'T JUTTERTJE
West-Indië-Nummer
VENEZUELA IN „a NUTSHELL".
„Heldersche Courant"
1 MO Aj[\A.& Auteursrechten
Populair Bijvoegsel van de
CAREL J. BRENSA
van Zaterdag 26 October 1929
Ö(56>(5Ö>(3Sx53xS5x3Ö>(36)(3Ö><2
(b 1 Vf XV/ 1 voort
voorbehouden.
5o@(9gxafix3sx3Ê><9g><agx3gxa6)(ï
DOOR
NADRUK VERBODEN
VERVOLG IV
iKQPQSXggjQSXaSXggXSgxggxagxsgxggxggxggxggxggxggjiSgxggxggx^x^x^x^x^x^x^j^jgg^
II
DE WERELD VAN DEN „WEST-TOURIST".
La Ouayra Carócas
cheras Ptoi. Cabello.
Wie wil genieten van den schoonen
schijn van het leven moet niet dlep-in
denken aan der dingen loop en der dingen
raadsel. Wie wil bekoord zijn van een
morgen vol milde koelte op een tropenzee,
of van een schitterenden zonsopgang in
een voor Holland kille, mistige duistere
wintermaand, die late na te vorschen naar
de historische gebeurtenissen op deze zee
en te peinzen over de wonderen, die deze
tropenzon voor de menschen zou kunnen
wekken.
Wie voluit wil genieten van wat hij van
de Vereenlgde Staten van Venezuela in
een korten touristen-tour te zien kan krij
gen: De karakteristieke havens in een
glans van azuur en indigo,-de afteekening
van palmen en andere raak gecontourde
gewassen tegen het steengrauwe der ber
gen, het diepblauwe der luchten en het
grauwwitte der muren en balustraden
alles in een eindeloos mozaïek van con
trasten het soms betooverend en dan
weer haast beklemmend aspect der steden,
bergravljnen, hemelhooge toppen en ge
zichtsverre vlakten hjj late voor korten
tijd het probleem van economie en vol
kenrecht, van politieke tlnnengieterij en
middeleeuwsch despotisme rechtstreeks
buiten beschouwing.
De overrompeling van verrassende in
drukken zal hierbij een tegemoet komende
rol spelen. Zelfs bij het aanschouwen van
'n naar verhouding minutieus brokje van
dit schier onmetelijke land. De blijde ver
wondering begint al dadelijk wanneer een
schip een steil uit de zee staande keten
van bergen tegemoet voert 'n keten van
bergen zoo hoog en zoo trotsdh, dat de
toppen ervan als hautaine monumenten
door de waterwolken steken. Met laag bij
het water een kleurig stadje: La
Guayrai
Vanuit zee ziet La Guayra er aantrek
kelijk uit, zoowel bij avond, wanneer het
niet meer lijkt dan 'n handvol lichtjes daar
in de duisternis tegen den bergenvoet
neergestrooid, als bij dag in een staalkaart
van kleuren, gelijk als de tropenbewoners
zelf, die zich reppen om in deze voorhaven
van de hoofdstad van boord te gaan.
Het ligt rustig tegen de bergen van
roode aarde met leemen huisjes, die ook
rood schijnen en van roode pannen gedekt
zijn. Cooospalmen en Mango-boomen ste
ken er al dadelijk fel kleurig tegen af.
Pelikanen zweven zwaarmoedig over de
baai en duiken naar visch. 'n Paar kleine
stoomschepen liggen aan 'n nietigen pier,
die schuin uit het strand naar voren steekt.
