De tijd is voorbij,
GRATIS.
Goedkoop stoken
Heldersche Courant
IN NIEUW GEWAAD.
VAN DONDERDAG 19 MAART 1931.
TWEEDE EN LAATSTE BLAD.
Zij, die zich van
heden af, voor min
stens drie maanden op dit
blad abonneeren, ontvangen
de tot 1 APRIL verschijnende
nummers
STADSNIEUWS
irk« vader was beeldhouwer. Zijn dag, ,hoPen wy in staat te zijn een nadere volgd door een groot aantal nieuwsgieri-
Volksbond tegen drankmisbruik.
BABY-Anthraciet
thuisbezorgd 10 ct'
Fa.HBOOY&ZOON
Licht op
voor alle voertuigen:
Wintertijd.
Donderdag 19 Mrt18.37 uur.
Vrijdag 20 18.39
winterooncerten betreft, welke door de
Stafmu iek worden gegeven: het zesde of
laatste dezer concerten heeft a.s. Woens
dag plaats. Om het bizonder karakter van
j dit concert is het noodig hierover een
woordje te zeggen.
Het geheele eerste gedeelte van dit
concert dus de tijd vóór de pauze
wordt in beslag genomen door een
grootsch en omvangrijk werk, dat het
corps thans heeft ingestudeerd, n.1. de
Vijfde Symphonie van Tschaikowski. De
partituur van dit werk is een geschenk
van het Comité aan het corps en deze uit
voering is dus de eerste, die plaats heeft.
De uitvoering neemt ongeveer een uur in
beslag. Het bestaat uit vier gedeelten, die
elk evenwel weer uit verschillende onder-
Onze vroegere stadgenoot, de heer deelen bestaan.
G. M. Flotatt, thans wonende te Hijlaard i Na de pauze krijgen we een tweetal
(Fr.) slaagde voor een te Zwolle gehou- nummers, door den heer Leistikow ge-
den examen voor Assistent van den Sta- arrangeerd. Het eerste een ouverture naar
tionsdienst bij de Nederlandsche Spoor-motieven van het zangspel „Ulysses" van
Hier ter stede is opgericht een afdee
ling van de „Federatie van Arbeiders
Esperantisten op het gebied van de Ne-
detlandsche laai van welke afdeeling
het secretariaat is gevestigd bij W. Braa-
kensiek, Asterstraat 19, Den Helder.
LAATSTE WINTER CONCERT.
STAFMUZIEK.
Het valt niet te ontkennen, al heersoht
ook nog dagelijks een koude wind, die
ons nog noodzaakt onze winterkleeren te
blijven dragen: de lente is in aantocht. u
Het kan lang duren, het kan kort duren, kers ook hun portie van den intrek der
maar de periode van nieuw leven in de 1 haring naar Zuiderzee zouden deelachtig
natuur, van een ontwaken uit den winter- worden, omdat toen de vangsten tamelijk
slaap en van een herstel na den laten, ruim waren, later konden weer niet zulke
onverwachten en nog vrij strengen win- i bevredigende vangsten worden verkre-
ter, staat voor de deur. En zoo langzamer- gen. In het algemeen toch kan op geen
hand raken de wintersche geneugten we-1 groote vangsten worden geboogd. Ook de
derom ten einde. Wat onze periodieke komvisscherij, die nogal wat terugslag
NIEUWE ZAAK.
In het pand Van Galenstraat h. Hert
zogstraat heeft de heer Sanderse een rij-
wielzaak gevestigd. Het is voornamelijk
de bekende Blue Prince, het motorrijwiel,
waarvan de heer Sanderse hoofdagent is,
dat hij in den handel brengt. Daarboven
natuurlijk de gewone rijwielen en repa
ratie-inrichting, terwijl de zaak ook is
ingericht voor den verhuur van luxe
auto's.
VISSCHERIJ.
Scheen het Zondag dat de haringtrek-
tuur dat zelf ten slotte wel weer op, door
het evenwicht in het bestaan der beide
soorten te herstellen.
Zeker is, dat we niet dan met groote
belangstelling kunnen gadeslaan de uit
werking voor het Waddengebied van het
planten van oesters op de Texelsche per-
ceelen.
ADM. HELD. CRT.
wegen.
J. M. B. ORELIO. t
M. K. Petrie, het laatste een drietal lie
deren van Gottfr. Mann, den Nederland-
schen componist, reeds eerder uitgevoerd.
Deze beide nummers worden afgewisseld
met een wals. Deze wals, „Launenwalzer"
genaamd, is een compositie van den
Haagschen musicus Lenden en opgedra
gen aan den heer Leistikow.
In het nummer van Zaterdag of Dins-
Men schrijft ons:
Te Haarlem is Dinsdagavond j.1. over
leden de heer J. M. B. Orelio.
