P E T T
Fotogr.-Atelier EISELIN
BRUIDSFOTO'S
OM EN BIJ DE MARINE-MANOEUVRES
6 zwarts fotok. silonlota 11.&0 -12.00
6 bruins fstok. salonfoto f Z.00 - f 2.50
TWEEDE EN LAATSTE BLAD
STADSNIEUWS.
reclame aanbieding
VAN OINSDAQ I OCTOBER 1929
Gedurende den korten tijd, dien spr.
van f 1.25 voor f 1.05
1.50 ff 1.30
f 1.45
Kleedingmagazijn HERMAN NYPELS
Aan de Vrije Universiteit te Amster
dam is geslaagd voor het candidaats-
exainen Nederl. letteren de heer Fr. Zwaan
uit Den Helder en voor 't propaedeutisch
examen (Jiviel ingenieur aan de Techni
sche Hoogeschool te Delft de heer A. T.
van Veen uit Den Helder.
Onze vroegere plaatsgenoote mej.
Riek Heijblok, slaagde op het 27 Sept. te
's Gravenhage gehouden examen als Rijks
telefoniste le klasse Interlocale dienst.
VOOR HET REDDINGSMONUMENT.
Bij de Nationale Bankvereenlging al
hier, is van een onbekende ontvangen een
bedrag van f 100.ten bphoeve van het
Reddingmonument alhier. Wie volgt dit
goede voorbeeld?
VIERDE EN LAATSTE GEMEENTE-
CONCERT,
te geven door de Oranje-Harmoniekapel,
directeur de heer A. Haanstra, heden
avond van 8.8010.— uur in het Plant
soen (bij gunstig weer).
Programma:
I. Kin fttite Buirg (Koraal).
Marche Militair Leiatlkow
3. Ouverture „Dk vier MenachenUter", Mehul
4. Ehre »ci Gott in der Höhe Schubert
b. Nader mijn God, tot U. (Engelsch
koraol). L. Masou
5. La Flute enchantée fan taak (De
Tooverfluit) Mozart
Concert Ouverture Grand
7. Grande Valae de Concert Rugera
8. Fantasie Fauat Gouinod
9- Plet Hein-marach Hazebroek
DAMWEDSTRIJDEN.
In oonlgo advertenties, elders in dit
nummer, maakt het bestuur van de Hel-
dersche Damclub bekend de inschrijving
voor den winterwedstrijd en voor het
plaatselijk kampioonschap dammen.
Prijzen hiervoor uitgeloofd zijn uitge
stald in de etalagekast vfin de fa. Nypels.
AFSCHEID VAN DEN HEER
C. J. PQORTMAN.
De heer O. J. Poortman, administrateur
vaD 's Rijkswerf alhier, heeft, met ingang
van heden, 's Rijksdienst met pensioen
verlaten en is als zoodanig opgevolgd
door den heer H. P. Kottmann, griffier.
Afscheid van directeur en amb
tenaren.
Maandagmorgen te half twaalf waren
in het bureau van den directeur van
's Rijkswerf de verschillende ambtenaren
vereenigd om afscheid te nemen van hun
chef. Het wqs allereerst de heer ir. Bijl,'
directeur der Rijkswerf, welke in harte
lijke woorden den scheidenden admini
strateur ook mevrouw en mejuffrouw
Poortman waren bij dit afscheid tegen
woordig toesprak.
Onze werf, aldus de directeur, staat
den laatsten tijd wel in het taeken van
een verjongingskuur, wat haar personeel
betreft. Nog versch ligt in onze herinne
ring het afscheid van jhr. Rappard, en
thans staan wij wederom voor een af
scheid, nu onze administrateur, de heer
Poorfman, na een zeer eervolle loopbaan
ons gaat verlaten. Alle rangen van het
administratief personeel heeft de heer
Poortman doorgemaakt, totdat hij in 1915
aan het hoofd werd geplaatst van de
nieuwe commercieele boekhouding, die
toen ingevoerd werd. Persoonlijk is spr.
