Purol bij Ruwe en Schrale Huid. Doos 30 ct.
BINNENLAND
BtJ de onlufltan rijn -«Ttt gedood
en een Hindoe aan zljü wonden bekeken.
Een Mohammedaan ia gefuailoerd. Eu zijn
28 gekwetsten, o.w. zes agenten.
In die onrustige wtjk is het thans kalm.
Uitbreiding van de spoorwegstaking.
Da staking op den spoorweg Bèngalen
Nagpur, die te Kharagpur begonnen
was, breidt zioh gaandeweg tot andere
stations uit. De autoriteiten hebben den
stakers op deze stations verboden, verg
deringen te houden. De stakers dringen
aan op de instelling van een verzoeninga-
raad om de staking te regeLon.
CHINA.
No den va! van Hongtsjon.
Het bericht van den val van Hanigtsjou
wordt bevestigd.
Op het oogonblik liggen er in do
Wtoiïgiw (de rivier voor Sjanghai) 21
nletChineesdhe oorlogsschepen, van vijf
verschillende naties. Deze rijn gereed' om
aoodra het mogelijk is het gevecht te
openen teneinde het leven1 en bezit van
de buitenlanders te beschermen, Indien
deze door de direigende invasie van de
Kantonneezen mochten worden bedreigd.
Er zijn vijf Amerikaansohe oorlogs
schepen biji Deze schepen hebben teza
men 1100 man mariniers aan boord.
Onderhandelingen tuwchen Noord
en Zuid.
Vredesonderhandelingen tussohcn het
noorden en hot zuiden zijn ingeleid on
men acht het volgens (berichten uit Ghi-
neesobe bladen niet uitgesloten dat 'de
partijen'het eens zullen worden. De aan
gekondigde terugkeer van Tajangtsolin
naar Moefkxien zou dit bewijzen. Het ant
woord van de regoering van Peking op
de jongste Engelsohe voorstellen zal vol
gende week worden overhandigd.
In bultenlandsche kringen gelooft men,
- dat Soen-sjoean-fang zich niet meer te
gen het Kantonneesche leger zal verzet
ten, omdat zijn soldaten, hoewel goed be
taald en gewapend, ontmoedigd rijn.
Algemoeno staking te Sjanghai.
Slr peroeval Philips meldde Zaterdag
uit Sjanghai aan de Evenlng News, dat
daar plotseling een algemoeno staking is
uitgeroepen door de Kantonneesche com
munisten. Ongeveer 60,000 arbeiders sta
ken, waarvan een derde (gedeelte in de
buiteniandsche nederzettingen. De nood
zakelijkste diensten, post, electrlcltel te-
werken en tram zijn nog in functie, zij het
ook met verminderd personeel. In de
Chineesdhe stad zijn de waterleiding en
de tram geheel stopgezet. De Fransche
nederzetting heeftf zwaarder te lijden dan
de internationale concessie. Er staan
roode stakingsposten bij het hoofdpost
kantoor. Het vrijwilligerscorps is als
voorzorgsmaatregel in uniform opgeroe
pen, evenals de afdeelingen met machi
negeweren en de speoiale politie. De staat
van beleg ia nog niet afgekondigd. Ver
der wordt gemeld, dat generaal Boen
Tjsoeangsan's leger steeds dichter op
Sjanghai terugtrekt en Kasjlns op vijftig
mijl ten Zuidwesten van Sjanghai heeft
opgegeven.
'De Brltish United' Press meldt, dat in
Sjanghai in do buitenwijken de stakers
de traons hebben aangevallen en ruiten
ingegooid. Ook weiden fabrieken be
stormd. De politie maakte er echter een
einde aan do ongeregeldheden.
Met het oog op de algemeeno staking
worden de troepen in de kazerne gehou
den om voor alle gebeurlijkheden ge
reed te zijn. De vrijwilligers en speciale
politie zijn gemobiliseerd. De trams loo-
pen niet meer. In tal van groote werk
plaatsen en fabrieken ligt hot werk stil.
Reeds 80.000 Chlneezen in staking.
