Wat Is PARAFEU?
Fa. J. van Willigen,
Derde Blad.
PLAATSELIJK NIEUWS
Meubelmagazijn B J. QUAST,
Pracht voorraad MEUBELEN
Eén blik In een onzer étalages
geeft U bet antwoord.
Weststraat 87-92.
VAN ZATERDAG 8 NOVEMBER 1924.
i
Onze plaatsgenoot, de heer R. Bak,
slaagde te 's-Gravenhage voor den rang
van eersten stuurman (Groote Stoomaart).
Op het te Utrecht gehouden examen
voor diploma A Esperanto slaagde mej. A,
Raadsveld, leerlinge van den heer O.
Govera
Maandag 17 November a.s. boopt
onze plaatsgenoot, de heer P. Bontes den
dag te herdenken, dat hij voor 40 jaar als
beambte in betrekking kwam bij de Ned,
Spoorwegen, toen nog de H. IJ. S. M. Al
die jaren is hij hier werkzaam geweest
en zal het den geacbten jubilaris dien dag
zeker niet aan belangstelling ontbreken.
Rectificatie.
In de advertentie „Paardenmarkt'' te
Julianadorp staat, dat de verloting zal
worden gehouden op Vrijdag 26 Novem
ber; dit moet zijn Vrijdag 28 November.
Huisduinen vooruit
Naar wij uit goede bron vernemen, heeft
een onzer plaatsgenooten het Initiatief ge
nomen om een zeer groot stuk land aan te
koopen«op de Badplaats Hulsduinen, om
daar te doen stichten een zeer groot Sport
park met alle mogelijke attractie's, waar
onder speelvermaak. Ook zal verrijzen een
Ticnlsbakn en Schaatsenbaan, met Auto
stalling en Fietsenberging. Het land, dat
groot is 6410 vierkante meter, zal er zoo
noodig geheel voor benut wojden, zoo mo
gelijk zal alles electrisch verlicht worden,
om ook avondfeesten te organiseeren.
Restauratie Wachtkamers HolL Spoor.
Voor ©enigen tijd maakten we melding
van het in gebruik nemen1 van .buffetten,
in de 'beide wachtkamers, van het station.
De oorspronkelijke openingsdatum was
20 October. Door verschillende omstan
digheden echter, was de pachter, de heer
v. d. Brule, daarvoor niet in de gelegen
heid, zoodat Maandag 8 Nov. de buffetten
voor het eerst zijn opengesteld.
De le en 2e kL wachtkamer is gezellig
ingericht Tafeltjes, overdekt met kleed
jes, en voorzien van vaasjes bloemen, noo-
digen den reiziger tot een zitje. Op ieder
tafeltje is een prijslijst geplaatst. De
consumptie en bediening rijn uitstekend
en de prijzen uiterst billijk.
De reizigers zijn ook in de gelegenheid
hun lunch in de wachtkamer te gebrui
ken.
De grootste verandering heeft echter
de 8e kL wachtkamer ondergaan. Dit on
gezellige, vierkante lokaal, is gemetamor-
phoseerd in een vriendelijke wachtkamer.
Een modem buffetls er in geplaatst. Een
koffie-installatie en bier- en ijs-installatie
zijn aangebracht En de bloemetjes ont
breken ook hier niet.
De heer v. d. Brule heeft geen moeite
en kosten gespaard om' de restauratie
flink aan te pakken. Wij hopen, dan ook,
dat hij niet teleurgesteld zal worden in
zijn pogingen, om de restauratie in de
wachtkamers levensvatbaarheid te géven.
Dat de heer v. d. Brule wat durft, is
hierdoor gebleken en als de toekom st-
droomen van dézen heer verwezenlijkt
worden, zal Helder daarbij welvaren.
Want de heer v. d. Brule Is van' plan
voor de 8e klas wachtkamer een terras
aan te 'brengen. Het middelste raam van
deze wachtkamer zou dan plaats moeten
maken voor een deur, zoodat de bedie
ning vlug kan geschieden.
