UN1E-0BLIGATIËN
De moderniseering van onze stad.
Hoewordik zeemilicien?
VAN DINSDAG 1 MAART 1932
TWEEDE EN LAATSTE BLAD.
STAiiSWitUWS
Hoofdkantoor
Koningstraat 76
HQLL ANDSC*"iE HUÜZEN met een sterke windvlaag kreeg de wiel- ons een overzicht van de hoeveelheden
j rijder een stevigen duw, zoodat hij heele- j opgehaald vuilnis, afgevoerd naar zee,
HOLLANDSCHE KOLEN
Fa. H. BOOIJ ZOON
Steenkolenhandel P. Bandsma
Tel. 124—462.
De heer Moestert sprak namens groepw fi fl P
3 een kort woord. Wij hopen uw nage-
Licht op
voor alle voertuigen:
Wintertijd.
Dinsdag
Woensdag
1 Mrt.
18.07 uur
18.09
dachtenis te eeren en het goede spoor te
volgen.
De heer de Leeuw, ontvanger der re
gistratie, sprak als patroon van den over
ledene. Hij prees hem als een goed wer
ker en trouw vriend.
Tenslotte werd door den vader van den
heer v. Puffelen diep ontroerd een dank
woord gesproken voor de laatste eer aan
zijn lieven zoon bewezen.
LAATSTE
ABONNEMEXTSVOORSTELLIXG.
Als laatste der serie abonnementsvoor
stellingen krijgen we hier iets zeer bij
zonders: „Süss de Jood" met Saalborn en
mevr. Royaards in de hoofdrollen. Wij
komen er nader op terug. De datum is
vastgesteld op 15 Maart a.s.
Houdt dus dien avond vrij!
De inspecteur van het 1. o. in de
inspectie Den Helder, is verhinderd a.s.
Woensdag 2 Maart spreekuur te houden.
ONJUISTE GERUCHTEN.
Over vertrek van dr. Vroom.
CRISIIS-COMITÉ.
2e collecte van
Helder".
Zondag j.1. werd de 2e maandelijksche
collecte gehouden, bij het uitgaan der
kerken. Hoewel de verwachtingen, gezien
de groote opbrengst van de le collecte,
niet erg hoog gespannen waren, viel de
opbrengst ontzettend mee.
De opbrengst bedroeg 440.56'/2, ter-
goed kon doen, maar ook in vele andere,
ernstiger rollen, trad zij op; de slanke
exotische gestalte met de goede, zuivere
stem voldeed hierin zeer goed ook als
actrice. Met name noemen wij hier nog
de kameelscène aan het begin van het
tweede bedrijf, waar haar slank figuurtje
goed uitkwam. Deze zelfde scène eindigt
in een kostelijke parodie, waarbij gebruld
is van het lachen. Ook haar partner
Tommy Bouman, moet worden genoemd,
Prachtig van decor was de minstreelscène
in het 2e bedrijf, waar Kitty de Spaansche
schoone vertolkte. Lena Eman had o.a.
een aardige scène met de negers, wij
Katholiek Den zeggen „o.a." omdat zij in vele scènes
optrad en steeds geweldig succes had.
Van verschillende zijden bereikten ons
geruchten over vertrek van dr. M.
Vroom uit onze stad. Daar ons ook e<r intusschen nog een nagekomen gift
der dergel 1.1 ke geruchten ter 0mivan f 5-— was binnengekomen. Daar A
men hebben wij ons ,Jnr; Jiwm om drukwerk een bedrag van 8.75 betaald
inlichtingen gewend enJannen ten st|l moest worden, kan ditmaal aan het
hgste, m(:ede„elei' Plaatselijk Comité worden afgedragen
grond missen en er ook nimmer sprake
van geweest is dat dr. Vroom onze stad
zou verlaten.
TERAARDEBESTELLING
HOPMAN J. A. VAN PUFFELEN.
Zaterdagmiddag heeft op de Alg. be
graafplaats, te Huisduinen, een droeve
plechtigheid plaats gehad. Toen hebben
de Chr. Padvinders en tal van belangstel
lenden het stoffelijk overschot grafwaarts
gedragen van hopman J. A. v. Puffelen,
die na een korte ziekte, Woensdagnacht
was overleden. Hopman v. Puffelen had
in den korten tijd dat hij leider was van
de Chr. Padvinders het hart van de jon
gens veroverd, door zijn hartelijkheid,
door zijn spontaniteit en zijn groote liefde
voor de padvinderij.
Langs den geheelen weg op de be
graafplaats, waarlangs de droeve stoet dag niet gevischt.
