D3naptaten Derde Blad BUITENLAND. 00ST-INDIË. BINNENLAND VAK ZATERDAG 19 JANUARI 1929 ENGELAND. N iv Nederland. Volgens de Vlngtième 8iècle 1a dir. Borna van plan twee dagen te Men era te blijven en dan naar 8int Nloolaaa te staan om een bezoek te brengen aan zijn 80- Jarigen vader. Daarna zal hij naar Nederland gaan om eenLge familieleden op te zoeken, in het bijzonder te Amsterdam, 's-Hertogenbosch, üaarle<m en Schevenin^eii. Na rei* naar Nederland keert rms naar Vlaanderen terug, waar dan in de eerste helft van Februari te Ant werpen een groote buWebetoogjii» te aü- oöt eer aal worden gehouden. Ingezonden llededeeUng. (786) DE ZIEKTE VAN DEN KONING. De Britsche draadlooze dienst meldde gisteravond, dat in het paleis Bucking ham was medegedeeld, dat de verbetering in den toestand van den Koning n\i zon der onderbreking voortging gedurende een periode, die lang genoeg was om de hoop te vestigen, dat het herstel in het zicht is. Men wijst er echter op, dat men nog niet aan dit punt toe is en dat het nog onmo gelijk is om te voorspellen, wanneer de Koning voldoende hersteld zal zijn om zjjn vertrek uit het paleis Buckingham mogelijk te maken. Het belangrijkste verschijnsel is op het oogenblik, dat de Koning voldoende voed sel tot zich neemt. Als de Koning sterk genoeg is om ver voerd te worden, zal liij waarschijnlijk voor een verandering naar Windsor Castle gaan BEL6IE. Dr. Borms in vrijheid gesteld. Dr. A. Borms, de ter dood veroordeelde Vlaamsche activistische leider, die seden ruim 10 jaar tie Leuven zat opgesloten, is Donderdagochtend om half zes uit de gevangenis ontslagen en naar Antwerpen vertrokken. Dr. Borms zal daar eerst en kele dagen bij1 vrienden blijven, waar ook zijn gezin Donderdagochtend is aangeko men. Het is waarschijnlijk, dat hij binnen kort te Brussel zal komen,^waar zijn ge zin sedtert den oorlog in de voorstad Schaerbeek verblijft. Omtrent de vraag of hij naar Nederland zal gaan om daar eenigen tijd rust te np- men of wel in Vlaanderen zal blijven, blijkt Borms nog geen besluit te hebben genomen. Hoe die Invrijheidstelling ge schiedde; Borms is van plan zt)n propaganda voort te zetten. De invrijheidstelling van dr. Borms gaf te Leuven geen aanleiding tot inci denten. Het was half 5 in den ochtend, toen de directeur van de gevangenis den Vlaamschen politieken veroordeelde kwam wekken en hem mededeelde, dat hij dt- gevangenis kon verlaten. Borms, die geenszins verwonderd bleek, kleedde zich kalm aan en begaf zich vervolgens naar het kantoor van den gevangenis directeur, waar de gewone formaliteiten in het bijzijn van den procureur-generaal, Henry, werden vervuld en de directeur, Bertrand, hem den raad gaf, niet lang in België te blijven en in het belang van zijn eigen veiligheid gauw naar het buiten land te vertrekken. De noodige facili teiten zouden hem daartoe worden ver leend. Borms antwoordde echterVluch ten doe ik niet. Ik ga eerst mijn vrouw en kinderen opzoeken en zal daarna overwegen, wat mij te doen staat. Borms was van plan, alvorens Leuven te ver laten, de Vlaamsche studenten te bedan ken voor de vele blijken van sympathie hem tijdens zijn tienjarige gevangenschap betoond, maar er werd hem niet toege staan aan dit plan gevolg te geven. Wel mocht hij een kort bezoek brengen aan zijn zoon Wilfried, die te Leuven studeert, Twee auto's stonden voor de gevangenis poort in de sneeuw, toen Borms naar buiten kwam, De Waalsche gevangenis directeur zeide in het Fransch tot Borms »Que Dieu vous garde*, waarop de Vlaam sche voorman in het Nederlandsch ant woordde: En u insgelijks. Een der auto's bracht Borms naar het