Jöhannes Marinus Bernardus Orelio
werd geboren te 's-Hertogenbosch 12 Jan.111 Iiei -
had gehad van de vorst, maakt niet die
groote vangsten welke men in andere
jaren wel kon hebben. De kuilvisschers,
althans de gelukkigen onder hen, komen
soms met flinke vangsten aan den afslag.
De prijzen blijven bevredigend. Ver
scheidene stoombeugers komen ook ge
regeld hier hun haring voor ons inslaan,
zooals dat ook in vroegere jaren steeds
plaats had. Ook z;j dragen er toe bij, dat
de prijs vrijwel stabiel en tamelijk flink
blijft.
De garnalen houden goed prijs, om
streeks 40 cent per kilo. De vangsten zijn
thans bevredigend; jammer, dat Dinsdag
het weer wat ongunstig was, zoodat de
meeste schuiten niet uitvoeren. Den vol
genden dag echter ging de geheele vloot
haast uit, zoodat de aanvoer weer be
langrijk kon heeten.
BINNENBRANDJE.
Gisterenmiddag om ongeveer zes uur
ontstond, in perceel Weststraat 115a, een
begin van brand door het vlamvatten van
het behang, waarschijnlijk door de hitte
van een gashaard.
De bewoonster wist door krachtdadig
optreden den brand in den aanvang te
blusschen, zoodat verder onheil voor
komen werd.
Het slangenwagentje van de politie, ge
eerste leerjaren, ook bij het destijds reeds „e„ arm£ te kunnen geven betreffende ge jongens en meisjes op
bestaande vak-onderwijs bracht bracht hij omvangrijke werk van den grooten geen dienst meer te doen
daar door, doch reeds op jeugdigen leef-1 "Ussjschen meester. Voor het overige richterzake terugkeeren.
ti,jd kwam hij in de leer bij de Mij. Feijen- j yerwyzen vvy, wat kaartverkoop enz. be-
oord te Rotterdam en volgde bovendien w e(^om naar de advertentie, in het
een cursus aan de Academie voor Beel- van Saterdag a,s*
de fiets, had
en kon onver-
RIKA HOPPER IN „VLAM".
Zondagavond in Casino.
dende Kunsten te Den Haag.
V ervolgens werd hij te werk gesteld bij
de Kon. Mij. „De Schelde" te Vlissingen,
waar hij opklom tot opzichter, belast met
toezicht op de werkzaamheden, die „De-
Schelde" bij verschillende fabrieken hier i Zondagavond zal alhier een opvoering
te lande had uit te voeren, om later weer worden gegeven van het mooie tooneel-
als opzichter door „De Schelde" te wor- U T "Vlam van den Duitschen schrij
den geplaatst bij den bouw van de eerste ver Hans Muller. Jaren geleden is wijlen
pantserschepen der Kon. Ned. Marine,1 vieta Lobo Braakensiek met ditzelfde
met name de „Kortenaer". I «tuk hier geweest; thans is het Rika Hop-
Op 1 Januari 18».„in* M in gelijk,
functie over by de Marine en werd ge-
OESTERTEELT.
plaatst bii de Marinewerf te Amsterdam,
om in 1905 te worden overgeplaatst naar
de Marinewerf te Willemsoord (Den Hel
der) als baas van de Stoomwerkplaats.
In 1917 werd Orelio van deze functie
ontheven en benoemd tot opzichter, be
last met het toezicht bij den aanbouw van
onderzeebooten en stoomloodsbooten,
waarvoor hij gedetacheerd werd bij de
Maatschappij „Feijenoord" en by de N.V.
P. Smit Jr., beide te Rotterdam, en de
„TJselwerf" te Kampen, teneinde in 1928
den Rijksdienst met pensioen te verlaten.
Met „baas Orelio" is een ijverig, plichts
getrouw en degelijk mensch heengegaan,
die velen onzer lezers zich nog wei zullen
herinneren.
De ter-aarde-bestelling heeft Vrijdag
middag a.s. om 2 uur op de begraafplaats
Nieuw Eik en Duinen tt 's-Graventhage
plaats.
rollen worden vertolkt o.a. door Corri
SchillerItaliaander, Minny Erfman,
Jacques Reule, enz. terwijl de regie ver
zorgd is door Willem van der Veer. Dit
stuk moet niet worden verward met
„Vlammende Jeugd", en „De Heilige
Vlam", dat geheel andere stukken zijn.
„Vlam" van Hans Miiller is een eerlijk,
sterk geschreven ontroerend werk, dat
vooral door felle tegenstellingen en de
botsing tusschen twee elkander inner-
Zooals wij vroeger al eens schreven, is
de oestervisscherij, die eertijds in de
Waddenzee van belangrijke beteekenis
was, nagenoeg geheel te niet gegaan en
telt de totale vangst in den oesterhandel
zoo goed als niet meer mee.
