Derde Blad.
BINNENLAND
BUITENLAND.
VAN ZATE» DAG 17 SEPTEMBER 1927.
DE RIJKSMIDDELEN.
Over de maand Augustus is de op
brengst van de Rijksmiddelen 88,661.871
tegen 36,848.663 in Aug. 1926. De ver
meerdering is in hoofdzaak te danken
aan de personeel© belasting, de vermo
gens-, de dividend- en tantièmebelastin
gen.
De wegenbelasting bracht 418,763 op.
In totaal is hierop in de acht maanden
van 1927 reeds 6.706, 017 ontvangen.
HOLL. Mij. VAN LANDBOUW.
Dr. H. J. Lovink benoemd tot
voorzitter.
Ridderkerk, 16 Sept. Tot voorzitter van
de Hollandsche Maatschappij van Land
bouw is heden gekozen dr. H. J. Lovink,
lid van de Tweede Kamer der Staten-Ge-
raal, burgemeester van Alphen aan den
Rijn.
RECHTSTREEKSCHE RADIO
VERBINDING WEST-INDIE
NEDERLAND.
Het is den heer Mobach gelukt, lezem
wij in De West, met zeer primitieve hulp
middelen, een zendinrichting voor korte-
golven te vervaardigen waarmede reoht-
streeksch berichten verzonden kunnen
worden naar Nederland.
Het eerste bericht was een groet van
den gouverneur aan den minister van
koloniën.
Men rekent er op, dat de bestelling op
deze wijze wel 24 uur sneller kan ge-
sohieden.
LUCHTPOST VOOR INDIE.
Met het vliegtuig van Lult Koppen.
's Gravenhage, 16 Sept Vanwege het
hoofdbestuur der P. en T. wordt medege
deeld, dat de gelegenheid wordt apenge-
steld om met het vliegtuig van luit Kop
pen, dat 1 Oct a.s. van Amsterdam naar
Ned. Indië vertrekt gewone en aangetee-
kende correspondentie te verzenden. Het
daarvoor verschuldigde luchtrecht be
draagt 2.60 per briefkaart en 10 per
20 gram voor de overige stukken en is te
voldoen door middel van frankeerzegels
boven de gewone port. De aangeteekende
stukken worden uitsluitend verzonden op
risico van den afzender. Brieven en doos
jes met aangegeven waarde zijn van het
luchtverkeer uitgesloten.
DE BERGING VAN HET
8.8. „IJSELMONDE".
De Hollanders geven het werk op.
Rotterdam, 16 Bopt Het zeer slechte
weer der laatste dagen is oorzaak geweest,
dat de berging van het ba. „lJselmonde",
dat in den nacht van Vrijdag op Zater
dag, na een aanvaring met het Engelsche I danseres Isadora Duncan te Nice
s.s .„Ellerdale", nabij Maassluis, omsloeg een auto is overreden en gedood,
en daarna op een zandplaat aan den De danseres, die een snellen racewagen
grond geraatke, van het begin af groote wilde koopen, had een autohandelaar
moeilijkheden opgeleverd heeft. De ber- tegen tien uur 's avonds aan haar atelier
KUNST EN LETTEREN.
Dr. HERMAN GORTER.
In den nacht van Woensdag op Donder
dag is de bekende Nederlandsche dichter
Herman Gorter, te Brussel overleden.
Herman Gorter, de zoon van den lite
rator Simon Gorter, zag in 1864 te Wor-
merveer het levenslicht. Hij studeerde
klassieken en trad eenigen tijd later op
als leeraar aan het gymnasium te Amers
foort. Later woonde hij te Bussum, waar
hij zich geheel aan de propaganda van
het socialisme en vervolgens aan die van
het oommunisme wijdde. Voor de kunst
zinnige wereld, die hem wist te waardeu
ren, is hij evenwel de zanger gebleven
van het tintelende, levensblije Meigedicht.
Sinds de laatste jaren had Gorter zich
uit het openbare leven teruggetrokken en
leefde hij in Bergen (N.-H.)in bijna een
zame afzondering.