En de tourlst betreedt voor de eerste
maal in een gevoel van lichte aandoening
het Vasteland van Zuid-Amerika, waar
achter zich nu zonder meer te eindigen
uitstrekt het eindelooze gebied van Wild
Amerika, wildernissen en woestenijen,
negerlanden, plantages, Indianen-gebieden
en al wat er nog voor onbekends en onbe-
Valenoia Maracal Las Trin-
grepens achter schuilt. W6l mogen langs
de kustenstreek van den Atlantisphen en
van den Stillen Oceaan al plekken van
meerdere bekendheid zijn, daar waar alles
uit het binnenland zich naar voren dringt
en waar de nazaat van den oer-bewoner
den modernen mensch ontmoet, met geen
ander doel dan met elkander te handelen,
over en weer.... Wel mogen in deze niet
te meten uitgestrektheid ettelijke ontgon
nen plekken zijn, waar steden in een ons
bijna bekenden vorm ontstaan zijn. Het is
misschien gelijk aan een ouderwetsche
makelaarsprovisie: 'n half procent van
het geheel.
Het overige is fantastisch gebied, dat
ons enkel bekend is uit de boeken van
Cooper en Aimard.
En we betreden het langs den kleinen,
slordigen, van haastig weg vluchtende
krabben overzaaiden pier in het stadje La
Guayra.
Eveneens slordige, luid krakeelende,
half naakte negers en negerinnen bevol
ken de omgeving. Daaromheen ligt de stad.
Tegen de hellingen zitten de nu armoedig
aandoende huisjes gekleefd, gemaakt van
'n donkerroode aarde, kalk, modder, plan
ken, stukken Ijzer en wat er door den vin
dingrijken bouwer verder voor in toepas
sing kon worden gebracht.
Het is er een wisseling van lichtglanzen
en schaduwvegen, een spel van vroolijke
tinten, als soms door'n smalle straatgeul
de zon een streep van licht trekt over het
asphalt, die alles trillen doet in gouden
schijn of vervaarlijke schaduwen slaat
tegen het groezelig wit geworden pleister
van.de wanden. Het is een gekrioel van
menschen daarin van donkere, soms
knappe mannen, die rooken, eten en
sohreeuwen, van vriendelijke vrouwen, die
druk redeneeren tot met hun armen en
handen toe en aanvallige zwarte kindertjes,
die op bloote, vervuilde voeten langs de
steenachtige, bochtige, vaak van den regen
slikkerige hellingen opklauteren. En van
ezels ter weerszijden beladen op hun
rondgang van brengen en halen, luidkeels
opgeheud van de drijvers of van gerad
braakte en stumperig geworden muilezel
wagens, waarin al wat maar denkbaar is
en los zit vervoerd wordt. Auto's ontbre
ken er niet meer tusschen de verouderde
open tramwagens en inheemsche vervoer
middelen. Vehikels van allerlei rang en
stand, van allerlei vorm en ouderdom, ge
voerd door half of ternauwernood gekleede
negers met immer 'n sigaret gewapend,
gieren er onverschrokken door het straat
vertier.
Het leven ligt er als op straat. De trot
toirs zijn overladen als een markt in een
verscheidenheid van vruchten, versnape
ringen, papegaaien, rose schelpen en luch
tige, voor de tropen geschikte dingen. De
ühgangen naar de wijntaveernen zijn er
haast door versperd. In open salons, bij
kans midden op den weg, worden de Vene-
zolanen door donkere barbiers opgeknapt
en op dezelfde wijze floreert aan den voor
gevel van een verweerd gebouw als een
verlaten bastille het douane-onderzoek
voor transito-reizigers.
Het is wel alles Venezuela, waar geen
geijkte, maar door allerlei omstandighe
den in zwang geraakte wetten heerscnen.