Maar zooals aan vele dingen niet ge
wanhoopt behoeft te worden, zoo schij
nen er ten opzichte van de oestervisscherij
teekenen te zijn, die er op wijzen, dat de
tijd waarschijnlijijk niet zoo heel ver meer
zal zijn, dat er in dit zeegebied met recht
weer mag worden gesproken van een
oesterteelt.
Herinneren we ons goed, dan was er
verleden jaar te Wieringen een aanvoer
in totaal geweest van ruim 7000 stuks.
Dat beduidt op zichzelf niet heel veel.
Maar als we ergens anders lazen, dat de
op de perceelen bij Texel gezaaide oesters
groot succes hebben opgeleverd, dan ver-
na
lyk-vijandige en niet-begrijpende werel- sterkt dat de verwachting, dat zich
den ten zeerste aangrijpt. Het toont het eenigen tijd, enkele jaren misschien, weer
verzet van de vrouw, die door afkomst oesterbanken zullen gaan vormen, die zoo-
BEGRAFENIS VAN DEN HEER
K. DE VRIES.
en aanleg zoo diep mogelijk zonk en op
de straat terecht kwam, tegen een om
geving van hard werkende en plichtsge
trouwe menschen, die haar redden wil
len, maai' daartoe onmachtig blijken. De
moreele krachten in haar, haar beter ik,
vechten wanhopig om de overhand, maar
veel oesters zullen gaan opleveren, dat
het kwantum in dien handel weer zal gaan
meetellen.
Want de door twee Zeeuwsche oester
kweekers genomen proef om op de percee
len bij Texel te zaaien heeft hun verwach-
reeds reddeloos in het moeras van haar
verwording gezakt is. Dat, wat haar had
moeten verheffen, haat zij, omdat het on
bereikbaar voor haar blijft en toch kan
zy niet terug naar het' leven, dat zij zoo
lang geleden heeft. Zy voelt, dat er achter
In aanvulling op hetgeen wij schreven alle woorden en daden van mildheid van
liefheeft en diens
over het overlijden van den heer K. de den man, die haar
Vries, tot voor een achttal jaren hoofd
kommies ter gemeente-secretarie te dezer
stede, deelt men ons omtrent de ter-aar-
de-bestelling het volgende mede:
Dinsdagmorgen 7 uur (abusief stond in
het vorig bericht hiervoor Maandag aan
gegeven) werd het stoffelijk overschot
van den heer De Vries per auto overge
bracht naar Berlikum (Friesland). Van
daar had later de begrafenis plaats op
het kerkhof van St. Anna Parochie, waar
het in het familiegraf aan den schoot der
aarde werd toevertrouwd. Zooals het
leven van den heer De Vries eenvoudig
was, had ook deze plechtigheid in allen
eenvoud plaats. Een paar bloemstukken
slechts dekten de baar.
Namens het gemeentebestuur van Den
Helder werd aan de groeve het woord ge
voerd door den heer D. Bakker, com
mies-chef ter secretarie alhier, die met
den heer De Vries van diens benoeming
te Den Helder af tot aan het oogenblik
zijner pensionneering had samengewerkt.
Spreker schetste het leven en werken van
den heer De Vries, alsmede zijn groote
mate van kennis op het gebied der ge
meente-administratie.
Een broeder van den overledene dankte
voor dé betoonde belangstelling.
ONDERSCHEIDINGEN.
Bij Koninklijk Besluit is de medaille in
brons voor menschlievend hulpbetoon
toegekend aan den luitenant ter zee le
klas J. A. de Gelder, den luitenant ter zee
2e klas \V. H. van Zadelhof! en den kor
poraal-kok P. J. de Witte.
Toen het eskader zich in September
van het vorig jaar op weg naar het Zui
den bevond om manoeuvres te houden, is
de korporaal-seiner J. Broers, van de
„G. 2", ter hoogte van IJmuiden, door het
ruwe weer over boord geslagen.
Heldhaftige pogingen, in het bijzonder
door de drie gedecoreerden, werden in het
werk gesteld om hem te redden, welke
pogingen echter alle faalden.
OPENING „BOLTHA".
Uitstel tot 10 April.
De datum van de opening der B.O.L.-
T.H.A., welke zooals wij reeds mededeel
den, aanvankelijk was bepaald op Dins
dag 31 Maart, is thans gewijzigd en vast
gesteld op 10 April.
moeder, een zekere verachting schuilt.
Ondanks de schijnbare gewaagdheid van
het onderwerp, bezit het stuk een hooge,
moreele waarde en zijn de hoofdperso
nen met warm-m'enschelyk medelijden en
fyn-psychologisch begrip gegeven.
De entréepryzen voor deze voorstelling
zijn uiterst laag gesteld, zoodat deze geen
reden kunnen geven de voorstelling niet
te bezoeken. In ons nummer van Zater
dag zullen wij uit het groot aantal gun
stige kritieken, dat ons werd overgelegd,
er eenige vermelden.
GEMEENTERAAD.
