VIJFDE EN LAATSTE BLAD
STADSNIEUWS.
Het vertrek van Hr. Ms. „Arend". -
De Zuiderzeewerken.
VAN ZATERDAG 18 JANUARI 1930
GEMEENTEBEGROOT'N G.
Het vervolg en slot van het Algem. Rap
port omtrent het onderzoek der Gemeen-
tebegrooting, benevens eenige bijlagen
voor den gemeenteraad van Maandag,
vindt men opgenomen in het tweede blad.
Verschenen is nog een bijlage omtrent
levering van gas volgens vastrechttarief
en een betreffende reclame in de compar
timenten der spoorwagens.
GEREF. ZANGVER. „HALLELUJA".
Blijkens een advertentie in dit nummer,
zijn de programma's, voor de uitvoering
van „Athalia" en „Mirjam's Zegezang"
op 80 Januari as., van heden af verkrijg
baar gesteld bij die leden en verschillende
adressen, in de advertentie vermeld. Men
zie deze dus, elders in dit blad.
AANBESTEDING.
Vrijdagmorgen word door Burgemees
ter en Wethouders ten raadhuize aanbe
steed de levering van zand en het ver
voer van materialen in de gemeente Den
Helder. Ingeschreven was door den heer
O. Smit als volgt: zand 1.20, waalsteen
per 1000 1.25, Friesche steen id. 0.90,
Srond en puin 0.70, tegels 0.60, ban
en 6 ct., water 0.60. D. Dienaar: zand
1.80, waalsteen 1.46, Friesche 0.86,
grond en puin 0.80, tegels 0.80, banden
6 ct., water 0.90.
PROPAGANDA-AVOND NED.
BLINDENBOND.
Het zal waarschijnlijk velen onzer
lezers genoegen doen te vernemen, dat de
propoganda-avond, door onzen blinden,
stadgenoot, den heer Krijgsman georgani-
seerd ten bate van den Blindenbond, nog
een kleine bate heeft opgeleverd. Na af
trek van alle kosten zal er waarschijnlijk
een batig saldo overblijven. Behalve nog
zullen we hopen, de directe winst in den
vorm van nieuwe leerlingen, die zich zul
len aanmelden. 0
Wij hebben eenigen tijd geleden mede
gedeeld, dat de heer Krijgsman zich
oefent in het onbegeleid wandelen. Deze
pogingen worden geregeld voortgezet en.
naar hij ons zelf verzekerde, niet zonder
succes. De Zondagmorgens zijn hier in
het bizonder geschikt voor.
VIJF-EN-TWINTIG JAAR
STRAATMAKER.
„Goeie help," zuilen velen van onze
lezers zeggen, hoeveel steenen zou die
man in zijn, leven al niet gelegd h^jpben
en de rekenaars onder hen zullen wel
probeeren het uit te rekenen.
Maar daar gaat het niet om. Wanneer
wij langs onze goed geplaveide straten
loop en, dan denken wij zelden of nooit
aan de mannen die deze straten legden,
ban hen, die altijd op hun knieën zitten
en letterlijk steen voor steen hun werk
volmaken.
Gisteren herdacht de heer Van Brede-
rode den dag, waarop hij voor 25 jaren in
gemeentedienst was getreden.
In de feestelijk met vlaggen eni palmen
versierde Bouwzaal van het gebouw van
Gemeentewerken', zat de jubilaris met zijn
vrouw, boven zijn hoofd prijkte een borc
met het groote opschrift „Hulde aan den
jubilaris".
Aanwezig waren wethouder Bok na
mens het Gemeentebestuur, de heer Dok
ter, directeur van Gemeentewerken, ter
wijl later ook de heer Teune, directeur
van de Water- en Lichtbedrijven, nog
kwam.
Verder waren aanwezig teekenaars van
Gemeentewerken, de collega's van den
heer Van Brederode en nog eenige ge
meentewerklieden.
