HELDERSCHE COURANT
V.ERDE EN LAATSTE BLAD.
'BINNENLAND
BUITENLAND
VAN ZATERDAG 16 JANUARI 1926.
DE KABINETSCRISIS.
De stand van zaken.
De Tijd schrijft:
Brengt men de aanwijzingen, van ver
schillende zijden verstrekt, met elkaar in
verband, dan moet men wel tot de con
clusie komen, dat in de eerste dagen de
crisis nog niet zal worden opgelost.
Uit anti-revolutionnairen kring ver
neemt men, dat aldaar het compromis
voorstel De Viseer uiterst koel is ontvan
gen. De ohristelijk-historischen zouden er
maar matig mee zijn ingenomen, en zelfs
met het plan rondloopen van hun misnoe
gen ter gelegener tijd openlijk te doen
blijken. Dat onder die omstandigheden bij
de katholieken niet veel geestdrift be
staat, laat zich gemakkelijk begrijpen. Het
moet dan ook niet uitgesloten worden ge
acht, dat weldra dr. De Visser zijn pogin
gen g zal opgeven.
De opdracht zou dan vermoedelijk aan
een ander worden gegeven. Verschillende
namen worden genoemd, o.a.: mr. van
Leeuwen, vioe-president va* den Raad
van State.
Zou ook dat niet lukken, dan pas zou,
naar de meening van sommigen, het mo
ment gekomen zijn voor de Koningin om
het ontslag te weigeren, en zou het kabi-
net-Oolijn terugkeeren, gelijk het kabinet-
Ruys na de Vlootwetcrisis. Alleen de ver
onderstelling, dat dit laatste zou kunnen
gebeuren, wijst er reeds op, in vfelke
moeilijkheden het gemengde votum van
11 November regeering en parlement
heeft gebracht
De „N. Rott Ort." schrijft:
Naar we vernemen, is de kan9 op den te
rugkeer van het kabinet-Colijn ind'erdaad
niet bijster groot. Dit kabinet zou in den
gedachtengang van dén formateur, dr. De
Visser, optreden als een zelfstandig rechtsch
kabinet Het feit echter, dat de ministers,
met welke dr. De Visser uitsluitend in ge
regelde verbinding stond, contact gezocht
hebben met diverse rechtsche fracties, wijst
er reeds op, dat de figuur van een „zelf
standig" ministerie, los van de partijen* het
zij op eigenaardige wijze werd geïnterpre
teerd!, hetzij aan den ministerraad niet bij
zonder sympathiek was. Inderdaad zou het
•kabinet, zijn wij wel ingelicht, liever als par
lementair rechtsch ministerie zijn terugge
keerd, zonder zoogenaamde metamorphose
dus.
Dit bracht raadpleging van de Kamerclubs
mede, van welke die der anti-revolutionnai
ren en katholieken onlangs, gelijk men weet,
zijn bijeen geweest. Mede in verband met die
jongste bijeenkomsten vaneen'tweetal frac
ties schijnen waarborgen gevraagd te zijn,
die vermoedelijk niet te verkrijgen zijn. On
der d'ie omstandigheden moet het (al Is nog
niets officieels bekend en al is ook het aan
gekondigde communiqué der roomsch-katho-
lieke Kamerleden, die zelf over geheimhou
ding klaagden, nog niet verschenen), geens
zins onwaarschijnlijk worden geacht, dat dr.
De Visser in andere richting gaat zoeken,
wellicht zelfs reeds zoekende is. Hij zou
thans een extra-parlementair kabinet, ge
heel of grootendeels uit niet-politieke per
sonen bestaande, op het oog hebben. De
vraag rijst, of deze weg, zoo men meent hem
op te moeten gaan, dan niet reeds in een
vroeger stadium bewandeld had kunnen
worden. Wel toch schijnen de vier Roomsche
ministers, wien aanvankelijk de als compro
mis voorgestelde accrediteering van den ge
zant te Bern bij den Paus niet ver genoeg
ging, later aanmerkelijk te zijn bijgedraaid,
maar toch viel al spoedig te vermoeden, dat
ook op déze basis geen zekerheid van een
stemmigheid en hartelijke samenwerking ten
opzichte van de gezant9chapskwestie aan de
rechterzijde te verwachten viel. En dit
schijnt wel de mimimum-eisch te zijn, die
door meer dan één Kamerclub is gesteld1.
