T
iiLLiïnsrai
St. NIC0UAS-CADEA1X
TWEEDE EN LAATSTE BLAD
PLAATSELIJK NIEUWS
MET OF ZONDER MOUWEN.
Uitgebreide keuze.
Prachtsorteering
BINNENLAND.
VAN DONDERDAG 4 DECEMBER 1924
Namens B. en W. werd' gisterenmiddag
ten kantore der Gem. Gasfabriek aanbe
steed':
a. Het leveren en momteeren van eene
eüectrdsohe installatie in de nieuwe Han
delsschool aan de Hoofdgracht.
h. Ideim in de wagenloods der Gemeente-
Reiniging-
o. Idean in het dienstgebouw van he
Pompstation der Waterleiding.
Ingeschreven werd door: v. Os, Koning
straat a. 100,—, b. 65,—, o. 46,20, in
massa 1099,20; O. J. Westerbaan a.
050,b. 40,c. 70,in massa
1100,—B. Puinbroek a. 963,—, !b.
104, c. 66; Sohellinger a. 966, b. 98,
o. 69, in massa 1125,—; O. G. Heit-
meier a. 1059,—, b. 120,—, c. 68,60,
in massa 1263,50; Zoetelief a. 1149,
b. 110,—, c. 85,— in massa 1324,l
De zeemilitie.
(De eerste ploeg van de lichting 1Ö25
wordt ln het tijdvak van 1620 Febr., do
tweede ploeg in het tijdvak van 1—8 Sept.
1825 in werkelij'ken dienst gesteld.
De branden tyj do Marine.
Zooals uit de advertentie in dit nummer
blijkt, wordt door dan Commissaris van
Politie eene premie van f 300.— uitge
loofd voor dengene, die zulke aanwijzin
gen kan geven over de brandstichtingen
bij do marine, dat de daders kunnen wor
den veroordeeld.
SpoedhuweHJken bij rijksambtenaren.
Dó Held. Courant beivatte den laatston
tijd herhaaldelijk advertenties van mart
nesohepelingen, die langs dezen weg een
levensgezellin zochten teneinde aan de
dreigende salarisvermindering te ontko
men, Zooals bekend is zal voor. sob rpolin
gen, en in het algemeen voor rijksambte
naren, welke op 1 Januari a.s. ongetrouwe
zijn, een salaristvermindering gelden, die
vrij aanzienlijk is en, naar wij vernamen,
voor sommige groepen schepelingen 8.-
tot 10.per week bedraagt.
'Het eigenaardig verschijnsel doet zich
thans te dezer, stede voor, dat veel meer
paren in ondertrouw worden opgenomen
dan tot nog toe hier het geval was. Gis
teren zjjn er ten raadhuize niet minder
dan 21 ingeschreven, terwijl het hoogste
aantal, tot nu toe bereikt, op één dag, 14
was.
Wel een teeken des tijds, deze „wan-
hoopshuweljj'kem"!
St Nlcolaas-optocht.
Evenals voorgaande jaren organiseert de
Bond van Korporaals der Koninklijke Ma
rine een St. Nicolaasfeestje voor de kinderen
van de leden.
Op Vrijdag 5 December a.& wordt Sin:
Nicolaas om 6 uur verwacht aan de Binnen
haven nabij het HeerenlQgement Daar zul
len liet. Fanfarecorps „Helder" en de kin
deren hem opwachten. Vervolgens zal de
Sint te paard, voorafgegaan door de muziek
en gevolgd door de jeugdi, zich langs Zuid
straat, Keizerstraat, Spoorstraat., Bierstraat,
Weststraat, Hoofdgracht en Buitenhaven
naar de Marine-Oantine begeven, waar hl;
eenigen tijd te midden van de kleinen za
vertoeven.
