C. KIESEWETTER T Tweed© Blad. 71 Vraag voor Sint-Nicolaas-cadeau BINNENLAND GEMENGD NIEUWS. VAN ZATERDAG 3 DECEMBER 1927 WATER8TAATSBEGR00TING 1928. Blijkens de Memorie van Antwoord in zake de Wateretaatsbegrooting 1928 zal het ontwerp Wegenwet een regeling van de tolheffing inhouden. JAVA—PACIFIC LIJN. De Stoomvaart Mij. Nederland en de Rotterdamsche Lloyd deelen omtrent de hervatting van de Java-Pacific Lijn mede, dat de Java-Pacific Lijn voorloopig een geregelden achtwekelijkschen dienst on derhouden zal van de Westkust van de Vereenigde Staten van Noord-Amerika naar Nederlandsch-Indië, vice versa. De schepen zullen aan de Pacific-kust laden te Seattle, San Francisco en Los Angeles; op de reis van Amerika naar Ned.-Indië zullen voorts worden aangeloopen Hong kong en Singapore; op de reis van Ne derlandsch-Indië naar de Pacifickust zal de route over de Philippijnen in plaats van via Hongkong loopen. De eerste afvaart van de Java-Pacific Lijn van de West-kust van Noord-Ameri ka zal worden waargenomen door het s.s. „Bintang", o.o.v. ongeveer half Januari a.s., de tweede afvaart door het s.s. „Deli", eind Februari/begin Maart van daar ver trekkend. De eerstvolgende afvaart van Nederlandsch-Indië zal plaats vinden on geveer half Maart van Java. HET WEER IN NOVEMBER. Het Kon. Ned. Meteor. Instituut pu- blloeert het volgende voorloopige over zicht van het weer in November: Gemiddeld over de 5 hoofdstations was de ochtend temperatuur 1.0 graad Celclus te laag; zii was 2*/i graad te hoog in de eerste dekade, maar ruim 27t graad te laaag in de tweede en derde dekade. De De grootste afwijkingen kwamen voor op den Sen en dten 28en, respectievelijk 7 graden boven en 81/. graad beneden nor maal. De gemiddelde maximum-tempe ratuur 2 graden te laag, de gemiddelde minimum-temperatuur 7> graad te hoog, de gemiddelde temperatuurschommeling derhalve 21/* graad te klein, tengevolge van de sterke bewolking. De regenval was ongeveer normaal in Friesland, Utrecht, Gelderland en Noords- Brabant, in het Westen boven normaal; Noord-Holland 20 pet., Zuid-Holland 86 pot., Zeeland 60 pot. en ook in Zuid-Lim burg, namelijk 25 pot. boven normaal. Het Noomloosten van het land ontving te weinig neerslag; Groningen was 86 pot., Overijssel 10 pet. beneden normaal. Op den 21en werd over het grootste gedeelte van het land ijzel waargenomen; sneeuw viel op meerdere plaatsen op 11, 16. 20 en 22 tot 24. Te De Bilt werden 81 uren zonneschijn waargenomen, tegen 68 normaal. KOSTPRIJS EN OPBRENGST VAN LAND- EN TUINBOUWPRODUCTEN. Een staatscommissie. Bij de behandeling van hoofdstuk V <ïer Staatsbegrooting is de wenschelijk- heid betoogd, door een staatscommissie te doen onderzoeken, welke de oorzaken zijn van de wanverhouding in land- en tuinbouw tussehen kostprijs en opbrengst van het product. De minster van bimnenlandsche zaken en landbouw heeft daarop onverwijld het initiatief genomen tot instelling van zoo danige commissie. Hot lid der Tweede Kamer dr. Deokers zal als voorzitter van die commissie op treden, en de uitnoodging aan de leden is reeds verzonden. DE PHILIPS FABRIEKEN. De 11,000ste arbeider. Donderdag Juist een maand nadat de 10,000ste arbeider in de Philips fabrieken feestelijk werd ingehaald, heeft de 11,000ste arbeider zijn intrede gdeaan. GEMEENTERAAD VAN ROTTERDAM Communistische obstructie. Een aantal kornuiten van het commu nistische raadslid den heer van Burink, werd Donderdagmiddag de toegang tot de gereserveerde tribune in de raadszaal ge weigerd. Dat wekte verbolgenheid bij