slechts weinig met den heer Poortman
in aanraking geweest. Hoewel aan elk
menschenwerk loutenwerk aankleven, en
ook aan de nieuwe boekhoud-methode
ongetwijfeld gebreken zijn te constateeren,
is het toch karakteristiek, dat sedert de
invoering weinig ingrijpende verande
ringen plaats hadden, hetgeen bewijst,
dat het op goede gronden was ingevoerd
en voor het systeem pleit.
vi directeur werkzaam is, is hem
gebleken, dat een teohnicus zich zeer
zeker ook voor de boekhouding moet
kunnen interesseeren. En dan was het
prettig voor mij als ik een stuk, dat de
handteekening van den heer Poortman
droeg, veilig zonder nader onderzoek kon
laten passeeren. Het doet ons leed, u te
zien heengaan, aldus eindigt spr., wij
zullen noode uw werkkracht missen.
Hopen wij, dat u nog vele jaren in goede
gezondheid van uw rust zult mogen ge
nieten I
De heer Poortman dankt voor deze
woorden. Scheiden is pijnlijk, dat onder
vindt spr. thans. Een voorrecht is het,
als men kan scheiden in goede gezond
heid en met onverminderde werkkracht.
Voor de hulde, spr. gebracht ten aanzien
van de reorganisatie der werf, is hij zeer
gevoelig, maar zonder den heer Van Knaape
zou spr. het destijds niet klaar gespeeld
hebben. Deze stond steeds gereed met
belangrijke en dikwijls goede adviezen.
Naast den heer Van Knaape brengt spr.
ook hulde aan de heeren Graadt van
Roggen en vooral Westerveld, voor den
van hen ontvangen steun. In 1915 stond
ik voor moeilijke kwesties. Het was
midden in oorlogstijd en bovendien had
ik bij de reorganisatie te doen met on
ervaren personeel. Dit alles heeft de
overgang moeilijk gomaakt, maar we zijn
er gekomen en mogen thans met vol
doening op dit werk terugzien, werk dat
bovendien niet onvruchtbaar was. De
laatste jaren moest ik met den heer Van
Rappard strijd voeren tegen do reorgani
satieplannen, en hoewel onze rapporten
aangevochten zijn geworden, meon ik
toch wel, dat ze van invloed zijn gewoest
op don gang van zakon. Mot een woord
van dank voor do ontvangen modowerking
en steun, van velerlei kunt ontvangou,
eindigt spr.
Tenslotte doot de heer Poortman nog
voorlezing vau een telegram van eonige
ambtenaren aan hot Departement van
Defensie, met wie spr. heeft samenge
werkt.
De heer Kottmann spreekt den heer
Poortman daarna als volgt toe: 9
Geachte heer Poortman.
Door allo administratiove ambtenaren
zoowel hier als te Hellevoetsluls en Am
sterdam, is mij verzocht bij Uw vertrek ook
een woordjo namens ons allen to zeggen.
Heel gaarne wil ik aan dit verzoek
voldoen, omdat ons dan de gelegenheid
wordt geschonken om U hartelijk to dan
ken voor alles wat U voor ons korps ge
daan heeft. Mijne gedachten gaan tot
1915, de invoering van de commercieele
boekhouding. Wanneer U toen de be
kwaamheid en de lust niet bezeten had
om die nieuwe boekhouding te ontwerpen,
dan hadden we een vreemdeling als chef
gekregen, iets wat ons niet bepaald ge
leken zou hebben. Dat de hoogste functie
aan U werd opgedragen, was voor ons
korps een eer maar een groot genoegen
tevens.
Bij Uw vertrek willen we door 't aan
bieden van een klein souvenir van onze
dankbaarheid blijk geven.
Onze oud-Directeur, de heer Rappard
en onze nieuwe Direoteur, de heer Bijl,
wilden gaarne evenals onze oud collega's
de heeren Bom en van Knaape aan die
huldebetooging deel nemen.
We kozen als souvenir een schaakspel
omdat we weten dat U van schaken houdt.
In den eersten tijd zal het U vreemd
vallen om aan het dolce far niente te
wennen en zal het schaakspel U eene
aangename afleiding geven.
Aanvaard dan ons geschenk met ons
aller wensch dat het U gegeven moge
zijn nog vele jaren de stukken her- en
derwaarts te zetten.