2e wijzlglngsbegrootlng, 1930.
Verschenen is de tweede wiizigingsbe-
grooting, dienst 1930.
Verkoop en uitgifte in erf
pacht van gronden.
B. en W. stellen voor ondershands te
verkoopen de navolgende terreinen:
Aan D. Plooy, alhier, een stuk grond
aan de Van Speijkstraat, groot 127 M2„
waarop reeds een woning is gebouwd.
Koopprijs 4.— en 6 per M2.
Aan G. van Stipriaan, alhier, een stuk
grond aan de De la Reystraat, groot 1161/®
M2„ voor den bouw van een winkelhuis
met slachtplaats. Koopprijs 6.per M2.
Aan J. Willemse, alhier, een stuk
grond aan de Van Speijkstraat, groot 112
M2., waarop reeds een woning is ge
bouwd. Koopprijs 6.—- per M2.
Aan M. Ran, alhier, een stuk grond aan
de Langestraat, groot 120 M2., voor den
bouw van een woning. Koopprijs 6
en 10 per M2.
In erfpacht uit te geven aan:
K. Duinker, alhier, terrein ten behoeve
van den bouw van vier woningen aan de
De la Reystraat, groot 500 M2„ tegen een
45 cent per M2.
kunnen niet meer overwinnen, daar zij tingen verre overtroffen, wat betreft de
kwaliteit, die beter was in blankheid en
vetheid dan de beste Zeeuwsche oesters.
De Zeeuwsche kweekers toch zoeken
steeds anderen zeebodem voor hun oester
cultuur, niet zoozeer omdat ze geen ruimte
van grond hebben, maar omdat niet alle
bodem geschikt is voor oesterkweeking.
Hier en daar schijnt de bodem uitgeput te
zijn voor een hooge kwaliteit garandee-
rende teelt.
Het schijnt er mee te zijn als met den
landbouw, waar men ook niet steeds de
zelfde gewassen kan teelen op denzelfden
grond, zonder daardoor den groei en dus
den oogst ongunstiger te beïnvloeden.
De perceelen bij Texel schijnen een
slibsoort te bevatten, die juist uitstekend is
voor het kweeken van oesters van hooge
kwaliteit.
En aan die gunstige voorwaarden van
kweeking is het toe te schrijven, dat meer
Zeeuwsche kweekers oesters zullen gaan
pooten op de Texelsche perceelen.
Het gevolg er van voor de Wadden
zee zal zijn, dat het broed van de daar ge
kweekte oesters zich voor een deel zal
verspreiden in dat zeegebied en zal vallen
op verschillende plekken in zee, die goede
kansen bieden voor groei.
Langzamerhand zullen de oesterbanken
dan meer daarmee worden bevolkt en, met
regelend optreden der visscherij-inspectie,
is het dan niet ondenkbaar, dat de oester
visscherij in dit gebied weer tot bloei
wordt gebracht.
Regelend optreden zal blijken meer en
meer noodig te zijn in het belang van de
vischindustrie zelf.
Wanneer toch, na onderzoek, blijkt, dat
hier of daar jong oesterbroed is gevallen,
zou het aanbeveling verdienen, dat zoo n
gebied tijdelijk voor de bevissching wordt
uitgesloten.
Er komt dan een normale ontwikkeling,
met het gevolg, dat, bij geslachtsrijpheid,
ook deze oesters weer broed zullen los-1
laten, dat dus ook dan weer kan bijdragen
tot grooter uitbreiding der oesterbevolking.
Natuurlijk bestaat er ook groote kans,
dat de slipper limped, de parasiet der
Verschenen is het Jaarverslag 1930 van
bovengenoemden Bond. Het onderstaan-
de, betrekking hebbende op de toestan-
den op de werken der Zuiderzee-werk-
zaamheden, nemen wij in zyn geheel uit
bedoeld verslag over.
Hoewel het verslagjaar zich niet ken
merkte door groote gebeurtenissen, kan
nochtans worden verklaard, dat de Volks
bond in 1930 wederom met succes werk
zaam was in het algemeen belang en dat
de belangstelling in zijn reeds 55 jaren
voortdurenden maatschappelyken arbeid
toenemende is.
Inzonderheid betreft deze belangstel
ling de aan den Volksbond opgedragen
verzorging van de duizenden arbeiders
bij de Zuiderzeewerken, die onder moei
lijke omstandigheden hun vermoeienden
arbeid moeten verrichten.
Niet minder dan 3 nieuwe ontspan
ningslokalen werden in 1930 geopend,
terwijl die aan den Lotweg, wegens be
ëindiging van het werk aldaar, werd
overgebracht naar den afsluitdijk, n.1.
naar het stuk van dien dijk, genaamd het
Gaatje, midden in zee, destijds nog door
een geul gescheiden van Den Oever. In
totaal zijn ei thans 10 van dergelijke lo
kalen, n.1. te Wieringen, Den Oever, Me
demblik, Kolhorn (aan de Noord-Hol-
landsche kust), het Gaatje en Breezand
te Kornwerderzand (aan de Friesche
kust) op het oud-marineschip „Bellona"
en twee in den drooggelegden Wieringer-
meerpolder.
