1
Schoonheidsontwaken.
Het vliegongeluk te Soerabaia.
VAN DINSDAG 10 MEI 1932.
TWEEDE EK LAATSTE BLAD.
STAOSNItUWS
Visscherij.
Licht op
voor alle voertuigen:
w Wintertijd.
Dinsdag 10 Mei20.08 uur
Woensdag 11 20.09
In de examencommissie van de
Technische Hoogeschool te Delft, is voor
de afd. der algemeene wetenscnappen, als
examinator aangewezen onze stadgenoot,
dr. G. C. Dibbetz.
Onze stadgenoot, de heer T. J. Keij-
zer, commandeur der electriciens 2e kl.,
is bevorderd tot commandeur le klasse,
te Rijkswerf.
Onze vroegere stadgenoot, de heer
D. Riemers, hoofd der Ohr. School te Dub
beldam, werd benoemd tot hoofd der Ohr.
School te Amstelveen.
VER. VAN HUISVROUWEN.
Op 23 Jan. a.s. zal door de leden van de
Vereeniging van Huisvrouwen tot slui
ting van het seizoen een tocht naar Am
sterdam worden ondernomen. Des mor
gens zal de tentoonstelling „Moeder en
kind" worden bezocht en des middags
wordt een autotocht door het Gooi ge
maakt.
NED. VER. VAN SPOOR- EN
TRAMWEGPERSONEEL.
De afdeeling Den Helder van bovenge
noemde vereeniging heeft blijkens een in
dit nummer voorkomende advertentie op
morgenavond een belangrijke vergadering
voor leden en hunne echtgenooten belegd
in de bovenzaal van het café Van Weelde,
Koningsplein.
Ook de leden van de stations Koegras,
Breezand en Anna Paulowna zullen, met
hunne vrouwen, deze vergadering komen
bijwonen, waarvoor een extra autobus zal
loopen.
DIERENKENNIS.
Interessante lezing van den
heer Portielje.
„Wie den dichter wil verstaan
Moet in 't land des dichters gaan".
Dat was, in een populair gedichtje ge
zegd, de eigenlijke kern van het betoog
des heeren Portielje, die Maandagavond
voor de Heldersche afdeeling der Ver
eeniging voor Dierenbescherming, een
lezing hield, naar welke door een volle
Musiszaal met groote aandacht en belang
stelling werd geluisterd. Anders uitge
drukt, kan men het ook zóó zeggen, dat
men, om een bepaalde levenshouding of
wijze van doen te kunnen beoordeelen,
zich geheel moet stellen op het standpunt
van dien ander. Het is eerst dan mogelijk
volkomen iemands standpunt te begrijpen,
wanneer men, met algeheele uitschakeling
van eigen persoonlijke visie, zich in den
gedachtengang van dien ander verplaatst.
Of zooals een geestig Franschman het
uitdrukte: pour discuter il faut être
d'accord, voor een debat is vóór alles
noodig, dat men het met elkander eens is.
Heusch, het lijkt wat zonderling en
moeilijk te gelooven, maar het was toch
inderdaad de kern van het betoog van
den heer Portielje, die ons gisterenavond
zulke interessante dingen heeft verteld
over dieren en menschen. Want juist ten
opzichte van het dier is onze houding
zoo weinig „dier"lijk steeds plaatsen wij
ons op het menschelijk standpunt en de
daden, acties en reacties van het dier
beoordeelen wij van dat menschelijk stand
punt uit. Het is ten eenenmale verkeerd,
en niet alleen beoordeelt men het dier
verkeerd, maar men behandelt 't onbillijk.
