nieuwe Stoffen.
ALGEM. COÖPERATIE,
©orporatiiee, langs dien weg -van medezeggen
schap dat veel minder rechteni dan de be
langen der ambtenaren in het algemeen
zoekt te behartigen slechts met heeil veel
oponthoud is te bereiken. Bij den rechts
toestand gaat het om individfueele rechten,
om den ambteniara afzonderlijk eni men weet
dat socialisatie en dergelijke politieke doel
stellingen, over den enkeling heengaan, voor
die individueele vrijheid, voor den persoon
als zoodanig weinig of geen oog hebben,
tenzij zoo'n individueel geval als propaganda
voor het groote doel kan worden uitgebuit,
zooals dat van een ambtenaar, die als geko
zen Raadslid ontslagen wordt, dat van een
vakvereenigingsman, die niet bij de werk
staking wil onderkruipen.
Slechts door den rechtstoestand worden
geholpen de ambtenaren, die stil werkend,
zich er langzaam uit zien weiken, wier va-
canties of periodieke verhoogingen worden
ingehouden., die hij bevordering worden ge
passeerd ten bate van Streber of lieden met
klinkende namen, zoogenaamd' uit hoofde
'hunner gezinsbelangeni eniz.
Anderdeels zal de rechtstoestand hier en
daar de puntjes meer op de i doen zetten
dan thans het geval is; een ambtenaar zal
oi) zijn verplichtingen moeten letten, welke
dan worden omschreven, doch nu niet be
staan; de Staatsmachine kan gemakkelijker
verlost worden van al te slechte en langzame
raderen, welke immers thans niet opvallen;
dèn wel.
.Maar het voornaamste is de slotvraag, n.1.
of door den rechtstoestand het gezag, de
autoriteit van Staat en publiekrechtelijk
lichaam zal daien deze machteloos maken
dan wel zal verheffen.
Ij. Ik meen het laatste, gelijk de autoriteit
van de onder het recht levende werkgevers
en andere belanghebbenden stijgt, wanneer
hun handden zich op die basis van bet recht
beweegt en daardoor wordt gestut; tnits al-
zoo de macht zich niet onder het mom van
het recht hult, zooals helaas wel voorkomt.
De Rechtstoestandwet moet dus gebouwd
worden op de werkelijke rechtsovertuiging,
welke in het maatschappelijk leven teni aan
zien van de ambtenaren leeft en niet op
eenig aan het gevoel ontleend denkbeeld.
Laat ons dan hopen aldius eindigde spr.
dat deze vergadering, moge bijdragen' niet
alleen tot verlevendiging van het besef dat
ook de ambteharen naast plichten) rechten
hebben, maar ook zal 'gelden als een opwek
king aan den wetgever om die reobten en
plichten te 'belichamen in een Rechtstoe
standwet
De heer Van Loo sloot met een woord' van
dank aan spreker en aanwezigen de verga
dering. Hij' drong bij de aanwezigen aan op
propaganda naar buiten, om1 zooveel moge
lijk leden te winnen voor de organisatie.
■Door de organisatie is opgericht een
„weerstandiskas", die niet, zooals wel eens
ten onrechte wordt gezegd, een „stakings
kas" is, maar een kas om de aanhangige
rechtszaken te steunen.
l'
Bazar Ned Herv. Gemeente.
Advertenties hebben reeds vermeld, dat
vanwege de Vereehiging „Dorcas" Dinsdag,
Woensdag en Donderdag een 'bazar gehou
den wordt op de bovenzaal vani het Militair
Tehuis, Spoorstraat Na de zoo geslaagde
groote fancy-fair, die voor eenige jaren terug
in „Casino" gehouden werd, ontstond bij. de
dames, welke daaraan medewerkten, de
werasch een permanent comité te yonmen.
