Derde Blad BINNENLAND De sterfdag va Bismarck. mijnhardtV Hos vormt do Landarbeider ~=zich een eigen bedrijf. VAN ZATERDAG 4 AUGUSTUS 1928. DE VACATUBE-SCHEURER IN DE TWEEDE KAMFR, Ook mr. Rutgers bedankt Naar Het Volk verneemt heeft prof. mr. Rutgers meegedeeld, zijn benoeming tot Tweede Kamerlid in de vacature- Scheurer niet te aanvaarden, maar wel zijn plaats op de lijst te willen behouden. DE LOODGIETERSST AKING EN HET CONFLICT BIJ BE MIJ. DE SCHELDE. Het N.V.V. zal steunen. In verband met het feit, dat het conflict bij De Schelde en de loodgietersstaking, welke reeds eenigi maanden gaande zijn. nog geruimen tld kunnen voortduren, heeft het bestuur van het N.V.V. beslo ten, indien in de eerstvolgende weken deze conflicten niet tot oplossing zijn gebracht, tegen einde Augustus een steunbeweging onder de 210.000 leden der moderne vak beweging uit te schrijven. Intusschen zullen door het N.V.V. alle maatregelen van administratieven aard worden getroffen, waardoor de zekerheid bestaat dat einde Augustus de steunbe weging haar volle werking uitoefent. KONINKLIJKE ONDERSCHEIDINGEN Ter gelegenheid der Olymp. Spelen. Geregend heeft iet Donderdagmiddag boven het Olympism paradijs; een stroom van lintjes daalde teer en ruim twee do zijn lieden, die, ledir op zijn terrein, ge werkt hebben voor fct welslagen der Spe len bleken te zijn ttdacht. De minister van Qiderwijs, Kunsten en Wetenschappen, mr Koninklijke ondersc 5idingen uit. Benoemd tot oom van Oranje Nassau i Vlugt. Tot ridder Nederlandsche Leeu majoor P. W. Schar: Waszink, reikte do andeur in de Orde burgemeester W. de de Orde van den zijn benoemd mr A. baron Schimmelpi ininck v. d. Oye en rb, onderscheidenlijk voorzitter en onderzifer van het N. O. O Verder werden nog n twintigtal onder scheldingen van lag -e orde uitgereikt aan hen die zich vera nstelijk hadden ge maakt voor het doen ^gen van de Olym pische Spelen. HET DRIJVEN! DOK VOOR singa4>re. De ateepbootten, Oostzee en Witte Ze gedeelte van het 8: touw, van do Tyne Woensdagochtend te komen. ing xx n ir ijtmber, Java Zee, met het tweede ■re-dok op sleep- Slngapore, zijm ?ort Said' Uange- De doortiht door het Suez- kanaaL Draadloos werd &d. i Aug. uJit Lomdten geseind: Het groote 'drijvende cxk voor Singapore is ki twee gedeelten te tert Salid aangeko men. Het dolk zal den toertocht dJootr het SuiezHkanaal Zaterdiagoc end vroeg aanvat gen. De doortocht zal vier diagen duren, maar de scheepvaart! I or bet 'kanaal zal slechts twaalf uren wo en stopgezet. Het dok zal te Kaïnitara bllijh u Mggen, waar het kanaait breeder is en daarna dO'or het IamiaiTa- en belt Biltterim r worden gesleept, waar den schepen zal wïdeni toegestaan' te Wrti'e BERLIjNSCH brief LEVY GRUkVALD. Ga voor mijn part o 't dak zitten, is een uitroep, die men vak in onze Jutter- stad de een den andeihoort toevoegen. Meestentijds is deze;litroep verre als een vriendelijkheid bioeld, beteekent zooveel als „loop naar 4 maan!" Toch kan je soms op dak zitten, heel knus, heel gezellig, gliige de mede werker der Heldersohe 'ourant, die hier, boven op een dak, een V[tig meter boven den bagenen grond, zijl correspondentie zit af te maken. Verdraaid, ik zit hieaiet kwaad, mijn vrouw behoeft zich geel oogenbllk be nauwd te maken, dat iktraks in stukjes en beetjes naar beneden*^ tippelen, door een Duitsche politle-agq bij elkaar ge veegd en zoo in een paketje