Als een kat met een muis speelt, vin
den wij dat wreed, en wij schelden het
dier voor die wreedheid uitals een
dier ons aanvalt, bijt of wat ook, noemen
wij het onbetrouwbaar, valsch enzoovoort,
maar dan beoordeelen wij een dierlijke
daad vanuit menschelijk standpunt en
aangezien een dier nu eenmaal geen
mensch is, mag men aan zijn handelin
gen ook niet de mensclielijke maatstaf
aanleggen. Dieren en menschen, beide
handelen naar zuiver instinctieve intuï
ties, maar bij den mensch is tot op ze
kere hoogte het verstand de remmende
factor, die zijn handelingen bepaalt. „Tot
op zekere hoogte" maar: waar plotseling
heftige emoties optreden, angst, woede,
verontwaardiging e.d., daar laat ook het
verstand ons in den steek en handelt
alleen de intuïtie. Het kleine kind han
delt precies even instinctief als het dier.
Wel zijn instinct en verstand te onder
scheiden, maar ze zijn niet van elkaar
af te scheiden.
Wij moeten, willen wij het dier leeren
kennen, trachten met het dier mee te
leven. De juffrouw in Artis, die meende
goed te doen tegen een aap lief te
lachen, was heftig verontwaardigd toen
die aap nijdig werd. Ze vond het een
kreng van een dier, maar begreep niet,
dat de aap niet weet wat lachen is, en
de tanden ziend van den mensch, die bij
den lach ontbloot worden, dat opvat als
een agressieve houding en dus op zyn
qui vive is en direct in afweerpositie
komt.
De heer Portielje illustreerde deze
stelling, door hem uitvoerig toegelicht,
nog nader door een reeks van fraaie
lichtbeelden van jonge leeuwen en tijgers.
Uitvoerig ging hij aan de hand dier lan
taarnplaatjes na de wijze van handelen
dezer dieren, hun gelaatsuitdrukking,
hun verschillende houdingen en deze
demonstratie werd te leerzamer doordat
bij wijze van oefening het publiek zijn
oordeel over sommige Ufereelen moest
zeggen, welke dan nader werden geana-
liseerd. Zoo zagen we duidelijk, dat men
bij een dier niet spreken mag van „kwaad
aardigheid", „valschheid", e.d.
Een dier is kinderlijk vertrouwelijk met
den mensch, dien het kent en begrijpt,
maar tevens verbergt het onnaspeurlijke,
en voor den mensch dikwijls gevaarlijke
instincten. Heel wat huisdieren zijn door
de menschen uit louter liefde en toege
negenheid, gepaard aan een totaal wan
begrip omtrent de psyche van dat dier,
zenuwachtig gemaakt.
Het bovenstaande is slechts een zeer
onvolledige samenvatting van het gespro
kene. Want de heer Portielje ging meer
dan eens dieper op de dingen in en
toonde ons aan, dat wij menschen zeer
veel van de dieren kunnen leeren ten
opzichte van onze eigen levenshouding.
Dierenkennis menschenkennis: bij de
dieren komen we van alles aan de weet
omtrent het primitieve psychische ge
beuren. Wie in het dier dan ook een
caricatuur ziet van den mensch, doet
verkeerd; een dier is het verwante andere
schepsel en bij veel gemeenschappelijks
is ook veel verschil tusschen beide. Maar
wie gevangen blijft in eigen beperktheid
van visie, en meent het wel te weten,
hij blijft van alles verstoken.
Mevrouw Gratama, die bij den aanvang
spr. met een enkel woord had ingeleid,
bracht daarbij dank aan het College van
B. en W., waarvan wethouder de Boer
de, vertegenwoordiger was, aan den heer
Teuoe en de politie voor de hulp bij op
vangen en afmaken van dieren, steeds
welwillend aan de Vereeniging bewezen,
aan het trio mevr. Maas (piano) en de
heeren Dokter (cello) en v. d. Molen (viool)
voor hunne muzikale mede werking. Mevr.
Maas, ternauwernood van een zware ziekte
hersteld, had zich nochtans beschikbaar
gesteld hedenavond, maar moest haar
medewerking later opgeven, zoodat de
verdere nummers vervielen. En aan het
slot van den avond bracht de spr. nog
dank aan den spreker en aan de pers.
