HELDERSCHE COURANT
DE MIJNRAMP TE ALSDORF.
KANNEWASSER
NIEUWSBLAD VOOR DEN HELDER, KOEGRAS,
TEXEL, WIERINGEN EN ANNA PAULOWNA
IS ALTIJD GOEDKOOPER
Buitenlandsch overzicht.
DE JACHT OP
DE VEERTIG SCHEDELS
OOK VOOR DAMES-CONFECTIE
HEERENBAAI
Versterk uw Nieren!
No. 6870 EERSTE BLAD.
ZATERDAG 28 OCTOBER 1930
68»te JAARGANG
Abonnement per 3 maanden bij vooruitbetaling: Heldenche Courant
f 1.50; voor Koegras, Anna Paulowna, Breezand cn Wieringen f 1.63;
binnenland f 2.Ned. O. en W. Indië p. zeepost f 2,10, id. p. mail en
overige landen f 3.20. Zondagsblad resp. f 0.50, f 0.70, f 0.70, i 1.
Modeblad resp. f0.95, f 125, f 1.25, f 1.35. Losse nos. 4 ct.; Ir p p 6ct.
Verschijnt Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagmiddag
Redacteur: P. C. DE BOER.
Uitgave N.V. Drukkerij v/b C. DE BOER JR.
Bureau: Koningstraat 29 Telefoon: 50 en 41a
Poet-Giroroktning No. 16066.
ADVERTENTIEN:
20 et. p. regol (gtdjard). Ingee. meded. (kolombreedte als redaction.
tekst) dubbele prijs. Kleine advert. (gevraagd, te koop, te huur)v. 1 t/m 3
regels 40 ct., elke regel meer 10 ot. bij vooruitbetaling (adres; Bureau
v. d. blad en met br. onder no. 10 et. p. adv. extra). Bewijeno. 4 el
De mijnramp. - Engelands nieuwe politiek in Palestina.
Politieke crisis in Egypte. - De Duitsche financiën.
Omtrent de vreeselijke ramp, die de
Duitsche mijnwerkerswereld getroffen
heeft, vindt de lezer elders uitvoerige
mededeelingen. Indien de veronderstellin
gen, welke de redacteur „Onder de Men-
schen", de bekende heer Brusse, van de
NJRott.Orfc. naar aanleiding van loopende
geruchten, n.L, dat hier sprake zou moeten
zijn van nalatigheid der mjjndirectie, die
reeds meermalen gewezen was op de aan
wezigheid van mijngassen, waar zijn,
dan is dit inderdaad een zeer ernstig ge
val, waaromtrent het laatste woord nog
wel niet gesproken zal zijn. Hedenmorgen
heeft, als de lezer dit blad ontvangt, de
begrafenis der slachtoffers al plaats ge
had; niet ten onrechte vreest men commu
nistische relletjes. Het is een droevige
zaak, die nog eens weer bewijst hoe ge
vaarlijk het werk van een mijnwerker is,
en ons medelijden en hartelijke sympathie
gaan uit naar de slachtoffers en hun ach
tergebleven bloedverwanten en huisge-
nooten.
De leiding der Engelsche conservatieven
hebben zich afkeurend over de nieuwe
politiek in Palestina uitgelaten.
In een ingezonden stuk in de Times van
heden spreken Stanley Baldwin, Ohamber-
lain en Amery, 3 van de voorn, mannen
in het conservatieve politieke leven, hun
afkeuring uit over de nieuwe politiek van
de Engelsche regeering in Palestina. Zij
erkennen de verdiensten van dr. Weiz-
mann, den in arren moede afgetreden
voorzitter der Zionistische organisatie,
voor de bevordering van samenwerking
der Joden met .Engeland. Hun is, zeggen
zij, ter oore gekomen dat dr. Weizmann
herhaaldelijk aangedrongen heeft, het
laatst nog in een brief in September aan
Mac.Donald, op bijeenroeping van een
ronde-tafelconferentie, waarbij Engeland
tusschen de Joden en de Arabieren als be
middelaar zou optreden.