Als dan 's zomersavonds demuriek in de
tent zal spelen, voorspellen wij dén heer
v. d. Brple, dat alle tafeltjes voor zijn res
taurant bezet zuilen zijn.
Verloting Ambachtschool.
De Ambachtschool-leerlingen vervaar
digen in den loop van het cursus-jaar als
proeven van bekwaamheid, een aantal imln
of meer nuttige verbruiksvoorwerpen'.
Eenmaal per jaar worden deze voorwer
pen verloot; de jongens trachten zelf 'hun
loten aan den man te brengen en men
kan dan voor een luttel bedrag, bij eenig
geluk, In het bezit komen van dikwijls
fraaie prijzen. De aldus onder toezicht
der leeraren vervaardigde voorwerpen
zijn steeds van prima materiaal, mooi en,
wat meer zegt, uiterst soliede afgewerkt
Ditmaal heeft het Bestuur der Am
bachtsschool, igemeend de voorwerpen
die als eerste prijs in de jaarlijk-
sobe verloting komen, eens in de stad
te etaleeren. Van heden af zijn bij de fir
ma Harjer (Spoorstraat geëxposeerd een
tafel met vier stoelen en een buffet, ver
vaardigd door de leerlingen der Ambacht
school en bestemd1 voor den eersten prijé
ln de verloting. Het rijn, zooals men
reeds van de straat af kan zien, mooie en
solied-a f ge werkte modellen^ de stoffee
ring van dé stoelen is er niet door de leer
lingen der school opgebracht. Waarom het
bestuur ditmaal deze wijze van exposeeren
koos? Natuurlijk óók om loten aan den
man te brengen; deze leerstukken kosten
uit den aard der zaak veel aan materiaal,
oe verloting ervan kan althans een ge
deelte dezer onkosten bestrijden.
Maar dat is niet het hoofddoel dezer
expositie. Voor de Ambachtsschool is de
noordzaak bet winnen van leeflingen, het
aankweeken van de liefhebbert! voor een
of ander vak. Bn nu is het zoo jammer dat
het meubelmakersvak bij de jongens niet
zoo geliefd schijnt te zijn als andere vak
ken. Hoe dat komt, misschien werken
de plaatselijke omstandigheden dit ook In
de hand, in ieder geval, het is te be
treuren, omdat het vak van meubelmaker
zoo'n aantrekkelijk vak is, waar een jon
gen van een beetje aanleg rijn kunst- en
schoonheidsbehoefte kan uitvieren. Men
zie maar eens hoe mooi de vorm van dit
buffet is, hoe aardig de poëten van de ta
fel en de stoelen. Wellicht doet het zien
van deze mooie meubelen bij verschillen
de jongens dé lust ontwaken ook meubel
maker te worden. En dan zal het Bestuur
dér Ambachtsschool het doel van deze ex
positie hebben bereikt.
Fancy-Fair ln Casino.
Ten bate van de Ned» Herv. Gemeente
wordt van Woensdag 26 tot en met Zater
dag 29 November a s. in Casino een
groote Fanoy-Fair gehouden.
Het initiatief hiertoe is uitgegaan van
de Vrijz. Ohr. J. B., welke de voorberei
ding in handen stelde van een Uitvoerend
Comité. Dit Comité is thans met de samen
stelling zoover gevorderd, dat de plannen
nu goed te overzien zijn.
Voor zoover zich een en ander laat aan
zien wordt de zaak op grootsche wijze aan
gepakt. Alle zalen, waranda, tooneel kort
om de kleinste ruimte zal moeten worden
benut. Als straks de bekende kiosken,
tentjes en etalage's voor verkoopsartike-
len, waarvoor reeds bonderden fraaie ca-
deaux binnen kwamen, gereed zijn, zal Ca
sino weder voor de zooveelste maal in één
feestelijk geheel zijn herschapen. Naast de
verschillende vermakelijkheids-inriohtin-
gen, waaronder bijzondere attractie's zul
len zang- en muziekvereenigingen, bene
vens enkele strijkjes, welker medewerking
geheel belangeloos werd toegezegd; voor
de noodige afwisseling zorgdragen.
