HELDERSCHE C0U1ANT
KONIJN's gekookte ham
Spionnage
in den groeten oorlog.
Derde Biad.
VAN ZATERDAG 30 APRIL 1932.
M
1)
z
Defensie en bezuiniging.
De steun aan de melkveehouderij.
Krigée's Gemberbrood
een delicatesse 25 ct.
Scott herovert het record
Dijkdoorbraak.
Op -en ondergang van Zon- en Maan
en tijd van hoogwater (Texel).
Wintertijd.
Maan
Zon
Hoogwater
Mei.
op:
ond.:
op:
ond:
sm.
nam.
z
1
3.11
14.58
4.29
19.22
6.05
6.31
2
3.20
16.08
4.27
19.24
6.54
7.15
D
8
3.28
17.19
4.25
19.26
7.33
7.50
W
4
3.38
18.32
4.23
19.27
8.05
8.21
6
3.50
19.46
4.21
19.29
8.36
8.50
V
6
4.06
21.—
4.20
19.31
9.04
9.19
7
4.27.
22.13
4.18
19.33
9.34
9.49
Licht op
voor alle voertuigen:
Wintertijd.
Zaterdag 30 Apr19.51 uur
Zondag 1 Mei19.63
Maandag 2 19.54
Het antwoord op de vragen van
prof. van Embden.
Op de vragen van het Eerste Kamerlid
van Embden betreffende bezuiniging op
de uitgaven voor defensie in 1932 (men
zie ons nr. van Donderdag) heeft de mi
nister van financiën geantwoord:
Overeenkomstig de door den onderge-
teekende in de vergadering der Eerste
Kamer van 4 Maart j.1. gedane toezegging
heeft hij de aandacht van den minister
van defensie gevestigd op de door den
heer van Embden in overweging gegeven
bezuinigingen en hierover het oordeel van
den minister van defensie gevraagd.
Hij heeft geen aanleiding gevonden, in
den brief, waarin zulks geschiedde, be
paalde gedeelten uit de rede van den heer
van Embden meer in het bijzonder naar
voren te brengen en hierdoor den indruk
te wekken, alsof het overige minder be
langrijk zou zijn.
Het antwoord op voormelden brief
wordt nog ingewacht.
Een ongunstig oordeel van
oud-minister dr. Posthuma ovei
het wetsontwerp-
Te Amsterdam is eergisteren een be
sloten vergadering gehouden, waarin aan
wezig waren liet bestuur van den Fede
ratieven Alg. Ned. Zuivelbond, de bestu
ren der acht aangesloten bonden, de be
sturen der coöperatieve verkoopvereeni-
gingen, de besturen der drie centrale
landbouworganisaties en het bestuur van
den Bond van Kaasproducenten.
In die vergadering heeft, zoo meldt het
Hdbl.. de voorzitter van den Alg. Ned.
Zuivelbond, oud-minister dr. F. E. Pos
thuma, een inleiding gehouden. Dr. Pos
thuma heeft allereerst een overzicht ge
geven van den inhoud van het wetsont
werp tot het verleenen van steun aan de
zuivelindustrie; daarna verdeelde hij zijn
uiteenzetting in twee deelen: het finan-
cleele en het moreele deel van het wets
ontwerp.
De conclusie van dr. Posthuma.
De conclusie van dr. P. is de volgende:
De redactie van het wetsontwerp is zoo
danig, dat men, om de bedoeling te be
grijpen, moet aannemen, dat de memorie
van toelichting richtsnoer zal zijn bij de
uitvoering, als het wetsontwerp eenmaal
wet is geworden.
Ten aanzien van heffingen op marga
rine doet het wetsontwerp hyper-demo
cratisch, niettegenstaande dat er voortaan
geen margarine meer zal zijn, doch een
mengproduct, waarvan de prijs driemaal
die der goedkoopste margarine is.
Bovendien wordt in een 106 zinnetje
verondersteld, dat wjj voortaan rnelk-
brood zullen eten. Het mag toch zeker wel
bekend worden geacht, dat ook dit prijs-
verhooging tengevolge zal hebben en
zeker voor een gezin van 4 personen een
grootere prijsverhooging dan 0.18 per
week.
Richtprijs volgens de memorie van toe
lichting is 0.04 per kg melk. Men heeft
toch zeker den melkveehouder niet blij
willen maken met een doode museh?