Al deze cantines mochten zich in een
druk bezoek verheugen, vooral die te
Breezand, ongeveer in het midden van
den afsluitdijk, tusschen Wieringen en
de Friesche kust (waarheen het oorspron
kelijk aan de Oude Zeug, aan den dijk
van het Wieringermeer opgerichte ont-
spanningslokaai in het laatst van 1929
werd overgebracht) en op de „Bellona".
Breezand was in het verslagjaar het
groote centrum van arbeid, waar steeds
een groote bedrijvigheid heerschte. De
beide cantines in den Wieringermeerpol-
der, die in de laatste maanden van 1930
geopend werden, voldoen meer nog dan
de overige, in een dringende behoefte
van de in die drooggelegde streek te
werk gestelde arbeiders, die daar alles
moeten derven.
Hoewel in het algemeen gestreefd moet
worden naar eene loonende exploitatie
welke hier voorloopig niet te ver
wachten is moet nochtans dit streven
ondergeschikt blijven aan het hoogere
doel: den eenzamen werkers in hunne
verlatenheid eenige verstrooiing te ver
schaffen.
De aanvoer van materialen voor den
bouw van die ontspanningslokalen in dit
nog weinig toegankelijk oord, ging met
niet geringe moeilijkheden gepaard. Hier
bij en ook overigens bij de pogingen om
uitbreiding te geven aan de gelegenheid
voor de arbeiders om zich te ontspannen,
werd de meeste medewerking ondervon
den van de Directie der Zuiderzeewerken,
de uitvoerende ingenieurs en de Maat
schappij tot Uitvoering der Zuiderzee
werken.
Flinke paden, die naar deze twee can
tines leiden, zijn aangelegd. Als bijzon
derheid kan worden gemeld, dat in de
laatst opgerichte cantine in den Wierin-
germeerpolder het eerste postkantoor is
gevestigd. De cantinehouder en zijn
vrouw zyn voorloopig met het beheer
daarvan belast.
Ter gelegenheid van de medio 1930 te
Amsterdam gehouden Algemeene Verga
dering werd door de goede zorgen van de
afdeeling Amsterdam aan de deelnemers
gelegenheid geboden tot het bezichtigen
van een deel der Zuiderzeewerken. Op 16
Juli, des ochtends 8 uur, vertrokken de
gezelschapsauto's naar Medemblik, waar
liet ontspanningslokaal werd bezichtigd
en ververschingen aangeboden werden,
tei'wy'1 het gezelschap daarna, gedeelte
lijk per boot (de IJselmeer), gedeeltelijk
per auto, naar Den Oever (in het Ooste
lijk deel van Wieringen vertrok, waar in
het ontspanningslokaal een koffiemaal
tijd werd aangeboden. Op den terugweg
in den namiddag werd wederom het
ontspanningslokaal te Medemblik be
zocht, waar thee werd gedronken. Alle
deelnemers waren getroffen door de keu
rige inrichting der bezochte cantines en
de goede verzorging van de arbeiders.
Ds. R. de Boer, van Deventer, vertolkte
deze gevoelens en bracht daarvoor hulde
aan den door den Volksbond aangestel-
den Inspecteur, waarmede door de tal
rijke bezoekers hartelijk werd ingestemd.
Den avond te voren was, na den ge-
meenschappelyken maaitijd in het Ge
bouw der A. M. J. V. (Amsterdamsche
Maatschappij voor Jonge Mannen), door
den Ingenieur bij de Zuiderzeewerken,
den heer F. J. Geers, een met lichtbeel
den verduidelijkte, aandachtig gevolgde
en luid toegejuichte, causerie gehouden
over de Zuiderzeewerken, waarbij inzon
derheid de aandacht gevestigd werd op
dat deel dier werken, dat den volgenden
dag door de deelnemers zou worden be
zichtigd.
De Zuiderzeewerken worden voortdu
rend druk bezocht, zoowel door Neder
landers als door vreemdelingen en bui-
tenlandsche gezelschappen en steeds
wordt alsdan korter of langer vertoefd in
een of meer ontspanningslokalen, waar
de lunch pleegt gebruikt te worden. In
alle lokalen bevinden zich modern inge
richte gram af oons, waaraan een radio-in
stallatie is verbonden, voor de aanschaf
fing waarvan een milde gift van een ge
trouw Volksbondlid de gelegenheid bood.
Ook worden aldaar druk bezochte bios
coop-voorstellingen gegeven. De Minister
van Waterstaat heeft, evenals zijn ambts
voorganger, in de Staten-Generaal op lof
felijke wijze gesproken over de wijze van
exploitatie van de ontspanningslokalen
door den Volksbond.
