«ING pepermunt
WISTU
f
f!
5 IbV N.— f
Heldersche Courant
GemoentelUko elervelllng te
Btfautfcn.
Badplaats JDc Koog? op Texel
•Bankwezen.
Handels-dag- en uumdschool
Den Helder.
Bad- on selzoenplaatson. in 1930,
OallAntsoog.
Da resultaten over 1980 van het bad-
Zeebad Huisduinen.
Postkantoor Den Helder 1930.
17808
26720 f 1.048.820.51
9907 f
25254 f
,"15 >3
«4794
14117 -f
10470 f
48469 f
940.872,81
999.285,84
6,961.291,90
17674 f 12.067.998,28
f 238.030,01
15074
9064
5866
39314
384
52636
601
«5
Bij-post-, telegraaf- bii toiofoan-
knntoor Nicuwcdiop.
3
•3
•s
2
S>8
I I
VO O
8!
*0-
1 3a
7758
3028
1427
5973
594
2911
"93
Nieuwe uitgaven.
PEB GAZELLE DOOR ON3 LAND.
Men verzoefct ons opname Tan hei vol
gende:
Het Jaarlijfkscihe propiaganda-boekje
van de N.V. Gazelle rijwielfabrleken te
Dieren^ dat zioh een nog steeds opzwel
lende vriendenschiaaip heeft verworven,
zal dit jaar ongetwijfeld met nog grooter
vreugde worden ontvang"t dag H
dusver.
Niet alleen houdt het ons ■iwö
en beeld eenige oogenblikken allerpret
tigst bezig, maar de lezer heeft dezen
keer, doordat aan het boekje een prijs
vraag ls verbonden, ook kans op een
gazelle-fiets, en wie zou die niet gaarne
in zijn. bezit willen hebben?
Het werkje behandelt een tocht door
Nederland; dokter, Jansen doorkruist
met vrouw en kroost op vijf Gazelles ons
mooie land en de typische dialecten,
waarmede zijl in de diverse provinciën
kennis maken, worden in geestige rijmen
verteld, terwijl door kostelijke teekenin-
gen men geniet van hert natuur- en ste
denschoon, dat de familie krijgt te aan
schouwen.
In de illustraties der elf provinciën
liggen één o| meer plaatsen verborgen,
die de lezer moet trachten te vinden, wü
hij kans hebben op één der 10 Gazelle-
fietsen, die worden uitgeloofd.
In tótaal zjjn 19 plaatsen in (ma land
in de plaatjes verwerkt
Van de wijze waarop, vindt men een
voorbeeld op de laatste bladzijde van bel
boekje, waar men tevens alle verdere
bijzonderheden aangaande deze leerzame
prijsvraag kan aantreffen.
Wij voegen hieraan toe, dat als ver
tegenwoordiger voor onze stad optreedt
de heer K N. Heyligenberg, Keizerstraat
Toeh Is de Ware Vreugd slechts uit de
Smart geborea
dat OHre advertentie-rubrieken
door »eer dan
13000 dames
gekras worden?
De
te het blad, waa*>
to Uw reclame
doel toeft -
Vraagt nog heden onze
advMÉMLtie-foBditie®,
Het aantal vaartuigen vermeerderde
du« In 1030 met 2544 stuks, terwijl de op-
SÜst met 92.527.50 steeg.
De aanvoer bedroeg In 1930 totaal
6.152.000 stukfl (577.100 meer dan In, het
vorige jaar), De meerdere aanvoer betrof
alleen kippeneieren, daar de aanvoer
van de eendeneieren zelfs 50.000 minder
bedroeg.
Naar verluidt kan men ©en nog sterke
re daling in de aanvoer van eendeneieren
verwachten, daar de eendenhouders in
Hollands Noorderkwartier veelal hun be
drijven liquideeren.
De grootste aanvoer per veiling be
droeg: 194.602 stuks, terwijl de kleinst
aanvoer nog 23067 was.
Als hoogste prijs kon worden Wo
gen voor kippeneieren f 10.80, voor e
deneieren 7.80 per 100 stuks.
