TRAGISCH.
Ëa 78-jarige heer M. uit Deventer bad
rdag zijn zoon, die uit Amerika te
rugkeerde, in Rotterdam van de boot ge
baald. De terugreis werd te Arnhem on
derbrotoen, waar men eenige oogq*'
kon in een restaurant vertoeftrw'f
dit oponthoud wilde de
maken van de W.O., db v
in de deur en viel dar,;.,,
der. Toen een spoedig gs
plaatse versoheen, bleek
te zijn overleden.
botsing motor- en wielrijders.
Zondagavond kwam een motorrijder met
groote vaart van de richting Utrecht, nabij
den veerweg te Eist, gem. Rhenen. Juist
van den| tegenovergestelden kant naderden
!rie wielrijders, die den Veerweg, links van
weg gelegen, wilden inrijden. Volgens
hebben de wielrijders de richting
yen. De bestuurder van het motor-
hijnt daar echter niets van gemerkt
zoodat hij rechts van den weg
0l-Met groote vaart reed de mo-
échASDr^ drie fietsers in. De bestuur-
EN jht&XU °£-w ^rtaad en zijn duorijder F. P.
V ^8 vOOrsttNieuwenfaage,(L.) en een der
Door den brand inde puL bew utféloos opgenomen,
fabriek van de firma Bos en Co.Y^ Wl I D D Ate zijn werden de zwaarge-
h" Itefcrah»i!
sssr- «-
pakhuis van den steenkolenhandelaar
Doorn. V
BRAND IN EEN GOEDERENVERVOE# ^1
ONDERNEMING TE AMSTERDAM.
BRAND IN PULP
Vijf paarden omgekomen.
Zaterdagmiddag omstreeks half 6 heeft
in perceel le Jan Steenstraat 00 te Am
sterdam, waarin gevestigd is de goederen-
vervoer-ondernemlng van den hoer L. I'.
Meyer een ernstige brand gewoed. Naar
het schijnt hebben twee knaapjes van on
geveer vijf jaar ln den, aan den achter
kant van het pand gelegen stal, een vuur
tje gestookt, tengevolge waarvan een
Ïarty hooi en stroo in brand ls gevlogen.
>e kinderen maakten toen dat zij weg
kwamen maar even later zagen voorbij
gangers het onheil, doordat aan den voor
kant, uit de karrenbergploats, zware rook
wolken zich een uitweg baanden, terwijl
achter een rossige vuurgloed viel waar te
nemen.
Terwijl de brandweer gealarmeerd werd.
trachtten eenige personen nog tot den stal
door te dringen, teneinde pogingen aan
te wenden vijf paarden, die daar vastge
bonden stonden, ln veiligheid te brengen.
Het bleek evenwel niet meer mogelijk,
zonder eigen leven ln de waagschaal te
stellen, de beesten te bereiken. De stal
E BOTSING TUSSOHEN
H iREN- EN KOLENTREIN.
De reizigers van den trein, komende uit
de richting Venlo, moesten nabij de plaats
van het ongeluk in andere treinen overstap
pen. De sneltrein, welke om 16 u. 15 uit
Amsterdam naar Maastricht vertrekt, kon
tot op slechts 200 meter afstand van de
plaats van het ongeluk komea Ook de rei
zigers van dezen trein moesten in inmiddels
ruimte'die oen oppervlakte van ongefeer gereed staande anderA treinen overstappen.
8 bij 16 meter heeft stond in lichte laaie Het geheele verkeer ondervond aanzien-
en de vlammen deelden zich reeds mede jjjj^ vertraging,
aan de houten veranda's der bovenver
diepingen. De brandweer tastte het vuur Buitenland,
met eenige stralen op de motorspuiten
uan en wist de verwoesting tot den stal
met Inhoud en eenige wagens, die in de
karrenberplaats' stonden, te beperken. De
vtff paarden zijn gedeeltelijk door den
rook gestikt, ten deele door de onzeglijke
hitte om het leven gekomen.
JEUGDIGE DIEVEN.
Het ls de recherche te Venlo gelukt de
hand te leggen op de deders van de tal
rijke diefstallen van offerbussen met
mlsslegelden uit de verschillende winkels.
Het zijn de 12-jarige R. B.; de 14-jarige
H. K. en de 11-Jarlge M. H. In het geheel
hadden zij 20 offerbussen ontvreemd.