hun aanvoerder. Eerst poogde hij bij ieder punt van de lijst van ingekomen stukken stemming uit te lokken over de door B. en W. voorgestelde wijze van afdoening. De heer De Visser trachtte hem dat wa pen uit handen te slaan door een voorstel, om alle ingekomen stukken naar het eind der agenda te verschuiven. De gelegen heid tot discussie over dit onderwerp werd door den communist gebruikt voor een uitweiding over alle punten van de agenda. Hij sprak er niet over gaf slechts aan, wat er over gezegd zou kun nen worden. Zoo werd het vier uur vóór er over het voorstel-De Visser gestemd kon worden. Het was feitelijk alleen spraak van den oommunlst tegenover den voorzitter. De raadszaal was zoo goed als leeg. De interrupties, die anders dezen spreker meestal op gang houden, ontbra ken. Anders had het nog langer geduurd. Na de stemming bond de communist in. Hij verklaarde, dat hij slechts had willen toonen den geheelen boel stop te kunnen zetten als het hem er om te doen was. Hij was nu vergevingsgezind genoeg om ons de redevoeringen te sparen, die hij bij de punten der agenda had kunnen houden. Ingezonden Mededeellng. INGEZONDEN MEDEDEEUNG. een fraai Monta-Tafelkleed. Divan- of Kapstokkleed. Groote keuze bij KANAALWEG 169-174 TELEF. No. 249 z. Buitenland. ERNSTIGE BRAND. Uit Montreal wordt gemeld, dat er een ernstige brand heeft plaats gehad in de chemische fabrieken aldaar. De schade wordt op 400.000 dollar geschat; de oor zaak is onbekend. DE BEGEERIGE SCHATKIST. De Star is verontwaardigd over een proces, dat die Kroon heeft gevoerd, ten einde het grootste gedeelte van een erfe nis In handen te krijgen. Onlangs stierf een man, wiens ouders niet wettig getrouwd waren geweest Hij had geen testament gemaakt en liet 120.000 na. De Kroon betwistte daarop deze erfenis aan zijn wettige kind op grond' van het feit, dat de erflater een onwettig bind was geweest. Het schijnt nu tot een regeling tte zullen komen, waarbij de kleindochter 15,000 zal krij gen en d% Kroon 106,000 opstrijkt. Het hlad vindt het schandelijk, dat op deze wijze vermeende zonden van groot ouders aan hun kleinkind bezocht wor- den, alleen omdat de vader verzuimd had een testament te maken. Het parlement heeft kortgeleden een wetaangenomen om de positie van onwettige kinderen te ver lichten, maar in dit geval beroept de Kroon zich op onwettigheid om een ver mogen machtig te worden, waarop zij geen zweem van redelijk recht heeft. Het is, meent de Star, een.schunnige actie. EEN LYNCH-GEVAL. Een neger doodgeschoten. Te Whitesburg, in den staat Kentuckie heeft weer eens een lynoh-geval plaats gevonden; en een neger was er het slachtoffer van. Deze neger Leonard Woods had een ploegbaas van een mijn, Marshall Deaton, vermoord. Het was bo» vendien een zeer stuitende moord. De neger had met twee vrouwen een ritje willen maken in de auto van Marshall Deaton, maar dat was hem geweigerd en toen schoot hij den blanken auto-eigenaar maar dood. Woods werd gearresteerd en opgesloten in de gevangenis te Whites burg. Laat in den avond van Dinsdag kwam een stoet van 150 auto's bij de ge vangenis aan. De lieden in de auto's een paar honderd in getal begaven zich naar de gevangenis versohaften zich toegang tot het gebouw en zaagden de tralies door van de deur van de oei van Woods. Men sloeg den neger een ketting om den hals, leidde hem weg en plaatste hem op een estrade, die gediend had bij de feestelijke opening van een nieuwen verbindingsweg. Mannen met geweren gingen voor den moordenaar staan en schoten hem dood. Hierop