TWEEDE BLAD
V mU*
HU
VAN ZATERDAG 5 JANUARI 1929
ELECTRIC1TEITSV0 ORZIENING.
Pr\ II, i
vereen:ging- UUJta;.
c?
By de behandeling der Gemeentebe-
grooting voor 1929 i® er in den Raad von-
zelfsprekend ook nog het een en aïrtlér
opgemerkt over het gemeentelijk e1 ectri-
citeitsbedrijf, dat, (ik zou haast zeggen,
lit den aard der zaak,) in deze gemeente
minder snel tot ontwikkeling komt en
meerdere zorg biedt dan in vele andere
plaatsen.
Het is ook niet daarom, dat ik iets zou
willen zeggen over die discussien, want
het behcort zeker tot de taak vau den
Raad, zioh elk jaar goed rekenschap te
geven van de positie der gemeentebedrij
ven en zeker van die, welke door aard
en omvang reden tot nauwfettende zorg
geven.
Ook het feit, dat men aandrong op po
gingen, tariefsverlaging van het provin
ciaal bedrijf te erlangen, is niets bijzon
ders en geeft 'mij geen reden, daar op in
te gaan, lk acht het zeer begrijpelijk, dat
men tracht op zoo gunstig mogelijke
voorwaarden in te koopen en daarvoor
steeds geldige argumenten aan te Weren.
Anders wordt het echter, indien er bij
die argumenten zijn, welke mij hinder
juist, en althans niet voldoende ftmoti-
veerd, voorkomen.
Dit schijnt mij b.v. het geval ipat een
tweetal, die nöch van de beituiHtafel,
nöch uit den Raad zelf werden tegenge
sproken, en die zelfs van verschalende
zijden werden ondersteund.
Hot eene is, dat de gemeente I jn Hel
der een onbillijk, althans vergelijkender
wijze een zeer onvoordeellg tarief heeft,
het andere, dat, indien de gemeend zelf
den stroom zou opwekken, zij aait' hare
ingezetenon een legeren prijs io reke
ning zou kunnen brengen dan thans hot
geval Is.
Over het eerste argument heb ik opnlge
jaren geleden in dit blad reeds een dis
cussie met den heer de Zwart gebad en
hoewel we elkaar toen wel niet hebben
overtuigd, meen ik nog steeds, a'thans
d 11 te hebben aangetoond, aan dè hand
van officieel gepubliceerde cjjfersldat de
gemeente Den Helder door het P. 13. N. In
geen enkel opzicht met een oinbilijk of
minder gunstig contract is opgescheept,
dan andere gemeenten in dit gewdst
Ik sluit hierbij natuurlijk uit dfe
meenten, welke voor-oorlogsche contrac
ten hadden, die nog niet zijn geëxdree
en tot nu toe steeds geweigerd leb
daarvan door een vrijwillige prijswjrh
ging op grond der bijzondere tjcteoi
standigheden af te wijken.
Volgens de gegevens over 1926 k mt
gemiddelde inkoop per K.W.U. us
prijs der maximale belasting inbt> -epc:
Den Heider op 9V» et-, terwijl de em:
delde Inkoopsprijs over alle G.E.B 8.9
was. Bij 68 bedrijven was die prij. gel
of hooger, in dé meeste gevalh i vé
hooger, en slechte bij 18 bedrijven i inde
Onder deze laats teil zijn óók de ge»: >emd«
voor-oorlogsche contraoten begrep n, dl
dus billijkheidshalve hooger moest n zij
De bepaling, dat het P. E. N. z ve c
grootgebruikers bedient, was op chzel]
niet onbillijk, als men bedenkt me welk
offers dit bedrijf in alle, zelfs de
onguns Ag gelegen genieenten de fcleotri'
citeit moest brengen.
Bovendien heeft dieze hepalini] tocl
weer een gunstlgen invloed op de i prij
der maximale belasting, zoodat h< voo:
deel niet geheel aan het P. E. N. k mt.