BRAND TE HAARLEM.
Zaterdagavond omstreeks kwart over
elf is brand uitgebroken in perceel Scbo-
terweg 20 te Haarlem, waarin verschillen
de zaken zijn gehuisvest, o.a. een: sigaren
winkel, een lederhandel, een houthandel
en een uitdragerij. De brand is ontstaan
ln den sigarenwinkel, waarschijnlijk door
vonken uit een brandende kachel. Het
vuur groep snel om zich heen en toen de
brandweer arriveerde stond de sigaren
winkel ln lichte laaie. Met eenigo stralen
op de waterleiding ls het vuur gebluscht.
De sigarenwinkel brandde geheel uit. De
overige zaken kregen brand- en water
schade. Het tramverkeer naar Schoten
ondervond een uur vertraging. Verzeke
ring dekt de schade.
HET SCICDETON GELU K IN DE LEGER
PLAATS BIJ HARSKAMP.
In den toestand van den gewonden mili
cien-soldaat W. Butaelaar, die in het
ziekenhuis te Arnhem wordt verpleegd, is
een ongunstige wending gekomen. Zater
dag zou hij worden geopereerd.
100 JAAR.
Gisteren werd de heer Wessel van de
Loosdrecht, te Veenendaal, 100 jaar.
Noord-China door
rampen geteisterd.
Achttienhonderd elachtoffere
van overstroomingen.
Ernstige rampen hébben Noord-Chlna
getroffen. Gemeld wordt, dat bijna alle in
woners van 64 dorpen ln een gebied ten
Noordwesten van Liautoeng ln Mandsjoe-
rije zijn gestorven tengevolge van long
ziekten. Ook ln de aangrenzende gebie
den hebben zich gevallen van deze ziek
ten voorgedaan en gevreesd wordt, dat de
epidemie zich sterk zal uitbreiden. Tot nu
toe kwamen longziekten ln Mandsjoerije
alleen in den winter voor.
Verder zfjn bij overstroomingen ln het
Zuidwesten van Weihsein in Sjantoeng
1800 menschen omgekomen, terwijl 82.000
Chineezen dakloos zijn.
Sprinkhanen hebben de nieuwe oogsten
in do streek van Tsinanfoe tot aan de
grens van Klangsoe grootendeels vernield,
en wel in een gebied dat 60 K.M. breed en
bijna 160 K.M. lang is.
ZWARE REGENVAL TE
MANCHESTER
Ia Noord' Westelijk Engeland la het
weer gisteren plotseling omgeslagen en te
Manchester werd de hevigste regenval in
oen etmaal vatsgesteld', sinds 80 jaar. Het
fc «wft w 12 uur onafgebroken geregend*,
waardoor een hoeveelheid van 2*/4 mil-
Lioen ton water op de stad is neergekomen.
Er ls echter geen schade van eenige be
lang aangericht
GEEN VERLOF OM ZIJN STERVENDE
MOEDER TE BEZOEKEN.
De moeder van den oud-officier Wil-
fred McCartney, die in het voorjaar
wegens spionnage tot 10 jaar gevangenis
straf werd veroordeeld, is stervende. De
doktoren verklaren, dat mogelijk de aan-
wezighAd. van haar zoon, om wien zij aan
houdend roept, haar botorsohaip kan bren
gen. Om dio roden hooft do arbeidonsafgo-
vaardigde George Lansbuiry een brief
aan den minister van binnenlandiaohe za
ken goaoniden cwn hom te verzoeken Ma
Cartney toe te staan onder esoorto zijn
moedor te bezoeken. Het ministerie heeft
echten bij afwezigheid van den minister
hedenavond verklaard» dat do wet zulk
een tijddjjke vrijlating voor dat doel niet
toestaat. Men kan hem daarom geen ver
lof geven zijn moeder te bezoeken.
ERNSTIG AUTO-ONGELUK.
Een dbode, oen paar gewonden.