De export van onze zuivelproducten zal,
vergeleken bij 1931, voor meer dan de
helft worden teruggedrongen, terwijl 1931
reeds zoo'n belangrijke vermindering
aangaf. v
En boven en behalve dit niet-geven van
hulp vermoordt het wetsontwerp den
goeden naam van onze boter.
Miin conclusie is dan ook: Melkveehou
ders, verkoopt voor dezen schotel linzen,
u bij het wetsontwerp aangeboden, uw
eerst-geboorterecht niet!
AUTOBUSDIENST OVER DEN
AFSLUITDIJK.
AmsterdamLeeuwarden v.v.
Naar „De Morgen" meldt, moet het in
de bedoeling van de Nederlandsche
Spoorwegen liggen, om na de totstandko
ming van den afsluitdijk een autobus
dienst AmsterdamLeeuwarden v.v. in te
stellen. Deze dienst, die door de A.T.O.
zal worden onderhouden, zou reeds met
Kerstmis een aanvang nemen. Hierdoor
zal het mogelijk zijn den aanleg van de
spoorlijn eenigen tijd op te schorten, wel
licht tot 1937.
BEZUINIGING BIJ DE POST.
Men schrijft aan de „Nw. Rott. Crt.:
In verband met de herhaalde mededee-
lingen in de pers betreffende ontslag bij
den dienst der posterijen, telegrafie en
telefonie aan locale krachten, deelt het
bondsbestuur van den Centralen Bond
van personeel bij de posterijen, telegrafie
en telefonie mee, dat het naar de meening
van het bestuur buiten twijfel staat, dat
het bedrijf zal probeeren, een groot aan
tal locale krachten voor ontslag in aan
merking te doen komen.
Er zijn maatregelen in overweging, een
groot aantal postkantoren gedurende be
paalde uren van den dag te sluiten. Naast
de opheffing van de tweede briefpostbe
stelling zal mede daardoor personeel
overcompleet komen. De'sluiting van de
kantoren zal tevens tot gevolg hebben, dat
het publiek in 't algemeen wordt belem
merd in het gebruik maken van de post
als monopolistisch bemiddelingsbedrijf.
Het bestuur vreest niet alleen deze na-
deelen voor het publiek, maar tevens een
uitbreiding van de particuliere exploita
tie, zooals die in de poststations een be
gin van uitvoering heeft gevonden.
HET CONFLICT IN DE DRENTSCHE
VENEN.
In het district Bargerooster-
veen de al gemeen e staking be
gonnen.
Omtrent de loonconflicten in het Drent-
sehe veenbedrijf meldt men, dat te Nieuw-
Weerdinge wel een meerderheid van de
stakers zich heeft uitgesproken voor door
zetting van de staking, doch deze meer
derheid reglementair niet voldoende was,
waarom de hoofdbesturen der organisa
ties aan d.e plaatselijke afdeelingen heb
ben meegedeeld, de staking niet langer te
erkennen. In verband daarmee zijn Don
derdagmorgen vergaderingen van sta
kers gehouden.
In het district Bargeroosterveen is Don
derdagmorgen de algemeene staking in
gegaan. Men houdt hier rekening met de
mogelijkheid, dat met turf graven gedu
rende de loopende veencampagne niet zal
worden begonnen.
in een gansche reeks van jaren is bereikt,
zelfs in de korte maand Februari, en
zelfs in 1931.
INDISCHE JONGENS ALS
LICHTMATROZEN.
Onlangs heeft de opzending naar Neder
land, tot het volgen van de ongeveer an-
öerhalfjarige theoretische opleiding te
Vlissingen, plaats gehad van de nieuwe
ploeg Indische jongens ter opleiding tot
lichtmatroos. Ditmaal bestond de ploeg uit
7 jongelieden.
Er is, naar de N. Soer. Ct. in herinne
ring brengt, om deze kwestie heel wat te
doen geweest. Aanvankelijk wilde de re
geering bij wijze van bezuinigingsmaat
regel de aanneming dit jaar stopzetten.
Het Indo-Europsesoh Verbond wist ge
daan te krijgen, dat van stopzetting werd
afgezien. De regeering bepaalde toen het
IN BED MET RUGPIJN.
Zij moest van haar kinderen weg.