Het gaf aanschijn aan een armoedig, zwoe
gend negerleven, zonder andere dau laag
bij den grondsche genoegens van eten,
drinken, rooken, slapen en los invallende
geneugten. Alles wasemt warmte uit, waar
tegen niet gevochten wordt. Het bederft
de boomen en groene planten in het park
onder een dikke laag van stof het om
ringt alle dingen in de straten en winkels
met een zuren adem, die zich heviger ont
wikkelt in de open hallen vol magere
groenten en onappetijtelijke versnaperin
gen. Het maakt er de te koop geboden
stukken donker vleesch tot levende ballen
van zwarte vliegen, die eraan blijven als
het brok al verkocht en in de karabies van
de negerin verdwenen is. Het brengt er de
azende gieren uit ondervinding op de mu
ren van het kerkhof
Maar het is een omgeving vol goeden
vil. Boven de stad en daarachter verheft
zich het gradioos gebergte als een muur
waarachter de verlossing ligt. Cactussen
tot meer dan manshoogte hebben zich hier
vast geworteld achter lanen met bijna niet
te omvamen boomen, waarlangs zich de
woekerplanten omhoog brengen naar het
licht. Tropische bloemen, waarvan de fan
tastische vormen het verlangen doen ver
geten naar den naam ervan, varieeren
naast den bloesem van den banaan, de
cocosvruchten en peperstrülken. Op nog
geen half uur verwilderd van La Guayra
zetelt een badplaats met een mondain re-
nommée als Ostende of Deauvllle:
Macutol De pleisterplaats wedijvert met
haar chio hotel, palrppntuin, luchtige wa
randa en beroemde keukens met de beste
plekken van het oud Europa en kan zon
der blozen verdragen, dat de Amerikaan-
sdhe mnatschappilen haar luxieus lnge-
rlohte West Indies Cruises Ships aan den
Zoo blijft het landsohap. Waarin aller
eerst komt doemen, in een caleidoscoop
van heuveltoppen binnen een bergenrand,
grauw-witte gebouwen, kerkenkoepels en
kleurige huizen, de stad Carócas hoofd
stad van de Republiek Venezuela en zetel
van alle rogeeringslichamen; de stad,
die het brandpunt is van heel het Venezo-
laansch beschavingsbedrljf in 15Ü7 ge
sticht door den Spanjaard Diego Losada
en zwaar veroverd op de inboorlingen van
de streek. Sindsdien vaak een wijkplaats
voor de blanken uit den omtrek, die er de
mildheid van het koele klimaat kwamen
ondervinden. Maar even vaak gezooht als
een sohuilhoek door hen, die de zeeroovers
langs de romantische kusten vreesden.
De hoofdstad eenmaal verlaten stijgt
langzaam de weg, welke don reiziger heen
voert op zijn toont en buigt verder het land
in langs de Rio Guaira veel bochten
beschrijvend en soms schijnbaar terugkee-
rend op de eerst ingeslagen richting om
eindelijk zigzaggend op beduidende hoogte
te komen nu eens door lange tunnels,
stalen van verbluffenden menschenarboid,
dan weer over een boven het bergravljn
hangend viaduct of een droge rivierbed
ding
ig
'n niet minder dan twee honderd en vijf-
ing.
Va
an hier komt langzaam tot voltooiing
tien kilometer lange cementweg, veel ge
laakte en kwallik verdachte regeeringsdnad
van den huldigen president Gomez. Van
de hoogste welvingen op den weg ont-
kleinen pier van La Guayra komen meren.
Gezwegen nog van den weg naar Carócas
op nauw' negen mijl hemelsbreed van de
zee. Dit is de befaamde weg van Francis
Drake den onvermurwbaren tachtiger
van' de Caraibische Zee, die telkens in de
West Indische wateren terugkeerde voor
zijn levensdoel: Dood aan de Spanjaar
den. Hij maakte in 1587 den kronkelenden,
zigzaggenden bergweg naar Carócas be
roemd als de Passen door de Zwitsersohe
en Italiaansche Alpen', waarover Garibaldi
en Napoleon gingen, door in een stouten
tocht van het strand af Carócas te berei
ken, alles leeg te plunderen en met rijken
buit terug te keeren zonder één man te
hebben verloren.
De natuur bekommert er zich niet om.
Direct voorbij La Guayra vertoont de
omgeving zich in een bekoorlijke charme.