De avond was natuurlijk bedoeld als
propaganda voor de Vereeniging en wij
zullen hopen, dat vele nieuwe leden zijn
toegetreden. Mevr. Gratama deelde nog
mede, dat op het oogenblik een prachtige
groote herder, die Zaterdag j.1. is over
reden, op het politiebureau verpleegd
wordt en dat in het algemeen iedere los-
loopende hond na 11 uur des avonds door
de politie wordt opgepakt en drie dagen
ten politiebureele wordt verpleegd. Is
het dier dan niet opgevorderd door den
eigenaar, dan wordt het pijnloos afge
maakt. Éigenaars van honden gelieven
hiermede dus rekening te houden.
„NOORDER KUNSTKRING".
Het is al haast weer een jaar geleden,
dat deze vereeniging haar tentoonstelling
in „Musis" heeft gehouden. Het was toen
midden-zomer, zoodat de groote „men"
wel wat liever aan het strand vertoefde,
dan zfjn kennis en liefde voor de beelden
de kunst te vergrooten in het hartje van
de stad. Vandaar, dat de „Kring" zijn ex
positie reeds in Mei gaat houden. De ope
ning voor donateurs en genoodigden zal
plaats hebben op Maandag 23 Mei. Den
volgenden dag en tot en met Zondag 29
Mei heeft voornoemde „men" dus volop
gelegenheid zijn belangstelling te toonen.
Wat er te zien zal zijn?
Behalve het werk van de leden, wat
grootere inzendingen van de leden, die
intusschen buiten onze stad lauweren heb
ben geoogst: n.1. mevr. Enklaar met haar
tentoonstelling te 's-Gravenhage en Lam-
bert Simon, die zijn werk te Utrecht expo
seerde. Beiden, hoewel zeer verschillend
van kunstopvatting, hebben uitstekende
critieken gehad, waarvan wy in een vol
gend nummer van dit blad enkele hopen
te vermelden.
Verder portretten van mej. Bernardi
Schregel, die, wegens de verdienstelijk
heid van haar werk van de gemeente Den
Haag, een toelage heeft ontvangen en
last not least, pottenbakkerswerk van de
reeds zeer bekend geworden Lea Halpern.
Zij heeft met uitbundig succes te Den
Haag, Rotterdam, en onlangs in het Ste
delijk Museum te Amsterdam geëxposeerd.
In Den Haag kochten H. M. de Koningin-
Moeder en H. K. H. Prinses Jnliana werk
van haar, werkelijk een eer en reclame
die menig kunstenaar haar zal benijden.
Velen achten haar werk, ook door de
soberheid van haar opvatting, boven dat
van Chris Lanooy uitstekend, dit althans
ruimschoots evenarend.
De lezer zal verstandig doen de critie
ken, die zullen volgen, met aandacht te
lezen, hetgeen dan vanzelfsprekend een
bezoek aan de komende „Kunstkring-ten
toonstelling" ten gevolge zal hebben.
DE SPEELTUINVEREENIGING NAAR
DE BOLLENVELDEN.
Men schrijft ons:
Zaterdag j.1. organiseerde de afd. D. H.
een fietstocht naar de bloembollenvelden.
Alleen de grootere kinderen boven 10
jaar mochten mee, terwijl per 9 kinderen
één leider of leidster aanwezig was.
Begunstigd door mooi weer werd om
kwart voor twee op de tuin gestart. Er
was veel belangstelling. 192 deelnemers
is geen kleinigheid.
Niet alleen dat de kinderen ten volle
genoten van de prachtige kleurschakee-
ringen en van een heerlijk voorjaarszon
netje was de fietstocht op zichzelf reeds
een evenement. Alle fietsen waren getooid
met een afd.-vlaggetje, wat aan de stoet
een gezellig aspect gaf, en op de terug
tocht was ieder voorzien van eenige bloe
men, welke door een welwillende kweeker
ter beschikking werden gesteld. Onder
weg werd eenige malen gerust. Dan wer
den allen onthaald op een versnapering
en liet de mondorgelclub zich niet onbe
tuigd.