Het totaal geveilde bedrag bedroeg
271.854.17 22.499.73 minder dan in
1929). De kippeneieren brachten ruim een
cent, eendeneieren ongeveer een cent per
stuk minder op, of resp. f 5.40 en 4.40
per 100 stuks, Helder.
De aanvoer in 1930 is weer belangrijk
gestegen. Vooral In de tweede helft van
het jaar was een sterke vooruitgang
waar te nemen. In totaal werden in 1930,
feveild 638.127 eieren tot een bedrag van
85.088.21 (tegen 508.389 eieren tot een
bedrag van 33.549.29 in 1929). De vei-
ling, welke tot dusver werd gehouden on
der auspiciën van de Economische Com
missie, is thans overgenomen door een
vereenigtng, welke bezig is rechtsper
soonlijkheid te verkrijgen. Dan zal een
veilinggebouw worden gesticht, wat ver
wacht wordt nog dit jaar klaar te komen.
Het bestuur heeft de overtuiging de vei
ling Den Helder tot bloei te kunnen bren
gen, Alleen voor plaatselijk gebruik kun
neu in Den Helder al 50.000 eieren per
week méér worden aangevoerd.
De plaatselijke handel heeft verklaard
en getoond gaarne aan de Heldersohe vei
ling te willen koopen, indien er voldoende
aanvoer is.
De Koog, het eenvoudige dorp gelegen
aan de Noordzeezijde van het eiland
Texel, trekt voortdurend meer de aan
dacht en breidt zich steeds uit. Teneinde
de ontwikkeling van die badplaats in goe
de banen te leiden wordt een bebouwings
plan ontworpen; Intusschen komen ver
schillende bouwaanvragen binnen.
Het bezoek aan het eiland neemt in
sterke mate toe, in 1930 vervoerden de
salonbooten van Texel's Eigen Stoom
bootondern. 105.413 passagiers, 20.803
fietsen en 2962 auto's (in 1929 bedroegen
deze aantallen resp. 94.817,17.621 qn pijn.
1500).
De vereeniglng „Mooi Texel", die de
belangen van het eilandi behartigt, geeft
zich veel moeite om de bloei van het
eiland te bevorderen, hetgeen in 1930 o.a.
bleek door de opening op 22 Juni van een
Natuurhistorisch- en Texelseh museum,
dat door de mooie collectie opgezette
vogels, eieren en schelpen en flinke
platen, benevens fotomateriaal en boek
werken op ornith. gebied, zeer de aan
dacht trok. Het aantal bezoekers bedroeg
meer dan 2000.
Plannen voor de stichting van een
jeugdherberg zijn in voorbereiding.
In December jJL werd onder groota be
langstelling van de verschillende ver-
eenigingen op ornith. gebied opgericht de
„Stichting Vogeltrekstation Texel".
Het geheele eiland, en de badplaats de
Koog niet in het minst, staan in het toe
ken van vooruitgang. De groote rijkdom
in flora en fauna, de zich nog steeds uit
breidende dennenbosschen, het ongerepte
van de voor elkeen toegankelijke duinen,
het breed© vlakke strand, de talrijke
vogelbroedplaatsen dragen er toe bij om
Texel als zomerverblijf voor velen aan
trekkelijk te maken.
Aangelegd werd een rijwielpad vanaf de
dennenbosschen door de duinen naar het
strand en een rijwielpad langs d© Koogar-
weg naar de badplaats de Koog.
In totaal werd aan het correspondent
schap der Nederlandsche Bank gewis
seld (bankpapier in specie en omge
keerd) te Schagen voor een bedrag van
8.428.862.50, Den Helder 4,707.855.
Handelsschool 5-jar. cursus. Aanmel
ding voorde le kl. 40 leerlingen; toege
laten 29. Bovendien werden toegelaten tot
de 2e kl. 8, de 8e 5, de 4e 2 leerlingen.
Totaal 89 leerlingen. Het einddiploma 5-
jar. cursus verwierven 9 van de 11 ean-
didaten. De school bevatte eind Decem
ber 115 leerlingen, dat ig 10 meer dan bij
den aanvang van den cursus op 15 Sept.
8 leerlingen komen uit buitengemeenten.