Bij de Zondag te Buckow bij Berlijn
gehouden auto-wedstrijden is een ernBtig
ongeval gebourd. Bij een poging om een
zijner tegenstanders in te halen verloor
'de bekende autorenner Heuser de macht
over zjju stuur, waardoor de auto, die
een Bnelheid van 160 K.M. ,had, tegen
een boom reen. De auto werd geheel
verbrijzeld. Verschillende stukken werden
tien meter van de plaats van de ramp
geslingerd. Heuser werd uit de auto ge
worpen; zijn linkervoet en een teen van
den rechtervoet werden hem hierbij van
het lijf gerukt. Een monteur die hem
vergezelde werd op slag gedood. Heuser
werd terstond naar een nabijgelegen zie
kenhuis gebracht, waar hem de linkervoet
tot de knie en een deel van den rechter
voet afgezet werd. Men hoopt hem ln
leven te kunnen houden. De wedstrijden
werden na het ongeval terstond afge
broken.
De autorenner Heusser is Maandag in
het ziekenhuis te Mtlncheberg overleden.
BOTSING TUSSCHEN AUTO EN TRAM
Verscheiden slachtoffers.
Te Keulen ls Zondag een zeer ernstig
ongeval gebeurd, waarbij menschonlevens
te betreuren zijn. Een vracht-auto mot
aanhangwagen, waarmede 86 personen
een uitstapje hadden gedaan, reed nabij
de Zuidbrug tegen een tramrijtuig. De
schok was zoo hevig dat het voorbalcon
van den tramwagen geheel lngedruk.
werd, terwijl de vrachtauto en bijwagen
omsloegen en geheel vernield werdent
Hoe groot het aantal slachtoffers is kon
nog niet worden vastgesteld daar ze naar
verschillende ziekenhuizen werden ge
bracht. Het aantal ge woud en moet ruim
dertig bedragen. Een vrouw stierf in de
armen harer dochter, haar borstkas was
geheel opengescheurd. De oorzaak van de
ramp kon nog niet worden vastgesteld.
Men vermoedt dat de bestuurder van de
vrachtauto onzeker werd door de lichten
van een naderenden auto.
Volgens nadere berichten zijn er bij het
verkeersongeluk 7 menschen zwaar
gewond; daarvan verkeeren er 6 in levens
gevaar, 22 personen ziju lichter gewond.
EEN BENDE INTERNATIONALE
ZAKKENROLLERS OP HET SPOOR
De politie te Praag achtervolgt een
bende internationale chèque-vervalschers
en zakkenrollers, op één lid waarvan zij
de hand heeft gelegd. Er bood een man
in het Tsjeohoslowaksche reisbureau
chèques van 10 ter verzilvering aan,
waarvan de kassier vaststelde, dat zij in
het register der gestolen wissels vermeld
stonden. De aanbieder werd gearresteerd
en bleek in de filialen van het reisbureau
in de Boheemsche badplaatsen talrijke
van dezelfde chèques met goed gevolg te
hebben aangeboden. Hij verklaarde een
geheel chèqueboek te hebben gekregen
van een artist uit Reicbenberg. De politie
is ook op dezen, een bekend internatio
naal zakkenroller, die in een reeks Euro-
peesche staten reeds onder verschillende
namen is veroordeeld, een jacht begon
nen, evenals op zijn' vrouw en haarxuster.
Bij do aanbieding van de chèques te
Praag was deze man ook tegenwoordig.
Op een gegeven oogenblik wist hij echter
te ontsnappen.
DE DREIGENDE OVERSTROOMINGEN
IN HET INDUS-DAL.
De doorbraak vnn den gletscher
ln de Shyok wordt 21 Aqgostus
verwacht
De deskundigen van het bestuur van
Punjab verwachten, dat de gletscher in de
Shyok,waarover, zooals beke
waar gebleken gerucht de ro:
heeft, én die een zeer belang,
het InoiuB-dal met overstroc
daaraan verbonden noodlott
dighede\n bedreigt, op 21 A
tegenstand zal opgeven en
watermassa, die zich achter
gehoopt, in de rivieren zal
Het merkwaardige is, da
lichtingen van den .met'
dienst, dè onjuist gemelde
een betrekkelijk gunstig tjjc]
gekomen. JjUles hangt er i
of de rivieren de buitenspo!
heid water Kullen kunnen v
d, een on-
de gedaan
'/ijk gebied
Dningen en
ge omstan-
ïgustus den
'je geweldii
Item heeft op-
iitstorten.
t, volgens in-
eorologisohen
doorbraak op
.stip zou zijn
mers van af,
yige hoeveel-
Hirwerken en
Cl2 Augustus
de kans daafwoor was nu op S ~nt de
grooter dan i)q> het oogenblij (Jagen
voorspellingen duiden, dat er d
regen zal valken en elke
centimeter
brengt gevaar mèw voor de dol-
Uit Basra word ii'ntusschen een; K
legervliegtuig verwitcht, dat naa*
gaan, om daar waar t^nemen, w;
gletscher doorbreekt eiVdan dadè?
betrokkenen te waarschikwdn.
een deensch politicus
Naar luid van een Wolff-berlcht
Flensburg, wordt een bekend Deen:
Noord-Sleeswhksche politicus vermist.
