verkoopt uit
DE ONZICHTBARE HAND.
De strijd om de schatten van Eric de Roode's land.
NIEUWSBLAD VOOR DEN HELDER, KOEGRAS, TEXEL, WIERINGEN EN ANNA PAULOWNA
Buitenlandsch overzicht
r7000. EERSTE BLAD
DINSDAG 11 AUGUSTUS 1931.
59ste JAARGANG
Het referendum in Pruisen mislukt. - Hen rustig ver
loop van de stemming. - Het bezoek van de Duitsche
ministers aan Rome. - Verlaging der Amerikaansche
marinebegrooting.
fbr©8f slles
FEUILLETON
Het Deensche driejarenplan.
GOUÜArtST
Abonnement per 3 maanden bij vooruitbet.: Heldersche Courant f 1.50; voor
Koegras, Anna Paulowna, Breezand, Wieringeuen Texel f 1.65; binnen
land f 2.Nederl. Oost- en West-Indië per zeepost f 2.10, idem per
mail en overige landen f 3.20. Zondagsblad resp. f 0.50 f 0.70, f 0.70,
f 1.—. Modeblad resp. f 0.95, f 1.25, f 1.25, f 1.: 5 Losse nos. 4 ct.; fr.p.p.6ct.
Verschijnt Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagmiddag.
Redacteur: P. C. DE BOER.
Uitgave N.V. Drukkerij v/h C. DE BOER Jr.
Bureau: Koningstraat 78 Telefoon: 50 en 412
Post-Girorekening No. 16066.
ADVERTENTIËN:
20 ct. per regel (galjard). Ingez. meded. (kolombreedte als redaction
tekst) dubbele prijs. Kleine advertentiën (gevraagd, te koop, te huur)
van 1 t/m. 3 regels 40 ct., elke regel meer 10 ct. bij vooruitbetaling (adres
Bureau v. d. blad en met br. onder no. 10 ct. p. adv. extra). Bewjjsno. 4 ct.
Het referendum in Pruisen is mislukt
en dus zal de Pruisische landdag niet wer
den ontbonden. Dagen van spanning zijn
aan de stemming voorafgegaan en niet
zonder vrees zag men den dag van Zondag
tegemoet. Het gezond verstand heeft ge
lukkig gezegevierd en de gevolgen, die
van een ontbinding van den Landdag wa
ren te verwachten, zijn afgewend. Bijna
37 pet van de kiezers hadden hun stem
ten «mnste van een ontbinding uitgebracht.
„Over het algemeen is de verkiezings
dag in geheel Pruisen rustig verloopen",
schrijft „De Telegrajaf". Slechts uit Ber
lijn, Breslau, en Halle wordt een betrekke
lijk gering aantal arrestaties gemeld. Mee-
rendeels waren deze het gevolg van kleine
overtredingen, zooals pogingen tot het
vormen van optochten, het in brand ste
ken van reclamezuilen, etc.
Wolff's verkiezingsdienst heeft van een
aantal groote steden, waarvan de eindre
sultaten reeds bekend zijn, de procents-
gewiize deelneming aan het referendum
uitgerekend, hetgeen een zeer interessant
resultaat oplevert.
Van de betrokken groote steden staat
Remscheid met het aantal „Ja"-stemmen
bovenaan, namelijk 56.8 Daarpp volgt
Halle met 54.3 (hier ontbreken eenwei
nog zes kiesdistricten), waarna Mühiheim-
Ruhr met 48.6 de derde plaats inneemt.
Vervolgens komen Erfurt met 46.5, Kiel
met 41.5, Duisburg-Hamborn met 39.6,
Bochum met 37.8, Oberhausen met 36.2,
Altona met 32.5, Krefeld-Uerdingen met
31.6 en ten slotte Münster in Westfalen
met 14.7 en Aken met 14.0 procent.
