HNDSMIT BRECHCOKES
VIJFDE EN LAATSTE BLAD.
STADSNIEUWS
El SE LI N El
Kantoor Zwaanstr. 2/4 Tel. 124-462
Jw ?o°i anf 4V,12'40' D' Bonselaar,
id., 13.61. A F. Isaksson, id. 18. G. v.
cl. Plaat, ld., 15.
VAN ZATERDAG 11 OCTOBER 1930.
Wintertijd.
Oct.
Z 12
M 13
D 14
W 15
D 16
V 17
Z 18
opond.
18.57 12.03
19.45 13.17
20.53 14.15
22.15 14.59
23.46 15.27
15.47
1.17 16.03
Zon Hoogwater
op: ond: sm. nam.
6.17 17.13 11.04 11.28
6.19 17.12 11.43
6.20 17.10 0.05 0.29
6.22 17.08 0.56 ±.29
6.23 17.06 2.08 2.58
6.25 17.03 3.50 4.41
6.27 17.01 5.23 5.59
Zaterdag 11
Zondag 12
Maandag 13
Wintertijd
Oct17.45 uur.
17.43
17.42
Ter openbare Rechtszitting van de
Arrondissement® Rechtbank te Alkmaar
op Donderdag 9 October la voor assuran
tiën en hypotheken beëedigd als make
laar de heer F. Nypela, Piantsoenstr. 8,
Den Helder.
Voor het te 8 October gehouden
examen voor kraamverpleegster slaagden
de verpleegsters A. Kerkhoven, J. C. v. d.
Sterre, R. v. Steiger err O. B. F. Ver
stegen, allen opgeleid in het Marine-Hos
pitaal (Burger Afdeeling).
BEGRAFENIS KORP.-SEINER
BROERS.
Donderdagmiddag één uur is op de
Algeimeene Begraafplaats te Huisduinen
het stoffelijk overschot van den op 16 Sep
tember j.L verdronken korporaal-seiner J.
Broers ter aarde besteld.
Men 'zad zich herinneren, dat Broers
zich op d© G 2 bevond, welk schip op weg
naar de manoeuvres was. Korporaal
Broers is toen ter hoogte van Petten over
boord geslagen, en ondanks de vele
moedige pogingen om hem te redden, ver
dronken.
De commandant der Marine was ver
tegenwoordigd door overste van Nie, ver-
GYMNASTIEK- EN EXERCITIE-
VEREENIGING »PRO PATRIA".
Op de laatst gehouden algemeene jaar
vergadering is het bestuur van bovenge
noemde vereeniging voor het jaiar 1980—
1931 als volgt samengesteld:
F. A. Oosterhout, voorzitter; A. Uithol,
secretaris, Piet Heinstraat 39; A. Veen,
penningmeester, Van Galenstraat 35; M.
Gavers, commissaris; A. Qufik, oomimiis-
saris; F. v. d. Meij, commissaris.
"Voor de Damesafderiing: Mej. J. Groen,
presidente; mej. L. Riemer®, ouutiiniLsaar
resse; mej. N. HuLpusch, oommiasareme.
KADER-LANDSTORM.
(Vooroefen In gs-lnstltuut).
Men verzoekt ons de aandacht te willen
vestigen op het Instituut voor de Kader-
landstorm. ix
Ieder dienstplichtige, in het bezit van
een einddiploma H.B.S. 5 jaar, Gymna
sium of daarmede gelijkgestelde inrich
ting, komt in aanmerking aangesteld te
worden voor officiers-opleiding. Deze op
leiding duurt ononderbroken 12 maanden.
Dienstplichtigen, in het bezit van diplo
ma H.B.S. 3 jaar, M.U.L.O., of daarmede
gelijkgestelde inrichtingen, zullen worden
aangewezen voor onderofficiers-opleiding,
welke 9 maanden duurt.