Mot enkele dagen zullen echter nog an
dere niededeelingen volgen-
Noord- en Zuid-Hollandsche Redding-
maatschappij.
Elders in dit nummer vermelden wij een
en ander omtrent het 100-jarig bestaan der
Noord- en Zuid-Hollandsche Reddingmaat
schappij. Wij deden dat aan de hand van
bet pas verschenen Gedenkboek, dat in
woord en beeld de geschiedenis der Maat
schappij. heeft geboekstaafd.
Dat wij op een andere plaats nogmaals
op deze gebeurtenis terugkomen, heeft een
goede reden. Want liet spreekt wel vanzelf,
dat een stad als Helder, zoo nauw verbon
den aan alles wat betrekking heeft op de
zee, een gebeurtenis als deze niet onopge
merkt laat voorbijgaan. Reeds is met een
enkel woord medegedeeld, dat een feeste
lijke herdenking zal plaats hebben op Vrij
dag 14 Nftvember a.s. in „Casino". Hierbij
heeft de Zang- en Reciteer-Vereeniging
„Harmonie" haar medewerking toegezegd
door ter opluistering het zangèpel „Nelly"
op te voeren, waaraan 70 executanten me
dewerken.
Een tombola zal hierbij worden gehouden
en na afloop van den feestavond natuurlijk
bal. Het is over die tombola, dat wij iets
willen zeggen. De opbrengst daarvan is
bestemd voor de oude redders en de bedoe
ling is een tombola te houden zonder nie
ten, zoodat dus. ieder, die een lot koopt,
ook een prijs of prijsje krijgt.
Heden en volgende dagen zullen een
paar der comitéleden verschillende winke
liers en particulieren bezoeken, teneinde
hun te vragen voor deze tombola iets te
willen afstaan. Wij hopen, dat velen, het
goede doel voor oogen houdend, hetzij een
gift in natura hetzij in geld, willen geven,
opdat de opbrengst dezer tombola zoo
groot mogelijk wordè!
N. V. „Hét Schouwtooneer.
Gisterenavond trad in „Casino" boven
staand gezelschap voor het voetlicht met
Mevrouw Simons—Mees' tooneelstuk „Le-
vensstroomingen". Het is voor een tournée
in de provincie bij uitstek geschikt, daar
er slechts B handelende personen in voor
komen en de gansche handeling zich af
speelt in hetzelfde vertrek.
En welke handeling! Mevrouw Simons
Mees heeft kans gezien de dramatische
actie tusschen slechts vier personen te
doen afspelen; de vijfde, het horlogema-
kertje Bron, heeft slechts een bijrol. Het
zijn vader, moeder, zoon en dochter. De
beide ouders in een lang en gelukkig hu
welijk vereenigd, door vlijt en noesten ar
beid rijk geworden, hopend hun kinderen
te kunnen geven wat zij zelf tekort kwa
men. De beide kinderen, „anders", „hoo-
ger" aangelegd, dies meer en meer zich van
de ouders'verwijderendmeer niet. Dit
is de sobere inhoud van het meesterlijk ge
schreven drama.
Door de beide eerste bedrijven huivert
de heete gloed van de steeds stijgende,
brandende tragiek. In het eerste bedrijf
het exposé: de vader en moeder, gelukkig
met elkander, teeder en innig als twee ver
liefden. Maar reeds, half-onbewust nog,
knaagt aan hun ziel de twijfel; dé onzeker
heid ten opzichte van hun kinderen, die
beiden zoo koel, zoo veraf zijn. Men moet
eens met elkander uitspreken....