Het Volk-sentschied was het gevolg van
een „Volksbegehren". De republikein-
sche grondwet heeft deze beide instellin
gen ingevoerd. De „N. Rott. Crt." schrijft
erover:
Het Volksentschied kan een gevolg zijn
van oneenigïieid tusschen de hoogste con-
stitutioneele instanties in de regeering,
of zooals nu, van een aanvraag, die uit de
geregeerde menigte is voortgekomen. Die
aanvraag, het „Volksbegehren", kan
strekken tot het nemen van wetgevende
maatregelen; dan is daarvoor de steun van
een twinstigste der stemgerechtigden noo-
dig; ook kan zij een herziening van de
grondwet of een ontbinding van den Land
dag ten doel hebben. Dan moet de aan
vraag worden gesteld door een vijfde der
stemgerechtigden. Dit zijn, de bepalingen
voor Pruisen. Zij zijn meer of minder ver
schillend voor het Rijk en voor de andere
afzonderlijke staten.
Het bezoek van Rrüning en Curtius aan
Rome behoort weer tot het verleden. De
ministers zijn weer naar Berlijn terugge
keerd, met de belofte, dat Mussolini hen
met een tegenbezoek zal vereeren. De be
sprekingen tusschen de staatslieden in
Rome zijn zeer vriendschappelijk gevoerd
en Mussolini is dan ook wel diep door
drongen van het ernstige van de crisis in
Duitsöhland, maar is ook geneigd om te
helpen. Wij laten hieronder een en ander
ijlt de redevoeringen van den Italiaan-
schen minister-president volgen:
In dit voor Duitschland zoo moeilijke
oogeniblik, dat ook moeilijk is voor alle
andere landen der wereld, vind't gij In
Italië begrip van de noodzaken, die uit
dezen toestand voortvloeien en van. de
verplichtingen, dje ieder afzonderlijk in
het belang van allen heeft.
JAAP SNOR
ook wollen Badpakken f 3.50 per stuk.
ZUIDSTRAAT 19.
Let op den gelen winkel.
Voor Texel: Wed. SCHUMAKER.
Een avontuur van den Paryschen
Mees ter-Detective Mare Mlchel.
^aar het Fransch van
SYLVAIN RENARD.
(Nadruk verboden.)
(Slot).
Dat is eigenlijk alles wat-
valt. De oude de Martignac vei;^llen
voor zoover ik beb kunnen vtst^n 18
niet krankzinnig in den gewo,^en
pruikelijken zin van het woord. Bi' i
iemand met een aangeboren nerveuzen
aanleg en in den loop der jaren i8 hij
steeds zwaarmoediger geworden het
verdriet over den dood van zijn vrouw,
heeft zijn melancholie waarschijnlijk in
hooge mate verergerd. Zooals Paul ver
telde, bracht zijn vader steeds uren ach
tereen in de kapel door, geknield voor het
ken ',r' en overpeinzing verzon-
Marc Michel zweeg en leunde achter
over in zijn stoel.
„Maar nu heb je nog niet verteld, hoe
je net geheim van dien gespleten post en
f?1 ijres' van deze vernuftige dieven-
7® ontdekt hebt," opperde ik, me tevens
Wt tolk makend van mijn drie vrienden,
oie instemmend knikten bij mijn vraag.
Vooral zijn wij er van overtuigd, dat een
gemeenschappelijke en vriendschappelijke
samenwerking van de regeeringen en vol
keren er toe zal bijdragen om uit de moei
lijkheden te komen en om allen een tijd
perk van bloei en welstand te verzekeren.
Het Italiaansche volk, dat met levendige
sympathie de groote verrichtingen heeft
erkend, die Duitschland op elk gebied van
den mensehelijken arbeid bereikt heeft, is
er zeker van, dat het Duitsche volk zijn
weg met hernieuwde kracht verder zal
gaan en in vol bewustzijn van de groote
krachten, die het in zich bergt.
Dat is niet slechts een wensch, het is
een overtuiging, waarin ik gesterkt word
door de verstandige en energieke activi
teit, die uwe excellenties ontwikkelen ten
einde het Duitsche volk weer in die gun
stige omstandigheden te voeren en te lei
den naar die toekomst, die het verdient.
Mussolini heeft aan de Duitsche ver
slaggevers de volgende verklaring in de
Duitsche taal afgelegd:
Het heeft mij bizonder verheugd, dat ik
in staat gesteld ben persoonlijk met de
heeren Briining en Curtius kennis te ma
ken, en nog meer heeft het mij verheugd
bij de uitvoerige besprekingen, die ik met
de heeren gehad heb te kunnen vaststel
len, dat beide heeren vast besloten zijn
met geestkracht de kwalen, waaraan hun
land lijdt, te bestrijden en het geloof van
een volk in een betere toekomst te her
stellen.