Tweede Marineconcert
Het tweede concert van het symphonie-
orkest der Stafmuziek heeft plaats a.s. Dins
dag 9 December (voor de abonné's) en
Woensdag 10 December (volksconcert). De
heer Leistikow heeft het eerste gedeelte van
dit concert gewijd aan den grootmeester der
muziek, Beethoven; na diens Egmont-
ouverture wordt de eerste symphonie 'Uit
gevoerd. In deze symphonie heeft Beetho
ven nog niet gebroken met den ouden vorm,
die in Haydn en' iMozart zulke geniale voor
gangers vpnd, zelfs nadert deze symphonie
hot meest de methode van Haydn, hoewel
hjj daarvan, vooral in zijn scherzo, reeds aan
merkelijk afwijkt. Dit werk is geschreven
in 1790, toen Beethoven 20 jaar was, en het
is reeds zijn 21e opus (werk).
Na de pauze vertolkt het concert een werk
van Franz Liszt, namelijk diens 5e Hongaar-
sche Ithapsodiie, door den heer Leistikow
gearrangeerd voor orkest. Het woord' rhap
sodie beteekent een verzameling van1 allerlei
melodieën. Liszt, een van de grootste pia
nisten, die ooit geleefd hebben, (geboren in
1811 in Hongarije), heeft verschillende zulke
rhapsodieën voor piano geschreven; het be
kendst is wel de tweede. Naar de piano
muziek is deze vijfde rhapsodie door den
heer Leistikow bewerkt. Liszt was de
schoonvader van- Richard1 Wagner. Uit den
aard der zaak is idit nummer nog nimmer
door de stafmuziek opgevoerd.
Weber (geboren 1786, overleden 1826),
schreef, behalve veel voortreffelijke orkest
muziek, eenige opera's, waarvan de „Frei-
schütz" wel een der bekendste is. Tot be
sluit vertolkt het orkest de ouverture van
ueze opera, na vooraf een concertino (muziek
van wat kleineren omvang dan een z.g.
concertstuk) voor klarinet en orkest te heb
ben uitgevoerd). Weber's muziek heeft een
n u t P°Pulah- karakter, het is echte
r uitscb e volksmuziek in den goeden zin van
de 111 dien tijd bloeiende ro
mantische dichtkunst vond hij de juiste mu
zikale vertolking, en vooral zijn instrumen
tatie is van groote beteekenis.
Het programma van a.s. Dinsdag en
Woensdag belooft dus voor den muzieklief
hebber weer veel moois.
Concert Kathleen Parlow.
Miss Kathleen Parlow heeft te Helder
vele en goede vrienden. Gisterenavond
bleek dat overduidelijk toen al aanstonds
bij haar opkomst het contact tusschen
haar en het publiek er was. De ontvangst
was warm, hartelijk, vriendschappelijk en
de kunstenares voelde dit intuitief. Zel
den was een concert zoo goed verzorgd
wat het programma betrof en ook de op
komst van het publiek was grooter dan
men bij de'door den heer Leewens geor
ganiseerde concerten dezen winter ge
wend is. Hetgeen echter nog, niet zeggen
wil, dat de zaal uitverkocht waa
Voor de vijfde maal komt d'e kunste
nares naar Helder om te conoerteeren,
onze stad is de derde plaats, waar zij op
treedt bij deze tournée. Helaas is haar
moeder, die bij vorige gelegenheden haar
altijd chaperonneerde, in Engeland achter
gebleven; de muskieten van ons zonnig
Lnsulinde hebben haar malaria bezorgd,
en zij kon thans haar dochter niet ver
gezellen.
Miss Parlow dan begon met een oom
positie van E. Lalo, eene symphonie es-
pagnole, en reeds dadelijk had zij, zooals
wij' zagen, oontact met het publiek. De
dankbaarheid steeg weldra tot enthousias
me; het anders zoo kalme en gereser
veerde Heldersche publiek liet zich he
denavond drijven op de geestdrift van der
kunstenares wonderlijk spel. Het andante
van dezen Franschman was verrukkelijk,
het allegro van een brillante geestigheid,
die de verrukking aan het eind reeds tot
een ovatie deden aanzwellen. En miss
Parlow speelt dat alles met een kalmen
eenvoud en een gemak, die telkens weer
verwondering en ontroering wekt. Mach
tig was, na dit nummer van Lalo, het
Poèmo van Ghausson.