Daar de le collecte 578,67 opbracht,
werd dus in totaal afgedragen 1015.85V2-
Bovendien werd aan goederen nog afge
dragen tot een waarde van pl.m. 200,—,
voorwaar een prachtig bewijs van Katho
lieken offerzin.
LEZING DS. BUSKES.
Wij verwijzen onzen lezers naar de in
dit nummer voorkomende advertentie van
„Kerk en Vrede", waarin d!e lezing wordt
aangekondigd van Ds. Buskes over:
„Christus kerk tegen den oorlog", op he
renavond 8.15 u. in de Nieuwe Kerk,
Weststraat. De toegang is vrij. Voor bij
zonderheden zie men de advertentie.
VISSCHERIJ.
Door het stormachtige weer werd er
door de garnalenvloot Zaterdag en Maan-
GROOTE LANDELIJKE VERLOTING
VAN DE VEREENIGIXG TOT
BEVORDERING DER GEZONDHEID
IN DE GRAFISCHE VAKKEN IN
NEDERLAND.
Door de Vereeniging tot Bevordering
der Gezondheid in de Grafische Vakken
in Nederland, wordt ten bate van haar in
aanbouw zijnd Herstellingsoord voor man
nen en vrouwen annex Kinderhuis, de
„Petrus Werthweijnstichting", te Zeist,
een groote landelijke verloting gehouden
(goedgekeurd bij besluit van den minister
van Justitie van 12 Mei 1931, no. 916), met
als hoofdprijs een Landhuis ter waarde
van 6000.De trekking dezer verloting
was voorloopig bepaald vóór 1 Maart 1932.
Thans is als uiterste datum Zaterdag 4
Juni 1932 vastgesteld.
Daar echter de geheele voorraad loten
bijna uitverkocht is, zal de trekking wel
licht nog binnen enkele weken kunnen ge
schieden.
Binnen enkele dagen zal de juiste trek
kingsdatum worden bekend gemaakt.
VERMISTE AUTO TERECHT.
Voor vijftig gulden verkocht.
Zooals onzen lezers bekend is, werd er
8 Febr. door een zekere C. Moll, van de
firma Manshanden een auto gehuurd, en
tot heden niet teruggebracht. Ondanks
radio-opsporingen en signalementver
spreiding werd tot heden niets vernomen.
Men kan zich dan ook de verbazing van
den heer Manshanden voorstellen toen
HIJ HAD ZIJN BEEN GEKREUZELD.
Ja mijnheer, hij had zijn been gekreu-
zeld en caar op zijn kop had hij ook pijn
en de kap van de lantaarn was ook stuk
en het gebeurde met een balkie hier vlak
bij Hèrschel en verder had hij niks
In de eerste plaats, geachte lezer, wat
is kreuzelen?
Kreuzelen is een werkwoord, dat uitge
vonden is door een broekkie van heel wei
nig lentes. Tja, maar een uitvinding moet
toch voor oningewjjden nader gedemon
streerd worden, nietwaar, want zelfs wij,
die dagelijks heel wat exemplaren van
verslaggevertjes met hun neusjes boven
de balustrade in onze vestibule zien uit
komen, wisten daar niet wijzer uit te wor
den. Maar enfin, na heen en weer gevraag
kwamen wij toch te weten, dat kreuzelen
net zoo veel betoekent als kneuzen (heel
weinig verschil nietwaar) en dat er een
werkman bij den nieuwbouw van Herschel
zich, toen hij uitgleed, aan een balk vast
pakte. met het gevolg, dat deze de kap van
een juist in den weg staanden lantaarn
paal kapot sloeg en dat de man zijn
hoofd verwonde en zijn been gekneusd
had, welke gebeurtenis wij dan ook op
deze plaats aan de vergetelheid willen ont
rukken
DIE WAREN KAPOT.
In de Keizerstraat reed Maandagmiddag
een man met een fiets en een groote kof
fer, links van den weg. Plotseling kwam
er een auto aan en de man met de fiets
en de koffer moest opzij, welke verrich
ting hij dan ook van plan was te doen,
ware het niet, dat zijn knie tegen zijn
stuur aankwam, zoodat hij met koffer en
al ondersteboven sloeg. De koffer vloog
door den schok open en tot aller verwon
dering rolden daar een stelletje wijnfles-
schen uit, die aan stukken vielen, zoodat
een doordringende sterke dranklucht in de
Keizerstraat opsteeg.
FIETS GESTOLEN.
Zaterdagmiddag was een jongen op het
Stationsplein even op bezoek bij kennis
sen en had zijn fiets gedurende dezen kor
ten tijd onbeheerd laten staan. Toen hij
weder wilde weggaan was de fiets ver
dwenen. Ondanks alle pogingen is het nog
niet gelukt de fiets weder op te sporen.
ii.