Ik wil gaarne nog eens door uw tus-
schenkomst uiting geven aan mijn ver
trouwen, dat het Duitsche volk op eigen
kracht vertrouwen kan en ook vertrouwen
moet. Uw volk heeft in den, loop der tijden
dagen gekend, die zeker even hard waren
als de huidige; hierbij dient echter opge
merkt te worden, dat deze tijd op zichzelf
nog niet zoo droevig is, doch droeviger
schijnt dan hij is, omdat zij allerlei ver
schijnselen teweeg roept, welke in hoofd
zaak door moreele factoren en de steeds
sterker blijkende onafhankeIijkheid(?) van
de financieele wereld bepaald worden.
De Duitsche ministers blijken ook zeer
tevreden over het bezoek.
Bii een slotontvangst van de Duitsche
journalisten door Brüning en Curtius
heeft de rijkskanselier nog eens de aan
dacht gevestigd op het buitengewoon
vriendschappelijke en openhartige karak
ter van de besprekingen met den Italiaan-
schen minister-president en den Italiaan-
schen minister van buitenlandsche zaken.
Zonder terughouding zijn de toestand van
Duitschland en Europa en de vraagstuk
ken besproken, welke door de geweldige
o economische crisis, die zonder weerga is,
op allen drukken. De crisis is niet alleen
van oeconomisohen aard, doch ook een
crisis van vertrouwen, die aan psycholo
gische factoren te wijten is. Zoolang Euro
pa niet het volle vertrouwen in de toe
komst herwonnen heeft en de mogelijk
heid tot kapitaalvorming weer heeft be
reikt, valt het vertrouwen niet te herstel
len en het bedrijfsleven evenmin. Dit ver
trouwen moet door de ontwapeningsconfe
rentie worden, bereikt.
Verlaging der Amerikaansche marine
begrooting? De uit Washington ver
spreide geruchten, dat de regeering der
Ver. Staten twee vlootbouw-vacantiejaren
zou willen voorstellen, worden van offi-
cieele zijde gedementeerd. Het departe
ment van staat verklaart, dat vóór het bij
eenkomen der Genieefsche ontwapenings
conferentie geen nieuwe ontwikkeling van
de vlootbouwkwestie is te verwachten.
Het departement van marine te Washing
ton is voornemens de komende marine
begrooting met 30 millioen dollar te ver
minderen. Deze bezuiniging zal in de eer
ste plaats worden bereikt door beperking
van personeel en door het buiten dienst
stellen van eenige verouderde schepen.
NIEUW GEVAAR VOOR NANKING?
Minder dan een week na haar overwin
ning op Sji Ju sjan, die de nationale re
geering van China uit een gevaar be
vrijdde, staat zij aan een nieuwen aanval
bloot, dezen keer van den kant van Jen
Sji sjan, bekend als de „model-gouver
neur van Sjansi. Men gelooft, dat hii sa
menwerkt met Han Foe tsjoe, het hoofd
van het provinciaal bestuur van Sjan-
toeng, en dat het de bedoeling is de strijd
krachten van Sjansi en Sjantoeng te ver
eenigen in een aanval tegen de centrale
regeering.
DE WERKLOOSHEID IN
DUITSCHLAND-
De tweede helft van Juli heeft aan de
gewone vermindering van de werkloosheid
in het begin van den zomer een einde ge
maakt, doch de vrees, dat de crisis op de
credietmarkt een snelle stijging van de
werkloosheid tengevolge zou hebben, is
niet bewaarheid. Het aantal werkloozen is
met 20.000 toegenomen, wat op een totaal
van 3.976.000 een beperkt getal is. Verle
den jaar bedroeg de toeneming in de 2de
helft van Juli 50.000. Het aantal steun
trekkende werkloozen is weer met onge
veer 39.000 verminderd en bedraagt nu
ongeveer 1.205.000. Het aantal crisissteun-
trekkenden is natuurlijk betrekkelijk sterk
gestegen, en wel met ongeveer 57.000, zoo
dat het nu 1.027.000 bedraagt. In Silezië,
Brandenburg en Pommeren is de werk
loosheid nog verminderd, in hoofdzaak
door de behoeften aan werkkrachten in
den landbouw. In West- en Zuidwest-
Duitschland is de toestand onveranderd
gebleven. Intusschen had toch de graan
oogst minder behoefte aan arbeidskrach
ten dan verleden jaar. Voorts toonden alle
groepen een vermindering aan werkgele
genheid, enkele speciale groepen, zooals
weverij en breïerij, enkele branches in
den levensmiddelen- en genotmiddelen
handel en lijnwerk hij de spoorwegen uit
gezonderd.