werd het lijk met petroleum overgoten en verbrand. EEN RATTENLEGER OP MARSCH. Woensdag zag men een leger van vele duizenden bruine ratten, die de wijk hadden genomen voor overstroomingen in het Lea-dal, den weg van Ed toon ten naar het woud van Epping uittrikken. Het bedekte den weg over zijn ge- heele breedte en werklieden ,dic door de dieren ingehaald werden, liepen weg. Ook fietsrijders keerden voor het grieze lig gedierte om. Een groote vrachtauto dreef hen op dc berm, waar zy in een dichten hoop op en over elkaar klauterden. Zelfs honden durfdgn niet in hun na- byheid komen. De laatste groote .rattenulttocht had plaats.in 1809, toen eveneens tengevolge van overstroomingen vele honderddui zenden van deze dieren uit Londen naar Weet Suseex trokken. Er waren er toen zoovele op de wegen, dat de menschen niet buiten durfden komen. EEN DOODVONNIS OVER 2000 DUIVEN. Aangezien de duiven in de Londensche City te talrijk zyn geworden, zou de raad Donderdag een voorstel behandelen om er 2000 te laten vangen en dooden. RADIO-DRAMA Een moeder schreef dezer dagen aan de Britsche Omroep-maatschappij een treffend verzoek. Haar kleine meid was ernstig ziek, stervend. Met veel belang stelling had zy steeds naar den omroep geluisterd en 't prettigst vond ze dan ten slotte den wensoh: „Good night, every- body, good night". Den laatsten tyd was er evenwel een andere .speaker" aan het woord geweest, die zeide „Good night to you all". Het moederiyk verzoek was nu den speaker den eerstgenoemden nacht- wensch te laten zeggen. De betrokken „omroeper" was juist vry. Niettemin spoedde hy zich naar de Studio (want de kleine kende z'n stem) en voldeed aan het aangrijpende verzoek van een arme moe der! Benige dagen later vernam hy, dat de kleine twee uren na den nachteiyken groet was overleden. WAAR WONEN DE HUTJONGENS? Karnat, waar 800 hutjongens van mailschepen hun huisje hebben. Men kan vele reizen met de Nederland- scbe mailschepen op Indië in beide rich tingen gemaakt hebben en onkundig zyn omtrent het oord waar de handige en geruischlooze Madoereesche bedienden (die door baren meestal voor „Javaantjes" worden gehouden) thuis hooren. Om Ma- doerees te zyn, behoeft men niet van Madoera te komen. Uit het feit dat de bedienden te Soerabaja, het eindpunt der reis, het sohip voor een kort verlof ver laten, wordt meestal opgemaakt dat ze daar en ln den omtrek der Krokodillen stad hun domicilie hebben. Biykens een correspondentie uit deze stad van het Semarangsche Handelsblad is dit echter niet zoo, Amat en Sidin en Djin en al de anderen zijn voor een groot deel af komstig uit Kamal, het plaatsje schuin tegenover Soerabaja gelegen en begin punt van de Madoera Stoomtram. Kamal biedt weinig aantrekkehjks, vandaar dat vry wel de meeste Soerabajanen nooit een voet aan den Madoerawal zetten. Toch beeft de correspondent het gewaagd de zeestraat van 4 K.M. over te steken en eens rond te neuzen iahet brave binnen plaatsje Kamal. Ruim achthonderd hutjongens van mailbooten hebben in Kamal nun huisje. Met verlangen wordt na elke reis het moment tegemoet gezien, waarop ze een week vrijaf hebben. Dan gaat het naar Madoera Niet per stoomer van de Ma» doera-stoomtram, doch met een prauwtje. Zelfs op dagen, dat in verband met den snellea stroom en de hooge golven de Straat van Madoera levensgevaarhjk is om met een Inlandsch scheepje over te steken, weigeren de hutjongens van een barkas gebruik te maken. Ze hebben een zeereis van een dikke drie maanden aan boord van een groot mailschip achter den