Jongelieden van 16 tot 18 jaar, die door
hun ontwikkeling voor één dezer opleidin
gen in aanmerking zullen komen, worden
door het Instituut der Kader-landstorm in
de gelegenheid gesteld, hun opleldingstijd
te verkorten.
In twee jaren kan, met 200 oefenurein
per jaar, veelal op Woensdag- of Zaterdag
middagen en voor de rest in de avonduren,
benevens enkele weken practische dienst
tijdens de vacantle, de rang van sergeant-
titulair bereikt worden.
Om tot dien rang te kunnen worden
bevorderd, moet hij gedurende één maand
practischen dienst bij den troep verrich
ten.
Is deze rang bereikt, dan wordt voor
hen, die aangewezen zijn voor officiers
opleiding, den tijd van werkelijke dienst
van 12 maanden tot 4lA maand terugge
bracht, welke weer in twee tydvakken mag
worden verdeeld.
Wordt hi1 aangewezen voor de onder-
of flciers-o p 1 eiding, dan dient hij inplaats
van 9 maanden slechts 6 weken.
Bovendien voorkomt een verbintenis by
den Kader-landstorm, aanwijzing voor een
ander wapen met een langeren diensttijd
(cavalerie, enz.).
Inlichtingen worden gaarne verstrekt
door den Districtsleider der V.L.8., Hoog
straat 93. Bil voorkeur Woensdag van 1
tot 6 uur. Aanvang van den cursus 1 No
vember a.a
NED. VER. VAN HUISVROUWEN.
Wederom geeft de Ver. van Huisvrou
wen ais. w oensdag 15 October van 21/,—6
en van 7'/i10 uur in Musis S&crum ge
legenheid tot demonstratie.
Bie Firmia Ten Hope van Rotterdam
komt daar met een niuw artikel, „Magna-
puï", uAsiekend geschikt 'voor het reinl
O
L
E
R
W
E
G
gezedd door den luitenant ter zee ie kl. feu van k'aden, waschtaMa, gootsteenen
Laoomblé, die ten tijde van het ongeluk eli?L wv mQT,D „u
de G 2 commandeerde. Verder waren ver- De N.\ Taim uit Amsterdam heeft
sceiden collega's en vrienden van den 0®il ^ate vexacheidtenheiü van schoen-
overledene op het kerkhof aanwezig.
Aan de geopende groeve werd) het
woord gevoerd door den heer Laoomlblé.
Het ongeluk en de reddingspogingen
werden door spr. in het kort gememo
reerd. Broers is gestorven bij het ver-
crême; voor elke kleur schoen heeft zij
een daarbij; passende crème, evenals voor
laic en peau de suèdie schoenen.
De reeds meermalen hier aanwezig ge
weest zijnde firma Artsilk uit Breda,
toont u weer haar groote sorteering
iociu. .Divers is gesiurven djj nei ver- r ~r -
vullen van zijn plicht. Zijn geheele dienst hnnsizyde, terwijl zij dezen keer ook komt
heeft getuigd van trouwe plichtsvervul- rue,1 eeil z®61" cenvxmdigweefgetouw,
ling. Hij plaatste zich niet op den voor-1 „uLaJ? de fu™au Möur$f
grond, doch ginig kalm zijn gang. men ^aro Dalli-zeepen,
kon steeds op hem rekenen. De marine 2, ^'Cfriijk riekende toiletzeep.
- - - En de firma Schmidt uit .Amsterdam
beeft in hem een goed onderofficier ver
loren en zijn collega's een goede kame
raad.
Zwaar Is ook het verlies, dat zijn we
duwe, ouders en bloedverwanten heeft
getroffen. Het is onze wensch, dat de
waardeering diie hij in de marine genoten
heeft en het meevoelen van de marine in
staat mogen zijn, het leed van de achter
geblevenen te verzachtten.
Een korporaal-seiner sprak een kort
woord als collega, Drie en twintig jaar
jaar geleden ben je in dienst gekomen en
al hebben onze wegen niet steeds paral-
ld geloopen; hebben wij steeds In de beste
verstandhouding geleefd.