2S-2i2
-Bs'-iA
Een en ander
meente-reiniging.
over onze ge-
Het was onze bedoeling, zooals wij aan
deze Maandagmiddag op de Velzerpont het slot vau ons artikel onder dezen titel
plotseling tegenover zijn vermisten wagen in het nummer van Zaterdag hebben ge-
stond. Óogenblikkelijk heeft hij toen,1 zegd, in een tweede artikel nog iets te
door een aanwezige politie-agent, beslag vertellen over onze bruggen en plant-
op den wagen laten leggen, waarna op het j soenen. Wij zijn evenwel van dit aan-
politiebureau bleek, dat de auto voor vankelijk voornemen afgeweken, omdat
trok, stonden aan weerskanten de pad
vinders opgesteld. Diep ontroerd waren
allen dat deze krachtige jongeman, die
een week tèvoren nog met zijn jongens
naar de duinen trok, nu naar zijn laatste
rustplaats werd gedragen.
Haring werd haast uitsluitend aange
voerd van vangsten aan het Huisduiner
strand en van de Kommen. Groote vang
sten waren er niet zoo zeer, zoodat de
prijs zich nog wel handhaafde.
Naar Stellendam keerden verschillende
Aardig waren ook de negercoupletten
van Schakels, waarbij de tusschen het
gordijn doorglurende negerkoppen het
refrein meezongen. Ook is er een vis-
schersscène (een ernstige, in verband met
de verdwijning dezer industrie) met
prachtig decor.
Een ballet-nummertje op muziek van
Chopin (Nocturne) moet mede worden
genoemd; het eerste deel van de revue
eindigt met een prachtige symbolische
scène op den vrede. De opium-finale gaf
o.a. een fraai nummer dans-acrobatieb.
Ook een maskerscène sloeg wel in.
Dit is slechts een greep uit het vele.
Het gezelschap is weer naar elders ver
trokken of het nog weder terug zal komen,
200.van een zekere garage Beers, uit
Haarlem, gekocht was.
Na nadere informatie bij den bewu^ten
garagehouder bleek, dat deze de auto voor
50.(zegge en schrijve vijftig gulden)
had gekocht en reed de wagen, ondanks
radioberichten en politierapporten, heel
gemoedelijk rond, zonder ook maar de
minste last te ondervinden of te worden
aangehouden.
Ook van den dief ontbreekt tot nog toe
ieder spoor. De verschillende berichten
als zou de bewuste persoon verdronken
zijn, blijken dus geheel op fantasie te be
rusten. De politie heeft de zaak in verder
onderzoek.
AUTOBOTSING.
Op het Koningsplein hebben wij een
eigenaardige verkeersregeling. Een ver
keersregeling die voor oningewijden veel
al een puzzle is en voor de bekenden een
aanleiding zoo af en toe eens een pretti-
gen scherpen hoek te maken. In dit geval
wy het heden willen hebben over onze
reiniging. De reden daarvan is de lezing,
die hier Donderdagmiddag in Casino
plaats heeft voor het onderwijzend per
soneel over het verkeersonderwijs op de
scholen. Oogenschijnlijk is er niet het
minste verband tusschen dit onderwerp
en onze gemeente-reiniging, maar omdat
het verkeersprobleem ook voor onzen
reinigingsdienst van groot belang is en
daar ernstig onder het oog is gezien, zoo
als uit dit artikel blijken zal, meenden
wij goed te doen hetgeen wij nog, als
slotartikel, over onze reiniging hadden
te zeggen, nu reeds mede te deelen. De
bruggen en plantsoenen komen dan als
derde en laatste artikel, a.s. Donderdag
of Zaterdag aan de beurt.
Afschaffing
stelsel?
van het emmer-
Aan de geopende groeve werd allereerstschuiten terug, omdat het bedrijf niet loo- gezien de resultaten van heden, is een echter is er een verkeersovertreder de
het woord gevoerd door een oom van den i nend meer kon worden gemaakt voor de
overledene die wees op de liefde en ach
ting die zijn neef onder de jonge men
schen verworven had en niet alleen on
der hen, maar ook bij zijn patroons, su
perieuren en collega's. Zijn leven is niet
kleinere schuiten.
REVUE SCHAKELS.
