Wat er in het oude jaar gebeurde.
beroering, die in groote meetings en op
tochten ten gunste van de A.V.R.O., wie
een groot deel van den zendtijd ten be
hoeve van de katholieke, protestarutech-
christelijke en socialistische radio-o m-
roepvereenigingen was afgenomen, tot
uiting kwam en nog een staartje had in
de sluiting van den Phohi-zender naar
lndië, eigendom van eenige groot-indus-
U'iëelen, toen gevreesd werd, dat de regee-
ling ook uaarop beslag zou willen leggen.
Een korte, maar vrij felle beweging
maakte ook de benoeming van den ex-
gouverneur Frlytier tot inspecteur van
de arbeidsinspectie in Den Haag, met
verplaatsing naar Maastricht van den
Haagsehen inspecteur, gaande, waarhij de
Eerste Kamer zich zoo beslist tegen die
benoeming verzette, dat de minister haar
ongedaan moest maken.
Tegenover dezen strijd dee dde vrijwel
algemeene erkenning van de verdiensten
van den grooten socialistischen partijman
Mr. Troelstra hij1 diens overlijden goed.
De sociaal-democraten verloren in hem
den grooten leider eru stichter der partij
en het land een verdienstelijk staatsman,
die ook buiten zijn partij, waarvan hij de
laatste jaren wegens ziekte de leiding in
andere handen had moeten overgeven,
groote beteekenis had.
Nog duidelijker en beslister zeker kwam
de nationale eenheid tot uitdrukking in
het verzet tegen den Franschen naam
„Pays-Bas" op ons Nederlandsoh pavil
joen op de Antwerpsche tentoonstelling,
met het bezoek-van een Nederlandsch es
kader aan Antwerpen de uiting van ons
medeleven met de Belgische onafhanke-
lijikheidsviering. Vrij algemeen was men
van meening, dat juist in een Vlaamsche
stad ons land zuiver Nederlandsch voor
den dag had moeten komen, waar de Vla
mingen voor de erkenning van hunne en
onze taal zoo'n harden strijd te voeren
hebben.' -
Heel veel sympathie toont trouwens
onze regeering niet voor dezen Nederland-
Sv hen cultuurstrijd. De verhindering van
den Bormsavond in Den Haag^ waaraan
onze landsregeering wel niet geheel
vreemd zal geweest zijn, was daarvan een
nieuw bewijs.
Het is hot streven om
België
meer nog de Belgische regeering, niet te
ontstemmen^ dat hierbij' zich doet gelden.
Maar de Belgische regeering heeft_ al
lang moeten leeren en heeft het dit jaar
wel bizonder duidelijk ervaren, dat de
Vlaamsche strijd niet meer weg te denken
en de Vfaamsche eischen niet langer te
rtegeeren zijn. Een dier eischen, de ver-
nederlandschi rug der Gentsche universi
teit. is dit jaar eindelijk in vervulling
gegaan. Maar de Vlaamsche nationalisten,
wier succes bij de laatste Kamerverkiezin
gen aan; de inwilliging van dezen eisch niet
Yieemd is, blijven daarbij niet stil staan.
De weigering van den milicien De Leeuw
om Fransche bevelen op te volgen, de be
weging, die zijn daad onder de Vlaamsche
bevolking veroorzaakte en de verlegen
heid der regeering met het geval, be
wijzen, dat de VLaamsche beweging steeds
meer veld wint. En de mlnisteriëele crisis
van enkele dagen, die met het herstel van
het bestaande mindsterie-Jaspar eindigde
en het gevolg was van het verbod der re
geering aan de Gentsche professoren om
ook aan de Ecole des Hautes Etudes, die
de vernederlandschte universiteit concur
rentie tracht aan te doen, college te geven,
toont, dat ze nqg over heel wat Invloed
beschikken.
spoedig een nieuw, meer naar rechts ge
oriënteerd ministerie aan het bewind.
Maar dit ministerie, waarvan dr. Brüning
president was, raakte wegens financiëele
ontwerpen met deni Rijksdag in conflict.,
wat de ontbinding van den Rijksdag met
het reeds vermelde resultaat tot gevolg
had. In dezen nieuwen Rijksdag zijn het
tenslotte de socialisten geweest, wier aan
vankelijk verzet tegen de financiëele
noodverordening de ontbinding uitlokte,
die de regeering hebben moeten redden.
