derg doende dan het vage onder schold
vasthouden tusschen den haast niet te
volgen nachtweg en de wijd verloopende
boorden natuurland' met stekelgewas en
Jonge heesterbottels.
De lucht -was er op dien nacht van een
aroma als op de Hilversumsche heide en
van de tropen was er enkel het wonder en
het genot.
Uit de neger-woningen, keurig in het
tropengroen geschikt en tot een toon'
beeld van hygiëne onder de Kolonie-voor
schriften, dreef hier en daar een senti
menteel jengelgezang naar ons toe niet
aangeheven onder den stimuleerenden
dwang van radio of in drift van kroeg
jool maar onverwacht van binnen uit
aangeheven en ongehoord gewaand, als
een opwelling van tevredenheid.
Daartusschen ruischten de toppen van
de palmen en overstemden in 'n ritsel ing
uit aangevoerde windvegen het onafge
broken gerucht van de zee in de verte.
Zonder ophouden liepen we om het
loopen bedaard en rustig in volle ge
nieting onder den intelenden nachthemel
..over de zachte glooiing van het eiland-
brok, langs onvoorziene wendingen, door
negerdorp-buurten, voorbij natuurfonma-
ties van boomen, steenen en asphaltbol-
lingen aldoor maar voorzichtig ver
kennend waar we waren en bleven. De
verlichte ladingpier tot ver In zee
waarboven de eeuwige kabel met z'n
mee-wiegende vaten pek in nooit ophou
denden rondgang school was ons ba
ken, nu eons weg in het flonker, dan weor
tegelijk met "n dieper gonzen van de
zee vlak voor ons uit.
Aan don aderen kant stond eon vaag-
llohto plek tegen den horizon alsof
daar spoedig do zon aan den kim, zou rij
zen, maar dat niet anders was, dan bet
terreinen-oomplex .van het Pltoh-Lake,
waar do kostolooze opbrongst van den bo
dem ontgonnen word tot heil on verbete
ring van de straten, pleinen en avenue'»
in de moderne steden van de oude wereld.
Zoo gingen we veilig en losgelaten.
Uit het duister doemde wel vaak een ge
rucht makende zwarte bewegelijkheid tof
vlak voor ons, dat zaoht kwetterende no-
gergroepjes waren ln avondwandeling.
Langs een omiweg kwam de zee en
voorbij oude ruinen van eon voormall,go
Ohristonkerk passeerden we eon bree<
strund met veel verrassingen van omge
vallen hoornen en aangespoelde klapper
vruchten. Daar was als voor, de wereld
verloren een primitief dorp van neger-
visschers, waarvan de ruwe booten uit
boomstammen op den oever getrokken
lagen. En tegenover de willekeurig over
de vlakte neergeplante hutten met laag
overhangende daken van riet en bladen
plakten in het donker nog donkerder
brokken, wat neergehurkte negers wnron,
die droomend 'n nieuwen dJag verbeid'
don.
Mij was do nacht een wondor in deze
„akelige martelkamer
Na-
i van Moeder
tuur*.
De dwaalde door rietschollen in een
kleine vallei en langs gevaaxlooze moeras
sen alsof ik in de buurt van hot Naarder
Meer mijn vacantie sleet. Ilc lag er uren
in het hooge gras, zonder een spoor, van
ongedierte, terwijl een jonge neger, als
een bronzen standbeeld togen don vagpn
zee-kim ln een welluidend week timbre
mij zijn verhalen van het eilandleven ver
telde. Ik moest er lachen als ik mij sotms
bukte in de veronderstelling, dat een
onachtzaam wandelaar tusschen het lage
gewas 'n brandond sigarettonstoimpje
weggeworpen had' terwijl het 'n scherp
glinsterend vuurvliegje was, dat zich on
middellijk voor mij doofde. Ik luisterde
welgevallig naar het hetalijk knisteren
van de tropen-Insecten op de grassprieten
en vernam met aandacht den hoorbaar
rulschenden wiekslag boven mijn hoofd
van een zich nog laat roppenden peli
kaan. Be greep bijwijlen tevergeefs in de
ruimte voor mij uit naar een plagend daar
hangenden vuurkever, terwijl ilc meende,
dat een vonk uit mijn pijip of 'n minia
tuursterretje uit den nachthemel tot op
een meter afstand voor mij in.de lucht
hing.... Ik beantwoordde argeloos en
zonder vrees de zacht gegeven- avond
groeten van de negérs, die er zwierven.