De jubilaris werd het eerst toegesproken
door den' lieer Bok. „Het is mij", aldus
de heer Bok, „een aangename plicht, u
namens het gemeentebestuur geluk te
wenschen met uw 25-jarig jubileum. Het
moet voor u een prettige gedachte zijn,
dat gij heden 25 jaar in dienst van de
gemeente zyt, en misschien hebt gij er
een weinig tegen op gezien, dat er een
feestje van gemaakt werd, doch dat zal
wel meevallen. Ik zelf weet d'at bij onder
vinding. Toen ik eens 25 jaar in een
functie was geweest, had ik er ook niet
veel zin in, maar toen het feestje aan den
gang was, viel dat erg mee, en ik geloof,
dat, het bij u ook zoo zal gaan.
Het is voor u een groot voorrecht om
25 jaar in denzelfden dienst werkzaam te
zijn, u hadt altijd groote werklust en de
kracht om uw arbeid met toewijding te
verrichten. Ik wensch u van harte geluk
en ik overhandig u namens het gemeente
bestuur de gebruikelijke enveloppe met
inhoud.
De heer Dokter, die hierna het woord
verkreeg, achtte het ook een groot genoe
gen, om als hoofd van den tak van dienst
van den heer Van Brederode hen geluk
te wenschen. Sur. heeft den jubilaris in
zijn werk gadegeslagen en bemerkt, dat
bil een bekwaam vakman is. Do dienst
is trotsch op het bezit van Van Brederode
en heeft gemeend zijn 25-jarig jubileum
niet ongemerkt mogen voorbij laten gaan.
Namens het personeel van gemeente
werken overhandigt spr. hem dun ook
•en fraai rookstel.
Een collega van den heer Van Brede
rode, de beer Blokhof, sprak ook nog en
kele woeden. Hi1 hoopte, dat Van Bre
derode nog vele jaren met zijn kameraden
samen moaht werken met den ijver en de
sympathie voor zijn werk, die hem altijd
hebben gekenmerkt.
Spr. overhandigt hem een fraaie bloe
menmand en feliciteert hem tevens met
zijn geboortedag en wenscht hem nog vele
gelukkige jaren temidden van zjjn gezin
toe.
Zichtbaar aangedaan dankte de heer
Van Brederode en verzocht den heer Bok
ook zijn dank aan het gemeentebestuur
over te brengen.
Hierna werd de eerewijn rondgediend
en. werden sigaren en koekjes gepresen
teerd, waarna de alom tegenwoordige
fotograaf gelegenheid kreeg een foto te
maken.
Des avonds werd den jubilaris, die lid
is van „Helder's Fanfarecorps", door zijn
collega's een serenade gebracht, die na
tuurlijk, mede dank zij het fraaie weer,
in het Tuindorp, dat is het stadsgedeelte
Vaar hij woont, een groote menigte be
langstellenden op de been bracht.
LEZING OVER RICHARD WAGNER.
De afdeeling van den Ned. Protestan
tenbond hield Donderdagavond een druk
bezochte bijeenkomst in het gebouw
U.S.O. (Kanaalweg), waar Ds. Van der
Poel eenjezing hield over Richard Wagner
en zijn „Ring de» Nibelungen". Spr., door
zijn collega, Ds. Enklaar, voorzitter der
afdeeling, geïntroduceerd, behandelt niet
den musicus, maar uitsluitend den philo-
soof Wagner.
Over Richard1 Wagner sprekend©, aldus
ds. v. d. Poel, voelt men eenigen schroom,
omdat een zoo groote geest niet ln een
klein bestek van één lezing kan worden
behandeld. Zijn levenswerk is neergelegd
in de muziekdrama's van den „Ring des
Nibelungen". Evenals Goethe aan. zjjji
Faust, werkte Wagner nagenoeg zijn gan-
sche leven aan deze vier muziekdrama's.