De verhouding tusschen Duitschland en
Polen
is nooit erg vriendelijk geweest, maar is
tegenwoordig tengevolge van Duitsoh-
land's eisch inzake de teruggave van den
Poolschen corridor en de mishandeling
van Duitschers in Opper-Silezië, al heel
weinig hartelijk. Die-mishandeling schijnt
een verschijnsel van de terreur, die Pil-
soedski nog altijd' uitoefent en die dit
jaar door de dragommades in de Oekraïne
en de arrestaties van oppositieleden, waar
aan hij zijn meerderheid in het parlement
dankt, haar hoogtepunt schijnt bereikt te
hebben.
Een soortgelijke dictatuur als Pilsoedski
streeft in
Finland
de Lappobeweging na, die, uit den strijd
tegen het communisme ontstaan, tot een
strijd tegen de vrijheid en voor de dicta
tuur geworden is.
In
Rusland
heeft dit jaar de proletarische dictatuur,
dat is feitelijk de dictatuur van Stalin,
haar kracht getoond door de uitwijzing
van vooraanstaande leiders uit verant
woordelijke posten en processen tegen en
terechtstellingen van contra-revolutionai
ren,, waaronder men ook hen blijkt te re
kenen, die aan het succes van het vijfjarig
plan voor den oeconomischen opbouw
twijfelen.
Daartegen heeft in
Spanje
de dictatuur het afgelegd door het aftre
den van Primo de Rivera, al spoedig door
zijn overlijden gevolgd. Maar de tegen
woordige regeering onder Bórenguer
oefent ook een feitelijke dictatuur uit,
wat het verzet tegen de monarchie en de
republikeinsohe beweging nog doet toe
nemen.
In
Italië
waar Mussolind de teugels stevig in han
den houdt, beleeft het dictatoriale stelsel
gouden dagen.
Italië's buitenlandsche politiek blijkt
steeds meer beheerscht door de tegenstel
ling tot Frankrijk. In verband daarmede
zoekt Italië nog steeds naar versterking
van zijn positie in
Midden-Europa en den Balkan
door het tot elkaar brengen van Honga
rije, Turkije, Bulgarije en Griekenland.
Teni opzichte van Roemenië, waar prins
Karei als Koning is teruggekeerd^ heeft
het blijkbaar zijn pogingen opgegeven,
maar voor Oostenrijk, waar de strijd tus
schen socialisten en burgerwachten met
medewerking van een deed der christelijk-
sociale partij, na een kort intermezzo met
Vaugoin als kanselier en Starhemberg,
leider deer burgerwachten, al® minister van
binnenlandsche zaken, tijdelijk geëindigd
is met het aan het bewind komen van een
ministerie van christelijk-socialen en bur
gerlijke coalitie, heeft het alle hoop nog
niet opgegeven.
In
Engeland
dat steeds meer zich uit de Europeesche
zaken terugtrekt, houdt de regeering der
arbeiderspartij het maar nauwelijks uit
tegen de oppositie va*n liberalen en con
servatieven, waarvan de laatste in'.eigen
gelederen een strijd hebben zien ontstaan
tengevolge van het verzet der krantenlords
Beaverbrock en Rothermere.
De veldwinnende nationalistische be
weging in lndië heeft tot een Indische
conferentie in Londen geleid, die nog
voortduurt en waar fetielijk al besloten
is, dat lndië den Dominion-status toekomt.
Behalve met lndië, had Engeland moeite
met Palestina, wat een beperking der
Joodsche immigratie tengevolge had, die
de regeering door het algemeen verzet der
Joden weer heeft moeten intrekken, en
•verder oeconomisehe moeilijkheden, voor
al op het gebied der steenkolennijverheid.
In
Amerika
wonnen in de Vereenigde Staten de demo
craten het bij de verkiezingen van de re
publikeinen, terwijl in de meeste staten
van Zuid-Amerika revoluties uitbraken en
slaagden."
VADER TIJD.
a-)
Evenals België ondervond ook
Frankrijk,
zij bet in veel mindere mate, de onver
zettelijkheid van een ras tegen het prijs
geven van eigen aard en cultuur en wel
in de autonomistische beweging in den
Duitschen Elzas. Maar hier oefende deze
beweging op de politiek en de stabiliteit
der regeering zoo goed als geen invloed.