En ik moest lachen toen ik in het haast
ondoordringbare duister een schijnbaar
half afgehouwen boomstronk voorbij zag
gaan, die in werkelijkheid een niet te
herkennen jonge negerin bleek, die in
een kweelendle muziek van gefluisterd
Engelsch tot mjj zei: .Do you Uke
me.
En ik heb er gewandeld in den nauw'
ontwaakten morgen, terwijl de nachtdauw
'lijk in lange vagen weggevaagd werd en
de juist verschenen zon haar eerste milde
licht over het eiland goot.Toen
schreed ik over de breede asphaltbanen
de natuurlijke Savannah tegemoet, die
gedrenkt was in een aroma van pas ge
oogst hooi en een bos bloemen en van
weelde zwellende tropenplant-knoppen,
omdat het leven zelf daar onder het ein
deloos licht van den wijden hemel en de
onbelemmerde ruimte tot dagen ver over
de Paria-golf in een stemming van
eeuwige blijheid toe noodde.
Meerdere malen stond ik genietend stil
en blikte heen nadr de horizonten, die in
de verte de oontouren van Trinidadber-
gen waren en waarbinnen verscholen
stonden in hun kleur alleen verraden
d'e witte, blauwe of rood getinte, maar
altijd strakke, logische, aanlokkoljjko wo
ningen met tennlsoourts der op hun
wonsch hier gevangen gezette kolonisten.
Ik bezocht do los van elkaar en als paal
woningen hoog van den grond staando
houten gebouwen, bungalows en club-
housos, waar do jammerlijke blanken dén
harden strijd om het bestaan voerden in
vorsoh-witte hemdsmouwen binnen do
ruime, open on door niets dan zonnen
schormoü van de vrije natuur gescheiden
lokalen
Ik drentelde langs het melkwitte
strand, waar een zachte branding mij
■et altijd nieuwe liedje zong van de go-
Een welbekende vereohljnlng in de West!
Een negervrouw van de markt naar huls.
sohiedenls der eeuwen, zonder ook maar
een onkelen keer te worden onderbrokon
of belemmerd door 'n beangstigende on
aangenaamheid. Ik stond er aan don voet
van een stoeren, ouden klapperboom, die
heen en weer wiegde in don zeewind of
hij' van louter genoegen om zijn bestaan
do deining van een tevrodonheidsdans
moest uitvoeren en ik zat er in een sim
pel cluibpavlljoentje van employé's der
„Pioh Lake Oompany" boven het
strand uitgebouwd, dat de branding tus
schen de palen speelde zóó be^elda-
digd van een alles weg wisschende heil
zame rust, dat ik mijzelf 'n zacht geweld
moest aandoen om er van los te komen.
Ik zag een koffie-kleurige nurse zoo
overgegoven argeloos spelen roet haar
tweejarigen blanken pupil,'als alleen 'n
eeuwin mot haur welp spelen kan ln de
veilige ondoordringbaarheid van een oer
woud. En ik zag een blanke vader
n balling, volgens de Hollandsche dame,
die in eon uitgelaten bui van levensblij
heid z'n kraaiend kind in buitelingen bo
ven z'n hoofd wierp.
Meer herinner ik me er niet van.
Want ik drentelde ook over het As-
)halt-meer zelf: de plek, die Walther
ïalelgh. in 1595 ontdekte en waarvan hij
de zachte, langzaam en natuurlijk uit
den bodem wellende pokstof gebruikte
om de open naden van .zijn schip te
^reeuwen die sinds eeuwen braak lag,
soms brandstof leverde voor de bakens
en vuurlichten van Trinidad, doch sinds
lef asphalteerings-procedé van stadsstra
ten tot volle exploitatie gekomen is en
over welks eigenlijken bodem we nu ver
moedelijk allen gewandeld hebben al
was het dan ook meer dn de geasphalteer-
de straten onzer steden in goed-oud
Europa.