„Zes maanden rust, weg van de kinde
ren", schreef men deze vrouw voor, toen
haar rugpijn acuut werd. Zij schrijft ons
om te vertellen, hoe zij zulk een kuur
voorkwam. Let vooral op den laatsten zin
van haar brief:
„Twee jaar geleden leed ik aan hevige
pijn in mijn lendenen en ik kon mij met
moeite rechtop houden. Gedurende drie
maanden ging in het ziekenhuis in en uit
1 en natuurlijk knapte ik dan wel wat op
I maar helaas vertelde men mij daar, dat
men mij geen medicijnen kon blijven ge
ven, maar dat ik een maand of zes abso
lute rust noodig had weg van mijn
kinderen. Ik kon er niet toe komen van
de kinderen te scheiden, dus ging ik
maar niet meer naar het ziekenhuis. Ik
begon Kruschen Salts te gebruiken en
heb sindsdien geen last meer van mijn)
rug." Mevr. W
Kruschen Salts bevat levenwekkende
zouten, die de oorzaak van rugpijn direct
bestrijden. Spoedig nadat u begonnen
bent Kruschen Salts te gebruiken hou
den de ergste rugpijnen op. Zooals u met
„de kleine dagelijksche dosis" bemerkt,
worden de steken steeds minder en ein
delijk weet u nauwelijks meer wat pijn is.
En als u dan verstandig bent, voorkomt
u een eventueele wederinstorting door
geregeld iederen morgen de kleine,
smaaklooze dosis Kruschen Salts te blij
ven gebruiken.
Kruschen Salts is uitsluitend verkrijg
baar bij alle apothekers en drogisten
0.90 en 1.60 per flacon. (Adv.)
thans naar onze berekening Butler's
record met 9 uur en een kwartier gesla
gen.
Verbeterd met 5 uur 40 min.
De tijd, waarmee Scott het recodr van
Butler voor de vlucht EngelandAustra
lië verbeterd heeft, bedraagt 5 uur 40 min.
Butler's tijd was 9 dagen, 2 uur en 29 min.
Hieruit vloeit voort, dat Scott's tijd 8
dagen, 20 uur en 49 minuten moet zjjn ge
weest.
BEZOEK OP WAALHAVEN.
Het kleinste vliegtuig.
Donderdagmiddag is op het vliegveld
Waalhaven geland een Engelsch sport-
vliegtuig, n.1. een Compir Smith, welk
toestel de kleinste vliegmachine is, welke
ooit op Waalhaven is geweest. Het toe
stel is voorzien van een Pobjoy-motor van
75 p.k. Niettegenstaande de geringe afe<
metingen van het toestel is de Engelsche
vlieger Butler er verleden jaar in ge
slaagd, met zulk een machine bet record
van de vlucht Engeland—Australië op zijn
naam te brengen, met een tijd van 9 dagen
en 18 uur.
Binnenland.
EEN LAAGTERECORD VAN DE
LANDSMIDDELEN.
De opbrengst van de landsmiddelen in
Januari j.1. bedroeg totaal 34,9 millioen
gulden tegen 45.5 millioen gulden in
Januari 1931. Dit is het laagste cijfer, dat
aantal plaatsen voor dit. jaar op 5. Het
I.E.V., hiermede nog niet tevreden, bood:
aan de kosten te dragen, benoodigd om
het aantal vol te maken op tien plaatsen,
waarna de regeering toezegde, dat als ge
woonlijk ten behoeve van de eerste schif
ting in Indië bet dubbele aantal candi-
daten zou worden aangenomen, doch dat,
indien deze 10 candidaten allen zouden
hlüken te voldoen, ze ook alle tien naar
Nederland zouden worden on ge zon den.
Van deze tien candidaten zijn er nog
drie afgevallen.
Van öe ploeg, welke thans de theoreti
sche opleiding te Vlissingen volgt, zijn de
berichten gunstig. Ook over de ploeg,
welke thans practisch dienst doet aan
boord van de Heemslkerck, als eindstadium
der opleiding, is een gunstige conduite uit
gebracht. De eenlge aanmerking op bijna
al deze Indische adspirant-lichtmatrozen
is „houdt zich teveel op den achtergrond",
„laat zich niet voldoende gelden" enz.
Grappig is, dat de uitzondering, die'zich
niet „op den achtergrond houdt" noch
„zich onvoldoende laat gelden" wordt ge
kwalificeerd als.... „een praatjesmaker".
De vlieger Scott is geslaagd in zijn po
ging om het record voor den vliegtocht
EngelandAustralië, dat hem verleden
jaar door Butler was ontnomen, te her
overen. Naar Aneta seinde is hij Woens
dagnacht om 1 uur plaatselijke tijd van
Koepang vertrokken. Hij was daar
Woensdagmiddag om 4 uur aangekomen
en heeft dus nog een flinke rust geno
men voor hij zijn laatste, gevaarlijke
etappe over de Timorzee ondernam. Om
streeks 6 uur later, d.w.z. Woensdag
avond 10 uur 19 Greenwich Tijd, heeft
hij Port Darwin bereikt. Hij heeft over
zijn tocht dus 8 dagen, 17 uur en 14 mi
nuten noódig gehad en daarmee al
DE DIEFSTAL VAN NEDERLANDSCH
GOUD IN POLEN.