Nu de pauze» volgden een zevental) klei
nere, zeer uiteenloopende stukken; van
den 18en'-eeuwschen Pugnani tot den he-
dendaagsche Goldmark doorliepen wij
verschillende stadia van viool-composi
ties. Het valt moeilijk ze alle te bespre
ken; er waren virtuose nummers (Russi
sche liederen van Winieawski met varia
ties in verrukkelijke flageolet-tonen; een
donkere Hongaarsche dans van Brahms
Joaohim), een fijn sprookje van Oyrill
Soott (Lotusland), een wilde dans van
Erelsler (La Gitana), een Slavische
melodie van Dvorak, enz.
En miss Parlow had aan het slot een
formeele ovatie in ontvangst te nemen
waarvoor zij dankbaar en aangenaam go-
troffen, dankte.
Haar partner, ©en jonge man, Theo
van der Pas, was zooveel als een lot uit
de loterij voor de kunstenares. Zoo'n be
geleiding op den fraaien Kaps-vleugel
der firma Goldschmedling, zoo'n absolute
aanpassing aan de violiste, zulk een mu
zikaal en gevoelvol spel heeft ©en groot
aandeel gehad in het welslagen van dezen
avond. Vooral de introductie's bij. de doe
len der symphonie van Lalo waren piano
recitals op zich zelf. Prachtig was die
voor het statige andante, buitengewoon
geestig en origineel die voor het allegro,
Het was de lezer heeft dit nu al wel
begrepen een prachtige avond, ook
voor den heer Leewens, die hiervan zoo
veel pleizier beleefd heeft. En wij roepen
het miss Parlow na ten afscheid1: „Tot
weerziens, for the sixth tijnel" Want Hel
der heeft ©n houdt toch altijd een pen-
chant voor deze Canadeesche.
'A propos: men verwijt ons 'mannen wel
dat wij nimmer weten hoe een vrouw ge
kleed is. Welnu: miss Parlow bad een
kleed aan van goudbrocaat, uiterst een
voudig, zondier eenige versiering dan een
blauw satijnen gordel en één enkele camée
of ander juweel.
Kerst-Oratorium.
Naar wij vernomen zal die Chr. Zang-
veroenigiiig „Zingt den Heere" en Luth.
Gem. Koor op Donderdag 11 Deo. a.s. in
die Geref. Kerk (Spoorstraat) een oonoeri;
geven waar zal worden uitgevoerd een
Kerst-Oratorium van IL Barth, voor soli,
koor en strijk-orkest en piano.
De heer O. Riemers, Theol. OamcL, za!
daarbij ©en inleidend woord spreken om
de beteekenis van het koorwerk te ver
duidelijken.
Zij, die het werk* „Jephta" door deze
koren hebben hooren uitvoeren zullen ze
ker niet verzuimen ook bovengenoemd
Oratorium te gaan hooren.
Ingezonden Mededeellng.
Een verklaring van Minister Aalberse.
in de Tweede Kamer-zitting van Dins
dag deed de voorzitter mededeeling van
een ingekomen bericht van den Minister
van Arbeid, dat hij zich in verband met
de stemming over het amendent-Boon in
zak© d© subsidieering van de Kweekschool
voor Vroedvrouwen te Heerlen en de ver
klaring van den heer Schokking dienaan
gaande nader wenscht te beraden wat hem
te doen staat en dat hij in verband daar
mee heeft verzocht de behandeling van
zijn begrooting op te schorten.
(Zie verder Tweede Kamer).