Onder leiding yan Mevrouw Van Dijk wor
den er Ijverig handwerkjes e. d. vervaardigd,
en dit alles zal thans op den hier bovenbe
doelden bazar ten verkoop worden aangebo
den. De bedoeling is oo deze^ wijze een
fondsje te vormen: le. voor een eigen ver-
eenigingsgebouw, en verder voor de' uitdee-
ling van kleedingstukken aan de armen. De
omschrijving in de advertentie doet zien,
dat op dezen bazar vel© aantrekkelijkheden
zullen komen, zoodat op een flink bezoek
mag worden gerekend. Ook de Dalcroze-
klasse van den heer De Hoogh, alsmede
verschillende muzièkensembles zullen mede
werking" verleenen-
De bazar wordt Dinsdagavond te 7 uur
geopend. Wij komen daarop nader terug.
„De Passiebloem.''
Nog eenmaal herinneren wij aan de bui
tengewone voorstelling door liet gezel
schap Musoh op ajs. Maandag in Casino.
Voor 'gegevens omtrent plaatsbespreking
enz. verwijzen' wij, naar die advertentie in
dit blad.
Dat de'opvoering van dat stuk Iets bij
zonders ls, kunen we zien uit onderstaan
de oritiek van het „Groninger Dagblad".
Voorstelling voor de Joodsche synagoge.
Reeds hebben Joodsche zangers hier
een concert gegeven, ten ibaifce van het
fonds voor die nieuw© synagoge. Thans
komt wederom een voorstelling voor dit
doel onze aandacht vragen. Wij' hebben
reeds vermeld, dat op Zondag 21 Maart
een Haagsch gezelschap hier een voor-
(stelling komt geven van een Joodsch dra
ma, Seideravond, van Falbricius.
Wij, meenen' té mogen verwachten, dat
de opvoering van dit joodsche drama een
evenement in dit seizoen zal worden.
Voor deze voorstelling worden special©
decors vanuit den.Haag meegevoerd, want
enkele tooneelen worden gespeeld' in een
interieur, dat niet alle dagen op het too-
neel voorkomt. Een acte speelt zich b.v.
af in het Beth HamiicLrasch, di. de leer
zaal voor de Synagoge, waar de thorage-
leerden hun studiën maken,, terwijl een
andere acte speelt in een joodsche huis
kamer, terwijl men1 aan de soidertafel zit.
De schrijver heeft zijn gegevens geput
uit een Duitsoh-joodschen roman van
Gronneman „Tohu wabohu", terwijl bij,
om zich een .goed beeld te kunnen schep
pen van de gettho-toestanden, .zelfs een
reis heeft gemaakt naar Polen, ten eindo
daar deze figuren te kunnen bestudeeren
en zich in het leven daar te bunnen in-
wertaeiï.
Dit drama, waaraan ruim 20 personen
meespelen, staat onder regie van Cees
Laseur, een' bekend acteur, die dit tooneel-
stuk reeds in den beginne met de Haag-
sche Tooneelvereenlging T. C. P., die het
ten tooneele voert, heeft ingestudeerd.
Kaarten vpor deze voorstelling zijn ver
krijgbaar, overal waar de biljetten zijn
opgehangen, die weer van een tekst in
joodsche letters zijn voorzien.
WInkelnleuws.
Beddenzaak M. Klercq.
De verbouwing van dè bekende bedden
zaak van den heer Klercq in de Spoor
straat, die al zooveel maanden de aan
dacht heeft getrokken van onze stadge-
nooten, is thans zoover gevorderd, dat de
winkel kan worden heropend. De gewel
dige ijzeren balken, die men uit den grond
zag verrijzen, hebben menigeen wel een
spottende opmerking ontlokt vapwege hun
geweldige soliditeit en de eeuwen tarten
de duurzaamheid. De heer Klercq liet de
spotters spotten en ging zijn gang, en wie
nu een kijkje neemt op de bovenverdie
pingen, ziet den solieden bouw van het
geheel, en begrijpt ook dat voor een zoo
grooten voorraad van bedden, ledikanten
enz. wel wat stevigheid noodig was.