rug, nu willen ze het laatste eindje naar huis echt varen, zooals het den zonen van een bekend zeevaardersvolk betaamt. Bepakt en bezakt huren ze een prauwtje en dan steken ze over, al duurt het uren lang, voor het vaartuigje den strijd tegen stroom en golven owerwonnen heeft. De familie weet dan reeds, dat ze ln aantocht zyn en aan het strand worden ze harteiyk verwelkomd door familie en kinderen. En dan gaan ze uitpakken I In Holland en de havenplaatsen zyn cadeautjes ge kocht voor vrouw en kinderen. En dat moet ge zien I In de kampongs der hutjongens ziet men de vreemdste kleederdrachten. Naak te peuters hebben ysmutsen op zóó van de Nieuwedijk meisjes dragen slobkousen, andere jekkertjes. Ge ziet Noorsche gewaden en Algerijnschehoeden, stroohoeden uit Marseille, karwatsen uit Port-Said, munten uit Colombo en vlecht werk uit Singapore. Nergens is de be volking zoo bizar en cosmopolitisch uit gedost, als in Kamal, omdat alles wat op reis door het Inlandsche personeel ge kocht en verzameld wordt in Kamal aan land komt. Er zyn daar heele families, die van vader op zoon het beroep van hutjongen uitoefenen. Want niet iedere inlander wordt bereid bevonden zyn land te verlaten en maanden op zee te gaan. Alleen by het pittige Madoereesche volk gelden die bezwaren niet, ook al zullen de jongens als ze in den winter in Hol land zijn, wel eens verlangen naar Kamal, het rustige kustplaatsje aan de Straat van Madoera. DE GEHEIMEN VAN GRECCKS HUIS. den beroemden schilder Greco, een Te Toledo staat nog heden het huls van den beroemden schilder Creoo, een eeuwen-oud, vervallen gebouw, dat de kunstenaar eertyds kocht van een Jood- sche familie. Bekend was, dat zich onder het huis uitgebreide kelders en gangen bevonden, waarvan yzingwekkende spook histories werden verteld. Een onderzoek heeft aan het licht gebracht, dat er onder den grond een heele cataoombenstad la verborgen; een eindelooze vertakking van gangen en gewelven in Romaanschen, Moorechen en Spaanschen bouwtrant, die zich kilometers ver uitstrekt. Het huls van Greoo geeft toegang tot deze verbor genheden, die wel geen spoken, maar tooh een schrikwekkend leger van slan gen, schorpioenen en inaeoten herbergen, zoodat men aleohta met de grootste moeite werklui vinden kon om het onderaardsche Toledo te ontginnen. Afgronden moesten overbrugd worden, puinmassa's opge ruimd. waarby zich telkens nieuwe gaten voordeden. Er zyn gangen, waar men een week lang in dwalen kan zonder ze met al hun zijwegen te hebben doorwandeld. De ontdekking van die onderaardsche we reld heeft allerlei winst opgeleverd. Schatten hebben de werklui naar boven gehaald, vazen, sieraden, voorwerpen van goud en zilver, waarvan sommige meer dan tweeduizend jaar begraven waren. Men is thans met dep ontdekklngs- arbeid zoover gevorderd, dat volgens de „Neue Zilrcher Zeit.", alle gangen zyn vry gemaakt, zoodat nog dit jaar de cata- oomben van Toledo voor het publiek toe- gankeiyk kunnen worden gesteld. DE NIEUWE FORDWAGEN. Draadloos wordt uit New York gemeld, dat Henry Ford Woensdag zyn nieuwe Fordwagen voor een gezelschap persver tegenwoordigers heeft gedemonstreerd. Het nieuwe model is sneller, zwaarder en ook langer dan het oude type. Tot dusver zyn er 650 stuks van deze nieuwe auto's vervaardigd. Begin van het nieuwe jaar zal de productie 1000 stuks per week en later 8000 stuks bedragen. De Fordfabriek heeft thans ook de prijzen van den nieu wen wagen gepubliceerd. Deze bedraagt van 885 tot 570 dollar. Hbld. UIT DE GESCHIEDENIS VAN HELDER EN HET