Die invloed ging vooral uit van de ver
houding tot Duitsóhiand, en van den strijd
tusschen rechts, en links. In het begin
van dit jaar moest het ministerie-Tardieu
tengevolge van den strijd aftreden .en
werd vervangen1 door een minlsterie-
Chautemps, dat echter reeds bij zijn eerste
aanraking met de Kamer sneuvelde, waar
na Tardieu opnieuw als minister-presi
dent optrad. Nu aan het einde van het
jaar is dit ministerie-Tardieu opnieuw
omvergeworpen tengevolge van het ver
zet van den Senaat tegen de algemeene
politiek der regeering en opgevolgd door
een ministerie-Steeg. Het behoud van
Briand aan Buitenlandsohe zaken toont,
dat in Frankrijk's buitenlandsohe politiek,
ondanks de ministerswisseling, niet veel
verandering zal worden gebracht.
Toch zal zeker de nieuwe houding van
Duitschland
waarop hierboven reeds gewezen is, op
Frankrjjk's buitenlandsche politiek niet
geheel zonder invloed blijven.
Die houding is zeker niet het recht-
streeksche gevolg van het succes der na-
tionaal-socialisteni bij de jongste Rijks-
dagverkiezingen., dat zeker het meest ken
merkende feit uit het Duitsolie openbare
leven van 1030 was. Het duidt een merk
bare beweging van uiterst rechts aan,
waarvan, waar ook uiterst links de
oommuniBten zeer versterkt uit den
verkiezingsstrijd te voorschijn' kwam, de
midden- en meer gematigde reohtsche par
tijen, vooral de Staatspartij, die de demo
craten kwam vervangen, de Volkspartij
en de Duitsch-nationale partij, die in
allerlei kleinere partijtjes versplinterde,
do dupe werden. De beweging naar rechts
was trouwons heel dit jaar merkbaar.
Blijkbaar Is ook de aanvaarding van het
Young-plan daar niet geheel vreemd aan.
Nadat de Duitache Volkspartij' uit. de
regeeringsooalitie was getreden, kwam ai
Berijmde kroniek van de belangrijkst©
gebeurtenissen, zoowel hier ter plaatse
als elders, samengesteld door
JAN MENS.
III.
In memoriam. De oud-gepen
sioneerden. Van omvergereden lan
taarnpalen
Hier zijn wij aan het droevig einde
Dat bootsman Klaver viel ten deel
Een vlieger in Marine-vliegdienst.
Men roemde hem als vlieger veel.
Zóó was hij vroolijk nog in 't luchtruim,
Een val, een schokdaarna de dood
Zoo kwam het einde van een dapper
En heel betrouwbaar luchtpiloot
De oud-gepensioneerden wachten
Nog steeds, wat zal men voor hen doen.
Is de regeering hen vergeten?
Denkt men niet aan den tijd van toen.
Voor 't Vaderland moest men toen vechten.
Medailles kreeg men, 't is wel goed:
Maar dóórdoor wordt zoo'n arme stakker
Toch wis en zeker niet gevoed?
Lantarenpalen in Den Helder,
Rijdt men'bij bosjes voor den grond.
Ik wist niet, dat er hier nog altijd
Lantarcnomrljdsport bestond.
Men moet toch even hier bedenken,
Als men lantarenpalen trekt,
Dat Je met zoon lantarenpaaltje
Toch steeds aan 't kortste eindje trekt.
Eens op een heelen mooi en dag
Keek heel Den Helder met ontzag.
Naar wat zich in de lucht bewoog.
't Was de „Graf Zeppelin", hoog en droog.
De buurtgesprekken waren uit
De woordenstroom was plots gestuit.
Ze stonden daar met open mond.
En stilte was er in het rond.
Maar toen de „Zep" was weggegaan.
Toen was er heel geen houden aan.
De monden stonden niet meer stil.
Om één uur gaf er een een gil:
„Ik mag nu wel naar huis toe gaan,
Daar manlief voor de deur zal staan!"
IV.
Hoera! minder belasting. Daaren
tegen meer kunstgebitten. Leve de
nieuwe Zeevaartschool 1 Van de
Reiniging en de politie. Dc nieuwe
huisnummers. Vertrek van pastoor
Jans.
Wij zullen boffen voor een keer:
Lang niet zooveel belasting meer.
Gaat af zoowat veertig procent.