Op hot oogonblik zijn ongeveer 80.000
öhineezen in staking. Hiertoe behporeu
de arbeiders van allo katoenspinnerijen,
ChLneesche, zoowel als buiteniandsche, de
geheel© staf dor (posterijen ©n traanwegen
in die internationale nederzetting zoowel
als in de Fransche ooneessie, do arbeiders
van do electrlolteits- en waterwerken van
do Chineesche districten van Nantao en
Tajaipei, de zeelieden en havenkoelies,
een aantal losse arbeiders b]j do water
leiding van Shanghai en hij de gemeonte-
eleotricitoitswerken aldaar. Verder sta
ken de geëmployeerden bij enkele groote
Ohinotssohe warenhuizen, die meerendeels
Oantonneeaen in dienst hebben en do ar
beiders bij een dor groote Chinoeedhe
drukkerijen.
In kringen, waar men goed op do
hoogte is, wordt gezegd, dat de huidige
staking niet lang zal duren, omdat de
werkelijke bedoeling hiervan thans
slechts is een algemeen© repetitie voor
een vei grooter actie, wanneer de Canton-
neezen d^ stad binnenkomen1.
Het lijdt niet don minsten twijfel, dat
de groote meerderheid der arbeiders
niet wenscht te staken, doch do terreur
van den algameenen arbeidersraad Is zoo
groot, dat niemand durft weigeren.
Een elsch tot uitlevering van
Chlneezen uit de Engelsche con
cessie.
Hot aantal stakers werd gisteren te
Sjanghai op ongeveer 110.000 geschat, on
der wie 80.000 Tn de Engelsche concessie.
De toestand op het hoofdpostkantoor is
ernstig geworden, doordat de stakers
posten uitgezet hebben, die de nog vrij
talrijke werkwilligen In het gebouw be
letten naar bulten te komen en den be
steldienst te organlaeeren. Men verwacht,
dut de Engelsche bevelhebber, als de post
staking vandaag niet afloopt tot energieke
maatregelen zal overgaan omdat de toe
stand nu al onhoudbaar Is geworden.
Een andere ernstige moeilijkheid Is
ontstaan uit het feit, dat de Chineesche
autoriteiten de uitlevering hebben ge
vraagd van ongeveer 60 mot name ge
noemde Chlneezen die een toevlucht In
de Engelsche ooneessie hebben gezocht.
Het verzoek zegt, dat deze mannen voor
de Chineesche reohtbank zullen moeten
terecht staan, maar men vreest dat uit
levering gol'ljk staat met onmiddellijke of
althans zeer snelle executie dier 60 man
nen, misschien na een kort proces voor
den vorm. De Engelschen hebben de uit
levering niet dlroct geweigerd maar er
nog evenmin toe besloten. Zij verlangen
garantlën, die de Chineesche reohtbank
niet wil geven.
Hot doe! van de staking.
De voornaamste vakbonden hebben
verklaard, dat zij de uitschakeling be
oogen van de militaristen, de voortzetting
van de anti-Imperialistische propaganda
en de vorming van een volksregering.
De Chineesche bladen verklaren, dat
het werkelijke doel van de staking is ,4®
aankomst van het nationalistische leger
te Sjanghai te verwelkomen".- Tot dusvor
zijn er geen onlusten geweest, tenminste
geen van ernstlgen aard. Echter is de op
winding algemeen; tot dusver heeft zich
nog geen definitief anti-bultenlandach ka-
rakter van de beweging geopenbaard.
Krachtige maatregelen tegen
agitatoren.
Generaal Lip-So-tstfong, het hoofd van
hot polltio-oorps te Sjanghai en Woeseng
heeft de orders uitgevaardigd om alle
I agitatoren, die betrapt worden op aan-
j sporing tot wanordelijkheden ommlddel-
lijk te exeouteeren. Reeds rijn ongeveer
I twintig opruiers in verschillende distrio-
ten van de stand onthoofd, terwijl hun
hoofden op lange palen zijn gestoken als
I waarschuwing voor anderen.
Generaals veroordeeld.
Nog meldt Reuter dd. Zondag uit Lon
den, dat de generaals Tajentsjiamoe en
Lloejoetsjin te Hankou voor een volks-
reohtbank zullen moeten verschijnen. Deze
generaals hadden in October 11. Woet-
sjang verdedigd tegen de Kantonneesche
nationalisten. De nationalistische minister
van justitie leidde zelf de terechtzitting,
terwijl de volksrechtbank gevormd werd
door dertien gedelegeerden van politieke
en arbeidersverenigingen.