De heer Poortman dankt hartelijk voor
dit geschenk. Prettig is het, dat ook de
gewezen chef en de tegenwoordige direc
teur aan dit huldeblijk hebben deelge
nomen. Het schaakspel is voor spr. altijd,
hoe vreemd dit wellicht moge klinken,
waar het toch een groote concentratie
vereischt, een bron van ontspanning ge
weest
De directeur van 's Rijkswerf, het
spreekwoord huldigend »le Roi est mort,
vive le roiI« wenscht van dezó gelegen
heid gebruik te maken des heeren Poort-
man's opvolger, den heer Kottmann, als
zoodanig te begroeten en het welkom toe
te roepen, daarbij den wensch uitdrukkend,
dat het hem goed moge gaan. Het is
uiterst moeilijk de opvolger te worden
van iemand als de heer Poortman.
Bewakingsdienst.
Het was wel niet te verwachten, dat er
Woensdagnacht iets zou gebeuren in het
zeegat van Texel, maar je kon toch nooit
weten. «Den nacht tevoren hadden toch
twee jagers getracht door te slippen. Zij
maakten gebruik van de donkere uren,
even voor de maansopkomst. Een ervan
werd buiten gevecht gesteld door de voor
het Schulpengat kruisende onderzeeboot,
de tweede ontsnapte aan dit gevaar, doch
kreeg bij het oversteken een ketting van
een wrakboel in de schroef. Niettemin
werd de poging doorgezet, maar inmid
dels was ook van de bewakingsvaartui
gen alarm gemaakt en met behulp van
zoeklichten en lichtkogels was de indrin
ger spoedig ontdekt en werd deze door de
batterijen afgemaakt.
Het was overigens wel op het kantje af
geweest. Wel is waar had men reeds in
den vooravond vanaf het bewakingsvaar-
tuig iets meenen te zien, doch zekerheid
had men niet. Nu wil het geval, dat naast
het eigenlijke vaarwater van het 8chul-
pengat, dicht onder den wal, nog een
geul is, waar voldoende water staat voor
de Z-booten. Das»- was deze dan ook
door gekomen. Hot ongeluk wilde dat
II.
men nu juist op de wrakboei moest loc
pen. Bij donkerte zijn de tonnen moei
lijk te zien, althans van de L-rug af. Veel
al heeft men ze van dek af nog eerder in
den kijker. Het was jammer voor den Z-
boot-commandant, die anders een aardige
kans had gemaakt.
Met de wetenschap dus, dat er niet veel
kans op actie was, maar met de stille
hoop, dat er toch nog wat zou gebeuren,
begaf ik mij naar de G 12, die wederom
de bewakingspost bij de mjjnversperring
zou betrekkon. Met zonsondergang moes
ten wij op post zijn, dus moesten wij voor
half zeven de haven uit. Hetgeen dan ook
geschiedde. Buiten de haven wordt even
gestopt om de wierkast te klaren, en dan
gaat het met een 16-mijls vaartje het gat
uit. De zon neigt ter kimme als wij by de
beroemde uiterton aankomen; u weet wel,
de ton, waar bij het uitvaren allé trouw
ringen in gedeponeerd worden, die dan
bij terugkomst weer worden opgevischt.
Waarbij ook wel eens een verkeerde op
gehaald wordt, wat tot allerlei vreemde
complicaties aanleiding kan geven. U ziet
wel, zij ligt er scheef van, zegt de com
mandant, luit. t. z. le kl. Van Suchtelen,
daarbij doelend op den scheeven stand
tengevolge van den vloed.
Huldiging door het administra
tief personeel.
Des middags te vijf uur had het af
scheid plaats van het administratief
personeel.
Op dat uur vereenlgden alle ambte
naren zich op het bureau Boekhouding,
waar de heer Poortman afscheid zou
nemen. Evenals des morgens was ook
thans mevrouw Poortman en mejuffrouw
Poortman bij dit afscheid tegenwoordig.