Summa summarum: De crisis is nog
geenszins opgelost. Zelfs hoorden wij een
bekend Kamerlid verzuchten: „Wij zijn nog
even ver als op 11 November 1925". Men
mag Intusschen aannemen, dat de rechter
zijde als zij zelve tot, regeeren onmachtig
blijkt, aan een extra-parlementair ministerie
het regeeren niet onmogelijk zal durven ma
ken. Intusschen is het mede met het oog op
die ontstemming in wijden kring zaak, dat
zoodanig kabinet nu spoedig tot stand komt
De in de pers geuite bewering, dat dr. De
Visser zelf het niet in het leven zou roepen,
daartoe althans niét dén eersten stoot zou
geven, dat hij zich nu zou terugtrekken,
hebben wij niet hooren bevestigen. Wel
wordt in parlementaire kringen dit in
verband1 met een ander persbericht die
meening verkondigd, dat tot weigering van
ontslag van het zittend ministerie (bedoeld
zal wel zijn, een verzoek van de Koningin
aan de zittendé ministers, op hun ontslag
aanvrage terug te komen) niet de minste
Aanleiding bestaat zoolang geen ernstige
poging tot het in het, leven roepen van een
extra-parlementair of een zaken-kabinet is
gedaan, een ernstiger poging, dén die van
den heer Beelaerts van Blokland na de Vloot
wetcrisis. Dat de tegenwoordige crisis reeds
bijna even lang geduurd heeft als bedoelde
crisis dient met leedwezen te worden ge
constateerd.
Verhooging van het ministerssalaris.
Het Staatsblad no. 5 bevat een Kon.
bestuit van den 13en dezer, tot nadere wij
ziging van het Kon. besluit van 9 Sep
tember 1924 (StJbL no. 441A) tot nadere
regeling van de bezoldiging van de mi-'
nisters, hoofden der departementen van
algemeen 'bestuur.
Hierbij wordt de bezoldiging van de
ministers, te rekenen van 1 dezer af, ge
bracht van 16.000 op 16.000.
Het Zilveren huwelijksfeest van het Kon.
Echtpaar,
De officieren der Kon. Marine zullen bij
gelegenheid van het Zilveren huwelijks
feest aan de Koningin en den Prins, het
zilvéren bruidspaar, een schilderij aanbie
den betreffende een op de Marine betrek
king hebbend onderwerp.
Conversieleening Rotterdam.
De gemeenteraad van Rotterdam heeft
Donderdagmiddag besloten tot het aan
gaan van een geldleening groot lO mil-
lioen tegen een rente van 4Va ter 'con
versie van de 5 leening 1919 groot per
resto 7.172,000.
Uit de communistische Party.
In een Donderdagavond gehouden huis
houdelijke vergadering van de oude af-
deeling Rotterdam der Communistische
Partij is behandeld de uitnoodiging van
het presidium tot een gemeenschappe
lijke vergadering van de oude en de
nieuwe partij-afdeeling daar ter plaatse,
welke uitnoodiging het presidium in op
dracht van Moskou heeft verzonden.
De vergadering heeft besloten het
presidium mede te deelen, dat zij, voor
en aleer er over een dergelijke vergade
ring zou kunnen worden gesproken, eischt
intrekking van de schorsing der bestuurs
leden van de oude afdeeling, publicatie
van den brief uit Moskou en opheffing.
De veerdienst Enkhuizen—Stavoren
gestaakt.
Woensdagmiddag zijn de diensten Enk
huizenUrk en EnkhuizenAmsterdam
gestaakt in verband met de groote en
zware ijsvelden in het Zuid-Oosten van
de Zuiderzee. De laatste boot van Amster
dam kwam gisteravond, geheel met ijs
overdekt, ruim 4 uur te laat binnen. Ook
rondom Enkhuizen zet zich veel ijs vast,
zoodat staking van den veerdienst Enk
huizen—Stavoren ieder oogenblik te ver
wachten is.
De stranding van de Vondel.
De Raad voor de Scheepvaart heeft uit
spraak gedaan inzake de stranding van
het stoomschip Vondel.
De Raad is van oordeel, dat betreffende
deze stranding noch aan den gezagvoer
der van de Vondel, noch aan een zijner
officieren eenig verwijt kan worden ge
maakt. De kapitein heeft op den loods
vertrouwd en hij mocht dit doen, er was
voor hem geen reden om in te grijpen.
