POPULAIRE RUBRIEK POPULAIR B>^O^Q^^L,v^D^HElJjERÖCIi]ri COURAKT De ongekroonde Koning van Indië Een politicus met dramatisch talent. Ghandi's woord is wet. Een verwaarloosde Prinses. Gandhi, de bekende Voor-Indi sche leider, welke lanqen tijd in de gevangenis doorbracht en kort geleden werd vrij gelaten, staat thans weer in het brandpunt van de Oostersche kwesties. Hoe deze profeet zijn acties gewoonlijk leidt, vertelt u het volgende artikel. De afgevaardigden, die aan de Lon- densche conferentie hebben deelgeno men, zijn weer in hun land terugge keerd. De vorsten en de vertegenwoor digers der verschillende kasten, gods diensten en beroepen hebben de En- gelsche mist en regen, achter zich ge laten en zijn teruggekeerd naar de droge vlakten van het Noorden, naar het tropische, in regen gedrenkte Zui den, naar de blikkerend witte steden en naar de bergstreken in de onmid dellijke nabijheid van de eeuwige sneeuw der Himalaya. Zij hebben met vurige welsprekendheid voor hun be langen gepleit en de mannen der Wes- tersche democratie hebben gezocht naar de beste oplossing voor de bevolking, die zoozeer verdeeld was. En toen de afgevaardigden op de terugreis waren, twijfelen zij niet aan wat hen te doen stond: zij zonden een dringend tele gram naar een man, die in Britsch- Indië in de gevangenis zat. Daarin ver zochten zij hem, zijn ooi-deel op te schorten, totdat zij terug zouden zijn. Zii hadden hun redenen voor het af zenden van het telegram. Het was ge richt aan den man, die meer dan iemand anders den vrede in Britsch-Indië kan bevorderen of verstoren, die de pu blieke opinie vormt, met wien de ge dachten van het geheele volk zich bezighouden. Het duurde trouwens niet lang of men hergaf hem zijn vrijheid, in de hoop dat hij zou medewerken tot het herstellen van de rust, waarvoor ook de Londensohe conferentie zich zooveel moeite had gegeven. Men stelde hem met eenige gevangenen 's nachts in vrijheid en bracht Gandhi zelf langs een geheimen weg naar het station, waar hij op den trein naar Bombay ge zet werd. Zoo werd hij niet gezien door de groote menigte, die op zijn vrijla ting wachtte. In Bombay verzamelde zich eveneens een opgezweepte menigte voor zijn. huis om hem te zien. Wat ziet deze toch in dien tongeren man, uitgemergeld door het veie vasten, met zijn kaal ge Er zijn menschen die hun leven lang wanboffen. Zij zijn waarschijnlijk onder een ongelukkig gesternte geboren; ze hebben zich vergist in de keuze van hun ouders, veelal hun uiterlijk, hun toe komstige echtgenoote, of echtgenoot, ja hun tijd. Dit noodlot treft niet alleen gewone stervelingen; ook vorstenkinde ren hebben er soms onder te lijden. Tot die categorie van onfortuinlijken heeft ongetwijfeld behoord de latere vorstin Marie Louise, van Etrurië. Zij werd geboren als dochter van de prinses van Asturië, toekomstige ko ningin van Spanje, in den tijd dat Na- poleon's ster aan het rijzen was. Mama keek niet veel naar haar dochtertje om, daar ze haar kostbaren tijd geheel en al noodig had voor haar minnaar, Manuel Godoy, die zoo voortreffelijk de guitaar bespeelde. In latere jaren ondervond de jonge Marie Louise al niet meer be welfd hoofd, zijn glinsterende oogen onder horstelige wenkbrauwen, zijn breeden glimlach, waarbij zijn tande- looze mond opvalt? Hoe komt het, dat zij hem als een profeet beschouwen, dezen Mahatma Mohandas Karachand Gandhi? Wat is het geheim van zijn macht? Voor den Britsch-Indiër en vooral den Hindoe is de geest van veel groo- tere waarde dan de stof. Vandaar