(Van onzen arctischen medewerker).
„O, dat", antwoordde Mare tusschen een
serie heftige trekken aan zijn pijp door
„ja ik kwam op het idee toen ik de
vergrootingen van de foto's vergeleek
de eene die ik overdag genomen had, en
de bliksemopname. De daglichWoto toon
de een dikkeren linkerpost van de
opening in het koorhek, dan mijn opmane
van dien nacht. Dat bracht mij op een
spoor.ik kreeg een vermoeden, dat er
wel eens een zuiver mechanische truc ach
ter die heele geschiedenis kon zitten en
dat op stuk van zaken niets geheimzinnigs
of bovennatuurlijks in het spel was zoo
als ik van den aanvang af eigenlijk had
gedacht- Maar het was allemaal zóó myste
rieus en luguber en ik kreeg zoo weinig
houvast voor een bewijs, dat ik ook een
beetje door de griezelkoorts van de heele
omgeving werd aangestoken. Welnu, toen
mijn argwaan eenmaal gewekt was door
et verseliil in dikte van den post op de
l,„i t°t°'s, ging ik in die richting aan
zoo moeilijk.» 611 t06n W3S de r6St niet
wiï'|Thh;Sy'le? baakjes," vervolgde hij, ter-
mantel hen n fn naar den schoorsteen-
interesseeren"om d 3111116 waarschijnlijk
miei csseeren om den „grimmigen Dolk"
met je eigen oogen te zien, Paul de Mar-
tignac was zoo vriendelijk hem mij cadeau
te geven als een klein souvenir aan het
avontuur, dat mij naar hun kasteel had
gebracht."
Het sinistere wapen ging van han I tot
hand en terwijl wij het elk op onze beurt
aandachtig bekeken, stond Mare Miehei
geklik betreft", antwoordde Mare be
Het onrecht van 1814.
De oude Noorsche Vikingkolonies in
Groenland, door Eric de Roode even voor
het jaar 1666 gesticht, waren ten doode
opgeschreven en gingen voor het moeder
land verloren toen tegen het einde der
vijftiende eeuw het steeds zeldzamer con
tact tusschen kolonie en moederland voor
goed werd verbroken. Maar in Noor
wegen zelf bleef de herinnering aan het
land ver weg over de zee leven en nadat
de walvischvaarders der zeventiende
eeuw Groenland hadden teruggevonden,
sprak deze sterker dan ooit te voren. Na
meerdere vergeefsche pogingen, door an
deren voor hem gedaan, vond de Noor
sche zendeling Hans Egede die de Es-
kimos met zijn woord en zijn stok tot het
christendom zou bekeeren de puin-
hoopen der oude nederzettingen aan de
Westkust terug. Zonder eenige hup van
den Deensch-Noorschen koning, te Ko
penhagen resideerend, slaagde hij er in de
Noorsche kolonie, zij het dan op de be
scheiden schaal van een handelsfactorij, te
doen herleven. Ter vermijding van misver
stand: Hans Egede zelf zocht geen winst,
maar slechts de mogelijkheid om voor de
Eskimos, die nog in het steenen of liever
het beenen tijdperk leefden, betere be
staansmogelijkheden te scheppen. De
kooplieden, die hij riep en vooral die na
hen kwamen, hadden, helaas, geheel an
dere idealen. Wat de Eskimos aan den
lijve bitterlijk hebben ondervonden.