verblijf van zijn zoon, die door zijn vader werd gewekt. Dit terugzien gaf aanleiding tot een roerend tooneel. Na een half uur ver trokken zij samen per auto naar Ant werpen. Te Mechelen stuurde dr. Borms een telegram aan zijn gezin, dat te Schaarbeek woont, met de woordenVrij, leve Vlaanderen Gevolgd door een auto van de recherche reed hij vervolgens alleen verder naar Antwerpen, waar hij zijn intrek nam bij zijn zwager in de voorstad Merxem. Tegen den middag arriveerden mevrouw Borms en drie hun ner zes kinderen. Ontelbaar waren de bloemstukken, expressebrieven en tele grammen, welke dr. Borms en zijn gezin in den loop van den dag mochten ont vangen. Uit alle hoeken van Vlaanderen en ook uit Nederland. Vele vrienden kwamen hem persoonlijk geluk wenschen. Trots het gure weder verdrong zich spoedig een vrij groote menigte voor het huis, welke Borms, met vrouw en kin deren toejuichte. In de gemeente zelf werden enkele Vlaamsche leeuwenvlag' gen uitgehangen. Tot journalisten, die hem kwamen op zoeken zeide Borms wel degelijk van plan te zijn den strijd voor het Vlaam sche recht en de zelfstandigheid voort t.e zetten, tot de zegepraal toe, maar toch in verband met zijn gezondheidstoestand eerst wat rust te willen nemen, alvorens lijn propagandawerk te hervatten. duitbchlanil EEN GEHEIMZINNIGE 7.KKK Een memorie van Gröner ver dwenen en gepubliceerd. In Berlijnsche politieke kringen is groote opschudding gewekt door de pu blicatie in het Engelsche tijdschrift „Keview of Reviews" van een geheim memorandum, hetwelk de minister van de rjjksweer, generaal Gröner, indertijd in verband met den bouw van het pant serschip „A" had opgesteld en had uit gedeeld aan een zeer beperkt aantal per sonen, n.1. de. andere ministers en enkele parlementsleden. In dat dokument ging Gröner de eischen na, waaraan de Duitsche vloot in geval van oorlog moest kunnen beantwoorden en beantwoordde hij de vraag, of die taak beter vervuld zou kunnen worden, indien de verouderde linieschepen ver vangen werden door moderne pantser schepen. Hij constateerde, dat de Duitsche vloot bij vervanging van de linieschepen door pantserschepen, de Baltische kust zou kunnen beheerschen en dat zij door de moderniseering in staat zou zjjn zelf de groote Russische oorlogsschepen te neu traliseeren. Tenslotte stelt de minister vast, dat de bouw van het pantserschip bovendien noodig is voor het onderhouden van de slagvaardigheid van de Duitsche vloot en ook gewenscht is om economische redenen, daar de kosten van onderhoud van de oude schepen aanmerkelijk hooger moeten zijn dan die van nieuwe pantser schepen. Hoe nu dit geheime dokument, hetwelk slechts enkele personen in handen is gegeven, in het bezit is kunnen komen van de redactie van het Engelsche tijd schrift, is voor iedereen een groot raadsel. De regeering zal een onderzoek instel len om de oplossing hiervan te vinden, hetgeen niet onmogelijk schijnt, daar men natuurlijk weet aan welke personen het memorandum indertijd is ter hand gesteld. FRANKRIJK. FOCH. Parijs, 17 Januari. De toestand van maarschalk Foch blijft dezelfde. ITALIË. irin ^MUNHARDT'5 bij Griep en Influenza POLEN. DE POOLSCHE BEGROOTING TAN OORLOG. 