hun eerbied voor de priesters, asceten en fakirs. Vandaar dat zij zich voor de komst der Engelschen onder den Jug- gernaut de Wagen, waarop de afgods beeldenvervoerd worden, wierpen, om dat zij de eeuwige rust meenden te verwerven, wanneer zij gedood werden door dit heilige symbool der goden. De weduwen lieten zich gelaten verbran den met de lijken hunner echtgenoo- ten om dezelfde rust deelachtig te wor den. Om dezelfde reden strekken hun heilige mannen zich uit op een bord met spijkers of hielden zij hun handen zoolang in dezelfde houding, totdat zij verschrompelden. De armste Hindoes, ook de paria's, stellen den geest boven de stof en dragen zelf het zwaarste lot in de hoop dat eèn streng volgen van de Hindoesche leefregels hen in een volgende incarnatie een gelukkiger leven ten deel zal doen vallen. Hun meening is ook de persoonlijke meening van Gandhi, die zegt: „Mijn dienen van het vaderland is een onder deel van de oefeningen, die ik moet ondergaan om mijn ziel te bevrijden van de gebondenheid aan het vleesch. Ik streef naar den hemel!" Daarom verwaarloost hij nooit zijn godsdien stige plichten, hoezeer zijn politieke werk hem ook in beslag moge nemen. Wanneer hij voor zijn huis zit onder een afdak van bladeren en de menigte opwekt tot lijdelijk verzet of de vragen van zijn volgelingen beantwoordt, ter wijl de menigte opstuwt om zijn bloote knie te kunnen aanraken, is hij ten allen tijde in staat, zich te concentree- rx en zonder iets te zien of te hooren, zich over te geven aan gebed en medi tatie. Soms spreekt hij dagenlang geen woord. Hij is een asceet en gebruikt hoofdzakelijk geitenmelk; bovendien vast hij veel. Wanneer de oudere leider van 'het congres (de volksvertegenwoor diging) het meer Westersch trachten te maken, komt Gandhi daar tegen op; het volk is arm en zijn regeerders moe ten dat ook zijn. Hij verwacht van zijn langstelling van den man, aan wien zij was uitgehuwelijkt: Louis van Bour bon, erfprins van Parma. Louis was zelf ook door zijn mama verwaarloosd, omderwille van de muziek en de liefde; Louis verwaarloosde bijgevolg ook zijn jonge vrouw, omderwille van de bota nie, die hij met waren hartstocht en ook groote kennis beoefende. Voor het overige was hij een onbeteekenend mensch en een epilepticus. Het jonge paar dat tot dusver altijd in Spanje gewoond had, moest zich nu naar Italië begeven om bezit te nemen van zijn nieuw gebied. Maar Napoleon j liet hen zoo niet vertrekken. Eerst moest het nieuwbakken koningspaar op bezoek in Parijs komen. Daar had hij een bedoeling mee: hij wilde eens zien i hoe de aanwezigheid van een lid der j Bourbon-familie op het Parijsehe pu bliek zou werken. Marie Louise en haar man, hadden niet veel lust; ze her innerden zich nog goed, hoe nog nau welijks tien jaar geleden, de hoofden van hun familieleden Louis en Marie Antoinette onder de guillotine gevallen waren. Maar natuurlijk moest aan het bevel van Napoleon gehoorzaamd wor den. En gelukkig bleek ook thans weer hoe weinig geheugen de bevolking der groote steden eigenlijk heeft. Dit Bour- bowsche paar word door de Parijzenaars volgelingen, dat zij afstand zullen doen van alle weelde, dat zfj eenvoudig en ascetisch zullen leven. Voor de groote massa beschaamt Gandhi, wat zij van geslacht op geslacht vereerd hebben: de verheffing van den geest ten koste van het lichaam. In zijn jeugd moet hij een geheel andere persoonlijkheid geweest zijn: hij was een gewoi. Indiër als zoovele anderen i onderscheidde zich van de meerderheid alleen