naar Den Helder word gestuurd. Ik zit fijn in Berlijn,ioven op 't dak, niet als een poes, een [khaas, die met een hongerige maag ovi <je dakpannen flaneert, doch heel rustij0p een stoeltje, aan een tafeltje, bovent, groote mode- palels van Wertheim. Ik heb het ook heusci verdiend, eens rustig op 't dak uit te flZ6n. Die Ber- Hjnsche straten zijn zondeloos lang, dat getippel van het a,e handelahuia naar het andere, het ver^elende van het passetoem. Er zulen ifflien aHeepbooten wor- 000 georuiki De doortocht aal een moeilijk weafc rijn, want er zal ternauwernood vijftien voert ruimte aan tedere rijd© over atjn. HOEVEEL BUITENLANDERS IN AMSTERDAM? Van vijf tot zeshonderd gasten per dag. Hoeveel buitenlanders zjjin er op het oogenbLik ter wille van de Olympische Spelen in Amsterdam? Wanneer het we der schoon is zou men, over straat wan delend, vermoeden dat het er wel enkelen zÜo wanneer de regen neerstort krijgt men den indruk dat hljlna alle bulten landsche gasten uit de stadi zijn weg gespoeld. Dit zijn zeer vage gegevens en het is daarom dat w}j ons tot het Huis vestingsbureau voor de Olympische Spe len, dat in het Centraal Station gevestigd is, hebben gewend. Ongeveer 7000 buitenlanders, zoo deel de ons de heer H. D. van Dellen, direc teur van het bureau, mede, hebben voor uit in Amsterdam kamera besteld; sinds verleden Vrijdag heelt het bureau per dag een vijf tot zeshonderd vreemdelin gen, in het geheel ruim 3000, „verwerkt", zoodat thans ruim 10.000 buitenlanders in Amsterdam aan kamers zijn geholpen. Telt men daarbij op het quentum bulten landsche bezoekers, dat door reisbureau*, door vrienden, door bultenlandsche ver- eenigingen enz. onderdak-is gebracht, en 2 k 800 die in hotels te Amsterdam plaats hebben gevonden, dan mag men wellicht het geheele aantal bultenlandsche bezoe kers op 2025.000 stellen. Voor 35.000 bezoekers is er in Am,ster dam plaats, dus overvuld is de-siadTnlet. Toioh valt, in vergelijking met de eerste periode der Spelen, toen het Huisvestings bureau ongeveer 1000 gasten onderdak te brengen kreeg, het bezoek mede. Dit ech ter niet voor de hotel en pensionhouders in de plaatsen bulten Amsterdam., die allen tezamen nog een 15.000 bedden be schikbaar hadden voor Olympische gas ten; buiten Amsterdam, een enkele uit zondering bulten besohouwing gelaten, zijn geen vreemdelingen, die voor de Olympische Spelen naar ons land kwa men. In Amsterdam kan men nu als regel aannemen, is bij de hotels bij uit zondering nog een plaats te verkrijgen en het bureau brengt al zijn klanten on der bdj particulieren in de buurt van het StadLu behalve de Italianen, die allen als woonplaats het Centrum verkiezen, waar ook hun Olympische wedkamper» verblijven. (HbLJ ZONNE-KINDEREN VAN UTRECHT. Een Uniek Experiment op ,400 Jongens en Meisjes. In de nieuwe buitenwijk van Utrecht, ontstaan op een p'iek waar twaalf maan den geleden nog vee aan het grazen was, houden de Schoolautoriteiten zich thans onledig met een hoogst belangrijk experi ment ter bepaling van den invloed van vita glas op opgroeiende kinderen. In de Marnixlaan 170 bevindt zich een nieuw schoolgebouw met acht klasloka: len, welke school bezooht wordt door vier honderd jongens en meisjes van zes tot dertien jaar oud. Vier dezer lokalen zijn voorzien van vita glas en de overige vier van gewone glasruiten, en de kinderen zijn verdeeld in twee groepen met het doel om lichaamsgrootte, gewicht en alge- meene gezondheid van elke groep na eenige maanden nauwkeurig te kunnen bepalen. Dit experiment omvat drie op een nieu we leest geschoeide eigenschappen. Groe pen van twee honderd elk zijn grooter dan tot dusverre onderzocht; bovendien zijn de leeftijden der kinderen van groote verscheidenheid, n.1. 