Hier moet ik ziende blind geweest zijn
als op de reSt van het eiland. Immers:
van een serieus bezoeker las ik ter goeder
trouw geschreven:.„de stank van pe
troleum en zwavelwaterstof vervult de
atmosfeer van het geheele district. Hier
en daar rijzen in den teervloed temidden
der kanalen eilandjes op, die met haar
groen de plaatsen verbergen, de „fontij-
nen vay den Styx", waar de teer naar
boven borrelt. Ofschoon door het beleg
gen met planken het begaan van dezen
zwarten vijver mogelijk is, maken de
zwarte dampen, die hoofdpijn veroorza
ken, en het schelle licht der zon, door die
glinsterende massa weerkaatst, dit tot 'n
geenszins aangename onderneming. Ook
tot een gevaarlijke: wanneer men te lang
dij ft stilstaan voelt men don bodem on
der zijn voeten wegzinken en zou men
'angzaam doch zeker verdwijnen in dezen
vreeselijken afgrond. In het aangezicht der
schoone natuur zinkt hij langzaam onder
de blakerende zon, weg in dien gloeien-
den, wijkenden bodem, elke hoop op red
ding is hem ontnomen en zoo ziet hij de
geredden wandelend door de schoone dre
ven, terwijl hij in de sombere onderwereld
neerglijdt
Het moet ontzettend zijn!
En van de meergenoemde Hollandsche
dame las ik, toen de reisgezellen pas ge
dolven pek wilden meenemen: „ten
slotte hangen van allerlêi handen (sicl) de
dikke slierten kleverige drop af, weet je
,ie ten slotte niet meer te redden en aan
boord is het een algemeen gesmeer met
vaseline en oatine en weet ik wat, om al
't aanbaksel te verwijderen, dat voor
geen water en zeep wijkt.
Onweerlegbaar schijn ik het sleoht te
hebben getroffen en bracht als nuchter
ménsch niet voldoende fantasie mee voor
dit aangrijpends.
Want in mijn wandeling langzaam ge
stegen naar het plateau - totdat ikzelf
gelijk gekomen was met don eeuwigen
kabel, die boven den laadpier op meters
hoogte hangt vond ik niet anders dan
uitgestrekte terreinen met open loodsen
en kalm beweeg van goedmoedig neger
werkvolk, veel ruimer alleen, maar ver
der in niets onderscheiden van Europee-
scha industrie-terreinen. En daar voorbij,
Zoo heb ik hier stilstaande ln het
verwaarloosde plantsoen, den weemoed
ondergaan van Curagao en zijn spijtigen
schaduwkant gezien. Naast heur eigen,
oud-Hollandsohe karakteristiek roet zwak
ke mengsels van Itallaansche renaissance
en Spaansch-Moorsche stijlen, haar ruime
en vaak fraaie buitenverblijven, in onbe
krompen geste en met smaak gebouwd,
pittoresk en romantisch in tropengroen
geborgen of als vorstenvilla's met Spaan-
sche gesmeede hekken aan de wegen pa
radeerend is de stad in het wezenlijk
bezit van tropen-allures, kleurlingen-as
pecten, harmonieerende en domanieerende
aar van groepjes
isohljn-
langs een lorrybaan, waarover automa
tisch aangetrokken do volle wngens om
hoog komen het Meer: een boom-
looze vlakte van heotaron groot, hobbelig
en doorsneden van 'beekjes en waterplas
Sm eh bestrooid hier en dfli H
negers, die hoekige hompen van
baar harde, diep blauw-zwarte kiel voor
het vaderland weghakken en op hun ge
mak zonder vrees ln de lorry's iaden.
Niemand! zonk er af of was op een
oogenbiik reddeloos verloren.
En als geschenk van een bouwenden
neger nam ik een pas gedolven brok als
'n ruw gekristaitóeerde kluit van het
asphalt mee en droeg het in mijn hand
onder het'wandelen en bracht het einde
lijk thuis en borg het op.Nimmer
werd het tot kleverige drop of werd ik
er op afschuwelijke wijze door besmetl
En als ik veroordeeld zou moeten wor
den om met mijzelf de straf te ondergaan
voor mijn argelooze luchthartige en sen-
timenteele meening over La Brea en het
Asphalt-meer op Trinidad, dan zou ik
wanneer mijn handen er bevredigenden
arbeid vinden konden goedsmoeds en
zonder hartzeer het niet altoos aanlokke
lijk Vaderland vaarwel zeggen en mij
wagen op dit godvergeten plekje van de
wereld temidden 'van den wemel van mus
kieten en ander tropisch ongedierte.