Het Nederl. Oorrespondóntiebureau in
Den Haag meldt:
In goed ingelichte parlementaire en poli-
.ieke kringen wordt een aftreden van mi
nister Aalberse, als gevolg van de aanneming
van bet amendement-Boon inzake de subsi
dieering van de kweekschool voor vroed
vrouwen te Heerlen, niet zeer waarschijnlijk
geacht; men meent veeleer, dat ter rechter
zijde naar een modus vivendi wordt gezocht
Boiterwet
Het voornemen bestaat, in de Boterwót
eenigé aanvullingen te brengen, o. m. be-
-reffende de aanduiding van margarine. Het
ligt niet in de bedoeling, een voorschrift op
,e nemen, waarbij de verkoop van boter en
margarine in diezelfde lokalen wordt ver
boden.
De Kamerverkiezingen.
Voor de inneming van de eerste 12 plaat
sen op de candidatenhjsten voor het lidmaat
schap van de Tweede Kamer hebben de Ka-
merkieskringfederaties en afdeelingen van
den Vrijzinnig-Democratischen Bond in al
fabetische volgorde de volgende 27 personen
voorloopig candldaat gesteld: mr. S. J. L.
van Aalten, Rotterdam; E. ,J. Abrahams,
Amsterdam; mr. P. O. Andreae, Sneek;
mevr. mr. B. BakkerNort, Groningen; H.
B. Berghuis, Utrecht; mr. H. F. de Boer,
Rijswijk (Z.-H.); G. Bolkesteln, Amsterdam;
E. Bredewout, Zwolle; J. Dekker, Utrecht;
F, E. H. Ebels, Nieuw-Beerta; dr. ir. J. van
Hettinga Tromp, Katwijk a/Zee; mevr. W.
H. B. van' Itailievan Embden, Leiden; mr.
A. :M. Joekes, 's-Gravenhage; mr. M. S.
Kalma, Assen; Th. M. Ketelaar, Amster
dam; A. Koolman, Amsterdam; D. Kooiman,
Punüerend; mr. H. P. Marchant, 's^Graven
hage; mr. P. J. Oud, 's-Gravenhage; dr. J
B. O. Persenaire, Nijmegen; dr. A. van
Raalte, Amsterdam; mr. A. E. von Saher
Amsterdam; A. M. van Schenk Brill, Tiel
dr. J. J. T. Spaargaren, Aartswoud; KI. d'e
Vries Szn., Amsterdam; Jac. Weileman
Krabbondijke, en II. Zeeman, Stompetoren
Uit deze lijst van personen zal thans de
geheele partij bij referendum de 12 defini
tieve candidaten aanwijzen. De stembiljet
ten worden daartoe dezer dagen aan alle
leden van de partij, toegezonden.
Voor ©en candldatuur hebben bedankt
mevr. W. A. L. Ros—Vrijman, Den Haag;
mevr. O. A. Kluyver, Den Haag; en de hee-
ren prof. dr. D. van Embden, Amsterdam;
prof. mr. R. Kranenburg, Amsterdam; mr.
J. Limburg, Den Haag; G. Oosterliaan, arts
in Den Haag; mr. W. H. M. Werker, Den
Haag, en J. Wuite, Huizum.
Staatsbegrooting 1925.
Verschenen is de Memorie van Antwoord
aan de Tweede Kamer over de begroeting
van Bïnnenlandsche Zaken en Landbouw.
Wij ontleenen het volgende er aan:
Dat bij de 'besteding van- de in het vorig
jaar beschikbaar gestelde gelden voor den
steun aan Nederlanders in Duitschland veel
te royaal zou zijn te werk gegaan, zooals
eenige leden haddten vernomen, meent de
minister te moeten betwisten. Bij een on
dersteuning als waarvan hier sprake is, zijn
onregelmatigheden nimmer geheel' te voor
komen eü deze hebben zich ook ln enkele
gevallen voorgedaan. In het algemeen is
echter van misbruiken, volgens den minis
ter, niets gebleken.