6, 9, 10 en 18 in de eene groep; 7,,8, 11 en 12 in de andere groep; en het is een merkwaardig feit dat Dr. R. E. Wieringa, de geneeskundige superintendant der school, ondêr wiens toezicht het experiment wordt verricht, besloten heeft zijn werk, als het ware, in het duister te doen. Ten einde een volko zakenleven, het inkoopen doen, mag wel eens afgewisseld worden door een uurtje rust. Ver onder mijn dak op de Potsdammer- platz krioelt een bonte menigte, als mieren door elkaar, als in een mierennest zie je ze in de ondergrondbaan verdwijnen, om in razend snel tempo door de donkere in gewanden van Berlijn te jagen. Jagen en jakkeren doen ze allen. Veel is er in het volk veranderd, alleen de lust tot arbeid niet. Het aanmatigende het zich voelen, d a t is verdwenen. Vele malen bezocht ik reeds Berlijn, het centrum voor het internationale zaken leven. Ik heb ze gekend vóór den oorlog, de zelfbewuste Duitsche fabrikanten, de zelf bewuste arbeiders. Ze zagen met dédain neer op vreemdelingen. Z ij waren Duit- schers, z ij waren almachtig. Ik heb ze ook gezien toen het noodlot Duitschland sloeg.... Nu zijn zij kalmer, rustiger, vriendelijker dan voorheen.... Voorheen voor 1 Augustus 1914.... 1 Augustus 1914! Als een schok gaat het door mij heen. Ik zit aan een tafeltje boven op het dak van Wertheim, rustig iets te gebruiken, rustig dezen brief te schrijven. 1 Augustus 1914. Vandaag is het w e e r 1 Augustus. Veertien jaren zijn sedert dien onzaligen dag verloopen. Om mij heen ruischt de muziek „Lohen- grin" de bruidsmarsch. Beneden tin gelen de trams, ratelen en toeteren auto's en omnibussen, wriemelt een menschen- menlgte als mieren.... 1 Augustus 1914 Is het vergeten ln 1918? Denkt niemand meer aan da mil- men onpartijdig oordeel te kunnen vellen weigert de dokter roh te laten inlichten welke lokalen met het nieuwe glas zijn toegerust en welke niet. EEN VERZOEK IN HET BELANG DER WETENSCHAP. Dr. M. H. A. van dér Valk van Hille» Kersberg verzoekt ons opname van het volgende: De bekende Duitsche uitgever B. G. Teubner te Leipzig. droeg jaren geleden aan wijlen mijn oudsten broeder Dr. J. van der Valk, in leven rector van het Marnix Gymnasium tel Rotterdam, op een critische uitgave te bezorgen van Lucme- tius. Professor Hosius uit Göttingen zend hem voor dezen arbeid zijn buitengewoon gewichtige aianteekeningen, door hem ge maakt bij het bestudeeren van tal van handschriften van Lucretius, voorname lijk in biblioteken in Italië voorhanden. Na den plotseiingen dood1 mij na broe ders werden die belangrijke boeken in zijn bibliotheek niet gevonden. Alle na sporingen bleven tot dusver vruchteloos. Het is mogelijk, dat mijn broeder ze uit geleend of ergens gedeponeerd heeft. Het zijn: twee of meer exemplaren der uitgave van Bernays met hoofdkollaties, n.1. van vier met elkander vergeleken handschriften; voorts een gebonden en dubbel doorschoten exemplaar van die uitgave met tezamenstelllng van alle va rianten, ook uit de laatste Vosslanl; en verschillend© uitgaven van Luoretius. Indien Iemand ze onder zjjn