In het tweede bedrijf stijgt de spanning
tot het schier-ondragelijke. Ademloos luis
teren de toeschouwers naar de ontwikke
ling van het drama; de dochter biecjit haar
dweperijen, haar exaltaties, op aan de moe
der; de zoon vertélt van zijn katholiek-
worden, zijn neiging tot een comtempla-
tieve geestelijke orde.O,'de vreeselijke
oudersmart als zij zien dat beide kinderen
voor hen verloren zijn, als zij voelen hoe
ze van hen wegglijden, verdwijnen, voor
goed.... Dit bedrijf is beklemmend van
angstige spanning, van geweldige tragiek,
de adem van het klassieke Grieksche
drama, de verschrikkelijke ellende vjan
Antigone's vader doorhuivert het. Het is
geweldig en grootsch, het is adembene
mend en aangrijpend.
Dan: de epiloog. Het derde bedrijf, de
berusting. Zij, de moeder, is de sterkste,
de meest berustende. Even nog een felle
oplaaiing van een nieuwe tragiek: zal zij,
die ln haar onderbewustzijn zich verwant
voelt aan haar zoon, haar dochter, die,
Ingezonden Mededeellng.
WESTSTRAAT 31-33.
beter dan de vader, de exaltaties dezer
jongelieden begrijpt, zal zjj den zoon
volgen in zijn mysticisme?
Gelukkig, deze vlam slaat niet uit: de
beide ouders, die alles verloren wat zij in
hun kinderen bezaten, behouden tenminste
elkander.
Ko van Dijk en Pine Beider speelden
hun geweldige rollen subliem. Eerstge
noemde was voortreffelijk in alles, Pine
Beider was ook geheel opgewassen voor
deze rol. Carel Rijken als Wal ter kon ons
minder bekoren; deze rol ligt hem niet
goed. Emmy de Leeuwe (de dochter Ada)
had ook te worstelen met haar opvatting
betreffende deze rol; zij was als dweepfeter
wat erg tam, als dochter wat erg koud. Van
Warmelo als de horlogemaker Bron was
voornaam en ffln als steeds.
'n Halfvolle zaal luisterde gespannen toe
en barstte "voor de sublieme vertolking in
enthousiast applaus uit. Maar kon toch
niet nalaten op de gebruikelijke manier te
lachen 'over volstrekt onbelachelijke
dingen.
Heldersche Tooneelvereenlglng „Tarvtenu*.
De Tooneelvereenlging „Tavenu" open
de Donderdagavond bet seizoen met de
opvoering van Herman Roelvink's „Freu
leken". Niét alleen, dat de keuze van het
stuk getuigde van goeden smaak, maar
ook bewijst Tavenu daardoor, dat zij wat
aandurft, dat zij' op eigen kracht ver
trouwt en weet wat zij prestoeren kan.
Want „Freuleken" is een lahlg niet ge
makkelijk stuk.
Vooreerst: het speelt in 1779, ergens in
Gelderland, op een buitenverblijf van ba
ron van Averling. De spelenden moeten
dus in de kleedlj van dien tijd zijn, maar
ook moeten zij de gewoonten, de spraak,
de manieren enz., uit die periode aanne
men. Het was de gewoonte in die kringen
veel Fransch te praten, enz. Dat alles
maakt de vertolking allee behalve gemak
kelijk.
Waarom dan juist op dit stuk de keuze
viel? De leden en donateurs hadden er bij
de Vereeniging op aan gedrongen, dat zij
eens „wat anders" zouden krijgen. U weet,
onder den heer van der Lee waren het
Duitsche kluchten en Duitsohe kluchten
zonder einde. De heer Kottman, die thans
regisseur is der vereeniging, durft hoo-
ger te grijpen. „Freuleken" alzoo: daar-
mée zouden dan todhi wel dé leden en; do
nateurs tevreden zijn. Jawel, maar
vóór wat, hoort wat, en terecht stelde het
bestuur toen den donateurs den eiscih: dan
geen introducties meer.