De meening, dat het loon bij de werkver
schaffing over het algemeen te laag is, ban
de minister niet doelen. Integendeel, hij' is
van oordeel, dat de loonen in het algemeen
eer te hoog dan te laag zijn. Slechts het feit,
dat ook bij; de werkverschaffing het loon zoo
danig dient te zijn, dat de te werk gestelden
in hun noodzakelijk levensonderhoud kunnen
voorzien, weerhoudt hem in menig geval tot
verlaging over te gaan.
De instandhouding vani den vischstand in
de Noordzee maakt reeds sedert lang een on
derwerp uit van onderzoek bij den Perma
nenten Int. Raad voor het onderzoek van
de zee, In welken Raad Nederland' door twee
gedelegeerden.' wordt vertegenwoordigd.
Mooh-t dit onderzoek den Raad aanleiding
geven tot het doen van definitieve voorstel
len tot het invoeren (van internationale rege
lingen betreffende de bevisschlng der
Noordzee, dan zal de minister ernstig na
gaan, of er voor ons land aanleiding bestaat
zich bij een zoodanige regeling aan te sluiten.
Hef Alg. NetL Vakverbond.
Naar aanleiding van dien brief van het
N.V.V. van 1 Dec. LI. aan het A.N.V. heeft
laatstgenoemd Verbond een volgende schrij
ven aan het N.V.V. gezonden, waarin het
zegt:
In den brief van 26 Sept. deelt u mede,
dat de destijds ontworpen „fusie-voorstel
len" door ons Verbond zijn verworpen, in
dien van 1 Dec. 'heet het, dat ons Verbond
het „beginselprogram^" heeft verworpen.
Noch het een, noch het ander is juist. Ons
Verbond heeft, zooals u trouwens bekend1 is,
daarover zelfs niet gestemd;, maar op 23 Mei
1922 besloten uw en ons bestuur tezamen.,
dat:
het fusierapport en de daarop betrekking
ebbende voorstellen van de agenda's der
Vakcentrales en aangesloten bonden dienen
te worden afgevoerd".
Wij' verwijzen u hiervoor naar uw eigen
orgaan „De Strijd", no. 14 van 8 Juni' 1922,
voorpagina.
Wij constateeren hierbij; tevens, dat u niet
op de door ons gestelde vragen ln uw laatste
schrijven en evenmin in dat van 26 Sep
tember entwoord geeft;
De brief besluit:
„Mocht uw Verbond niet voornemens zijn
zijn relaties met de S.D.A.P. te wijzigen,
overeenkomstig het beginselprogram 1922",
dan zal uwerzijds toch wel geen bezwaar be
staan dit mede te doelen.
„Indien wij 24 Deo. hieromtrent niets
naders van u hebben vernomen, dan zullen
wij moeten aannemen, dat u beide vragen,
door ons gesteld, ontkennend beantwoordt."
De arbeidsvoorwaarden in het haven
bedrijf.
„Hot Volk" verneemt, dat de R.-K en
Christelijke bonden van transportarbei
ders besloten hebben een brief aan de
scheepV-iiartvereexiiginigen „Noord" en
„Zuid" te richten, waarin verzocht wordt,
de onderhandelingen over de arbeidsvoor
waarden met genoemde organisaties te
willen heropenen, thans op dien grondslag
van het door deze bonden voorgestelde
loon van f 6.80 per dag voor de losse en
van 29.50 per week voor de vaste ha
venarbeiders.
Uit de R. K. Staatspartij.
„De Tijd" ontving het onderstaande be
richt:
„Naar wij vernemen, zou mr. A baron
van Wijnbergen in parlementairen kring
als zijn voornemen te kennen hebben ge
geven, zich bij de volgende verkiezingen
niet meer voor het lidmaatschap der Twee
de Kamer beschikbaar te stellen."
Bij informatie hij den heer Van Wijn
bergen deelde deze aan het blad mede,
dat bovenstaand bericht geheel uit de
lucht is grepen. Hij kwalificeerde het als
„malligheid".