Aansluiting»-, geen betalingsplicht.
Enkele bewoners uit De Rijp waren door
het Kantongerecht ontslagen van rechts
vervolging ter zake van bet niet voldoen
aan de verplichte aansluiting bij de Pro
vinciale Waterleiding. De betrokkenen
waren wel aangesloten, dooh hebben ge
weigerd de abonnements-quitanties te vol
doen. De verplichting om het abonne
mentsgeld bij' vooruitbetaling te .voldoen,
is vastgelegd bij Prov. verordening.
Beklaagden 'hadden zich deen aanflui
ten, de kosten daarvan voldaan doch lei
dingwater wordt door hen niet gebruikt,
omidat zij1 overvloed van drinkwater heb
ben.
Er is ontheffing gevraagd, doch niet
verleend. Water is niet geleverd, zoodat
beklaagden weigerden te betalen. Zij heb
ben geenaansluiting gevraagd, doch
hebben hun -perceelen doen aansluiten om
aan die gemeentelijke verordening te vol
doen*.
Van deze uitspraak van den kanton
rechter was de ambtenaar van het O. M.
in hooger beroep gegaan en. Donderdag
dienden deze zaken voor dé Rechtbank.
De officier was van oordeel, da^ be
klaagden inderdaad' niet konden worden
veroordeeld, omdat Zij aan hun verplich
tingen, in overeenstemming met Prov. en
Gemeentelijke verordening hebben vol
daan en concludeerde tot bevestiging van
het vonnis van den kantonrechter.
Het tankschip van de Angio Petrol Cy.
Het tankschip, groot 10.000 reg.t., dat in
aanbouw was bij de Ned. Scheepsbouw Mij..,
dat, zooals bekend, eenlge dagen voor het te
water laten door brand vernield werd, zal
thans ter plaatse worden gesloopt dtoor de
N. V. Frans llijsdijik's Industr. Onderne
mingen te Hendrik-Ido-Ambach't, die het
wtfak heeft aangekocht.
„Radio-distributie" voor den gemeente
lijken teleplioondienst.
B. en W. van 's-Gravenhage hebben bij
den gemeenteraad een voorstel ingediend
betreffende radio-distributie door den ge
meentelijken telephoondiensi
Wat de inrichting ten huize van den ge
abonneerde betreft, kan worden volstaan
met het aanbrengen van een kastje, welks
apparatuur met de naar het teleplioontoe-
siel voerende lijnen wordt verbonden. Met
belrilp van een stopcontact kan de abonné
dan zijn radiotelephoon of zijn luulsprook-
it richting in- of uitschakelen.
De uaultgkost ,T> voor h*t kasti» voor
zien van een stopcontact en van ten hoog
ste 15 Meter één-dubbeldraad-binnenlei-
ding zouden op 10 kunne» worden be
paald die voor extra-stopcontacten elk met
ten hoogste 15 M. binnenleiding, op 8
per contact.
Het abonnementsbedrag zou op 18 per
jaar kunnen worden bepaald, wanneer de
radio-ontvangst door middel van een tele-
phoonaansluiting plaats vindt; wanneer
geen telephoonaansluiting wordt gebruikt
30; voor extra-radiostopcontacten per
contact 6.
Voorts wordt een tarief voor vergoeding
voor aanleg voorgesteld, wanneer de
radio-ontvangst niet door middel van een
telephoonaansluiting plaats zal vinden, nL
voor de aansluiting aan het net zonder
radiokastje en zonder binnenleiding, 25;
overigens gelijk boven is vermeld.
DE WATERSNOOD.
Binnengekomen giften.
In totaal is tot dusver ingekomen bij de
Algemeene Vereenigde Commissie ter le
niging van rampen door watersnood in
Nederland 270.401.675.
Te Den Haag werd door het Roode
Kruis in totaal 106.478.60 ingezameld.
DUITSCHLAND.
De politieke crisis.
Uit Berlijn wordlt aan de „N. Rott. Ort."
gemeld':
Euther is hedén geen stap verder geko
men. Men zou zelfs kunnen zeggéh, dat hij
verder dan eerst van zijn doel verwijderd' is.
tDe onderhandélingen over het vormen van
een nieuwe regeeringscoalitie zijn ontaard
in een strijd om personen, die gevoerd wordt
tusschen de fracties, die voor de nieuwe coa
litie in aanmerking komen.