Onder de tachtigers heeft Gorter een
Er zijn berichten ingekomen dat ge
organiseerde groepen, die niets met poli
tieke organisaties gepeen hebben en wier
leden niet te onderscheiden zijn van de
beruchte zeeroovers, Engelsche goederen
aangehouden hebben.
De Engelschen zullen in de eerste plaat?
den handel van Hongkong beschermen
op dezelfde wijze file dit met succes in
1926 tegen de onwettige maatregelen der
Kantonneezen is geschied.
SOWJET-PROPAGANDA IN ARABIP.
De Sowjet-regeering heeft een verslag
openbaar gemaakt over een propaganda-
expeditie, die zij onlangs naar Arabië uit
gerust had, inderhaast georganiseerd om
bijtijds te zijn wanneer de pelgrims te
Dzjedda samenstroomden. De pogingen
„om vasten voet op de Arabische markt te
krijgen" bestonden in het verkoopen van
suiker en meel beneden den marktprijs.
Kleine neringdoenden kregen crediet om
hen ertoe te krijgen. „Moskousche suiker"
en „bolsjewieksch brood" in te slaan. De
expeditie bewerkte, dat de suikerprijs met
3 per ton daalde en de Engelsch-Indi-
sche suiker dientengevolge geweerd kon
worden. Ook de bloem uit Indië was niet
meer voor den vroegeren prijs te verkoo
pen. Mogelijk zal nu ook Russische petro
leum In Herzjas op de markt gebracht
worden.
Terwijl de Sowjet haar suiker in Hedz-
jas zoo goedkoop van de hand deed, ston
den te Moskou en St. Petersburg de men-
schen in lange queues om een beetje sui
ker machtig te worden.
DUITSOHLAND.
DE VLOOTSCHOUW VOOR
HINDENBURG.
De Duitsche bladen bevatten thans uit
voerige verhalen van de vlootschouw, die
Dinsdag in de baai van Swinemünde voor
b^lfiTVOTHiVfT ZaïZrZn den rijkspresident gehouden is, de eerste
A finSSL vlootschouw sinds den oorlog. Van alle
voor zijn verk schreven op u__,An wprPT1 nienw-fitHerltJon n«ar ftnH.
zjj 60sten jaar o.m. Willem Kloos en Ka-
rel van de Woestijn© over den dichter.
De zachtste en innigste woorden zoo
sdhrjjft de N. Rott. Grt. zijn niet over
hem geschreven: die hoorde men als
Leopold over hem sprak.
ISADORA DUNCAN. f
Een V. D.-bericht meldt, dat de bekende
door
gers, L. Smit Co's Internationale sleep
dienst en W. A. v. d. Tak's bergingsbe
drijf, die reeds een dag na het ongeluk
drie stalen trossen onder het schip door
brachten, konden niet beletten, dat de
„LJselmonde" steeds dieper in het zand
wegdook. Gister reeds deelde men mede,
dat men maar weinig hoop had het vaar
tuig los te krijgen. Vandaag is de ber
ging opgegeven. Het achterschip zit nu
4 meter onder water. Tooh is de „LJsel
monde" sedert Dinsdag niet verder weg
gezakt Gisteren stak nog slechts één
mast boven water, maar vandaag waren
zoowel de voor- als de achtermast weer te
zien.
Naar de Tel. verneemt, voert de firma
Van Uden thans onderhandelingen met
de Duitsche bergingsmaatschappij Bug-
sir te Hamburg. Vanmiddag hebben ex-
te Nice besteld voor een proefrit Me
vrouw Desty, een vriendin, die met haar
sainen woonde, smeekte haar niet mede te
gaan omdat zf) het voorgevoel had van
een ongeluk, maar mevrouw Dunoan
maakte zich met een grapje van haar af
en stapte in de auto. Zij droeg, om den
hals gewikkeld, een lange sjaal met af
hangende franje. Nauwelijks was de auto
weggereden of de franje werd gepakt door
een der achterwielen.