Want soliditeit, dat is het, wat dezen
verbouw kenmerkt. Soliditeit, het ken
merk der oude firma, gesymboliseerd in
deze nieuwe bouwconstructie. Aanvanke
lijk meende de heer Klercq de fundamen
ten voor den nieuw opgetrokken winkel
op heiingen van palen te plaatsen, dooh na
dere overwegingen deden hem van dit
plan afzien. Een fundeering van gewa
pend beton werd gemaakt; zware ijzeren
balken verheffen zich tot aan den inok
van het hooge gebouw en spreken van
een soliditeit en stevigte, die wellicht niet
kan worden overtroffen. Aan den voor
gevel zijn pilasters en borstwering aange
bracht gedeeltelijk van Zweedsch graniet,
hetgeen aan het geheel een aardigen in
druk geeft. De zeer ruime winkel, 10 X 12
Meter, is voorzien van ^en z.g. korrelvloer
van houtgraniet, een constructie, tot nu
toe eenig in Helder. De winkelruimte is
betimmerd met een paneellambrizeering;
een kantoortje en klein bergplaatje op zij
is uitgespaard. Een ruime binnenplaats
met soliede hijschinrichting geeft toegang
naar het magazijn en woonhuis, het bal
kon op de eerste verdieping heeft een
vloer van gewapend beton.
Op de eerste, verdieping vinden we het
woonhuis; prachtige ruime kamers zijn
hier ontworpen; daarboven is het ruime
magazijn, en we zien hier hoezeer een so
lodie constructie noodig was voor het op
bergen van al die ijzeren en andere ledi
kanten, waarvoor de firma Klercq be
kend is. Het gebouw beslaat een opper
vlakte van 125 M2., met inbegrip van de
binnenplaats, van 200 M2. Wel een ver
schil dus met den oorspronkelijken, prop
vol goederen zittenden winkel, dien de
Kèlderschen zooveel jaren hebben ge
kend.
Het spreekt vanzelf, dat deze uitbrei
ding ook uitbreiding van den goederen-
ipventaris meebracht; en zoo zullen de
bezoeksters thans, behalve een uitgebreide
sorteering dekens, bedden, en wat dies
meer zij, ook karpetten, tafelkleeden, di
vans en divankleeden, ja zelfs geheele
slaapkamerameublementen vinden, waar
uit zij een keus kunnén maken. Dit alles
op te noemen, gaat niet; maar wel mag
worden gewezen op een zeer mooie, mei
de hand gestikte deken (spinneweb met
spin), en op eenig aardig gekleurd Hon-
gaarsch borduurwerk, dat in de etalage is
tentoongesteld. Tot zelfs kaptafels toe
kunnen de Heldersohe schoonen zich aaii-
schaffenl
De bouw (timmer- en betonwerk) is ver
vaardigd door de timmerfabriek van de
firma Quack; ons werd verzooht speciaal
te vermelden, dat dit tot volkomen tevre
denheid vari den heer Klercq ls geschied
en de fabriek hiermede een "werk opgele
verd heeft, waarmee zij eer kan inleggen.
Het graniet van de pilasters en borstwe
ring leverde de firma Simons alhier; de
vloer van den winkel de firma Graniet
zuil, Amsterdam. De heeren Hoogerduyn
zorgden voor glaswerk, waarbij speoiaal
opvalt aardig glas-in-lood. De betimmering
van wlnkellambrlzeering enz. is eveneens
van de firma Quack, lood- en zinkwerk,
nismede electrische geleidingen leverde
de firma J. F. Schellinger, smidswerk de
firma J. B. Mulders.
Hedenavond wordt de winkel, die ëen
sieraad is voor de Spoorstraat, geopend.
De heer Klercq is blij, dat hij uit zijn
nauwe noodwinkeltje aan de overzijde weg
kan, het Heldersohe publiek, dat het in
zoo'n keurigen winkel koopen kan.
t
Leger des Hells.
In Januari was het 85 jaar geleden dat
het Leger des Heils zijn arbeid in de ge
meente Helder begon.