Tot nog toe zijn er slechts twee ministers
gevonden, waarmedé alle partijen zich ac-
coord kunnen verklaren, namelijk Strese-
manra, die aan het hoofd van het departement
van buitenlandsche zaken blijft, en Marx,
die minister van justitie en tevens minister
voor de bezette strekejn wordt. Maar al het
overige is onbeslist.
De bezetting ln het Rijnland.
Het 'bericht uit Parijs aan de Daily
Telegraph, dat de subcommissie van den
igeizantenraad heeft .voorgesteld dé sterkte
van de bezettingstroepen in die tweede en
derde Rijnlandzone op 75.000 man te be
palen (60.000 Fransdhen, 8000 Etagelsohen
en 7000 Belgen) baart in Duitschland
heel wat opzien. De pers trekt er tegen
van leer en herinnert aan de verzekering
te Locarno aan dé Duitsdhe gedelegeer
den gegeven* dat dé troepensterkte tot
45.000 man zou worden verminderd.
De TBigliohe Rundschau (volkspartij)
schrijft, dat ibij bevestiging van het be-
rioht, vjn een vervulling der te Looarno
gegeven beloften geen sprake meer is.
De Germa'nia wijst op de ernstige te
leurstelling, welke dit besluit zou wekken.
Het blad eisdht van de Fransohe regee-
rin, die 'allereerst stem heeft dn deze zaak,
dat zij den maatregel nog eens zal over
wegen.
De Duitsch-nationale pers ziet in het
voorstel het 'beste bewijs voor de juist
heid van het verzet tegen Locarno.
De flnancleele regeling met de gewezen
vorstenhuizen,
iln de juridische commissie uit den Rijks
dag is o.a. de schadeloosstelling aan het
Mecklenburgsche vorstenhuis ter sprake
gekomen. De afgevaardigde Rosenfeld (soc.-
dem.) stelde de volgende vragen: Is het
waar, dat de beide maltressen van den over
leden groothertog vorderingen op den staat
Mecklenburg hébben ingediend? Is het waar,
dat de eene maitresse een gewoon Duitsch
meisje is, die een Spaanschen titel van de
negerrepubliek Liberia heeft gekregen? Is
het waar dlat de andere maitresse een bedrag
van 5 millioen goudmark verlangt voor de
teruggave van compromitteerende brieven
van wijlen den groothertog, die nog in haar
bezit zouden zijn? Ligt het niet op den weg
der regeering om deze onbeschaamde en
onverholen pogingen tot chantage af te
wijzen?
De Duitsch-nationale afgevaardigde Ever-
Hng betoogde met nadruk, dat deze maitres-
sen-geschiedenis vooral in Duitsch-nationale
kringen sterk afgekeurd werd en dat zij den
vertegenwoordigers van alle partijen tegen
de borst stuit.
De vertegenwoordiger van Mecklenburg,
Hustedt, zeide dat de vorderingen der beide
dames, als zoodanig niet bij de Mecklen
burgsche regeering waren ingediend, maar
hij moest erkennen, dat de Mecklenburg
sche vorstelijke familie nieuwe financieele
eischen hadden gesteld', die waarschijnlijk
wel in verband met deze vorderingen zouden
staan. Na de -groote tegemoetkomendheid,
die de Mecklenburgsche regeering reeds ten
aanzien van de eerste ingestelde eischen
had betoond, wilde hij wel zeggen, dat zijn
regeering door deze nieuwe vorderingen zeer
pijnlijk getroffen was.
Op een> vraag van den communist Neu-
bauer, gaf minister Hustedt eveneens toe,
dat de vorstelijke familie dén eisch gesteld
heeft, dat het volle bedrag harer schadeloos
stelling bij. de Bank van Engeland moet ge-
depolneerd worden.
FRANKRIJK
De financieele politiek.
Parijs, 16 Jan. De leden der oppositie
ln de Kamercommissie voor de financiën
hebben in hun gisteren aangenomen hou
ding volhard. Ze bleven weg. De kartellisten
moesten in die omstandigheden het tegen
ontwerp wel afroffelen. Men weet, dat dit
inderdaad onafgewerkt bleef, wat het op zich
zelf al tegenover Doumer'9 ontwerp in min
der goede positie brengt en dén rapporteur
Lamoureux blijkbaar bêlet die schets tegen
over de regeer!ngsvoorstellen in te dienen.