Want weet-u wat het geval was? A. was
donateur, maar nam als zijn introducé op
de uitvoeringen B.,'0. en liefst ook nog D.
mee. Zoo was er een volle zaal,' maar de
kas van Tanvenu had er niets aan. En een
stuk als „Freuleken" kost heel wat eer
het voor 'het voetlicht komt. Vooreerst:
de fraaie en kostbare oostuums. Dan
auteursrechten, die ook niet voor de poes
zijn, zaalhuur, muziek.'kortom, de re
kening komt boven de 200.— voor één
enkele uitvoering. En' wij geven het be
stuur schoon gelijk als zij zeggen: al die
menscben, die zoo heel erg graag van
onze ultvoeringeif profiteerpn willen,
moeten maar donateur worden. Voor de
luttele som van 6.per winter krijgen
zij drie uitvoeringen, die alle, daarvoor
staat de naam Tavenu ons borg, op hoog
peil staan. Van parasieten kan geen en
kele Vereeniging bestaan.
De 'heer SéhelHnger Sr. kwam vóór dén
aanvang zich verontschuldigen omtrent
de niet-toelatlnig van introducé's. Want er
was blijkbaar nogal tegen den1 maatregel
gesputterd' door de geslaohtofferden.
Maar een van de leden kwam ons triom
fantelijk vertellen, dat de maatregelal
dadelijk suooes had gehad, doordat er en
kele nieuwe donateurs waren Ingeschre
ven. En we zullen maar hopen, dat zich
nog meerderen zullen aanmelden; want t
Is noodig.
Wat nu dé opvoering betreft: aan het
stuk werken slechts 7 personen mede, 4
heeren en 8 dtaies. De hoer J. H. Wijker
vertolkte de rol van den bejaarden baron
van Averling, de heeren S. A, Denker en
S. Sohelllnger Jr. waren dé 'beidé zoons,
mejuffrouw Mies Denker Florentlne, het
„Freuleken". De Haagsche freule Hen-
riette, zuster des barons, werd door me
juffrouw T. Knipper, Miebetje, de dienst
bode door mejuffrouw M. Stoker vertolkt,
terwijl tenslotte de rol van Irnan van Aer-
schot ln handen was van den beer R.
Dijkshoorn. Met uitzondering van mejuf
frouw Denker en den heer Sohelllnger Jr.
dus allemaal oude bekenden op de plan
ken.
Over ft aligemeen was de vertolking
der verschillende personen uitstekend;
hun spel was vlot en mimiek, dictie enz.
lieten niets te wensdhen over. J. H. Wij
ker was een deftige, oude heer, een beetje
driftig, maar overigens niet kwaad; S. A.
Denker had de moeilijke rol van den ge-
'brekkigen (verlamden) Jonker Job, wiens
spel, doordat hij den gansohen 'avond ln
zijn invalldénwagentje zat, meer naar het
innerlijke gericht was dan naar het uiter
lijke. Hij voelde dit uitstekend; het was
een genot naar zijn acteeren te zien. S.
Schellinger (Henri, de andere broer) vatte
zijn rol ook zeer goed op; Mejuffrouw
Denker was Ingevallen voor een der an
dere dames-werkende leden, en voor het
eerst op de planken. Zij had de dankbare,
uiterst bekoorlijke,'rol van het lieve Freu
leken, en zij1 kweet zich daarvan voortref
felijk, ook, toen, door de schuld' van den
souffleur, het eerste 'bedrijf een oogenblik
hokte. Met bewonderenswaardige tegen
woordigheid van geest wist rij «r rich
doorheen te slaan. De Haageobe freule
Henrlette had misschien de zwaarste rol;
mejuffrouw Knipper sprak haar Fransch
met 'gratie en zwier, maar ril had wel een
beetje „drukker" kunnen zijn, opeenen
wij. Miébetje (mejuffrouw Stoker) was,
zooals steeds, uitstekend; zij moest, als
geboren Noord-Holl andsche, den gan
sohen avond het moeilijke Geldersche dia
lect spreken, hetgeen haar verwonderlijk
goed afging. Tenslotte de heer R. Dijks
hoorn: de luchthartige jonker, die Miebe-
tje en tegelijkertijd het Freuleken het
hoofd op hol brengt
Het stuk zelf bereikt ln de eerste twee
bedrijven zijn hoogtepunt, het derde be
drijf vertoont een inzinking. De auteur
heeft gemeend daarin een concessie te
moeten doen aan het publiek door een
zinspeling te maken op een mogelijke
terugkomst van jonker van Aerschot, zoo-
dat het den indruk wékt alsof het tus
schen hem en Freuleken wel weer in orde
zal komen. Terwijl wij voelen, dat een
meisje als Freuleken te 'goed Is voor zoo
wuft en luchthartig een jonge mam.