Isadora Duncan werd met onweerstaan
bare kracht omlaag getrokken, over den
Ïrond gesleurd en onmiddellijk gedood
oor het breken van den ruggegraat
Haar aangezicht was vreeselijk verminkt
Tragisch bijna in alle opzichten is haar
leven geweest; zjj begon met het verove
ren van de wereld. Overal waar zij ver
scheen als brengster van de herboren
perts van deze firma reeds ter plaatse danskunst, den op de oude Grieksche
een onderzoek ingesteld. Zij zullen bin
nen drie dagen een beslissing nemen
over de vraag, of zij het schip al of niet
kunnen bergen.
Over de berging van de „LJselmonde"
was Donderdag nog geen beslissing ge-1
nomen. Mooht de Duitsohe bergingmaat-
scsappij „Bugair" de berging niet op zich
nemen, dan zal vanwege den Rijkswa
terstaat beslag op de „lJselmonde" wor
den gelegd^
EEN NEDERLAND8CH ZEEOFFICIER
NAAR DE HOOGERE MARINE
KRIJGSSCHOOL TE PARIJS.
In zijn redevoering tijdens het noen
maal dat de regeering eenige maanden
geleden heeft gegeven ter gelegenheid
van het bezoek aan ons land van het Fran
kunst geinspireerden dans, werd zij met
geestdrift ontvangen. Toen kwamen be
trekkelijk spoedig anderen en haar roem
verduisterde; bovendien bracht het leven
haar veel leed. De beide kinderen uit haar
eerste huwelijk zijn indertijd te Farijs in
een brand omgekomen; de Russische
diohter, waarmede zij voor weinig jaren
in het huwelijk trad, is verleden jaar on
der zeer tragische omstandigheden ge
storven. En thans is zij zelf op noodlotti
ge wijze aan haar einde gekomen.
Isadora Duncan was in 1878 te San
Francisoo geboren; zjj ontving daar haar
opleiding en werd voor de muziek be
stemd. Maar in 1890 trad zjj als jonge
danseres op en wel met zulk een succes,
dat z]j besloot zich geheel aan de dans
kunst te wijden.
Vrienden en bewonderaars van haar
merkwaardige kunst stelden haar in 1904
kanten waren nieuwsgierigen naar Swi
nemünde gekomen om het zeldzaam
schouwspel te zien. De stad was dan ook
in feeststemming en overal werd er druk
gevlagd. De president kwam 'a oohtenda
om kwart voor acht te Swinemünde aan,
van waar de tender Hela hem overbracht
naar het vlaggeschlp Schloswig-Holstein,
dat 21 saluutschoten loste toen de Hela
van wal stak.
Toen de president aan boord was, koos
de Schleswig-Holstein zee, gevolgd door
de Roland van de Norddeutqphe Lloyd
met verschillende autoriteiten, verslag
gevers enz. en een vloot van plelzierboo-
ten met toeschouwers. Na twee uur varens
bereikte men op 16 zeemijlen ten N. O.
van Swinemünde, ter hoogte van den
vuurtoren van Groaz-Horst de vloot, die
langzaam in kielwaterlinie opstoomde en
bij de aankomst van het vlaggesohip 21
saluutschoten lost*. De bemanningen
stonden in witte uniformen ln parade op-
Sesteld. Eerst stoomden de linieschepen
chleslen, Hessen, Elzas en de kruisers
Berlin, Amazone en Nymphe langs het
vlaggeschlp, vervolgens de le en 2e flot
tielje torpedobooten (tesamen 20 booten)
en ten slotte de le halve flottielje mijnen
vegers (zeven booten), in totaal 84 sche
pen van 86,000 ton en met 7700 koppen
bemand. Van de in dienst zijnde Duitsdie
oorlogsschepen ontbrak alleen de kruiser
Emden, die een buitenlandsohe reis
maakt.
CHINA.
Bche oorlogsschip Duquay Trouin, heeft in 8taat een school te Berlijn te stichten
minister Lambooy er op gezinspeeld, dat|Voor klassieks dansen; meisjes van alle
de Fransche regeering een toestemmend
antwoord had gegeven op het verzoek urn
een Nederlandsch zeeofficier een cursus
te laten volgen van de hoogere marine-
krijgsschool te Parijs.
Naar thans gemeld wordt is bestemd tot
het volgen van een zoodanige cursus lui
tenant ter zee le klasse J. T. Furstner,
laatstelijk geplaatst in Nederlandsch-
Indië. HIJ vertrekt eerlang van daar of ls
wellicht reeds naar Nederland onderweg.
