T
VIERDE EN LAATSTE BLAD
VAN ZATERDAG 31 OCTOBER 1925.
HET ELECTRIdTEITSBEDRIJF.
UITGAVEN. (Verlieten).
h
t- c
9
2 o
S
O
10
12
18
14
15
16
17
18
1- .5
a
ie
z
Omschrijving.
Stroominkoop
Huur transformato'rhuisjes
Huur meters in de huisjes
Erfpachtscanon
Salarissen techn. dst f 6565.80
Aften laste straatverl. 260.92
Salarissen Comtp. dienst
Arbeidsloonen f 7960.89
Af: t. laste straatverl. 1854.67
Aandeel in het door de Ge
meente te storten bedrag
t. b.v. pensioenfonds.
Onderhoud:
Geleidingsnet
Huisaansluitingen
voor muntelectr
Meters en meterklokken
Muntmeters
Gereedschappen en werkt
Inventaris
Rijwielen
Aandeel in de kosten (onderh.)
vrachtauto
Aandeel in de kostèn
meet-teekenkamer
Omwisselen transformator en
meter in het huisje aan de
Doggersvaart
Af: Betaalde kosten vooron
derhoud muntinstallatie
Onkosten
Drukwerken techn. dienst
compt.
Kantoorbeh. techn. dienst
compt.
Reis- en verblijfkosten
Port- ëa plakzegels
Advertentiekosten
Kosten commissie-vergade
ringen
Bibliotheek techn. dienst.
Telefoon- en telegramkosten
Belasting en verzekering
Dionstkleeding
Emballage
Ten behoeve Eleotr. Koegras
Diversen
Aandeel in de kosten der O. B
en O. K.:
a. Algemeene kosten
b. Verificatiekosten
Bijdrage aan de Gasfabriek
in het onderhoud der Di
recteurswoning
Vergoeding aan de Gasfabr,
voor het medegebr. kantoor
en magazijn
Afschrijvingen
Rente
Gereserveerd afschr. op dub
posten
Onvoorzien
Voordeelig saldo
Totaal
Be gr 00 tin gs-
ctjfers.
Werkelijk
uitgegeven.
100.-
100.-
60.-
80.-
100.-
80.-
26.-
10.-
60.-
25.-
20.-
10.-
16.-
10.-
f 2087.50
650-
50056.85
4887.16
800.-
108.-
6804.88
4600
6106.22
1246.77}
8080.-
f 420.67}
98.90}
4.82}
295.59
0.60
189.21
10.61
285.02
58.40
195.-
f 1528.78}
17.16
625.—
2687.60
210.-
f 197.98
166.88
7.70
29.72
84.80
47.40
2.-
25.28
40.88'
69.66
852.58}
1K85
15A10
108.71
f2549.08
660.-
f 182020.-
f 46927.61
8890.15
278.12
6258.40
5822.90}
8074.67
1448.87
1611.57}
1848.79}
8199.08
210.-
60.64
44008!l2
f 161857.06}
ONTVANGSTEN. (Winsten).
Omschrijving.
STROOMVERKOOP aan
a. Particulieren:
voor verlichting
voor kracht
Levering over muntmeters
Dubbeltarief
in den spertijd
buiten
Grootverbruikers:
in den spertijd.
buiten
Kermis
b. Gemeente Helder:
Verliohting gebouwen
M M 1° en
buiten spertijd
Straatverlichting
0. Militaire waobten:
Voor verliohting
if ff in en
bulten spertijd
d. Kustverliohting te
Huisduinen
e. Eleotrifioatie
Koegras:
Voor verlichting
kracht
Over dubbele tariefmeters
in den spertijd
buiten
Voor straatverlichting.
1. Zuiderzeewerken
Vergoeding door het $£in. v.
Marine
Voor eventueele verhooging
der max. belasting van de
Kustverliohting te Huis
duinen,
Aandeel in de opbrengst
stroomverkoop aan groot
industrie door het P.E.N#
Me ter huur
Werk voor derden
Gekweekte rente b/d Oentr.