15 mllltHn kooger. De begrootingscommisaie in Polen heeft Donderdag de begrooting van oor log besproken. Volgens een mededeeling van den rapporteur zijn de uitgaven voor militaire doeleinden voor het komende jaar met ongeveer 16 millioen gulden verhoogd. De uitgaven voor het leger be dragen ongeveer drietienden van de staatsbegrooting. De belasting voor de le- geruitgaven is ongeveer 8 gulden per hoofd van de bevolking. De aanhangers van de Poolsche regee ring betoogden dat de legeruitgaven van Polen toch nog ver achterblijven bij die van andere groote Europeesche staten. AFGANISTAN. MINISTERRAAD. De Kamer ontbonden. De nieuwe Kamer etn Senaat komen 20 April bijeen. Donderdagavond is de ministerraad bij eengekomen onder voorzitterschap van Mussolini en heeft het besluit goedge keurd, waarbij de Kamer van Afgevaar digden ontbonden wordt. Tevens bepaal de de raad, dat het Hof van Beroep, dat ais centraal stembureau fungeert voor de verkiezing van afgevaardigden volgens de. lijst van1 candidaten:, opgemaakt door den Grooten Raad, den 24en Maart bij een zal komen en dat Kamer en Senaat 20 April bijeen zullen worden geroepen. Uit de bijeenroeping van het centraal stembureau op 24 Maart blijkt, dat de stemming op 23 Maart, den geboorteda tum van het fascisme, zal gehouden wor den, gelijk trouwens reeds was aangekon digd. De ministerraad keurde verder verschil lende maatregelen goed ter instelling van een Koninklijke Italiaansche Academie, tot welks voorzitter Tittoni, de aftreden de voorzitter van den Senaat werd be noemd. Voorts keurde de raad maatregelen goed ter bevordering van den bevolkings aanwas, tot het vormen van een instituut voor kinderen van Italianen, die in het buitenland zijn gevestigd en tot het bren gen van Tripolitanië en Giranalca onder één bestuur. ALBANIË. «tjn opvolger over een uitstekend toege ruste troepenmacht vin 16.000 man be schikte, toen htf dit besluit nam, hetwelk reeds is uitgevoerd. Ook de Sjinwari's sohjjnen eieren voor hun geld te kiezen, want zij hebben besloten een afvaardiging naar Kaboel te zenden om den nieuwen heerscher hun opwachting te maken en de beste wenschen voor zijn bewind uit te spreken. De troepen van Habiboella schijnen In derdaad goed gedrilde aoldaten en niet in de eerste plaats ongedisciplineerde roe vers te zijn, want het is ln Kaboel vol komen rustig gebleven en de officieren, die de legaties bewaken blaken Perzisch of Engelsch te spreken en hebben op de Europeanen een heel goeden indruk ge maakt. Inayatoella naar Pasjnwar. Inayatoella, de Koning van drie dagen, is door een Éngelsch legervliegtuig naar Pesjawar gebracht en zal via Engelsch Indië naar Kandahar terugkeeren. Uit de geheele provincie Kaboel zijn berichten ingekomen van groote vreugde der bevolking over de troonsbestijging van Habiboella. MIDDEN- EN ZUID-AMERIKA. ARGENTIE EN BOLIVIA. Geweren in beslag genomen. De Argenijnsohe regeering heeft in Santa Fé 2000 kisten met geweren, die voor de Boliviaansche regeering bestemd waren, in beslag doen nemen. HET NIEUW ALBANEESCHE KABINET. Kotta is er in geslaagd de mlnl- sterieele crisis op te lossen. Kosta Kotta, de pas afgetreden Alba- neesohe minister-president, is er in ge slaagd een nieuw ministerie te vormen. Hijzelf neemt naast het minister-presi dentschap de portefeuille van binnenland- sohe zaken op zich. Milto TutuLani is be noemd tot minister van financiën en ad- interim belast miet het departement van buitenlandaehe zaken. Delvina wordt mi nister van juatitle. DE NIEUWE TOESTAND. Kaboel door de opstandelingen genomen. Te Nieuw Delhi heeft men nog steeds geen zekerheid omtrent den toestand te Kaboel. Het schijnt, dat de opstandelin gen mieester van de stad zjjn en het vech ten is opgehouden. De laatste berichten over Amanoella zjjn, dat hij Dinsdag te Kandahar is aan gekomen en dat de koninklijke standaard boven' het paleis waait. Ook Inayatcela afgetreden. Saquao aanvaardt het bewind. Een draadloos telegram uit Moskou dat later te Londen bevestigd is, meldt dat de rebellen Donderdagmorgen tot in