Voor 36,000 gulden aan baren
goud gestolen.
Uit Warschau wordt gemeld:
Eerst thans wordt bekend, dat in den
nacht van Dinsdag op Woensdag uit het
depot van het Poolsche grensstation Nen-
schen een kist met goud is gestolen, af
komstig uit Nederland en bestemd voor
de Poolsche staatsbank.
De inhoud van de kist bestond uit
baren goud ten bedrage van 36.000 gul
den. Een douane-beambte en een spoor
wegarbeider, die van den diefstal wor-
I den verdacht, zijn gearresteerd. De recher-
che uit Posen stelt een onderzoek in om
[het verdwenen goud weer op te sporen.
Nadere bijzoderheden.
Over den diefstal wordt nog gemeld,
dat alle pogingen van de Poolsche politie
om het goud terug te vinden tot nu toe
vergeefs zijn geweest. De kist met gond
stond zoowel in Nederland als op de door
reis door Duitschland onder sterke be
waking. Zij werd Dinsdagnacht aan de
Poolsche grens door douanebeambten en
Poolsche spoorwegbeambten in ontvangst
genomen. Ze is 's nachts in een vertrek
van het station opgeborgen. Toen men
den volgenden morgen de kostbare zen
ding naar Warschau wilde vervoeren,
bleek ze te zijn verdwenen. Het station
werd afgezet, maar deze maatregelen
bleken te laat te komen. Het is onbe
grijpelijk op welke wijze de zeer zware
kist is meegenomen. Er moeten zeker
verscheidene personen bij den diefstal
betrokken zijn. Men acht het niet uitge
sloten, dat de kist naar een buiten wach
tenden auto is gedragen. Slechts weinige
personen wisten dat een dergelijke zen
ding goud kon worden verwacht.
VROUW VERBRAND.
Donderdagmorgen omstreeks tien uur
ontdekten voorbijgangers rook, komende
uit den kelder van het huis van den heer
J. te Panningen. Bij onderzoek vond men
de 56-jarige ongehuwde juffrouw J.
deerlijk verbrand dood in den kelder lig
gen. Vermoedelijk is de vrouw bij het
keukenfornuis in brand geraakt en naai
den kelder gevlucht.
DOOR EEN TRAM OVERREDEN EN
GEDOOD.
Te Wageningen is Donderdagmiddag
de 81-jarige landbouwer H. Barten, die
zeer doof is, toen hij van zijn land in de
Nude op den rijksstraatweg kwam aan
gereden door een electrische tram van de
Nederl. Buurtspoorwegmaatschappij, die
uit de richting Rhenen kwam aangereden.
Met een ernstige hoofdwonde is hij naar
het ziekenhuis gebracht, waar hij kort na
aankomst is overleden.
In Crisistijd is kwaliteit goedkooper
VERKEERSONGEVALLEN.
Donderdagavond is in de Jur. Kok-
straat te 's-Gravenhage de 23-jarige be
hanger A. J. G. uit de Scheeperstraat
door de tram aangereden. Met een ver
brijzeld been is G. naar het R.-K. zieken
huis gebracht.
Op den Rijswijkschenweg te 's-Graven
hage is Donderdagavond een omstreeks
30-jarige man gevonden, die hevig bloed
de en bij onderzoek een schedelbreuk
bleek te hebben opgeloopen. Vermoede
lijk is hij door een auto overreden. Hij is
in ernstigen toestand naar het zieken
huis gebracht.
BRANDSTICHTING
De veehouder T. de J. te Oosterwolde
(Friesl.), wiens boerderij Maandagnacht
is afgebrand, waarbij 27 stuks vee om
kwamen, is gearresteerd. Hij erkent des
nachts nog in den stal te zijn geweest,
waar de brand het eerst bemerkt werd.
Tevens wordt hij verdacht van valschheid
in geschrifte op een kwitantie omtrent
huur.
De aannemers Bos en Kalis uit Slie-
drecht zijn reeds eenige maanden bezig
met de uitvoering van baggerwerken.