De cursus te Parijs vangt 1 Decembei
aan.
Luitenant ter zee Fürstner was vroeger
leeraar aan de hoogere mariiiekrljgs-
sohool te 's-Gravenhage.
GOEDERENVERVOER A. T. O.
De voorgenomen overneming
van den dienst van Van Gend
en Loos.
In verband met de voorgenomen over
neming van den goederendienst van Van
Gend en Loos door de A. T. O. zullen,
naar wij in „De TeL" lezen, in iedere
plaats van beteekenis Fordchassis worden
geplaatst, die van gelijke afmetingen zul
len zijn. Bij deze chassis passen gelijk
soortige bakken, die elk voor een be
paalde gemeente zijn bestemd. Do goede
ren van die plaats worden in dien ua
beladen; de bak wordt dan naar het sta
tlon gebracht en in zijn geheel met den
trein naar de plaats van bestemming ge
bracht. Daar waoht dan een Ford-chass
die de heele zaak naar het magazijn vo
▼oert
nationaliteiten togen daarheen om de les-
Ben van haar te volgen. In 1928 had Me
vrouw Duncan op verzoek van de Sowjet-
regeering te Moskou een school gestloht;
sedert verleden jaar was de kunstenares
weer te Parijs gaan wonen.
De jury voor de duizend-gulden prijs
vraag voor het beste jongensboek, be
staande uit de heeren O. Joh. Kieviet,
Theo J. Thijssen en A. B. van Tienhoven
bericht ons dat er 68 manuscripten zijn
ingekomen.
BIJ de Jury voor de duizend-gulden
prijsvraag voor het beste meisjesboek,
bestaande uit de dames Anna van Gogh-
Kaulbach, Top Naeff en J. P. Zoomers-
Venneer zijn 49 manuscripten ingekomen.
In November wordt de uitslag bekend
gemaakt, terwijl in het volgend voorjaar
de bekroonde boeken bij Van Holkema
Warendorfs Ultg.-Mlj. zullen verschijnen.
DE RUSSEN TE PEKING.
De voorloopige behandeling van de
zaak tegen de vijftien Russen, die inder
tijd waren gevangengenomen bij den in
val in het Russische gezantschap te
Peking, zijn alle vijftien schuldig bevon
den aan samenspanning tot het verwek
ken van binnenlandsohe onlusten in Chi
na. De beklaagden komen nu voor een
hoogere Instantie.
Luchtvaart.
Vliegtochten over den
Oceaan.
Ntemre liefhebben.
Miss Ruth Eldee en George Halaeman
zijn te New York aangekomen uit Whee-
ling en deelden mede, dat zij gereed wa
ren om over den Atlantlschen Oceaan
naar Parijs te vliegen, zoo gauw de weers
omstandigheden het toelieten. Hun toestel
heet American girl Ze zijn van plan Zon
dag te vertrekken.
Hun toestel is voorzien van een dubbele
stuurinrichting en de zitplaatsen zijn zoo
gebouwd, dat ze naast elkaar kunnen zit
ten.
Op hun tocht van Wheeling naar New
York had miss Eldes het grootste gedeel
te van den weg gestuurd.
DE GROOTE VLIEGTOCHTEN.
Schlee en Broek geven de voort
zetting van den tocht op.
Naar Reuter dd. Donderdag uit Tokio
meldt, hebben de vliegers van de Pride
of Detroit' Schlee en Broek het
besluit genomen, den tocht te staken.
Woensdag nog waren zij voornemens de
poging om den Stillen Oceaan over te
vliegen, te wagenmaar de dringende
verzoeken van vrienden en verwanten
w.o. een telegram van de kinderen van
Schlee, die hun vader smeekten toch geen
zelfmoordpoging te doen bracht er
hen ten slotte toe, af te zien van het
aanvankelijke voornemen.
De teleurgestelde vliegers zullen met
de eerste de beste boot naar der Ver.
Staten vertrekken.
Inmiddels is wat deze vliegers gepres
teerd hebben met hun Pride of Detroit
toch wel enorm geweest.