'n Praatje over de Kolonie.
DE SCHADUWKANT VAN CUBA CAO.
En zijn oorzaken.
De schaduwzijde. Het eenvoudige plant
soen „Wilhelmina" van de damesclub
„Onder Ons" is wel een staalkaart van
de mogelijkheden in het achterland, om
dat hier, waar de breede, rechte, loyaal
aangelegde Pietermaai begint, het' Raad
huis grenst en de scholen, kerken en Vrij
metselaarsloge zijn in vroeger jaren
een dorre, van de zon geschroeide rood
aarde vlakte was, terwijl er nu een wel
uiterst kleine, maar in ieder geval groene
oase ligt van boomen, heesters, bloemen,
planten en. gras doorsneden vian ge
plaveide paden....
Doch ook juist dit plantsoen toont het
niet te miskennen karakter van den ver-
waanloozers-aard der Cura^aoers, die het
hun zou verbieden verwijten te slinge
ren over den afstand van 4000 mijlen naar
Holland of grieven van miskenning in
eigen-boezem om te dragen om het moe
derlandWant ik nam er uit het plant
soen een stukje wit marmer mee afge
broken puntsnor van een levensgroot
borstbeeld, dat daar als een hulde eertijds
opgericht achteloos was van z'n voetstuk
gestort en nu op een van de rustiekban-
ken als het ware vergeten lag, weerloos
overgeleverd aan de vogels en afdruipsels
van de boomen
het land geborene is strikt genomen een
natuurhouding, welke past in de lijst van
de groote, ondoorgrondelijke lotsbeschik
king. Maar de luiheid van den geïmpor
teerde is geen luiheid, doch een onwen-
nige moeheid, 'n loomheid als 'n ziekte,
die hinderlijk wordt en 'n gevolg kweekt
van onpleizierige dingen. En die de scha
duwkant schept van het tropenleven voor
onze oogen.
Ouragao kan het rdet verbergen. En
niet verhelpen. Geen zuiver uit den bo
dem ontstaan natuurvoortbrengsel dis-
harmonieert er ooit met de omgeving.
QMaar een schrijfmachine, die er niet
spelingen van S?L7rüT've^ieï en hoort, staat er te sterven tot 'n geraamte
menschenlevenEr zyn meerdere van roest. Het
mooie pleinen en wel onderhouden wegen kwynt er - t niet Bg*» mie-
- schilderachtig gegroeide hoeken - en i staat er. En valt eindelijk ten prooi aan
verrassende straatwendingen, vriendelijk een achterlyke verwaarloozhig waartegen
tegen den zonnehemel contourende ge- geen verzet ia De winkels zyn er slor-
veis en leuk gelijnde doorkijken.... Er dige pakhuizen, waarin geen Hollandsche
zijn allerlei rassen verradende menschen, huismoeder uit vrije keuze koopen ging.
die met den eeuwigen lach van het kind Ook al is er alles op stockc. De woningen
loopen onder de zon, lui liggen te wiegen zyn er kaal en zonder atmosfeer, omdat
achter de open raamgaten, opgetuigd in ze een atmosfeer vragen uit andere stre-
de takelage van bloemige jurken, dandy- ken, die er niet komen kan De huis-
broeken, geruite boorden en gele schoe- inrichting is er 'n soms kreupele naboot-
nen met zichzelf te pronk gaan, slovend sing, erger dan op n dorps-dilettanten-
bezig zijn aan honderd warme karweien, tooneel.Waarin zelfs ter eeuwige
loom leunend den tijd verduren in de herinnering vermoedelijk aan den slaven-
open ingangen van de stoffige winkels, tijd toen men 's avonds de vrouwen met
waar de gramophoons tot bijna in de de tonnen naar het rif of het Waaigat
eeuwigheid doordrensen of als ras- zoi
opscheppers in liet artikel van den uUL
dag - 'n halfsleetsohe auto - bver de AlWjd en overal aangetast van de ziekte,
natuurlijke kuilen van het Brionpleln ontbreekt er de wanme hulselljkheld, de
hotsen.... intimiteit van het Noorden, waar er totih
Muar zooals over alles eenzelfde zon Noorderlingen zijn de kleur van het
schijnt, zoo ligt over alies eenzelfde loom- artistieke en het wei-overdachte de
üeid en niet te miskennen kleur van ach- wijsheid en rijpheid van geslachten en de
terlijke verwaarloozlng. Het schijnt alles rust van het luchtige, vrije, spontane...