Deze firma baggert het Noordzeekanaal,
de Coenhaven, de Fordhaven en andere
kanalen uit, en vervoerd den uitgebag-
gerden grond naar een terrein, gelegen
nabij het tuindorp Oostzaan. De gemeen
te Amsterdam bezit daar een uitge
strekt gebied, genaamd Polder VIII, dat
met dezen grond wordt opgespoten. Met
behulp van zandzuigers wordt de met bag
ger geladen schuiten leeggezogen en door
buizen op het terrein leeggestort. Een
groote hoeveelheid water komt tegelijk
met deze modderspecie op het terrein,
zoodat van tijd tot tijd dijken moeten wor
den aangelegd om de hoeveelheid water
af te leiden en tegen te houden. Onlangs
hadden arbeiders een zwaren dijk aan
gelegd en daarboven weer een hulpdam
van zand aangebracht. Deze bleek Don
derdagavond niet bestand te zijn tegen
het water en is doorgebroken. Het water
stroomde naar beneden en bereikte een
terrein waarop een woonschuit op het
droge lag. De daarin wonende juffrouw
V. had juist haar woonark opgeknapt, toen
het water naar binnen stroomde. Zij moest
haar woning verlaten en zag haar schuit
vol water loopen. De lager gelegen sloo-
ten vulden zich met water uit genoemden
polder, zoodat spoedig assistentie moest
worden verleend om erger te voorkomen.
Het Is den arbeiders later gelukt om
het weggeslagen dijkgedeelte weer aan
te vullen met aangevoerde modder, zoodat
het ergste onheil geweken is. De schade
zal vermoedelijk op de gemeente Amster
dam verhaald worden, die het werk heeft
aanbesteed.
Buitenland.
OVERSTROOMINGEN IN RUSLAND.
Driehonderd huizen verwoest.
In het Z.W. van Rusland hebben hevige
overstroomingen plaats ten gevolge van
zware regenbuien. In Berditsjew is daar
door groote schade aangericht en zijn
meer dan 300 huizen verwoest. Door mili
tairen wordt hulp verstrekt.
GRAFSCHENNIS IN CHINA.
Een prinses van haar sieraden
beroofd.
Uit het graf van Prinses Tsai-li, de moe
der van den ex-keizer van China die op
het oogenblik staatshoofd is van het
nieuwbakken Mantsjoerije, zijn sieraden
van zeer groote waarde gestolen. De Prin
ses had zich in het laatste jaar van de re
geering van de Mantsjoe-dynastie in
China van het leven beroofd door een
gouden ring in te slikken. Om die reden
was haar stoffelijk overschot bijgezet in
de buurt van Peking inplaats van bij de
andere familiegraven. Alle sieraden, die
in het graf waren gelegd zijn gestolen. In
verband hiermee heeft de politie twee
mannen aangehouden.
WEDSTRIJD TUSSCHEN EEN
POSTDUIF EN EEN VLIEGTUIG.
Wij kennen allemaal wel het grapje
van de weddenschap wie, bij gelijktijdig
vertrek uit Groningen eerder te Rotter
dam zou aankomen, een postduif of een
vlieger. De vlieger won den wedstrijd, hij
had er maar 21/» uur over gedaan. De duif
kwam een week later aan. Die was komen
loopen!
Ook in Engeland heeft men dezer dagen
om een weddenschap een wedstrijd ge
houden tusschen een vliegmachine en een
postduif. Ook daar won het vliegtuig, maar
de duif had goed partij gegeven en kwam
over den afstand van circa 115 km slechts
vijftien minuten later aan. Toch heeft de
duif feitelijk getoond meer mans te zijn
dan de vlieger. Op de rechte baan had
het vliegtuig anderhalfmaal zooveel snel
heid als de duif, maar over den geheelen
weg is het vliegtuig maar een-en-een-der
de maal zoo snel geweest. Het heeft den
vlieger dus meer moeite gekost om den
rechten weg te vinden dan de postduif.
NA DERTIEN JAAR UIT
GEVANGENSCHAP TERUG.
Volgens een mededeeling van de Duit-
sche Rijksvereeniging van vroegere krijgs
gevangenen is de door de Franschen naar
Cayenne gezonden Duitsche deelnemer
aan den oorlog Alfons Paul Schwarz
dezer dagen na een gevangenschap van
dertien jaar in Duitschland teruggekeerd.
Schwarz werd in 1921 door den krijgs
raad te Chalons tot levenslange verban
ning naar het Duivelseiland veroordeeld.
Op 9 Maart j.1. werd hij door den presi
dent der Fransche republiek begenadigd.