Februari 1723 gaf de Deensch-Noor-
sche koning een charter aan een Bergen-
sche handelmaatschappij, waardoor deze
het monopolie kreeg van den handel met:
Groenland, dat behoort tot ons koninkrijk
Noorwegenl
In 1814 werd Frederik de zesde, koning
van Denemarken en Noorwegen, als
bondgenoot van Napoleon de vrede van
Kiel opgelegd. Geboren Deen, behield hij
Denemarken, maar werd gedwongen
Noorwegen aan Zweden af te staan. Hij
slaagde er echter in te doen opnemen in
de acte van afstand, dat Groenland, IJs
land en de Faröer niet in den afstand wa
ren begrepen.
Nooit heeft het Noorsche volk de sou-
vereiniteitsoverdracht over een geheel volk
aan een vreemd koninkrijk erkend. Binnen
drie maanden hadden de Noren een eigen
grondwet en de vereeniging met Zweden i
kreeg slechts het karakter van een perso-
neele unie, die in onze dagen in gemeen
schappelijk overleg werd ontbonden.
Nooit heeft het Noorsche volk het recht
erkend van Frederik den zesden, om de
door de Noren gekoloniseerde landen
de Faröer, IJsland en Groenland voor
zich te behouden en onder Denemarken te
brengen. De ontbinding der unie van 1665
kon volgens Noorsche en internationale
rechtsopvatting nooit gepaard gaan met
de overdracht van stukken Noorsch ge
bied aan Denemarken.
Juist deze voorgeschiedenis maakt het
volkomen verklaarbaar, dat het Noorsche
volk er zich zoo eensgezind tegen verzet,
dat de Denen hun gezag ook nog over
de niet gekoloniseerde gedeelten van
Groenland zouden uitbreiden. Uit den
aard der zaak spreekt het handelsverdrag,
dat in 1826 tusschen Noorwegen en De
nemarken werd gesloten over Groenland
als over een Deensche kolonie, wat echter
vanzelfsprekend slechts voortvloeit uit den
feitelijken toestand en geen speciale er
kenning of prijsgeving van historische
rechten inhoudt.
Van grooter belang is de regeling over
de verdeeling der nationale schuld tus
schen de beide landen in 1819, waarbij
beide partijen afstand doen van alle vroe
gere rechten ten opzichte van elkaar.
Hierin vindt Denemarken natuurlijk een
zeer sterken ondergrond om te kunnen
zeggen, dat Noorwegen daarmee voor
goed afzag van alle rechten op Groen
land. Er waren vroeger dan ook wel No
ren, die dit erkennen wilden, maar op het
oogenblik weten de Noren maar al te goed
dat de conventie door een zwak en alleen
staand Noorwegen geteekend werd onder
den druk der groote mogendheden.
Het onrecht van 1814 wordt in Noor
wegen nog steeds zeer diep gevoeld en
naast de juridische en zakelijke argumen
ten spreken alle gevoelsargumenten ten
gunste van de Noorsche rechten op
Groenland.
Deensche rechten-
De Noorsche kolonies, die in 1814 in
Deensche handen overgingen, strekten
zich uit van den 60sten tot den 73sten
graad Noorderbreedte uitsluitend aan
de Westkust.
Eerst in 1894 stichtte de Deensche re
geering te Angmagssalik 65 gr. 3 min.
aan de Oostkust een Eskimoreservaat
(ons Nederlanders toegewezen als mag
in een aschbak gelegd en nu zijn ver
haal ten einde was weer troost en toe
verlaat gezocht bij zijn eeuwigdurende
sigaretten.
Toen de dolk weer bij hem terug was
gekomen en hij hem op zijn plaats op
den schoorsteenmantel terug had gelegd,
ging hij voort:
„Paul en ik hebben de hinderlaag bui
ten werking gesteld, het familiespook van
Ohateau Martignac is voor altijd onscha
delijk gemaakt. De oude André gaat goed
vooruit, die krabbelt er wel weer bovenop;
ik heb den dolk; dus er kan verder ge
voeglijk over de heele historie gezwegen
worden. Maar dat neemt niet weg dat de
kapel haar gevaarlijke reputatie wel ten
eeuwigen dage zal houden. Een uitnemen
de plaats om kostbaarheden of gelds
waarden te deponeeren!
„Toch z;jn er nog een paar dingen, die
je niet hebt opgehelderd," merkte Lebrun
op. „Wat is volgens jou de oorzaak van
de metaalgeluiden, die je hoorde terwijl
je 's nachts in de kapel was? En verder:
geloof je, dat die zachte, sluipende voet
stappen werkelijkheid waren of alleen
inbeelding.een gevolg van de zenuw
spanning, waarin je verkeerde?"
„Ik zou het niet met zekerheid kunnen
zeggen; tenminste niet wat dat metalen
geklik betreft," antwoordde Mare be
dachtzaam- „Ik heb me er danig het
hoofd over gebroken, maar geen volko
men bevredigende verklaring kunnen
vinden. Ik zou me kunnen voorstellen,
dat de pal, waarmee de halve stijl in de
-uitholling van den vloer werd vastgehou
den, een paar enkele millimeters ver
sprongen is, of dat de veer, die hem aan
rukte, zich met een schokkende beweging
l wat ontspannen heeft. Een sterk gespan
nen veer doet dat wel eens vaker, het is
j een volkomen natuurlijk verschijnsel, al
i kun je de oorzaak niet steeds direct aan-
j wijzen- Een dergelijk geluid, hoe zwak op
zichzelf ook, klinkt hol en plant zichzelf
I voort als een soort echo in een leege
ruimte, vooral midden in den nacht, als
I het absoluut stil is enje geest door
allerlei factoren ingesteld op „griezelen",
I vergeet vooral de laatste factor niet.
Mare Michel zweeg even, een vaag
lachje speelde over zijn lippen bij de her
innering aan zijn wanhopigen angst in
dien luguberen nacht.
We knikten begrijpend en Mare ver
volgde:
„De oorzaak van het geluid is in elk
geval doodnatuurlijk geweest.... en on
der normale omstandigheden zou ik het
misschien niet eens gehoord hebben. Ten
slotte.ik geef toe dat het wel heele-
1 maal inbeelding kan zijn geweest, vooral
die sluipende voetstappen, als die ten
minste niet de weerkaatsing waren van
J dat geklik, maar voor mij waren die ge
luiden overigens werkelijk genoeg, dat
verzeker ik jullie. De mogelijkheid be
staat óók nog, dat vergat ik nog te zeg
gen, dat een van de pooten van het sta
tief van mijn camera, op het gladde mar
mer een paar centimeter is weggegleden,
wat natuurlijk een schurend geluid gaf.
Het gevolg daarvan kan geweest zijn dat
de dop van de lens, die ik op het plankje
netisch station voor het 2de Internatio
nale Pool jaar 193233) en pas in 1905
bracht het zijn koloniale invloedssfeer aan
de Westkust omhoog tot 74 gr. 30 min.
Noorderbreedte.
Meer dan 90 procent van Groenland is
nooit door eenige natie, ook niet door De
nemarken, daadwerkelijk in bezit geno
men. Zoo bijv. het geheele met landijs
bedekte binnenland, het Noordelijkste deel
van de Westkust en de lange Oostkust,
behalve dan Angmagssalik. Zoodat de
niet-Denen al deze gedeelten wenschen te
beschouwen als „Terra-Nullius" Nie
mandsland wanneer dat in hun kraam
te pas komt.
Toen in 1916 de Deenen onder zachten
dwang de Deensche kolonies in West-
Indië aan- Amerika moesten verkoopen,
was Amerika, dat geen belangen had in
Groenland, wel zoo vriendelijk te ver
klaren, dat Amerika geen bezwaren had
tegen het feit, wanneer Denemarken zijn
politieken en economischen invloed tot ge
heel Groenland zou uitbreiden. Sinsdien
hebben meerdere landen het Amerikaan
sche voorbeeld gevolgd, natuurlijk Enge
land en Noorwegen niet, en wel, omdat
vooral het laatste zeer groote belangen
aan de Oostkust heeft: Engeland ook,
maar meer juridische dan feitelijke.
Zeer begrijpelijk is altijd het Deen
sche streven geweest om de volstrekte
souvereiniteit over geheel Groenland te
verkrijgen door wat Denemarken zelf
als Niemandsland behandeld had van
status te doen veranderen naarmate dat
Niemandsland belangen begon te ver
tegenwoordigen. In 1919 scheen het dat
de Noren hun rechten prijs zouden ge
ven, doordat de toenmalige Noorsche
minister in een persoonlijk onderhoud met
zijn Deenschen collega meedeelde, dat
Noorwegen zich niet zou verzetten tegen
de Deensche wenschen. Kopenhagen ver
gat echter het ijzer te smeden toen het
nog heet was. want het deed eerst in '21
de noodige stappen. In Noorwegen was
inmiddels een sterke oppositie ontstaan,
dank zij het optreden der Groenland-
vïsschers en -pelsjagers, die voor alles
bang waren dat de Denen de Oostkust
zouden sluiten, zooals zij Groenland over
al elders gedaan hadden en ook daar het
Deensche handelsmonopolie zouden gaan
toepassen. Dat dit niet op baatzucht ge
baseerd is, maar slechts het belang der Es
kimos beoogt, deed voor deze Noorsche
belanghebbenden natuurlijk niets ter zake.
Daarom deelde de Noorsche regeering
aan Kopenhagen mee, dat Noorwegen
geen afstand kon doen van de visch- en
jachtrechten tot op dat oogenblik door de
Noren op Groenland en de wateren daar
om uitgeoefend. Dit weerhield Denemar
ken niet om toch voor geheel Groenland
het monopoliesysteem af te kondigen. Op
de Noren maakte zulks een zeer onaan-
genamen indruk tal van Noorsche pels
jagers overwinteren regelmatig op de
Oostkust, zeehonden en walrusjagers vin
den hun brood op het kustijs ervan
zalm-, kabeljauw- en heilbotvisschers vis-
schen er zeer druk. De Denen hadden op
de Oostkust buiten de Eskimo-enclave
die hun geld kost inplaats van opbrengt
feitelijk geen belangen de Noren haal
den en halen er millioenen kronen van
daan. Zoodat belangen en werkelijke of
vermeende rechten wel zeer uit elkaar
liepen. Ook op de Westkust, buiten de
territoriale wateren visschen de Noren
zeer druk.
Na veel wrijving kwam men in Juni
van het statief had neergelegd, op den
grond gevallen en verder gerold is, wat
vanzelf ook in de onheilspellende beklem
mende stilte, een reeks van sinistere
echo's heeft teweeggebracht, die me dan
in mijn zenuwspanning die sluipende
voetstappen hebben gesuggereerd. Of dit
werkelijk zoo is, heb ik, zooals jullie be
grijpt, niet kunnen vaststellen, omdat ik
later in mijn overhaaste vlucht de camera
met statief en al ondersteboven gebon
jourd heb!"
Thans kwam Dumoulin met een vraag.
„Hoe is het mogelijk dat de dolk op
zijn plaats boven het altaar hing, toen je
dien nacht de eerste maal de kapel in
specteerde. Hoe kon hij daar zijn, als hij
op datzelfde oogenblik in het mechanisme
van de hinderlaag vastzat en dus in de
sleuf van den vloer verborgen lag?"
„Dat was een vergissing van mij," er
kende Mare Michel. „De dolk kan zich op
dat oogenblik onmogelijk in de scheede
boven het altaar bevonden hebben
1924 tot een compromis, waarbij beide
partijen zich aan de Oostkust alle rechten
voorbehielden, maar waardoor desniette
min de Noren daar ter plaatse konden
blijven visschen en jagen.
Het drie-jaren-plan.
Bij het Oostkustcompromis van '24 ver
klaarden de Noren met nadruk, dat als de
Oostkust, die Noorwegen goeddeels als
Niemandsland beschouwde, onder eenige
souvereiniteit geplaatst zou worden, dit de
Noorsche moest zijn. In 1925 werden de
Noren onaangenaam getroffen door het
feit, dat Denemarken eerst met Engeland
en daarna met Frankrijk een tractaat
sloot, waardoor deze landen voor Oost-
Groenland de positie van meest begun
stigde kregen. Direct waarschuwde Noor
wegen deze landen, dat het de souvereini
teit van Denemarken over geheel Groen
land onmogelijk kon erkennen.
Gelukkig bleef alles bij het oude en
hadden er door de afwezigheid der Denen
nooit incidenten plaats tusschen Noorsche
en Deensche visschers of jagers. Maar in
1930 liep de zaak mis. doordat de Denen
een wetenschappelijke expeditie naar de
Oostkust zonden. Deze zou twee basis
kampen betrekken en deze door voedsel-
depots op telkens een dagmarsch afstand
verbinden. Vijftien geleerde specialisten
waren van de partij en de expeditie had
ook de mogelijkheid te onderzoeken van
Eskimokolonisatie zooals na Angmags
salik, waar men het overschot der Eskimos
van de Oostkust had samengebracht, ook
te Scoresby Sont niet zonder succes was
geschied.
De Deensche expeditieleider Lauge
Koch kreeg een magistraatsaanstelling,
waardoor alle Oostkustbewoners De-»
nen, Eskimos en ook de Noren, onder
zijn jurisdictie vielen. In drie jaar tijds zou
de expeditie de heele Oostkust in de kaart
brengen en alle maatregelen voor de ont
wikkeling ervan nemen of voorstellen.
Begrijpelijkerwijze sloeg de Noren voor
dit Deensche Driejarenplan den schrik in
de beenen. Vooral de aan Lauge Koch
verleende volmachten waren voor hen vol
strekt onaannemelijk elk jaar overwin
teren op de Oostkust zeker een tachtigtal
Noorsche vallenzetters, welke dus onder
Deensch gezag zouden komen. Evenzoo
het Noorsche zomerradiostation te Myg-
butten, dat de robbenjagers en visschers
dagelijks waarschuwingsberichten geeft.
Het is de beide regeeringen niet mogen
gelukken tot overeenstemming te komen.
De Noren, die ook een expeditie ter
plaatse hadden, waarvan de leider Adolf
Hoel eveneens jurisdictie had doch uit
sluitend over de Noren. boden aan
deze jurisdictie in te trekken, wanneer de
Denen dit met die van Lauge Koch deden.
Dit voorstel werd niet aangenomen. In
middels heeft de Noorsche expeditie de
"V r*
y/MSA
Voor slechte spijsver
tering en verstopping
zijn Poster's Maagpil-
len het middel bij uit
nemendheid. Zij pur-
geeren niet heftig, doch
werken zacht en zonder krampen.
Houdt steeds een flacon bij de hand.
Alom otrkrijgbaar f 0.65 p. flacon.
FOSWsMAAGPIUE#
ofschoon ik dacht dat dit het geval was.
De scheede heeft, zooals jullie immers
gezien hebt, een kruisvorm, evenals de
dolk zelf, zoodat het bij oppervlakkige
beschouwing niet te zien is, of het wapen
er wèl of niet in zit- De top van het ge
vest steekt niet meer dan een paar cen
timeter boven het verlengstuk van de
scheede uit. Dien Zondagavond, toen de
oude André in de hinderlaag liep, had
tijdens den dienst ook niemand opge
merkt dat de dolk niet in de scheede zat."
„En evenmin dat de linkerpost in het
koorhek maar de helft van zijn gewone
dikte had," vulde ik aan- „Dat moet im
mers het geval zijn, als het mechanisme
in werking gezet was."
„Ongetwijfeld," bevestigde Mare,
„Maar het is een natuurlijk verschijnsel,
dat dergelijke betrekkelijke kleinigheden
iedereen ontgaan, die geen speciale reden
heeft om er aandacht aan te schenken.
Zoo iemand was er dien Zondagavond in
de kapel niet, terwijl ik, die mijn geest
tot het uiterste gespannen had, om het
mysterie op te lossen, de bijzonderheid
van dien stijl opmerkte, toen ik dio twee
foto's vergeleek. Het is tot den Pastoor
en Paul de Martignac dat André het
niet gezien heeft spreekt vanzelf ia
hun ontsteltenis evenmin doorgedrongen
dat de halve stijl terugsprong, op het
moment, dat de „geheimzinninge ha nel
den dolkstoot toebracht! De oude Mon
sieur Charles zal het natuurlijk wel ge
zien hebben, maar die had goede ("eden
om er anderen niet op attent te maken
Mare Michel wierp een eindje sigaret
in den haard engeeuwde, uit den
grond van zijn hartl We kenden dat tee-
ken van vermoeidheid na een zenuw-
sloopende „campagne" en het relaas daar
van aan ons vieren en namen den niet
uitgesproken, maar uitgegeeuwden wenk
ter harte.
Een kwartiertje later wachtten we in
het station van Suresnes op een laten
trein naar Parijs.
EINDE.