't Is wel gek, aldus de scheidende ad
ministrateur, maar op een gewichtig
oogenblik als dit speelt me een allerzotst
versje door het hoofd, namelijk »Het
Testament van Tante*. Tante gaat haar
testament maken, waarbij ze alle nichten
en neven bedenkt. Het gekke is, dat ik
niet doodga, geen testament maak en ook
geen neven en nichten kapittel zooals de
tante uit het versje doet.
Vijftien jaar lang, aldus spr., heb ik
dit Bureau geleid. Het was mijn arbeid
on van wie vijftien jaar geleden mijn
helpers wuren, zijn er nog slechts wei
nigen over. Dit zijn de heeren ülowting
en de umbtenaren van ossel en Kottmann.
We hebben een moeilijken tijd gehad, we
begonnen mot onvoorbereid personeel en
ln vollen oorlogstijd, on meermalen heb
ik, aldus spr., aan het welslagen gewan
hoopt. Maar dank zij uw steuu zijn |wij
geslaagd..
Mot oen woord van hartelijker! dank
voor ieders medewerking eiudigt spr.
De heer Okel biedt namens een comité
van umbtenuren een stoffelijk huldeblijk
uan in den vorm van een schemerlamp.
Wij danken u voor uw medewerking en
uw steun, zegt spr., wij hebben altijd
gevoeld, dat uw persoonlijkheid ons bij
stond, en wij verheugen ons, dat gij ge
spaard zijt gebleven voor ziekte.
De heer van Ballegooijen heeft 5J jaar
mot den hoer Poortman samengewerkt
en die samenwerking in stilte altijd ver
geleken met een Eerste Kamer. Niot om
dat we het bestaansrecht van de Eerste
Kamer niet wilden erkennen, maar omdat
het de heer Poortman was, die, evenals
dat in de Eerste Kamer geschiedt, zijn
votum over onze plannen en ontwerpen
liet gaan, plannen, soms in jeugdige on
bezonnenheid door ons ontworpen. En,,
zooals dat dan ook in de Kamer gaat,
ze werden wel eens verworpen. Dat heeft
ona dan gespeten, maar ook is het wel
gebeurd, dat wij bfl nader inzien moesten
erkennen, dat de beslissing van den heer
Poortman de juiste was. En persoonlijk
heeft spr. veel van den heer. Poortman
geleerd.
De hoer van Gessel wijst er op, dat de
heer Poortman een van de weinig over
geblevenen was van de oude garde. Spr.
haalt oude herinneringen op uit Helle-
voetsluis, en dankt den heer Poortman
voor de wijze waarop hij steeds voor ons,
zijn ambtenaren, ln de bres stond. Den
nieuwen chef, den heer Kottmann, roept
spr. het welkom toegij zijt geen onbe
kende voor ons, wij weten, wat we aan
u hebben.
Met een kort woord dankte de heer
Poortman voor het cadeau en de wen-
schen. Ook de heer Kottmann sprak nog
een kort woord om zich in dezelfde mede
werking aan te bevelen, die de heer
Poortman zoo ruimschoots genoot. Daar
na namen alle ambtenaren persoonlijk
afscheid van den scheidenden hoofd
ambtenaar.
NIEUWJAARSWENSCHEN VOOR
INDIË.
In het nummer van heden is opgenomen
een extra-bijvoegsel, bevattende modellen
van nieuwjaarsgroeten, en bestemd voor
onze abonné's in Oost- en West-Indië,
Zuid-AIrika, Vereenigde Staten, enz.
Wij verzoeken onze lezers hierboven ge
noemd (en in 't bizonder geldt dit voor
Zuid-Afrika en Ned. Oost-Indië) om niet
te wachten met het opgeven hunner adver
tenties voor het Nieuwjaarsnummer, doch
Het wordt een schitterende avond.
Prachtig mooi van kleur zijn hier in het
Noorden de luchten op dagen als deze.
Groen en violet kleurt de maar weinig be
wogen zee. Het wordt een pracht-zons
ondergang. Dan koersen wij in de rich
ting van de kapen op den Zanddijk. Even
wordt doorgezet tot buiten het vaarwater
om nog bij licht te zien hoe ver de G 12
door kan loopen. Dan gaat het weer terug
naar de uiterton. En zoo gaat het heel
den nacht door. Het vaarwater is hier vrij
breed en dus moet er wel heen en weer
gevaren worden. De vaartuigen die de be
waking in het Westgat en Kaap- en
Molengat hebben, behoeven dit niet te
doen. Het vaarwater is daar maar smal
en dus gaan zij rustig ten anker.