aangetast van een wonderlijke ziekte, die Maar er la dorheid, verval van smaak, on-
misschien een soort geestelijke melaatsch- versohilligheld voor het detail en nood»
heid zou kunnen zijn. wendlge aanpassing tot een reek» vaa
Wel ligt hier goed begrepen, de klip draden geweven in het degbestaan tot
verborgen, waarop vele van de ernstigste van den besten. Het spreekkantoor van
West-Indlë-schrljvers met hun tropen- den Advocaat-Generaal op het Raadhui»
meening gestrand zijn. Het UJkt niet van Willemstad is een verveloos vertrek,
ïeelemaal juist het land met de steden, met roest on stof en beschimmeld1© boek-
de menschen en de ondervonden gewaar- banden, waarin geen clandestiene daal-
wordlngen te schilderen als niet meer ders-advocaat op het Ainstelveld z'n
van een zuiver tropische karaterlstiek. oltënten zou willen ontvangen. Zoomin
Enkel omdat het niet oer-prlmltlef is als als een bewust geworden gemeente-werk-
Midden-Afrika, of vol InHeemsche voort- man zou kunnen aarden ln een voor Ou»
brengselen, die we begeesterd kunstschat- ragao behoorlijke woning ln Otrabanda.
ten noemen, zonder te weten waarom, als De hlstorisoh geworden Wilhelmlnabrug
in Hindoestan of Java, of gevaarlijk als doet aan als een rammelend gevaarte van
bij de Koppensnellers.Iluolmige planken. De belde stoomflon-
Want het „onvervalscht echte" vertoont ders, die het lange ding heen en weer
ons de film lederen dag. Heel Holland in zeulen, zijn van een niet meer bekend
Volendammer broeken. Sneeuw en ijs i Fulton-type, hijgend en knetterend en
en barre uitgestrektheid van de Polen roet blazend in die stilstaande hette-
met menschen in zeven schapenvachten broeiing, terwijl 'n paar tandelooze nager-
Tropenscènes met wilde dieren in ver- mannen in de uniform van 'n oud
scheidenheid of ze er 'n eigen filmbeurs boezeroen en bloote voeten, in 'n klein
op na hielden en met de donkerste, af- hokje van planken, blik en stuk geraakte
schuwelijkste, tevens onbewust kunstzin- ruiten.voor bruggewaohter spelen. Het
nlge, dansende, grijnzende naaktellngen plein voor het fort en het Gouvemeurs-
blnnen een uitgezochte collectie palmen- paleis manifesteert zich als een onover-
'bosschen, wildernissen en negerhutten.Mombaar kuilenveld rond 'n geblakerde
Daar haalt de werkelijkheid ln de diep-1 muziektent en 'n enkelen sóheeven boomt
ste beteekenis niet meer bij. De kanonnen die er staan schieten niet,
Ofschoon juist in het onmetelijke vaste- zoomin als de soldaten zelfs al was er
land van Zuid-Amerika achter de Ama- amunitie. Het postkantoor en de seore-
zone en Orlnoco-rivler, vanx Guyana tarie-lokalen zouden ln koudere streken
tot Patagonië en van den Grooten tot den aelfa ln Rusland of den Balkan on-
Atlantlschen Oceaan het nog altijd meest der sloopershanden vallen en het Wil-
uitgestrekte ongeëxploreerd gebied ligt heiminapark met het ergens neergelegde
onzer aarde. Waar nog de rassen van In- marmeren borstbeeld1 ligt er als een
dianen en boschnegers heel anders dan stomme 'kracht,
op de film in onbedorven oerstaat
leven en zich niet dan wanneer hoog noo-1 Dat is
dig vertoonen. Hier is overvloed en ver- erover.