berusting mocht hebben, wordt hij dringend ver zocht daarvan kennis te geven aan Dr. M. H. A. van der Valk te Hllllgersberg. PROVINCIAAL ELEKTRICITEITS BEDRIJF VAN NOORD-HOLLAND. De vroéger geleden verliezen Ingehaald. Winst f 1.215.797. Aam hielt verslag over 1927 van blei Pro vinciaal Ellectirloiitditebediitijf van Noortl-Holr land1 te Koeimemdaal onltleemem wij het vol gende: Het jaar 1927 heeft bevredigende resultaten opgeleverd'. De beilaingrlijlk ver meerderde omaeit eenetrrtjids, die iels lagere inkoopsprijs en de relatief lagere exptolt#- ('iefoostem aniéraljda, leverden eeni overschot op, dat het bedrijf im staat stolde, de vroe ger geileden verliezen ln Ite haten en een begin te makten met de zeer moedige stich ting van een tachtig reservefond». In den loop van 1027 werden laagspan ningsnetten gebouwdl en in bedrijf genomen lm de gemeente Katwouide en Wieringen. In 1927 ging geen enkeDe bestaande leve- nimg voor de ghootiinrituktrle voor het bedrijf vertonen. In dbn lloop van het verslagjaar iwerdten met 0 polders en dlaatrmede gelijk te stelten stroomverbruikers stroomlleveriiingsconitrac- ten gestoten. Verder'waren aan het einide des jaars onderhandtelingen loopenjdte Over afsluiting van een contract mét het Heem raadschap Wielingen, waaraan reeds van 0 Deo. 1927 af stroom wordt geleverd; het contract kwam kort na het teinde vain het verslagjaar tot stanldi. Hét bestuur van dien poldier Anna Piau- towna beétoot tot électirificatie van een zijner gemalen; het contract van stroomltevering werd tkrs dien aanvang van 1928 aodiertee- kienldu Blijkens de verlies- en winstrekening be draagt het voohdeeldg saHdb der exploitatie rekening L097.854, verder rijh er als bdj- zonldtere baten 41J147 en als bijdrage dter provincie 240.000. Na aftrek van lasten ten verlies op bulten bvdlriijf gestelde activa is er een) saldo winst vain 1.216.197. DE HAVEN VAN HARLINGEN. Uit Harllngen meldt men: Woensdag is alhier binnengekomen het stoomschip Septima, van Flensburg, met balken van Window. Het schip had een diepgang van 17 voet 9 en kwam binnen anderhalf uur na hoogwater en bij een Noordoostenwind. Hieruit blijkt, dat de vaargeul langs de Pollendam dieper is ge worden. Of dit het gevolg is van het leg- Ingeionden mededeellag. Hoofdpijn-Tabletten 60 Laxeer-Tabletten 60 Zenuw-Tabletton. 75®» Staal-Tabletten 90 Maag-Tabletten 76 Bij Apoth. en Drogisten lioenen jonge mannen, die in deze maand ten doode gewijd werden. In gedachte zie ik ze trekken over de Potsdammerplatz, met een glimlach op 't gelaat, de bajonet, waarmede zij straks een onbekende tegen stander een mensch als zij, zullen door steken, met bloemen versierd.... 1 Augustus 1928 Lohengrin, de bruidsmarsch ruischt om mij 1 Augus tus 1914.... Doodenmarschl Ziet, zij nemen afscheid van hun brui den, hun moeders, om op de slagvelden van Europa te worden verpletterd, uiteen gereten, vertrapt tot bloedige brij.... Denkt niemand meer op den dag van heden, den dag van 1 Augustus 1928, aan dien noodlottigen dag van 1 Augustus 1914?.... Is de herinnering uitgewischt in de harten van het volk? gen van den 4 k.M. langen nieuwen af sluitdijk van Zurioh naar het Oornwer- derzand, dan wel van de afsluiting van het Amsteldiep bij Wieringen, of van beide omstandigheden. BUREAU VOOR HANDELS INLICHTINGEN. Op het Bureau v. Handelsinlichtingen, Oudebrugsteeg 10, Amsterdam O, zijn voor belanghebbenden bijzonderheden verkrijgbaar betreffende: Internationale Bürofachausstellung in Basel—Schweiz, 29 Sept.