De zon is onder en de lichten aan den
wal zijn ontstoken. Recht vooruit zien wij
de belde lichten van den Zanddijk, links
het geleidelicht voor het Schulpengat. Op
het snijpunt van deze beide lijnen ligt
dan de uiterton. Al naar het donkerder
wordt zien wij meerdere lichten. Rechts
komt het roode licht van Egmond door,
later ook de schitteringen van den vuur
toren van IJmulden. Af en toe is links
daarvan hel licht waar te nemen; moge
lijk van de hoogovens.
Voortdurend wordt naar alle kanten
uitgekeken. Reeds vroeg in den avond
merkt de commandant om de Noord een
onderzeeboot op. Hoe wij ook turen, wij
zien deze niet Later op den avond blijkt
f 1.75
f2 00 f 1.70
ons per keerende mail die opgaaf toe te
zenden, daar wij anders niet instaan voor
opname in het nummer van Dinsdag 31
December a.s.
GOEDKOOPERE VERZENDING PER
LUCHTPOST NAAR NED.-INDIË.
Het luchtrecht naar Ned.-Indië voor
brieven tot een gewicht van niet meer dan
10 gram is verlaagd van 75 tot 40 cent.
Het recht bedraagt nu: voor briefkaar
ten en postwissels 40 cent per stuk, ove
rige stukken tot en met 10 gram 40 cent,
boven 10 tot en met 20 gram 75 cent, ver
der 75 cent per 20 gram.
Het luchtrecht behoeft voortaan niet
meer te worden voldaan met de speciale
luchtpostzegels, dit kan eveneens door
middel van gewone frankoerzegels ge
schieden. Nadrukkelijk wordt er evenwel
de aandacht op gevestigd, dat de lucht
postzegels niet voor gewone frankeering
mogen worden gebruikt.
Mot do vliegtuigen, welke naar Ned.-
Indië zullen vertrekken, zal voortaan ook
gewone en aangeteekende luchtpostcor
respondentie worden verzonden naar Sy
rië, Mesopotamië, Perzië, Britsch-Indiü
met Birma, Slam en Straits Settlements
(Penang, Singapore). Boven de gewone
porten en rechten is voor luchtrecht ver
schuldigd: voor Syrië 16 cent, voor Meso
potamië en Perzië 80 cent, voor Britsch-
Indië en Birma 40 cent en voor Siam en
Straits Settlements (Penang, Singapore)
60 cent, alles per 20 gram.
In herinnering zij gebracht, dat het
eerstvolgende vliegtuig Donderdag 3 Oct.
a.s. van Schiphol vertrekt. Laatste gelegen
heid tot verzending van den Helder
Woensdagavond per trein van 21.31; laat
ste buslichting aan het hoofdpostkantoor
21.02, stadsbussen 4de lichting.
GOEDKOOPE TOONEEL-
VOORSTELLINGEN.
Met een enkel woord is reeds melding
gemaakt van het voornemen om ook. dit
winterseizoen, evenals dat de laatste jaren
met zoo groot succes geschiedde, een serie
goedkoope tooneelvoorstellingen te geven
van eerste rangsgezelschappen. De circu
laires hiervoor zijn dezer dagen rondge
zonden, en wij willen de gelegenheid be
nutten er bij onze lezers op aan te dringen
niet lang te wachten met invulling, maar
zich zoo spoedig mogelijk voor deze vier
voorstellingen op te geven. Trots de steeds
stijgende kosten heeft het Comité gemeend
den abonnementsprijs voor de vier voor
stellingen niet te moeten verhoogen, doch
dien gehandhaafd op slechts f 4.voor
de vier avonden (rechten apart). Ieder,
die eenigszins ervaring heeft uit andere
plaatsen, weet, dat men daar veel en veel
meer betaalt, en als wij er nu uitdrukkelijk
bijzeggen, dat het hier voorstellingen
betreft van onze eerste gezelschappen,
zoodat men het neusje van de zalm krijgt
op tooneelgebied, behoeven wij niet nog
eens extra te betoogen, dat een dergelijk
bedrag eigenlijk te geef is voor deze
mooie voorstellingen.