de schaduwkant Men peinst
Ouragao: vol atmosfeer van
scheidenheid van streken, ondoordring- lang vervlogen durf en rijkdom, weelde,
bare moerassen, wildernissen vol huiver macht en inhoud vol innerlijke goed-
van wilde dieren en paradys-achtige vo- geefsheid en nog niet ontgonnen schat-
gels, menschelijke wezens in dieren- ten, met het karakter van de voor fliro-
huiden of zonder eenigerlei hulling, le- regisseurs uiterst bekorende streek,
vend van boomvruchten .en met den pijl Waar de scenario's ln de lucht -hangen
geschoten visschen, zich verplaatsend in voor expeditie-scènes, die men slechts
inderdaad uitgeholde boomstammen en voor korten tijd behoeft door te maken,
ontoegankelijk en levensgevaarlijk voor Waar men zioh als de sterren soms een
lederen vreemdeling.... Iperiode van te halen rijkdom hebben in-
Het gaat derhalve niet om de werke- geluid! voor luttel jaren heen begeeft
lijkheid, die we toch niet kennen. Het gaat <3,0 hausse miede te maken. Maar waar-
er enkel om te beseffen, dat wij de sma- heen men zich niet in volle en eerlijke
de lijk veroordeelde halfheid' zelf mis- overtuiging wenden kan om er een leven
schien geschapen hebben. Sterker: dat van arbeid, slagensvoldoening en erger-
het gelaakte on-origineele.deel van het j nislooze rust te beginnenl
troepenleven juist ons eigen daaraan toe- Hoe kan het beter worden? Door daden
gevoegde deel is, omdat het enkel gevon-1 van overtuiging. Anders niet!
den wordt in de overigens naar verhou
ding onbeduidende streek langs de kusten
van zee en oceanen niet meer dus dan
den buitensten rand van het gebied, daar
waar de inboorling en de indringer el-|Ja „aaiuaiWM t
®,n te nemen- ondernemend Engeischman
kciiiVft daarbij de oorspron- me6r dan twee millioen won aan peper-
MlZleTïïtera.^1' W
Bet moge Cura<?ao nog eenmaal ver
gaan, gelijk het is vergaan het eiland
„Klein Curagao" waarvan een vroe
gere Hollandsche Gouverneur zei: „Het
'n waardelooze klip" en waaruit een
kort daarna
En het moet deze door ons geschapen
verbastering zijn, die de geestelijke me-
laatschheid geïnfecteerd heeft. Het moet
hebben geleid tot 'n levens-indolentle van
Dan edhter moge onomstootelijk vast"
staan, dat wij als peten het veel omstre
den eiland! voltaomen waard zijn. Dan
moge Ouragao geëigend worden als Va-
derlandsch gewest en overeenkomstig be
den immim-nnt met v^i ~Tdeeld alsof toet lag aan de Zuiderzee ln-
bederf verword W iït na®leeip van plaats van in de Oaraïbdsche.Dan
nabootsing /onder'kneM moge blijken dat Ouragao de beste pro-
zonderTit l w „7 meegaan I vin^.0 ia%an Holland - want gezegend,
rakter eeeft als t! !?n ï?8" Hf" in tegenstelling met de overige elf
een Europeesche met voordeelen en genoegens van het
Keerkringsklimaat. Inpiaats van 'n hall
stads-achterbuurt.
De nauw verbeten luiheid
van den ln
vergeten, slechts bij tijd en wijle in aan
merking komend keerkringsland, waar
enkel de niet onderhouden sporen van
Holland te vinden zijn!
En dan moge de eerlijke, verstandige
Ouragaoenaar, dien ik sprak zoo spoedig
mogelijk ongelijk krijgen! Want hij zei
me staande midden op het Wilheimina-
'leln, terwijl z'n gezioht 'n niet te mis-
:ennen trek van weemoed had:
De toekomst van Ouragao, mijnheer?
Ik geloof er niet aan. In Mexico zijn da
gen geweest, dat de arbeiders 'n sigaret
aanstaken met 'ndöllarnote en 'n werk
dag eischten van twee uren, omdat ze
I andiers te veel geld onvingen. Nu werken
ze graag twee dagen voor 'n oude stroo-
hoed.Wat zijn alle dingen zonder ge-
I negenheid? En dat heeft Holland
voor Curagao. Holland wil de Kolonie
nooit huwen, maar alleen nu en dian n ge
zellig dagje met haar hebben.
■I
ort«)i
Het delven van Aaphalt uit het »Pitch Lake« van La Brea.
-o—
m i <1. JU. TTyvïV«n/1 ni'0V