Beide beklaagden ontkenden indertijd
steun te hebben ontvangen van Britsche
kanonneerbooten.
Tsjentsjiamoe werd veroordeeld tot een
i boete van anderhalf millioen dollar, Lloe
joetsjin werd ter dood veroordeeld.
Het achtste flotielje Britsche
torpedobootjagers.
De Britsche achtste flotielje torpedo-
bootjagers is naar China vertrokken.
Ben Japanscb flotielje.
Een Japansche kruiser en vier torpedo-
bootjagers vertrokken Zondag naar
Sjanghai.
De Instructies van OMalley.
Volgens den dlpdomatieken medewer
ker van de Westaninster Gezette komen
de nieuwe Instructies, welke de Engelsche
regeering aan OMalley, haar vertegen
woordiger te Hankou heeft gezonden,
hierop neer:
,4>e kwestie der onderteekening van de
ontwerp-overeen komst nopens de Brit-
aohe oonoessle te Hankou mag geenerlei
verband houden met do twee door Tsjen
gestolde eischen: lo tot terugtrekking der
Britsche troepen uit Sjanghai; 2e tot er
kenning van de Kantonneesche regoering
als do eenige regeering in China.
Overeenkomst met Tsjen onder-
j teekend?
Officieel wordt medegedeeld, dat do
Engelsche zaakgelastigde O'Mallye en de
Oantonneeedhe minister van Buitenland-
j ach© zaken, Tsjen, Zaterdagavond de En-
gelBch-Ohineesche overeenkomst hebben
ondertoekond.
Twee officieren gewond.
Een Britsch zeeofficier en een Ameri-
kaanadh zeeofficier van gezondheid wer
den Zaterdag door de koelies van ltejang
mishandeld tengevolge van een weige
ring der (bevolking om het lossen toe te
staan van een Britsch vaartuig. Ben deta
chement mariniers van de Britsche ka
nonneerboot „Oockóhafor" ging aan land
en1 herstelde de orde, (maar twee officieren
werden gewond.
Ingezonden mededeeUng.
kende, dat hij' 60 bommen ontvangen had
van den gearresteerden leider Paikihtaher.
In het Padang-Piaudjangsche zijn 9
'bommen gevonden, benevens 270 kle
wangs, dl© in don grond verborgen waren.
Een arrestatie.
Een der beruchte onderbevelhebbers I
van SI Patal, genaamd Sirln, is te Padang I
gearresteerd.
Failliet verklaard.
Notaris P. te Ambon, die een bedrag
I van circa 280.000 heeft verduisterd, Is
failliet verklaard.
Verduistering.
J. Q. agent van landelijke ondernemin
gen te Pampit, heeft Woensdag te Malang
voor 60.000 koffie van de ondernemin
gen Petong-Ombet in het Kedirische en
Wonokerte in het Pasoeroeansche ver
kocht en is daarna spoorloos verdwenen.
HJj is later te Garoet gearresteerd.' In
totaal verduisterde hij een ton, waarvan
nog 8400 in zijn bezit werd gevonden.
BUITENLANDSCH NIEUWS.
Het voorste) van Coolldge over
ontwapening.
Japan neemt aan.
Het entwoord van Japan op het voor-
stel van-Coolldge tot het houden van een
conferentie om te komen tot verdere be
perking dor wapeningen op zoo, zal
liet heet een korte aanvaarding zijn.
Engeland en China.
De boycot op de boven-Jangtse.
Berichten uit China melden, dat op den
bovenloop van de Jangtse een ernstige
anti-Britsche boycot wordt uitgeoefend in
weerwil van pogingen van de officieele
Chineesche autoriteiten om zulks tegen
te gaan. Uit Peking wordt gemeld, dat
Sir Miles Lampson een onderhoud met dr.
Wellington Koo heeft gevoerd en dat er
voorl'oopige onderhandelingen zijn begon
nen over do algemeene Britsche voor
stellen.
OOST-1NDIE.
Communisten.