De Nederlandsche Spoorwegen organi-
seeren jaarlijks met de mooie geriefelij
ke booten van de lijn EnkhuizenStavo
ren tochten naar de Zuiderzeewerken.
f 1.60 Per H'L' -
PARELCOKES
Tel. 235 en «7».
BESTELKANTOREN 20
Wed. v. VLIET-WICKEL, Hoogtra
J. SLOT, Van Qalenstraat 9. ie'B
B. KRIJNS, Gasstraat 23.
Overigens kunnen zy, die
te bezoeken, vooraf de
wenschte inlichtingen kul» H iin„eu_
V(ereeniging) V(oor) Vreemdelingen
verkeer) te Harlingen. vniirahond
Ook de Inspecteur van den VolWHma
(adres Renbaanlaan 1, Bergen
gaarne bereid ter zake alle mog .1
lichtingen te verschaffen. „.rnipidin«
Het behoeft wel nauwelyks vermelding,
dat op hoogen prijs wordt ^steld r_f_
vangst van boeken, platen.en j.
ten ten behoeve van de duizenden
ders bij de Zuiderzeewerken.
mochten verschillende groote en k
giften en veel lectuur voor dit doe
vangen worden. De verkregen ge
zyn grootendeels besteed tot het a -
schaffen van spelen en dergelijke, in
belang van de arbeiders. Het spiee
vanzelf, dat uitbreiding van de Re'^"eU"
heid tot ontspanning, waaraan nog steeds
behoefte bestaat voor de onder zeer on
gunstige omstandigheden verkeerende
talrijke arbeiders, dezen harden werkers
niet alleen eene aangename verpoozing
verschaft, maar tevens krachtig mede
werkt tot beperking van drankgebruik.
Onder harteliiken dank aan allen, die
het moeilijke en moeizame werk door
den Volksbond verricht in het belang van
de arbeiders tot dusver steunden, wordt
een ernstig beroep gedaan op alle Neder
landers, die zich tot dusver in deze alzij
dig hielden, om aan dit nuttige werk
moreelen en geldeliiken steun te verlee-
nen, o.a. door het beschikbaar stellen van
lectuur, waarbij wordt aangeteekend dat
lichte reislectuur, detectieven-verha en
en mooie plaatwerken het meest in den
smaak vallen van de vele bezoekers der
ontspanningslokalen.
dat men het geld, uitgegeven
aan advertenties, beschouwde
als weggegooid geld. - Eisch
wel, dat Uw reclame doel
treft. Adverteer daarom in de
omdat dit het meest gelezen
blad is in Den Helder en
Omstreken.
^H^RiemerV te Rottmiam, voor zes j schelpdieren, ook tot hier zich zal ver
woonhuizen aan de Joubertstraat, groot spreiden maar dat zal deze parasiet ook
834 M2 canon 25 en 45 cent, doen zonder de uitbreiding van de oester-
J Rièmers, alhier, voor zes woonhui- bevolking, want de „slipper nestelt zich
zen' aan de Joubertstraat, groot 420 en eveneens op mosselen en alikruiken.
444 M2. Canons 25 en 45 cent.
J. Paans, alhier, aan de Langestraat,
groot 116 M2. voor den bouw van een
woonhuis. Canon 45 cent.
W. A. Ran en N. Schutte, alhier, voor
vijf woonhuizen aan de Langestraat,
groot 560 M2„ canon 45 cent.
Denkbeeldig is dat niet, want in Zee
land heeft de voortplanting van die para
siet al groote uitbreiding en te stuiten
schijnt ze niet te zijn.
Maar dat zijn van die dingen, die men
niet kan keeren en misschien lost de na-
Indien wij het archief der „Heldersche
Courant" naslaan, en in de netjes inge
bonden oude jaargangen gaan snuffelen,
vinden wij daar onder den datum van
Donderdag 2 April 1914 een artikel op de
eerste pagina van het blad, dat denzelf
den titel draagt dien wij hierboven schre
ven. Den vorigen dag, namelijk Woens
dag 1 April, verscheen het aloude en be
kende „Vliegend Blaadje" voor de laatste
maal, en in dit nummer deelden wij mede
van den heer P. Snel, alhier, het recht te
hebben gekocht tot voering van den naam
„Heldersche Courant". Ook deelden wij
mede, dat van 1 April 1914 af het blad,
dat tot nu toe tweemaal 's weeks ver
scheen, driemaal per week zou uitkomen,
n.1. Dinsdag, Donderdag en Zaterdag.