doordat hij te Lon den gestudeerd had. Hij was buitenge woon jaloersch op zijn vrouw en zeer gehecht aan zijn talrijke kinderen. Doch ook toen al toonde hij voor zijn overtuiging uit te durven komen. Als lid van de derde kaste, die der Vaisya's, pleitte hij voor een betere behandeling d paria's en nam één ervan zelfs als dochter aan, waardoor hii zich vierkant tegen de hoogste kaste, de Brahmanen, verzette. Hfj wijkt geen duimbreed van een eenmaal ingenomen standpunt af. Zoo had hfj bij zijn propaganda voor zelf gesponnen en geweven stoffen natuur lijk niet anders op het oog dan het be- nadeelen der Engelsche textielindus trie. Toen echter een aantal rijke In dische katoenfabrikanten hem een groote gift zond voor zijn werk en te vens een verzoek om de boycot alleen uit te strekken tot machinaal vervaar digde goederen uit het buitenland, nam Gandhi wel glimlachend het geld in ontvangst, doch op het verzoek gaf hij een weigerend antwoord. Toch is hij niet bitter en haatdragend; hfj verspilt geen tijd aan persoonlijke veeten. Toen zijn eigen kaste hem uitbande na zijn langdurig verblijf in het buitenland, ageerde hfj niet om weer opgenomen te worden, doch wachtte hij rustig af tot hun oordeel zich zou wijzigen. Om zijn physieken en moreelen moed wordt hij als een held beschouwd door een volk, dat eeuwen lang onderdrukt is geweest door vreemde veroveraars en door zijn eigen vorsten en grootgrond bezitters, zoodat het wel geleerd heeft, rustig te sterven, doch in het dage- lijksch leven alle ellende lijdelijk ver draagt en te vreesachtig is om zich te verzetten. Gandhi voelt ook veel voor dramati sche effecten en kent met zekerheid de gevoelens van zijn eigen volk. Hij weet hun emoties te drijven in de door hem gewenschte richting. Het is geen zeld zaamheid, dat hij rustig blijft door- spinnen, terwijl een menigte van millioen menschen urenlang wacht op een antwoord, zich verdringt om hem te kunnen zien en zoo mogelijk aan te raken. Op een geschikt moment, wan neer er weinig rumoer opklinkt uit de menigte, begint hij met zijn lage, doch duidelijke stem te spreken. Hij houdt een toespraak, die wij als volgt zouden i kunnen samenvatten„Zult gij tevreden zijn, wanneer gij mij hebt hooren spre- i ken? Zult gij dan naar huis terugkee- i ren zonder verder iets te doen? Wilt gij niet de droefheid van mijn hart ver- j zachten door mij te helpen, liet onrecht te herstellen? Zult gij uw gezindheid niet toonen door daden? En terugkee- ren naar de oude gewoonte om zelf te spinnen? En uw buitenlandsche klee ding afwerpen?" Zijn smeekende, hypnotiseerende stem wint de licht ontvlambare gemoe deren op. Het volk trekt zich de dhoti's van buitenlandsche stoffen van het lichaam, slaat doeken om zich heen en kijkt dan toe hoe Gandhi den hoop kleeren in brand steekt met een begees terden glimlach op het gelaat als een hoogepriester, die een offerande in brand steekt. Een ander dramatisch effect, dat tot zijn Oostersche volk spreekt, is b.v. dat hij van zijn woonplaats Ashram naar de zee trekt en zout maakt om de zoutbe- lasting te ontduiken. Het is voor hem geen bezwaar, dat de menschen daar een geheelen dag werken in de bran dende zon om een beetje minderwaardig zout te maken, Voor ons Schijnt zoo iets onbeeekenend. Wij vinden ook de poging om het zelf gesponnen en ge weven goed weer in te voeren even nut teloos als een poging om het voort snellen van den tijd te verhinderen. Dat alles geldt echter niet in Voor-Indië, waar noch do massa van het volk, noch de meeste