Zooals wij reeds mededeelden gaf het
onbesteed geweest, omdat hij ook iets in gezelschap Schakels Zondag en Maandag
zijn leven heeft doen zien van Hem, Dien een tweetal voorstellingen van de nieuwe
hij heeft gekend en liefgehad en Die ge-] revue «Blank en Bruin». De /ondag-
zegd heeft: „Ik ben de Opstanding en hetavondvoorstelling was goed bezocht, die
Leven, die in Mij gelooft zal leven, al ware van Maandag minder, waaraan, naar wij
hij ook gestorven". gelooven, het bitter koude weer ook wel
I)e heer P. C. de'Boer bracht een laatste voor een deel de schuld zal zijn. Intus-
groet als voorzitter van het afd.bestuur
der N. P. V. en mede namens de heeren
mr. Baert en v. d. Berg, resp. districts
commissaris en ass. districtscommissaris.
Hij wees er op dat hij de weinige keeren
dat hij met hopman v. Puffelen in aan
raking was geweest tot de overtuiging was t
gekomen dat hij de beweging met hart Schakels, den directeur en Lena Eman,
en ziel w'as toegedaan en dat hij zich ge- cüe haar woordje in dit opzicht wel doen
heel gaf aan de door hem opgenomen kan, maar ook het danspaar Retichini
taak om de afdeeling omhoog te werken, ontpopte zich later niet alleen als goede
Later in uwe herinnering moge het acrobatiek-danseurs, maar tevens gaven
een lichtpunt zijn, zoo zeide spr. tot dezij een alleraardigst komisch dansinter-
achterblijvenden, dat zijn voorbeeld ons mezzo in het tweede bedrijf.
schen verdiende de revue een beter be
zoek, want het geheel is zeer goed ver
zorgd en de decors, costuums enz. zijn
uiterst smaakvol. Ditmaal moesten wij
het zonder de medewerking van Willy
Walden doen; het komische element was
daardoor geheel in handen van Frits
vraag, die nog niet beantwoord kan
worden.
NUTSSPAARBANK.
Opgave uitsluitend betreffende de Nuts-
spaarbank te Den Helder, Polderweg 1,
over de maand Febr. 1932. Op spaarbank
boekjes werd in den loop der maand
ingelegd f 204.308.58 en terugbetaald
f 157.481.72. Derhalve meer ingelegd
dan terugbetaald f 46.826.86.
Gedurende het tijdvak 1 Jan^29 Febr.
van dit jaaf werd in het geheel ingelegd
47J.135,57 en terugbetaald f 407.308,94, zoo
dat in dit tijdperk meer werd ingelegd
dan terugbetaald f 69.826,63.
Het aan spaarders verschuldigde kapi
taal, bij den aanvang van 1932 f2.224.160.44
klom dientengevolge tot f 2.293.987.07.
Het aantal nieuw uitgegeven spaarboek
jes bedroeg in de maand Febr. 84. Het
aantal spaarders bedraagt thans 6060.
De lediging in de maand Februari
van spaarbusjes leverde een bedrag op
voor oogen blijft.
Namens het groepscomité van de Chr.
Padvindersver. en namens de ouders,
werd het woord gevoerd door den heer P.
v. Doorne die op de onoplosbare levens
raadselen wees. Deze jongeman, die zoo
veel beloofde, wordt plotseling wegge
nomen. Wij krijgen nooit iemand terug
als hij was, zegt spr. Jongens, volg je hop-
De revue telt drie groote finales en
dit »groot« is werkelijk in deze betee-
kenis op te vatten, want de finales munfen
uit door smaakvolle arrangeering van
decors en costuums.
Een troepje echte Surinaamsche negers
verleent ditmaal medewerking en deze
dansen en intermezzo's behoorden tot de
beste scènes. Een der medewerksters,
man na, zoo zegt de heer v. Doorne, volg Kitty van Emden, speelde by deze ge
met hem het spoor van Christus, Die zich1 legenheid een rol als negermeisje, hetgeen
de Weg kon en mocht noemen. ZÜ wegens haar donkere huidskleur zeer
oorzaak van deze aanrijding, die een ge
volg is van bovenomschreven verkeers
situatie. Wat was n.1. het geval? Van de
brug bij het postkantoor kwam gistermid
dag om een uur of vijf een vrachtauto,
die de Koningstraat in wilde en uit de
Prins Hendriklaan een vrachtauto die de
.Postbrug op moest. Maar de auto die de
^Koningstraat in reed hield zich niet aattl ieder heeft zich met
de regels daar voorgeschreven en ging ergerd.