Als lid van onze organisatie heb ik Je
als een goed vriend leeren kennen, als
Iemand, die zijn plicht boven zijn per
soonlijke meening wist te stellen. Het
laat u kennis maken met Lanoline-crême
en andere harer artikelen.
Waarschijnlijk willen ook cte Helder-
sche Firma's van deze gelegenheid ge
bruik maken om één of meerdere harer
artikelen naar voren te brengen.
Zeker is, dat op een demonsteratle de
gedemonstreerde artikelen meer en in
tenser bekeken worden dan in een éta
lage; Wie onzer winkeliers dus van deze
gelegenheid gebruik wil maken, kan
zich opgeven hdji Mevr. Dekker, West-
gracht 9.
Verder komt de Vereen, van Huisvrou
wen zelf ook uit. Zoo de huisvrouw weet,
ontbreekt er aan vele gebruiksvoorwer
pen nog dikwijls heel wat.
Wie heeft geen morsende theepot, een
melkkoker met zoo goed als geen tuit,
oogenblik is gekomen om1 afscheid te i enz-? M deze 'gebreken waren reeds lang
nemen, ook namens degenen die hier niet een Rri™,,(T in het oog van vele Kuisvrou-
aanwezig kunnen zijn. Ik hoop dat het
feit, dat er niets is nagelaten om je
in het leven te houden voor hen die ach
terblijven tot eenige troost moge zijn.
Jan, rust zacht.
Een broer van den overledene sprak
enkele woorden van dank, doch moest
door aandoening overmand dit opgeven.
He weduwe, de vader en de moeder van
den overledene, die eveneens aanwezig
"waren, waren diep onder den indruk.
De heer van Leeuwen sprak hierna een
dankwoord namens de familie. Onder
den indruk van deze droeve plechtigheid
verlieten de aanwezigen het kerkhof.
wordt hier ter stede en in
de omgeving voor Centrale
Verwarming veelvuldig
gebruikt
Doet Uw voordeel en neemt
eens proef
met verschillende fabrikanten en deze ge
wezen op de fouten hunner artikelen.
Sommige fabrikanten zijp ertoe overge
gaan deze fouten te verbeteren. Koimt een
fabrikant mot een of ander voorwerp bij
dit Instituut, dan wordt zoo'n. voorwerp
gekeurd) en blijkt het goed te zijn, dan
mag de fabrikant aan dit voorwerp oen
door het Instituut gevoerd merk hechten
en zoo verknopenHet publiek weet dan
een voorwerp zonder gebreken te koopen.
Het Instituut zelf heeft van elk dezer ar
tikelen eien exemplaar.
En nu zullen op dezen deimonstratiedag
al deze goedgekeurde artikelen door het
bestuur ten toongesteld worden, zoodat
iedere huisvrouw haar licht kan opsteken
en straks alleen dèt voorwerp zal koopen
waarvan zij, weet, dat het niet de fouten
beeft, die haar in gelijksoortige artikelen
ergerden.
Ook de lieden zelf willen niet achter
Wijven. Iedere huisvrouw heeft wel eens
een recept, dat niet algemeen bekend is.
Zijl zuilen dus een gebakje baxjeen, een
1 pudding of vla maken, een sohoteitje aar
dig opmaken, of iets dergelijks en dit dien
dam In Musis ten toon stellen, opdat ook
een ander aan dit lekkere gerecht thuis
hare krachten kan beproeven.
Dat vele huisvrouwen '«morgens vóór
12 uur hare producten aan Mustó zullen
afgeven; waar het beotuur den gansohen
ochtend aanwezig zal zijn, is de oprechte
wensch van het bestuur.
De demonstratie ia voor de leden der
Huisvrouwenvereeniging gratis toeganke
lijk niet-leden betalen 10 ct entrée.
Tevens geeft het bestuur gelegenheid,
zich dien dag voor de verschillende clubs
op te geven.