Zeg, loopt dc wereld op z'n end?
Wat is men toch ineencn goed!
Ik weet gerust niet wat het moet.
Wat moet ik toch beginnen nou,
Als lk dat alles overhou?
Ach, waarom heeft men dat gedaan?
De dames zullen snoepen gaan.
En weet je waar je dan mee zit?
Dan kost het weer een valsch gebit.
Men brengt ons heusch in grootcr nood.
't Is- van den wal weer in dc sloot.
De Zeevaartschool werd ingewijd.
U weet, met groote plechtigheid.
Aan allen kwam een woord van lof.
't Is voor Den Helder maar een bof.
Het stond toch duidelijk in de krant: I
De mooiste school in Nederland.
Geen vuiltje lag er op de straat.
Ach Ja, U weet wel hoe dat gaat:
Den Helder opende zijn deur
Voor menig Relnigingsdirccteur.
Men zei: o, Nlcuwediep is schoon!
Zij kregen zeebanket als loon.
Toen zijn zij weer naar huis gegaan.
Zij komen wellicht nog eens aan.
Als er een demonstratie is
Het hindert niet van wie gewis,
Zal 'k roemen overal waar ik kan
Elk Heldersche politieman.
Ze reeg'len alles even fijh.
Wij kunnen daar heel trotsch op zijn.
Mankeeren deed er nooit iets aan.
Ze hebben steeds hun best gedaan.
De nieuwe nummering op je huls,
Dat wordt beslist een heel groot kruis.
Wanneer je eerst had honderdtien.
Dan krijg je nu wel elf misschien.
Dat klinkt toch wel een beetje gek,
Want dat stond niet op je bestek.
Straks zult U zien, het wordt vertoond.
Dan weet je zelf niet, waar je woont.
Een heel goed mensch ging uit de stad.
Een man, waar 'n nobel hart in zat.
Want heel veel armen missen thans
Hun steun, want dat was Pastoor Jans.
Hij stuurde niemand van de deur.
Hij stelde niemand ooit teleur.
Men zal steeds blijven denken aan
Wat hij voor velen heeft gedaan.
Des zomers is het reuze fijn.
Dan kan je per goedkoope trein.
Naar Amsterdam of Rotterdam.
En als je soms een kaartje nam.
Waarvoor je even meer betaalt,
Dan heeft men nog geen strop gehaald.
Want als er regenwater viel,
Ging je naar Mokum voor nihil.
Nu kom ik weer aan de politie.
Ze kregen nummers op hun kraag.
Met ellef en met dertien zat men
Hier in Den Helder in z'n maag
Van elf moest men hier niet veel hebben.
Voor nummer dertien was men bang.
Een brand in de gevangenis.
Toen heeft men die eruit gelaten.
Dat was met recht „Helders belang".
V.
Ode aan mijn barbier. Groet en
heilwensch voor de lezers van overzee.
Dan breng ik nog een Ode hier.
Aan 't personeel van mijn barbier.
Al geef ik nooit één centje fooi.
Zij scheren altijd even mooi.
Men lacht mij altijd vriendelijk toe.
Men wordt mijn gierigheid niet moe.
Maar 'k zal mijn leven beet'ren gaan,
Ik geef een stuiver fooi voortaan.
Een heele stuiver, 't is niet malschl
Maar 'k heb per slot toch maar één hals.
En leest U soms in 't verre land,
Berichten uit de Jutterskrant,
Dan vindt U het toch zeker fijn.
Dat wij U niet vergeten zijn.
Wij groeten U uit deze stad.
Was 't eens misschien Uw bakermat?
Al kennen wij soms niet elkaar.
Wij wenschen U een goed Nieuwjaar.
BINNENLAND.
VI.
De verkochte vrouw. Van een
drieling, den regenachtigen Veraart
en nog zoo 't een en ander.
Een vrouw gekocht voor duizend pop.
Wat zegt u wel van deze mop?
Dc rechter kwam er aan te pas,
En zei, dat het geen varken was.
Al was de kooper varkensboer.
Dat liet den rechter koud, hij zwoer.
De man die kwam er zoo niet af.
Hij kreeg daarvoor drie maanden straf.
Maar ik zal verder moeten gaan.
'kTrof ccn berlcht uit Helmond aan,
Waar 'n Juffrouw (voor gezelligheid)
Plots met een drieling werd verblijd,
De vader was er vnn ontdaan.