In zijn nieuw7 gewaad, met gloednieuwe
letter, zag de krant er heel wat aantrek
kelijker uit dan daags te voren. Een on
zer toenmalige medewerkers schreef on
der den titel „Kijkjes uit mijn venster"
aardige moment-opnamen over allerlei
plaatselijke toestanden en gebeurtenissen
en natuurlijk had hij voor deze gelegen
heid dankbare stof te verwerken. Want
overal waar men in de stad kwam, werd
het blad met den vreemden, onbekenden
titel, argwanend ontvangen en eerst toen
men ervan overtuigd was, dat het wezen
lijk en waarlijk het aloude „Vliegend
Blaadje" was, verzoende men er zich
mede. En het was verwonderlijk zoo spoe
dig deze nieuwe, betere naam inburgerde.
Weliswaar hoorde men nog minstens een
jaar lang uitsluitend den naam „Vliegend
Blaadje" tegenwoordig zijn er maar
weinigen meer, die dien naam nog heb
ben onthouden of zelfs gekend hebben
maar langzamerhand stierf hij uit en de
„Heldersche Courant" was het plaatselijk
blad geworden, dat, meer dan veertig
jaren lang, het „Vliegend Blaadje" ge
weest was.
Het was dringend noodig geworden, dat
de krant werd uitgebreid en gemoderni
seerd. Hoe noodig dat was, begrepen wij
pas goed drie maanden later, toen de
groote oorlog uitbarstte. De eerste dagen
daarvan waren uit den aard der zaak ten
opzichte van ons bedrijf en onze courant
zeer spannend; heel het maatschappelijke
raderwerk werd stilgezet en niemand kon
ook maar bij benadering gissen wat de
naaste toekomst zou brengen. Hoe zou het
gaan met onze nieuwe krant, die nu drie
maal 's weeks verscheen? Zouden wij veel
abonné's moeten verliezen en zou de on
derneming, zoo kort voor dezen oorlog
opgezet, het tegen de tijdsomstandigheden
kunnen uithouden? Laat ons het kort
zeggen: het feit, dat ons blad juist on
middellijk voor den grootsten oorlog, dien
de menschheid gekend heeft, in zyn
nieuw en grooter gewaad verscheen, was
aanleiding, dat wij een snelleren en mt-
gebreideren berichtendienst konden or-
ganiseeren, waarvan weder een grootere
verkoop van losse nummers en een toe
name van abonné's het gevolg was. In
het nummer van 28 Juli 1914 vinden we
nog een uitvoerig verslag over een open
luchtmeeting betreffende staatspensioen,
met als spreker den heer Thomassen, en
reeds het volgende nummer is vol oor
logsnieuws.
Wij zullen intusschen niet, hoe interes
sant het wellicht in menig opzicht zou
kunnen zyn, op deze dingen ingaan, om
dat wij ons heden willen bezighouden met
een nieuwe phase in de geschiedenis van
ons blad, en het bovenstaande ons een j
geschikte inleiding leek, die duidelijk
aantoont, dat een courant, zoo goed als j
een mensch, ook zijn lotgevallen, zijn I
strijd om het bestaan kent. In die dagen j
werd de herboren „Heldersche Courant"
nog gedrukt op de gewone snelpers, en,
het klinkt wel ietwat paradoxaal
juist omdat het een „snel"pers was, ging
het niet vlug genoeg. Zoo'n pers had
slechts een beperkte capaciteit en voor een
1 nieuwsblad met een snel groeiende op-
lage, waarbij het er vooral op aankwam
nog op het laatste oogenblik berichten te
kunnen opnemen, was zij ten eenenmale
onvoldoende. Het zou te technisch en
1 voor onze lezers te oninteressant worden
hierop nader in te gaan. Intusschen was
er een periode, waarin wederom nieuwe
moeilijkheden rezen. Want weliswaar be-
stond de rotatiepers voor dagbladen met
groote oplage en grooten omvang, en
zoo'n rotatiepers had alle eigenschappen,
1 die noodig waren de krant snel af te
drukken. Maar wij konden die machine
niet gebruiken, omdat in tegenstelling
met de snelpers de zoogenaamde platte
pers de capaciteit van zoo'n rotatie-
machine wederom veel te groot was. En
zoo bleef er dan tenslotte niets anders
over dan tot de aanschaffing over te gaan
van een tusschenvorm, een soort hybri
dische pers, die het midden hield tusschen
gewone snelpers en rotatiepers. Deze
pers, de „Heureka", waarop tot nu toe de
j „Heldersche Courant" steeds gedrukt
werd, is ontworpen op het beginsel van
den rotatiedruk, d.w.z. dat ook hierbij
I van rollen papier gedrukt wordt, terwijl
de pers zorgt voor afsnijden en vouwen
der bladen. Maar technisch is deze
„Heureka" nog tamelijk onvolmaakt,
i Intusschen was het, zoo midden in de
oorlogsperiode, niet zoo gemakkelijk dit
alles te bewerkstelligen. En toen dan ook
op 17 October 1918 het 5000ste nummer
versoheen (wy hadden natuurlijk de oor
spronkelijke nummering van het VI. BI.
voortgezet) uitten wy den volgenden
noodkreet:
„Het is met ons blad steeds crescendo
„gegaan; in voortdurend meerdere mate
„werd het een vraagbaak, een vriend,
„een trouwe metgezel voor de „Helder-
„sohe bevolking. Vooral in de laatste,
„aan gebeurtenissen zoo rijke oorlogs
jaren, bewees het publiek zyn ver
schijnen op prys te stellen. Het is
„interessant te zien hoe men zich ver
dringt om een krantje te bemachtigen,
„zoodra wy zijn begonnen te drukken.