Door verschillende omstandigheden
moest onze Jaarfeest-veldtocht worden
uitgesteld. Dooh nu zal de volgende week
op feestelijke wijze dat feit herdacht wor
den.
Vanaf a.s. Zondag tot en met Zondag
14 dezer zal er een groote jaarfeestveld-
tooht worden gehouden, welke Zondag zal
geopend worden door Brigadier Qhr. Rö-
nitz van Amsterdam, den Divisie-officier.
Verder zullen eiken avond feestelijke
samenkomsten geleid worden door ver
schillende Veld- en Staf-officieren.
Donderdag 11 Maart zullen de welbe
kende officieren Ensigns cn Bouwens een
bijzondere samenkomst leiden in het Evan
gelisatie-gebouw in de Palmstraat.
Uit het Politierapport
In den stormachtigen nacht van Woens
dag op Donderdag woei in de Spoorstraat
de schutting van het in aanbouw zijnde
perceel 55 weg en kwam terecht aan oe
overzijde van de straat.
De verhielde schutting werd _op het
bouwterrein opgeborgen.
Van een andere «woning in de Spoor
straat kwam diezelfden nacht een schoor
steen naar beneden.
Donderdagavond 10 uur werd op het
Hoofdbureau van politie van het Haven
kantoor telefonisch kennis gegeven, dal
vólgens mededeelingen van den vuurto
renwachter te Huisduinen, vermoedelijk
te Julianadorp een groote brand woedde.
Alvorens de politie te brandweer hier
ter plaatse waarschuwde, werd een be
woner van Koegras opgebeld.
Deze deelde mee, dat niet te Juliana
dorp, doch te Anna Paulowna, brand uit
gebroken was.
Hierbij kon en behoefde onze brand
weer geen hulp te verleenen.
Kamer v. Koophandel en Fabrieken
N.-H. Noorderkwartier.
De Kamer v. Koophandel voor N.-Roll.
Noorderkwartier te Alkmaar, vergadert op
Woensdag 10 Maant aju. te Alkmaar, des
aVonds ten 7 ure.
De agenida vermelde o. m. de volgende
punten ter behandeling:
Ingekomen stukken, w. o.:
Schrijven van den 'Minister van Arbeid,
Handel en Nijverheid', dat de toegekende
subsidie ad 100 voor leniging van den wa
tersnood niet wordt goedgekeurd, daar vol
gens het oordeel van Zijne Excellentie geen
sprake kon- zijn van een subsidie aan eene
Instelling, die een algemeen belang van han
del en nijverheid, als bedoeld in art. 14 sub b
der wet op de Kamers van Koophandel, be
vordert.
Het Bureau stelt voor dit adres voor ken
nisgeving aan te nemen.
Mededeeling van het Bestuur der Poste
rijen, dat het hulptelegraafkantoor te Noord-
Scharwoude, met ingang van 1 Maart, onaf
gebroken zal worden opengesteld van 7 uur
voormiddag tot 8 uur namiddag, wat den
telegraafdienst betreft, in welken tijd ook
in de spreekcel van he {hulpkantoor telefoon
gesprekken kunnen worden gevoerd.
Deze langere openstelling werd' dioor de
Kamer aangevraagd.
Mededeeling van den Directeur van het
Rijkstelegraafkantoor te Alkmaar, dat met
ingang van 1 Maart 1926 gedurende het ge
heele jaar op werkdagen het telegraafkan
toor om 7 uur 's ochtends zal worden open
gesteld.
Schrijven van het Ministerie van Onder
wijs, Kunsten en Wetenschappen, waarin
de vraag wordt gesteld' of a 11 e handelsscho
len in1 het District der Kamér noodig worden
geacht, dan wel of enkele vrvan zonder over
wegend nadeel gemist of ingekrompen zou
den kunnen wordeni.
Missive van het Ministerie van Onderwijs.