Wegiens vernieling van bruggen en te
lefoon heeft do Landraad één beklaagde
tot 10 en vier beklaagden tot 8 jaar ge
vangenisstraf veroordeeld.
Alle beklaagden van de dorde groep,
die terecht stonden wegens deelneming
aan do relletjes ln Bantam, zijn tot 11
Jaar gevangenisstraf veroordeeld.
Bommen en klewangs.
Verinnigen in het struikgewas bij de
Enimiiahaven te Padang zijn 29 bommen
gevonden. Twee havenkoelles zijn ge
arresteerd; zij (bekenden, de bedoeling ge
bad te hebben, de magazijnen van de Ba
taafsohe ln de lucht te deen vliegen,
l evens Is gearresteerd een werkman van
do werkplaatsen van do spoor, die be
Postchèque- en girodienst
Niet weer rentevergoeding
op saldi.
Naar verluidt» zal niet worden overge-:
gaan tot wederinvoering van rentevergoe-
ding op saldi bij den postchèque- en giro
dienst
Het Nederlandsch-Belglsche verdrag.
De oorrespondent van de N. R. Crt te
Brussel meldt:
De Standaard schrijft naar aanleiding
van de memorie van antwoord van minis
ter Van Karnebeek:
Uit een verwerping van het verdrag
zou niets anders dan een talrijke reeks
onbehaaglijke verwikkelingen voortsprui
ten, die voor Nederlands prestige en voor
deel zeker niet bevorderlijk zouden zijn.
Uit de Antl-Revolutlonalre Partij.
De heer J. van der Molen, burgemees
ter van Rankum, schrijft aan de N. R. Ct.
naar aanleiding van het bericht van zijn
bedanken als lid van de anti-rev. partij,
dat het feit eener oandidatuur voor de
Prov. Staten van Gelderland hem abso
luut onversohillig is, en dat hy voor de
hem geboden oandidaat (niet voor de par
tij) heeft bedankt, omdat het prov. oomité
van anti-rev. kiesvereenigingen in Gel
derland op grond van kerkelijke overwe
gingen veranderingen aanbracht in de
lijst, gelijk die door de oentrale kiesver-
eeiüging was vastgesteld.
Ontwapening.
Bijeenkomst van S. D. A. P.
en N. V. V.
Aan den vooravond van den dag, waar
op in de Tweede Kamer een aanvang ge
maakt zal worden met de behandeling van
het Ontwapeningsvoorstel-ter Laan, heb
ben de S. D. A. P. en het NederL Ver
bond van Vakvereenigingen een verga
dering gehouden in het Gebouw voor
Kunsten en Wetensohappen te 's-Graven-
hage. De groote zaal was geheel gevuld;
onder de aanwezigen waren enkele S. D
Kamerleden en vertegenwoordigers van
eenige honderden partij-afdeelingen uit
het geheede land. en bestuurdersbonden.
Voorzitter der vergadering was het
Eerste Kamerlid Henri Polak, voorzitter
van het partijbestuur der S. D. A. P. Deze
opende de bijeenkomst en zette hot doel
der vergadering uiteen.
De Stem des Volks bracht vervolgens
enkele liederen ten gehoore, waarna het
woord: was aan dien heer K. ter Laan.
Rijkspersoneel.
Het dagelijksch bestuur van den Cen
trallen dienst heeft ee nadres tot den mi
nister van financiën gering, waarin ver
zocht wordt, maatregelen te nemen, dat
de mogelijkheid van omzetting van waoht-
geldvervangend pensioen in invaliditeits-
en ouderdomspensioen worde geschapen,
daar de mogelijkheid, dat zij die wacht-
geldvervangend pensioen genieten, dit
pensioen onder zekere omstandigheden
verminderd zoo niet geheel ingehouden
zien, niet denkbeeldig moet worden ge
acht.
Aanleiding hiertoe is het door den Pen
sioenraad ingenomen standpunt, volgens
hetwelk de omzetting niet onmogelijk ls,
terwijl toch het waohtgeldvervangend pen
sioen ln vele gevallen minder gunstige
toepassing tot gevolg heeft dan het ge
wone lnvallditeits- en ouderdomspensioen.