Eea vliegtocht van Detroit over den
Atlantlschen Oceaan en Europa en Azië
tot heel in Tokio was nog nooit ver
toond. En de thd, dien zij er over hebben
gedaan, was ook fenomenaal kort.
De vliegers hebben ea. 12.260 mijl af
gelegd, waarvan, naar zij verklaren, de
etappe OmoeraTokio de gevaarlijkste
geweest is.
Zij waren 22 Augustus uit Detroit ver
trokken, maar rekenen zelf, dat zij fei
telijk te Harbour Grace (Newfoundland)
den tocht aanvingen, n.1. op 27 Augustus.
Woensdag (locale tijd van Tokio) waren
z]j te Kasoemiga-oera aangekomen.
Een gift aan mevr. Nungesser.
James Walker de burgemeester van
New York, die thans in Parijs toeft, heeft
daar een bezoek gebracht aan de moeder
van den verongelukten vlieger'Nungea-
ser. De burgemeester kwam aan mevr.
Nungesser een bedrag van 1,000,000 fes.
aanbieden bijeengebracht door Amerika
nen als blijk van bewondering voor wij
len haar zoon.
VLIEGONGELUK.
Vtff dooden.
Uit Belgrado wordt bericht dat bij een
proefvlucht van leerlingen van de vlieg-
school in Gastelnuovo een militair water
vliegtuig met vijf leerlingen van groote
hoogte in zee gevallen la. De Inzittenden
z]jn verdronken.
AMSTERDAMSCHE BRIEVEN.
Heit nieuwe college van R en W. Onze nieuwe schepen. Onze
nieuwe domlné's. Ons nieuwe bacteriologisch laboratorium.
Men heeft 't tenslotte tóch aangedurfd
om wat eerst door niemand als meer dan
ENGELAND.
DE ANTI-BRITSCHE BOYCOTT IN
CHINA.
Londen, 16 Sept. De Brltache autoritei
ten hebben tegenmaatregelen genomen
om de bedreiging van een vernieuwing
van de anti-Engelsohe boyoott te Kanton
te ontzenuwen.
Mac Intosh waagt een kans.
Kapitein Mao Intosh en zijn metgezel
Fitzmaurice zijn uit Dublin vertrokken
om den tooht Oost-West toch nog te pro-
beeren.
Ondanks de omgevallen van Oceaan-
vliegers, die de lautste weken zoo veel
vuldlg waren, hebben ze op het vliegveld
Baldonnel bij Dublin elf dagen gewacht,
met het plan om te vertrekken zoo gauw
als betere weersomstandigheden van den
overkant gemeld' werden.
Hun vliegtuig, de prinses Xenia, la,
naar men weet, een Fokker-éóndekker.
Het toestel heeft geen draadlooze instal
latie aan boord, maar wel een boot van
rubber en twee pagaaien. Voorts kunnen
700 gallons benzine meegenomen worden.
Men kan er 41 uren mee in de luoht blij
ven en in dien tijd moet een afstand af
gelegd worden van 8977 mijl. De motor is
een Bristol-Juplter van 610 PJK. en haalt
126 mijl in het uur.
Mao Intosh is een zeer ervaren vlieger,
daar hij meer keeren dan éénig ander En-
gelsoh vlieger het kanaal is overgestoken.
Zijn metgezel Fitzmaurioe is oommandant
van de luchtmacht van den Iersohen Vrij
staat
De wispelturige Levlne.
Daar er gunstige weerberiohten zijn
ontvangen, is Levine uit Londen vertrok
ken naar het vliegveld Oranwell in Lln-
oolnshlre. Hij hoopt morgenochtend....
niet naar het Oosten te gaan, maar van
het Westen zijn trans-atlantiache vlucht
uaar Amerika te beginnen.