Tijdens de behandeling der begrooting
is reeds terloops gesproken over afschaf
fing van het emmerstelsel en het over
gaan tot autotractie. Herhaalde malen
had men ons, mondeling en ook wel in
ingezonden stukken, gewezen op het zeer
verouderde stelsel, dat aan onze reini
ging in gebruik is en dat in de vroege mor
genuren de stad een uiterst onsmakelijken
aanblik gééft. Wij behoeven daar niet
nader op in te gaan; ieder weet het en
ons, daaraan ge
niet om de vluchtheuvel, doch voor deze
langs, dus precies denzelfden weg die de
andere auto nemen moest, met het ge
volg dat de auto van de Postbrug van
achteren aangereden werd. Gelukkig niet
erg, maar gezien de omstandigheden en
de eigenaardige manoeuvres van de beide
wagens had de aanrijding heel wat ern
stiger kunnen aankomen.
Brrrrrrrr
Zooals men evenwel bij de begrootings-
debatten heeft kunnen hooren, is veran
dering van stelsel nogal kostbaar, omdat
men dan ook tot autotractie zal moeten
komen. Nu is deze laatste op den duur
onvermijdelijk; de voortdurende uitbrei
ding der stad, het schier maandelijks ont
staan van nieuwe straten, is oorzaak van
de voortdurende toeneming der werk
zaamheden bij "dezen tak van dienst en
zelfs de buitenstaander zal begrijpen, dat
de
-P D Zf\A oi li» 1 t i Jtvacuci ij(Xicu urn maat tuu w^xiia^
IS J n - 1' K» ProliteerenCT,
u-ptH tntmi /n ria h '«,0,-50 u. reed daar ergens op de Javastraat een
weid totaal in de busjes f7.817,58 be-1 wielry<jer, H*el ge£00n> of eerder ge_
zegd -met deze koude een abnormaal iets,
spaard.
Thans zijn 1553 spaarbusjes in omloop.
men op andere en snellere wijze, aan de
loen alle menschen Zondagmiddag by behoeften zal moeten tegemoetkomen,
kachel zaten om maar zoo wemig
Groote toename van werk
zaamheden.
Van welke groote beteekenis de toe
name der werkzaamheden is, wordt wel
vooral, omdat het nu juist Zondag was.
totaal dus over 1930 23907 M3. Maar voor
1931 was het totaal alweder gestegen tot
28055 M3., en voor deze meerdere hoe
veelheid zijn noodig 3 paarden, 3 wa
gens en 6 werklieden.
Nu is hierbij niet begrepen het z.g.
veegvuil, dat niet in zee wordt gestort.
Deze hoeveelheid is opgeloopen van
1929 tot 1931, van 6 M3. per dag tot 12 M3.,
en sedertdien weer met 40 pCt. ver-
hoofd. Vischgrom bijvoorbeeld, van de
rookerijen, dat voorheen door de tuin
ders werd afgehaald, wordt thans ook
door de gemeente-reiniging verwijderd
en vervoerd.
Opleidingscursus voor autotractie.
Rekening houdende met den ontwikke
lingsgang van dit bedrijf, dat zich onver
mijdelijk zal moeten aanpassen aan de
eischen, die een zich moderniseerende
stad stelt, is een uitgewerkt plan om
trent algeheele reorganisatie van het be
drijf op het oogenblik bij B. en W. in
studie. Om voor de toekomst gereed te
zijn, heeft de heer Maas, de directeur der
reiniging, sinds eenigen tijd voor zijn
personeel ingesteld een cursus voor chauf
feurs. Het spreekt vanzelf, dat, bij .in
voering van autotractie, de chauffeurs
zullen moeten worden gerecruteerd uit
het bestaande personeel. Het is niet ge-
wenscht de menschen zóó maar op een
auto te zetten en hen rijden te leeren,
want juist uit dergelijke oppervlakkige
bekendheden met motoren en hun be
handeling ontstaan de meeste ongeluk
ken. Een grondige opleiding is noodig,
waarbij zij een volledig inzicht krijgen
in den bouw en het gebruik van motor
en wisselbak, en voorts van de geheele
constructie van de auto. Ook is kennis
noodig der verkeerswetten- en voorschrif
ten, der regels van den weg, enz. Een
dergelijke kennis ontbreekt natuurlijk
bij de meesten.