HELDERSCHE KANAAL OVER DE LAATSTE 100 JAAR door P. G. de Boer en J. Brouwer. Vergeiyken wy de Inklaringen ln 1872 met die in alle andere havens van ons Land tezamen in dat jaar, dan zou in den Helder alleen 1/8 (indien scheepston- nen werden opgegeven) of 1/8 (indien registertonnen bedoeld werden) van alle Inklaringen plaatsgevonden hebben. Het cyfer 1/8 Is evenwel reeds een respeo- tabel oyfer. De aanvoer van hout en steenkool bedroeg ln de jaren 1867 tot 1876 gemiddeld: hout880.000 ton steenkool 928.000.000 K.G. welke cijfers beteekenen, dat Helder 1/5 deel kreeg van den gemiddelden houtaanvoer en ruim 1/20 van de ingevoerde steenkool. h-og steeds breidde zich de binnenvaart uit In 1878 bedroeg het aantal vaartuigen 118, met een in nend van 5125 ton; in 1876 127 vaartuigen met 6622 ton. Do pakschuitendienst van Gebr. Goedkoop werd ln 1872 vervangen door een stoombootdienst In 1876 werd aan de firma Kuyper, van Dam en Smeer te otterdam vergunning verleend voor een stoomboot- dumst tot vervoer van goederen en vee tussehen Rotterdam en Nieuwediep. De stoomsleepbootdienst op het Noord-Hollandsoh Kanaal werd in 1876 uit- geoefend met ll sleepbootep, nl. 6 van Gebr. Goed koop en 5 van S. C. van der Mey. Zy sleepten dat jaar naar Nieuwediep 626 en naar Amsterdam 1018 ®®*8chepen. Groote bedrijvigheid. ^©t ligt voor de hand, dat er in dien tyd in do gemeente Helder groote bedryvigheid heerechte. De handel bloeide; vooral aan de Binnenhaven woonden handelaars in scheepsbenoodigdheden, cargadoors hadden alhier hun kantoren. Ook de visscherij nam hi omvang toe, zooals bUjken kan uit het hieronder Volgende staatje van aan den afslag verkoch-o visoh: jaar 1871 1874 1877 1880 De opbrengst 147.891.21 184.574.01 282.298.96 858.083.94 bevolking 1878 25.828 zielen. oesters 400.000 214.000 250.000 geen opgaaf ram gestadig toe en bedroeg ln prijs 40.— 60.— 40.— 60.— 70.- Eerete symptomen van verval. Toch was reeds met zekerheid te voorzien, dat deze plotselinge opbloei slechts van tydeiyken aard zou zyn, en dat soheepvaart en handel zich binnen kor ten tyd, zoo niet geheel, dan toch grootendeels, zou den verplaatsen. Te Amsterdam werd reeds sedert 1852 een onafgebroken actie gevoerd tot het ver krijgen eener kortere verbinding naar zee, welke tenslotte leidde tot het graven van het Noordzee kanaal. In 1876 werd dit voor de zeevaart open gesteld, en daarmede was het lot van Helder be zegeld. De invloed van de opening van dit kanaal deed zich hier onmiddeliyk gevoelen, zooals het aantal inklaringen doet zien: 1876 519 schepen, 1877 409 schepen. In 1879 hief de Maateohappy „Nederland" hare kantoren alhier op; begin April van dat jaar werd met het stoomschip „Prins van Oranje" al het per soneel, met een menigte draagbare have van Nieu wediep naar Amsterdam overgebracht Van de 11 sleepbooten, die in 1875 op het kanaal dienst deden, waren er ln 1880 nog slechts 6 over. Zy sleepten ln totaal 117 zeeschepen en 888 houtvlotten. In de nu volgende jaren geraakte Nieuwediep als los- en laadhaven geheel op den achtergrond. De inklaringen beliepen: De scheepvaart langs het Noord-Hollandsch Ka naal bleef langer aanhouden, zooals bUjkt uit een op gave der door de Koopvaardereschutsluis en de sluis in het „Nieuwe Werk" (by fort Oostoever) ge schutte schepen, doch had voor Helder niet zooveel beteekenis. Grootendeels gaat zy langs de gemeente heen. AanvankeUjk bleef de vlssohery nog belangryk. De aan den visohalslag alhier verkochte visch bracht op in 1881.... 1885.... 1890..,. 1895..., 1900.... 