—15 Oct. 1928 La Foire de Marseille—Franco. 2e helft van Sept 1928. Intern. Tentoonstelling te Luik—België. 1930 der Industrie en Wetenschappen en hare toepassingen. Internationale Ostmesse te Lwow, Polen, van 2—12 Sept. 1928. Reichenberger MusterMesse, Tsohe- choslowakei. 1824 Aug. 1928. („Mn- kaufer—Legltimatlonen" verkrijgbaar a 1.—.) Skane—Massan, te Malmö, Zweden. 0—12 Aug. 1928. Landesausstellung, Bergen—Noorwegen 1928. 25 Mei—9 Sept 1928. VOOR WIE HET NIET WETEN. Zoo ge van plan mooht zijn in uwe va- cantie op reis te gaan naar het buiten land, verzuim dan toch vooral niet uw lioht op te steken over de speolale wet ten, die in het land of de «tad uwer keuze van kracht zijn. Anders zouden u wel eeus zeer onaangename verrassingen kunnen wachten, zooals bijvoorbeeld in Weenen waar het ala een misdrijf be schouwd wordt, indien ge uw tramkaartje op straat weg zoudt gooien, of zelfs In dien het-bij ongeluk uit uw hand weg waaide en ge niet al uw krachten .in spande om het weer te achterhalen. Dat wordt daar met hooge boete gestraft, lijke oneerbiedigheid jegens de proper heid' van de stadi, en die oneerbiedigheid wort daar met hooge boete gestraft. In Keulen en ln Praag moet ge het niet wagen, om, zooals ge misschien in de stad uwer inwoning gewend zijt, van een tram te springen, die nog niet heele- maal stilstaat, of in een tram te springen, die reeds aan het rijden ia! De gemeente besturen daar achten die acrobatische toeren véél te gevaarlijk, en daarom trachten ze met strenge straffen even tueel© ongelukken van haastige en on voorzichtige passagiers te voorkomen. In Roemenië loopt ge kans op een flinke boete, wanneer ge plaats neemt in een rookcoupé zonder zélf te rooken. Zorg dus steeds met een brandende sigaar of sigaret zoo'n coupé in te stappen. Rook zoo langzaam ge wilt, maar is uw vuur- atokje uit, wacht dan niet te lang om een nieuw aan te steken, want als er in dien tijd een controleur binnenkwam!. In Peru riskeert ge gevangenisstraf enkel al, wanneer ge niet weet, welke lucifer ge daar gebruiken moogt, en welke niet. Een paar bultenlandsche meiken zijn daar maar geoorloofd. Iedere verboden lucifer kan u een dag oel-straf kosten 1 Zoodra ge ln Peru aan wal stapt zult ge dat merken. Om den haver klap wordt ge aangehouden door iemand!, die u om „een beetje vuur" vraagt. Ar geloos haalt ge uw doosje lucifers te voorschijn, en, als dat niet een ge oorloofd doosje is. zijt gij er bijl en uw vuurvrager gaat met een politie-premie strijken! In Los Angelos moet ge op uw hoedie zijn, als ge er met babies heen gaat. Want daar ia het bt) poUtie-Terord«üng verbodten, 00.twee babies tegelijk te dezelfde badkuip te baden! En wee den- gene, die tegen die verordening zou zon- algen! Een hooge boete, wacht haar en bij herhaling van het misdrijf zolfs ge vangenisstraf! Men late het aLrih gezegd riJnl. CHbL"). öffloi) XL In de HteMemsche Courant va® Dinsdag 20 Juini IJL mocht ik over bovengenoemd onderwerp heit een en ander meedeéten. Het i» mU gebleken, dait er voor de dteor mjj behandelde materie groote belangstel^ hijg bestaat. Dit is inderdaad een verheu gend verschijnsel. Er aftn mij vragen ge steld, hoe de ilandanbeideT de zaak moet aan pakken om aan ©en „plaatsje" of aan1 „los land in pacht" te komen. Ik acht het