Vandaar dat de heer Maas ons een
dezer dagen uitnoodigde tot een bezoek
aan zijn leslokaal, gevestigd in een der
vertrekken van de Arbeidsbeurs. Weke
lijks wordt daar aan het personeel der
reiniging een cursus gegeven in motoren
kennis, onderhoud en behandeling der
motoren, enz. Door den directeur is ten
behoeve van dezen cursus allerlei mate
riaal bijeengebracht, dat de lessen aan
schouwelijk maakt. Teneinde de deelne
mers met alle onderdeelen van een motor
bekend te maken, is een complete chrevo-
letmotor aanwezig, welke daartoe door
een der plaatselijke garagehouders wel
willend is afgestaan als demonstratie
model. Deze motor wordt op de cursus
avonden gedemonteerd, waarna alle on-
Maar enfin, hij reed er nu eenmaal, wat het best door eenige getallen gedemon-
In eerlijk gezegd ook weer jammer was, want streerd. Wij hebben hier namelijk voor
StOOkt men imaal uit de goede richting schoot en in van de in dienststelling van het storthuis Mf B 8F«sgt CSi-l"
de sloot terecht kwam. Behalve een nat j (2e halfjaar 1929) tot einde 1931. Daar-
pak liep een en ander zonder vermeldens- j uit blijkt, dat in de zes laatste maanden
Laat Uw huis met deze koude eens
goed verwarmen. Neemt nu een
proef met onze beroemde
Tel. 235 en 479
waardige bizonderheden af en we zullen
maar hopen dat het onvrijwillige bad geen
nadeelige gevolgen zal gehad hebben.
van 1929 die hoeveelheid bedroeg 8993
M3. In het eerste halfjaar van 1930 be
droeg zij 12063, in het twreede 11844 M3.,
Zeldzame hitte en het
voordeeligst in gebruik.
II.
Het bedrag, dat zoo ingevangen wordt,
loont nog aardig o». Met deze lichting
heeft men c.a. 4400 ontvangen en de offi
cier van administratie, die met^ de incas-
seering was belast, verwachtte, dat, aange
zien nog een aantal nakomers zich komen
aanmelden, dit bedrag wel tot 5000 zou
stijgen. Inderdaad een aardig sommetje.
Vele jongens sparen natuurlijk voor
hun diensttijd om dan eens iets extra's
te kunnen koopen, terwyl ook velen van
thuis wel iets mee krijgen. Eén keer per
week kunnen zy over het gestorte bedrag
beschikken, echter niet meer dan 2.50
tegelijk, tenzij ze kunnen bewijzen, dat ze
een grooter bedrag noodig hebben.
Aan het tafeltje waar dit gebeurt is het
druk. De officier neemt het geld in ont
vangst en roept het bedrag af, een ser
geant-schrijver schrijft hiervoor en voor
eventueele preciosa, die mede worden af
gegeven, bonnetjes, in een tempo, alsof
zijn leven er van af hangt. Naast hem zit
een korporaal, die de ontvangen bedragen
boekt en onderwijl een schietgebedje op
zendt, dat zijn boek mag kloppen met het
bedrag, dat werkelijk aanwezig is. Een
milicien van een oudere lichting fungeert
voor pandjeshuishouder, het is zijn taak
de horloges e. d. in zakjes te doen, welke
met 't stamboeknummer worden gemerkt.
Nog meer vragen.
Dan komen zy aan een tafeltje, waar
aan feitelijk liet meest te beleven is in
«ie geheele cantine. Van de nieuwe mili
ciens wordt daar genoteerd het adres van
hun ouders en hun godsdienst, of zij een
rentekaart hebben, en, indien zy Gerefor
meerd zyn, of zij bezwaren hebben tegen
reizen op Zondag.
Wanneer de miliciens nog minderjarig
zijn (er zijn er maar enkelen die meerder
jarig zijn, door uitgestelde opkomst) dan
wordt aan de ouders gevraagd of hun zoon
de kerk moet bezoeken, vandaar, dat naar
den godsdienst wordt gevraagd. De ge
gevens worden aan den vlootpredikant en
vlootaalmoezenier gegeven, die dan voor
verdere behandeling zorg dragen.
Veel miliciens zeggen, dat noch zij, noch
hun ouders een godsdienst belijden, doch
hiermede wordt geen rekening gehouden.
Wanneer een milicien zegt, dat hij geen
godsdienst heeft, wordt hem er tijdelijk
een gegeven, onveranderlijk de Neder-
duitsch Hervormde.
Hier aan het tafeltje staat een beambte
van het bureau zeemilitie die er slag van
heeft en nu en dan een kwinkslag tus
schen door te gooien. Zijn naam is niet in
overeenstemming met zijn gestalte. Hij
heeft een beetje vaderlijk air. „Kom maar
hier jongen", schijnt hij te zeggen, „wij
zullen het wel eens worden hoor, maak je
maar niet dik. Geef me je bonnetje maar
eens".
„Deze heet Jansen", dit tot den schrij
ver die de adressen moet noteeren, „bak
12". „Waar woon je Jansen? In Zaandam?