Kunsten en Wetenschappen, luidende als
volgt:
„Ik heb de eer U te berichten, dat ik de
voorwaarden voor erkenning en die voor
subsidieering van handelsscholen, laatstelijk
vastgesteld bij beschikking van 24 Februari
1925, No. 267, afdeeling Handelsonderwijs,
heb aangevuld met de volgende bepaling:
„De onderwijs-conunissie der Kamers
van Koophandel en Fabrieken hebben toe
gang tot de scholen, binnen-het gebied' der
betrokken Kamer gevestigd".
'Rapport van den heei; B. Kuijper, voor
zitter der Oommissie tot onderzoek omtrent
de vraag of verplichte winkelsluiting te Alk
maar gewenscht is.
Uitgegane stukken, w.o.:
Brieven, gericht aan de Gem.-Be sturen
van Alkmaar, Broek op Langendjjk en
Noord-Scharwoude, waarin de Kamer haar
bemiddeling aanbiedt tot behoud van den
Êersonendienst per spoor van1 Alkmaar naar
iroek op Langendijk.
Adres aan de Prov. Staten' van Noord-
Holknd, waarin wordt verzocht de gedane
voorstellen van Ged. Staten, inzake de Ka
nalisatie van hét. Noordelijk deel van Noord-
Holland aan te nemen en met. die werken aan
te vangen, waarvan over de uitvoering geen
verschilpunten bestaan.
Schrijven aan den heer Hoofdinspecteur
Generaal der Spoor- era Tramwegen te
's-Gravenhage, betreffende het onvoldoende
materieel op de lijn Helder—Amsterdam.
VERGADERINGEN, VERMAKELIJK
HEDEN, ENZ.
Zaterdag 6 Maart
2e Groot Bal-Masqué, Casino 8 uur.
Cabaretavond Alb. Boelens, in de „Zeven
Provinciën" (Texel), 8 uur.
Cabaretavond, Marine-cantine, 8 uur.
Zondag 7 Maart
Feestavond H.F.O. „Helder", Casino, 8 u.
Maandag 8 Maart
De Passiebloem, Casino, 8 uur.
Dinsdag 9 Maart
Gemeenteraadsvergadering.
Woensdag 10 Maart
Sneeuwwitje, Alb. Boelens, Café Vadert
(Juliaüadorp), 8 uur.'
Zaterdag 18 Maart
Tooneeluitv. „Sparta", Casino 8 uur.
Maandag 15 Maart
Lezing A.G.O,
Ingezonden Mededeeling.
HEDEN ONTVANGEN: de eerste zending
Afd. Kleeding en Heerenmode
KONINGSTRAAT 9.
De valsche Fransche bankbiljetten.
Donderdag heeft de rechtbank te 's Gra-
venhage de geruchtmakende zaak behan
deld. tegen de 3 Hongaren, A. Jankovitsj,
oud-hoofdoffleier van het Hohg. leger,
dr. György Marsowsky, advocaat en jour
nalist en György Mankovitz, die hier te
lande een aantal valsche Fransche bank
biljetten hebben uitgegeven of althans
trachtten uit te geven. Zooals men zich
zal herinneren, is het aan de activiteit
van een Haagsch wisselagent, den heer
Sanders, te danken, dat dit complot, dat
binnen korten tijd zulke enorme afme
tingen aannam, aan het daglicht werd
gebracht.
De belangstelling voor deze zaak was
enorm, vooral van de zijde der buiten-
landsche. pers. Uit geheel Europa waren
er journalisten voor overgekomen. Ook
vertegenwoordigers van de Fransche,
Hongaarsche en Tsjecho-slowaaksche le
gatie waren aanwezig. Drie tolken, voor
het Fransch, het Duitsch en het Hon-
gaarsch werden beëedigd. De advocaat
van een der beklaagden bepleitte nietig
heid van de dagvaarding op grond van
de uitdrukking, die daarin voorkomt, dat
men de valsche biljetten in voorraad had
als echtedit is, zoo zeide hij, een onmo
gelijkheid, men kan alleen iets in voor
raad hebben zonder meer. Wel kan men
het als echt uitgeven, maar nimmer kan
men valsche biljetten als echt in voorraad
hebben. Op grond hiervan vroeg hij nietig
verklaring vaij de dagvaarding en vrij
spraak. De rechtbank, na in raadkamer
te zijn geweest, ging op het handigheidje
niet in.