Zen klnd'rcn had-lc In 't boekje al staan.
En bij.de wieg zong hij ,,'t Is waar".
Wat toch een stoute ooievaart
Toen kwam er in ons „natte" Holland
Een regenmaker, wat een strop.
Wat moet men in ons Nederlandje
Daarmee beginnen, houdt toch op.
Hij zal het beetje mooie weer hier
Ons niet ontnemen toch voortaan?
Dan kan Veraart, zoo zou ik zeggen,
Veel beter naar een „droog" land gaan.
Van diefstal en verduisteringen
Daar staan de kranten ook van vol.
Men leeft hier op het ondermaanschc
Toch niet alleen maar voor de lol.
De centen van de kleine spaarders
Werden door Lieberman gejat.
Omdat ie z' even voor wat anders.
Nu ja, wijl hij ze noodig had.
Van moord lees je ook alle dagen.
Men slaat elkaar de hersens in.
Men Is op 't oogenblik nog even
Moordlustig als in het begin,
Toen er nog Batavieren waren.
Waarvan men zei: „een zeer ruw volk".
Nu zijn ze nog geen haartje beter.
Lees goed de krant, dat is uw tolk.
VIL
Troelstra's dood. De onbewaakte
overwegen. Schatgravers in Zaan
dam.
Heel Nederland was vol ontroering,
Nadat men Troelstra's dood vernam.
Een einde, dat voor ingewijden
Toch zeker nog te plots'ling kwam.
Ik vraag mij af, was er in Holland
Een beter mensch, een edeler ziel?
Die zoo geacht werd, zelfs door vijand.
Streed, waar voor recht te strijden viel?
De onbewaakte overwegen
Brachten veel droefenis dit jaar.
Ik weet wel niet het aantal dooden.
Maar 't waren er heel wat bij elkaar.
Wanneer komt hier toch eens een eind aan?
De toestand is verschrikk'lijk slecht.
Men stelt je, zonder dat je schuld hebt.
Door middel van den trein terecht.
Toen las ik van een brandweermeester.
De man liep maanden werkeloos.
Er kwam geen brand, dat was verschrikk'lijk,
En hij werd toen geweldig boos.
Waarvoor had hij zijn mooie pakje?
En eind'lijk is de man gezwicht.
Hij heeft, na vijf maal van mislukking.
De zesde maal goed brand gesticht.
En trotsch bekeek de man het brandje.
Het was een brand in een café.
Waarachter waren ook aan 't branden.
Een twaalf stuks echt levend vee.
Nu kon hij eind'lijk eens gaan blusschen.
Het mooiste van het zaakje is:
Hij bluschte later in gedachten.
Zaandam, daar ging men aan het graven.
Daar liggen schatten in den grond.
Men groef daar van den vroegen morgen
Tot heel laat in den avondstond.
Maar het heeft allemaal niets gegeven.
Ze vonden niets, het was wel lam.
Hoewel men toch een helderziende
in schatgravers-betrekking nam.
Het Nieuwe Nederlandsche spoorboek
Bracht heel wat menschen van de wijs.
En men was zeker te beklagen.
Wanneer je plots'ling moest op reis.
Vóórdat men klaar was uit te zoeken
Hoe laat de trein nu wel zou gaan,
kwam Je te laat. omdat je treintje
Inmiddels al was weggegaan.
In 'n plaatsje sloeg de secretaris
'n Gemeenteraadslid van de vloer.
Maar deze liet zich heel niét kisten.
Hij was dan ook een flinke broer.
Hij gaf een mep, hij beet en trapte.
Ja heusch, het was een lieve lust.
En later hebben ze dat zaakje
Heel broederlijk maar weer gesust.
Nee dan bij ons hier in Den Helder.
Daar is het beter voor elkaar.
Daar vliegen ze, kan je begrijpen,
Elkander zoo niet in hel haar.
Alleen is soms een zcek'rc fractie
Zoo nu cn dan een beetje stout.
Maar voor een knokpartijtje is men
In onze stad te fijn gebouwd.
Het eerste deel werd opgenomen m
het nummer van gisteren, De finale komt
In hot blad van Zaterdag.
Adverteeren doet verkoopen
Wilt ge Uw omzet
vergrooten, adver
teer dan tn dc
HELDERSCHE COURANT