Kas
Gekweekte rente van nog
beschikbaar kapitaal voor
uitbreidingen
Boeten
Totaal ontvangst
Begrotings
cijfers.
Werkelijke
ontvangst
f92000
8600
2600
1620.
600.
560.
2990
1800
2480
T600
2400
4800
2000
890
f 128020.-
P.M.
160.-
8750.—
700.-
P.M.
P.M.
I 182630.-
178645.01
2589.40
2688.88
28886.76
9027.44
918.16
8060.88
1247.18
1182.80
769.00
249.20
728L
1087.60
824.64
68.80
1607.40
2682.56
662.78
478.70
417.92
800.40
1882.62
f 141292.75
119.78
4552.75
1068.36}
640.46
8787.01
11.-
f 161867.06}
f veest te zijn 365 K.W. of voor
1921
192a
1923
1924
158.2
35 7
36.4
18.9
P
Immers kan gevoegelijk Worden gezegd,
dat die abnormale stijging een hoogere uit
gaaf van omstreeks f 1875 heeft veroor
zaakt. Bovendien heeft de gemeente voor
de controle zelf meters geplaatst. Wat het
resultaat dezer afzonderlijke meting is,
wordt niet vermeld. Heeft dit verschillen
opgeleverd? Hoeveel? Ten voordeele of ten
nadeele van de gemeente? Het verslag geeft
daarop geen antwoord. Wel blijkt daaruit,
dat die hooge belasting is te constateeren
in de laatste twee verslagjaren in de maand
November; daarvoor in December, waaruit
mag worden afgeleid, dat die hooge belas
ting wordt veroorzaakt door de St. Nico-
laas-drukte. O. i. pleit een en ander voor
de invoering van een vast-recht-tarief, om
dat daarin zit een factor, waarmede het
bedrijf zich dekt. Immers is wel de gemid
delde prijs van den electrischen stroom
over bet geheele jaar per K.W.U. 25.33
cent, doch in November' moet het bedrijf
belangrijk meer dan den verkoopsprijs be
talen. Hiermede stappen wij van de be-
f'
in 1921 f 67.99
1923 159.19
in 1923 ƒ233.01»/,
1924 420.57»/,
In het gezicht van deze cijfers vraagt
men zich af waarom er voor dit onderhoud
3000 op de begrooting wordt gezet. Of
is de technische leiding van meoning, dat
Zooals reeds is gemeld, zijn de jaarver-
silagen van de bedrijven over 1924 versche
nen. Daar die verslagen slechts aan enkele
personen worden uitgereikt, meenen wij
goed te doen den ingezetenen meer in het
algemeen het een en ander daarvan te ver
tellen, waarbij wij ons zullen veroorloven
omtrent den looo van zaken ons oordeel
uit te spreken. Wij zullen ditmaal* begin
nen met het Electriciteitsbedrijf.
Teneinde nu de lezers een en ander om
trent den toestand van dit bedrijf te kun-
nep vertellen, meenen wij goed te doen de
Verlies- en Winstrekening over 1924 in
zijn geheel te moeten opnemen, opaht wij
later gema^celijker aan de hand daarvan
de onderdeelen kunnen bespreken. Doch
wij hebben aan die cijfers van de Verlies-
en Winstrekening toegevoegd de Begroo-
tings-cijfers, zoodat men tevens zal kunnen
nagaan in hoeverre bij de raming der in-
komsten en uitgaven met de werkelijkheid
ia rekening gehouden.
'Uit nevenstaande Verlies- en Winstre
kening blijkt in de eerste plaats, dat op een
totaal uitgaaf van 107.348.941/, een
winst wordt gemaakt van f 44.008.12 of
41
Nu hebben wij wel eens in de bladen
verschillende lijstjes aangetroffen, vermel
dende de winsten van diverse particuliere
ondernemingen om daarmede te demon-
•treeren hoe de consumenten worden ge
plukt door het particuliere kapitaal, todi
lang niet altijd troffen wij daarbij aan het
verschijnsel, dat die onderneming» meer
dan 40 winst hadden gemaakT Het
schijnt echter bij onze vertegenwoordigers
in den Raad geheel niet vreemd gevonden
te worden, dat een gemeentelijk bedrijf zoo
de consumenten plukt, dat een dergelijke
winst wordt verkregen. Althans hoort men
daarover geen stem opgaan. Want blijkens
het rapport der Raadscommissie wordt
voorgesteld om de Balans en Winst- en
Verliesrekening goed te keuren.