een demonstratie werd aangezien, in bitte
ren ernst te doen verkeerea Men heeft het
tenslotte aangedurfd.... Wibaut aan den
dijk te zetten 1 Dat men drie roode wethou
ders laat vallen, hen van achter de groene
tafel weghaalt, daar ware op zichzelf ge
nomen niet zooveel durf voor noodig ge
weest Zooiets kan, ook zonder durf, altijd
in het politieke kansspel voorkomea Maar
Wibaut, die in zijn dertienjarig wethouder
schap een stuik Amsterdam was geworden,
dat er om zoo te zeggen bij hoorde, rechter
hand van den burgemeester, zonder wien
men den heer De Vlugt min of meer in de
ruimte vodlt zweven, Wibaut te laten
vallen....: het scheen een durf, die aan
vermete'e driestheid grenst Er zijn men-
schen, geheel buiten rood, rose of zwart,
geheel buiten alle politiek staande men-
schen, die zeggen: één werkelijke krach
tige bestuursfiguur, één persoonlijkheid
van de portuur van den heer Wibaut is
meer waard dan welke partij-winst ook;
men had hem nooit mogen opofferen en
desnoods dan maar, ging het niet anders,
den, al dan niet vermeenden zetel-honger
van de S.D.A-P. moeten slikken.... Men
had 't dan maar weer met drie roode wet
houders moeten doen, ook al klopt dit aan
tal na de laatste verkiezingen nog minder
dan voorheen met een evenredige verdee
ling der zetels naar het aantal in den Raad
gekozen partij-vertegenwoordigers. En voor
zulk een redeneering valt inderdaad veel te
zeggen. Zonder nog fascist te zijn, mag
men nu toch langzamerhand wei vaststellen,
dat het meer «n meer blijkt hoe één werke
lijke persoonlijkheid opweegt tegen tiental
len punten van partij-onderscheid. Dat men
overigens bij dezen wethoudersstrijd de
waarde van de persoonlijkheid al van den
beginne afaan weinig liet gelden, blijkt wel
uit het feit, dat reeds bij de eerste stem
ming de wethouder van onderwijs, de heer
E. Polak, viel; want gedurende zijn vier
jarigen ambtstijd hoorde men zoowel poli
tieke voor- als tegenstanders met steeds
Stijgenden lof over zijn kunde, welwillend
heid en voortvarendheid praten.
De situatie is thans zoo, naar men weet,
dat de vrijzinnig-democraten, die, op de
wip zittend, de beslissing in handen had
den, tenslotte bereid bleken twee wethou
derszetels te bezetten, waarvan ze er, even
als de Vrijheidsbond, één zullen afstaan als
de sociaal-democraten van de „dwalingen
huns weegs" zullen terugkeeren en met
twee inplaats van drie zetels genoegen wil
len nemen. We zullen niet, met het
boetekleed omhangen, aldus terugkeeren,
sprak echter Wibaut, die, tezamen met zijn
twee eveneens gevallen broeders, den avond
na het groote gebeuren, door een stampvolle
Concertgebouw-zaal-met-partijgenooten ge
huldigd werd.We zullen kalm deze
vierjarige periode afwachten; bij de ddn
te houden verkiezingen zullen we het „bur
gerlijk bloc" wel mores leeren; zal door
ons gerechte wraak genomen worden voor
de poets, die men ons gebakken heeft
Vier jaar geduld is wel lang in een stad
waar rood zooveel jaren troef is geweest.
En dat onze „soci's" niet zouden hopen op
een reeds vroeger intredende nieuwe crisis,
die hun troeven op tafel kan brengen,
het valt moeilijk te gelooven, al spraken zij
hier niet van
Van de drie nieuwe wethouders, Ke
telaar, Abrahams en Boissevain, is de
eerste zeker de populairste; men gunt hem
van harte de kans, na een reeds lang
jarig politiek leven te toonen, wat hij
als bestuurder vermag. Dat hij „Onderwijs"
als zijn departement kreeg toegewezen: het
spreekt haast vanzelf: weinigen als hij zijn
m deze materie zóó ingewerkt. Minder
vanzelf spreekt het, dat men den heer Bois
sevain met den levensmiddelendienst en de
Volkshuisvesting belastte; twee afdeelin-
gen van gemeentelijke zorg, waarvoor hij,
blijkens zijn voortdurende felle oppositie
ten dezen in den Raad, toch niet zoo heel
veel voelt 1
Onverdeeld kan, zoo men ai vreugde
toont, en hoe men verder ook over den toe
stand en over den persoon van deze drie
nieuwe magistraten mag denken, de vreug
de voor dit nieuwe niet zijn.Voor een
andere nieuwe aanwinst, een aanwinst dit
maal niet aan levend, maar aan dood mate
riaal, kan de vreugde echter wel onverdeeld
zijn. Ik bedoel hier de aanwinst voor de
vdoot de K.N.S.M. met de nieuwe schepen
de „Simon Bolivar" en de „Cottica", waar
van de eerste reeds in de vaart is en de
tweede over enkele weken haar eerste reis
zal ondernemen. Als een bewijs voor de
hernieuwde opleving in onze scheepvaart ia
dit in de eerste plaats natuurlijk al verheu-
genswaard, maar daarnaast, en voor
namelijk hierop wensch ik even te wijzen,
valt speciaal te vermelden, dat de K.N-
S.M. thans ook is overgegaan tot het op
dragen van de architectonische verzorging
harer nieuwe schepen aan Nederlandsche
sierkunstenaars. Een dergelijke verzorging
bepaalde zich tot nu toe tot de vloot der
Stoomvaartmaatschappij „Nederland", tot
een aanzienlijk deel der vloot van de Kon.