O, dat is daar waar ze het goud denken te
vinden. Godsdienst van je ouders?" Jan
sen maakt een gebaar, hetgeen moet be-
teekenen dat hij het niet weet. „Als je
geen geloof hebt, geven wij je er wel een,
Ned. Herv. Hier in Nieuwediep geven we
je oogenblikkelijk een geloof".
„Hier is Smit, bak 15", Oliekanstraat,
Alkmaar". „Wat?" vraagt de schrijver,
„oliekam, oliekam?" „Neen man, een dood
gewone oliekan".
„Zet maar Ned. Herv.", zegt een volgen
de jongen, „het zal wel goed zipi, wat ik
zelf ben, weet ik niet".
„Jij Gereformeerd? Bezwaar tegen rei
zen op Zondag? Ja? Geef den man een
rood kruisje".
„Ben jy Piet-erse. Jy woont in Castri-
cum. Mooi. Hebben ze daar nog een straat?
Juist, dat dacht ik wel en heb je nog een
huisnummer? En jij komt uit Weesp?
Juist, uit de chocoladewereld".
De mariniers en korporaals zitten hier
graag, zij kunnen dan nog af en toe een
beetje lachen. En door al dit geroezemoes
klinkt de stem van den schipper die
namen afroept of baksmeesters oproept
en het „presenf'-geroep van dezen.
Verder gaan de jongens weer. Zij komen
in een kamer waar zij door officieren on
dervraagd worden. „Wat is je beroep?
Heb je diploma's? Doe je aan sport, zwem
men, voetballen? Zit je in de N.V.B.?"
Sport is ook een onderdeel van de oplei
ding. Verschillende voetbalelftallen wor
den uit de miliciens gevormd en komen
tegen elkaar in een competitie uit. Ook
enkele burgers spelen hierin mee. Iedere
milicien moet bovendien zwemmen leeren.
Een van hen deelde op den vraag of hij
aan sport deed, mede, dat hij de hengel
sport beoefende, terwyl een ander wien
gevraagd werd of hij aan muziek deed,
zeide, dat dit niet het geval was, maar er
wel veel van hield.
Is dit alles afgeloopen, dan komen zij
voor den dokter voor onderzoek. Daarna
krijgen zij het eerste gedeelte van hun
plunje, bestaande uit een naaizakje, mes
en meer dergelijke artikelen, die zoo uit
voorraad verstrekt kunnen worden.
De verslaggever schaft mee.
Het is niet te verwonderen,, dat de jon
gens na dit alles een flinken eetlust heb
ben gekregen, doch hiertegen waren reeds
lang voordat zij aankwamen, maatregelen
genomen. De jongens die niet lang te rei
zen hebben, gaan eerst schaften, nadat zij
aan de verschillende ondervragingen zijn
onderworpen. Degeen die van verre
komen, krijgen eerst wat voor den inwen-
digen mensch.
Het is bekend, dat bij de marine goed
wordt gegeten. Vooral de erwtensoep, hier
door hoog en laag „snert" genoemd, is
puik. En het geheim daarvan? Ja, dat wil
len wij wel verklappen, het kan toch niet
door de huismoeders worden nagevolgd.
Dat zit in het klaarmaken bij groote hoe
veelheden tegelijk. Met een grooten roei
spaan wordt de snert geroerd. Urenlang
staat zij te koken, zoodat de erwten zoo
gaar als boter zijn geworden.
Den eersten dag werden er grauwe erw
ten opgediend. In de kombuis rook het
goed. Vier groote blanke ketels stonden
vol met het dampende eten. De roeispaan
lag erbij. Het spek voor den volgenden
dag was ook al aanwezig, dat wordt ook
grootscheeps en daardoor lekker bereid.
Een poes dwraalt er rond, die heeft een
goed leventje. Buiten is men bezig met
koffie te branden, het akeligste baantje
van de marine, wordt er verteld. Je krijgt
er zoo'n dorst van.
Het is thans even een pauze. Ik loop
eens even naar huiten. „Niet naar buiten",
wordt mij bevolen; ik word voor een mili
cien aangezien, hetwelk nog eenige malen
nadien gebeurd is. Een teeken dat wij
verslaggevers geen apart ras vormen en
zelfs mariniers zich kunnen vergissen.
Twaalf uur is het schaften. Grauwe
erwten schept de kok. Ik zal mee-eten, om
het zoo van nabij mogelijk gade te slaan.
Grauwe erwten. In geen jaren, op z'n
minst tien, heb ik één erwtje naar binnen
gewerkt. Waarom? Ja, waarom eigenlijk,
het is toch best voedsel.
Vroeger was er een bootsman in de ka
zerne, die nogal een grappenmaker was.
Dat vindt je trouwens meer bij de marine.