Eén leerling studeert verder aan de Rot-
terdaansdhe Handelshoogeschool.
Handelsavondschool met 8 maands-cur
sus. Hiervoor meldden zich 50 leerlingen
aan, waarvan 41 werden geplaatst. Aan
het eindexamen B-jar. cursus namen 20
leerlingen deel, waarvan 18 slaagden.
Voor het eindexamen 6-jarige cursus
slaagden voor de handelsvakkeii 4 leer
llugon, voor schrijven 0, voor Engelsoh
4, voor stenografie 4 on voor Nou. cor
respondentie 4 leerlingen. Het aantal
leerlingen bedroeg eind December lOjj.
Ambachtsschool Den Heldor.
HU den aanvang van den cursus waren
105 leerilngoM aanwezig, verdeeld als
volgt: 119 metaalbewerkers, 48 eleotri-
«lens, 29 tlmmoriioden on 4 meubel
makers.
Oe scheikundig analyseert,
het publiek proeft
de aparte kwaliteit van
seizoen kunnen niet onbevredigend ge
noemd worden. Oallantsoog werd bezocht
door 176 gasten, terwijl het aantal aan
vragen ongeveer 200 bedroeg, Gedurende
de maand Augustus waren alle pensions
beDe" aanwezigheid van een kern vali
vaste bezoekers wekt het vertrouwen, dat
Oallantsoog als badplaats een goede toe
komst heeft.
Door aansluiting aan de Oommissie van
Noordzeebadplaatsen wordt voor Oallants
oog in het buitenland reclame gemaakt,
welke reclame zeer zeker resultaten zal
afwerpen.
De V. V. V. doet al het mogelijke om
de bloei van de plaats te bevorderen.
De ontwikkeling van de badplaats Huis
duinen had een normaal verloop.
Het geheele seizoen door, ook in de
voor- en natijd, is het hotel-pension van
de N.V. Zeebad; Huisduinen goed bezet
geweest; aan sommige aanvragen kon
zelfs niet worden voldaan. In verband
met deze omstandigheid is besloten het
badhotel binnenkort aanmerkelijk uit te
breiden.
Ook de villa's werden alle bewoond;
thans zijn reeds meerdere aanvragen
voor het aanstaand seizoen ingekomen.
Niettegenstaande het over het algemeen
slechte seizoen, mag het bezoek aan Huis
duinen zeer bevredigend genoemd wor
den. Het beweegt zich nog steeds in op
gaande lijn.
Kampeerders uit binnen- en buitenland
bezoeken de badplaats.
MiddenstandSvereenlgtrtg Anna
Paulowna.
Van 1930 kan gezegd worden, dat dit
jaar voor de middenstand niet ongunstig
is geweest, althans voor het grootste ge
deelte van het jaar. Aan het eind© van het
jaar drukte de algemeene malaise echter
ook haar sporen op de middenstandsbe-
drijven, zoodat de toekomst met eenige
zorg wordt tegemoet gezien, temeer, om
dat in deze gemeente voor de midden
standszaken, zooveel afhangt van de toe
stand in het landbouw- en bloembollenbe-
drijf.
Het aantal inwoners onzer gemeente
nam toe met 378 en bedroeg op 1 Januari
1931 5449.
Overeenkomstig werd bereikt omtrent
verdere wegenverbeterüig. Als verheu
gend resultaat voor de zaken aan de
„Kleine Sluis" en „Spoorbuurt" kunnen
wij melden, dat het zoo lang verwachte
„looppad" toch aangelegd zal worden. De
gemeenteraad besloot tot het doen samen
stellen van een uitbreidingsplan voor de
geheele gemeente;' wel een teeken, dat
onze „overheid" ondanks de sombere
perspectieven niit versaagt
Het gemeentebestuur heeft zich, daar
bij o.a. krachtig gesteund door de Kamer
van Koophandel, met klem verzet tegen
de opheffing van het hoofdkantoor der
posterijen, telegrafie en telefonie alhier
en de vervanging daarvan door twee hulp
P.T.T.-kantoren. Dit verzet heeft echter
niet mogen baten en niettegenstaande de
protesten zal het hoofdkantoor te Anna
Paulowna ook vallen als slachtoffer van
de reorganisatie van de P.T.T.-dienst Het
is maar te hopen, dat het nieuwe hulp
kantoor daar geplaatst zal worden, waar
dat voor de neringdoenden het meeste
profijt zal geven.