Na een vergadering die acht uur duur
de, heeft de Joodsche Nationale Raad te
Jeruzalem het besluit genomen, aan de
Palestijnsche regeering mede te deelen
dat de vertegenwoordigers der Joden geen
zitting in den nieuw ingestelden Wet-
gevenden Raad zullen nemen en geen
deel zullen uitmaken van parlementaire
instellingen die bestemd zijn het schep
pen van de nationale Joodsche woonplaats
te belemmeren.
Ook uit Amerika komen protesten,
van de Joden zoowel als van de christe
nen.
Celler, een der Demokratische leden
van het Amerikaansche Huis van Afge
vaardigden, heeft een brief geschreven
Mn president Hoover om dezen te vragen,
e, L'd Engeland op aan te dringen, dat be-
doi'd iar^ z'ch zal houden aan de ver-
kien ig van rwnour.
Tal van vergaderingen van Israëlieten
te New-vork (stad), in welke metropool
een kleint 2.000.000 Joden wonen en ook
in andere plaatsen in de Ver. Staten heb
ben plaats gevonden ter behandeling van
de Britsche verklaring over Palestina.
Ook in deze bijeenkomsten hebben de
sprekers hun groote verbittering betuigd
over die verklaring.
FEUILLETON
(THE LURE OF THUNDER ELAND).
Uit het Engelacb
door
28)
LEO WALM3LBY.
„Ah Clevelandl" riep hij verrukt uit,
toen ik hem het schouwspel beschreven
had, „eindelijk! Eindelijk! Ja, ik herinner
me nog allesl 't Is of ik het voor me zie
En gaat het nu al verder? Heb je het
oude 1'ort al? Dat staat tegen de helling
aan den anderen kant,maar het schuilt
weg achter de palmen
Ik keek nog wat scherper toe. En ja,
daar zag ik tusschen het groen iets gelig-
wits schemeren. Maar dat kon evengoed
afgebrokkelde rots of zand als de ruïne
van het fort zijn.
„Daar heb ik toen gekampeerd, Cleve-
land. Zoo goed en zoo kwaad als 't ging
ten minste. Want mijn eenige bezit waren
de kleeren, die ik aan hadProviand
had lk natuurlijk niet. Drie dagen lang
heb ik toen niets gegeten of gedronken
De honger was erg, maar de dorst1
Ook in Egypte broeit een politieke
crisis. Donderdag zijn aldaar een nieuwe,
d.wjz. gewijzigde grondwet en een nieuwe
kieswet afgekondigd. Kamer en Senaat
zullen worden ontbonden en zóodra de
kiezerslijsten krachtens de nieuwe kies
wet gereed zijn, zullen dan verkiezingen
worden gehouden.
Koning Foead en zijn eerste minister
Sidky Pasja hebben dus hun plannen
doorgezet, die ten doel hebben de macht
van de nationalistische partij, van de
Wafd, te breken en die van den koning te
versterken.
Telkens weer, het laatst in 1929, bleek
bij de verkiezingen de Wafd de overwel
digende meerderheid van het Egyptische
volk achter zich te hebben. In het parle
ment was dus de Wafd oppermachtig en
alles was er den koning, nadat hij het
nog eens weer met een ministerie-Nahas
had beproefd, maar hiermee dezen zomer
opnieuw in botsing was gekomen, aan
gelegen om de macht van de Wafd te
breken.
Zal de Britsche regeering, die verklaar
de in den binnenlandschen politieken
strijd neutraal te willen blijven, nu echter
tevreden zijn met de bekrachtiging van
het Britsch-Egyptische verdrag door een
dergelijk door een dictatoriaal bewind in
gesteld parlement?
Volgens den liberalen leider, den ex-
dictator Mahmoed- pasja, vernietigt dit
Koninklijk besluit de souvereinitelt des
volks en maakt het tevens het parlemen
taire leven tot een nuttelooxe klucht.
Blijkbaar is het de slechts seer dun om
sluierde bedoeling van den Koning om
feitelijk de functie van een absoluut
monaroh te bereiken.