Wagner ontleende zijn stof aan de oud-
Noorsóhe Edda en het middeleeuwsche
Nibelungenlied. HU heeft de figuren ge
moderniseerd en daardoor verliezen ze
wel van hun bekoring. In den grond van
zijn hart wus Wagner revolutionair, en
zoo heeft hij ook zijn personen geschapen.
Spr. deelt allereerst den Inhoud mee
van het middeleeuwsche Nibelungenlied.
Hoewel zeer bloederig, is er toch veel
schoons in; dapperheid en moed zijn er
de belangrijkste eigenschappen van. Mooi
zjjn de personen geteekend, en de ge
schiedenis die in het Nibelungenlied ver
haald wordt, is omsponnen van het
Noodlot.
Wagner heeft, zooals gezegd, zijn per
sonen gémoderniseerd en hij heeft er,
oneerbiedig uitgedrukt, Pruisische offi
cieren van gemaakt. Frans Erens spreekt
van „Krachtpatserij" bij Wagner's per
sonen.
In 't kort verhaalt spr. den inhoud van
Wagner's drama's. In de Noordsche my
thologie strijden voortdurend goden, reu
zen en dwergen om de wereldheerschappij.
Het „Rheingold" (Rjjngoudi) is een voor
spel, het tweede drama „die Walktlre"
kan ook nog als voorspel worden ge
noemd. Het eigenlijke drama is „Sieg
fried", waarin vrijwel dezelfde personen
optreden als in het Nibelungenlied. Deze
Siegfried wordt als een soort Heiland
voorgesteld. De dwerg Mime is sinds jaar
en dag bezig Notung, het zwaard voor
Siegfried, te smeden, maar dit komt nooit
gereed. Tot Siegfried het zelf smeedt, den
draak verslaat en door een druppel drake-
bloed bovennatuurlijke macht krijgt en
de taal der vogels verstaat. Siegfried zal
nu den schat der Nibelungen zoeken en
gaat dwars door de vlammen, die Brilnn-
bield omringen, haar winnen. In het
drama „Godenschemering", wordt de on
dergang der godenwereld geschilderd.
Wat heeft Wagner met zjjn drama's
willen uitdrukken? Reeds als jonge man
van 26 jaar hield hij zich bezig met her
vorming van het tooneel en had zijn ont
werp al gereed. In 1876 is het Festspiel-
haus te Bayreuth ingewijd met deze vier
muziekdrama's. In 184£ al schreef hij een
schets; in een brief van 1850 aan een
vriend heeft hij reeds het plan voor een
schouwburg ontwikkeld.
Wagner heeft een zeer bewogen jeugd
gehad. Een onberaden huwelijk bond hem
vele jaren aan Minna Plamer, Mathilde
Wesendonck was zijn eigenlijke liefde,
maar Cosima, de dochter van Liszt, is
tenslotte zijn vrouw geworden.
Spr. zal de persoon van Wagner in
vier tijdperken verdeelen. Eij was een
buitengewoon groot man, ja, er is in de
19e eeuw niet één man geweest als hij.
1848 was het jaar van de revolutie, <v.
Wagner heeft als het ware ook aan de
religie nieuw leven gegeven.
Wagner heeft als jonge, geloovig© man,
reeds een drama geschreven, dat evenwel
nimmer is opgevoerd, „die Feeen". Daar
op volgt 't revolutionaire drama „Rienzi",
waarin^ evenals in „Tannhüuser" en „Lo-
hengrin", de geloovige Wagner zich doet
hooren. Deze drama's staan hooger, naar
spr. meening, dan die van den Ring, om
dat hier niet 'de kunst geweld aan gedaan
wordt door wereldhervormende tendenzen.
Tal van voorbeelden haalt spr. aan van
Wagner's gelovigheid. In het onvol
tooide drama „Jesus von Nazareth" geeft
hy de Jezusfiguur zooals hjj die zag. In
het revolutiejaar 1849 werd hy uit Dres-
den verbannen*en daarmee 'begon een
periode van ellende en- armoede, waarbij
hem evenwel de ideeën toestroomden. Eén
vriend bleef heat trouw: de nobele Franz
Liszt, tot vien hy zich in zyn nood
wendde. Liszt zond hem naar Parijs, maar
daar begreep men hem niet. Zijn „Tann-
höuser" zou daar worden opgevoerd, maar
door het ontbreken van het traditioneele
ballet maakten de studenten daar de op
voering onmogelijk.