Om kwart over zes arriveerde de stoet
weer op de tuin. Er was pl.m. 35 km afge
legd, en van vermoeidheid was niet veel
te bespeuren, want direct werd het be
stuur van alle kanten bestormd met de
vraag: „Meheer, wanneer gane me weer?"
Met genoegen doen we mededeeling
van de ervaring dat zoowel motorrijders
als automobilisten met de meeste voor
komendheid de stoet lieten passeeren. Een
vriendelijke wenk van den leider, die vóór
reed, werd meestal met een gemoedelijke
hoofdknik beantwoordt, terwijl tegelijker
tijd van een groote snelheid werd over
gegaan tot een matigen gang.
Dikwijls hoort men foeteren over on
besuisd rijden e.d. maar t.o.v. dezen tocht
mogen we, behoudens één enkele uitzon
dering, een woord van lof niet onthouden.
Het was een praehtdag voor de jeugd.
GYMNASTIEK- EN EXERCITIE-
VEREENIGING „PRO P ATRIA".
Als slot van een zeer gunstig seizoen
hield Pro Patria Zaterdag jl. een zeer
geslaagde Soirée-Dansante.
Nadat de voorzitter de aanwezigen
hartelijk welkom had geheeten, werd een
blijspel opgevoerd, dat veel succes oogstte.
Het volgend nummer bracht ons de
«Mixed Follies» met dansmuziek. Na de
reorganisatie wordt deze band steeds
beter en een hartelijk applaus was dan
o een welverdiende hulde,
i Een zeer gewaardeerd nummer was de
potpourri «Für Alle», gespeeld door de
«Mixed Follies«, met zang en »sliow«
door eenige dames en heeren van «Pro
Patria». Het laatste couplet moest zelfs
gebisseerd worden. Alle medewerkenden
aan dezen avond verdienen dan ook een
woord van hulde; last but not least
Hoppenbrouwer en zijn band. Kortom
het was een prettige, gezellige avond.
EEN AARDIGE RECLAME.
Een achttal plaatselijke firma's hebben
een aardige reclame ontworpen in den
vorm van boekenbons. Zij geven namelijk
als premie op bij hen gekochte artikelen
bons ten geschenke, welke voor boeken
en aanverwante artikelen kunnen worden
ingewisseld. Deze firma's zijn de navol
gende: J. J. van der Plaat, delicatessen,
Spoorstraat; C. van Baaren, luxe- en huis
houdelijke artikelen, Spoorstraat; Maga
zijn „De Ster" manufacturen, Spoorstraat;
Speciaalzaak kousen en sokken, Kanaal-
weg 108—109; H. van de Poll, schoenen
en sportartikelen, Spoorstraat; P. van dei-
Maden, heeren-modeartikelen, Spoorstr.;
A. Hildering, naaimachines, enz., Spoor
straat; Gebrs. Pronk, banketbakkerij,
Keizerstraat.
Doordat deze acht firma's, alle van zeer
uiteenloopende branches, eenzelfde soort
bon cadeau geven aan de koopers in hun
zaken, wordt het publiek gemakkelijk ge
maakt op deze wijze een fraai boek of an
der geschenk in eigendom te verkrijgen.
Het is dan evenwel zaak, dat men de ver
schillende bons goed bewaart; doordat ze
in diverse zaken verkrijgbaar zijn, heeft
men er spoedig een aantal bijeen, die dan
kunnen worden ingeruild.
Als men de visscherijbladen ter hand
neemt, is de algemeene sterke indruk,
dat de visscherij, evenals zooveel bedrijfs
takken, slechte tijden doormaakt.
Visch schijnt er soms in overvloed te
zijn, maar door de belemmerende be
perkingen op exportgebied, kunnen noch
tans de bedrijven niet loonend gemaakt
worden.
IJmuiden, het groote vischcentrum van
de Noordzee, ondervindt vooral daarvan
de ontstellende gevolgen, zoodat het groot-
vischbedrijf daarom grootendeels wordt
stilgelegd.