Op 2 April arriveerde hij te Paramaribo,
vanwaar hij door bemiddeling van den
Duitschen consul naar Duitschland kon
reizen.
De rijksvereeniging van vroegere krijgs
gevangenen deelt in verband hiermee mee,
dat alle geruchten omtrent het vasthouden
van nog meer gevangenen door Frankrijk,
onjuist zijn.
EEN GLAZEN HUIS.
Te Parijs.
Te Parijs is een glazen huis in aanbouw,
zonder vensters en met een glazen geve).
De muren bestaan uit een dubbelen door»
zichtigen wand, waarbinnen een lucht
stroom vloeit, in den zomer frisch, in den
winter warm. Dit vacuum werkt isoleerend
ten opzichte van warmte en geluide^. De
lucht binnen wordt gefilterd en van stof
ontdaan. De grondslagen zijn van gewa
pend beton en de voorgevel wordt, voor
zoover noodig, door geëmailleerde zand
steen bedekt.
ECHTSCHEIDINGEN IN FRANKRIJK.
Waar vuur is, is rook, waar licht is
schaduw, waar schuld is de deurwaarder
en waar huwelijken zijn ook echtscheidin
gen. Wat deze laatste twee betreft, is et
iets meer onevenredigheid gekomen in
Frankrijk dan er vroeger bestond. Men
kan het kort zoo uitdrukken dat er min
der huwelijken zijn en meer scheidingen.
In 1930 waren er in Frankrijk 342.998
huwelijken tegen slechts 326.358 in het
vorige jaar. Anders stond het met de
scheidingen. Die namen in aantal toe n.1.
van 20,409 in 1930 tot 21,212 in 1931.
PET TESTAMENT VA!
EDGAR WALL ACE.
De nalatenschap van den vlotten schrij
ver van misdadigersromans Edgar Wal-
lace, heeft aan zijn erfgenamen een puzzle
opgegeven, welke misschien niet zoo
schrander door hen zal kunnen worden
opgelost als zulke dingen geschieden in
de romans van den schrijver, waarin ge
meenlijk met millioenen gegoocheld werd
en men nooit verlegen was om een paar
duizend pond in het vestzakje. De na
latenschap is n.1. geïnventariseerd, de
baten bedragen 18.000 pond sterling en
de schulden ongeveer 80.000. Wallace had
n.1. heel wat geld verdaan aan zijn lief
hebberij voor rennen en paarden. Hij
gokte graag en groot. Maar tenslotte is
het voor de erfgenamen de weduwe en
vier kinderen nog wel mogelijk, dat er
een batig slot van gemaakt wordt. Wal
lace had n.1. nog royalties te vorderen
voor filmscenario's, te Hollywood door
hem geschreven en ingeleverd. Wellicht
wordt dit nog het middel om van schul
den baten te maken. In zijn romans zou
Wallace zich nooit iets hebben aange
trokken van een bagatelle van minus
62.000 pond.
SCALA KRIJGT ZIJN CHEQUE.
Herinnert men zich nog den heer Emillo
Scala? Hij was de winnaar van den eer-
sten prijs in de Iersche sweepstake op
den Grand National van verleden jaar,
maar kon aanvankelijk zijn prijs niet uit
betaald krijgen, omdat eenige landge-
nooten Scala is Italiaan aanspraken
I.
De Engelsche spionnage, die over de
gehcele wereld werkt.
Van de oudste tijden af zijn spionnen
als verachtelijke wezens beschouwd. Voor
een deel wellicht voortkomende uit het
feit, dat zij voor geld, voor veel geld hun
werk verrichten, en meestal lieden waren
zonder beginsel, zonder vaderland, zon
der wat men innerlijke eer of fatsoen kan
noemen. Naarmate de techniek en de in
ternationale verhoudingen in de oorlog
voering zich hebben ontwikkeld, is de
spionnage tot een wetenschap geworden,
waarvan het dienen slechts dan nog als
minderwaardig geldt, wanneer het uitslui
tend om geld geschiedt. Die spionnage
heeft geenszins uitsluitend op militair,
doch ook op diplomatiek, ja zelfs op het
gewoonste burgerlijk gebied plaats. Ge-
uurewie den grooten oorlog heeft zij zich
ontwikkeld op een tevoren onbekende
wijze, ontwikkeld ook in dezen zin, dat de
spionnen zich niet tevreden stelden met
het vergaren van berichten, doch invloed
oni zich heen trachtten te verspreiden ge-
voelens trachtten te wekken, die als' dé
faitisme zijn gekenmerkt. Het ietwat ver
borgen werken dezer spionnen moge
velen verachtelijk schijnen, men kan niet
uit het oog verliezen, dat tal van dienaren
van den spionnagedienst een persoonlij
ken moed toonen, waarbij die op het slag
veld in den stormaanval, onder den in
vloed van het gevecht, klein begint te
lijken. Want de spion werkt in een om
geving, waarin één verkeerde blik, één
verkeerd woord hem of haar kan ver
raden; hij moet beschikken over een onbe
perkte zelfbeheersching, over zenuwen,
die hem zelfs in het hachelijkst moment
niet in den steek laten, en alleen dtan kan
hij, wanneer bovendien het toeval mede
werkt, resultaten bereiken. Welke be
langrijke resultaten zijn dikwerf onbekend
aan tal van degenen, die zich nauwelijks
een voorstelling maken van wat er aan
geheimzinnige geschiedenissen in den
oorlog zich heeft afgespeeld.