„....Helaas, de oorlogstoestand i;s
„mede oorzaak, dat wy aan de steeds
„hooger wordende eischen voor druk
„en expeditie niet genoegzaam kun-1
„nen voldoen. Meer dan ooit moeten
„wy ontevreden abonné's te woord
„staan, die maar niet inzien of niet
„willen inzien, dat wij een oplaag van
„7000 exemplaren toch waarlijk niet in
„een tijdsbestek van een of twee uren
„kunnen drukken en verspreiden, die
„het ons kwalijk nemen d-
„zijn krant om twee uur en hy zelf eerst
„om vijf uur ontvangt. Dit euvel te on
dervangen za] onze taak voor na den
„oorlog zijn."
Het zou nog tot de laatste maand van
het volgend jaar duren alvorens wij zoo
ver waren, dat het blad op de nieuwe,
hiei'voren genoemde wijze zou worden ge
drukt. Het nummer van 2 December 1919
gedrukt en het uiterlijk aspect verschilt
is het eerste, dat op de „Heureka" werd
aanmerkelijk met dat van vroeger. De
kolommen waren zeer veel braeder, waar
door het lezen aangenamer werd; het for
maat was daarentegen verkleind. Sedert is
daarin geen wijziging meer gekomen. Wel
bleek ons al spoedig, dat deze „Heureka"
haar naam geen eer aandeed (het woord
is Grieksch en beteekent „ik heb het ge
vonden"); het systeem van de machine
bracht mede, dat van elke drie opeenvol
gende couranten die zij afleverde, telkens
de eerste diepzwart, de tweede lichter en
de derde donkergrijs werd afgedrukt Dit
demonstreerde zich nog sterker in de
latere jaren, toen meer en meer de eisch
klemde van illustraties in den tekst te
moeten geven. Voor dezen iilustratiedruk
vooral bleek de pers niet te voldoen, en,
gezien de hooger wordende eischen, die
gesteld werden ten opzichte van den druk,
moesten wij tenslotte wel overgaan tot de
eenige oplossing, die overbleef: de rotatie
pers.
Er was, behalve de kwaliteit van den
druk, nog een tweede, belangrijke reden,
die daartoe noopte: de grootere snelheid
eener rotatiepers. Het krantenbedryf is uit
den aard der zaak een bedrijf van snelheid
en hoewel aan ons blad niet de eischen
worden gesteld van een dagblad, is toch,
met name het uur van ter perse gaan,
driemaal 's weeks een telkens wederkee
rend moment dat moeilijkheden baart.
De ligging onzer stad is oorzaak, dat,
wil men nog dienzelfden dag de bewoners
in den onmiddeliijken omtrek met een
nieuwsblad bereiken, dit noodzakelij,ker-
wjjsr-kort voor den middag ter perse
moet gaan. Vele oud-Heiderschen, die ons
blad trouw zijn gebleven, wonen dikwijls
in allerlei streken van het land. Om ook
hen de krant nog dienzelfden avond te
doen bezorgen, is de ochtenduitgave nood
zakelijk en door den treinenloop is het
tevens noodzakelijk het blad om elf uur,
uiterlijk half twaalf, op de pers te hebben.
Dat dit, in verband mede met de nog per
morgenpost inkomende berichten van
onze correspondenten, steeds groote
moeilijkheden oplevert, is duidelijk. Het
komt niet zoo heel zelden voor, dat er
bijvoorbeeld omvangrijke gemeenteraa ls-
of andere verslagen uit Anna Paulowna,
Texel en Wieringen met die morgenbe-
stelling meekomen en die moeten dan
nog worden gezet en gecorrigeerd. Ter
wijl straks de postexjveditie ook moet
worden gereedgemaakt, van bandjes voor
zien, verpakt voor de treinpost enz., het
geen natuurlijk ook tijd vordert.
Dit alles kan met een rotatiepers be
langrijk worden verbeterd, omdat deze
pers 14060 couranten van 8 pag. per uur'
gevouwen en wel aflevert en wij dus de
redactie ook later kunnen sluiten. Boven
dien wordt, zooals gezegd, vooral de druk
der illustraties aanmerkelijk beter.
Wy willen eindigen met den wensch uit
te spreken, dat de Heldersche Courant,
in baar nieuw uiterlijk, ook t~'
:,,uwe vr'"'"3")! 7°' 'rar