Paketvaartmaatschappij, tot een viertal
schepen, sindsdien weder in buitenlandsche
handen overgegaan, van den Kon. West-
Indischen Maildienst en eindelijk tot twee
schepen van de BatavierHjn. De andere Ne
derlandsche maatschappijen boden hun pas
sagiers natuurlijk wel min'of meer weel
derig ingerichte eetzalen, rookkamers, hali's
enz., doch deze waren alle oopieën van oude
stijlen, benaderd tot aan de grenzen, die de
scheepsconstructie stelt, of wei een onper
soonlijk mengelmoes van fragmenten van
vroegere stijlen met conventioneel-nuchtere
onderdeden. Gelukkig is nu ook de K.N.
S.M. tot het inzicht gekomen, dat onze
moderne, vaderlandsche kunstnijverheid in
staat is haar schepen in te richten en te
décoreeren op een wijze als geen ander het
met grooter smaak kan en die een niet te
overschatten reclame-factor voor de reederij
beteekenen. Zoo droeg zij dan de inrichting
van deze, haar twee nieuwe schepen op aan
den sierkunstenaar Nieuwenhuis, bekend
o. m. door zijn verzorging van de vergader
zaal in ons Scheepvaarthuis. Wie, als uw
onderdanige dienaar, de gelegenheid had
deze beide schepen te bezien, komt naast
de bewondering, die hij ondervindt voor
het vermogen van den sierkunstenaar Nieu
wenhuis otn harmonisch, karaktervol) geheel
te scheppen, onder den indruk van wat onze
huidige kunstnijverheid, ook in technisch
opzicht vermag. Het meubelwerk van Pan
der en Zoon, het koperwerk van firma's als
Gispen, Hof en Eisenlöffel, de tapijten van
Kinheim, het glas in lood van le Nobel, om
maar enkele dingen te noemen, het zijn alle
producten, die het „Nederlandsch fabri
kaat" tot groote eer strekken.Een
merkwaardige bijzonderheid bij deze sche
pen is nog, dat de dekken bijna geheel hori
zontaal liggen, zoodat de scheefhoekigheid
van deuren enz. een moeilijkheid, waar
mede men op andere schepen steeds te ma
ken heeft, hier voor een groot deel onder
vangen is.
De „Nederland" heeft met zijn man, Llon
Cachet, naam gemaakt als handelslichaam,
dat op gelukkige wijze „de kunst" aan zich
wist te verbinden; de K.N.S.M. met haar
man, Nieuwenhuis, ook haar volgend
schip, dat reeds weer op stapel staat, zal hij
onder handen nemen, zal in dit opzicht
in de nabije toekomst niet minder naam
krijgen.In een tijd, die in veel opzich
ten tot pessimisme kan leiden, is het wel
eens goed op punten van wezenlijken voor
uitgang te wijzen. Hier is er een! De eerste
schrede op den weg der scheepsversiering
van eigen tijd, door een Nederlandsche
scheepvaartonóerneming gvzet, dateert uit
omstreeks 1890. Het was een wankele