Het zij nogmaals gezégd: dé opvoering
stond op zeer hoog pelL Er waren ©ogen
blikken, waarin het spel boeide als ware
het van beroepsspelers, en het lachen en
gichelen, dat af en toe uit de zaal opklonk,
was op zulke ©ogenblikken uiterst onge
past Bij het pulbliek schijnen er altijd
elementen te zijn, die zich niet kunnen
opwerken tot de simpele objectiviteit van
toeschouwer, en die steeds in de vertol
kers de hen 'békende personen zien. En
het enkele feit bijvoorbeeld, dat de heer
Denker fn een ziekenwagentje gezeten,
voortgerold' werd' door mejuffrouw Sto
ker, scheen mien buitengewoon grappig te
vinden. Dat dergelijke uitlatingen van hi
lariteit de spelenden, die zich geheel ge
ven, hindert, behoeft geen 'betoog.
„Helder's Mannenkoor".,
Directeur A. J. Leewens.
Bovengenoemde Liedertafel geeft op
Dinsdag 18 November a.s. haar eerste con
cert voor donateurs en begunstigers, in
dit seizoen.
Als solist zal optreden de heer J. EL van
Duur en, bariton te Nijmegen.
Deze zanger, waarover de kritiek zeer
gunstig oordeelt, treedt alhier voor de
eerste maal op en zal liederen ln uiteen-
loopend genre voordragen.
Is in dit opzicht dé keuze van het be
stuur; een gelukkig® te noemen; het
Koor, nog belangrijk uitgebreid, hoopt
haar beste beentje voor te'zetten; zij heeft
zich tot taak gesteld eenige belangrijke
(hier nog nooit gezongen) mannenkoren te
zingen, waarvan „Jerusalem" van Olman
(gedicht van Selly die Jong) en het 6-stem-
mige „De Rots in Zee", van Richard Hal
kernachtige composities en graag gezon
gen werken zijn.
In den loop der volgende week ómtvam-
gen de kunstlievende leden het program
ma. Het bestuur verzoekt hun de diploma's
gereed te houden ter afstempeling. Voor
donatie, toegang gevende voor dit concert;,
kan men zich alsnog aanmelden btf be
stuur en leden der vereeniging.
Ned; Tooneelgezelschap. Dlr." P. L. Ooms.
„Slachtoffers der Samenleving".
Ofschoon bovengenoemd) gezelschap
reeds tot en met December contractueel
bezet is, is het de öasino-dlrectie gelukt
een tweede voorstelling in onze stad te
krijgen van het hijzonder mooie en schit
terend' gespeelde stuk „Slachtoffers der
Samenleving" en wel op Zondag 16 No-
Ti ember a.8.
Wat het reeds bij de eerste voorstelling
een 'goed 'bezette zaal, die vol spanning
dit meesterwerk volgde, zeer zeker zal nu,
'bij deze voorstelling zaal tot de laatste
plaats bezet zijn.
Zelden heeft een opvoering meer suc
ces beleefd als deze, enkele weken terug.
De voorstelling zal geheel gelijk zijn aan
de vorige.
„De hygiëne van het huwelijk".
In de Witte Bioscoop wordt deze week
vertoond de ln andere plaatsen reeds met
groot succes gegeven film betreffende de
„hygiëne van het huwelijk". Uit de ver
schillende kritieken willen wij enkele
aanhalingen geven, teneinde hen, die deze
film willen zien, in te lichten omtrent den
aard en de bedoeling ervan.