Het ls Nis Nissen, een voormalige afge
vaardigde van het district Sonderburg-
Apenrade in den Pruislschen Landdag
Hy is, naar het heet, op reis gegaan ech
ter zonder bagage van beteekenis mee te
nemen en zonder te zeggen waarheen. Ilij
ls nu al dagen lang zoek.
Een cycloon In Algiers.
Zaterdagochtend is tusschen 6 u. 15 en
6 u. 80 een uiterst heftige cycloon, ge
paard met regen en hagelslag, over de
streek van Dgidjelll, in Algiers, gegaan
en heeft in het bijzonder de stad zelve ge
teisterd. Vele daken werden afgerukt en
wanden van hulzen ingedrukt. Alle.eleo
trische installaties zyn vernield en vrywel
alle hoornen afgebroken. De tirailleurs
kazerne en het ziekenhuis liggen ln puin.
In de buurt van de havenplaats Bougie
heeft een baggermolen schipbreuk gele
den; zeven leden van de bemanning zyn
verdwenen. Ia het geheel wordt gespro
ken van acht of tien, dooden en 160 ge
wonden. De materieele schade is nog niet
te begrooten.
De oycloon ging vergezeld van een
springvloed en aardbeving.
DRAMA IN DE BERGEN.
In de bergen van het Montblano-gebied
heeft zich bet volgende drama afgespeeld.
Van twee Franschen, die Dinsdag de
Alguille du petit Dru beklommen, bezeer
de de eene zich zoo leefijk by een val, dat
hy niet meer kon loopen en op hulp moest
wachten. Zyn vriend bleef bij hem. Ter-
wyi zy wachtten, is er een hevige sneeuw
val gekomen, die het verbiyf van de twee
alpinisten op den smsllen rotsrand op
8700 meter hacheiyk maakte. Een hulp
karavaan gidsen uit Chamonix kon de
beide mannen door dc versche sneeuw niet
bereiken; wel slaagden drie alpinisten uit
Genève daar in. Zy braoht den Franschen
voedsel en warme kleeren. Op den terug
weg zyn deze redders echter door een woe
denden sneeuwstorm overvallen. Een van
hen verloor het leven; de beide anderen
wisten een hut te bereiken, maar van den
eenen man zyn de beenen bevroren.
DE GEVAARLIJKE BERGSPORT.
De Predigtstuhl, een berg in de Beier-
sc.be Alpen, is orufhnks de betrekkeiyk ge
ringe hoogte, 1700 M.„aeer gevaarlyk om
te bestijgen. De berg is n.1. erg steil. Zater
dag zibi twee toeristen, bet echtpaar Ar-
ning uit Lüdenscheid op 1000 M. hoogte in
een afgrond gevallen. Mevrouw A was
dadeiyk dood, de heer A., leeraar, is er
met een gebroken schouderblad afge
komen.
In de Krimmer Tauern by Salzburg zyn
twee toeristen uit Duisburg Zondag door
vallend gesteente gedood. Een gids werd
zwaar gewond.
ERNSTIGE DORPSBRAND.
87 boerderijen afgebrand.
Spelende kinderen hebben brand ge
sticht in het dorp Belgoraj, ln de buurt
van Kattowltz, met het gevolg dat 87 boer-
deryen zyn afgebrand. Een jongetje van
zes jaar is in de vlammen omgekomen.
ZWARE ONTPLOFFINGEN BIJ
DESSAU.
Een zware ontploffing heeft Vrydag de
anilinekleurstoffabrlek te Wolfen by Dea-
sau geteisterd. Er zyn 8 dooden.
stormen op iiaitl
Gemeld wordt dat een aantal peraonen
gedood zyn, vele dorpen verwoest, onl>e.
rekenbare suhade aan den oogBt ia toege
bracht door tropische stormen, w*lke
Vrydag over Haiti gegaan zyn. Er wordt
gesproken van 800 dooden en 10.000 dak-
loozen.
overstrooming in het Z.O. deh
ver. staten.