Ook wordt meermalen bij het bespreken
van de winsten der particuliere onderne
mers er op gewezen, dat blijkbaar de aan
deelhouders in die ondernemingen zich bit
ter weinig om de zoo zeer noodzakelijke
kapitaalvorming bekommeren (een onder
werp waarvan thans een ieder den mond
vol heeft), doch de winsten aan het
bedrijf onttrekken. Dat dit bij een gemeen
telijk bedrijf "insgelijks geschiedt, zonder
zelfs met eenige belangrijke factoren reke
ning te houden, die hier zeker nu het
nog mogelijk is voor kapitaalvorming
pleiten, laat men ook zonder meer pas-
seeren.
Oppervlakkig beschouwd zal men ge
neigd zijn te zeggen, dat in de toegepaste
afschrijving reeds voldoende kapitaalvor
ming is verdisconteerd, doch dit is in wer
kelijkheid niet zoo. Een en ander hopen
wij nader bij' het bespreken van de onder
deelen aan te toonen.
Als logisch verschijnsel blijkt uit deze
Verlies- en Winstrekening, dat de posten
van in- en verkoop van de electriciteit de
voornaamste posten zijn, welke die verlies-
en winstrekening beheerschen. Bij nadere
beschouwing zal het den aandachtigen lezer
opvallen, dat de post van den stroomver-
koop 13.272.75 hooger is, dan geraamd,
terwiji de uitgaaf voor stroominkoop
3128.74 lager blijft danjs geraamd. Im
mers zou men mogen verwachten, dat in
dien er, zooals nu, zoo'n belangrijk bedrag
meer wordt ontvangen dan geraamd als
gevolg van het feit, dat er in 1924 meer
electriciteit is verkocht dan waarop is, ge
rekend, dat dan ook als gevolg van dien
noodzakelijk daaruit voortvloeienden ver
hoogden inkoop van electrischen stroom, de
geraamde uitgaafpost voor dit doel te laag
zou zijn geweest, want er is immers ook
op zooveel minder stroominkoop gerekend.
Dat desniettemin toch nog aan inkoop van
electrischen stroom f 3128.74 minder
wordt uitgegeven dan btj de raming op was
gerekend, toont aan, dat die raming niet
al te serieus was opgezet. Iets waarop wij
trouwens reeds vroeger in dit blad hebben
gewezen bij de behandeling van de begroo
ting voor 1925, om te betoogen, dat de
elektriciteitsprijzen best konden worden
verlaagd. En, zooals bekend, dan ook is
toegepast. Nu ziet men aan de hand der
feiten de waarheid van ons toenmaals ge-'
leverd betoog. Toch is het niet onaardig
dien geraamden inkoop naast de werkelijke
uitkomst te zetten.
Geraamd Werkelijk
Netto te leveren hoe- in K.W.U.
veelheid electr. stroom 36900 424024.7
Net- en meterverliezen 41000 36276.8
Transformatorverliezen 87600 77508.0
497600 537809.0
Dus ondanks den hoogeren verkoop aan
electriciteit nog minder verlies aan net- en
meterverliezen. Op die net- en meterverlie
zen komen wij later terug. De verhooging
van de volgens het contract te - betalen
meerdere kosten als gevolg van de prijzen
van de kolen, welke noodig zijn bij het pro-
duceeren van elecftriciteit, is geraamd op
1.35 cent per K.W.U. of voor 497000
K.W.U., welke geacht werden totaal te
moeten worden ingekocht, een bedrag van
6717.60. De werkelijkheid is, dat voor
den totaal inkoop van 537^09 K.W.U. een
toeslag moet worden betaald van 0.7075
cent of totaal 3805.24. Voorts is geraamd
dat er een maximaal-belasting zou optre
den van 370 K.W. of voor 32.250.in
werkelijkheid blijkt de maximale belasting
6C
3
11
x) te
0
3-3
Remise-kosten
2000.—
150.