De werkïoozenkassen.
Naar de .JVIsb." verneemt zal de poging,
welke de wethouders der vier groote ge
meenten kort geleden bij den minister van
Arbeid deden om. voor de werkloozenkas-
sen door verhoogimg der Rijksbijdrage
een langeren uitkeeringsduur te verkrij
gen, niet tot het gewenschte resultaat lei-
cjen. De Minister moet n.L niet voorne
mens zijn aan dit verzot k te voldoen, om
dat hij het onjuist acht, dat een hoogere
bijdrage dam honderd procent wordt ver
strekt.
De verplaatsing van dien Belg. loodsdlenst
te VJlsslngem.
De Brusselsche „Libre Beigique" wijd
aan de verplaatsing van den Belgischen
loodsdienst naar Antwerpen ©en artikel
waarin wordt betoogt, dat de Belgische
kust als loodabasis had dienen te worden
verkozen. De vereeni-ging van loodsperso-
neel heeft trouwens tegen de 'genomen
beslissing verzet aangeteetoend op gromc
van het verzwaren van den dienst en het
toenemen der moeilijkheden. Het blad
wijst verder op de groote besparingen aan
kolen en personeel die zouden zijn gedaan
op de kust en noemt den genoemden maat
regel een stap meer naar de ontwrichting
van den Belgischen loodsdienst, ontwrich
ting, die de Hollanders heeft In staat ge
steld het aantal door hen geloodste sche-
-pen van 22 tot 42 in Octobor op te
voeren. De Hollandsche loods is een1 goed
patriot; „zal" zoo vraagt het blad
„zijn regeering ons zeggen waarom zij
millioenen .guldens uitgeeft om dezen
dienst te Vlissimgen te versterken?'1
De bebouwing van de Vijzelstraat te
Amsterdam.
Het „Hbl." verneemt, dat door het archi
tectenbureau Gulden en Geldmaker voor de
bebouwing van het derde gedeelte van de
Vijzelstraat tusschen Keizersgracht en Prin
sengracht, met B. en W. wordt onderhandeld,
namens het bekende modehuis de „Prin-
teraps" te Parijs. Binnenkort wordt over de
erfpachtsvoorwaarden voorloopig beslist.
Secretaris K. v. K. voor Utrecht
Öp 1 Januari as. komt de functie van
secretaris der K. van K. voor Utrecht en
omgeving vacant door het ontslag van den
heer mr. R. A. Vogelsang.
Tot 1 Decembei' was er gelegenheidl om
voor deze betrekking te solliciteeren.
•Er zijn niet minder dan ruim drie hónderd
sollicitatiebrieven ingekomen, onder welke
van hoofdofficieren, hooggeplaatste ambte
naren der rechterlijke macht, advocaten, enz.
Dit jaar wordifc de benoeming niet meer
verwacht
Hef weer Is November,
Hef Kom. Ned, Meteor. Instituut publi
ceert het volgende voorioopige overzicht
van het weer in November:
Gemiddeld over de geheele maand week
de dageljjksche maximum-temperatuur
weinig van die normale af eni was het mi
nimum ongeveer een graad Celsius er bo
ven. De tweede dekade was 3 graden te
koud. De derdie echter 8 h <4 groden to
wann.
De neerslag, gemiddeld over het ge
heele land, bedroeg slechts 24 millimeter
tegen 69 normaal (in het Noorden was de
regenval het geringst). Daarentegen had
Vaals 77 en Axel 40 millimeter.
De Bilt had 78 uren met zonneschijn
tegen 68 uren normaal.
Schoolplaten Wlelrtjdersbond.