Bekl. Jankovitsj gaf een omstandig
verhaal van de gebeurtenissen. Hij heeft
toegestemd in het complot, op voorwaarde,
dat hijzelf de biljetten niet behoefde uit
te geven'. Zijn rol was alleen de billetten
in gesloten pakket naar het buitenland
te brengen, zijn medebeklaagden zouden
ze in omloop brengen. Er werd voor hem
een echte pas gemaakt, de anderen kre
gen valsche Roemeensche passen. Ook
kreeg hij een certificaat als koerier der
Hongaarsche regeering,doch nimmer heeft
hij geweten, dat dit valsch was. De pak
ken waren verzegeld met het zegel van
het Hongaarsche ministerie van buiten-
landsche zaken, gericht aan de Hongaar
sche legaties to 's Gravenhage en Stock
holm. De pakken waren afkomstig van
Windischgrfitz en bekl. heeft aan de ver
pakking meegeholpen. Hij Werd in ons
land opgehouden en heeft blijkbaar bij
vergissing een valsch biljet ter wisseling
gegeven. Uitvoerig vertelt hij hiervan.
Dr. Marsowsky had opdracht vooruit
te reizen en transacties af te sluiten met
juweliers. De betaling zou dan geschieden
door Mankovitsj, en de buit moest naar
Berlijn worden gebracht. Deze verklarin
gen werden door Mankovitsj bevestigd
en aangevuld.
Verschillende getuigen werden gehoord;
de inspecteur van politie te 's-Graven
hage, die huiszoeking heeft verricht,
eveneens een Amsterdamsch inspecteur
van politie. Onder de valsche biljetten
waren enkele zeer mooi nagemaakt, maar
ook vonden de heeren er zonder hand-
teekening, een zelfs met twee verschil
lende nummers, op zeer uiteenloopend
papier, enz. Door den deskundige vari de
Fransche bank werden alle biljetten
valsch verklaard, in hoofdzaak wegens
afwijkingen in de kleur. De heer Citroen,
koopman te Amsterdam (juwelier) had
bezoek gehad van dr. M., die hem uitkoos
als eerste slachtoffer, hij wilde juweelen
aankoopen als dekking voor Fransche
francs. De heer Citroen vloog er niet in
(het betrof een transactie van f 80.000
f 40.000.Ware de heer M. niet in
sportcostuum bij hem gekomen, dan zou
hij geen wantrouwen hebben gekregen,
zeide de heer Citroen. Ook een mede
beheerder eener diamantslijperij te Am
sterdam was met 'een bezoek van den
Hongaar vereerd, voelde eveneens weinig
voor deze zaak. Het verhaal van den
heer Sanders is voldoende bekend uit de
bladen. Eveneens dat van den bankbe-
ambte- te Amsterdam, die een tijdlang een
Hongaarsch meisje in huis gehad had,
dochtertje van den tuinman van prins
Windischgrfitz, en die op zekeren dag
drie Fransche biljetten in een brief ont
ving met het verzoek die te wisselen.
Deze biljetten waren valsch geweest, en
deze getuige was uitteraard zeer veront
waardigd, toen hij dit bemerkte. De ver
dachten ontkenden relaties met Kovacz,
den tuinman, te hebben onderhouden en
verklaarden hem niet te kennen.
Een getuige a decharge was een kanse
lier aan het Oostenrijksoh consulaat te
Rotterdam, ex-generaal van het O.H.leger,
die Jankovitsj persoonlijk had gekend en
zijn uitstekend karakter prees. De presi
dent merkt op, dat deze get. toch niet
heeft geweten, dat J. er zulk een wonder
lijk gevoel van eer op nahield als waarvan
hij thans blijken geeft.