26.-
850.-
160.-
100.-
100.-
25.-
180-
60!-
600-
14865.97
18821.88
200.-
500.-
18121.82}!
600.-
14478.77
18864.56
8280
£128.74 beneden.
p twee van deze onderdeelen wenschen
30.933.69. Hoewel de werkelijke con
sumptie of verkoop de raming met ongeveer
55000 K.W.U. of 15% overtrof, bleef
niettemin de uitgaaf door deze opgedreven
j-aming der kosten voor den inkoop, daar
wij nu in het bijzonder de aandacht te ves
tigen. Dat zijn de net- en meterverliezen
en de maximale belasting. De net- en me
terverliezen waren in:
1921 18774 K.W.U. of 8.88
1922 17995 6.404
1923 19153 5-i
1924 36276.8 7.88
Er is dus in 1924 bijna een verdubbeling
van het aantal K.W.U. te constateeren ten
opzichte van 1923 en zelfs zoo sterk, dat
de normale gang der telken jare te consta
teeren verlaging van het percentage van
het verlies, ineens met bijna 3 naar bo
ven gaat Waar ligt de verklaring van dit
abnormale verschijnsel?
In 1924 is begonnen met dè voorziening
van electriciteit in het Koegras. Daartoe
is kabel uitgelegd in totaal met een lengte
van 30 K.M. In het geheele overige ge
deelte van de gemeente was tot 1924 even
14 K.M., op het einde van dat jaar ruim
15 K.M. kabel uitgelegd. Indien nu die 30
K.M. kabel niet was uitgelegd, dan mag
worden aangenomen, dat de net- en meter
verliezen gestegen waren met eene hoeveel
heid K.W.U. naar rato van het meerdere
verbruik in 1924. Volgens het verslag is
het verbruik toegenomen met rond 19
Dan zouden de net- en meterverliezen heb
ben kunnen bedragen 22793 K.W.U. Dit
komt ook meer nabij de in vroegere jaren
geleden verliezen. (Zie de hierboven opge
nomen cijfers). Nu er echter 30 K.M. kabel
meer is uitgelegd ten behoeve van het Koe
gras, zijn die net- en meteryerliezen ineens
gestegen tot 36276 K.W.U., waardoor mag
worden aangenomen, dat het meerdere ver
lies 4 13483 K.W.U. in hoofdzaak is ver
oorzaakt door die enorme vergrooting van
Set net
Houdt men echter mat dezen factor geen
rekening, dan nog blijkt, dat de electrifi-
catie van het Koegras een belangrijke ver
liespost is voor het bedrijf. Althans blijkt
uit een globale berekening van de afschrij-
waarvoor 5»/, moet worden betaald, en
de inkoop van den stroom ten behoeve der
in dit deel der gemeente verkochte hoeveel
heid electrische energie, dan blijkt, dat rond
12.000.in dit jaar is uitgegeven, waar
tegenover een ontvangst staat (zie Verlies-
en Winstrekening) van f 4832.32, of ruim
f 7000 verlies. De tegenwoordige ver
koopsprijzen zouden dan ook ongeveer 3
maal zooveel moeten bedragen om de kos
ten der electrificatie in het Koegras vol
ledig te kunnen bestrijden. Wij hebben
hiermede geenszins willen betoogen de
noodzakelijkheid om het in die richting te
sturen. Maar wel om aan de verbruikers
even duidelijk te maken de voordeelen van
het Overheidsbedrijf. Een particuliere on
derneming heeft zulke filantropische nei
gingen niet. De gemeente beoogt daar na
tuurlijk mede de economische ontwikkeling
van dit deel onzer gemeente te bevorderen.