De A.N.W.B., achter welke initialen zich,
zooals ieder Nederlander weet (dient te we
ten althans) de Algemeene Ned'erlandsche
Wielrijdersbond verschuilt, is een der prachr
tigste bonden in ons. land, waarop wij met
reden trotsch kunnen zijn. Het is de Wiel
rijdersbond, die overal' in den lande zijn dui
delijke en sierlijke afstandswijzers heeft ge
plaatst, welke voor den toerist van zoo on
schatbaar nut zjjn, en steeds nog is de Bond
bezig het belang van den wielrijder (dat is
dus, gezien het feit, dot de jonggeboren Ne-
deriandertjes tegenwoordig per fiets ter
wereld komen, van ons allen) te bevorderen
door aanleggen en onderhouden van wegen,
plaatsen van handwijzers, enz.
Dat de Bond hij het toenemend verkeer
op de straten en de daarmee gepaard gaande
gevaren niet zou stilzitten, was te denken.
Thans zal hjj een serie schoolplaten uitge
ven, waarin den jongens en meisjes reed»
vroegtijdig de regels van den weg geleerd
worden. Aanschouwelijk wordt hierop aan
getoond hoe gevaarlijk het spelen op straat
is en het zich niet strikt houden aan de re
gels voor den weg. Het onderwijzend perso
neel kan aan de hand van deze platen de
regels bespreken en op de gevaren wijzen.
De Bond heeft van de zijde der Regeering
bereids instemming gekregen met deze uit
gave en wendt zich thans tot gemeente- en
schoolbesturen om de platen 'ingevoerd te
krijgen en ze te doen ophangen in de lokalen.
Het zijn zes verschillende platen, in zeven
kleuren gedrukt, welke worden geleverd te
gen den kostenden prijs (plus verzendings
kosten), mi. 0.46 per stuk onopgeplakt en
ƒ1.15 opgeplakt en gereed ter ophanging.
De eerste serie van dirie platen' zal zoo spoe
dig het aangevraagde aantal bekend is, wor
den aangemaakt en verzonden. De platen
zjjn geteekend door B. vain Vlijmen en stel
len aardige tooneeltjes voor uit het kinder
leven; zij' zullen in elk schoollokaal- een goed
figuur maken, Het adres van den Bond is
Parkstraat 18, 's-Gravenhage.
TWEEDE KAMER.
In de vengadiering van Dinsdag 'kwamen,
na eene regeling van werkzaamheden, aller
eerst aan de orde de stemmingen over en
kele amendementen. Het amendement-
Bakker—Nort op begrootingsartikel 149
wordt verworpen met 60 tegen 25 stemmen;
het amendement-Boon op art. 157 (vroed
vrouwenschool te Heerlen) wordt aangeno
men met 46 tegen 89 stemmen. Naar aan
leiding van deze stemming werd namens
minister Aalberse aan het eind der discus
sies eene verklaring voorgelezen, waarin
deze zegt zich ten aanzien van het gevallen
votum te willen 'beraden omtrent zijn
verdere houding en dientengevolge schor
sing vraagt der verdere debatten over het
i: hoofdstuk Justitie.
Hetgeen tot 's Minister» houding aanlei
ding gal, is het volgende:
Aan de rijksvroedvrouwenschool te Heer
len was reeds een subsidie vant bijna
170.000 toegekend'. Op de begrootirig voor
1926 was door Minister Aalberse dit subsidie
met niet minder dan 80.000 verhoogd. Ter
wijl tal van andere subsidies voor de volks
gezondheid (lupusbestrijding, kinder-her-
stellings- en vacantiekolonies e.d.) werden
Ingekrompen. Ja, zelfs zou, mogen wij de
„N. Rott. Crt," gelooven, een andere vroed
vrouwenschool, n.1. die te Groningen, die
reeds geruimen tijd 'bestond, zijn bezweken
onder de zware voorwaarden, welke door
dezen Minister werden gesteld. Er is daar in
Limburg, volgens dit blad, zoo luchtig op
los gebouwd), dat een kapitaal van- millioenen
werd vastgelegd en liquidatie, opheffing of
reorganisatie dus allerminst een kleinigheid
moet worden geacht. Er is een doorgangs
huis voor gevallen meisjes bij, dat juist de
andere moeders- schijnt verre te houden, en
een kliniek, welke volgens minister Aalberse
zelf in- „een ongelukkig jaar" zoo weinig be
vallingen te zien gaf, dat bij zelf reeds ver
mindering van het aantal leerlingen, in ver
houding tot het aantal verlossingen, heeft
moeten overwegen. Dat alles heeft schatten
gekost en door garanties enz. is de staat
voor groote bedragen aansprakelijk.