„De Nieuwe Oourant" van 16 Aug. 1924.
Wfll hoorden een paar maal het woord
„hoe mooi" naast ons en werkelijk aan de
wijze waarop hier eenvoudig en sober zui
ver wetenschappelijk zwangerschap en ge
boorte worden gedemonstreerd als heiligte
verschijnselen van de natuur, kan nie
mand aanstoot nemen.
De Haagsche Oourant van 10 Augt 1924.
Van déze rolprent moet, naar onze mee
ning, een groote opvoedende kracht uit
gaan en zij zal verschillende wanbegrip
pen en misstanden door haar sohoone en
decente voorlichting uit den weg kunnen
ruimen.
.De Avondpost, van 17 Aug. 1924.
De film „Hygiëne vóór en ln het Hu
welijk", verdient dé belangstelling van
duizenden. ft Is is een filmwerk van hoo-
gen ernst en met wijs beleid en de beste
bedoelingen samengesteld»
Leidseh Dagblad van 28 Augustus 1924.
.Het geen vertoond wordt, mag door
volwassen mensohen gezien worden, het
is niet prikkelend noch aanleiding gevend
tot sensatie.
Voor volwassen personen zien wij' ln de
vertooning die een ernstige waarschuwing
inhoudt voor onachtzaamheid en roeke
loosheid op het gebied) der hygiëne ntet al
leen geen gevaar, maar oordeelen In
tegendeel zeer leerzaam en nuttig.
Voor personen beneden 18 jaar is geen
toegang, terwijl, zooals is aangekondigd,
afzonderlijke voorstellingen worden gege
ven voor mannen en .vrouwen.
Ingezonden Mededeellng.
Gedenkboek van dé N.- en Z.-HoBnmdHche
RedtilngmaatsGhapptt.
De Noord- en Zuid-Hollandsche Red
dingmaatschappij, die, zooals onze lezers
weten, dezer dagen haar 100-jarig bestaan
herdenkt, heeft een Gedenkboek dóen sa
menstellen, dat de herinnering aan haar
100 jaren reddingwerk bedoelt levendig te
houden. De heer H. G. J. Uilkens heeft het,
met medewerking van dr. W. L. D. van den
Brink, samengesteld; de firma De Bussy
ta Amsterdam verzorgde de typografische
uitvoering.
Het is een kloek boekdeel van 818 blad
zijden, op kunstdrukpapier gedrukt, met
een groote menigte afbeeldingen en por
tretten. Een fraai portret van den Prins
gemaal, beschermheer der Maatschappij,
siert den titel; een niet minder mooi van
portret van onzen beroemden stadgenoot
Th. Rijkers staat tegenover bladzijde 161.
Rijkers is hier op wat jeugdiger leeftijd
afgebeeld, de mQoie, energieke kop komt
hier soherp uit. Verder- bevat het boek
dergelijke portretten van de vijf'oprichters
der Maatschappij, t. w. de heeren jhr. H. J.
Ortt, Joan Hodshon, Abraham Fock, B.
van Spreekens en Me A. de Bruine. De
onmiddellijke aanleiding tot de oprichting
wasf, zooals ons Hoofdstuk n verhaalt, de
ramp, den 14den October* 1824 overkomen
aan het Nederlandsche fregat „de Vrede",
kapitein De Boer, dat, komende van Nerva,
bij Huisduinen strandde. Öp den tweeden
tocht naar het wrak waren door het om
slaan der boot redders en geredden om het
leven gekomen, waarbij slechts één der
eerstgenoemden, en dan nog met groote
moeite, aan land gebracht werd.
De heer Van Spreekens te Amsterdam
zamelde voor de nagelaten familiebetrek
kingen gelden in, en hieruit ontstonden de
eerste plannen tot oprichting eener red
dingmaatschappij. Het is wel aardig de
circulaire te lezen, die dit Comité den
llden November 1824 verspreidde. Deze
circulaire is in facsimilé in het werk op
genomen.
Over den toestand vóór 1824 geeft een
inleidend hoofdstuk bizonderheden.