De offlóier van justitie wees er in zijn
requisitoir op, dat het £ier een ernstig
misdrijf geldt, waarvoor in. de middel
eeuwen zeer zware straffen golden en de
Fransche wet thans nog travaux foroés
perpétuel (levenslange dwangarbeid)
eischt. Ons land is clementer en eischt
een maximum straf van 7 Jaren. Over ons
land ware calamiteit gekomen, wanneer
hier deze 4 iniiiioen francs waren uitge
geven; men zou ons land dan hebben
beschouwd als een centrum van valsch
geld en spr. brengt hulde aan den wissel
agent Sanders, die ons land daarvoor
heeft bespaard. Ook mevr. Sanders krijgt
een compliment voor haar activiteit (zij
had gezien, dat de Hongaar iets verstopte).
Aangenomen, dat deze drie verdachten
inderdaad meenen een nationale zaak te
dienen, is 'Nederland dan, vraagt spr.,
aangewezen om te worden uitgebuit yoor
een categorie Dat hadden zij dan maar
in hun eigen land moeten doenl Wij
worden de laatste maanden hier bestookt
met valsche bankbiljetten en betrokken
in misdadige ondernemingen, waarmede
wij niets uit te staan hebben. (Portugeosche
bankbiljettenzaak, de Fransche goudsmei-
teraffaire en thans weer een sneeuwbal
affaire van een Duitscher).
De officier eischte tenslotte schuldig
verklaring van de drie verdachten, en
vroeg voor A. Jankovitsj 9, voor de beide
anderen 7 jaar gevangenisstraf. (Dat de
eisch voor den eersten bekl. tyooger is
dan het wettelijk maximum toelaat, komt,
omdat de officier tevens veroordeeling
vroeg op grond van de uitgifte der
billettenvoor de beide anderen gold
slechts het in voorraad hebben).
De verdediger van Jankovitsj betoogde,
dat hij de billetten niet in voorraad heeft
gehad, doch heeft ingevoerd. Zijn taak
was naar'Zweden te gaan, en dit is niet
strafbaar in ons land. Nederlandsche
belangen worden er niet in geschaad. J.
had 20 billetten uit het pak genomen,
maar niet om zijn opdrachtgevers daar
mede te bestelen. Hij wilde deze goede
billetten te Stockholm bij het pak voegen,
omdat die billetten voor Stockholm slecht
waren nagemaakt. Uitvoerig stond hij
stil bij de kwestie op het kantoor van
den wisselaarhet is onaannemelijk, dat
hij door opzettelijke uitgifte van een
valsch billet deze millioenenaffaire in
gevaar wilde brengen. Pi. concludeerde
tot vrijspraak.
Wat de strafwaardigheid van dezen
bekl. betreft, zoo ging pi. voort, de staten
zelf deprecieeren. hun valuta. Hongarije
is in stukken gescheurd en over den
Balkan verdeeldde Hongaarsche intel-
lectueelen, aldus van hun vaderland af-
gescheurd, gaan naar hun verkleinde en
verarmde land terug. Het is te begrijpen,
dat zulk een volk, toch al fantastisch,
door een avonturier en fantast als Win
dischgrfitz tot alles te brengen is. Deze
bekl. woonde in een stuk van Tsjecho-
Slowakije, van Hongarije afgerukt en had
de beschikking niet meer over zijn goe
deren. Hij haatte Tsj.-Slowakije en prins
Windischgrfitz had slechts te zeggen:
het gaat tegen Tsjecho-Slowakije. Wel
zeide hijWij benadeelen Holland, maar
Windischgrfitz antwoordde: neen, want
de Fr.ansche bank accepteert ze. Een
zware gevangenisstraf is voor dezen Hon
gaar, die hunkert naar de Missa Solemnis
van Beethoven en naar boeken, verschrik
kelijk. Deze man heeft een moeder van
70 jaar, die voortdurend hartroerende
brieven schrijft. Bij deze woorden barst
bekl. in tranen uit.