daarom van belang het onderwerp nog iets nader toe te lichten. Om van de voordeel'en van de Landarbeddterswet te kunnen gebruik ma ken, moet de landarbeider 0. a. bekwaam voor rijn werk en van goedl zedelijk gedrag zijn, den leeftijd van- 25 jaren bereikt en zoo hij een plaatsje wenecht te verkrijgen, dien van 60 niet overschreden hebben. De landarbeider kan de aandacht op een plaatsje vestigen en ter bekoming van het ctöor hein benood'lgde bedrag een schrifte lijk© aanvrage richten tot het oolliege, te weten: het bestuur der vereenjging of stich ting, binnen wier lering hiij onroerend goed wenséht te bekomen of, waar zoodanig lichaam ontbreekt, tot Burgemeester en Wethouders: Voor dleze aanvrage zijn for mulieren kosteloos verkrijgbaar op de ge meente-secretarie, 'Het Ooilege moet dien aanvrager hoeren, wanneer hlh daartoe het verlangen te ken nen geeft. De landarbeider ihan dus zijn' ver zoek, indien schrijven moeilijk valt, monde ling nadier toelichten. Indlien dé landarbeider niet direct een plaatsje kan aanwijzen, kan hij evenzeer een schriftelijke aanvrage indienen. Het Ooi lege wijst, wanneer het betrokken lichaam daarvoor geschikt onroerend goed heeft, binnen 2 maanden ma ontvangst der aan vrage en, zoo het dit niet heeft, 'binnen 2 maanden na de verkrijging het plaatsje aan, en doet hiervan schriftelijk mede- deellng aan den aanvrager. Ook voor de verkrijging van los land in pacht zijn kos teloos formuleeren voor aanvrage ten Ge meentehuize verkrijgbaar. Het Ooilege wijst, wanneer onroerend' goed beschikbaar ia, binuen 2 maanden en zoo dikt mlet het geval is, binnen 2 maanden na die verkrijging het losse land aan en doet hiervan schriftelijk mededleeling aan den aanvrager. De hïerbedoeldle aanwijzing binnen 2 maanden is als een voortoopige te beschou wen. Na deze aanwijzing neemt d© vereeml- ging of de gemeente omtrent de aanvrage binnen 8 maanden na ontvangst daarvan of, ingeval van onteigening, binnen 8 maanden na de verkrijging van het onroerend goed', een met redienen omkleed besluit. In dit besluit worden de voorwaarden opgenomen, die voor de geldleening of de verkrijging van het onroerend goed gesteld worden. Gedurende een maand na dllt besluit kan de aanvrager daartegen bezwaren inbren gen bdj Gedeputeerde Staten der provincie, waar hij onroerend goed wenscht te verkrij gen. Den Handarbeider» is hier dus uitdruk- ketljk een recht van beroep toegekend. Hij late zioh alzoo noch door een bestuur van een privaatrechtelijk lichaam (vereeni- ging of stichting), nooh door een gemeente bestuur met een kluitje in 't riet sturen. Vergeten moet niet worden, dat iedere landarbeider in zekeren zin aan de wet een h t op steun bij het verkrijgen van onroerend goed kan ontleenen, indien althans aan de eischen der wet wordt vol daan. De landarbeider make derhalve van zijn goed recht gebruik. Als de overheid tot de overtuiging komt, dat het den land arbeiders (ik zou haast zeggen den recht hebbenden) ernst is, dan zal zij, zoo wil het mij voorkomen, bereid zijn, pogingen, wel ke kunnen strekken tot verbetering van misstanden en opheffing der bevolking, Gisteren liep ik door de lange onein- d*ge straten der Duitsche hoofdstad. De avond was gevallen.Overal daverde nog het leven., het groote stadsleven.. Hel verlichtten duizende stralende electri- sche booglampen het duister. Ik schreed over het Plein der Repu bliek en bereikte