Maarmen geve zich dan spoedig op,
want na 1 October wordt de prijs ver
hoogd tot f 4.50. En wie moohten willen
wachten tot den speelavond, en dus de
voorkeur zouden geven aan losse entree-
kaarten, komen nog bedrogener uit, want
op den speelavond zelf worden de prijzen
nog hooger. Het is trouwens voor Diemand
een bezwaar zich voor een serie van vier
voorstellingen te verbinden, omdat de
kaarten niet persoonlijk zijn en dus ieder
een ze kan overnemen, gesteld men zou
den een of anderen avond verhinderd zijn.
Wie onverhoopt geen circulaire mocht
hebben ontvangen, kan zich bij de Casino
directie opgeven. Maar men stelle dit niet
uit, doe het nog heden. Wij willen er
nog op wijzen, dat deze goedkoope voor
stellingen de laatste jaren een groot
succes zijn en dat de deelname steeds
zeer groot was.
toch, dat het juist gezien was; blijkbaar
was het de O 8, die in het Stortemelk
na de „Heemskerck" getorpedeerd te heb
ben vernietigd was, en dus teruggeroe
pen werd. De O 9, die eerst voor het Schul
pengat gelegen had, was naar het Storte
melk: gedirigeerd om de O 8 te vervangen.
Als Rood iets zal ondernemen is het nu
de tijd. De maan is nog niet op. Dan hoo-
ren wij echter geschutvuur in N.O. rich
ting. Blijkbaar is men slaags bij het Ter-
schellinger gat. Niettemin blijft uitkijken
geboden, doch er gebeurt niets. De maan
verschijnt aan de kim, eerst nog als een
roode halve schijf, docli na korten tijd giet
zij haar zilveren stralen over het water
vlak. Een oogenblik blijven wij nog aan
dek en maken een praatje met dezen en
genen der opvarenden. En dan treft het,
zooals de meesten meeleven met de actie.
Zij knoopen de opmerking eraan vast, dat
het in Indië nog veel aardiger is. Natuur
lijk, het is daar mooier, maar er is daar
ook meer en beter materieel. Dit is een
factor van belang en het is te begrijpen
dat men dan nog met te meer genoegen
aan de oefeningen meedoet.
Het wordt tijd om te kooi te gaan, en
na verzoek om te 6 uur „uitgepord" te
worden, verdwijnen wij; op een rustbank
in de vroegere longroom is het bed reeds
gespreid.
Klokslag 6 uur word ik gewekt. En nog
ben ik niet gekleed en aan dek of men
brengt mij een heerlijke kop koffie, die
„DE WITTE RAAF".
Men schrijft ons:
A.s. Donderdag wordt in Casino het
tooneolscizoen geopend met een voorstel
ling door het Cabaretgezelschap )(De
Witte Raaf".
Dit klein-kunst-ensemble bestaat uit be
kende artisten, welke goede cabaretkunst
beoogen. „De Witte Raaf" zal dit niet op
zwaarwichtige wijze doen, maar wil vreug
de, ontspanning en jolijt brengen met ge
paste, nimmer kwetsende of indecente
middelen. De Witte Raaf bréngt vrooüjk-
heid naast ernst; uitbundigheid naast in
getogenheid. De Witte Raaf brengt zang-,
dans- en kleurenspel, ontspanning en ver
kwikking, kortom: elk wat wils. De artis
tieke leiding berust bij Piet Holman, de
als beschaafd en ongekunsteld-geestig be
kende conferenoier. Aan de ensceneering
wordt zeer veel zorg besteed. Het gezel
schap beschikt over een eigen reisgele
genheid en brengt eigen prachtvolle dé
cors en verlichting mede. De zakelijke
leiding berust bij den heer Llon Z. DassL
Het belooft een avond van „gezellige vroo-
lijkheid" en „vroolijke gezelligheid".
DE GESTOLEN DAMESFIETS.