Men zou gevoegelijk een principieelen
boom kunnen opzetten ov^j de vraag, of,
indien de gemeente ten behoeve van de ge
meentenaren in het Koegras wonende,
wenschte dat daar electrischen stroom ge
leverd zal moeten worden tegen denzelfden
prijs als binnen de kom der gemeente, het
nadeelig saldo moet worden geleden door
de gemeente of door het bedrijf. Doch
practisch heeft de beantwoording van die
vraag weinig zin, omdat het thans een
kwestie van overboeking zou worden,
want wel zou eerst het bedrijf betaald krij
gen uit de gemeentekas wat moest worden
toegelegd op die levering en daardoor zou
met een gelijk bedrag de winst stijgen, die
mi automatisch in »de gemeentekas wordt
overgeheveld.
Volgens den staat, voorkomende op blz.
105 van het verslag, waren op het eind van
1924 in het Koegras op het net 37 motoren
met een totaal van 123 P.K. aangesloten.
Bij het nagaan van dien staat komt het ons
voor, dat er in het Koegras nog heel wat
zieltjes kunnen worden gewonnen en daar
door de exploitatie van dit deel van het
net meer rendabel kan worden gemaakt.
En nu het tweede punt: de maximaal-
belasting. Wij hebben gesnuffeld naar de
oorzaak der abnormale stijging. En, laten
wij dit onmiddellijk er aan toevoegen, we
hebben die oorzaak niet gevonden. Immers
kan worden gezegd, dat de stijging van de
max. belasting abnormaal is, ails het per
centage van stijging dier belasting hooger
is, dan het percentage, waarmede de ver
koop is gestegen. Men kan dan ook in alle
verslagen van electriciteitsbedrijven waar
nemen, dat het percentage, hier bedoeld,
blijft beneden het percentage van de stij
ging van den verkoop. Tot I924 was dj1
ook bij ons bedrijf het geval, hetgeen uit
de volgende cijfers moge blijken.
Jaar
Percentage stijging
verkoop
maximaal
belasting
54-9
27.3
13-8
22.4
hi
Men ziet hieruit, dat zelfs in 1923 het
-ercentage van de stijging van den verkoop
_ooger was dan in 1922 en toch het per
centage van stijging der max. belasting
voor de hedft lager was. Hoe komt het nu,
dat zoo'n belangrijk verschil in 1924 moet
worden geconstateerd? Wij meenden, dat
hier de kustverlichting de oorzaak van was
geweest. Maar dat schijnt niet het geval te
zijn. Want op den desbetreffenden ont-
vangstpost staat niets vermeld. Waar
ligt dan die oorzaak?'In het verslag wordt
met geen enkel woord dit abnormale ver
schijnsel besproken, 't Komt ons voor, dat
dit toch wel eveu had kunnen geschieden.
schouwing over de stijging der max. be-
lasting af.
Bij nadere beschouwing van de onder
deelen van den stroomverkoop, vermeld in
bovenstaande Verlies- en Winstrekening,
valt het op, dat meer en meer stroom wordt
betrokken over dubbel-tarief-meters. Ter
verklaring hiervan zij medegedeeld, dat
men eenl dubbel-tarief-meter noemt een
meter, waarin twee afzonderlijke meetin
strumenten zijn opgenomen en die afzon
derlijk kunnen worden afgelezen. Die meter
is verbonden met een klok. Zoodra de klok
het tijdstip des avonds passeert, waarin
geacht wordt, dat de speruren ingaan,
treedt automatisch de telling van het ge
bruik in den spertijd in werking, dus het
hooge tarief. Door middel van een pijltje
wat daarheen wijst kan de verbruiker zien
of het verbruik volgens het hooge tarief
in werking is getreden. Des nachts 1 uur
eindigt de spertijd en dan eindigt automa
tisch het meetinstrument van den sper
tijd en treedt buiten-spertijd in werking.
Dus alle electrische stroom, die men vanaf
één uur 's nachts tot (b.v. in November)
des avonds half vijf uur betrekt, betaalt
men voor de helft van den prijs.