De Daily Herald waarschuwt Foead
ernstig en herhaalt nogmaals uitdrukke
lijk dat hij geen hulp van Groot-Britan-
nië te wachten heeft om hem tegen de
gerechtvaardigde grieven van het volk
tt beschermen.
De desolate toestand der Duitsche
financiën wordt nog eens weer geïllus
treerd door een onderhoud, dat de Ber-
lijnscbe waarnemende opperburgemeester
met de fractieleiders had. Hij zeide daar
in, dat indien de oeconomiscne toestand
niet beter tfordt, het tekort op de be
grooting tegen 31 Maart wellicht een
becUag van 100 millioen zal bereiken.
De belastingen brengen veel minder op,
dan men verwacht had, terwijl boven
dien door voortdurende stijging van het
aantal werkloozen steeds hoogere bedra
gen moeten worden uitgekeerd.
In Frankrijk gaan nu ook stemmen op
voor herziening van het vredesverdrag.
Naaf deBBerlijnsche correspondent in
het Hbl. meldt, publiceert de bekende
Duitsche groot-industrie Arnold Rechberg
in Das Tempo een telegram, dat hij op
19 October aan Hugenberg, Hitier en den
stahlhelmleider Seldte heeft gezonden en
waarin hij mededeelt, dat Gustare Hervé,
de hoofdredacteur van La Victoire hem
heeft verzocht bij de genoemde heeren
Ik wist niet, dat er zoo'n gewaarwording
bestond".
Bli de herinnering bevochtigde hij her
haaldelijk zijn lippen met de .punt van
zijn tong. Ik stond op en schonk hem bij
wijze van afleiding een whisky-soda in.
De wind was in ons voordeel, maar we
hadden het getij tegen en daardoor vor
derden we u terst langzaam. Het duurde
langer dan een uur, voordat we Sudi HUI
in zicht kregen. En de zon stond al als
een dof-rood gloeiende bol boven den ge
zichtseinder, voordat we dichtbij genoeg
waren om de lage beboschte strook lan<£
die de beide heuvelachtige uiteinden ver
bindt en Flsh Island met z'n lange witte
strepen schuimige golfkoppen te kunnen
zien, om het geweldige donderen van de
groote brekers op de riffen van de Oost
kust te kunnen hooren.
Kapitein Tirams en ik haalden de kaart
te voorschijn en staken de hoofden bijeen.
Na een minuut of vijf overleggen, riepen
we Hamzar en een van de Swahili's, die
ons den vorigen dag verteld had, dat hij
eens van zijn leven tijdens een hevigen
storm met z'n dhow in de lagune aun den
Westkant de wijk genomen had, te hulp,
met het gevolg, dat we besloten om de
baai binnen Long Reef, een onmiddellijk
beneden Lighthouse Hall als ankerplaats
uit te kiezen. Een plan, dat uitstekend
was, maar niet gemakkelijk ten uitvoer
te brengen.
Esn blik op 9e kaart zal den lezer er
van overtuigen. dal ik niet overdrijf.
te informeeren, of zij b»reld zouden zijn
mede te werken tot eei F.-ansch-Duitsche
toenadering op den grondslag van dé
volgende voorwaarden
le. annuleering van de Duitsche her
stelverplichtingen, zcodra de Ver. Staten
den gea llieerden de oorlogsschulden moch
ten kwijtschelden;
2e. teruggave van het Saargebied aan
Duitschland zonder volksstemming;
8e. Frankrijk keurt de aansluiting van
Oostenrijk bij Duitschland goed;
4e. Togo en Kameroen worden aan
Duitschland teruggegeven;
6e. Duitschland zal, in ruil voor een
Duitsch-Fransch militair bondgenoot
schap, hetzelfde miataire statuut als
Frankrijk en een leger ter sterkte van
de in Frankrijk staande troepen krijgen;
6e. een vriendschappelijke interventie
van Frankrijk bij Polen met als doel de
teruggave van de Poolsche eorridor aan
Duitschland.