In ons nummer van Zaterdag hebben
wij melding gemaakt van een brutalen
diefstal van een damesfiets, van een
dame die even bij Simon de Wit aan het
winkelen was.
Thans kunnen wij mededeelen, dat de
flets terecht is. Zij is gevonden voor een
winkel aan den Kanaalweg, waar zij blijk
baar zoo maar was neergezet. De dief
heeft klaarblijkelijk gedacht dat het beter
was ten halve te keeren dan ten heele te
dwalen.
En nu, achteraf beschouwd, waren de
boodschappen dus toch goedkoop.
ESPERANTO.
Op 15 December 1859 werd te Bjelos-
tok in Polen een jongen geboren. Dit feit
op zich zelf is niet vermeldenswaard,
doch deze jongen is voorbestemd om een
der meest-bekende personen van den
laatsten tijd te worden, het is L. L. Zamen-
hoff, de samensteller van de wereldhulp
taal, het Esperanto.
Door zijn moeder wordt hij opgevoed in
het geloof, dat alle menschen broeders
van elkaar zijn. Nu bestond de bevolking
van Bjelostok uit Duitschers, Russen, Po
len en Joden, en zoodoende heeft de
kleine jongen gelegenheid te over om te
zien dat zijn ideaal nog zeer ver af is. Het
is in den tijd dat de Joden aan de be
ruchte pogroms blootstaan en aan ont-
eerende behandeling van Russische offi
cieren. Dan besluit hij in zijn jeugdig
enthousiasme, dat, wanneer hy eenmaal
groot zal zijn, hij zal trachten een einde
te maken aan de verdeeldheid der volke
ren. Als grootste hinderpaal beschouwt hij
de taalverschillen en bij hem rijpt het plan
tot het samenstellen van een universeele
taal, een taal, welke door alle menschen
gemakkelijk geleerd kan worden. Op
lateren leeftijd begint hij aan het samen
stellen van deze taal. Door zijn onder
wijzers wordt hij voor een beetje malende
gehouden en op hun advies wordt hij van
huis naar een andere school gestuurd, en
hij moest beloven niets meer aan zijn stu
die te doen, welke belofte hij houdt. Te
ruggekomen, vindt hij zijn aanteekenin-
gen en boeken verbrand, doch onver
droten begint hij weer met zijn arbeid.
Op het gymnasium wint hij de eerste
vrienden voor zijn idee, welke hem later
door den spot der menschen ontrouw
werden, en op 5 December 1878 vieren zJJ
samen het levendworden der taal. Doch
eerst in 1887, na onophoudelijk aan zijn
taal verbeterd te hebben, besluit hij haar
wereldkundig te maken en vindt na veel
moeite een uitgever voor zijn eerste bro
chure en vanaf dien tijd dateert de gesta
dige voortgang van 't Esperanto. Reeds in
zich in den killen morgen best laat sma
ken.
Nog is de zon niet op, maar aan de
kim kleurt het reeds. Langs het strand
en tusschen de duinen hangen nog de
dikke nevels; de lucht kleurt als op een
helderen wintermorgen. Het wordt weer
een heldere dag en dus worden aanstal
ten gemaakt om naar binnen te loopen.
Ware het mistig of nog sterk heiig ge
weest, dan hadden wij op post moeten
blijven. Nu is het zicht van den wal uit
stekend en is verdere bewaking niet noo-
dig.
Terugstoomende loopen wij de „Van
Meerlant" on enkele kanonneerbooten
achterop, die ook van hunne bewakings
posten terugkeeren. In het Westgat ligt
de „Drente" nog voor anker; hy Zal ons
wel spoedig volgen.
Al vroeg zyn wy weder in de haven
terug na een rustigen, maar genoege-
lyken nacht in de buurt van de uiterton.
Wy hebben de gelegenheid ook nog
waar genomen om eens een kykje te ne
men op de bureaux van den leider van deze
manoeuvres, Vlce-Admiraal Quant en van
den Commandant van de blauwe partij,
Overste Romswinckel.
De leider en zijn officieren haddon hun
verbiyf in de groute zaal van het directie-
gebouw, waar de kaart van het terrein