Moeilijker wordt bet echter, om te be
oordeelen, of Den Helder bij het sxploi-
teeren van een eigen centrale, c is bij
eigen opwekking, voor hare elect iciteit-
verbruikers voordeeliger zou af ;jjn of
zou zijn geweest.
Immers hangt het antwoord' ck> die
vraag vooral af van' deze anderetvraag,
op welk tijdstip men zich de s'iohtpg van
die eigen Centrale had gedacht.
Wanneer b.v. Den Helder v<$r den
oorlog, toen dit nog mogelijk was, (nadat
de provincie de eleotrlciteitsvoorziening
aan zich had' getrokken, is dit naSr mijne
meening zeer terecht onmogelijk gemaakt,
omdat een rationeels voorziening anders
vrijwel onmogelijk zou zijn geweest), een
eigen opwekkingSbedrijf hadde gesticht,
dan is het niet onmogelijk, dat aan de er-
bruikers thans een lager tarief in reke
ning zou kunnen wonden gebracht dan het
bestaande.
Ik druk mij zeer voorzichtig uit, om
dat ik lang niet zeker ben^ of de lang
zame aansluitbeweging, waardoor Den
Helder zich kenmerkt, alléén aan het
tegenwoordig en aanvankelijk gestelde
tarief ligt. In 1924 was b.v.de aansluiting
19 van alle aansluitbare perccelen, toen
het b.v. in Alkmaar 60 bèdroeg. In
1926 was dit resp. 25 en 70 Er zijn
maar zeer weinig gemeenten en daaron
der zijn de meeaten nog hooger in hun
verkooptarieven, die een zóó laag aan
sluitingspercentage als Den Heider heb
ben.
Maar is 't, hoewed twijfelachtig, mis
schien denkbaar, dat men bij stichting
van een eigen bedrijf, ook van opwekking;,
vóór den oorlog, voordeeliger zou zijn uit
geweest dan bij latere aansluiting bij het
P.E.N., hert schijnt mij voor betwisting
niet vatbaar, dat dit voordeel zeker niert
zou kunnen zijn verkregen, indien de ge
meente in 1920 tot de opriohting van die
eigen Centrale zou zijn overgegaan, het
jaar dus dat het tegenwoordig bedrijf
werd opgericht, althans In den vorm van
aansluiting bij het P.E.N.
Ik word daarin versterkt door het feit,
dat zeifis de Marinewerf blijkbaar meer
voordeel zag In het betrekken van den be-
noodigden stroom van het P.E.N., dan in
uitbreiding van eigen opwekking.
Ik herhaal, het ls zeer moeilijk, dit alles
met cijfers te bewijzen, maar daarom zou
ik de raadsleden; die zoo boud hebben ge
sproken In de richting van eigen opwek
king, ook niet gaarne voor de taak stel
len, om dit met cijfers te bewijzen.
Ben enkel gegeven zij hot mij vergund,
tot adstructie van mijn gedachten nog te
verstrekken.
Alkmaar sloot zich reedis in 1918 bij de
K.EM. aan. Zag toen dus reeds meer
voordeel in de Centrale voorziening dan
in een eigen opwekkingsbedrijf.
In 925 nu heeft er in de Statenvergade
ring, naar aanleiding van het-feit, dat die
gemeente in het verslag van het P.E.N.
op de zwarte lijst stond, een debat plaats
gehad tusschen den heer Bosman, die
meende het standpunt van Alkmaar te
moeten en te kunnen verdedigen, en o.m.
den heer v. d. Waerden, als gedelegeerd
lid van den Raad van Toedicht op de pro
vinciale bedrijven'.
Bij die gelegenheid gaf laatstgenoemde
eenige cijfers uit eeri rapport van een des
kundige oommissie, die in 1919 de vraag
voor Alkmaar heeft onderzocht, welk ta
rief deze gemeente in redelijkheid aan het
P.E.N. had te betalen.
Deze Commissie stelde zich toen op het
standpunt, dat dit tarief niet hooger zou
behoeven te zijn dan wat 't Alkmaar had
moeten kos en, Indien zij in 1918, dus
vóór den oorlog, een eigen Centrale had-
de opgericht.