Voorts had Hervé telegrafisch aan
Rechberg medegedeeld, dat z.i. het succes
van deze toenaderingsactie afhangt van
het antwoord dat Hugenberg, Hitier en
Seldte zullen geven.
Hervé heeft, naar Das Tempo hieraan
toevoegt, dezen stap niet op eigen ge
legenheid ondernomen, maar in opdracht
van de Fransche regeering.
Indien dit inderdaad juist mocht blijken,
zou men hier te doen hebben met een
actie van ver-strekkende beteekenis.
Betreffende Amerika's houding ver
neemt het Havas-agentschap o.a., dat .tot
nu toe niets wijst op eenige wijziging in
haar houding.
Nog altijd keet men de oorzaak niet Reeds 255 dooden geborgen,
waarvan 6U herkend. Hedenmorgen half tien begraven. Groote
onrust onder de mUnwerkers.
Over de oorzaken van de ramp tast men
nog altyd volslagen in het duister. Het
oorspronkelijke vermoeden, dat er een
dynamietontpióffing is ontstaan, heeft
men moeten laten varen. Het is bekend
geworden, dat het laatst op 16 October
5000 K.G. ontplofbare stoffen, waaronder
2000 K.G. dynamiet no. 1, is aangevoerd
en volgens overeenstemmende verklarin
gen van getuigen nog dezelfden dag naar
de onderaardsche opslagplaatsen is ge
bracht. Nabij de schacht stond echter
boven den grond een vafr met 160 L. ben
zine voor het vullen der benzinelampen.
Het grootste deel vui. de mijnlampen is
echter electrisch. Een groote benzoltank
in de nabijheid, die nog kortgeleden is ge
bruikt, moet leeg zijn geweest. De 160 L.
benzine brentrt men in ieder geval met de
ontploffing in verbinding, doch vooral de
arbeiders betwijfelen of de benzine de
voornaamste haard van de ontploffing is
geweest. In tegenstelling met vele deskun
digen denken de arbeiders toch aan een
mijngasontploffing.
Van de gevonden dooden zijn 19 omge
komen bij het instorten van den V>ren en
van het directiegebouw, vier zijn in het
ziekenhuis gestorven en 227 zijn dood uit
de schacht gehaald.
Of er nog mijnwerkers in de schacht
zijn kan nog niet worden vastgesteld, aan
gezien van de geborgen dooden slechts 60
zün herkend.
In een doodloopende gang van de mijn
Anna III is nog een-lijk gevonden van een
arbeider, die uit schacht Anna II gevlucht
moet zijn, maar die te uitgeput was om
den uitgang te bereiken. Er is nu nog
eenige hoop dat andere overlevenden de
schacht Anna III bereikt kunnen hebben
en daar ronddolen of wachten op bevrij-
ECHTE FRIESCHE
20-50cLp*rons
ding. Het aantal dooden dat naar boven
is gebracht bedraagt nu 256, de gewon
den 99.
De redacteur „Onder de menschen" tele
foneerde Donderdagavond uit Alsdorf aan
zijn blad:
Er begint onder de mijnwerkers van
Alsdorf een merkbare onrust te ontstaan.
De menschen raken, dood-vermoeid als zij
z;jn van het afwachten in een verkropte
overspanning, en dit uit zich nu en dan
in mokkige ontevredenheid tegen de mijn-
directie, tegen de autoriteiten. Te velen
toch wachten nog altijd in een duldélooze
spanning sedert Dinsdagmorgen in de
vroegte op zekerheid omtrent hun ver
miste mannen en zoons, hun vaders, hun
kameraden. Zij zeggen, dat het mijnbe-
stuur de huisgezinnen doodt en van het
oogeniblik af bedoeld heeft de gevolgen
van de ramp kleiner voor te stellen. Van
wel een honderd mannen, die vermist wor
den, is nog steeds de identiteit niet vast
gesteld kunnen worden. Ook over het aan
tal van hen, die nog beneden onder de
kolen zouden liggen, worden niet-ooatro-
leerbare cijfers genoemd.