Een nader onderzoek, dat men den Mi
nister reeds in de vorige vergadering in over
weging gegeven had, achtte hij overbodig.
Van een suppletoire 'begrooting, de red
dingplank, die de heer Scheur er den
Minister toewierp,, wilde deze 'bewindsman
niets weten.
De heer Boon nu had voorgesteld'- het
subsidie met f 80.000 te verminderen, en
toen nu de heer S c h o k k i n g (c.-h.) kwam
verklaren het met dat amendement eens te
zijn, was het pleit beslist.
Nochtans verraste de ministerieele veririar
ring, op drogen, nuchteren toon door den
president der Kamer, mr. Kooien, heelemaal
aan het eind, toen nog slechts weinig Kamer
leden aanwezig waren, gedaan, de Kamer.
De chr.-hist. werden ter rechterzijde door
nog vier fliiiti-revolutionnairen gesteund.
Afgewacht dient nu te worden of Minister
Aalberse inderdaad zal heengaan.
)Wij zijn intusschen reeds op de discussie»
vooruitgeleopen. Want na de aanneming van
het amendement-Boon werden de algemeene
beschouwingen over hoofdstuk Onderwijs
voortgezet.
Mej. Westermam opende het debat
en verdedigde opnieuw de instelling van eed
nieuwe bevredigingsrommiesie, die dan te
vens een bezumigings-commissle zou wezen.
De christelijk-Mstorische afgevaardigde
B a k k e r echter moest daarvan ook nu nog
niets hebben en de anti-revolutlonnair Van
der M o 1 e n stelde de vraag, of de Onder
wijsraad1 dit werk niet evengoed' kon doen.
Herziening van de Schoolwet achtte overi
gens ook. deze onderwijs-speciallteit nood
zakelijk, al was hij evenals mr. Rutgers
de meening toegedaan, dat de vertegenwoor
digers van' den Vrijheidsbond geenszins zoo
warme en betrouwbare onderwijspacifisten
waren, dat een accoord met hen geenerleJ
gevaar opleverde. Anderzijds wantrouwt mej.
Westerman de leden der rechterzijde zoo
lang zij, slechts aarzelend en met veel voor
behoud een woordje van critiek over de
voortgaande schoolsplitsing durven zeggen
eri trachten, het openbaar onderwijs aan
sprakelijk te stellen voor de door hun geest
verwanten bewerkstelligde ontvolking van
de neutrale school.
En met tvelke middelen! Geknoei met
handteekeningen, partijdige besluiten van
rechtsche gemeenteraden! Daarover heeft de
sociaal-democratische afgevaardigde Van
Zadelhoff een 'boekje opengedaan! Ech
ter wilde dit Kamerlid mej'. Westerman aller
minst toegeven, dat de afschaffing van 'het
ambulantisme op de openbare school afkeu
ring verdient.
Laatstbedoelde heeft overigens niet alleen
hieraan de daling van het peil van het lager
onderwijs toegeschreven. O. a. zit het haar
ook dwars, dat het Fransoh uitgebannen
werdl Treedt de minister haar niet tegemoet,
dan komt zij zelf» met een desbetreffend
init&tief-voorstal
I
Openbare aanbesteding.
t
De steun aan Nederlanders in
Duitschland. Subsidie voor
werlwerschaffüng. De vis-
scherl) op de Noordzee.