het hart van Kaboel doorgedrongen zijn en tegen den middag het Koninklijk paleis omsingeld hebben. De pas gekroonde koning zond een vertegenwoordiger naar Saquao en beloofde afstand van den troon te zullen doen, op voorwaarde van lijfs behoud en \rrijen aftocht vcoi zijn gezin en zjjn naaste aanhangers. Inayatoella heeft daarop het paleis verlaten en men heeft zich niet meer om hem bekommerd. Waarschijnlijk is evenwel, dat hij ook naar Kandahar is gevlucht, waar de stam der Doerani's, tot welke beide ex-konin gen behooren oppermachtig is. Saquao heeft het paleis daarop doen bezetten en een verklaring afgelegd, dat hij als Gazi dus zooiets als Moestapha Kemal in Turkije het bewind zou aan vaarden, maar niet aan de vestiging van een nieuw koningschap dacht. Zijn eerste regeeringsdaad was het doen bewaken van de vreemde gezantschappen door een wacht, die uitdrukkelijk bevel heeft het leven en eigendommen der vreemde lingen te beschermen. Zijn soldaten zullen extra beloond worden, maar iedere poging tot plundering zou onmiddellijk met den kogel worden gestraft. Amanoella geeft den meed niet trp. Een nader bericht uit Kandahar meldt, dat Amanoella, bij het vernemen van de tijding van de vlucht zijns broeders en de inneming van zijn paleis door den rebel len-hoofdman, bevel heeft gegeven om den koninklijken standaard weer op het paleis te Kandahar te hijschen. Dit is on der uitbundig enthousiasme van de be volking geschied en men veronderstelt hieruit te mogen afleiden, dat Amanoella van het Zuiden uit en met hulp der hem trouw gebleven Dorani's zal trachten de koninklijke macht te heroveren. De houding der Sjinwari's. Uit Jillalabad wordt nog gemeld, dat de Sjinwari's, die een ptreng Mohanmio- daansche stam zijn, den nieuwen heer scher in Kaboel waarschijnlijk niet zullen erkennen, maar zich evenmin sterk ge noeg gevoelen om hem te bestrijden. Zij zullen den loop der gebeurtenissen eerst afwachten. Batsja Saquao heeft als ghazi den naam van Chabitoella aangenomen. De draadlooze verbinding hersteld. Moskou, 18 Jan. Na een onderbreking van drie dagen is de draadlooze verbin ding tusschen Moskou en Kaboel hersteld. Habiboella tot emir uitgeroepen. Amanoella staakt dien strijd. Terwijl Habiboella Khan, de nieuwe heerscher in Afganistan, eergisteren nog verklaarde geen Koning te willen worden, heeft hij gisteren in het paleis, volgens een draadloos telegram uit Moskou, den titel van emir aanvaard, wat practisch met Koning gelijk staat. Van een eigen lijke kroning wordt echter niets vermeld. Of hij toen al wist, dat Amanoella den gouverneur van Kandahar bevolen had den koninklijken standaard weer neer te halen, daar hij vrijwillig afstand van den troon had gedaan, blijkt uit de berichten CHINA. HET CONFLICT TE HANKOU. De anti-Japansche stemming ln Hangkou neemt toe. Hankou, 17 Januari. De onderhandelin gen, die hier gaande waren nopens den dood' van een Chineesohe koelie, als ge volg van het optreden van een Japanscht patrouille, zijd op niets uitgeloopen. De Japansche oonsul heeft bij den Chl- neeschen commissaris voor de buitenland- sche aangelegenheden zeer krachtig ge protesteerd naar aanleiding van een aan val op een Japanschen niet-militair op 14 dezer. De Chineesche „posten" om die Japan sche concessie hebben hun verschijning weer gemaakt en hebben hun actie her vat. Alle Japansche zaken en woningen buiten de Japansche concessie zijn geslo ten. De bewoners hebben zich binnen de concessie begeven. Enkel de Japansche banken (buiten de concessie zijn nog open zij werken enkel nog maar met Japansoh personeel. DE KRAKATAU. De werking neemt toe. Batavia, 18 Januari De werking van den Krakatau is toegenomen. Vastgesteld werden 8186 zichtbare erupties, waarvan er tot 700 meter hoogte gingen. Het aan- ttl opwellingen en bevingen was ontel baar. 