Van de diverse spionnagediensten mag
de Engelsche wel als de beste worden
beschouwd. Eigenlijk gaat het niet aan de
Engelsche Intelligence Service, die in
Downing Street, temidden van de opper
ste organen der regeering, is gevestigd,
als spionnagedienst zonder meer te be
schouwen. Want zij is meer, veel meer;
zij is zelfs zooveel, dat de oppermachtige
organen, temidden waarvan zij werkt,
maar voor een zeer klein gedeelte vat op
haar hebben en invloed van zich op haar
kunnen doen uitgaan, en dat het aantal
gevallen niet gering is, waarin de leider
van de Intelligence Service in het bezit
was van geheimen en wetenschap, waar
van hij zich wel wachtte de leden der re
geering, den Premier inbegrepen, in ken
nis te stellen. De Intelligence Service
heeft een lang verleden achter zich, dat
tot de tijden van Hendrik VII en Kardi
naal Wolsey teruggaat om, met een lange
onderbreking, voortgang te vinden bij Eii-
sabeth, die door William Cecil, Lord Bur-
leigh en Sir Francis Walsingham de ver
dere uitbreiding en perfectioneering deed
geschieden. Cromwell heeft daaruit zijn
geheim kabinet opgebouwd, en na hem
heeft geen Engelsch staatsman dit mach
tig instrument ongebruikt gelaten, al
heeft niet ieder het weten te hanteeren
gelijk William Pitt, het deed. Uit dit alles
volgt reeds, dat de Intelligence Service
oogen en ooren evenzeer open heeft in
vredes- als in oorlogstijd. Zijn dienaren
zijn over geheel de wereld verspreid, om
dat over geheel de wereld Engeland zijn
belangen heeft. Zij luisteren eenerzijds in
hoeverre de trouw aan Engeland voorge
wend is; zij beïnvloeden anderzijds ge
dachten, die zich ten gunste van Engeland
kunnen keeren. De agenten van de Intel
ligence Service zijn van den meest uiteen
loopenden rang. Er zijn diplomatieke
agenten; er zijn technische, verdeeld naar
leger en vloot. Er zijn agenten, die een
vaste verblijfplaats hebben, en er zijn er,
die voortdurend reizen. Er zijn agenten,
wier gebied van actie onbepaald is, en er
zijn er ook, die uitsluitend op het econo
misch terrein werkzaam zijn. Aan het
hoofd staat de chef, met een sous-chef, on
der welke beiden gedelegeerden aan de
Ministerie van buitenlandsehe zaken, van
koloniën en van binnenlandsche zaken
ressorteeren. Maar ook de allerbelangrijk
ste afdeeling van de inlichtingen, welke
militaire, maritieme en luchtvaart-at-
taché's kent, verbonden aan de diverse
ministeriën, en daarnevens consuls, agen
ten van den geheimen dienst, en inter
nationale agenten, die weer onder andere
ministeries ressorteeren. Het speciaal In
telligence Departement is het orgaan, dat
alle documenten verzamelt en opbergt,
natuurlijk om ze te gelegener tijd voor den
dag te brengen; de chefs van den speeia-
len dienst der koloniale gebieden en die
van het Indische departement ressortee
ren hieronder. Het is niet onwaarschijn
lijk, dat gedurende den oorlogstijd de In
telligence Service versterkt is met tal van
tijdelijke krachten, vooral onder de mobie
le agenten, maar zijn werkzaamheid reikt
ver over de grenzen van den oorlog heen.