weldra het groote Duitsche Rijksdaggebouw, dat zwaar van graniet in het duister van den nacht neer lag. Hoog boven op zijn zuil verrees het beeld van Bismarck, de ijzeren kanselier. Zwaar gekromd, als doodelijk vermoeid, droeg Atlas de wereldbol. Zwijgend stonden zij daar, de beelden schepping, van geniale kunstenaars.... Hoog, Berlijn overheerschend, verhief zich de Siekessatlle (zuil der zege). Langzaam beklom ik de trappen die naar het standbeeld van Bismarck leiden Siegessallee Siegessaüle Bismarck. Krieg.alles is gestorven voor eeuwig, dood dacht ik.Plots viel mijn oog op een aantal groote kransen aan den voet van den ijzeren kanselier neergelegd, 1 Aug. 1928 Het waren kransen van versche bloemen. Lauwertakken, eenige oogen bilkken te voren neergelegd, kransen met linten van de oude keizerlijke regeering rood, wit, zwart. Ik boog mij neder om te lezen wat er op stond: Die Freiheit und das Himmelreich gewinnen keine Hal ben, stond op de eene, Feurchtelos und Treu, op een andere krans. 1 Augustus 1914 1 Augustus 1928. 30 jaar is Bismarck dood.. De wereld is 4 jaar lang uit elkaar gescheurd, ver woest, de bevolking gedecimeerd doch nog niet afdoende meenen enkelen. De Vrijheid en het Hemelrijk wordt niet door Halben gewonnen.. Wat beteekenen deze woorden op 1 Augustus 1928 precies 14 jaren na het ontbranden van de wereld- krijg, precies 30 jaar na den dood van den man, den ijzeren man den genialen kanselier, die deze woorden eens sprak. Is het alleen een Hulde? Een herhaling van een gevleugeld woord of is het iets anders iets dreigends iets onheil spellends? Het is nu bijna middernacht. Die Sie- gesallee ligt verlaten, ook het Plein van de Republiek is ontvolkt. Uit de nacht hemel, rossig verlicht door de duizende booglampen, begint het te motregenen het asfalt wordt glimnat.i Ik kijk naar Bismarck. Krachtig en verheven troont hij. Dan zie ik, naar de Siegessaüle. steekt deze tegen de nachtelijke donkerte al Hoog boven de hooge zuil verheft zich het gouden beeld van Germania, in haar wapperend gouden kleed. Hoog boven Berlijn verheft zich dit standbeeld op de zuil, gemaakt uit de kanonnen, ver overd in 1870 op de Franschen. Sieges saüle, getuige van overwinningsroes, ge tuige van wanhoop en vernedering, ver nedering, die loutering had moeten bren gen. Loutering in de harten aller men- schen. 1870 overwinning 1918 vernedering. Is het niet het noodlot, het karma der volkeren, dat zich voltrekt? Peinzend zit ik op de treden van de trap, die naar het Bismarck standbeeld leiden en staar naar de Siegessaüle. Van verre hoor ik twaalf doffe slagen. Middernacht 1 Augustus 1928. Een trieste motregen daalt neder van den hemel. Het asfalt wordt glimmend. Ik schrijf.... vreemd en snel vliegt mijn potlood over het witte papier dan staar ik op, naar Germania, die hoog over Berlijn troont. Ik schrik, is het zinsbedrog.... het beeld steekt grauw tegen den naohtelijken triesten hemel afhet lijkt alsof het veranderd is van gestalte, alsof een akelig groote vleermuis aan de Siegessaüle hangt dreigend en somber. Freiheit und das Himmelreich gewinnen keine Halben. Waarom las ik dit in het middernachte lijk uur van den len Augustus 1928? Waar om stond er niet: Broederschap en Liefde zullen de menschheid vereenigen? Berlijn, 1 Augustus 1928. van (Auteursrecht voibehouden.)

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1928 | | pagina 9