Tusschen het hooge en welige groen glij
den bergbeekjes over een bed van steenen
naar omlaag en verlokken de vrouwen uit
de buurt in teekenachtige groepjes aan
haar boorden de wasch te doen. De zelf
genoegzame komkommer-cactus staat er
als een uitdagend wachter bij.
En langs den zigzag-spoorweg, nu en
dan parallel aan den ouden weg van
Drake, voorbij kale en van de eeuwen ver
weerde wanden, door ravijnen soms tot
een beklemming voor de reizigers, blijft
het rots- en heuvellandschap eerbiedwaar
dig en forsch van lijn met roode vakken
van het bergsteen tot een vroolijke scha
keering. Groepjes ezels onder geleide van
romantisch uitziende Venezolanen, tegen
woordig gepasseerd door auto's met tou-
risten, trekken den ouden rijweg langs.
Door de openingen in de bergen, kleurt
eenige malen het groene panorama van
een uitgestrekte vlakte, met rietvelden,
koffle-tulnen en grensscheidingen van
klapperboomen. Voor die er den nacht
doorbrengt Is hier het paradijs der duis
ternis-concerten van hagedissen, die „tók-
rók-tókrók" roepen, handgroote krekels en
kikkers geïllumineerd door vuurvlin
ders en glimwormen....
Als een oase van steen ligt er de metro
pool aan den voet van de Silla de Carócas
op een hoogvlakte van ineens zes honderd
en vijftig meter boven de zee, regelmatig
gebouwd, meerendeels van huizen zonder
verdieping, overvuld van waarlijk impo
sante gebouwen rond een Zuid-Ameri-
kaanschen overvloed van standbeelden, in
wit marmer uitgevoerde groepen, gebeeld
houwde plaques als chauvinistische ver
siering op de hoeken der straten en, ver
lucht van de exotische plaza's met een
overvloed van weelderige boomen en kleu
rig geladen bloemperken.
Als een heel de stad beheerschende
hoogte verheft zloh de heuvel „Calvario",
waarheen de steile weg, onder een Are de
Triumph door, geteekend is van oude in
boorlingenhutten, met palmbladeren nog
soms voor de vensters om volgens oud
geloof de onheilen af te wenden. Tot een
uitgestrekt tapijt weven zich hier de velden
rood-bloemige heesters, divi-divi-boomen,
Sisal-planten en weelderig groeiende Bam
boe-struiken. Op den top van den berg
reikt het begeerig oog van den reiziger
tot het groote renveld buiten de stad, de
arena voor stierengevechten in de buurt
van het verlaten zomerpaleis van den voor-
maligen president Castro en de vlllakolo-
nie „Paralso" het „Paradijs" voor de
gefortuneerde Venezolanen. Daar voorbij
vindt het oog terug de koepels en gebou
wenverheffingen van de stad, met als een
prachtig monument het „Panteon Naclo-
nal", waar de onsterfelijke bevrijder rust,
met naast zich ln een gouden kist den Hol
lander van Curagao: Louis Brlon!
Het levendig vertier in de straten schijnt
ongeweten van deze sereene wijding. Als
een gigantesk gegroeide mieren-kolonie
krioelt straat en marktplein van bonte
menschen, gehinderd van vliegen en In
hun bewegingen telkens belemmerd door
karavanen van bepakte ezels en brutaal
tusschen alles door scharrelende auto's:
Carócas geschiedboek van de won
derlijke kerels, die er president van het
onmetelijke land rondom waren....
rollen zich buitengewoon inponeerende
bergpanorama's, terwijl langs de Rio Gu
ayra soms Indiaansche vrouwen en kin
deren waar te nemen zijn, nog badend in
de rivier als voor den besohnvingstlid.