ontwikkelden het leven be schouwen met den harden werke- heidszin van den Westerling. Het is een volk, dat bij uitstek geneigd is tot hel- denvereering en op het oogenblik is Gandhi bij hen de meest geziene figuur. Zfj wachten slechts op zijn woorden en zij zullen hem gehoorzamen. Dat beteekent heel wat, want Gandhi is niet alleen een asceet, maar ook een handig politicus. Toen hij het lijdelijk verzet predikte, maakte hij op de eenige mogelijke manier gebruik van de zwak heid en willooze berusting van zijn volk. Alleen zóó kon hij van dit nadeel een voordeel maken in zijn actie tegen de regeerir,g. En de weigering om be lasting te betalen, het uitbannen van buitenlandsche stoffen en het maken van onbelast zout maken hem populair bij een volk, dat dikwijls in de bitterste armoede verkeert, Hij zag onfeilbaar zeker, waardoor de eenheid van het land onmogelijk werd gemaakt, name lijk in het Zuiden door de overdreven strengheid der Brahmanen, die de pa- ria's zoo vreeselijk onderdrukten, dat zij geneigd waren, zelf te gaan vechten voor een betere behandeling en in het Noorden door de haat tusschen Hindoes en Mohammedanen. Gandhi voorkwam zonder de minste animositeit en met groote nieuwsgierigheid ontvangen en zelfs gefêteerd. Napoleon vertoonde het echtpaar overal en toen heel Parijs het goed gezien had, zond hij hen door naar Toscane. Hun regeering zette al lesbehalve schitterend in. Het palazzo Pitti, dat het koninklijk echtpaar als woonstede was aangewezen, was nau welijks gemeubeld. De aanvallen van 'skonings ziekte namen steeds toe; met zijn gezondheid ging zijn karakter ten gronde en na een koningschap van twee jaar stierf hij. Marie Louise was nauwelijks zes maanden weduwe geweest, toen Napo leon haar aanbood om zijn broeder Lu- cien te huwen. Doch daar Lucien niet wilde, stelde hy haar, als remplacant zijn stiefzoon Eugène de Beauharnais voor. Ook Eugène bedankte voorde eer. Nu zag ze zich voorloopig gedoemd om weduwe te blijven. Ze besloot alleen over Toscane te re- geeren, een zware taak voor een vrouw in die dagen. Napoleon was er ook niets over gesticht en zeide tot de Toscaan- sche gezanten te Parijs: „Uw koningin is te jong en haar ministers zijn te oud". Hetgeen inhield dat hij voor nemens was om zich met de zaken van het koninkrijk Etrusië te gaan be moeien. Hjj stuurde Marie Louise een zijner gunstelingen, Hector d'Aubus- son, die haar onmiddellijk onder zijn voogdij stelde en een jaar later nam Napoleon haar koninkrijk af. De arme vrouw kon niet besluiten om haar voor malig rijk maar zoo spoedig te verlaten en daarop schreef Napoleon haar kort en krachtig, dat hij het niet betamelijk vond wanneer zij haar verblijf rekte, in een land, dat haar niet meer toebe hoorde. In ruil voor het afgenomen deel bood hij haar echter een stuk van Portugal aan. Ten slotte beloofde Bonaparte haar een rijke toelage, maar op het laatste oogenblik vond hij het toch maar het veiligst om haar in verzekerde bewa ring te stellen. Het klooster van den Heiligen Sixtus te Rome werd haar ge vangenis. Eerst toen Murat in 1814 de stad binnendrong, werd Marie Louise bevrijd. De lust tot regeeren was haar nog niet vergaan. Met veel moeite wist zij het prinsdom Lucca te verwerven, maar ze heeft er zich nooit bemind kun nen maken. Haar vele tegenspoeden hadden haar karakter geheel verzuurd. Zfj stier midden in het carnaval. Om de feestvreugde niet te verstoren, begroef men haar ijlings;. R

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1931 | | pagina 10