De tweede periode in Wagner's leven
breekt aan: hy liet zich meeslepen met de
ideeën van den philosoof Feuerbach, den
philosoof der revolutie. Geen christen
dom meer, zegt deze, wy moeten mensch
worden. Wagner sluit zich bij Feuerbach
aan, maar Wagner vond bij het atheisme
op den duur geen bevrediging. In 1854
begon hij Schopenhauer te bestud rt ;n
eni werd een vurig aanhanger van dezen
philosoof. Een van1 Wagner's schoonste
drama's „Tristan und Isolde", is echt
Schopenhaueriaansch.
Schopenhauer zeide: de wereld waarin
wy leven is slechts de sluier, de maya,
daarachter ligt het eigenjyke leven. Wii
moeten, om bevryd te worden van den
schoonen schijn, ons „verneinen": ons
losmaken van alles. En Schopenhauo:
heeft in zijn philosophie ideeën die af
komstig konden zyn van een orthodox
predikant. Wagner neemt deze gedachten
gretig over en wil door middel van h-
kunst de wereld hervormen. Sterk «om1
dit in „Parslfal" uit.
In zijn vierde phase keert Wagner
terug tot een meer vergeesteiykt chris
tendom.
In 1849 schrijft Wagner over Kunst ei
Revolutie. Hy zegt. daarin harde waar
heden, en ontwikkelt zijn ideeën inzake
opera en muziek.
De ring in zijn drama's stelt voor de
verderfelijke macht van het goud. Allen,
die ermee in aanraking komen, gaan ei
Donderdagmorgen vertrok Hr. Ms. „Arend" uit de haven,
voor zyn reis naar Cura§ao.
Hoe do fotograaf het vertrek zag. Wien Neêrknds
bloed door d'aderen vloeit.
aan te gronde. Siegfried is de personifi
catie van den revolutionaire^ mensch,
zooals Wagner zich dien denkt, den ver
losser, die de vloek van het goud, het
kapitalisme, zal te niet-doen.
Nietzsche, Wagner's vriend, woonde
in 1876 de opvoering der drama's by, die
hem zeer teleurstelde en oorzaak waren
van zijn breuk met Wagner.
Wagner, die zelf optimist is, schiep in
Brünnhiide en Siegfried het nieuwe men-
schenpaar, dat de -nieuwe wereld zal be-
heerschen. Onder den invloed van Scho
penhauer, die pessimist was, evenwel,
heeft Wagner diens ideeën overgenomen
en in zyn Götterdammerung het drama
verknoeid. Aldus Nietzsche in zyn boek
,yDer Fall Wagner" en zeker heeft hy ge>-
lqk. Wagner heeft dit zelf ook wel ge
voeld. Met tal van citaten van Wagner
zelf toont spr. dit aan, doch Wagner geeft
zyn uitlegging van zqn personen en beel
den in tal van commentaren.
Dit is in 't kort de beteekenis van
Wagner's muziekdrama's van den Ring.
Behalve deze heeft Wagner nog tal van
andere werken geschreven. Spr. heeft
gepoogd een beeld te geven van den phi
losoof en revolutionair Wagner.
Met een kort woord van dank sloot
Ds. Enklaar de byeenkomst.
FILM OVER PALESTINA
Door zyn werk „Der Judenstaat", waarin
hy als de eenige oplossing van het Jood*
sohe vraagstuk de stichting van een
zelfstandigen Joodschen staat in Palestina
aangeeft, werd Theodor Herzl, als jour
nalist, te Parijs werkzaam, stichter en lei
der der Joodsche Zionistische beweging.