In het verslag is voorts opgenomen een
overzicht betreffende de omzetten van
verschillende postkantoren.
Verzonden aangeteekende
stukken
Ontvangen aangeteekende
stukken
Gestorte postwissels
Uitbetaalde postwissels
Ter invordening aangebo
den quitaaties
Ingevorderde quitantlea
Ontvangen postpakketten
Vcnonden postpakketten
Inlagen spaarbank
Tcrugbctalingen spaarbank
Stortingen op postreken.
Uitbetaalde -chèques
Aantal y Bedrag
1368$
35650 f 1.490,542,21
Uitbetaalde ouderdoms
rente
Ontvangen telegrammen
Verzonden telegrammen
Opgenomen en verder ge
seinde telegrammen
Uitgaande interlocal# ge
sprekken
Uitgaande internationale
gesprekken
Ingekomen Interlocale ge
sprekken
Ingekomen Internationale
gesprekken
Gesprekken met Ned. Indië
In het ressort werd op
vestlgd een poststation to
89-4» «.84
638.900,02
1 December 1930 ee-
Wleringernscet.
*3 <u^
b
«1
T-, SjH
ft
5
ON
vr»vo
ro co
00 co
co OO
00 r-
M CO
£3,
3/8
OO
CO
<0
vo ci
wtvO
O
"9 "3
<u p
■0 5
sü s
O.»
O 3
rH
'2,1a
O
-M
u>
O
Verzonden aangeteekende
stukken
Gestorte postwissels.
Uitbetaalde postwissels
Inlagen spaarbank
T crugbetalingen spaarbank
Stortingen op postrekenin
gen "9
Uitbetaalde chèques
Verzonden telegrammen
Gevoerde telefoongesprek
ken
Aantal
1594
7434
Michail Sjolöchow, De Stille Don.
Uit het Russisch vertaald door S.
van Praag. Den Haag, Servire, de
Baanbreker. 1930. a deel en. fa®.
3.90, geb. 4-90.
Van dit werk, tal het prospectus als „hrt
epos der Don-kozakken" aangeduid, zijn m
nog geen jaar tijds ruim een millioen exem
plaren verkocht; in allo moderne talen is het
vertaald;. Aldus de uitgeefster ter toelichfag.
Een verklaring van den voor Hollanders iet
wat Onbegrijpelijker! titel lijkt ons wenschelijk.
Het komt ons voor, dat in 'dit opzicht dé heer
van Praag, hoe verdienstelijk overigens zijn
arbeid ook geweest is, een kardinale fout
heeft 'gemaakt (of Is het de uitgeefster, die
dezen titel koos?). In het Russisch heet het
boek „Tichi Don", en deze uitdrukking komt
voor ta de tallooze, langs de oevers der Don
gezongen Kozakkenlioderen. „O jij vadertje
stille Dort, waarom zijn uw wateren zoo troe
bel? Hoe kan ik nu vroolijk zijn?" Aldus zin
gen de Don-kozakken en aldus is tevens deze
titel verklaard. Maar voor den Hollandschen
lezer zegt die uitdlrukldng „Stille Don" niets
en die uitgeefster had o.l. beter, gedaan' het
boek van een pakkender titel te voorzien.
De toevoeging op het prospectus, dat we
hier te doen hebben met het epos der Don-
kozakken, is volkomen' juist en karakteriseert
het boek. Het is een groot en machtig episch
werk, dat in romanvorm het leven der Don-
kozakken in al zijn geledingen beschrijft en
plastisch uitbeeldt. Op ditzelfde, hierboven ge
citeerde prospectus vinden we ook eenige
citaten uit internationale besprekingen; zoo
schrijft dv N. Rott Cr., die vermoedelijk wel
de Duitsche of Fransche vertaling bespreekt:
„Wat de epicus noodig heeft om niet in over-
peinzingen te blijven steken: avonturen, =>teeds
„wisselende beelden, dramatische spanning,
„hier is het aanwezig". Een Duitsch recensent
laat zich als volgt uit: Hij (de roman)
„herinnert door de grootheid zijner conceptie,
„door de veelvormigheid zijner figuren en door
„de diepte zijner verbeelding aan Tolstoï's
„Oorlog en Vrede".