Welk een onaangename verrassing heb
ben de Fransche „bondgenooten" niet be
leefd, toen nog slechts enkele jaren ge
leden, op een kouden Decemberdag, de
ontdekking van geheel een Engelsch
spionnage-centrum in Parijs hen als een
koud bad op het lijf viel. Zoowel het En
gelsche gezantschap als de Regeering ont
kent elke wetenschap, en de Intelligence
Servicewordt natuurlijk niets ge
vraagd.
Het is niet zoo heel gemakkelijk om in
dienst van de Intelligence Service te
treden. Er moeten bijzondere redenen
voor zijn, en men moet een bijzondere ont
wikkeling bezitten. Gezien den aard van
het beroep, kan het niet verbazen, dat
lieden, die op den drempel tusschen leven
en dood staan, tengevolge van zedelijke
of materieele eatastrophe, in de gelederen
van de Intelligence Service plaats ver
krijgen, uiteraard vooropgesteld, dat
eenige moreele eatastrophe met een alge
meen begrip van misdaad niet te maken
heeft. De Intelligence Service leidt de
agenten zeer nauwkeurig op, want in
Devonshire is de school, waaruit de agen
ten voortkomen. Robert Boucard, die bij
zondere belangstelling op het gebied van
de spionnage heeft getoond, weet ons te
vertellen, dat twee jaren van lichamelijke
ontwikkeling voorafgegaan aan de eigen
lijke intellectueele opleiding, gedurende
welke allereerst aan de aanstaande agen
ten wordt geleerd om te correspondeeren
op een wijze, die den onvoorbereide zeer
zeker niet zal treffen en zelfs den voorbe
reide meer dan eens om den tuin leidt.
Hoe zou men in een goed gepointilleerde
teekening van bepaalde bladeren van
boomen of in de nauwkeurig uitgewerkte
vleugels van een vogel de weergave van
het schema eener versterking kunnen ver
moeden? Het spreekt vanzelf, dat bij de
opleiding de talen een plaats van betee-
kenis inriemen, en dat daarnevens de ge
schiedenis van de spionnage, de listen,
de onverschrokken bekwaamheden van
het verleden met ijver worden geleerd.
De geschiedenis vertelt, dat een der ty-
rannen van Syracuse, die de Ioniërs tot
opstand tot Darius wilde aanzetten, zich
van den kalen schedel van zijn bood
schapper bediende om daarop in uit te
wisschen en weer te voorschijn te brengen
inkt een brief te schrijven. Inderdaad is
de boodschapper gevangen en onderzocht,
en losgelaten, omdat men niets bij hem
vond. Wie zou ook op dit denkbeeld zijn
gekomen!
Het merkwaardigste, maar tegelijk de
reden voor het veelvuldig resultaat van
de Intelligence Service is toe te schrij
ven aan de onafhankelijke positie die deze
inneemt. Immers, feitelijk ondergeschikt
is de dienst aan geen enkel departement
of aan alle departementen tegelijk, en het
hoofd van dien dienst, met de grootste
zorg uitgekozen, overleeft in den regel
geheel een reeks van ministers en regee
ringen. De Intelligence Service kan leu
gens verzinnen alsof deze gedrukt zijn;
men behoeft maar te denken aan datgene
wat de dienst op maritiem en continentaal
gebied gedurende den oorlog uitvond. Zoo
is het voorgekomen, dat de Intelligence
Service, handelende los van eenig depar
tement, agenten zond naar Kiel, Einden
en Cuxhaven teneinde een voorgenomen
uitloopen der Duitsche vloot te vermijden;
uitloopen, dat de Engelsche admiraliteit
met voldoening zou hebben gezien, maar
dat de Intelligence Service tegen het be
lang van het land oordeelde. De dienst
heeft eigen financiën, die het van het ge
wone budget toegewezen krijgt, maar die
het versterkt door eigen operaties ter
beurze en elders. Men begrijpt, dat het
voor een lichaam als de Intelligence Ser
vice niet uitgesloten is om zekere valsche
finaneieele of andere berichten te ver
spreiden; de dienst doet dit niet om eenig
particulier belang te dienen, maar slechts
om door een stevige kas in staat te zijn
de belangen van het land beter te behar
tigen. Robert Boucard, ten volle erken
nende welke uiterst belangrijke diensten
de Intelligence Service in oorlogstijd aan
de Geallieerden heeft bewezen, en ook vol
ledig erkennende hoezeer Fransche en
andere spionnagediensten tekort schoten,