De oommissie heeft voor zichzelf den ge
deeltelijken terugtochlt gedekt door een
amendement van het radicale medélid Fal-
cor over te nemén, waarmee Briand zich
vereenigd had1 en dat de toepassing van de
belasting op de betalingen, dat Doumer den
hoeksteen van het ontwerp acht en waar
tegen het kartel onverzoenlijk stond, tot Ja
nuari 1927 beperkt. Op die manier is dé red
dingsplank geslagen tusschen dé meerder
heid en de regeering. De vraag Is of zij' zal
toegeven, dan wel of Doumer enkele con
cessies doet.
Aanvaring by Brest
De Britsche déstroyer „Wolfhound" is
Woensdag aan de kust van Bretagne in aan
varing gekomen met 'het zeilschip „Miarka"
uit St. PoL Dit schip werd zoo goed' als in
tweeën gesneden. De destroyer streek on
middellijk booten en de bemanning van het
z alschip werd gered'. Een der officieren van
dé „Wolfhound^, die in een boot stond en
bevelen gaf, werd' door een groote goll weg
geslagen. Er werd geen spoor meer van hem
gevonden.
ITALIË.
Toselll.
Florence, 16 Jan. De musicus Toselli,
de echtgenoot van etf-kroonprinses Louise
van Saksen, is overleden.
i(De déod van Toselli roept in de herinne
ring terug het dkama, hetwelk zioh in 4903
aan het Saksische hof heeft afgespeeld-, toen
de latere koning August, destjjdte nog kroon
prins, zich van zijn echtgenoote liet schei-
dén, daar deze voor dén Italiaanschen mu
sicus Toselli liefde had opgevat. Louise, een
aartshertogin van Oostenrijk van geboorte,
m^est Dresden verlaten met smaad bedekt
om den- man harer keuze te volgen. Ook bij
hem echter vond zij. het geluk niet. Zij gin
gen uiteen en Louise van Saksen vestigde
zich te Brussel, waar zij in vrij kommervolle
omstandigheden leeft).
ENGELAND.
Communistische propaganda.
Een Russisch vloot-commissaris, Zof ge
naamd, heeft, naar de Roel verneemt, in een
vergadering van zeelieden te St. Petersburg
verklaard, dat dé communistische propa
ganda onder de Britsche matrozen veel suc
ces heeft en dat zfch onder dit personeel
thans overal communistische „cellen" ge
vormd- hebben. Minder uitwerking heeft dé
propaganda in het Britsche leger; deze zal,
om succes te hebben, volgens een andere
dan dé totnutoe gevolgde methode moeten
worden gevoerd^
De telegrafische verbinding met Australië.
Reuter meldt, dat het grootste kabelschip,
de „Colonia", Londen heeft verlaten met het
doel een 1800 zeemijlen langen Britschen
kabel tusschen Keellng (Kokos-eilanden) ln
den Indischen Oceaan, en Fremantle in
Australië te leggen. Het resultaat zal een
verbetering der telegrafische verbinding tus
schen Europa en Australië zijn.
RUSLAND.
Een Russische vakvereenlgingsdelegatie
naar West-Europa.
Naar uit Moskou wordt gemeld, vertrekt
van daar dezer dagen een delegatie uit de
vakbonden naar Londen, om aldaar met
de Britsche vakbewegingsleiders de mo
gelijkheid van saniengaan te overwegen.
Na Londen zal de commissie met hetzelfde
doel Nederland en Duitschland bezoeken.
Leider der delegatie is Tomski
HONGARIJE.
Een Hongaarsch socialist veroordeeld.
Het sociaal-democratisch Kamerlid Peyer
zou aan een feestmaal in de democratische
club gezegd hebban, dat de regent misda
digers van de uiterste rechterzijde, o.w. de
schuldigen aan den bomaanslag, door het
verleenen van amnestie straffeloosheid
heeft verzekerd. Deswege heeft Peyer we
gens beleediging van den regent terecht
gestaan. Voor de rechtbank beweerde hij
wel scherpe kritiek op het regeeringsstel-
sel te hebben uitgeoefend en de amnestie
wet te hebben gegispt, doch den persoon
van Horthy daarbuiten te hebben gela
ten. Niettemin is Peyer veroordeeld tot
zes maanden gevangenisstraf, 10 millioeh
kronen boete en verlies van burgerrech
ten.