Wij zijn het na de lectuur van het omvang
rijk©, bijna soo pagina's compre3 gedrukten
tekst tellende boek, met de bovenstaande uit-,
spraken geheel eens. Wij zouden er zelfs nog
aan willen toevoegen, dat in menrg opzicht wij
ook verwantschap vinden met Gorki. De
schrijver', zelf een Don-kozak, heeft in dit werk
het leven beschreven zijner larsdgenooten, de
langis de oevers der Don wonende boeren, als
kozakkenrliters eenmaal gevreesd in het leger
van den Czaar. Het is een woest, nog half
barbaarsch volk, wreed en dierlijk vaak in zijn
hartstochten, maar ook goedhartig. Het werk
ademt den geest der steppe; de wijde horizon-
en, de brandende zon, de felle vorst, de strijd
met „vadertje Don", dien zij elk jaar weder
te strijden hebben, drukken hun stempel op de
bewoners. Groot en fel is hun haat, maai
groot en fel zijn ook hun hartstochten; abso
luut on-Europeesch is hun wezen en wij mo
gen ze dan ook niet beoord'eelen naar onze eigen
in het gareel eener oude cultuur gewrongen
geestesgesteldheid. Zij leven, veel meer dan
wij, zuiver instinctief en met scherp waarge
nomen realisme en groot plastisch vermogen
is dit leven, in zeer uiteenloopende veelzijdig
heid, weergegeven door dezen schrijver.
Als prachtig genrebeeld' voor de zeden en
gewoonten verwijzen we bijvoorbeeld naar
hoofdstuk XVIII van het eerste deel, waar
Gregorii's vader plechtig de hand van Natalja
Miroenowa gaat vragen voor zijn zoon, de
zelfde Natalja, die kort daarna aoo smadelijk
in den stock wordt gelaten. Met deze huwe
lijksfeesten eindigt het eerste gedeelte. Het
tweede deel brengt ons in een getieel ander
milieu, namelijk op het landgoed1 van generaal
Listinitski. ,Gregoriii is, na zijn gedwongen
huwelijk met Natalja, met Aksinja gevlucht en
het paar wordt' hier als koetsier en keuken
meid' aangenomen. Al spoedig dringen de
eerste oorlogsgeruchten hier door; Gregorii
moet nog vier jaren dienstplicht vervullen en
wordt begin 1914 daartoe opgeroepen. De oor
log, die spoedig daarna uitbreekt, overvalt hem
en zijn andere kameraden en het laatste ge
deelte van bet boek (het werk fa in den tekst
in drie, als boek fa twee deden! verdeeld), is
bijna1 geheel aan de mobilisatie en de eerste
gevechten gewijd.
Het is ondoenlijk ook maar iets Omtrent 'Jen
vedzijdllgen en zeer afwisselenden inhoud na
te vertellen. De uitgebroken oorlog geeft den
schr. wederom1 gelegenheid! tot aangrijpende
realistlok en zijnl beschrijvingen kunnen ook
hilor op één lijn worden gcstdd met die van
Erlcb Maria Remairque en Andrea's Latzkl. Er
is een bewonderenswaardige veelzijdigheid van
personen, die den schr. heeft genoodzaakt tot
het opnernen van een naamlijst voor in het
boek. En deze bevat alleen maar de hoofdper
sonen, tal van figuranten en bijkomende per
soonlijkheden vonden hier geen plaats.