Ontslag tn de glasindustrie
te Maastricht
Naar de Tolegr. verneemt, zal het niet
by het ontslag van ongeveer 200 arbei
ders aan de .Kristal-unie" (de samenge
voegde gluslnduatrleeën van „de Splnx"
en „Htella") blijven, doch zullen er de vol
gende week nog een 60 glaaaHjperw ont
slagen worden.
Het vooruitzicht bestaat dat er in het
geheel 800 arbeiders bij het ontalag be
trokken zullen worden.
Op de fabriek „Oeramlque" zal de vol-
gende week, na de Carnavalsfeesten nogj
slechts vier dagen worden gewerkt
De Zuiderzeewerken.
Men schrijft aan de N. R. Crt:
In den loop van dit jaar zal er aan
de Zuiderzeewerken een bedrag van
18.000.000 worden besteed. Men zal be-i
glnnen met den bouw van de sluizen ten'
Oosten van Wieringen in den reeds ge
reed gekomen bouwput.
Ten Oosten van de Middelgronden, on
geveer Z. W. van Zurich, zal een om ring
dijk worden gemaakt voor den bouwput
voor het stelsel van sluizen, dat daar in
den afsluitdijk wordt aangebracht.
Een begin zal worden gemaakt aan den
grooten afsluitdijk tussohen de bovenge
noemde sluizen en den Frieschen wal. De
Friesche dijk ten Noorden van Zurich zal
worden verzwaard.
Bij Medemblik zal men beginnen meti
het maken van een bouwput voor het ge
maal, ten dienste van den nieuwen N. W.
Polder.
Een begin wordt gemaakt met het leg
gen van den dijk van den Oever op Wie-
ringen naar Medemblik.
Er zal begonnen worden met het maken
van een dijk van Wieringen by de Hau-
kes naar de Noord-Hollandsche kust en
verder Zuidwaarts.
Verder komen er nog tal van kleinere
werken aan de beurt.
Arbeiders uit Emmen naar Twente.
Van de arbeiders uit de gemeente Emmen
zijn ongeveer 200 gezinnen aangewezen voor
emigratie naar IVente, terwijl zich daar
voor omstreeks 800 hadden aangemeld. Die
arbeiders hebben in November of later de
huur voor het land, dat zy bebouwden of de
woning waarin zij woonden, opgezegd, om
dat in uitaich werd gesteld, dat zij in het
tijdvak NovemberMei zouden vertrekken.
Tengevolge van den mindereni vooruit
gang in den woningbouw in Enschede gaat
de verhuizing thans veel minder vlot dan
men aanvankelijk verwachtte. Dacht men
oorspronkelijk ongeveer acht gezinnen per
week te doen verhuizen, het werkelijke ge
tal is veel kleiner omdat er ndet voldoende
woningen gereed zijn. DU brengt voor de
arbeiders groote moeilijkheden met zich
mede omdat velen thans na Mei of reeds
vroeger zonder woning zitten; en tevenB
geen werk hebben, omdat zy geen werk
hebben aangenomen en er nu bijna geen
werk te krijgen is voor gezinnen met meis
jes. Zijl die er nog in slagen weilk te krijgen
zuüleni dat moeten afmaken en waarschijn
lijk niet kruimen vertrekken wanneer het
hiuni beurt is.
Naar „De Tel." verneemt, zijn eenige ar
beiders voornemens aan de regeering ver
goeding te vragen voor de schade. weJke zij
lijden, omdat hun vertrek voor Mei in uit
zicht gesteld is, terwijl de toezeggingen in
dertijd door de commissie in zake de mi
gratie gedaan en waarin naast een vertegen
woordiger van het gemeentebestuur van
Emmen en Enschede ook een vertegen
woordiger van do regeering zitting had; niet
kunnen worden nagekomen.
Nationaal Mandollnefeest
Het door het tijdschrift „De Mandoline-
gids" uitgeschreven mandollnefeest, dat
georganiseerd wordt door het Residentie
Mandolinegezelschap „Perseveranza" be
looft een succes te worden. 86 vereenigin
gen met ongeveer 800 leden hebben zich
tot deelname aangemeld.