Uit de notulen van de eerste vergadering
der nieuwe maatschappij, die 17 November
ten huize van den voorzitter plaats had,
blijkt, dat aan bijdragen ontvangen was
2351 en voor het jaarlijksch lidmaatschap
250. Het Bestuur pakte de zaak blijkbaar
energiek aan. Merkwaardig ls, dat om
streeks denzelfden tijd de Zuid-Holland
sche Maatschappij werd opgericht; waar
omtrent op 2 December de oprichtirlgscir-
culaire werd ontvangèn. Uitvoerig wordt
het verder verloop dezer zaak medege
deeld; daar de Koning reeds in kennis was
gesteld met de oprichting eener Noord- en
Zuid-Hollandsche Maatschappij, kon men
geen vrijheid vinden den eenmaal aange
nomen naam te veranderen en de werkings
sfeer te beperken tot Noord-Holland alleen,
maar tot nauwe aansluiting aan de kust
was men steeds bereid. Pogingen tot fusie
mislukten evenwel.
Op de ledenlijst der Maatschappij vinden
wij bekende Heldersche namen; Helder en
Nieuwediep zijn hier streng gescheiden;
de leden te Helder waren J. Giltjes, E. 'S.
G. Hackett te Huisduinen, Pieter Korff,
Andries Korff, J. in 't Veld, die te Nieu-
wediep C. J. Boers, lieut. ter zee op Z. M.
schip „Zeeland", Drieman, onder-inspec
teur bij het loodswezen, J. Modera, buiten-
gewoon Lieut. ter zee aan boord Z. M.
schip „Zeeland", H. L. Schellet, Chir. Maj.
der Ned. Marine, aan boord Z. M. schip
„Zeeland". Te Texel was P. J. Duinker lid.
In de verdere hoofdstukken vindt men
uitvoerig de lotgevallen der maatsohapplj
vermeld. Steeds trachtte men de nieuwste
reddingsmiddelen ln te voeren; 7 Maart
1828 schreef zij een prijsvraag uit voor de
beantwoording van deze vraag „welke zijn
de beste en uitvoerbare middelen, om van
de zijde van den vasten wal, van het strand
of van de kust, de gemeenschap met een
in strandingsnood zijnde of een gestrand
vaartuig, daar te stellen?" Hoewel er 14
antwoorden inkwamen, meende men geen
daarvan den prijs waardig te keuren.
In de jaren 18451858 ontstond een
periode van weinig activiteit. De zorg voor
het materieel, en de pogingen om verbete
ringen in te voeren verslapten. Van ver
schillende vindingen nam men geen notitie
en voorstellen om verbeteringen in te voe
ren werden steeds „in beraad gehouden".
Op de oefeningen werd niet toegezien, zoo
dat men op verschillende plaatsen gebrek
aan ervaren roeiers kreeg. In deze periode
werd o. m. het station den Hoorn op Texel
verplaatst naar „De Koog" (1850) en werd
op Vlieland een tweede station „Dorp" ge
sticht.
In 1858 echter was herleving te bespeu
ren. De booten werden zelfloozend ge
maakt. In 1862 volgde de aankoop van een
vuurpljltoestel. Na proefnemingen te Eg-
mond aan Zee, werden deze toestellen op
verschillende stations ingevoerd (Texel
1865, Huisduinen 1874). Nieuwe booten
werden gebouwd. Ook besloot men na lang
aarzelen wegens de financieele positie
tot bet oprichten van èen nieuw station
te Nieuwediep, waarvan de kosten met
wagen en steenen boothuls geraamd wer
den op 2000.
De eerste in Maart 1864 gestationneerde
reddingboot was een van het gewone
strandboottype, 80' bij 01/,', die echter
reeds in 1866 vervangen werd door een
zelfriohtende boot van 28 vöet met zeiltuig.
Voorloopig bleef de boot te Nieuwediep de
van prima kwaliteit, voor laagste prijzen.
B. J. QUAST, Meubelmaker, Stoffeerder