Daardoor ontstaat misschien een moge
lijkheid, dat het klein vischbedrijf toch
nog staande kan worden gehouden, om
dat erblijftdebinnenlandsche consumptie-
vraag en als nu de markten door het
grootbedrijf niet worden overvoerd, is er
kans, dat door het kleinbedrijf in deze
binnenlandsche behoefte niet overmatig
kan worden voorzien.
In dit verband zou het ook zoo nuttig
zijn als nu, dadelijk, de propaganda voor
meer vischverbruik in het binnenland
ter hand kon worden genomen.
Wanneer vischhandel. reeders en vis-
schers elkaar in dezen eens terstond
konden vinden en werden gesteund dooi
de Kamers van Koophandel, dan zou er
een krachtige propaganda voor visch
verbruik kunnen worden gevoerd, die
gunstig kon werken op het vischbedrijf
met zijn talrijke nevenbedrijven.
Er ligt daar nog terrein braak, maar
het is zaak dadelijk deze aangelegenheid
met kracht aan te vatten.
Volgens de vakbladen schijnt de Regee
ring weinig te willen of te kunnen doen
en daarom is het noodig, dat de belang
hebbende kringen zelf het initiatief
nemen.
Over de ansjovisteelt en de te treffen
maatregelen wordt niet veel vernomen.
O. i. lijkt de eenige mogelijkheid tot
uitoefening van de ansjovisvisscherij te
zijn, dat de Regeering zich garant stelt
voor een minimumprijs per aangevoerd
kilo ansjovis. Of ze daartoe bereid zal zijn?
De garnalen houden thans nog het best
prijs. Vermoedelijk komt dat hierdoor,
dat alle berichten van om de Zuid op
geringe vangsten wijzen, waardoor aan
de vraag niet overvloedig kan worden
voldaan en ook omdat het weer koel
blijft, waardoor de verzendmogelijkheid
gunstig is.
Van deze factoren profiteeren gelukkig
nog onze visschers, al zijn dan ook de
vangsten niet ruim te noemen.
OPENBARE LEESZAAL EN
BIBLIOTHTEK.
In de maand April werd de Leeszaal
bezocht door 1329 mannen en 71 vrouwen,
totaal 1400 personen.
Uitgeleend werden 2103 romans, 1992
kinderboeken en 644 studieboeken, totaal
4739 banden.
De navolgende werken werden aange
schaft: Bircher-Benner: Ons voedsel als
ziekteoorzaak; van Epen: De zigeunerin
van Ginneken: De ontdekkingen van de
kleuter; Goethe: Werke, 2 dln; Henning:
Goethe; de Man: Massa en leiders; Neu-
mann: Narrenspiegel; Renn: De strijd
om de macht; Soenne: De roep van het
bloed; Spranger: Psychologie der jeugd;
Vloemans: Leven en leer der groote
denkers; Wolthuis: Het drama in de
middeleeuwen; Overzicht over het sociaal
hygiënisch werk in Nederland op bet
gebied van den dienst der volksgezond
heid.
Ten geschenke ontvangen: Fuelopp-
Miller: Der heilige Teufel; Krishnamurti:
Het zoeken; idem: Toespraken in het
sterkamp Ommen 1931; Lindeboom e.a.:
Beschouwingen over de vrijmetselarij van'
niet-vrijmetselaren; 175 jaren Nederland-
sche vrijmetselarij; Jaarboek van den
Nederl. Protestantenbond; Bezuiniging
op marine; De drie talen, 15 dln; Jaar
verslag van de Nederlandsche Handels-
reizigersvereeniging en de Fondsenver-
eeniging der N. H. R. V. te Rotterdam;
Verslag der Ned.-Zuid Afrikaansche
ververeeniging over 1931; Gidsen van
DuitschlandKampboekje V. C. J. C. 1932;
Japikse: Bijdragen voor Vaderlandsche
geschiedenis en oudheidkunde.