Op tweeden Paasohdag zulleu des mor
gens de vereenigingen optreden in drie
zalen van den Dierentuin te 's-Graven-
hage, waarvoor bereids 9 juryleden zyn
uitgenoodigd.
Hei weder in Januari.
In zyn maandelijksoh overzicht deelt
het Kon. Ned. Meteor. Inst te die BEt over
het weder in Januari het volgende mede:
Gemiddeld over de geheele maand was
de overdag temperatuur 1.7 gr., het ge
middelde maximum 1.8, het gemiddelde
minimum 2.2 te hoog. Alle dekaden waren
te warm, de afwijkingen waren 2.0, 1.8 en
2.5; 1.4,1.2 en 2.6; 1.7,1.0 en L9. De dage-
lyksche schommelingen waren gemiddeld
0.9 te klein door de sterke bewolking. De
hoogste temperatuur 11.5 werd waargeno
men te Maastricht op den 27, de laagste
—3.4 te Gemert op den 18.
De regenval, gemiddeld over het ge
heele land, bedroeg 47 mm, juist de nor
male hoeveelheid. De grootste afwijkin
gen kwamen voor in Overijsel, het noor
den van Noord-Holland en Zuid-Limburg,
waar de regenval resp. 15 en 15
boven normaal en 20 beneden normaal
was. De eerste dekade was over het ge
heel land berekend Iets boven, de laatste
iets beneden normaal. Verspreide berich
ten van onweer, kwamen binnen van den
4, 6, 18, 18, 27 en 29. Het aantal uien met
zonnesohyn, gemiddeld over de 5 hoofd
stations, bedroeg 88 tegen 44 normaal, de
8 dekaden telden respectieveiyk 9, 8 en 16
uren.
tot het luchtvaartcentrum van Centraal
Europa te maken een belangrijken stap
lader tot bun verwezenlijking rijn gekomen.
De ove komst met Oostenrijk maakt een
v-i "?ing van de door het verdrag mot
Diutschtond' mogelijk gemaakte lijn Mallnb
BerlijnDreeden—Praag %in dp richting
Wennen mogelijk. ni
Tegelijk zijn de plannen tot instelling van
een lludhitverblnding PraagAmsterdam,
met aansluiting op Londen, weer actueel ge
worden. De heer Pleemart, de directeur van
de KLjM., hoeft bier vertoefd tot heit voeren
van besprekingen dienaangaande waarvan
het voorloopig resultaat gunstig mag wor
den genoemd.
Wanneer alles meeloopt, zal de rijn Preag
Amsterdam reeds met Mei kunnen wor
den geopend. De K.LjM. zal dam voor aan
sluiting op Londen zorgen, terwijl inen de
lijn Praag—Amsterdam wil laten explloltee-
ren door een gemengde Tsjecho-Slo-
waaksch-Nederlandsche Maatschappij.
De luchtdlenst Kalro—Karachi
Een mededeellng van Hoare
ln het Lagerhuis.
Slr Samuel Hoare, die gistermiddag
voor de eerste maal na zyn vliegtocht ln
het Lagerhuis verscheen, is met een har
telijke ovatie van alle banken begroet. De
minister gaf een paar Inlichtingen en
zeide o.a. dat de luchtdlenst Kairo—
Karachi op 8 April officieel geopend zou
worden met de rijf De HavEand Herculea
vliegtuigen, die er voor bestemd rijn, 0°
hij was overtuigd dat de dienst «en groot
sucoes zou worden.
LUCHTVAART.
Praag als luohtvaartoentrum van
Midden-Europa.
BENEDICTU8 DE SPINOZA.
Maandag herdachten wij den 250-jarigen
sterfdag van een der allergrootste Neder
landers, |tevens een der allergrootsten vau
de wereld, Benedictus de Spinoza, of, om
hem met zijn Joodscben naam te noemen,
Barucb d'Espinoza. Hij werd 24 November
1682 te Amsterdam geboren als zoon van
PortugeescbJoodsche ouders. Wegens
zijn vrijzinnige ideeën op het gebied van
den godsdienst werd hy ln 1656 uit de
Joodsche gemeente verbannen, verliet,
beladen met den banvloek, Amsterdam en
vestigde zich, na eenige omzwervingen,
te Rynsburg, waar bij in zyn onderhoud
voorzag door het geven van onderwijs en
het slijpen van brilleglazen. Daar hy
bovenal zyn onafhankeiykheid op prijs
stelde, wees hy zoowel een hoogleeraars-
ambt te Heidelberg als een hem door zyn
vriend Simon de Vries toegedachte erfe
nis van de band en overleed in armoede,
ongehuwd, en zonder dat zijn tijdgenooteu
in hem den later zoo beroemden wijsgeer
zagen, den 21sten Februari 1677 aan
longtering.