UITSLAG GEHOUDEN
AANBESTEDING OP 7 OCTOBER 1930.
Door den Intendant der Zeemacht is
Dinsdag 1.1. alhier aanbesteed de levering
van vleesch, melk, groenten en aardappe
len ten benoeve van zeemacht, hospitaal,
landmacht, Kon, Instituut, Onderzeedienst-
kazerne, enz., gedurende het tijdvak 1 No
vember 1980 tot 1 Mei (15 Juni) 1981. De
uitslag hiervan was als volgt:
Bevroren rund vleesch en versch rund'
vleesch (per K.G.).
J. Slikker, Den Helder, bevroren rund
vleesch 0.72, versch rundvleesch 1.05
J. Korver, id-, versch 1.04. D. de Groot.
Alkmaar, versch 0.95. L. de Beurs,
IJmuiden, bevroren 0.7909. W. Veld
kamp, Kampen, bevroren 0.68. N. H. E.
v. Vllsteren, Den Haag, bevroren 0.6740.
Cohen-Leijdesdorff, ld., bevroren 0.068.
W. Steenkamp, Amsterdam, versch 0.946.
A. van der Linden, KL, versch 0.96.
Halve varkens en deelen van varkens,
(per K.G.).
C, Veerman, Den Heldor, resp. en
f 1.28. J. Slikker, id., 0.90 en 1.12J.
Korver, ld., 0.87 en f 1.18. A. Govers, id.,
1.10 en J 1.80. S. Dijkshoorn, id.,
en 1.22. D. de Groot, Alkmaar, en
1.20. W. Scholte, id„ 0.862 en 1.069.
G. Bandt, Den Helder, en 1.25. P.
de Beurs, id., 0.89 en N.V. Uit-
boornsche Baconfabr., Uithoorn, 0.85 en
1.06. N. Piker, Alkmaar, en 7 1.21.
Benoodigde versch rundvleesch Marine
hospitaal (in massa):
C. Veerman, Den Helder 4314.50. J.
Slikker, id., ƒ4107. A. Govers, ld., ƒ6145.20.
A. J. H. v. Haaren, id., 4872. T. Majoor,
id., 4122. Chr. Goes, id„ 4501.25. S.
Dijkshoorn, id., 4476.25. B. Koomen, Alk
maar, 4548. A. Bandt, Den Helder,
4049.90. G. de Beurs, id., 5448. A. Vee
ken, Alkmaar, 4781.
Benoordlgde versch rundvleesch Kon.
Intistuut (in massa).
C. Veerman, Den Helder, 4096.50. J.
Korver, id., 8786.20. A. Govers, id.,
f 8703.20. A. J. H. v. Haaren, id., 8895.20.
T. Majoor, ld., 8895.60. Chr. Goes, ld.
3651.40. S. Dijkshoorn, id. 8882.40. B.
Koomen, Alkmaar 3798.20. A. Bandt,
Den Helder 4010.00. P. Snijders, id.
4209.20. W. Steenkamp, Amsterdam,
8719.50. A. Veeken, Alkmaar 8985.10.
Benocdigde worst- en vleeschsoorten
voor Hospitaal en Koninklijk Instituut (in
massa):
C. Veerman, Den Helder, 1470. J. Slik
ker, id., 1605. J. Korver, ld, 1604. A.
Govers, id., 1720.50. A. J. H. v. Haaren,
id., 1467.50. T. Majoor, ld., 1405.60.
Chr. Goes, id., 1787. S. Dijkshoorn, id.,
1581.50. C. A. Vries, id., 1896.50. A.
Bandt, id., 1474. G. Bandt, id., 1624.
Versch varkensvleesch voor Hospitaal
en Instituut (per K.G.).
C. Veerman, Den Helder, 1.16. P. Wit,
id., 1.41. J. Slikker, KL, 1.20. J. Korver,
id., 1.26. A. Govers, id., ƒ1.40. A. J. H. v.
Haaren, id., f 1.25. T. Majoor, id., 1.17.