De verdediger van dr. Marsovsky wijst
er op, dat deze man slechts voorberei-
reidende handelingen heeft verricht en
niets in voorraad heeft gehad en bepleitte
op grond hiervan onmiddellijk ontslag
uit de voorloopige hechtenis. De officier
van justitie verklaarde zich bij dezen
eisch niet te kunnen aansluiten en de
president der rechtbank besliste, dat
hieromtrent zou worden beslist na het
pleidooi van den derden verdediger. Ook
deze betoogde, dat voor zijn cliënt het
wettig en overtuigend bewijs niet gele
verd was, dat zijn oogmerk was de billet
ten als echt en onvervalscht uit te geven.
Voor 'dezen nog jongen man, die door
den oorlog een zeer bewogen leven heeft
geleid na zijn 16de jaar heeft hij
zijn vaderhuis niet teruggezien riep
pi. de clementie der rechtbank in.
Na in raadkamer te zijn geweest, besliste
de rechtbank, dat geen termen konden
worden gevonden, den tweeden bekl. in
vrijheid te stellen. De bekl. zelf voerden
ook nog het woord zij verklaarden liever
den dood te willen ondergaan dan een
langdurige gevangenisstraf. De uitspraak
werd bepaald op 18 Maart.
Twaalf |aar onschuldig In het tuchthuis.
Een rechterlijke dwaling.
Einde Deo. 1909 werd bij Mtlnsterberg
de 21-jarige arbeidster Emma Sander
vAmoord. Als verdacht van den moord
werd later de eveneens 21-jarlge slager
Eduard Trautmann gearresteerd en door
de rechtbank te Glatz veroordeeld tot 16
jaar tuchthuis, niettegenstaande hij hard
nekkig zijn onschuld volhield r- ook latera
In Deo. '24 pleegde de massamoordenaar
Denke te Mtlnsterberg zelfmoord. In zijn
woning werd een lijst gevonden met de
namen van zijn slachtoffers, die hij in zijn
huis had gelokt en vermoord. Op die lijst
stond de aanteekening: „21 December
1909 Emma". Men herinnerde zich, dat de
plaats, waar het verminkte lijk van de ver
moorde Emma Sander was gevonden, ge
legen was vlak aan d,en weg nabij Denke's
woning. Verder klopten de data en bleken
80 opgaven van de lijst juist te zijn.
Niettegenstaande de ontdekking van dit
novum kostte het Trautmann heel wat
moeite herziening te verkrijgen, waarte-
De opvoering? vami dSt C&ati 1 iaansohe dwuna
van Jacinte Banovente Ie vooral daarom een
gebeurtenis vani 'belaas In dit seizoen., omdat
iheit mevrouw v. d. Horst en J«a Muedh de ge
legenheid geeft te verschijnen in de volle dra
matische kracht van hiun schoon© talenten. In
geen tijden heeft mevrouw v. d'. Horstv. <L
Dugrt Melsert. zich zoo voluit kunnen geven als
in deze rol.
Welk qen heerlijk talent, heeft zij opnieuw
en voor de zooweelete maal voor ons ontplooid.
Met groote en zuivere kracht bracht zij de
heftige beroering, van deze grootmionschelijke
moeder en vrouw tot oom Naast haar heeft Jan
Musch geschitterd met veelzijdig talent.
De geheele bezetting van het drama was
voortref fel ijk. Enmy de L/eeuwo, wie kort ge
leden in „Levenaetroomlngen" een groote dra
matische rol was toebedeeld), speelde hier de
stiefdochter met die koele geslotenheid en dien
wilden hartstocht, die de rol olschte. Bijzon
der gaaf was ook het spel van Carel Rijken als
Nonberto, de jongeling, die ten onrechte als de
moordenaar yam den bruidegom wordt aange
wezen. Er waren trouwens velen, die afzonder
lijke hulde verdienen. i 11J
Handelsonderwijs.
Bestelt tijdig Uw kleeding naar maat en
vraagt uitgebreide staalcollectie ter inzage.