ROEMENIE.
Het aftreden van kroonprins
Karei. Spanning In de politiek
en ln het leger.
De Morning Post, zoo meldt Reuter,
heeft een telegram uit Boekarest ontvan
gen, dat verzonden is uit een der nabu
rige landen en zegt, dat er in Roemenië
hevige ontstemming heerscht onder de be
volking over den officieelen uitleg van
's prinsen Karel's aftreden als kroonprins.
Deze ontstemming heeft tot gevaarlijke
dingen geleid. Er zijn de laatste dagen te
Boekarest groote betoogingen ten gunste
van den prins gehouden en daarbij is he
vig verzet aangeteekend tegen het aan
vaarden van zijn afstand doen. Prof. Jor-
ga, het hoofd van de nationaal-democra-
ten en een der voornaamste woordvoerders
van de oppositie, heeft openlijk verklaard,
dat de prins het slachtoffer is geworden
van een intrigue der regeering.
Ook in hét leger; dat voor een» groot
deel den prins welgezind is, hebben ziph
ernstige teekenen van ontevredenheid
voorgedaan. De regeering heeft het noo-
dig geacht 28 generaals te pensioneeren.
Wegens Öen dreigenden en uitgebrei-
den aard van de ontevredenheid des volks
zijn de bladen sinds een dag of zes aan
een strenge censuur onderworpen.
Aldus het bericht van de Morning Post.
Volgens een bericht aan de Berlijnsche
bladen is in verband met de heerschende
onrust in zes districten de staat van beleg
afgekondigd.
VEREENIGDE STATEN.
Een mynontplofflng.
Vier dooden; 36 arbeiders nog
bedolven.
Farmington (West-Virginia), 15 Jan.
Gisteravond had een mijnontploffing
plaats. Reeds zijn vier lijken gevonden.
Men vreest dat er 36 mijnwerkers zijn be
dolven, doch gelooft dat ze nog in leven
zijn.
Volgen» «en later bericht zijn er zeven
tien lijken in den loop van den dag naar
boven gebrnoht. Er worden nog negen
tien man vermist.
Valsche munterij te New York ontdekt
Te New York heeft men een drukker#*
voorzien van de modernste machines voor
het vervaardigen van valsche dollars en
valsche Zwitsersche francs, ontdekt.
Sneeuw.
In Zuid-Zwitserland- en Noord-Italië is
zooveel sneeuw*gevallen, dat, blijkens een
telegram uit Ohiasso, Vrijdagochtend! gieen
treinen- uit Italië zijn aangekomen*
RADIO-RUBRIEK.
Kunnen vaar- en vliegtuigen draadloos
bestuurd worden?
Het antwoord op bovenstaande vraag
is reeds wat de vaartuigen betreft beant
woord door een Italiaansch ingenieur, die
eenige hooggeplaatste personen een wa
tertocht liet maken in de baai van Spez-
zia op een bootje dat vanaf den wal draad
loos bestuurd werd de stuurman stond
hier dus aan wal. Zooals wij vernamen
verliep de tooht geheel naar genoegen van
de passagiers en luisterde het vaartuig
stipt naar de draadloos ontvangen com
mando's. Major Raymond Philips, een
specialiteit op het gebied der draadlooze
controle in Engeland, deed in den oorlog
reeds belangrijke proeven op dit gebied
en slaagde er zelfs in een Zeppelin draad
loos te besturen.
Dit alles mag op het niet-ingewijde pu
bliek een iet of wat ongeloovige indruk
maken, doch het zijn feiten die niet te
loochenen vallen. Hoe dat draadloos be
sturen dan wel geschiedt? Ik zal trach
ten het U in dit artikel duidelijk te ma
ken. Welke organen moeten b.v. bij een
vliegmachine bediend worden? De motor,
het hoogteroer en het wendingsroer. Het
draadloos te besturen vliegtuig heeft een
normaal radio-ontvangtoestel aan boord
met zeer -krachtige lampversterkers. De
antenne is langs het lichaam van de vlieg
machine gespannon en als aarde gebruikt
men de metalen deelen van vliegtuig en
motor. Van den grond af worden radiote-
legrafische signalen gegeven, die na door
het ontvangtoestel versterkt te zijn benut
worden om verschillende electrische krin
gen te sluiten. Feitelijk bedient het ont
vangtoestel een apparaat selector ge
naamd, dat de diverse electrische kringen
sluit. In een van die kringen bevindt zich
een electromagnetische schakelaar, die de
vliegmachinemotor bedient. Door het ge
ven van verschillende signalen, b.v. 1, 2,
of 3 stooten kan de motor op stop, half
of vol gezet worden.