Eu al deze personen, van hoog tot laag
•ta' ;nlaar het leven geteekend. Geen enkele is
iT™ zöu kFmen «®aen. dat hij
een1 onmogelijke romanfiguur Is. Merkwaardig
i def.?, veelzijdigheid, zoowel uiterlijk als
innerlijk en er zijn ongetwijfeld niet voel
ach rijvers, die dit dezen Rus zoo meesterlijk
nadoen. Een beetie rhetpridk wonden mq
daarentegen wel hier en daar; wat zegt men
bijvoorbeeld van dezen! kozak, die een dun
zakdoekje omhoogwerpt, en dit met zijn sabel,
in tweeën splijt, waarna hij dit proces nog
maals en nogmaals herhaalt, totdat het doekje
fa kleine stukken 1» gesneden. Het is wel wat
erg circusachtig om. geloof waar dia te zijni!
Grotesk-griezelig is die schildering van die: fa
barensnood verkeeremde Aksinja, die op een
boerenkar vervoerd wordt door haar minnaar
Gregorii. Deze, die doodsangsten uitstaat bij
die ijielijk gillende en schreeuwende vrouw,
weet aan dien angst op geen andere wijze een
uiting te geven dan door de hollende
paarden nog miaar meer te ranselen. En
hoewel Aksinjia hem smeekt wat zachter te
rijden, gaat het fa een steeds razender tempo
voorwaarts.... Hoe prachtig gezien, ook
psychologisch, een dergelijk tafereel! En van
zulke miet visioenaifae kracht en verbeelding
beschreven tooneelen wemelt het fa dit boek.
Er zou ongetwijfeld' noig zeer veel over
dezen roman te vertellen zijn, maar wij moe
ten ons beperken. Wij meeraen met het boven
staande trouwens voldoende te hébben aan
getoond, dat wij hier te doen hebben met een
werk van groote beteekenis, dat als zeden
schildering van het vóór-oorlogsche Russi
sche platteland1 ongeëvenaard, althans onover
troffen da. Hoewel er vele uitdrukkingen in
voorkomen en vele plastische schilderingen,
die het miet wienschedij'k maken, dat dit werk
in handen komt van onbevoegden, is het den
schrijver bij zijn realistische uitbeeldingen uit
sluitend om de fdten en geenszins om- een
minderwaardig effect te doen. Uit alles blijkt
dat; zijn: stijl is even sober en beheerscht als
die van Tolstol, De vertaling is, voor zoover
zich dat laat beoordeelen voor. iemand, die
ombekend is met de Russische taal, voortref
felijk, ai hadden wij hier en daar enkele ver
klaringen van Russische termen wenschelijk
geacht. De verbijsterende veelheid' der hande
lende personen werkt aanvankelijk wel eendgs-
zins verwarrend. Zooals wij zelden, heeft de
auteur een naamlijst van de in het boek op
tredende personen afzonderlijk toegevoegd aan
zijn .boek. Desondanks ontbreken diaar nog
vele „figuranten" aan en personen, die slechts
even oen rol in den roman vervullen. De Rus
sische eigennamen, met hun tallooze verklei
ningen en wisselende uitgangen(fa liefkozen-
den zin gebruikt bezigt men bijvoorbeeld weer
een heel ander verkleinwoord dan het gebrui
kelijke) maken een geregeld naslaan van deze
naamlijst noodig. Van de ook in Oost-Europa
gebruikelijke eigennamen heeft de heer van
Praag evenwel de Russische schrijfwijze ge
handhaafd: Pjotr voor Peter, Jewgenii voor
Eugene, Jelisaweta voor Elizabetb e.d.
Ondanks zijn omvang en de veelzijdigheid
der optredende persomen, blijft het boek tot
het einde toe boeien.