Zijn hoofdwerk is de z.g. „Ethica", een
geschrift, waarin hy zijn wysgeerige
denkbeelden heeft neergelegd. Dit werk
is zeer moeiiyk te lezen en te begrijpen,
doordat Spinoza zyn stof heeft ingedeeld
in wiskunstige stellingen, waaruit hij met
onfeilbare logica zijn conclusies afleidt
In zijn leer is de erkenning van het
oneindige de centrale zekerheid van
Spinoza s gedachte en deze beweegkraoht
drijft zijn denken aan tot zuivere formu
leeringen, die van stelling tot nieuwe
stelling worden opgebouwd. Maarlhijziet
in het oneindige niet de toekomst, maar
het heden. Om het anders uit te drukken
en dat was vooral hetgeen hem den
haat en de verguizing zijner tljdgenooten
op den hals haalde Spinoza's beginsel
was dat van den Amor Dei intellectualis
de intellectueele liefde tot God, waarin hy
ziet een deel van de oneindige liefde,
waarmee God zichzelf lief heeft. Spinoza
komt langs den weg der wiskunstige
redeneering tot de erkenning van God
als de eenige zelfstandigheid, dat wil
zeggen, dat God het eenige is, wat uit
zichzelf bestaat. Hieruit volgt, dat de
begrippen geest en stof (welke door een
ander wijsgeer, Descartes, als zelfstandig
heden waren erkend), geen zelfstandig
heden kunnen zijn, doch onderdeelen,
attributen, van de eenige ware zelfstandig
heid, die God is, welke laatste op zichzelf
noch het een noch het ander is, dus geest
noch stof. Deze laatste, de eenige en ware
zelfstandigheid, moet bestaan, en Spi
noza noemt haar Deus (God). Buiten God
bestaat geen zelfstandigheid. Hierop
bouwt Spinoza zijn verdere leer, die even
wel te ingewikkeld is om in eenige regels
samen te vatten. Hij komt tot deze con
clusies, dat het geheel der daden van God
als onveranderlijk, van eeuwigheid vast
staande, moet worden beschouwd, daar zij
gegrond zyn in de eeuwige, onverander
lijke wet van God, en dat de zedelijke
wetten in het rijk des geestes niet ver
schillen van de werktuigelijke in het rijk
der stof. De geesteiyke en lichamelijke
verschijnselen zijn niet het werk eener
voorzienigheid, daar de zelfstandigheid
als zoodanig verstand noch wil bezit. De
aard en volgorde der verschijnselen zyn
noch goed noch kwaad, alleen zijn zij
noodzakelijk. Als zoodanig is de wereld
noch de beste noch de slechtste onder de
werelden, maar de esnlg mogelijke.
Spinoza leefde zeer teruggetrokken en
eerst na zyn dood ls men tot de erkenning
zUner groote beteekenis als wysgeer ge
komen. "Hoe men overigens over zyn leer
denken moge, hierover ls iedereen het
eens, dat hy een der allergrootste denkers
was, een onbaatzuchtige waarheidszoeker
en onwereldsohe God-zoeker. En dat deze
groote man Nederlander was, maakt het
voor ons land tot een eerezaak zyn 260-
jarigen sterfdag te herdenken.
O-
Moeilijkheden bi) de emigratie.
Een lijn Aimterdam- Praagf
Men schrijft aan de „N. Rott. Crt.":
Nu ook> met Oostenrijk dezer dagen een
liuiibvaartovereenkomst L' qesloton, openen
zich voor het vliegverkeer van Tsjecho-Slo-
waklje ook naar net zuiden nieuwe banen,
en het blijkt thans, dat de plannen om Praag