Voor de bediening van het hoogteroer
is een zelfde electromagnetische schake
laar aangebracht, die dat roer in de ge-
wenschte standen plaatst. Aan het hoogte
roer is weer door middel van schakelaars
een toestel gekoppeld, dat de vliegmachine
in evenwicht houdt. Het is de „AveLine
stabiliser" en wordt reeds met succes toe
gepast op de vliegmachines tusschen Pa
rijs en Londen. Het wendingsroer wordt
weer bediend door een anderen schake
laar op dezelfde wijze als boven omschre
ven. Door signalen wordt dus gestart,
hoogte en snelheid aan de vliegmachine
gegeven.
Als de mqchine nu een zekere hoogte
bereikt heeft wordt de richting draadloos
aangegeven, doch windvlagen kunnen
haar uit de richting drijven en indien zij
uit het gezicht verdwenen is kan zij van
af den grond niet meer met succes be
stuurd werden. Ook hierop heeft men iets
gevonden.
Stellen wij ons voor dat het vliegtuig in
Amsterdam opstijgt en dat Haarlem de
plaats van bestemming is; langs den weg
van Amsterdam naar Haarlem zijn dan
palen geplaatst (net zooiets als telegraaf
palen), waaraan een kabel is gespannen.
Door dezen kabel voert men een wissel
stroom, zoodat er geregeld krachtlijnen
worden uitgezonden, die evenals radiosig
nalen door eep ontvangtoestel waargeno
men kunnen worden. Er bevindt zich, in
de vliegmachine hiervoor een apart radio
toestel met twee raamantenne's die aan de
zijwanden van den romp zijn bevestigd.
Indien de vliegmachine zich precies boven
den kabel bevindt, zullen de in beide
raamantenne's opgewekte stroompjes (die
door den kabel uitgezonden zijn) juist
even krachtig zijn.
Deze stroompjes doorloopen een electro
magnetische schakelaar, na eerst krach
tig versterkt te zijn, die 'het wendingsroer
automatisch controleert. Mocht de vlieg
machine zich door de een of andere oor
zaak iets meer naar links of rechts bege
ven, den zijn de in beide raamantenne's
opgewekte stroompjes niet meer geiyk en
komt het wendingsx-oer automatisch in be
weging tot de machine zich weer precies
boven den kabel bevindt.
In Haarlem aangekomen we houden
ons bij het voorbeeld geeft men op het
vliegveld draadloos bevel tot dalen en
stopt den motor.
Wat de vliegmachine betreft is dit nog
slechts theorie, doch daarom niet minder
uitvoerbaar. Het zal" echter wel lang du
ren voor het publiek zich in zoo'n draad
loos bestuurd vliegtuig zal wagen; geen
lampje mag weigeren, geen schakelaar
defect raken en waar het electrische toe
stellen betreft blijft de mogelijkheid op
storing altijd bestaan. Voor een goederen
dienst zal de draakdlooze methode waar
schijnlijk eerder toegepast worden.
Van de Philips Gloeilpmpenfabrieken
te Eindhoven ontvingen wij weder ter be
proeving eenige nieuwe typen lampen, nl.
de A 241 en A 441. Dit zijn dubbelrooster-
lampen resp. voor een 2-Volts en een 4-
Volt-aocu. Het stroomverbruik is zeer laag,
n.L 0.06 A., terwijl voor anodespanning
een batterij van 2.20 volt noodig is. Wat
moeten wij anders van deze lampen zeg
gen dan dat zij geheel aan de verwach
tingen voldeden, want is niet iedere nieu
we lamp die deze Nederlandsche firma in
den handel brengt een juweeltje ln de
kroon der radiotechniek.
i
De beslissing over Doumer's
voorstellen op handen. Een be
middelingsvoorstel als reddings
plank.