Be
Charles S. Heymans, De ware Mata
Hari, Courtisane en spionne. Neder
landsche editie bewerkt door den
schrijver. Voorrede van Louis Du-
muT. ie duizendtal. Uitg. voor Ne
derland en Koloniën: N.V. Leiter-
Nypels, Maastricht
In de eerste jaren der twintigste eeuw
maakte fa Parijs een „Oostersche" danseres,
die onder den naam van Mata Hari (Me-
leisch voor zon) optrad, buitengewoon veel
opgang. Deze Mata Hari, wier meisjesnaam
was Marganetha Zelle, was een Nederlandsche
van. klein-burgerlijke afkomst, gehuwd' met den
kapitein MacLood van het Indische leger. Zij
was van buitengewone schoonheid en toen dit
huwelijk na enkele jaren op een volkomen dé-
bdcle uitliep, ging mevr. Mac Leod van haar
man) weg en trad fa Parijs onder dezen naam op
als naakt (of nagenoeg naakt)-danseres. Zij
behaalde daar en in Berlijn, Weenen en elders,
korten tijd éclatante successen. Tijdens dien
wereldoorlog is zij onder beschuldiging van
spionnage ten gunste der Duitse bers, door den
Franschen krijgsraad gevonnist en gefusil
leerd. Hierdoor kwam haar naam, die al eerags-
zins naar dien achtergrond was gedrongen,
weer in het volle licht der openbaarheid. De
galante Franschen hielden zich bezig met de
vraag of de spdonnage van Mata Hari werke
lijk bewezen was, er waren bladen, die fa haar
een onschuldig slachtoffer zagen. Ook de
oorlogs-psychose speelde een rol: men was
de schandelijke executie van Miss Cavell, de
Engelsche verpleegster, door de Duitschers,
niet vergeten, en Frankrijk wilde vóór alles
zijn goede reputatie in dezen oorlog handhaven
(immers, de Duitsche landen, Oostenrijk in
eerste instantie en vervolgens Diatschland
zelf, hadden de eerste agressieve aanvallen ge
daan). Hieraan hebben we dan ook ongetwij
feld dit zeer gedocumenteerde geschrift te
danken, dat de Parijscb-Hollamdsche journa
list Heymans samenstelde over de persoon en'
óe zaak Mata Hari.
Het spijt ons evenwel, dat wij dezen arbeid
van den heer Heymans niet kunnen appreci-
eeren.
In de eerste plaats heeft het geen zta
omdat, schuldig of onschuldig, Mata Hari nu
toch dood is en haar persoontje niet de eer
verdiende van zoo nauwkeurige en gedetail
leerde levensbeschrijving. Amerika heeft voor
eenige jaren twee mannen tegelijk ter dood ge
bracht, die achteraf bleken onschuldig te zijn.
Wij bedoelen Sacco en Vanzetti. Laat de heer
Heymans zich daarmee bezighouden, dat is
nuttiger werk dau dit.
Ten tweede kunnen wij zijn werk niet ap-
precleeren, omdat het blijken geeft allesbehalve
objectief te zijn. De levensgeschiedenis van
Gretha Zelle tot aan haar Parijschen tijd
dat is dus haar huwelijksleven enz. was den
Franschen onbekend. Dat dé heer Heymans
hierover alles bijeengebracht hoeft, wat hij
daarover bemachtigen kon, is, beschouwd uit
het oogpunt dat hij het noodig vond die ge-
scheldend» te boek te stellen, verdienstelijk.
Hij kreeg daarbij de beschikking over diverse
brieven van de overledenen en van haar late-
ren mam Maar dat hij daaruit alleen citeert
wat Greth'a Zelle kan bezwaren en in een on
gunstig daglicht stellen, nemen we hem kwa
lijk. Als hij zegt dat haar brieven zoo onbe
tekenend en oppervlakkig] zijn, gaan wij
daarmee accoord. Maar alsl hij ten opzichte
van .die correspondentie van haar man ver
zwijgt, dat diie óók niet hartverheffend is Tover
zijn vrouw Bchrijvendl aan zijn zuster In* Am
sterdam noemt majoor Mac Leod haar het
„loeder", spreekt van) de „ploertenmiatuur van
dat beest", enz.) is dat een ergerlijk tekort
aan objectiviteit, Bovendien zijn al die Intieme
bijzonderheden uiterst onsmakelijk en on
kiese h. Als majoor Mate Leod! die brieveü aan
den heer Heymans tier publicatie heeft afge
staan, pielt dat ntet voor hem. (Dit doelt o.a.
op citaten uit Gretha's brieven, waaruit blijkt,
dat de twee jonge menischen vóór hun huwe
lijk al omgang met elkander hadden.) Verder
is de volgende kinderachtige opmerking even
eens' een bewijs, dat deze schr. vóóringemornen
en' dus niet objectief is: Gretha citeert lö eeni
harer brieven een Duitsch1 versje, enl zonder
blikken of blozen concludeert de schr» daaruit
haar voorliefde voor Duitschlandi!