's Nachts werden veel gloeiende bommen gezien. De werking is iets naar het Zuiden verplaatst. MOORD. Semarang, 16 Januari, Voor den Raad van Justitie Is tegen R. v. R. wegens moord op den heer Heyman Cohen vier jaar gevangenisstraf met aftrek van voor- loopige hechtenis geëischt 1904 PROF. DR. W. H. KEESOM. 19 Januari 1929, Prof.. Keesom te Leiden herdenkt heden den dag waarop hij, 26 jaar geleden, pro moveerde. Wilhelmus Hendrikus Keesom werd 21 Juni 1876 op Texel geboren. 'Hij bezocht de Hoogere Burgerschool en de inrichting voor hooger onderwijs te Alkmaar, stu deerde te Amsterdam in de wis- en pa- tuurkunde, legde aldaar het candidaats- examen wis- eni natuurkunde af in 1897, het doctorale examen in 1900 (beide met lof). In 1900 werd hij benoemd tot assistent aan het naturkundig Laboratorium te Lel den, waar hij1 tot einde 1916 werkzaam was, eerst als assistent, later als conser vator. Inmiddels beantwoordde hij ln 1903 een door de faculteit van wis- en natuur, kunde te Leiden uitgeschreven prijs vraag, en promoveerde hij in 1904 te Am sterdam (met lof) op een proefschrift: Inothermen van mengsels van koolzuur en zuurstof. Van 1 Januari 1917 tot Maart 1918 was hij aan de Rijksveeartsenijschool leeraar, daarna.tot zijn benoeming in Lei den in 1923 aan de Veeartsenijkundige Hoogeschool hoogleeraar in de natuur kunde en de physische scheikunde. Den 23en September aanvaardde hij het ambt van hoogleeraar in de natuurkunde aan de Leidsche universiteit met een ina.t- gureele rede over: het belang van den tocht naar het Absolute Nulpunt. Van zijn hand, gedeeltelijk in samen werking met anderen, in het bijzonder met thans wijlen prof. H. Kamerlingh Onnes, verschenen talrijke mededeelingen in de tensehappen; net H. Ktrneriingh Onnes publiceerde htf het artikel Die Zustands- glelchung in de Mathematische Encyklo- ptóie. Een groot wetenschappelijk succes, waardoor hij tot wr over onse grenzen beroemd werd, behaalde prof. Keesom den 1 Juli 1926, toen hert hem gelukte het helium in vasten toestand te brengen. In 1908 was het «an prof. Kamerilngh Onnes gelukt het helium vloeibaar te maken. Prof. Keesom heeft cp uitnood! ging van tal van wetenschappelijke instellingen ln het binnen- en bul'enïand voordrachten gehouden. In April van het vorig jaar was prof. Keesom «en der regeeringjrverle- genwoardlgea» op het vijfde internatio nale koudeoongres, te Rome gehouden. BOUW TAN EEN DERDEN HOOGOVEN TE IJMUEDEN. uit Moskou niet met zekerheid, maar Verslagen van de wis- en natuurkundig© Amanoella aal wei geweten hebben, dat «fdeellngen der Kon. Akademle van We-1 gelegenheid tegemoet Bestemd voor reserve. Naast de twee beetaande hoogovens op het terrein der Kon. Ned. Hoogovens en Staalfabrieken te IJinuiden, zal een derde oven worden gebouwd. Deze zal dienst doen als reserve-oven. Voor twee jaar moest een der beide ovens wegens het on bruikbaar worden der binnenbekleeding geruimen tijd buiten gebruik worden ge steld, waardoor het bedrijf weer slechts op halve kracht kon werken. Door den bouw van den reserve-oven zullen steeds twee ovens in gebruik kun nen zjjn. DE SALARISSEN VAN BURGE MEESTERS ENZ. IN NOORD-HOLLAND De gemeenteraad van Egmond aan Zee heeft roet op een na algemeen» stemmen besloten adhaesie te betuigen aan de door Gedeputeerde Staten voorgestelde salaris- verhooging van burgemeesters, secreta rissen en ontvangers. Heit voorstel hiertoe is uitgegaan van de a.d.