En zoo afschuwelijk is de verbijstering
in de gezinnen van hen, over wie nog al
tijd niets heeft verluid, de verstande
lijke zekerheid dat zü wel dood zullen zijn,
maar zoolang die dood niet vastgesteld is,
de martelende voorstelling, dat zij daar
diep onder den grond mogelijk nog levend
begraven liggen. Het ongelukkige is, dat
de kamer, waar al de afgedaalden hun
penningen pleegden af te geven, in puin
ligt, waardoor een stellige controle zoozeer
wordt geremd.
En dan rekenen zij uit: er zijn 678 mijn
werkers in de ochtendploeg de mijn inge
gaan; er waren ruim 40 beambten, opzich
ters, enz. bovengronds in de kantoren, die
vermeld zijn, dat wordt dus 720 man, van
wie ruim 400 levend uit de catastrophe te
voorschijn zijn gekomen. Maar ook zouden
er nog mannen van de nachtploeg bene
den geweest zijn.
Ook het feit, dat nog steeds niets be
kend is omtrent de oorzaak, verbittert de
menschen; men krijgt den indruk, dat er
wat verborgen wordt.
Schuld ttfj de directie der mfjnf
Vermoed wordt, dat boven in de sohacht
een ontploffingshaard aanwezig is geweest
en dat die is aangestoken door'een explo
sie van mijngas beneden in de mijn. Er
wordt verteld (het is nog aldoor de redac
teur O. d. M. die aan het woord is) dat
aan den ingang van de schacht een massa
dynamietpatronen lagep opgeslagen, wat
in flagranten strijd zou zijn geweest met
het ambtelijk voorschrift
Hierbij zijn verscheidene collega's sterk
onder den indruk gekomen van de mede-
deeling van een communistisch lid van
den Pruisischen landdag, Sabottka, die
reeds 4 weken geleden moet hebben gé-
wezen op het mijngas, dat zich vormde in
de schacht Anna waar nu 300 mannen
door de ontploffing zijn omgekomen. Dit
mijngas zou zijn ontstaan door de onvol
doende „afbouw"-methode, die zettingen
veroorzaakte.
De heer Sabottka vertelde verder, dat
een lid van den bedrijfsraad op 16 Sep
tember ook op dezen misstand gewezen
heeft, en dat eerstdaags maatregelen waren
beloofd, die echter zouden zijn uitgebleven.
Ook een collega van hem. heeft er de mijn-
politie op gewezen.
Van andere zijde vernam de correspon
dent van een opzichter, die zich over de
aanwezigheid van mijngas zou hebben be-
Waak uw leven weder tot een
lust! Pijn In de lendenen, die urine-
stoornissen, dat vermoeid, zenuwachtig
en afgemat gevoel, die hoofdpijn en
duizeligheid, zij kunnen aan aierzwakte
te wijten zijn.
Wordt weer flink en wel door
het gebruik van Foster's Rugpijn Nie
ren Pillen. Dit betrouwbaar niermid
del kan aan overwerkte nieren blijkens
de ervaring van zoovelen juist die
hulp verschaffen, welke zij noodig
hebben en haar bijstaan om het bloed
te zuiveren van de erin voorkomende
onzuiverheden, die uw kwalen ver
oorzaken.
Begin nog heden met het gebruik.
Verkrijgbaar bij alle drogisten enz,
is glazen verpakking f 1.75 p. flacon.
Zelfs als de vaargeul behoorlijk door
boeién gemarkeerd geweest was, zou het
in veilige haven brengen van een vaar
tuig, na een eindeloos manoeüvreeren tus
schen de even onder water liggende ko
raalriffen door, nog een knap staaltje van
zeemanskunst geweest zijn. Maar nu
moeten we het zelfs zonder die soort
hulpmiddelen doen. Gelukkig stonden er
onder de kaart eenige aanwijzingen. Na
een paar minuten redekavelen bleek het
echter, dat Hamzar er niets van begreep
en dus nam kapitein Timms het roer en
bood ik me aan als tolk, om zijn bevelen
voor de bemanning in het Ki-Swahili te
vertalen.