Naar Reuter uit New-York meldt heb
ben den laatsten tyd zware stormen ge-
woed in Virginlë, Noord- en ZuM-Carolihil
en Georgiö, welke stormen ernstige over
stroomingen veroorzaakten.
Er ls veel storing teweeggebracht ln de
spoorweg-, telegraaf- en telefoonverbin-
gen. Verscheiden dyken braken door
-fWiyjezweken. De oogst op duizen-
acres TWven8taa,n! verwoest- 'tal
vernield.
van buizen
ONGEL^
Naar ui
kazerne v
het dak i
ders werk^
yerdwenen
dering van d
heenvieiJ in
op de eérste
t is ln de
ji-dqei van
plge arïre:.
werklieden
dak, dat door de sol-
Ie en tweede verdieping
diepte. Zy kwamen terecht
verdieping tusschen een
groep so/idaten. Onder de pulnhoopen werd
het fyk Ivan een der arbeiders gevonden.
De overige twee arbeiders, alsmede een
zevental /Alpenjagers werden ernstig ge
wond.
MIJNONGELUK.
In een nfijn te Gorlofska, ln het Don-
bekken. la een schacht Ingestort. Er zyn
vyf mynwerkers gedood.
HET SPOORWEGONGELUK IN
SERVIE.
Het „bericht over het spoorwegongeluk
in Serviè ln ons nummer van Zaterdag
biykt sterk overdreven te zyn geweest. Er
zyn niet dertien, maar drie wagons van
den trein ontspoord en van den spoordyk
gerold; één vrouw is omgekomen en vier
andere passagiers zyn gewond.
EEN WERVELSTORM IN ALGERIE.
By oen wervelstorm ln Djldjelli zyn 16
menschen omgekomen en 150 gewond. De
telegraaf- en telefooniynen zyn gestoord.
In de haven van Bougie ls een boot om
geslagen, waarbij vijf van de zeven In
zittenden zyn omgekomen.
AUTO-ONGELUK.
Vier dooden.
Zondagavond zijn ln een Iersch dorpje
tusschen Dublin en Bray vier menschen
omgekomen by een automobiel-ongeluk.
De auto verloor plotseling zyn richting
en reed tegen een muur. Daarby werd een
politieagent, die het verkeer regelde, dood
gereden. In de auto zaten een verpleeg
ster en twee anderen. De verpleegster
was op slag dood; de belde andere per
sonen overleden na overbrenging naar
het ziekenhuis.
BRAND TE HALIFAX.
Uit Hallfax Nleuw-Schotland, komt het
beTicht, dat de gebouwen van de Miller
lumber Oam/pany een houtbewerking»-
bedryf dus in vlammen zyn opgegaan.
De werkplaatsen enz. lagen op ongeveer
18 Eng. myi van Hallfax. De schade wordt
geraamd op 400.000.
EEN CHILEEN sch schip
VERGAAN.
Vier dooden, drie vermisten.
WoLff verneemt uit Santiago (Ohili) dat
aan de Chileensche kust het kleine ha
Miraflores is vergaan. Van de elf koppen
tellende bemanning zyn vier menschen
verdronken en drie woixlen nog vermist
aJ? NabfJ het station Roermond.
'tojtn gisterenavond omstreeks 6 uur een
goederentrein uit het station Roermond in
de /richting Swalmen wilde vertrekken,
werd hij door een uit de richting Heerlen
komenden kolentrein in de flank gereden.
Vijf wagons van den trein, die naar Swafl-
men vertrok, werden uit de rails geworpen
en gedeeltelijk versplinterd. Ook van den
trein uit Heerlen werd een wagon uit de
rails geslingerd en grootendeels vernield.
De locomotief van dezen laatsten trein was
zeer ernstig beschadigd. Een der goederen
wagons was in de locomotief gedrongen.
Persoonlijke ongelukken hadden niet plaat*.
