
Ingezonden Mededeellng.
DE WERKELIJKE OORZAAK
VAN PIJNLIJKE GEWRICHTEN.
Rh-eumatiek is de bekende naam voor
pijn in de gewrichten; den rug, d'e lede
maten en vrijwel alle lichaamsdeelen.
De als rheumatiek bekende pijn is in
werkelijkheid te wij-ten aan overtollig
urinezuur in het bloed, door zwakte der
nieren veroorzaakt, hetgeen voorkomen
-had kunnen worden door bijtijds Foster's
Rugpijn Nieren Pillen te gebruiken1.
Het overtollig urinezuur vormt scherpe
kristallen, die zich afzetten in de spieren,
gewrichten en zenuwen, en langs de wan
den der aderen. Bij beweging van een
spier of zenuw, waarin zich urinezuur-
kristallen hebben afgezet, ondervindt men
scherpe, hevige, verschietende pijn. Na
verloop van tijd vormen zich ontstoken
zwellingen. Rheumatische pijnen in de
djjstreek noemt men isohias, in de rug-
spieren- spit, enz.
Zoodra gij rheumatische pijn bespeurt
een onaangenaam of verlamd gevoel
in den rug of gij last krijgt van urine-
kwalen, ls het verstandig met het gebruik
van Foster's Nieren Pillen te beginnen.
Dit geneesmiddel helpt de nieren om uit
het bloed de vergiften af te voeren-, die
rheumathiek, ischias, zenuwpijn, nier-
gruis, enz. veroorzaken. Reeds meer dan
50 jaren worden1 Foster's Pillen met goed
gevolg tegen -zulke kwalen gebruikt.
Verkrijgbaar in ajpotheken en drogist
zaken A 1.76 per flaoon (geel etiket met
zwarten opdruk).
HELDERSCHECOURANT
ABONNEMENT PER B MAANDEN BLJ VOORUITBETALING:
Heldersche Courant f 1.60; fr. p. p. binnenland f2.Ned. O. en W.
Indiö p. zeepost f2.60; id. p. mail en overige landen f 4.20. Zondagsblad
resp. f O.ölf 0.7(>i f 0.70, f 1.20. Modeblad roep. f 0.96, f 1.25, f 1.26, f 1.60
Losse nummers der Courant 4 ct.; fr. p. p. 6 ct.
Post-Girorekening No. 16066.
AD VERTENTIEN:
20 ct. p. regel (galj&rd). Iogez. meded. (kolombreedte al* redaction.
tekst) 60 ct. Kleine advertenties (gevraagd, te koop, te huur) v. 14
regels 40 ct., elke regel meer 10 ct. bij vooruitbetaling (adres: Bureau
v.d. blad en met br. onder no. 10 ct. p. adv. extra). Bewijsno. 4 ct.
Maan Zon Hoogwater
Ma.
Wo.
Za.
14
15
16
18
19
1.34
2.44
3 58
5.16
6.86
7.69
8 16 6.09 7.53 3.14 3.51
3.52 6.07 7.53 4.33 6.17
4.24 6.05 7.55 6.59 6.36
4.52 6.03 7 57 7.08 7.37
5.19 6 02 7.59 8.03 8.26
5.46 5.59 8.01 8.47 9.07
6.13 5.57 8.03 9.26 9.46
Zaterdag 12 April8.19 uur
Zondag 18 8.23
Maandag 14 8.25
M I /tvtr#
De indruk te Berlijn.
In politieke kringen 'beschouwt men- het
rapport der deskundigen als een geschikte
grondslag voor beraadslaging. Weliswaar is
men van oordeel, dat de door de commissie
genoemde cijfers te hoog zijn, aangezien ze
een stijgende welvaart van het Duitsche eco
nomische leven veronderstellen, doch in elk
geval zullen de voorstellen nauwgezet wor
den onderzocht