In dat laatste geval, zoo toonde de heer
v. d. Waerden aan, zou die gemeente in-
plaate/van f 146.420, wat zij in 1924 aan
het PJE-N. als inkoopsom van stroom be
taald heeft, daarvoor 184.560 hebben
moeten ten koste leggen of 88.180 meer.
Dit laatste bedrag nu kwam neer op ge
middeld' 1 .V* ct. ruim per K.W.U.
Aangezien de gemiddelde inkoopsprijs
(alles inbegrepen) in dat jaar 6 ot. per
K.W.U. bedroeg, zou dit bij eigen opwek
king, (naar voor-oorlogsche toestanden
gemeten dus), Tl' ot. zijn geweest.
In datzelfde jaar betaalde Den Helder
aan het P.E.N. 11.1 ct. per KWU en ik
kan mij niet voorstellen, dat, indien deze
gemeente in 1920 dus een eigen Centrale
had moeten stichten, gezien de veel ge
ringere aansluitingsbeweging ook vooral
voor krachtgebruik, beneden dit bedlrag
zou zijn gekomen.
En bij de meest optimistische beschou
wing zou het zeker een zéér geringe ver
laging hebben kunnen zijn, die op het
door de verbruikers te betalen tarief geen
noemenswaardigen invloed' kan hebben.
Deze laatste twijfel wordt nog versterkt
omdat met name de distributlekosten (der
halve de kosten van het plaatselijk net)
het leeuwendeel uitmaken van den totaal
prijs.
Deze totaalprijs, dl'e ln 1924 te Alkmaar
9.1 ot, per K.W.U. bedroeg, (derhalve 3.1
ot. distributlekosten), was te Den Helder
ln datzelfde jaar 25 ot. (waarin dus 18.9
ct. distributlekosten). Deze laatste kosten
zouden vanzelf gelijk zijn geweest, ook in
dien Den Helder eigen opwekking zou
hebben gehad.
Nog eens dus, men kan van meening
zijn, dat het ln 't algemeen billijk is, dat
het PJS.N. óók de gemeentetariaven eens
gaat verlagen, (en voor die gemeenten,
welke vrijwillig hebben toegestemd ln een
verhooging van hare tarieven in de moei
lijke dagen, klemt die billijkheid te ster
ker), maar men kan dit in redelijkheid
niet gronden op het feit, dat men zooveel
goedkooper bij het hebben van een eigen
Centrale zou zijn uitgeweest. Dit geldt
voor al die kleine gemeenten niet, maar
naar ik mpen zelfs niet voor Den Helder.
Haarlem, 29 Deo. 1928.
A. W. Mi oh els.
De kleinste geesten voeren gewoonlijk
het grootste woord.
Vereenigde zielen dragen elkander al
tijd meer naar boven.
brengen. De staatsastroloog te Berlijn zal het U aan de hand
van de sterren gaarne onthullen.
het hol. Woensdag had in de residentie
Nleuwiear aaahet e hove yoor het corps
de Nieuwjsare-re^ v gezant Z. Exc. Charles Maskens
diplomatiq^Dj f Tan het Koninklijk Paleis.
Paul Legat, die in de haven van Marseille
MalUtoomer RCheensbrand eeheel vernield. Het schip in
De Fransche Hlailatoome.- geheel
voor anker lag, is door een vlammen.
HF
...v.v.y^&x- OAjWF x
Ld
'gJjpU: fff
fV x tf
W;
t
Pliil
gggggpa
Over|e.n gedekte ulet. E.» meertersprong ven een It.ll..Mcl>en «miert*
Mi SOorUV
ons leven lang
Wat niet noo-
oelig ook voor
leid, meendie
•d deel van
alleen te
naast een
gelen voor
.e derailleerde Zaterdag 1 December, waarbij
De Weekend trein van Soerabaja naar Malang liepen Twee personen werden bij
de locomotief kantelde en twee derde klas wagons je rails liepen, ivee perso
het ongeluk gewona.
Ofilabtteerepd.H.VA T.rgelegenheid.het
werd Woensdag in de hoofdstad een druk bezocht ,-
HHH