De oorzaak van deze ernstige botsing is
nog niet opgehelderd.
kreeg les in een lokaal, dat meer van een gevan
genis had dan van een school. In een onderaardsch
gewelf, als waren het kleine Maraantjes1), die
zich voor het daglicht moesten verbergen, kregen
de kinderen godsdienstonderwijs. Nu werd de hulp
van onze adellijke en schatrijke stambroeders,
baron Rothschlld te Parijs en baron Rothschlld uit
Frankfort Ingeroepen. (Niet zoo dom gedaan!)
Met dit baronnen-geld kregen ze een Chelder
(joodsche school), die klonk als een klok.
Zooals ik ln het begin opmerkte, hebben er ln
Den Helder tusschen burgerlijke autoriteiten, Zee-
en Landmacht altijd hartelijke betrekkingen be
staan; van rassenhaat was nooit sprake. Een be
treurenswaardige uitzondering maakte hierop de
„Extra Tijding"-krBnt van het gewezen Kamerlid
Staalman, die vaak in zijn blad tijdens de verkie
zingscampagne tegen Mr. Zadok v. d. Bergh, de
Joden aanviel en op wiens aanstoken zich joelende
benden door Den Helder verspreidden onder het
zingen van ophitsende verkiezingslledjes. Dit is
de eenige betreurenswaardige uitzondering geweest.
In de grootste marine-haven van Nederland met
zijn groote werfgebouwen, waarvoor Den Helder
nog aan den stichter ervan, Napoleon Bonaparte,
jlskoug (dank je) moet zeggen, gebeurde het vaak,
dat Joodsche onderofficieren en matrozen zich hier
vestigden. Op de „Salamander", een van Z. M.'s
oorlogsschepen, dat nu reeds lang als oud-roest
door Slier of Springer gesloopt ls, was eens een
adjudant, Vtlleaan, die daar mat zijn gezin wooq-
d*. H() was «baf «m da éguigage. Ban Joodach
jongetje werd daar op het marineschip geboren.
Een typische plechtigheid, zeker eenlg in de anna
len van welke marinemogendheld ter wereld ook.
had toen aan boord van Zijner Majesteit's oorlogs
schip „Salamander" plaats. Acht dagen na bet
Sjagarles (ochtendgebed) begaven zich tusschen
de aan bakboord opgestelde matrozen de Joodsche
geestelijken en de gevatter (peetvader) (als zoo
danig fungeerde de heer Ph. Vrlealander)om daar
het kind bij het Joodsche volk in te lijven.
0? de Joodsche begraafplaats wijzen verschil
lende grafsteenen de plaats aan, waar Morine
mannen bi) hun broeders vergaderd werden.
In 1894 bezocht de Koningin Den Helder en
werd voor de geopende Synagoge, waar alle
Jomtof( feest) -lichten brandden, haar door de Jood
sche Jeugd een lied toegezongen.
Reeds een menschenleeftijd terug was naar ik
meen ln Den Helder een Jood lid van den
Gemeenteraad, n.l. de heer Meijer Manhelm. Van
recenten datum dateert nog het wethouderschap
van den heer D. H. Grunwald, die reeds sedert
vele Jaren ln den Gemeenteraad van Den Helder
zitting heeft De gouden tijd, toen het groot Noord»
Hollandsch Kanaal nog de directe verbinding* was
met Amsterdam, Is echter na doorgraving van het
Noordzeekanaal voorbijHelder s Joden hebben
sedert vele generaties den handel ln manufacturen
uitgeoefend. Vaak waren er meer Joden ln de
gemeente dan men vermoedde. Zeer velen onder
de marine: matrozen, onderofficieren en officieren
behoorden tot bet Oude Volk; doch door hun
lange zeereizen naar Indië waren zij vaak van het
Geloof der Vaderen vervreemdtotdatof,
de Mallog Hamowea (de doodsengel) bij hen aan
klopte, ofde ooievaar een nieuwe wereldbur
ger bracht... dan sprak het saamhoorigheldsge-
voel, dan werden plots als het een stervende gold,
de gabolm (bcstuurderen van het doodgravers-
college) geroepen en begonnen zij zacht Jlgdal
(verheven psalm) te zingen en het Sjljmous (het
dooden-gebed) uit te spreken in een woning, waar
niemand ooit een Jood vermoed had. Een groot
Mogein Dowied (Davidaachild) met Ingespannen
arbeid door een Joodsch matroos aan boord van
een der oorlogeechepen gemaakt, en geschonken
aan de Joodsche gemeente Helder ten gebrulke
ale tijdwijzer voor aanvang en einde der Sabbath,
wljet op de goede verstandhouding, die tusschen
marine en Israëlitische gemeente heerechte.