484.241.88 487.797.84 897.886.70 419.207.08 879.444.85 1905.... 1910.... 1912.... 1915...: 1920.... 11924.... 296.017.84 195.840.25 185.801.45 252.467.70 662.887.— 561.259.— Jaar aant. ingekL inhoud in schepen M'. 1881 888 416.000 1888 297 404.000 1885 161 248.000 1890 27 40.000 1904 82 28.697 1914 26 48.206 Verbeterlrtg der scheepvaart In tien jaar tyd» was de soheepvaart zoo goed als verdwenen I Na 1895 teekent zich evenwel een vrij snelle achter uitgang af. Tooh heeft het juist in de jaren na 1900 niet ontbroken aan pogingen van belanghebbenden om dien achteruitgang tot staan te brengen en zoo inogeiyk de visscherij hier weder tot bloei te bren gen. In het bedrijf zelf hield men rekening met de eischen des tyds. Doch dit alleen was niet voldoende. Vereischt werd ook een betere outillage voor het lossen en verladen; snellere verbindingen, vooral met het buitenland waren noodzakeiyk. Men ondervond niet de geringste medewerking van het rijk. Terwyi van rijkswege geen kosten werden ge spaard om IJmuiden als visscherijhaven te ontwikke ien, werd Helder aan zyn lot overgelaten. Tegen een dergeiyke bevoorrechting eenerzyds en een zoo vol komen negatie anderzyds moest Helder het wel af leggen. Terwyi slechts weinig medewerking noodig zou zyn geweest om althans dezen handel hier te behouden. Markt- en Veilingwezen. Aan het eind der 90er jaren heeft het gemeente bestuur opnieuw eene poging gedaan hier eene markt te stichten. Evenals de vorige, is ook deze po ging mislukt, omdat een andere handel dan voor ge bruik in deze gemeente uitgesloten was. De aanvoer kwam hoofdzakeiyk uit de ten zuiden van Helder liggende polders en moest dus weer terug. Gelegen heid tot export over zee was hier niet. Het aantal aangevoerde runderen bedroeg ln 1899 280, ln 1900 daalt dit cijfer reeds tot 147. De weekmarkt werd ln 1901, de voor- en najaarsmarkt ln 1906 opgeheven. De aanvoer bedroeg in dat jaar 65 runderen en 1 paard. Ook een sedert enkele jaren wederom In gestelde paardenmarkt ln het naburige, onder de ge meente Helder ressorteerende Julianadorp, ls, te oor- deelen naar de symptomen, ten doode opgeschreven. Een tegengesteld beeld toont de ontwikkeling der hier in 1911 opgerichte groenteveiling. De totale om zetten hiervan beliepen: 1911.... 1018.... 1915.... 1917.... 21.144.661/» 42.009.22 67.518.77 100.987.96 1919.... 1921.... 1928.... 1024.... 149.622.92 206.867.98 179.821.40 198.169.01 Langzamerhand neemt ook de aanvoer uit den Anna Paulowna-polder toe, welke ln hoofdzaak per vaartuig geschiedt. Het bovenstaande is eveneens ontleend aan de studie van den heer Saunders, „de Economische Ont wikkeling van Helder". Zooals bekend is, had Koning Willem I groote sympathie voor dit plan. By vergeiyklng van dit cyfer moet natuuriyk met de veranderde tydsomstandlgheden rekening worden gehouden. Van den aanvang der velling op 15 April 1911 af tot 1 Februari 1915, is onder het totaalbedrag ook het bedrag aan statiegeld begrepen. (Wordt vervolgd). Het ls onze bedoeling van de op deze plaats ver- sohynende artikelen over de geschiedenis van Helder eenige afdrukken ln boekvorm beschikbaar te stellen voor belangstellenden. Teneinde eenlgszlns de op laag te kunnen bepalen, zullen wy gaarne vernemen wie onzer lezers prysstelt op een dergeiyk over- drukje. De omvang zal ongeveer 4 vel druks beslaan; de prys is, inclusief een omslag, bepaald op L— Wie op een dergeiyk ovsrdrukje prysstelt, beriahts ons even. DE SCHRIJVERg. 8)

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1927 | | pagina 5