Op dit oogenblik bevonden we ons op
een afstand van ongeveer een kwart mijl
ten N. W. van de vaargeul. Timms gooide
het roer om en ging parallel met Long
Reef op de bewuste plaats af. Op eenigen
afstand ervoor, veranderde hij zijn koers,
volgens de aanwijzingen onder de
kaart en stuurde hij in rechte lijn met
een alleen staande palm op het strand en
den uitersten hoek van de fort-ruïne.
Daardoor stevenden we regelrecht op het
koraalriffen-gevaarte af, dat de geul in
tweeën, een oostelijken en een zuidelijken
doorgang, verdeelt.
Door den straffen noord-oosten wind
stond er in de geul links van ons hoog
stens een of twee voet water. Dus besloten
we het met de zuidelijke te probeeren.
Timms riep de voorzienigheid en een half
dozijn boscherm-engolen te hulp en jawel,
na een minuut of zeven, gedurende welke
ik mijn hart vasthield, waren we er,
gleden we veilig en wel door het kalme
water binnen de riffen.
Thunder Island! In recordtijd, en zon
der dat we één keer in ons plan de cam
pagne door dr. Flint en mij ontwor
pen verandering hadden behoeven te
brengen. Dat was wel een gelukwensch
en een dronk van den lekkerste aller
whisky's waard.
„Waarde vrienden!" toastte de dokter
met zün glas in z'n hand, „op het wel
slagen van onze expeditie en een spoedi-
gen terugkeer naar Engeland".
„Een spoedigen terugkeer naar Enge
land", herhaalde ik.
JEn vaten vol van dflt goedje", toastte
Timms op zijn eigen houtje.
Maar ondanks die fuifstemming be
grepen we, dat we zouden moeten aan
pakken, wilden we dien nacht buiten het
bereik van de kakkerlakken en ander ge
dierte van de „Sultan Selim" slapen. Ge
lukkig lag alles, wat we voor het kampee
ren noodig hadden: tenten, voorraden,
werktuigen, al aan dek en dus was het een
betrekkelijk kleine moeite om ze in de
boot te laten en ons zelf langs een touw
te laten zakken. Een minuut of tien roeien
en we schuurden over 't zand voor de
breede strook strand, die den voet aan de
steile noordelijke helling van Lighthouse
Hill omkranst.
Maar van dat oogenblik af was er met
onze Swahili-roeiers niet veel meer te be
ginnen. Ze deden niets dan met angstig-
rollende oogen om zich heen kijken; ze
waren zelfs niet te bewegen om de boot
wat hooger op het strand te trekken.
Blijkbaar kwamen de spoken tegen den
avond in actie, een gewoon verschijnsel,
dat echter voor ons, ons geringe aantal en
het feit, dat alle benoodigdheden tegen de
helling van Lighthouse. Hill opgedragen
moesten worden in aanmerking genomen,
een groote handicap was. Het strand was
te smal om te kampeeren, een van de
plateaus van den berg zou daarvoor waar
schijnlijk beter geschikt zijn. Lighthouse
Hill bestond namelijk van voet tot top uit
een opeenvolging van plateaus. En het
pad, waarlangs wij naar hoven moesten
klimmen liep als een reusachtige trap in
een huis met een groot aantal verdiepin
gen zigzag van plateau naar plateau. Ik
liet den dokter en Timms op het strand
bi} de voorraden je kon nooit weten in
welke gedaante de spoken zouden ver
schijnen en klom zelf langs het ge
noemde pad naar boven. Gelukkig was
het eerste plateau, of liever het niet-be-
boschte gedeelte ervan, groot genoeg om,
voorloopig althans, het kamp op te slaan.
En daarbij lag het open voor den zeewind
en je kon je er, vooral van één punt af,
het geheele eiland en de westelijke lagu
ne overzien.
Pdt vepwateft