Chr. Goes, ld., 1.50. S. Dijkshoorn, KL,
1.11. B. Koomen, Alkmaar, 1.80. A.
Bandt, Den Helder, 1.20. G. Bandt, id.,
1.80.
Versche reuzel Zeemacht en Koninklijk
Instituut (per K.G.).
C. Veerman, Den Helder 0.706. P. Wit,
ld., 0.88. J. Slikker, KL, 0.77. J. Korver,
id., 0.84. A. Govers, KL, 0.90. A. J. H.
v. Haaren, id.. 0.85. S. Dijkshoorn, ld.,
0.78. Chr. Goes, id., 0.99. T. Majoor, id.,
0.69. W. A. Scholte, Alkmaar, f 0.79. D.
de Groot, id., 0.775. B. Koomen, id.,
J 0.80. A. Bandt, Den Helder 0.72. G
Bandt, ld., 0.77.
Kunstijs voor de Zeemacht (p. 100 K.G.)
M. A. Kolster, Den Helder 2.90. J. J.
de Beurs Cz., id., 2.60. Chr. Goes, KL,
2.98.
Roggebrood voor Kon. Instituut (per
100 K.G.).
N. V. De Eendracht, Den Helder 12.74.
C. Smit, id., 15.90. J. B. Piscaer, id., 16.
J. Kuiper, id., 12.75.
Zoetemelk voor Hospitaal (per 100 liter).
P. Keet, Den Helder, 12.60. D. Bonse
laar, id., 10.61. G, v. d. Plaat, id., f 10.59.
Zoetemelk voor Kon. Instituut (per 100
liter).
P. Keet, Den Helder 12.50. Melkfabriek
Jong Holland, id., 12.40. D. Bonselaar,
id., 10.61. A. F. Isaksson, id., 10.75.
G. v. d. Plaat, id., 10.59.
Zoete melk voor Onderzeedienstkazerne
(per 100 liter).
P. Keet Den Helder, 12.50. Melkfabr.
Zoetemelk voor Hospitaal, Kon. Insti
tuut en Onderzeedienstkazerne tezamen
(per 100 liter).
P. Keet, Den Helder 12.50. Melkfabr.
Jong Holland, ld., 12.70. A. F. Isaksson,
id., 11.
Zoetemelk voor het Vliegkamp De Kooij
(per 100 liter).
P. Keet, Den Helder f 12.50. Melkfabr.
Jong Holland, id., 13.50. D. Bonselaar,
id., 14.81. A. F. Isaksson, id., 12.50. G.
v." d. Plaat, id. 15. G. K. Dijkstra, id.
ƒ18.10. P. Blankman, id. 12.50 (na loting).
Groenten voor de Zeemacht en Kon. In
stituut (in massa).
J. v. Amersfoort, Den Helder 7796.20.
A. Blom, ldL, 8002.80. J. van Os, id.,
0869.80. O. vji Os, ld., 6517.20. G. van
Os, id., 6024.20. P. Slot, Broek op Lan-
gendijik 6885.70. W. A. Swater», Den
Helder 7980.90.
Groenten voor het Marinehospitaal (111
massa).
J. van Amersfoort, Den Helder 954.
A. Blom, id., 1004.50. J. van Os, KL
887.60. G. van Os, KL, 853.50. W. A.
Swaters, id., 847.95. J. Postma, id. 953.
P. Slot, Broek op Langendijk, 958.50,
Klelaardappelen en Geelvleezige zand-
aardappelen voor Zeemacht, Hospitaal en
Kon. Instituut teizamen (per 100 K.G.).
J. van Amersfoort, Den Helder, klei
aardappelen 5.81, geelvl. zandaardapp.
5.81. J. van Os, KL, reep. 6.08 en 6.13.
G. van Os, id., 5.82 en 6.82. C. van Os,
id, 6.25 en 5.25. A. Blom, id., 5.71 en
6.71. F. Koster, Breezand, ƒ5.29 en ƒ5.29
P. Zoete, Anna Paulowna, 7.83 en 7.88.
H. op 't Veld, id., 5.87 en 6.87. P. Slot,
Broek op Langendijk, 5.85 en 5.85. O.
Boller, Vlissingen 6.89 en
EERSTE ABONNEMENTS-
TOONEELVOORSTELLLVG.
De eerste abonnementsvoorstelling Z£.
plaats hebben op Maandag 8 November te
half negen en wordt gegeven door „de
Vereemgde Schouwspelers", Dlreotle
Piërre Mols. Het op te voeren stuk za
nader worden bekend gemaakt Gemaks
halve geven wij hier ook reeds de datt
der 8e en 4e abonn.vooretelling (voor de
2e is men nog in onderhandeling). De der
de voorstelling vindt plaats op 11 Febr. '81
door het Holstad Tooneel, Dir. Cor van
der Lugt Melsert en de vierde op 10 Maan
'31, door de Kon. Ver. „Het Nederlandscli
Tooneel" J)lr. Saalborn en Verbeek.
De abonnementskaarten worden dezer
dagen by de deelnemers thuis bezorgd.
Het Comité verzoekt ter voorkoming
van onnoodige moeite het abonnements
geld gereed te leggen.
MA R IN E-S Y M PH ONEE-
OONCERTEN.
Evenals in het vorig seizoen zal het
Stafmuziekcorps der Kon. Marine onder
leiding van den heer Leistikow, dezen
winter een zestal oonoerten geven.
Het eerste concert zal plaats hebben oo
Woensdag 22 October a.s. in Casino.
Gezien de belangstelling by vorige ge
legenheden betoond, twyielt het comité
er niet aan of ook ditmaal zullen deze
kunstavonden veel volk trekken.
Het is al meer gezegd, doch mag telkens
opnieuw worden herhaald: „Menige stad
van misschien nog grooter omvang dan
Den Helder kan ons de Marinekapel be
lijden I"
In onzen „radio-maniakken"-tyd doet
het weldadig aan in de gelegenheid te zyn
te dezer 'plaatse de werken der groote
meesters ongestoord te kunnen genieten,
het is dan ook aan geen twyfel onder
hevig of het Stafmuziekcorps onder zijn
bekwamen leider zal zioh met eere hand
haven.
Laten Helderis ingezetenen hun waar
deering toonen door in grooten getale van
hun belangstelling te doen biyken.
INSTITUUT V. ARBEIDERS
ONTWIKKELING.
Lezing over de revolutie van 1848.
Voor bovengenoemd Instituut trad Don
derdagavond de heer N. Tj. Swierstra op,
die als onderwerp zou behandelen het
revolutiejaar 1848.
Dr. Ketner, als voorzitter, heette de aan
wezigen welkom. Dit is de eerste winter-
byeenkomst, en de spr. drukte er zyn leed
wezen over uit, dat ihet bezoek niet groo
ter was.
Hierna was het woord aan den heer
Swierstra. Het is niet spr. bedoeling een
aaneengeschakeld! verhaal te geven van de
revolutie-gebeurtenissen, dodh hij zal
trachten uiteen te zetten welke plaats het
jaar 1848 (en ook 1849) in de geschiedenis
inneemt, mede in verband met de verdere
ontwikkeling van de geschiedenis.
Wat in onzen tijd gebeurt, is wel eens
van dien aard, dat men gaat wanhopen aan
de toekomst. Herhaalde malen komt het
voor, -dat men gezegden hoort als: we ko
men niet verder, we gaan achteruit Vooral
als men nagaat wat op internationaal ge
bied plaats heeft, of liever: niet plaats
heeft, wordt deze klacht begrijpelijk. Een
beschouwing van de periode van 1848 in
het raam der geschiedenis kan ons behoe
den voor dergelijk pessimisme.
We moeten uitgaan van de periode der
Fransche revolutie van 1789 en volgende
jaren; een periode van zóó geweldige be-
j^kenis als de historie niet weer gekend
De Fransche revolutie van 1789 was het
einde van het z.g. feodale stelsel, al was
dit voor een belangrijk deel al opgeruimd.
De Fransche revolutie heeft gronditre
schoonmaak gehouden en de laatste res
tanten ervan weggevaagd. Maar van groo
ter beteekenis nog is het vele nieuwe, dat
zij ons bracht. Allereerst moet hier ee-
noemd worden de bedry-fsvrijheld: men
tot nu toe door allerlei gilde-bepalin-
Ren gebonden, de beroepen waren in
«trew bmta, getaM en
niet ontwikkelen. By v. men maakte bepa
lingen, waarby in bepaalde oedrijven niet
meer dam 4 personen mochten arbeiden,
i hetgeen de ontwikkeling ervan belem
merde en 'het grootbedrijf tegenhield.
Wat de Fransche revolutie bracht, was
de vrijheid voor deze bedrijven om zich te
I ontwikkelen en het is geen toeval, dat dit
samenviel met de komst van de stoom
machine.
In een tiidperk van pl. m. een eeuw, In
verband' met de wereldgeschiedenis slechte
een korte periode, is een algeheele revolu
tionaire omkeer ontstaan in het bedrijfs-
wezen.
Van even groote beteekenis ls het an
dere principe ten aanzien van Btaat en
maatschappij, dat ook door de revolutie
is gebracht. Vóór de revolutie gold als
hoogste macht het Koningschap, al kwam
de kritiek daartegen omstreeks die dagen
reeds op. De Fransche revolutie nu bracht
ons het principe van de volkssoeverei
niteit. In theorie kenden we het principe
al van Rousseau, en in ons land zelfs in
de praktilk: de zg. „afzwering" van Fillps
in 1681: een gebeurtenis, die in het kader
van dien tijd niet best paste, en waarvan
misschien toen aan de wereld de draag
wijdte ontging.
Het was de Fransche revolutie, die dit
principe op groote schaal verbreidde, en
nimmer Is het gelukt dit beginsel der
volkssouverelniteit weer terug te dringen.
Het gaat in de historie nooit in een rechte
Uln opwaarts; het gebeurde zelfs, dat Na
poleon als generaal eerst, als keizer later,
een groote macht kreeg dat was al een
teruggang en in 1815 heeft de defini
tieve val plaats van Napoleon; en een pe
riode van nleiuwe reactie volgde. De vol
keren hadden veel te ïyden onder de oor
logen en de overheerschlng van Frankrijk
en er groeide wederom verzet: De verschil
lende landen kwamen er toe geleidelijk
allerlei misstanden ojj te ruimen. Gedeel-
teiyk zal dit verzet zijn ontstaan uit den
oconomlachen nood van den Franaohen
tyd, maar ook de eigen misstanden waren
schuld.
Eigenaardig was, dat aan het hoofd van
het verzet tegen Napoleon de staatshoof
den zelf zioh plaatsten. Zy beloofden ver
schillende concessies aan hun volkeren,
maar er is niets van terechtgekomen. Een
sterk voorbeeld zijn de Pruisische konin
gen, die hun volk een grondwet beloofden,
en wie Heine zoo scherp in zyn geschrif
ten hekelt als woordbrekers.
Doordat al die vorsten er tenslotte Na
poleon onder kregen, ontstond weer reactie
en zoo was dit verzet tegen Napoleon
geenszins op zuivere beweegredenen ge
grond. In Duitschland bijv. is de wil van
het volk misbruikt voor invoering van de
systemen van vroeger. Het allersterkst
kwam die reactie wel in Frankrijk zelf tot
uiting, en in 1880 ontstond de z.g. Juli-
revolutle als eerste stérke reactie. In an
dere landen In Europa waren al revolu
tionaire bewegingen geweest; Engeland
liad er aan toegegeven door concessies; in
Spanje en Italië was de beweging onder
drukt. In Frankrijk slaagde men erin den
koning te verdrijven, maar in veel opzich
ten blijft de toestand bil het oude en is
van volkssouverelniteit geen sprake. Een
t8-tal jaren hield die nieuwe monarchie
stand, in een periode van groote ver
anderingen en grooten vooruitgang in de
industrieën.
In Frankrijk ontstaat een loon-proleta-
riaat, en daar er van sociale wetgeving
geen sprake was, ontstond een groote
economische nood onder de arbeiders. Het
is deize periode, die Gerard Hauptman/n
inspireerde voor zyn drama „de Wevers".
Er kwam nog vat by. Sinds de Fransche
revolutie krijgt men den aardappel als
volksvoedsei en het noodlot wilde, dat om
streeks 1840 een aardappelziekte voor het
eerst uitbreekt Men weet er niets tegen te
doen; koren wordt onvoldoende verbouwd,
on er ontstaan, ook ln ons land, aardappel-
oproeren. Deze mede zijn de aanleiding
tot de gebeurtenissen van 1848.
Het is dus de nood der arbeidersklasse,
die aanleiding is tot de heerschende on
tevredenheid, en dat de leiders der arbei-
dere daarvan hoopten te profiteeren door
uitbreiding der volkssouverelniteit te
trachten te krijgen, spreekt vanzelf. Daar-
by komt de zucht die zich openbaart naar
z.g. „nationale eenheid", en deze beide
factoren vormen den grond voor de revo-
Spr. zet uiteen wat onder dit begrip
„nationale eenheid" is te verstaan. Voor
beelden zllm België, en sterker nog Zwit
serland, terwijl vóór 1014 Oostenrilk-Hon-
garye ook vele ulteenloopende volkeren
onder zioh vereenigde. Het is minder de
faai, (Mo vereenlgt, dan wel een economi
sche eenheid.
Het zijn dus deze beide elementen: on
tevredenheid over bestaande toestanden en
een streven naar nationalisme, die den
grondslag vormen der revolutie van 1848.
S Hflall9ni\heeft dlt nlet te maken;
ook de Fransche revolutie van 1789 had
geen socialistisch karakter. De leidera
waren typisch hurgeriijk in hun wenschem
iïLi Ti men wat meer van het
e springen nu over naar 1871, als na
^rl°* de Par^he commune
ontstaat en gedurende korten tyd krijgen
we^de verwezeniyklng van de koe. prin-
Ilot einde der 19e eeuw brengt ons lang-
zaam de komst van een politieke, en vak-
beweging op soc. grondslag en met ge-
,pauze gaat spr. nu uitvoe-
lf«Rnï u,Mr{lfsr revolutie van
Plantte,?!6 revolutl6> ln Italië begonnen,
plantte zich over nagenoeg geheel Europa
en. '71 0"'s land danken wy er de
S^IW6S1erzJenlni* aan' De bewegingen
H f landen hebben verschil-
Tn Tr,Ta^en !n voedingsbodems.
In Duitschland bijv. heerschte toen sterk
het gevoel voor nationale eenheid, een
Op* en ondergang van Zon en Maan
en tijd van hoogwater (Toxel).
Maan
voor
Licht op
alle voertuigen:
Ouze stadgenoot, de heer G. Oosten
dorp, slaagde voor het te 's-Gravenhage
gehouden machinisten-examen, dipl. Li.
FOTOGRAFISCH ATELIER P
MODERN- EN KUNSTP0RTRETATEL1ER 60
V'iwn 'PilLrii vJnilit c?r»Vï nnn V» q rv-Pt
m wen en daarom is uit leden dér Huisvrou-
wenvereeniging ontstaan een Vereeni
ging n.1. „Het Instituut tot voorlichting
hij Huishoudelijken Arbeid". Deze ver
eeniging heeft zich in verbinding gesteld
lUtl0.
vprani1Sme ^/°.ui8 Blanc), en reeds in 1847
erscbecn het communistisch manifest
van Marx en Engels.