Waarom in vredesnaam heeft die heer Hey
mans Mata Hari niet inl haar graf laten
rusten'?..,.
Niet alleen Jlf, maar die schr. ontziet zich'
zelfs niet haar nagedachtenis nog to besmeu
ren toet non lijkrede ah wii na 169/w
volkomen, dat de heer Charles S. Heymani
oneindig vee! beter en braver is dan deze Mata
Hari, omtrent wier eigenlijke zeeleven de
schT. ons niets mededeelt, ooit was, ™ar had
hij deze ongelukkige vrouw, diezlchn^tm ter
verdedigen kam, nu niet met mtkunae n laten?
In ieder geval 1» ze al® heldin K
luistert u maar:
Het is de dag van Mata Han s terechtstel
ling (i« Oei. 1917); mcn hee't Z
om haar aan te zeggen, dat haar
zoek is verworpen en zij zich heeft voor to
bereiden op dén dood. (Zuster Leondde w,s
de liefdezuster, die haar de laatste welcen
ambtshalve was toegevoegd. Wij citeeren nu
den heer Heymalns)
Zij troost zuster Leonide, die in smile-
„ken is uitgebarsten. Ik vertrek naar het
„groote station, vanwaar .niemand terugkeert.
„Kom, moedertje, niet schreien!"
Bij de executiepaai gekomen, ^weigert zij
„den blinddoek, dien' een ziekenverpleger haaf
„voorhoudt. Zij gaat tegen den paal aan staan,
„een gendarme bevestigt een touw om haar
„middel. Zij wuift dén advocaat en die bid
dendé zuster Leonide een laatsten afscheids
groet toe."
Zal de heer Charles S. Hieymaus in zijn laat
ste ©ogenblikken even' moedig den dood in de
oogen durven te zien, ondanks zijn veel bra
ver leven? Hij röelt ook zelf, dat hier iets niet
klopt en hij geeft dan ook van dezen moed,
die „niets buitengewoons" is een zeer ge
wrongen, lachwekkende verklaring* die hierop
neerkomt, dlat Mata %Hari ervan overtuigd
waa, „diat het onkruid, dat zij op haar weg
had gezaaid', hoogstens doornstruiken kan
voortbrengen, en dat zij de vergiftige vruchten
moest eten van den boom, 'dien zij had go-
plant. Als zij, fa de d'röeve verlatenheid' van
haar cel, de straf, die nabij was, fa' het aan
gezicht zag, moet zij tot de erkenning zijp
Kekomen, dat zij haar lot had verdiend. Van
daar haar kordaatheid, haar kalmte in haar
laatste ©ogenblikken."
Wie de logica van déze redeneering begrijpt,
zegge het. Het werk bevat overigens nog een
omstandig verhaal van het proces Cavell* dat
natuurlijk dienen moet ter bezwaring van d'fl
barbaarsche Boches en ter ontlasting van de
brave Franschen.
BE
RIJWIELEN.
De N.V. Rijwielindustrie F. en J. va» Wer
ven te Meppel gaf haar nieuwen rijwielcata
logus fa het licht betreffende de Germaan-rij
wielen, „het meest volmaakte Hofkimdsche rij
wiel", dit jaar voor het eerst in verchroomde
uitvoering verkrijgbaar. In alle mogelijke
soorten komen ze in de prijscourant voor en
aangezien Nederland het land-bij-uhstek id
van de fiets, <fie in vrijwel alle huisgezinnen
in een of meer exemplaren vertegenwoordigd
is, zal ook <fit welbekende fabrikaat wel weef
afnemers vinden. Agent voor dit rijwiel is de
heer H. Burgers, Emma straat 73.
Ontvangen:
De Dokter fa Huls. Populair tijdschrift voor
de volksgezondheid, uitgave la Riere en Voor
hoeve, Zwolle.
Auto-kampioen, weekblad voof Auto- at
Motortoerisme, ultg, A.N.W.B.
Tooneelgids onder leiding van Jan GrosfeWL
De Smarte wo rdit geschuwd, d e
Vreugde wordt verkoren.