Voorts blijkt, dat bij de begrooting ge
rekend is, dat de kustverlichting te Huis
duinen een vol jaar zou zijn aangesloten,
terwijl deze eerst vanaf Juni 1924 heeft
verbruikt. Als men het aantal verbruikte
K.W.U. deelt op het betaalde bedrag, dan
blijkt geleverd te zijn voor 16 cent per
K.W.U. Dat is op het randje van den kost
prijs af. Want vast staat, hoe men ook mag
verschillen in opvatting over den kostprijs
van den stroom voor dien grootverbruiker,
en welke factoren men eventueel al of niet
daarbij in rekening wil brengen, in elk ge
val die verbruiker in verband met zijn
lichtsterkte de maxJbelasting verhoogt.
Hoewel met dit onderwerp niet in ver
band staande, willen wij hier een opmer
king plaatsen over een post, welke voor
komt op de Balans. Er staat n.1. een vor
dering op ten laste van het P.E.N. voor
aanleg hoogspanningskabel HelderHuis
duinen voor 5547-I01/.. Dit is dus de
Jjabel, welke ten behoeve der kustverlich
ting gelegd is van het huisje op de Laan
naar het Pompstation. Maar hoe komt die
op de rekening van ons bedrijf? De hoog
spanningskabels worden toch gelegd door
het P.E.N, zelve? Blijkbaar is van dit prin
cipe in dit geval afgeweken. Maar waarom
staat die rekening dan nog op het einde
van 1924 open? Immers blijkt uit alle ver
slagen, dat het Provinciaal bedrijf bij te
late betaling rente-berekening toepast. Doet
dit nu omgekeerd het gemeentebedrijf ook?
En waarom is dit bedrag niet verrekend
met de betaalde stroominkoop-rekening?
Uit alles tezamen blijkt, dat de ont-
vangstpost van den stroomverkoop in to
taal ruim f 13.000 hooger is dan waarop
bij de begrooting is gerekend, ondanks vrij
ernstige tegenvallers, zooals met de kust
verlichting en de verkoop in het Koegras.
Een meevaller blijkt te zijn de verkoop aan
de Zuiderzeewerken. Een klant niet van
blijvenden aard. Uit het verslag blijkt, dat
met dezen verbruiker een overeenkomst is
gesloten, waarbij is bepaald, dat de elec
trische stroom wordt gdeverd voor 10 cent
per K.W.U. benevens de betaling van den
prijs, waarmede de max. belasting wordt
verhoogd.
De overige ontvangsten blijken niet aan
zienlijk te zijn meegevallen. De levering
aan groot-industrie rechtstreeks door het
P.E.N. blijkt in deze gemeente niet van
veel beteekenis toe zijn. Volgens contract
krijgt de. gemeente van die levering een be
paald percentage. Wij meenen 2In
dien dtt zoo is, dan betrekt de particuliere
groot-industrie ongeveer voor f 4500
stroom. Van hetgeen de Rijkswerf van het
P.E.N. betrekt, krijgt het gemeentebedrijf
□iets.
Van de uitgaven valt het ons op, dat
vrijwel alle uitgaven ten behoeve van sala
rissen en arbeidsloonen lager zijn, dan er
voor was geraamd, behoudens die voor den
Compt. dienst. Is de arbeid van dien dienst
ten behoeve van dit bedrijf zoo belangrijk
toegenomen? Voorts komt ons de begroo
ting aan uitgaven ten behoeve van het Pen
sioenfonds voor een misrekening te zijn
eweest, want in totaal is toch de salaris-
begroot en zou dus mogen
worden verwacht, dat ditzelfde verschijnsel
la
zou zijn te constateeren geweest in de pen
sioenbijdrage.
De uitgegeven bedragen aan onderhoud
zijn in totaal ongeveer de helft lager dan
daarvoor is begroot. De oorzaak is voor het
belangrijkste deel gelegen in de uitgaaf van
f 420.57»/, ten behoeve van het geleidings
net, waarvoor f 2000 ,was uitgetrokken.
Ten behoeve van het ondertioud van het net
is resp. besteed:
