Bontmantels Bontkragen GEMENGD NIEUWS. J. J. H. DE HELD VAN HALMAHEIRA BINNENLAND. De uitgifte van Zuiderzeegronden. Ongeluk op de Stadionbaan te Amsterdam. PELTERIJ "NMAGAZUN WESTSTRAAT 14 Alléén gedurende de maand AUGUSTUS bieden we aan gemaakt en naar maat van prima gegarandeerde kwaliteit in ver schillende bontsoorten voor f 150. Ook voor het opzetten van op wintermantels is het nu de geschiktste tijd We hebben groote keuze in alle bontsoorten, terwijl we deze maand GOEDKOOPE PRIJZEN BEREKENEN. Op zoek naar wapens. Als de kat van Honk is Vragen van het Kamerlid an der Waerden. Het lid der Tweede Kamer, de heer Van uer Waerden. heeft aan de ministers J van waterstaat en van financiën gevraagd: aanbiedingen uit het buitenland met eeni- 1. Hebben ue ministers kennis genomen ;gc voorzichtigheid tegemoet te treden; van de Mededeelingen van de voorloopige j hier cchter betreft het een onderneming. EEN NTET ALLEDAAGSCH AANBOD. Boerderijen op afbetaling in Argentinië. Een bijzondere kans wordt geboden aan een tiental flinke land- of tuinbou wers om zich, zonder dat zij over meer geld beschikken dan benoodigd is voor den overtocht, op een complex van prima, geheel geïnstalleerde bedrijven te vesti gen. In het algemeen dient men dergelijke directie van de Wieringermeer, voor komende op blz. 26 van het jongste Drje- maandelijksch Bericht betreffende de Zui derzeewerken (XII, 3), luidende als volgt: „Uitgifte van gronden, lo. Door den minister van financiën zijn bij missive dd. 13 Juni 1S31 no. 121, afdeeling domeinen, de algemeene voor waarden vastgesteld, geldende bij de uit gifte van bouwperceeien in erfpacht in den Wieringermeerpolder. 2o. Alle in cultuur gebrachte gronden worden voor zoover zij voorloopig nog niet in tijdpacht kunnen worden uitge geven tijdelijk in exploitatie gehouden door de Landbouw-Cultuurmaatschappij Wieringermeer, waarvan de statuten als bijlage II aan dit overzicht zijn toege voegd. Ten opzichte van de tijdpacht kan spoe dig de principieele beslissing van den minister van financiën worden verwacht". Hebben de ministers tevens kennis ge nomen van de statuten voor de Land- bouwcultuurmaatschappij De Wieringer meer aldaar, voorkomende blz. 38 v.v. en meer in het bijzonder van de artt. 6, 10 en 11? 2. Moet uit deze mededeelingen worden afgeleid: lo. dat inzake de politiek, door de re geering te volgen ten aahizien der Wie ringermeergronden, een werkverdeeling is getroffen tusschen de ministers van waterstaat en van financiën in dezen zin, dat de minister van waterstaat toezicht uitoefent op genoemde Landbouwcultuur- maatschappij en dat de minister van fi nanciën de voorwaarden vaststelt, onder welke de gronden zullen worden uitge geven? 2o. dat reeds nu is besloten tot: a uit gifte van bouwperceeien in erfpacht, b uitgifte van landbouwperceelen in tijd pacht, c tijdelijke exploitatie door de Cul tuurmaatschappij, doch slechts van de onverpacht blijvende gronden? 3. Is over de maatregelen, vermeld op blz. 26 van het Driemaandelijksch Bericht, de Zuiderzeeraad gehoord? Zoo neen, waarom niet? 4. Indien vraag 2 sub lo. bevestigend moet worden beantwoord, achten de mi nisters, ook bij nadere overweging, dit in overeenstefiiming met den geest der Zui- derzeewet van 14 Juni 1918, S. 354, door de ministers van waterstaat, financiën, oorlog en landbouw gecontrasigneerd, welke in art. 5 voorschrijft, dat de Zuider zeeraad van advies en bijstand zal dienen in de voorbereiding van de regelingen be treffende „het in gebruik brengen van de drooggelegde gronden", en van het Kon. besluit van 16 Juli 1918, S. 451, betreffen de den Zuiderzeeraad, dat in art. 1 even eens handelt over het „in gebruik bren gen" van de gronden en dat gecontrasig neerd is door den minister van waterstaat alleen, aan wien ook bij uitsluiting de uitvoering van dit besluit is opgedragen? 5. Indien vraag 2 sub 2o. bevestigend wordt beantwoord, moet dan aan de reeds getroffen regeling en aan de „spoedig" alsnog te treffen beslissingen een defini tief karakter worden toegekend in dezen zin, dat de Staten-Generaal naar het oor deel van de ministers niet meer in de ge legenheid behoeven te worden gesteld om op de inzake de uitgifte van Zuiderzee gronden te voeren politiek beslissenden invloed te oefenen? 6. Indien vraag 5 bevestigend wordt be antwoord, kunnen de ministers dan mede- deelen, wat hen heeft bewogen, in deze af te wriken van de adviezen der commis sie-Vissering, en wel in het bijzonder van het advies op blz. 88, om een ruime proef te nemen met overheidsexploitatie en hiervoor een vierde deel van de Wierin germeer te bestemmen en van de door deze commissie blijkbaar als van zelf sprekend aanvaarde opvatting, dat over de uitgifte van de gronden zal worden be slist bij de wet? 7. Indien vraag 5 ontkennend wordt be antwoord, kunnen de ministers dan mede- deelen, wanneer en in welken vorm zij de la ten-Generaal in deze aangelegenheden denken te kennen? Kunnen de ministers mededeelen, ■elke hun voornemens zijn aangaande de adviezen der commissie-Vissering en het Z»1~SJeraadE?e*>ra°tlte va" de" welke zich tot onze landgenooten richt door tusschenkomst van de onder toe zicht der regeering werkende Stichting Landverhuizing Nederland, welker direc teur zich speciaal naar Argentinië heeft begeven om de aangeboden bedrijven in oogenschouw te nemen. Wie zich voor dit plan interesseert, kan zich dan ook in vertrouwen wenden tot bovengenoemde instelling, wier kan toor is gevestigd te Den Haag, Bezuiden- houtscheweg 97. De boerderijen, tien in getal, worden geheel in cultuur gebracht en geïnstal leerd opgeleverd, voorzien van vee, werk paarden, landbouwgereedschappen en huisraad, terwijl bij het aanvaarden er van geenerlei betaling geëischt wordt, daar de koopprijs in den loop der jaren uit de opbrengst van het bedrijf kan wor den voldaan. Zij vormen tezamen met een modelboerderij van 80 H.A. een aan eengesloten geheel. Aan het hoofd dezer modelboerderij komen een Hollandsche landbouwkundige met Hollandsche assis tent. wier taak het is den landbouwers leiding en voorlichting te geven en bij te Te Moordrecht ia niemand aan het werk gegaan. De staking daar omvat, naar men meldt, ongeveer 200 man. Men meldt uit Deventer: De aangekondigde staking bij de Kon. Ver. Tapijtfabrieken is vanmorgen een feit geworden. Ongeveer 125 arbeiders hebben het werk neergelegd. Alleen drie oudere werklieden zijn met goedkeuring van de organisaties aan den arbeid ge bleven. Omtrent het al of niet deelnemen der werkmeesters aan de staking is nog geen beslissing genomen, daar hun vacantie i eerst Maandag is geëindigd. Bij de fabriek wordt gepost, doch alles is rustig. Binnenland. Eenige gewonden. Als onderdeel van het programma van het Stadion te Amsterdam zou Donder dagavond een wedstrijd op racemotoren worden gehouden tusschen den Duit- schen kampioen Soenius en den Neder lander Hans Herkuleyns. Reeds in den eersten rit, toen Herkuleyns de leiding had, verloor hü na enkele rondjes (die in een tempo van 112 a 115 K.M. werden ge- rden) de macht over zy'n stuur. Hij sloeg tenslotte in een bocht over de balustrade in het publiek; zijn motor stortte omlaag op het grasveld. Het bleek, dat twee toe schouwers uit Hoofddorp ernstig waren familie S. te Venlo, niet te Deventer, zoo als m het nummer van Donderdag abu- shivelyk is gemeld, in beslag genomen. Uit het ingestelde onderzoek is komen vast te staan, dat het kind niet in de vlam men ik gevallen, doch door een van de op geschoten jongens, die de omstaande kin deren duwden, waardoor zjj wegliepen, met een brandenden bos sti'oo is nagewor pen zoodat haar kleertjes vlam vatten. Bij het uitdooven heeft de vader zijn beide hhnden verbrand. De politie heeft eenige jongens aange houden uit wier verhoor is gebleken, dat de vermoedelijke dader de 16-jarige J. H. is..Deze is opgesloten. VERDRONKEN. Donderdagochtend vroeg is de Volen- dammer vischventer Jan Steur in de trekvaart nabij het R. K. kerkhof te Mon- nïkkendam te water geraakt en verdron ken. De man laat een vrouw en vijf kinde- ren achter. DIEFSTAL? Een winkelier uit de Frans Halsstraat, te Amsterdam, heeft aangifte gedaan, dat hij uit een geldkistje een bedrag van 3000 vermist. Hij heeft verdenking op een lid van zijn personeel. SMOKKELARIJ. 31 bigigen in beslag genomen. Een commies in de buurtschap Euurse heeft Woensdagavond den landbouwer G. H. B. aldaar, op heeterdaad betrapt op den 'frauduleuzen invoer van 31 jonge biggen uit Duitschland. De biggen zijn in beslag genomen en ter beschikking van den burgemeester van Haaksbergen ge steld. staan in alles, wat hun in den vreemde, gewond. Beiden zijn met een hersen-1 Aan de grens bij Boürtange hebben kom- vnnra aoc\\\vonAt> onrofnn I i -ij- u ,a nr:iUAlv«i'v,nrror.fliiiio orvn q olv f f ion uit OnQt- Met een ziekenauto werd hij naar het zie kenhuis St. Joannes de Deo overgebracht, waar hij kort na aankomst is overleden. Een dame met een kinderwagen werd eveneens aangereden. Zij en haar kind werden niet ernstig gewond. De politie heeft den vrachtauto in be slag genomen en tegen den chauffeur procesverbaal opgemaakt. Buitenland. DRIEVOUDIGE MOORD OP HALMAHEIRA. Het Soer. Hbl. ontving bericht uit Hal- maheira omtrent een drievoudigen moord, waarvan de familie Waigiu, zich noemen de Jansen, bestaande uit man, vrouw en volwassen dochter, het slachtoffer werd, vermoedelijk uit wraak wegens niet-be- taling van geleverde damar (hars). AUTO DOOR EEN TREIN GEGREPEN Eén doodc. Woensdagnacht om half twaalf is op een bewaakten overweg vlak bij het sta tion Hersfeld (Rhên) een auto uit Berlijn door een goederentrein gegrepen. Een jonge dame is op slag gedood, een heer is met ernstige, doch niet levensgevaar lijke kwetsuren naar het ziekenhuis ge bracht. De oorzaak van het ongeluk is waarschijnlijk dat de baanwachter de hoo rnen te laat heeft gesloten. De auto is vernield. De baanwachter kreeg na het ongeluk een aanval van razernij. EEN ERNSTIG AUTO-ONGELUK. Vier dooden. vooral gedurende den eersten tijd zwaarlijk zou vallen. Het spreekt wel vanzelf, dat uitsluitend degelijke ervaren landbouwers in aan merking komen. Zij moeten voorts ge trouwd zijn en kinderen hebben, waarvan althans reeds één den leeftijd heeft om mede te werken. Inlichtingen worden ook verstrekt door de vakafdeelingen voor de landbouw- bemiddeling aan de arbeidsbeurzen te Groningen en Middelburg. DE STAKING BIJ DE KONINKLIJKE VEREENIGDE TAPIJTFABRIEKEN. Donderdagmorgen is het fabrieksperso- neel van de Koninklijke Vereenigde Ta pijtfabrieken in staking gegaan, in ver band met de door de directie aangekon digde loonsverlaging van 10 pet. Te Rot terdam zijn van de 210 arbeiders er Don derdagmorgen 13 opgekomen, die hét be middelingsvoorstel van de directie thans 5 pet. loonsverlaging en over 3 maanden nogmaals 5 pet., met de verze- kering, dat met alle inspanning gestreefd zal worden naar het laten werken ge durende 48 uur per week hebben aan vaard. Van deze 13 menschen zijn er 5 werkmeester. De overigen behooren groo- tendeels tot het expeditie-personeel. Het kantoorpersoneel is in zijn geheel opge komen. be- schudding naar het Wilhelminagasthuis vervoerd. Herkuleyns heeft beide beenen gebroken en is naar het Binnengasthuis vervoerd. Nader meldt men: Het ergst eraan toe is de toeschouwer P. de Koning uit Hoofddorp. Minder ern stig gewond zijn G. Bootsma en F. van den Bosch, beiden eveneens uit Hoofd dorp. Een van hen had een kaakwond, veroorzaakt door een slag van een stuk van een lichtmast, die vernield werd. Noch voor Herkuleyns, noch voor De Ko ning bestaat direct levensgevaar. Hun toestand is niet zorgwekkend. De hier v. d. Bosch kon huiswaarts keeren. EEN AUTOBUS IN BRAND. Een autobus der N.V. Vitesse te Moer gestel is aldaar onder het rijden in brand geraakt. De inzittenden werden gered. De bus is geheel verbrand. Verzekering dekt de schade. DOODELIJK ONGELUK. Langs de Aa aan de Citadellaan in Den Bosch is men bezig nieuwe beschoeiing aan te brengen. Bij de werkzaamheden schoot Donderdag een paal los, waardoor de heistelling omviel. De 32-jarige M. van de Koevering uit St. Michielsgestel, gehuwd en vader van vijf kinderen, stort te in de rivier; hij werd er spoedig uitge haald, doch bleek reeds te zijn overleden als gevolg van een slag van den paal. VERDUISTERING VAN ZESHONDERD GULDEN. Een 22-jarige reiziger had ongeveer 600.van zijn patroon in zijn bezit. Hij moest het geld dezer dagen afdragen. Hij had het echter ten eigen bate aange wend en ten einde raad stak hij de klee- ren, waarin gewoonlijk het geld wordt be waard, in brand. Op deze manier wilde hij het doen voorkomen alsof het geld was verbrand. De vrouw van den reiziger, die van het heele geval niets wist, bemerkte het vuur, dat met een paar emmers water is gebluscht. De man is opgesloten. OVERVAL TE ROTTERDAM. Woensdagmiddag is mej. wed. J. Ro denrijs uit Rotterdam, toen zij op het Groene Dijkje te Schiedam liep te wande len, plotseling aangevallen door een haar onbekenden man, die haar handtaschje afnam en er op zijn fiets mee vandoor ging. Op haar geschreeuw kwam den con troleur van de R.E.T. te hulp, doch deze kon den dief niet meer aanhouden. Het taschje is later in het Sterrebosch teruggevonden maar de portemonnaie was er uit verdwenen. HET TE VENLO VERBRANDE KIND. De politie heeft het lijkje van het bij het vuurtje stoken verbrande meisje van de miezen Woensdagnacht tien uit Oost Friesland gesmokkelde koeien in beslag genomen. DOODELIJK ONGELUK. De 50-jarige weduwnaar A. G. J. Hug- gei„, banketbakker, uit de Nieuwstraat te Eindhoven, is Donderdagmiddag dood bi zijn woning beneden aan de trap ge vonden. De man had een gapende hoofd wonde en is vermoedelijk van de trap ge vallen. Omstreeks 12 uur Woensdagnacht was hij volgens verklaring van de buren thuis gekomen, en vermoedelijk is toen het ongeluk gebeurd. De man verkeerde waarschijnlijk onder invloed van sterke drank. Eerst Donderdagmiddag heeft zijn compagnon, die zich aan de achterzijde toegang tot de woning had verschaft, het lijk van den bakker gevonden. VERGIFTIGING? Van het gezin van C. in de Schenge- straat te Goes zijn de moeder en drie kin deren van 10, 8 en 3 jaar ernstig onge steld geworden en naar het gasthuis over gebracht. Het jongste kind is daar overle den. De vader en de andere kinderen ble ven gezond. Als mogelijke oorzaak wordt genoemd het eten van havermout, bereid met een ei, waarvan alleen de vier patiën ten hebben gegeten. EEN- OF TWEEMAAL GETROUWD? De Amsterdamsche politie had van een juffrouw, die in Tsjechoslowakije woont, mededeeling ontvangen, dat zij ge trouwd was met een Amsterdammer, en dat deze buiten haar om opnieuw met een Amsterdamsche vrouw was getrouwd De man, die op reis was, is bij zijn terugkeer te Amsterdam op het politiebureau ont boden onder verdenking, zich te hebben schuldig gemaakt aan het misdrijf, om schreven in art. 237 van het Wetb. van Strafrecht, n.1. bigamie. De man was zeer verbaasd en zeide, dat hij al eenige iaren geleden van de vrouw in Tsjechoslowa kije was gescheiden. Daar er geen bewij zen waren, dat de man niet de waarheid sprak, is hü weer vrijgelaten. EEN VRACHTAUTO OP EEN TROTTOIR GEREDEN. Een doode. Donderdagmiddag wilde te Haarlem de bestuurder van een zwaren vrachtauto van de A. T. O., komende uit de Kenne- merstraat, de Frans Halsstraat inrijden. Door de groote snelheid kon hij de bocht niét nemen en de auto botste eerst tegen een lantaarnpaal en reed vervolgehs het trottoir op. Daar liep de 27-jarige S. P„ uit Heemstede. Hij raakte bekneld tus schen den muur en den auto. Toen men hem uit zijn benarde positie had bevrijd, bl ek hü beide armen gebroken en een schedelbasisbreuk gekregen te hebben. Te Duisburg heeft Woensdagnacht een auto-ongeluk vier menschenlevens ge eischt. De Karl Lehrbrücke, welke Duis burg met Ruhrort verbindt, wordt her steld en om het drukke verkeer niet al te zeer te hinderen, wordt dit werk des nachts verricht. Woensdagnacht reed een auto van een chauffeursschool uit Duis burg, waarin vier menschen zaten, in de richting van Duisburg. De bestuurder moet de afsluitboom niet bemerkt heb ben, want de auto reed er met groote snel heid tegen aan en viel in de haven. Dit deel van de brug was n.1. in ver band met de werkzaamheden omhoog ge trokken. De auto met de vier inzittenden verdween in de diepte en voordat hulp kon worden verleend waren de vier men schen reeds verdronken. Donderdagmor gen hebben duikers de auto en de lijken geborgen. De identiteit van de slachtof fers kon nog niet vastgesteld worden. EIGENAARDIGE DOKTERS PRAKTIJKEN. Dr. Birkholz een dokter uit Aschers- leben, heeft op den straatweg Aschers- lebenHoym met zijn auto twee fietsen de dames overreden, die op slag gedood werden. Zonder zich om zijn slachtoffers te bekommeren, reed hü verder. Eenigen tüd later werd hü aangehouden door een fietsend agent. De heer B. trok zün revol ver en bedreigde den agent, die er even wel in slaagde den dokter te overweldi gen. Hy is in de gevangenis te Frose op gesloten. Vermoedelijk heeft hy in een aanval van zinsverbijstering gehandeld. Reeds kort voor het ongeluk had hü een jongeman zonder eenige reden op straat in het gezicht geslagen. ZIJN VROUW OMGEBRACHT. Op haar verzoek? Een 75-jarige straatventer uit Beriyn- Charlottenburg verscheen Woensdagnacht op een politiebureau in deze voorstad, waar hü mededeelde dat hü zijn 64-jarige vrouw, die sinds jaren ziek was en hevige pünen leed, op haar uitdrukkelük ver zoek had gedood. Agenten, die zich naar de woning begaven, constateerden daar dat de man de waarheid had gesproken. De venter werd in hechtenis genomen. DE DADER VAN DEN MOORD OP DEN LEIDER VAN DEN STALEN HELM TE KEULEN. Het onderzoek naar den dader van den moord op den leider van den Stalen Helm, Heister te Keulen, heeft tot resultaat ge had, dat men ontdekt heeft, dat de moord is gepleegd door den 29-jarigen commu nist Theodor Duerwerdt, die direct na zijn daad de revolver aan een 18-jarigen par kvriend Nicksch had gegeven. Nicksch heeft thans toegegeven, dat hü het wapen van z;jn vriend Duerwerdt heeft gekre gen. Er zaten nog 7 patronen op. De huls, die naby de plaats van den moord is gevonden, bewijst, dat de moord met deze revolver moet zijn gepleegd. I)E STRAF VAN FALL. President Hoover heeft geweigerd, den gewezen minister van binnenlandsche zaken, Fall, die uit hoofde van het petro- leumschandaal van Teapot Dome tot een jaar en een dag gevangenisstraf veroor deeld is, gratie te verleenen. HUISZOEKING IN EEN COMMUNISTISCHE JEUGDHERBERG TE THÜRINGEN. In de jeugdherberg Finsterbergen (Thüringen) had de districtsleiding van de communistische partij groot Thürin gen een cursus georganiseerd voor de vorming van functionarissen, welke op 9 Augustus begon en tot 15 Augustus zou duren. Daar men vermoedde, dat de ontwik kelde werkzaamheid in stryd mot de straf wetten was, heeft een groote politiemacht uit Gotha een huiszoeking in het gebouw gedaan. Belangrijk materiaal is hierbij voor den dag gekomen. De leider en de deelnemers aan den cursus, in totaal 42 personen, zijn, daar zy sterk van voorbereiding tot hoogver raad worden verdacht, bij den officier van justitie te Gotha aangemeld. Ook de voortzetting van den cursus is verboden. AUTO-ONGELUK. Vier dooden. Uit Oran wordt aan het Parysche Jour nal gemeld, dat er Woensdag een auto op den weg van het dorp St. Cloud naar Krister in een 80 meter diepen afgrond is gestort. De vier inzittenden, menschen van één gezin, zyn om het leven ge komen. Socialisten tegen syndicalisten. In heel Spanje worden sedert Woens dagavond huiszoekingen gehouden. Het doel der autoriteiten is, verborgen wapens te vinden. Alleen in de provincie Asturië werden ongeveer 5000 revolvers in beslag genomen. Miguel Maura, de minister van binnenlandsche zaken heeft verklaard, dat men de heele arbeidersbevolking zal ontwapenen. De heer en mevrouw Minoprio be wonen op Victoriasquare, Westminster, een deftig huis. Als vele anderen hebben zq zich niet door den natten zomer laten weerhouden en vertrokken zü dezer dagen met hun jacht voor een reis door de Middelandsche Zee. Ook het huisper soneel kreeg vacantie en de woning werd gesloten. Toen kwamen er twee mannen, die het huis op het rustige plein bü het Bucking- hampaleis binnen stapten. Zü waren niet genoodigd en hoe zy binnenkwamen, is niet bekend. Maar zy maakten het zich toch gemakkelijk. Zij kozen hun slaap kamer uit en deden gedurende een paar dagen of ze thuis waren. Victoria-square merkte niets. De voorwerpen, die aanwezig waren en die in een huis op Victoria-square van niet geringe waarde zyn, werden rustig gekeurd. Speciaal de wyn viel in den smaak. De garderobe van den heer Minoprio bleek zeer goed voorzien te zyn en de beste pakken werden in de beste koffers gepakt, die in het huis waren achterge laten. Eenige pakken zaten blükbaar niet al te goed in de schouders en die werden daarom achtergelaten. Ook by mevrouw Minoprio's garderobe vonden de heeren veel van hun gading en toen zy nog wat mooie juweelen hadden ingepakt, waren de koffers vol. Na een drukke dagtaak gingen de be zoekers rustig naar bed. Den volgenden morgen verschenen de heeren in de voordeur. Dat was in het geheel niet roekeloos. Want de één was gekleed met hoed en jas en had de kof fers by zich. Hij riep een taxi aan, ter wijl de ander blootshoofds, vriendelük lachend, zooals een goed gastheer be taamt, hem uitgeleide deed. De bagage werd in de taxi geladen en de gast reed weg. Maar de gastheer schijnt toch ook ver dwenen te zijn, want toen een paar dagen later, aldus de „Daily Express", waaraan wy dit verhaal ontleenen, de bedienden in het huis kwamen, vonden zü slechts een geweldigen rommel. De heer en mevrouw Minoprio varen intusschen onwetend en vrij van zorgen nog rond op de Middellandsche Zee. MARINE-SCHIJNEPOS IN VELE ZANGEN door 17) JEEPEE. Toen is naar den kembarieboom het leger voortgetrokken Geen djahat kwam nabij zoo was dat volk geschrokken! Ge.ukkig was de weg niet ver, en kon men niet verdwalen, - Klein bleman klom weer in zijn lans om richting te bepalen Hij stuurde netjes het carré naar 's Vorsten oproervaan En onder den kembarieboom kwam 't leger weldra aan. Het eerste wat de Held daar deed om 't drama te besluiten! Hij liet de djoeroemoedji „jongens bij de vlaggen!" fluiten! En om den vroeg'ren vijand nog wat meer te imponeeren Wou hij persoonlijk het „toeroen bandera!" i) commandeerenl Zeer plechtig klonk Rasio's fluit de vlag kwam naar beneden Ternate was gewroken en het oproerleed geleden! Toen krachtig werd door Rassio gefloten „habis kreedje!" 2) Dat steeds aan boord zooveel beduidt als „djongos, toetoep Tj a 1 meedje!" 3) Bedrijvig kwam de hofstoet van den Soeltan in 't geweer, Por kasih makan Setan 4) en dat is een heele eer! Ja! op de tikars 5) van den troon is Alb de Held gaan zitten, 't Is bar, zooals een krijgstocht door de rimboe kan verhitten! Daar werd terlaloe! opgediend, bij karrevrachten nasi Met dengdeng, satee, ikan kring en ook met pilools trasi! 6) In dat voormalig Sultanaat werd blijkbaar goed gegeten, En wat een setan toekomt bleek heel 't personeel te weten. Heer Aleb zag de oproervaan als taaplaak voor zich spreiden, Dat kon den girooten krijgsman 't meest het heldenhart verblijden! Dan reikt zijn jongen Toeriman zijn Heer wat propjes watten, ie toekang api Saiman met een vuurhout vlam deed vatten. En, vlammend, heeft de groote Held die dingen opgegeten, ja, waarlijk, op des Soeltans troon was Satanas gezeten' Fn helft h«" 031 wo"derJ3 d°°r land gevlogen - de ru»sen der djahdts veel dieper nog gebogen! Daar, op den troon des Soeltans vol van majesteit gezeten, Zag, onder den kembarieboom, het volk Heer Satan eten. Van heind' en verre kwamen thans de wegenkoelies aan Om straks, na afloop van de lunch, subiet aan 't werk te gaan. De afgezette Soeltan zat van verre toe te kijken, Maar van gastvrijheid Het Heer Alb satanisch weinig blijken! Zijn krijgers stonden om hem heen met wangunst in hun blikken: Wel! mana boleh! 7) dacht de troep, wat kan een toewan blikken! Geen wonder dat de Toewan Doewa zoo verbazend koeat 8) is; En, als hij 'm ophijscht in een boom, zoo erg terlaloe bara 9) is; Wah! als hij straks maar loopen kan of is het zijn bedoelen Om zich door ons op weg naar huis te laten meepikoelen?! 10) Maar nadat Alb, als zijn dessert, nog eens had „vuurgegeten" (Ook onder schaften mocht hij nooit z'n satansrang vergeten!) Toen sprak hij langzaam: „Wis!!" 11) en daarop „angkat meedje!" 12) Toch was dat voor de djongos en dé kok geen „habis kreedja", „Sekarang" klonk 't bevel, „kwee kasih makan orang!" Dan, inggat! djaga, baik, kwee tida kasih koran®!" 13) Een pantoen, 14 lang van stof en zwaar van groote woorden, Een waar triomfgezang, zooals men 't nimmer hoorde, Zal voor het nageslacht ten allen tijd bewaren Q3' '!Ct^€Sj van de dert'S man die Alb's getrouwen waren fÜ C' ln Halmaheer'! Nooit hoort men van zulk schransen, ïmer rijgt het nageslacht zoo groote schaftingskansen! V in Tiamo S|'V3J1 doe"ans b'1 honderdduizendtallen, Van eendend0'wfwarrswierr- dat «it de lucht komt vallen, - Van nasi tim en -ng' van de"deng en kwee lappies, \r 1 ketan, van bergen mata sappies Van nangko pisang, ramboetan, van mangga's en sitee En van vijfhonderdveertigduizend soorten van kwee Wee! D-at was het overwinningsfeest vin Alk Voor altijd zal het nageslacht dat Kemedie Stamboel, 16) wajang wong, .6) zag men dat feest Om aan den nazaat te doen zien hoe „branie" te beloonen'' 1 hans echter achten wij het zaak naar Alleb weer te keeren Die welhaast preparatie maakt om thans te retourneeren. Door djoeroemoedi Rassio liet hij „laagwater maken", Want anders zou zijn krijgsmacht vast dat schaften nimmer staken! En daarna hield hij baksgewijs om 't volk weer in te deelen: Dat heeft hem piekeren gekost! dat mag ik niet verhelen, 't Is heel wat aars, als tweede klas met 'n troepje te marcheeren, Dan als Heer Satan, victorieus, uit d' oorlog weer te keeren! De djoeroemoedi Rassio deed hij voor 't front toen komen, Die heeft daar, uit des Helden mond, z'n nieuwe baan vernomen: „Sekarang soedah habis prang, dan ini orang koelie, Maoe kreedja bekin djalan troes, en dapat traperdoelie! Nou kita ini soreh klaar por poelang kapel Bali, Dan s' bentar pigi psisir kapan di Tomaat kombali! 17) Sebabnja kita tangkap sini ampat lima radja, Njang saja soedah kommandeer por ikoet printah sadja, Dan ini radja pak 'em soeroeh masok krakal troes Por djaga dia tida lari, s'karang Rassio karpoes! Harihari, pagi malam ikoet printah banjak kras, Kalau ini radja lari, banjak soesah kwee, awas!" 18) Rassio, provoost geworden, heeft den Held gesalueerd, En beloofd te zullen zorgen dat geen Raadjcn ooit hem smeert. Met dit succes van zijn gespeech mocht Alb tevreden wezen, Op den terugtocht hoefde hij voor geen malheur te vreezen, 1- De djoeroemoedi, thans gewend om rimboe's te beloöien Zag als provoost geen zwarigheid om raadjens dood te gooien! Vervolgens gaf Heer Alb bevel een sappiekar 19) te zoeken, Want Setan, dacht hij, zou per as nog veel meer glorie boeken! Qok kon hij daarmee 's Soeltans troon mee naar Ternate sjouwen, En als een Imperator z'n glorieuse intocht hou-en: Een luitenant die gaat te voet, maar 'n satan wordt gereden Wanneer die voor de Kompenie zoo dapper heeft gestreden! Het werd een ware zegetocht! Nooit zag men zijn gelijke Heel Halmaheira liep te hoop om naar dien stoet te kijken' De bronzen helden van het lood, de trotsche sextantieren De hooggeheven bamboespeer in han<len der )ansieren t Was alles nóóot gezien, - en werd ook nóóit vergeten Ja r- t kleinste Halmaheirakind blijkt alles nog te weten! En wie zijn oor aan 't luist'ren zet hoort wondere verhalen, Hoe toewan Setan huiswaarts trok langs bergen en langs dilen; Hoe alles voor hem vluchten moest, wat bosch en rimboe heette, Hoe zwaar het lijf der twintigduizend wegenkoeiies zweette! En hoe, van den kembarieboom, een heirweg Westwaarts leidde, Waar tien pedatikarren 13) op een rijtje konden rijden! Men fluistert in de kampongs nog van Satans zegewagen. Waarop de vaan des opstands en de troon werd meegedragen; Hoe men den Conquistador bovenop dien troon zag zeet'len, En niemand naar hem opzien dorst, behalve erg vermeet'len! Ook, dat zijn kar getrokken werd door twalef zwarte ossen Waarvan de huid zoo vurig glom als 't bont van zilvervossenl Geen mensch, die 't waagde om den Held Ln het gezicht te kijken, Want wie het deed zou straks wel eens „beduveld" kunnen Mijken l Maar duid lijk zag men aan zijn zij dat schrikkelijke wapen, De ijzerhouwer Hakkiedood in vree en schccde slapen. Ook Anamkali het Pistool mocht zeer de aandacht trekken, Al zoud Alb het, met de hand, den meesten tijd bedekken. (Wordt vervolgd.), 1) vlag neerhalen. 2) vastwerken. 3) jongens, tafeldekken. 4) Om den Sataneten te geven. 5) zitmatjes. 6) ini. eten. 7) hoe is 't moge- 9) zwaar. I0) meedragen. 11) Afgeloopen! 12) neem de tafel af. 13) Geef nu aan mijn volk eten cn let op, dat je zorgt n',C te W,einI!f..Kee^' O) ''ïlandsch heldendicht, is) diverse 11 an sc ie overheerlijkheden. 16) tooncelspel. 17) Nu is de oorlog al gedaan, en die koelies Willen dadelijk aan het werk gaan om een weg te maken zonder iets (loon) te krijgen Wij zijn nou vanmi ag klaar om naar de Bali terug te gaan en we gaan straks passagieren, zoodra we op Ternate terug zijn. 18) Omdat we hietl vier o vijf vorsten gepakt hebben die ik al geordonneerd heb om 1 e gegeven bevelen maar op te volgen En die gepakte vorsten al bevel hebben om dadelijk de gevangenis in te gaan Om te zorgen dat ze niet wegloopen is Rassio nu provoost gemaakt Volg eiken dag van den ochtend tot den avond snel mijne bevelen op Want als die vorsten wegloopen kom je in grooten last, pas op. 19) ossen- kar.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1931 | | pagina 2