In oude tijden, toen het verkeer nog niet met
auto 1 en omnlbusseft geregeld was, ging vaak de
teraarbestelling van Joden, die in de buitenge
meenten woonden, met moeilijkheden gepaard.
Vooral gold dit de eilandbewoners. Die hebben
meermalen hun leven in de waagschaal gesteld,
cm met den grootsten eerbied hun dood en naar
het vasteland, naar Den Helder over te brengenI
Een eere-saluut aan de Vlceeinge van het
Texell
Zooals bekend, li nu ln Den Helder een nieuwe
Sjoel gebouwd. Het historische feit, dat gedurende
den nieuwbouw de Synagogeditntten en school
uren gehouden wenden ia bet oude Raadhuis, door
fjpen.
Burgemeester en Weth. welwillend afgestaan, ver
dient aan de vergetelheid te worden ontrukt
Het zal ongeveer dertig jaar gettden zijn, dat Ik
midden ln den nacht wakker werd, (wij woonden
dicht bi] de kerk) door een fel straatrumoer.
Brandt brandl klonk plotseling door de stilte van
den nacht Een hel-roode gloed verlichtte den
zwarten nachtelijken hemelDc kerk staat tn
brandl" riepen mijn vader en broer, en zij spron
gen hun bed uit. Ik zie hem nog, mijn vader. Half
gekleed snelde hij de straat op naar de kerk. De
woning van den koster stond ln lichte laaie....
„Eerst de Thora-rollen (Wetsrollen) redden!"
riep mijn vader. „De Thora-rollen eerstl" Ik zie
hem nog zwoegen ln het duister van den nacht
ln zijn armen torste hij de groote Wetsrol met dc
sware zilveren kroon; daarachter volgden politie
agenten met de andere Thorn-rollen. Alle zeven
'verden ze bij ons thuis gebracht. „Drommels, wat
ls die wetsrol zwaar", vloekte brigadier Carels,
een Thora-rol de trap van ons huis opsjorrend.
De brand bleef gelukkig bemerkt tot de kosters-
woning.
De Sjoel, voor bijna een eeuw gesticht, werd
oud. De vrouwenafdeeling etschte afdoende verbe
tering. Op initiatief van den heer D. H. Grunwald
werd besloten een nieuwe Synagoge te bouwen.
Begin van het jaar 1928 werden de muren der
oude Synagoge neergehaald. Ia desa —rH
Augustus sal hal nieuwe gebouw, mo fraaie
schepping van den bekenden architect Harry El te.
plechtig worden ingewijd.
Op 't oogenblik fungeeren al» Kerkbeituurder»
He heeren Ph. Vrleilander, D. H. Grunwald
D. de Jong. De heer Manheim, die vorifl jaar
al» be»tuur»lid aftrad, heeft meer dan 25 Jaar
pennlngmee»ter de belangen der gemeente g eti
Op voorbeeldige wijie leidt de eerw. heer
van Buuren, al» Iar. leeraar, de laaUte jaren
gemeente.
Met opzet heb ik nergen» namen genoemd van
overleden kerkeraadaledcn of andere ver en
ll|ke gemeenteleden uit de laatete Jar,n:
licht eenige kunnen vergeten, dat zou p)n I
Veel. heel veel 1» er ln de gemeente verwderf-
De tand de. tijd», die aan zooveel knaagt
ook hier ln Den Helder geducht
het Oude Geloof. Voor velen U bet echter
hoopvol teeken, dat zoo «ponUan aan
om een nieuwe Synagoge te .achten, gehoor to
gegeven.
al» ik niet het aardige feit «eldde, da uwd
Sjoel dc Heilige Arke naar het N°°rdf"H, het
waa. doch than» in de nieuwe «of jo^n^
Gemeentebestuur «en strook grond
het Ooiten wordt gericht
die tijden»
I, in g—-.J*J!frbar'
Spanje hun galoo' u oeu,^
Maranen zijn Spaan»che JodM.
da lnqul»ia» «Ich ln eedergrocd^ hoh»
g«n om daar ia Spanje hun galoo' te beUjo