-fractie. Het lid dier fractie M. W. van de Garde noemde de salarisverhooging nog te gering, daar iedereen burgemeester moet leunnen wor den. De gemeenteraad van Hoorn heeft zich met 18 tegen 2 stemmen (die der belde wethouders) uitgesproken tegen verhoo ging van de jaarwedden van burgemees ter, secretaris en ontvanger, op de wijze, als Gedeputeerde Staten dat wenschen. WERKLOOSHEID IN DE MARGARINE- INDUSTRIE. Door do concentratie. Men schrijft aan de Nw. Rott. Ort.: Het laat zich meer en meer aanzien, dat ie totstandkoming van de Margarine-Unie .en beduidende inkrimping van het aan tal in de Margarine-industrie te werkge- 3telde arbeiders ten gevolge zal helbben. Behalve de fabriek in Oosterhout, die in haar geheel is stopgezet, zal nu binnen kort ook de fabriek in Oss van Jurgens wordén stopgezet Reeds is aan vierhon derd arbeiderspers) ontslag aangezegd. De productie zal naar Rotterdam wor den overgebracht Niettemin wordt ook daar het aantal arbeiders ingekrompen. Sinds in October 1927 de Unie tot stand kwam, zijn al meer dan 75 arbeiders ge- pensionneerd, welke niet door anderen werden vervangen. Bovendien zijn sedert genoemden datum meer dan 50 arbeiders ontslagen. Dedzer diagen is een aantal1 ar beiders ontslagen, waaronder er zjjn met 27 dienstjaren. In verband met dit ontsLaig hebben de Nederlandsch© Vereeniging van Fabrieks arbeiders, de R.K. Zuivel- en Margarine- bewerkersbond en de Chr. Fabrieks- en Tranaportarbeiderabond een onderhoud aangevraagd. De organisaties zijn van oordeel dat het wed Iets beteekent dat de ontslagenen van twee weken tot een jaar salaris mede krij gen, maar dat toch bij1 het ontslag meer met het dienstverband moet worden reke ning gehouden. STRIJD IN DE PADVINDERS WERELD. In de Padvinderswereld, welke, wat haar werkkring voor Nederland betreft, onder leiding staat van den oud-vice-admiraal en oud-minister Rambonnet, heerscht rumor Ln casa. Of, om het ln goed Hollandsch uit te drukken: het padvinderswereldje is in rep en roer. Wat toch is het geval? In het Engelsche reglement men weet wellicht, dat deze beweging van Engel- schen oorsprong is is onlangs een wij ziging gekomen, waarbij het lidmaat schap van een kerkgenootschap voor een goeden padvinder noodzakelijk werd ge acht. Deze reglementswijziging is door het hoofdbestuur van de Nederlandsche vereeniging overgenomen tengevolge waarvan een conflict is ontstaan tusschen dit bestuur en de grootste afdeellng, na melijk Amsterdam. Deze laatste staat on der leiding van dr. O. P. Gunning. De oorspronkelijke vooropstelling hield in de erkenning van een religieus beginsel, ter wijl de verwachting werd uitgesproken, dat iedere padvinder zjjn godsdienstplich ten nakomt. In de wijziging wordt thans de categorische eisch gesteld, dat men lid moet zijn van een kerk of godsdienstig genootschap. Wat in Engeland gemakke lijk kan de Anglikaansche kerk is staatskerk is in ons land een onmoge lijkheid. Er zijn hier vele religieus voelen de menschen, die zich om verschillende redenen bij geen enkel kerkgenootschap aansluiten. En de Amsterdamsche afdee- ling kwam dan ook tegen den categori- schen eisch in verzet. Intusschen heeft de Raad van de Ned. Padvinders-vereeniging de Amsterdamsche afdeeling in het gelijk gesteld, maar deze heeft nochtans niet. ww opnieuw een volmacht gekregen als af deellng. Met belangstelling zien de pad vinders in het land het verloop dezer aan- Lft vooral op dra naast Saoapirta daar dru tabletten wettig beschermd lijs tey«o namaak ,u venralichtag Prtja 23. 40 ca 75 et

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1929 | | pagina 9