Steden wijken langzaam achter den tourlst
voorbij, bergentoppen draalen ln de verte
als schuifelend aohteruit, totdat een voor
naam deel van het traject eindelijk gaat
langs de sprookjesachtige Lago de Va-
lencia een tropenmeer met een opper
vlakte van 58.000 Hectaren, hoog boven
den zeespiegel als een Zwltsersche berg
top, omzoomd door vruchtbare en bebouw
de vlakten als een laagland, getooid alsof
het pluimen moesten verbeelden, met
praohtig gevormde eilanden, die hun be
groeide toppen omhoog steken en waarin
zich deartelend stort de Rio Oabrioles
de Bokkesprongen-rivler,
In de nabijheid van dit rijk begenadigd
natuur-fragment bij Maracal koos
zich de tegenwoordige president een bui
tenverblijf. De voorbijgaande tourlst her
innert er zloh even al wat hij hoorde en
las van Venezuela, van de wonderlijke
praotljken en de rooverachtige gevechten,
de zonderlinge staatszeden en staaltjes
van buitengewoonheid, welke er inmiddels
overal voor het aanschouwen liggen. Bij
het passeeren van Maracal, de residentie
van Generaal Gomez, of van Barquisemeto
eertijds een der beduidendste steden
van Venezuela en een aloud broeinest en
bolwerk van revojutie-verzet of bij de
hier en daar nog te herkennen sporen van
een vroeger beleg of een grandlosen over
val, gaan de beelden voorbij van romanti
sche staatsgrepen, Neroieke onderdruk
king of Napoleontische overheerschlng.
Maar de weg gaat voort. Langs een
plantengroei la Java en langs het rivier
dal van Las Trincheras, waar een badplaats
is van heeté bronnen en waar zieken en
gebrekkigen uit alle windstreken van het
laiwj zich 'heenbrengen als naar het Lour-
des van Middel Amerika, beweegt het
schier levend geworden panopticum van
tropen-aspecten.Meer dan tachtig tun
nels zijn ten slotte gepasseerd. Rijke plan
tages van koffie en suiker wisselden tot
een overdadige reeks af met de telkens
terugkeerende Haclendas der voornamen.
Totdat de geweldige baan die nauw'
'n schrede deed in het ongemeten gebied
zich verliest in de bergstreken der Oor-
derillas, om eensklaps om te buigen naar
San Sebastlan in de buurt van Pto. Ca
bello.
Hier is het stadje van oud-Spaansche
allure, waar een badplaats ligt op zeshon
derd voet boven de zee, zijn nieuwe resten
van vroeger geweld door de Natuur ge
weven. In de richting van Pto. Cabello
gaat een karakteristiek, nu verwaarloosd
bergpad, dat in den rumoerigen Spaan-
schen tijd de groote verharde weg was van
de zee naar Valencia en waarlangs na
den slag van Carabobo in 1821 S'roon
Bolivar de treurige resten van het leger
der Spanjaarden voortdrijven liet. Hetgeen
nog niet eens de oudste herinnering is.
Omdat zich hier eveneens bevindt een
groote, schuine rots, waarin de oude In
dianen hun hiëroglyphen hebben gesne
den primitieve, karakteristieke figuren
van platte menschengezlchten ln spiraal-
kerven. Tot een object voor bedevaart voor
den hier eeuwen later plelsterenden
tourlst.
Dan heeft dra de weg de zeekust her
vonden ln de nabijheid van Pto. Cabello,
waar-de plezlerrelzlger het schip weer
zoekt, dat hij te La Guayra verliet om
landwaarts ln Venezuela ln „a nutshell"
te vatten. Rondom de nieuwe havenstad
staan amphltheaters-gewijs de bergen, tot
een kleurig kleed overspannen van den
weelderigsten plantengroei. Over de soher-
pe bergruggen en langs de ravijnen geurt
een royale hemelgave van versch groen,
vloeit het heldere water over de
Venezuela. Een indrukwekkende bergtour. De weg over den Andes Montaln
Noordelijk Vaste land van Venezuela.
Gezloht op La Gualra. Op den berg het Fort, dat bij vroegere Venezuelaansche
troebelen door een Nederlandsch oorlogssohip werd beschoten.
Aohter den zeemuur van IVlaouto, bl] La Qualra (Venezuela).