Wanneer die nieuwe opkomelingen kreeg
stond hij ze te woord. „Worteltjes of sper-
cieboontjes?" vroeg hij hen. „Ik wortel
tjes meneer". „Goed die .kant op dan, en
jij?" „Ik spercieboontjes". „Prachtig, dan
moet je daar zijn". Het resultaat was. dat
ze allen aan de grauwe erwten geraakten
en de bootsman werd kwaad aangekeken.
Er is één blikje voor mij meer moeten
komen. Dat heeft de bottelier in orde ge
maakt, Op zoo'n groote hoeveelheid is het
niet merkbaar, op de rekening zal het wel
niet te zien zijn, dat er een man meer
heeft meegegeten. Daar komen de erw
ten. Daarvóór hebben we ons al kunnen
bedienen van augurkjes, zout of peper.
Twee Volendammers, in hun wijde broe
ken, twee flinke kerels, komen nog bin
nen en worden met een hoeraatje begroet.
De zeuntjes scheppen op. Ik krijg twee
scheppen. „Nog een schep?" „Nou, nog
maar een beetje". De erwten ruiken lek
ker. Het spekvet was al in de bakken. Ik
roer het dooreen. We mogen echter nog
niet beginnen. Eerst moet gelegenheid
worden gegeven tot gebed. Dit wordt aan
geduid door het blazen van den hoorn.
Een signaal weerklinkt, het is stil. Enke
len buigen het hoofd. Flinke kerels, die
temidden van zooveel vreemde jongens
en in een vreemde omgeving openlijk
voor hun overtuiging durven uit te
komen. Streng wordt er op gelet dat de
stilte wordt gehandhaafd, hoewel van
dichtbij wel een onderdrukt gefluister
merkbaar is. Weer een signaal, we kun
nen beginnen. Ik begin te eten. Het valt
werkelijk mee, het smaakt goed. Onder
wijl beluister ik de verschillende opmer
kingen. „Nemen jullie een fooi aan", dit
tot de zeuntjes. „Dat moet je niet zoo hard
zeggen", antwoorden dezen. „Wat zit er
onderin voor rZe hebben d'r kamfer
ingedaan. Wat een rare damp hangt er
boven. Moet je es ruiken. Nou, ik vreet
thuis lekkerder. Moeder, geef me de jus
es aan!" ,,'t Smaakt goed", gooi ik een bal
letje op tegen mijn buurman. „Ja. maar
wat er onderin zit, dat smaakt niet zoo
erg", antwoordt hij.
Zoo'n blikje bedriegt. De schepper!
lijken niet zoo erg groot, maar ik zie met
geen mogelijkheid kans de inhoud van het
blikje, dat toch maar half vol was, naar
binnen te werken. Velen laten eveneens
wat staan. De overschotjes worden ver
zameld en later in een ton gedeponeerd.
De zoogenaamde spoelington. De spoeling
is gepacht.
Puinje halen.
Vervolgens komt het wasschen en het
kleeden. Voor het mandiën gaan zij naar
het gebouw achter de marinecantine. Voor
het kleeden naar het plunjemagazijn op
de werf. Bij ploegen van tien onder lei
ding van den alom aanwezigen marinier
komen zij daar aan. In een rij moeten zij
gaan staan, de grootsten, die dooreenge-
nomen ook de grootste hoofden hebben,
voorop, en sterk wordt hen ingeprent in
die volgorde te blijven. Dan komen zij
in het eigenlijk magazyn, waar een door
dringende kamferlucht hangt. Weer vor
men zij een rij. Hun zeildoeksche zak met
het stamboeknummer voor hen.
Dan begint de eerste ronde; zij
krijgen het ondergoed, twee mutsen,
werkgoed, baaien hemd en sokken. Bij de
tweede ronde worden de artikelen ge
leverd die meer gepast moeten worden,
zooals schoenen, jekker en broek. Voor
buitengewone maten wordt een apart pak
je gemaakt, doch de meesten kunnen met
het in voorraad zijnde toe. Alleen moet
bij sommigen den broek wat verlengd of
verkort worden. De mannen die met het
uitgeven van de plunje zyn belast, heb
ben hierin groote routine verkregen. Zij
kijken de slachtoffers even aan en weten
direct of zij hen taille 1, 2 of 3 moeten
geven en zie de miliciens maar aan. Hebt
u er wel eens een gezien die verfomfaaid
gekleed liep? In de eerste ronde worden
pl.m. 50 miliciens per uur behandeld, bij
de tweede ronde circa 90. Ook hier heeft
men door de jaren veel ervaring omtrent
de vlugste manier verkregen.
(Siot volgt).