RUZIE OM KINDEREN.
Zondagmorgen is op den Dijkweg een
hevige twist ontstaan tusschen een twee
tal families. Een kind kwam huilend thuis
en beweerde door een buurman geslagen
te zijn, waarvan echter niets van waar
bleek. De vader van het mishandelde(?)
kind gaf zijn buurman in overweging met
zijn handen van zijn spruiten af te blij
ven, waarop deze zeide, het kind niet te
hebben aangeraakt. Over en weer vielen
minder vriendelijke woorden en toen een
van de vrouwen van de twistende mannen
ten tooneele verscheen en zich in den
woordenstrijd mengde, kreeg ze een slag
in het gezicht. Dat liet haar echtgenoot
zich niet welgevallen en hij gaf nu den
mishandelaar van zijn vrouw een watje
kou, wat diens vrouw weer niet aan
stond, die met een bijl naar buiten kwam
en haar buurvrouw een slag op den arm
Zooals de milde stralen der voorjaarszon een
bloesem van schoonheid aan boom en struik
tooveren, wekt het dagelijksch gebruik van
„Zij"-Crême een nieuwe lente in Uw huid.
In prijzen van 203045— 75 cent.
HET OFFER.
Weer is in Den Helder een offer gebracht
Ter bestrijding van de T. B. C.,
Weer deed nu elk spontaan en goedgeefsch
Een greepje in de portemonnaie,
Weer bracht men hiermede de liefde naar voor,
De liefde voor naasten gevoeld,
Weer liet men nu zien, dat men ten allen lijd'
Het toch nog zoo kwaad niet bedoelt.
De zieken en zwakken, zij worden gesteund,
Wellicht zijn zij straks weer gezond,
Dat danken zij dan, dat de vraag 11 om hulp,
In uw harten de weerklank weer vond.
Aan off'rend Den Helder daarom hunne dank,
Ook hen die hier waren in de stad,
En ook het Bestuur van het Militair Tehuis,
Voor de zaal die wij hebben gehad.
Door toedoen van hen waren wij onder dak,
De keus van de zaal was weer vrij,
En ook de conciërge moet worden genoemd,
Hij stond ons den heelen dag bij.
Vergeten wij ook niet de „Heldersche Courant"4
Die altijd hulp ons geeft.
En dan onze dames de speldjesverkoop
Die steeds laten zien wat er leeft,
Als het aankomt op werk, zij geven zich graag.
Zij beginnen des morgens al vroeg,
Voor hen hebben wij, u begrijpt het alreeds,
Geen woorden van hulde genoeg.
Het corps Politie, met hun Inspecteur,
Zij lieten ons tolvrij steeds gaan,
Ook „hen" danken wij den succesvollen dag,
En hiermee kan ik wel volstaan.
Den Helder.
JAN MENS.
gaf, waardoor deze buiten gevecht werd
gesteld en zich onder doktersbehandeling
moest stellen. Naar men ons mededeelde,
kwam er nog een tweede bijl als strijd
wapen in het gevecht, doch deze veroor
zaakte geen ongelukken. De politie maak-*
te een eind aan den strijd en procesver
baal volgde.
RECTIFICATIE.
In de in ons blad van Zaterdag voor
komende advertentie van den heer M. S.
de Jong, Koningstraat, kwam de volgende
regel voor.
Van de begrafenis van de slachtoffers van het vliegongeluk te Soerabaia, op 14 April j.1. werd ons per vliegmail een zestal foto's toegezonden door bet
atelier Isken, te Soerabaia, die wij hieronder plaatsen.
kunstfoto-
Begrafenis Majoor Christiani.
Vuursalvo bij den ingang van het kerkhof.
Vuursalvo op het graf. Links, de vlootaalmoezenier, pastoor Litjens.
Vertegenwoordiger van den Marine Commandant tijdens zijn toespraak.
Begrafenis der drie andere slachtoffers 'smiddags om 4 uur in een stortregen.