Toon, hy in 1904 overleed, was van zyn
ideaal nog niet veel verwezeniykt: Herzl
had een groep mede-idealisten, die in
Palestina zich een nieuwe wereld trachtten
te schapen, maar het door eeuwenlang
wanbeheer der Arabieren totaal uitge
mergelde, dorre, doudsehe, schijnbaar on
vruchtbare land, kon alles wezen behalve
het beloofde land der Joden.
We zyn nu 25 jaar later en wie a.s.
Dinsdag de film in 'Scala zal gaan zien,
welke dien avond gegeven wordt onder
de auspiciën van het Keren Hajesod, ofwel
het Palestina Opbouwfonds, die zal de
handen in elkaar slaan. Wat eenmaal een
dorre en droge woesteny was, is omge-
tooverd in vruchtbare landbouw. Brecde
straten, prachtige boulevards, zyn ver
rezen met grootsche, fraaie gebouwen.
Fabrieken, industrieën, 6cholen, univer
siteiten, ontzagiyke land- en tuinbouw
bedrijven trekken ons yoorby op deze
film, en overal zien lachende menscben
ons aan. Dit is het nieuwe Palestina, dat
de Joden zelf in slechts een tiental jaren
hebben tevoorschyn getooverd en bet is
hun eigen, onvervreemdbaar, land. De
grond behoort hep toe; de taal, die er ge
sproken wordt, is het nieuw-Hebreeuwsch,
én het is vooral op het allerjongste ge
slacht, dat zich de hoop en verwachting
vestigt dezer Joden. Immers, de heden-
daagsche vaders en moeders, hoe over
tuigd zionist wellicht ook, zijn toch 1b
ieder geval immigrès. Maar jong-Israël,
dat hier ter wereld komt, ontvangNd^
nieuwe Jeruzalem als een eigen nationaal
land van hun ouders en waarom zou jong-
Israël, als het straks groot geworden is,
weder in de wereld gaan zwerven, zooals
tot nu toe het lot der Joden was? In dit
prachtige, gecultiveerde, vruchtbare land
heeft het nieuwe bestaansmogeiykheden
gekregen, en hier ook vindt een rationeels
verdeeling plaats van arbeid.
Van 1917 af dateert de elgeniyke op
bouw van dit nieuwe Jeruzalem, dus eerst
sedert een tiental jaren. Niemand, die niet
op de hoogte is van de geschiedenis van
het Zionisme, heeft eenig idee van wat in
die tien jaar door Zion verricht en ge
wrocht is. In 1917 versoheen de bekende
Balfour-deolaratie, die den Joden een
eigen woonplaats wilde geven. Daar de
Joden niet waren georganiseerd, werd
deze Declaratie overhandigd aan baron
De Etat Major Hr. Ms. „Van Galen", welk schip hedenmorgen
12 uur zh'n reis naar W.-Indië heeft aanvaard.
Van links naar rechts: luit. ter zee 2e kl. S. Visser, off. M.S.D.
Ie kl. C. A. W. Wagenaar, off. M. S. D. 2e kl. M. de Vries, luit.
ter zee le kl. (comm.) H. Nieuwenhuis, off. van gezondheid 2e kl.
J. Lacroix, luit. ter zee 8e kl. P. A. Riedel, luit. ter zee 2e kl.
P. A. de Boer, off. M. S. D. 3e kl. O. B. Leeuwenburg, luit. ter zee
2e kl. O. J. W. v. Waning.
Binnenkort zal een aanvang worden gemaakt met het leegmalen
van den Wieringermeerpolder. Hiervoor is te Medemblik een
electrisch en te Wieringen by den Oever een dieselgemaal gebouwd.
De foto toont één van de beide geweldig groote pompen van het
Dieselgemaal te Den Oever, welke pompen elk een capaciteit heb
ben van 250 M3. per minuut.
Deze 'oto geeft het interieur van het gemaal met de beide motoren
va* elk 80v. I.P.K. Op den voorgrond een gedeelte ven de pompbuis.
